chapter 1

प्रकरण : १
माझे पालक आणि प्रारंभिक जीवन
भारतीय संस्कृ तीची वैशिष्टय़े ही अंतिम सत्यता आणि सहवर्ती शिष्य-गुरु १-२ नातेसंबंध शोधत आहेत. माझ्या स्वत: च्या मार्गाने मला ख्रिस्तासारख्या ऋषीकडे
नेले, ज्यांचे सुंदर जीवन युगानुयुगे जडले होते. ते भारताची एकमेव उरलेली संपत्ती असलेल्या महान मास्टर्सपैकी एक होते. प्रत्येक पिढीमध्ये उदयास येत
असताना, त्यांनी बॅबिलोन आणि इजिप्तच्या नशिबाच्या विरोधात आपली जमीन बळकट के ली आहे.
मला पूर्वीच्या अवताराच्या अनाक्रोनिस्टिक वैशिष्ट्यांचा समावेश असलेल्या माझ्या सर्वात जुन्या आठवणी आढळतात. मला दूरच्या जीवनाची स्पष्ट आठवण आली,
एक योगी 1-3 हिमालयाच्या बर्फाच्या मध्ये. भूतकाळाची ही झलक, काही आकारहीन
दुव्याने, मला भविष्याची झलक देखील दिली.
बाल्यावस्थेतील असहाय अपमान माझ्या मनातून दूर होत नाहीत. मी स्वतःला मोकळेपणाने फिरू शकत नाही किं वा व्यक्त करू शकत नाही याबद्दल मला राग
आला होता. माझ्या शारीरिक नपुंसकतेची मला जाणीव झाली तेव्हा माझ्यात प्रार्थनामय उत्साह निर्माण झाला. माझ्या सशक्त भावनिक जीवनाने अनेक भाषांमधील
शब्दांचे रूप धारण के ले. जिभेच्या अंतर्बाह्य गोंधळात, माझ्या कानाला माझ्या लोकांच्या परिभ्रमण बंगाली उच्चारांची हळूहळू सवय झाली. अर्भकाच्या मनाची
मोहक व्याप्ती! खेळणी आणि बोटे यांच्यापुरते मर्यादित मानले जाते.
मनोवैज्ञानिक आंबणे आणि माझ्या प्रतिसाद न देणार्‍या शरीराने मला अनेक आडमुठे रडणे-मंत्रांकडे आणले. मला माझ्या संकटात सामान्य कु टुंबाची हतबलता
आठवते. आनंदी आठवणी देखील माझ्यावर गर्दी करतात: माझ्या आईच्या प्रेमळपणा, आणि फु शारकी वाक्ये आणि लहानपणी पाऊल उचलण्याचा माझा पहिला
प्रयत्न. हे सुरुवातीचे विजय, सहसा पटकन विसरले जातात, तरीही आत्मविश्वासाचा नैसर्गिक आधार आहे.
माझ्या दूरगामी आठवणी अद्वितीय नाहीत. अनेक योगींनी "जीवन" आणि "मृत्यू" मधील नाट्यमय संक्रमणामुळे कोणत्याही व्यत्ययाशिवाय त्यांची आत्मभान
कायम ठेवली आहे. जर माणूस के वळ शरीर असेल, तर त्याची हानी खरोखरच ओळखीचा अंतिम कालावधी ठेवते. परंतु सहस्राब्दी काळातील संदेष्टे सत्याने
बोलले तर मनुष्य मूलत: निराकार स्वभावाचा आहे. मानवी अहंकाराचा कायमचा गाभा हा के वळ तात्पुरता इंद्रिय आकलनाशी संबंधित असतो.
जरी विचित्र, बालपणाच्या स्पष्ट आठवणी अत्यंत दुर्मिळ नाहीत. अनेक देशांच्या प्रवासादरम्यान, मी निष्ठू र स्त्री-पुरुषांच्या तोंडू न सुरुवातीच्या आठवणी ऐकल्या
आहेत.
