CAN THIỆP HĐTL CHO

NGƯỜI BỆNH PARKINSON

 ICF- PARKINSON
Vấn đề sức khỏe
Bệnh Parkinson

KN hoạt động: KN tham gia

Khiếm khuyết Khó khăn: nằm, ngồi, SHHN, giải trí, nghề
(Liềm đen: thiếu hụt đứng đi, nói, ăn uống nghiệp
Dopamin)

RL Vận động:
- Giảm động
- Cứng đờ
- Run RL tư thế, dáng đi,
thăng bằng
RL không VĐ NGÃ
- Giấc ngủ, RL tiểu
tiện, trầm cảm, đau
- RL nhận thức, hoang Yếu tố môi Yếu tố cá
tưởng trường nhân
 PARKINSON- CÁC GĐ THEO HOEHN & YAHR

Gđ 1: 1 bên, chưa
có hạn chế chức
năng.
Gđ 2: Tr/c 2 bên, Gđ 4: Tr/c 2 bên,
ảnh hưởng tới Gđ 3: Tr/c 2 bên,
rối loạn tư thế,
trục dọc (thân ảnh hưởng tới
ảnh hưởng tới Sống phụ thuộc
mình), thăng bằng phản xạ tư thế,
các chức năng Nằm/ ngồi xe lăn
BT, bệnh nhân độc bệnh nhân độc
thăng bằng, RL
lập trong SHHN lập trong SHHN
dáng đi .

