Araling Panlipunan
Stanlee V. Matro
8 – Hertz
Instruction given by teacher: Gumawa ng 3 kolum at isulat ang tig-sasampong kontribusyon ng mga
kabihasnang klasikal mula sa America, Africa, at mga pulo ng Pasipiko.
America
1. Sa larangan Ng lipunan, nag
patupad ang mga Inca ng
pagpapanatili ng extended
family group na tinatawag na
aytlu. Ang bawat isa sa mga
ayllu ay nagtatayo ng mga kanal
pang-irigasyon at
gumagawa ng mga terrace
farms. Sila ay maaaring maging
magsasaka sa sakahan ng
estado, goods crafting. at
tumulong sa proyektong
pambayan.
2. Mayroon din silang ritwal na
laro na Pok-a-tok na may
pagkakatulad sa larong
Basketball subalit ang mga
manlalaro ay hindi maaring
gumamit ng kamay. Ang bola na
ginagamit dito ay yari sa goma.
3. Dahil sa kanilang pagtatanim
ay nakakapag-ani o
nakakapagbigay sila ng mga
pananim katulad ng mais,
kalabasa, abokado, patani, sili,
papaya, pinya, cacao, chili
pepper, at kamatis.
4. Sila rin ay nag-alaga at
nakapag-ambag ng mga alagang
hayop katulad ng pabo, gansa,
pato at aso.
5. Gaya nga sa mga naitala kong
mga halimbawa kanina sa
numero 2, ang kabihasnang
Mesoamerika ay nakagawa ng
Africa
1. 3000 BCE, umusbong ang
isang kalakalang tinatawag na
Trans-Sahara. kalakalan ito sa
pagitan ng Hilagang Africa at
Sudan. Tumagal ito ng hanggang
ika-16 na siglo. Tinawag na
Trans-Sahara dahil ang mga
nomadikong tribo ay tumawid
ng Sahara sa pamamagitan ng
caravan dala ang kanilang mga
kalakal.
2. Mga pangunahing produktong
naikalakal o naiambag nito ay
elepante, ivory, sungay ng
rhinoceros, pampalasa, ostrich
ebony at ginto. Umusbong din
ang estado sa relihiyon ng
Sudan, kung saan ang kanilang
yaman ay dulot ng kanilang
kapangyarihan sa kalakalang
tumatawid sa Sahara.
3. Ang imperyong songhai
naman ay nagtatag Ng sentro
nito na tinatawag na Gao. Sila ay
nakikipag kalakalan sa mga
Berber sa llog Niger.
4. Malaki rin tulong sa mga
Aprikano ang kamelyo sa
kanilang pakikilakbay at
pakikipagkalakalan.
5. Ang imperyong Mali ay
nagtatag and bumuo ng 3 estado
at 12 lalawigan.
Ang sentro ng 3 lungsod ay:
Ma’am Carmelita Santos
Quarter 2 Module 5 Week 5
Pacific
1. Ang pagsasaka ang isa sa mga
pangunahing kabuhayan sa mga
pulo ng Pasipiko. Karaniwang
itinatanim nila ay gabi, ube,
breadfruit, tubo, taro, pandan,
asukal, sago palm, yam, niyog at
saging.
2. Isa pang pangunahing
kabuhayan nila ay ang
pangingisda. Nakakakuha sila ng
mga iba’t ibang lamang dagat
tulad ng hipon, octopus, tuna, at
pating.
3. Ang mga produkto na
karaniwang kanilang
ikinakalakal ay beads/shell,
kahoy, palayok, baboy, asin,
apog, bangka, at banig na gawa
galing sa dahon ng pandan ,
gayundin ang mga gawa nilang
bangka
4. Sila ay nangingisda, nag
aalaga ng baboy, at nangangaso
ng mga marsupial at ibon para
sa kanilang ikabubuhay.
5. Mayroon silang batas na
tinatawag na Tapu na sinusunod
bilang pagpapahalaga at upang
hindi mawala ang
mga Pyramid na sentro ng
kanilang pagsamba.
6. Ang lugar ng San Lorenzo at
ang La Venta ay ang dalawang
sentro ng Kabihasnang Olmec ay
naging sentro ng pangkalakalan
ng mga produkto gaya ng jade,
obsidian at serpentine na
nagmumula pa sa malayong
lugar gaya ng Costa Rica.
Timbuktu-Sentro ng kaalaman at kapangyarihan ng mana.
komersyo.
Gao- Naging Kabisera ng Songhai
Djene.
6. Isa sa pinakamalaking Islamic 6. Batay nga sa aking nabanggit,
Empire sa kasaysayan ang sila ang nag-impluwensiya ng
Imperyong Songhai. Na-saklaw paniniwala tungkol sa banal na
nito ang mga bahagi ng bansang kapangyarihan o mana.
Gambia, Senegal, Mali, Niger,
Guinea, at Mauritania. Sinakop
din ni Sunni Ali Ber ang
Timbuktu at iba pang sentro ng
kalakalan.

7. Sa larangan ng estraktura, sila
ay mahuhusay na inhenyero
dahil nakagawa sila ng mga
kanal, sistema ng irigasyon , mga
dam, atbp.
8. Sa larangan ng agrikultura,
sila ay lumikha ng mga
chinampas o floating garden.
9. Natuto rin sila gumawa at
gumamit ng Kalendaryo bilang
gabay sa pagbilang ng oras at
panahon. Inimbento rin nila ang
Mayan Calendar na base sa
obserbasyon nila.
10. Ang mga aztec ay taimtim na
sumasamba sa mga diyos ng
kalikasan dahil sa kanilang
pagsasaka.
7. Nakilala ang relihiyong Islam
sa kanlurang Africa na kalauna’y
na impluwensiyahan ng kanilang
kultura at kabihasnan.
8. Mansa Muna, and
pinakatanyag na Hari ay
pinalawak ang teritoryo ng
imperyo ng Mali.
9. Nagtatag si Mansa Muna ng
epektibong sistema ng
pamamahala. Nagtalaga siya ng
mga Hukom, Tagapagtala at nga
Kawani.
10. Bunga ng pakikipagkalakalan
ang pagkakaroon ng paniniwala,
dinala rin sa kanila ng mga
Berber ang relihiyong Islam at
Dia ng Songhai, tinanggap niya
ang relihiyong Islam noong
1010.
7. May kaalaman at may nai-
ambag din sila sa paggawa ng
palayok.
8. Sa larangan ng kalakalan,
gumagamit sila ng bato bilang
pera o stone money at shell.
9. Isa sa mga relihiyon na
kanilang nai-ambag ay ang
Animismo.
10. Mayroon din silang
ginagawang pag-aalay o ritwal
upang mapasalamatan ang
kanilang pinaniniwalaang
makapangyarihang diyos.