माझा जन्म एकोणिसाव्या शतकाच्या शेवटच्या दशकात झाला आणि माझी पहिली आठ वर्षे गोरखपूर येथे गेली. ईशान्य भारतातील संयुक्त प्रांतात हे माझे
जन्मस्थान होते. आम्ही आठ मुले होतो: चार मुले आणि चार मुली. मी, मुकुं दा लाल घोष 1-4, दुसरा मुलगा आणि चौथा मुलगा होतो.
वडील आणि आई क्षत्रिय जातीचे बंगाली होते. 1-5 दोघांनाही साधुस्वरूप लाभले. त्यांचे परस्पर प्रेम, शांत आणि सन्माननीय, कधीही नाही
फालतूपणे व्यक्त के ले. एक परिपूर्ण पालक सुसंवाद हे आठ तरुण जीवनांच्या फिरणाऱ्या गोंधळाचे शांत कें द्र होते.
वडील, भागबती चरण घोष, दयाळू, गंभीर, कधीकधी कठोर होते. त्याच्यावर जिवापाड प्रेम करत आम्ही मुलांनी अजून एक विशिष्ट आदरणीय अंतर पाळले.
एक उत्कृ ष्ट गणितज्ञ आणि तर्क शास्त्रज्ञ, ते मुख्यतः त्यांच्या बुद्धीने मार्गदर्शन करत होते. पण आई हृदयाची राणी होती आणि तिने आपल्याला फक्त प्रेमातूनच
शिकवलं. तिच्या मृत्यूनंतर, वडिलांनी त्यांची आंतरिक कोमलता अधिक प्रदर्शित के ली. तेव्हा माझ्या लक्षात आले की त्याची नजर बर्‍याचदा माझ्या आईच्या
नजरेत रूपांतरित होते.
आईच्या सान्निध्यात आम्‍ही शास्त्राच्‍या सुरुवातीच्या कडू -गोड परिचयाचा आस्वाद घेतला. महाभारत आणि रामायण 1-6 मधील किस्से शिस्तबद्धतेची आवश्यकता
पूर्ण करण्यासाठी संसाधनाने बोलावले गेले. सूचना आणि शिक्षा हातात हात घालून गेल्या.

ऑफिसमधून घरी परतण्यासाठी आईने दुपारी आम्हाला काळजीपूर्वक कपडे घालून वडिलांना आदर दाखवला. भारतातील मोठ्या कं पन्यांपैकी एक असलेल्या
बंगाल-नागपूर रेल्वेमध्ये त्यांचे पद उपाध्यक्षासारखेच होते. त्याच्या कामात प्रवासाचा समावेश होता आणि माझ्या लहानपणी आमचे कु टुंब अनेक शहरांमध्ये राहत
होते.
आईने गरजूंचा हात उघडला. वडिलांचीही दयाळूपणे वागणूक होती, परंतु कायदा आणि सुव्यवस्थेबद्दलचा आदर बजेटपर्यंत वाढला. वडिलांच्या मासिक उत्पन्नापेक्षा
एक पंधरवडा आईने गरिबांना खाऊ घालण्यात खर्च के ला.
"कृ पया, मी फक्त तुमच्या धर्मादाय संस्थांना वाजवी मर्यादेत ठेवण्यासाठी विचारतो." पतीने दिलेला सौम्य फटकार देखील आईला त्रासदायक होता. तिने
मुलांना कोणत्याही मतभेदाचा इशारा न करता, हॅकनी कॅ रेजची ऑर्डर दिली.
"गुड बाय; मी माझ्या आईच्या घरी जात आहे." प्राचीन अल्टिमेटम!
आम्ही चकित विलाप मध्ये मोडले. आमचे मामा प्रसंगावधान राखून आले; त्याने वडिलांना काही ऋषींचा सल्ला दिला, ज्यात युगानुयुगे काही शंका नाही.