GĐ 1-2 GĐ trung bình đến năng Hoehn & Yahr 3-4 GĐ cuối 5

10- 15 năm
 CÁC THANG ĐIỂM LƯỢNG GIÁ
THƯỜNG ĐƯỢC SỬ DỤNG
• MMSE Test
• MOCA
• Lượng giá FIM
• Nine hole peg Test
• Box and block Test/ ARAT
• Thăng bằng Berg/ Tinetti
• Time up and go Test/ Test đi bộ 6 phút
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH
GIAI ĐOẠN I, II
• Mục đích:
✓Duy trì lực cơ, tầm vận động khớp.
✓Cải thiện sức bền.
✓Phòng tránh mệt mỏi.
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH GIAI
ĐOẠN I, II
• Tăng cường các bài tập sức mạnh, sức bền: sử
dụng dụng cụ như tạ, dây cao su, đi bộ, đạp xe…
• Hướng dẫn các bài tập tự kéo dãn cơ.
• Khuyến khích thói quen nghỉ giải lao .
• Các kỹ thuật bảo tồn năng lượng liên quan đến ADLs
ở GĐ II, đơn giản hóa công việc.
• Các bài tập giảm căng thẳng, lo âu: tập hít thở sâu,
ngồi thiền…
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN I, II
Tập mạnh cơ chi dưới với
Bài tập sức bền máy
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN I, II
Tập mạnh cơ bàn ngón tay Tập mạnh cơ chi trên với tạ
với kẹp
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH
GIAI ĐOẠN III
• Mục đích:
✓Giúp người bệnh độc lập tối đa trong ADL .
✓Tăng cường lực cơ, tầm vận động khớp.
✓Cải thiện sự khéo léo, vận động tinh bàn ngón
tay.
✓Duy trì tư thế đúng.
✓Phòng tránh ngã.
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH GIAI
ĐOẠN III
• Tăng cường các bài tập chức năng giúp người
bệnh độc lập tối đa trong ADL.(ở giai đoạn
này người bệnh độc lập trong ADL nhưng mất
nhiều thời gian hơn để hoàn thành ).
• Duy trì một vài bài tập của GĐ I, II nhưng
giảm về thời gian hoặc lực đề kháng.
• Tăng cường các bài tập kéo dãn: nhóm cơ thân
mình, cơ ngực lớn, cơ đùi sau…
• Các bài tập thay đổi tư thế: từ nằm- ngồi-
đứng.
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH
GIAI ĐOẠN III
• Những điều chỉnh môi trường tại nhà phòng tránh
ngã:
✓ Nâng cao bệ xí
✓ Loại bỏ các thảm không cần thiết. Sử dụng thảm
chống trượt.
✓ Lắp thanh vin trong nhà vệ sinh, các lối đi…
✓ Tạo lối đi thông thoáng trong nhà.
• Sử dụng dụng cụ trợ giúp di chuyển phù hợp: gậy,
khung…
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập mặc quần áo Tập mặc quần áo
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập kéo, mở khóa, đóng mở
Tập gấp quần áo cúc.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Người bệnh thực hiện các Tập chải, buộc tóc.
hoạt động vệ sinh cá nhân.
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập cắt, dũa móng tay Tập chuẩn bị bữa ăn nhẹ
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Các bài tập cải thiện khả Các bài tập cải thiện khả
năng sấp ngửa cẳng tay. năng với.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Các bài tập cải thiện khả Các bài tập cải thiện khả
năng xoay trong khớp vai năng xoay ngoài khớp vai
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Các bài tập với kẹp cải thiện Bài tập với đất nặn cải thiện
sức mạnh cơ bàn, ngón tay. sức mạnh và khéo léo bàn
tay.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Các bài tập xâu hạt tăng Các bài tập cắt, dán hoa cải
cường hoạt động khéo léo thiện sự khéo léo bàn tay.
bàn tay
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập đan cải thiện sự khéo Tập đan cải thiện khéo léo
léo bàn tay. bàn tay.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập nhặt cắm khối gỗ cải Tập nhặt hạt thả vào lọ cải
thiện khéo léo bàn tay. thiện vận động tinh.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Bài tập cải thiện vận động tinh Bài tập cải thiện vận động tinh
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Các bài tập điều hợp: ngón Tập biểu hiện nét mặt: buồn,
tay chỉ mũi… vui…
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tăng tầm vận động duỗi cột Các bài tập kéo dãn : kéo
sống cổ dãn cơ ngực lớn…
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Vận động thân mình ở tư thế Vận động thân mình ở tư thế
ngồi ngồi
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Bài tập cải thiện thăng bằng Bài tập cải thiện thăng bằng
ngồi ngồi.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Bài tập cải thiện thăng bằng Bài tập cải thiện thăng bằng
đứng. đứng.
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập nhóm Tập nhóm
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập nhóm Tập nhóm
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Tập nhóm Tập nhóm
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Hoạt động giải trí: người bệnh
Hoạt động giải trí: chơi cờ hát và vỗ tay theo nhịp.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN III
Khuyến khích người bệnh Khuyến khích người bệnh
trở lại với công việc hàng trở lại với công việc hàng
ngày. ngày.
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH
GIAI ĐOẠN IV
• Mục đích:
✓ Tăng cường sự tham gia của người bệnh trong
ADL.
✓ Tăng cường vận động thân mình.
✓ Cải thiện vận động thô bàn ngón tay.
✓ Cải thiện khả năng di chuyển.
✓ Hướng dẫn người chăm sóc: hiểu được một số kỹ
thuật đúng khi dịch chuyển, cách đứng dậy và
ngồi xuống từ ghế, phòng tránh ngã cho người
bệnh…
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN IV
• Duy trì một số bài tập của GĐ III nhưng cần sự
trợ giúp cầm tay của OT, chọn các bài tập đơn
giản hơn so với GĐ III, tập trung vào các vận thô
bàn tay.
• Chú trọng đến việc đặt tư thế khi BN nằm ngửa
(đối với BN không có rối loạn nuốt): không nên
sử dụng gối cao mà chỉ sử dụng một gối mỏng khi
BN nằm ngửa.
• Tập trung vào các bài tập thay đổi tư thế trên
giường.
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN IV
• Tiếp tục các bài tập kéo dãn cơ.
• Luyện dáng đi đúng do PT thực hiện.
• Việc tập nuốt và các bài tập vận động cơ vùng
miệng do ST thực hiện.
• Thay đổi môi trường nhà ở để đảm bảo an toàn
cho người bệnh.
• Sử dụng dụng cụ trợ giúp di chuyển phù hợp:
khung tập đi, gậy, xe lăn...
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN IV
Bài tập cải thiện khả năng Bài tập cải thiện khả năng lăn
lăn trở trên giường trở trên giường
 CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN IV
Bài tập cải thiện khả năng Người bệnh tập tung bóng
cầm nắm. với sự trợ giúp.
CÁC BÀI TẬP GIAI ĐOẠN IV
Các bài tập dịch chuyển Tập đứng lên và ngồi xuống
từ ghế.
MỘT VÀI DỤNG CỤ THÍCH NGHI
Sử dụng đồ dùng sinh hoạt
có tay cầm lớn Gậy tắm, dây tắm dài
THAY ĐỔI MÔI TRƯỜNG
PHÒNG TẮM
 CAN THIỆP CHO NGƯỜI BỆNH GIAI
ĐOẠN V
• Mục đích: ngăn ngừa biến chứng thứ cấp.
• Đặt tư thế đúng, kê lót cẩn thận phòng tránh
loét.
• Chủ yếu các bài tập thụ động.
• Các bài tập kích thích giác quan: thị giác, thính
giác, xúc giác bằng cách sử dụng những vật có
màu sắc, tiếng động, các chất liệu khác nhau…