वडिलांनी काही सलोखा सांगितल्यानंतर, आई
आनंदाने कॅ ब सोडली. अशाप्रकारे माझ्या आई-वडिलांमध्ये माझ्या लक्षात आलेला एकमेव त्रास संपला. पण मला एक वैशिष्ट्यपूर्ण चर्चा आठवते.
"कृ पया घरी नुकत्याच आलेल्या एका निराधार बाईसाठी मला दहा रुपये द्या." आईच्या हसण्याला स्वतःची समजूत होती.
"दहा रुपये का? एक पुरे." वडिलांनी एक औचित्य जोडले: "जेव्हा माझे वडील आणि आजी-आजोबा अचानक मरण पावले, तेव्हा मला गरिबीची पहिली
चव लागली होती. माझ्या शाळेत मैल पायी जाण्याआधी माझा एकमेव नाश्ता, एक छोटीशी के ळी होती. नंतर, मी विद्यापीठात,
नंतर, विद्यापीठात, मला इतकी गरज होती की मी एका श्रीमंत न्यायाधीशाकडे दरमहा एक रुपया मदतीसाठी अर्ज के ला. एक रुपयाही महत्त्वाचा आहे, अशी
टिप्पणी करून त्यांनी नकार दिला."
"किती कडवटपणे आठवतोस तो रुपयाचा नकार!" आईच्या हृदयात तात्काळ तर्क होता. "या बाईलाही तुमचा दहा रुपयांचा नकार वेदनादायकपणे लक्षात
ठेवायचा आहे, ज्याची तिला तातडीने गरज आहे?"
"आपण जिंकलात!" पराभूत नवऱ्यांच्या अनादी हावभावाने त्याने आपले पाकीट उघडले. "हा घ्या दहा रुपयांची नोट. माझ्या सदिच्छेने तिला दे."
कोणत्याही नवीन प्रस्तावाला प्रथम "नाही" म्हणण्याकडे वडिलांचा कल होता. आईची सहानुभूती इतक्या तत्परतेने नोंदवलेल्या विचित्र स्त्रीबद्दलची त्याची वृत्ती
त्याच्या नेहमीच्या सावधगिरीचे उदाहरण होते. झटपट स्वीकृ तीचा तिरस्कार - पश्चिमेकडील फ्रें च मनाचे वैशिष्ट्य - खरोखर के वळ "योग्य प्रतिबिंब" या
तत्त्वाचा सन्मान करणे होय. मला वडील नेहमी वाजवी आणि समान रीतीने समतोल वाटले. जर मी एक किं वा दोन चांगल्या युक्तिवादाने माझ्या असंख्य
विनंत्या पूर्ण करू शकलो, तर तो नेहमीच माझ्या आवाक्यातला हवासा वाटणारा ध्येय ठेवतो, मग तो सुट्टीचा प्रवास असो किं वा नवीन मोटरसायकल.
वडील त्यांच्या सुरुवातीच्या काळात त्यांच्या मुलांसाठी कठोर शिस्तप्रिय होते, परंतु त्यांचा स्वतःबद्दलचा दृष्टिकोन खरोखर स्पार्टन होता. उदाहरणार्थ, त्यांनी
कधीही थिएटरला भेट दिली नाही, परंतु विविध अध्यात्मिक पद्धतींमध्ये आणि भगवद्गीता वाचण्यात त्यांचे मनोरंजन के ले. 1-7 सर्व सुखसोयींपासून दूर राहून,
तो निरुपयोगी होईपर्यंत एका जुन्या जोड्यांना चिकटू न राहायचा. त्यांच्या मुलांनी मोटारगाड्या लोकप्रिय झाल्यावर विकत घेतल्या, पण वडील नेहमी ट्रॉलीवर
समाधानी असायचे

ऑफिसला जाण्यासाठी त्याच्या रोजच्या प्रवासासाठी गाडी. सत्तेसाठी पैसा जमवणे हा त्यांच्या स्वभावाला परका होता. एकदा, कलकत्ता अर्बन बँके चे आयोजन
के ल्यावर, त्यांनी स्वतःचे कोणतेही शेअर्स धारण करून फायदा घेण्यास नकार दिला. फावल्या वेळेत नागरी कर्तव्य पार पाडावे अशी त्यांची इच्छा होती.
वडील पेन्शनवर निवृत्त झाल्यानंतर कित्येक वर्षांनी बंगाल-नागपूर रेल्वे कं पनीची पुस्तके तपासण्यासाठी एक इंग्रज अकाउंटंट आले. चकित झालेल्या तपासकर्त्याला
असे आढळून आले की वडिलांनी कधीही थकीत बोनससाठी अर्ज के ला नव्हता.
"त्याने तीन माणसांचे काम के ले!" अकाउंटंटने कं पनीला सांगितले. "त्याच्याकडे 125,000 रुपये (सुमारे $41,250.) परतीच्या भरपाईपोटी
आहेत." अधिकार्‍यांनी वडिलांना या रकमेचा धनादेश दिला. त्याने याबद्दल इतका कमी विचार के ला की त्याने कु टुंबातील कोणत्याही उल्लेखाकडे दुर्लक्ष के ले.
खूप नंतर माझा धाकटा भाऊ बिष्णू याने त्याची चौकशी के ली, त्याला बँके च्या स्टेटमेंटवर मोठी ठेव लक्षात आली.
"भौतिक नफ्याने का आनंदित व्हावे?" वडिलांनी उत्तर दिले. "जो समविचारीपणाच्या ध्येयाचा पाठलाग करतो तो नफ्याने आनंदी नसतो किं वा तोट्याने उदास
नसतो. त्याला माहीत असते की माणूस या जगात बिनदिक्कतपणे येतो आणि एका रुपयाशिवाय निघून जातो."

भगवती चरण घोष लाहिरी महाशयांचे शिष्य

त्यांच्या वैवाहिक जीवनाच्या सुरुवातीच्या काळात माझे आईवडील बनारसच्या लाहिरी महाशयाचे शिष्य बनले. या संपर्कामुळे वडिलांचा नैसर्गिक तपस्वी स्वभाव दृढ
झाला. आईने माझी मोठी बहीण रोमा हिला एक उल्लेखनीय प्रवेश दिला: "तुझे वडील आणि मी वर्षातून एकदाच पुरुष आणि पत्नी म्हणून एकत्र राहतो, मुले
होण्याच्या उद्देशाने."
बंगाल-नागपूर रेल्वेच्या गोरखपूर कार्यालयात 1-8 वर्षात एक कर्मचारी असलेल्या अविनाश बाबू यांच्यामार्फ त वडिलांची लाहिरी महाशयांची पहिली भेट झाली.
अबिनाशने माझ्या तरुण कानांना अनेक भारतीय संतांच्या मनमोहक कथा सांगितल्या. त्यांनी नेहमीच त्यांच्या स्वतःच्या गुरूं च्या श्रेष्ठ गौरवांना श्रद्धांजली अर्पण
करून समारोप के ला.
"तुझे वडील लाहिरी महाशयांचे शिष्य बनले त्या विलक्षण परिस्थितीत तुम्ही कधी ऐकले आहे का?"
एका आळशी उन्हाळ्याच्या दुपारच्या वेळी, अविनाश आणि मी माझ्या घराच्या कं पाऊं डमध्ये एकत्र बसलो, तेव्हा त्याने हा वेधक प्रश्न के ला. मी अपेक्षेने हसत
मान हलवली.
"वर्षांपूर्वी, तुझा जन्म होण्याआधी, मी माझ्या वरिष्ठ अधिकाऱ्याला-तुझ्या वडिलांना-बनारसला माझ्या गुरूला भेटण्यासाठी माझ्या गोरखपूरच्या कर्तव्यातून एक
आठवड्याची सुट्टी देण्यास सांगितले. तुझ्या वडिलांनी माझ्या योजनेची खिल्ली उडवली.
"'तू धार्मिक कट्टर बनणार आहेस का?' त्याने विचारले, 'जर तुम्हाला पुढे जायचे असेल तर तुमच्या ऑफिसच्या कामावर लक्ष द्या.'
"त्या दिवशी एका जंगलाच्या वाटेने घरी जाताना दुःखाने मी तुझ्या वडिलांना पालखीत भेटलो. त्यांनी आपले सेवक आणि वाहने काढू न टाकली आणि माझ्या
बाजूला पडलो. माझे सांत्वन करण्यासाठी त्यांनी सांसारिक यशासाठी प्रयत्न करण्याचे फायदे सांगितले. पण मी त्याला बिनधास्तपणे ऐकले. माझे हृदय पुन्हा
पुन्हा म्हणत होते: 'लाहिरी महाशय! मी तुला पाहिल्याशिवाय राहू शकत नाही!'
"आमच्या वाटेने आम्हाला एका शांत शेताच्या काठावर नेले, जिथे दुपारच्या उशिरा सूर्याची किरणे अजूनही जंगली गवताच्या उंच तरंगांवर मुकू ट घालत होती.
आम्ही कौतुकाने थांबलो. तिथे शेतात, आमच्यापासून काही यार्डांवर, माझ्या महान गुरुचे रूप अचानक प्रकट झाले!
"'भगबती, तुम्ही तुमच्या कर्मचाऱ्यावर खूप कठोर आहात!' त्याचा आवाज आमच्या चकित झालेल्या कानात गुंजत होता. तो आल्यासारखा गूढपणे गायब
झाला. माझ्या गुडघ्यावर बसून मी उद्गारत होतो, 'लाहिरी महाशय! लाहिरी महाशय!' तुझे वडील काही क्षण स्तब्ध झाले होते.
"'अबिनाश, मी तुला फक्त सुट्टी देत नाही, तर उद्या बनारसला जाण्यासाठी मी स्वतःला सुट्टी देतो. तुझ्यासाठी मध्यस्थी करण्यासाठी इच्छेनुसार स्वतःला
साकार करू शकणाऱ्या या महान लाहिरी महाशयांना मी ओळखले पाहिजे! पत्नी आणि या गुरुजींना त्यांच्या आध्यात्मिक मार्गाची सुरुवात करण्यास सांगा, तुम्ही
आम्हाला त्यांच्याकडे मार्गदर्शन कराल का?'
"'नक्कीच.' माझ्या प्रार्थनेचे चमत्कारिक उत्तर आणि घटनांना वेगवान, अनुकू ल वळण मिळाल्याने मला आनंदाने भरून आले.
"दुसऱ्या दिवशी संध्याकाळी तुझे आई-वडील आणि मी बनारसला रवाना झालो. दुसर्‍या दिवशी आम्ही घोडागाडी घेतली आणि मग अरुं द गल्ल्यांतून माझ्या
गुरूं च्या निर्जन घरी जावे लागले. त्याच्या छोट्याशा पार्लरमध्ये प्रवेश करून, आम्ही गुरुसमोर नतमस्तक झालो, त्याच्या सवयीप्रमाणे बंदिस्त झालो. कमळाची
मुद्रा. त्याने आपले भेदक डोळे मिचकावले आणि ते तुझ्या वडिलांवर के ले.
"'भगबती, तुम्ही तुमच्या कर्मचाऱ्यावर खूप कठोर आहात!' त्याचे शब्द गोरखपूरच्या मैदानात दोन दिवसांपूर्वी वापरले होते तेच शब्द होते. ते पुढे म्हणाले,
'तुम्ही अबिनाशला मला भेटायला परवानगी दिली याचा मला आनंद आहे आणि तू आणि तुझी पत्नी त्याच्यासोबत आहेस.'
"त्यांच्या आनंदासाठी, त्यांनी तुमच्या पालकांना क्रिया योगाच्या अध्यात्मिक साधनेची सुरुवात के ली. 1-10 तुमचे वडील आणि मी, भाऊ शिष्य या
नात्याने, दर्शनाच्या अविस्मरणीय दिवसापासून जवळचे मित्र आहोत. लाहिरी महाशयांना तुमच्या स्वतःमध्ये निश्चित रस होता. जन्म. तुमचे जीवन निश्चितपणे
त्याच्या स्वत: च्या जीवनाशी जोडलेले असेल: गुरुचा आशीर्वाद कधीही कमी होत नाही."
लाहिरी महाशयांनी या जगाचा निरोप घेतला आणि मी त्यात प्रवेश के ला. त्यांचे चित्र, एका सुशोभित फ्रे ममध्ये, आमच्या कौटुंबिक वेदीवर नेहमी वेगवेगळ्या
शहरांमध्ये दिसायचे ज्यात वडिलांची त्यांच्या कार्यालयाने बदली के ली होती. सकाळ-संध्याकाळ अनेकांना आई आणि मी सुवासिक चंदनाच्या पेस्टमध्ये बुडवलेली
फु ले अर्पण करून सुधारित मंदिरासमोर ध्यान करताना आढळले. लोबान आणि गंधरस तसेच आमच्या एकत्रित भक्तीने, लाहिरी महाशयांमध्ये पूर्ण अभिव्यक्ती
असलेल्या देवत्वाचा आम्ही गौरव के ला.
त्यांच्या चित्राचा माझ्या आयुष्यावर कमालीचा प्रभाव होता. मी जसजसा मोठा होत गेलो तसतसा माझ्यासोबत सद्गुरूं चा विचार वाढत गेला. ध्यानात मी अनेकदा
त्याची छायाचित्रण प्रतिमा त्याच्या छोट्या चौकटीतून बाहेर पडताना आणि जिवंत रूप धारण करून माझ्यासमोर बसताना पाहतो. जेव्हा मी त्याच्या तेजस्वी
शरीराच्या पायांना स्पर्श करण्याचा प्रयत्न के ला तेव्हा ते बदलून पुन्हा चित्र बनले. जसजसे बालपण बालपणात सरकले तसतसे मला लाहिरी महाशय माझ्या
मनात एका छोट्या प्रतिमेतून, एका चौकटीत गुंफलेले, जिवंत, ज्ञानवर्धक अस्तित्वात बदललेले आढळले. परीक्षेच्या किं वा गोंधळाच्या क्षणी मी वारंवार
त्याच्याकडे प्रार्थना के ली, मला त्याची सांत्वन देणारी दिशा सापडली. सुरुवातीला मला वाईट वाटले कारण तो आता शारीरिकदृष्ट्या जगत नव्हता. जशी मी
सुरुवात के ली
त्याच्या गुप्त सर्वव्यापीपणाचा शोध घ्या, मी यापुढे शोक व्यक्त के ला नाही. त्याने अनेकदा आपल्या शिष्यांना लिहिले होते जे त्याला पाहण्यासाठी खूप उत्सुक
होते: "मी तुमच्या कु टस्थ (आध्यात्मिक दृष्टी) च्या कक्षेत असताना माझी हाडे आणि मांस पाहण्यासाठी का आला?"
लाहिरी महाशयांच्या छायाचित्राद्वारे मला वयाच्या आठव्या वर्षी एक अद्भूत उपचार मिळाले. या

या अनुभवाने माझ्या प्रेमाला आणखी वाढ दिली. बंगालमधील इच्छापूर येथे आमच्या फॅ मिली इस्टेटमध्ये असताना मला एशियाटिक कॉलरा झाला. माझा जीव
हताश झाला; डॉक्टर काहीच करू शकत नव्हते. माझ्या पलंगाच्या बाजूला, आईने माझ्या डोक्याच्या वरच्या भिंतीवर लाहिरी महाशयांचे चित्र पाहण्यासाठी मला
वेडगळपणे इशारा के ला.
"मानसिकरित्या त्याला नमन!" तिला माहित होते की मी खूप कमकु वत आहे आणि नमस्कार करताना हात उचलू शकत नाही. "जर तुम्ही खरोखरच तुमची
भक्ती दाखवली आणि त्याच्यासमोर गुडघे टेकले तर तुमचा जीव वाचेल!"
मी त्याच्या छायाचित्राकडे टक लावून पाहिलं आणि तिथे एक अंधुक प्रकाश दिसला, जो माझ्या शरीरावर आणि संपूर्ण खोलीला व्यापून होता. माझी मळमळ
आणि इतर अनियंत्रित लक्षणे गायब झाली; मी बरा होतो. आईच्या गुरूवरच्या अतुलनीय श्रद्धेचे कौतुक म्हणून मला लगेच वाकू न तिच्या पायाला स्पर्श
करण्याइतपत बलवान वाटले. लहान चित्राविरुद्ध आईने तिचे डोके वारंवार दाबले.
"हे सर्वव्यापी स्वामी, मी तुझे आभार मानतो की तुझ्या प्रकाशाने माझ्या मुलाला बरे के ले आहे!"
मला जाणवले की तिने सुद्धा त्या तेजस्वी झगमगाटा पाहिल्या होत्या ज्याद्वारे मी सामान्यतः जीवघेणा आजारातून त्वरित बरा झालो होतो.
माझ्या सर्वात मौल्यवान वस्तूंपैकी एक तेच छायाचित्र आहे. स्वत: लाहिरी महाशयांनी वडिलांना दिलेले, ते एक पवित्र कं पन वाहून नेते. चित्राचे मूळ
चमत्कारिक होते. मी वडिलांचे भाऊ शिष्य काली कु मार रॉय यांच्याकडू न कथा ऐकली.
असे दिसते की मास्टरला फोटो काढण्याचा तिटकारा होता. त्याच्या निषेधार्थ, एकदा त्याचे आणि काली कु मार रॉय यांच्यासह भक्तांच्या समूहाचे सामूहिक चित्र
काढले गेले. हे शोधून काढणारे आश्चर्यचकित छायाचित्रकार होते

की ज्या प्लेटमध्ये सर्व शिष्यांच्या स्पष्ट प्रतिमा होत्या, त्यामध्ये मध्यभागी असलेल्या एका रिकाम्या जागेपेक्षा अधिक काही दिसून आले नाही जेथे त्यांना लाहिरी
महाशयांची रूपरेषा शोधण्याची वाजवी अपेक्षा होती. या घटनेची सर्वत्र चर्चा झाली.
एक विशिष्ट विद्यार्थी आणि तज्ञ छायाचित्रकार गंगा धार बाबू यांनी बढाई मारली की फरारी व्यक्ती त्याच्यापासून सुटणार नाही. दुसर्‍या दिवशी सकाळी, गुरू
त्याच्या मागे पडदा असलेल्या लाकडी बाकावर कमळाच्या मुद्रेत बसले असताना, गंगाधर बाबू त्यांचे उपकरण घेऊन आले. यशासाठी सर्व खबरदारी घेत त्यांनी
लोभसपणे बारा फलक उघडले. प्रत्येकावर लवकरच त्याला लाकडी बेंच आणि पडद्याचा ठसा दिसला, परंतु पुन्हा एकदा मास्टरचा फॉर्म गहाळ झाला.
अश्रू आणि तुटलेल्या अभिमानाने, गंगाधर बाबूने आपल्या गुरूचा शोध घेतला. लाहिरी महाशयांनी गरोदर टिप्पणी देऊन आपले मौन तोडायला बरेच तास झाले
होते:
"मी आत्मा आहे. तुमचा कॅ मेरा सर्वव्यापी अदृश्य प्रतिबिंबित करू शकतो?"
"मला दिसत आहे की ते शक्य नाही! पण, पवित्र सर, मला प्रेमाने अशा शारीरिक मंदिराचे चित्र हवे आहे जिथे एकटे, माझ्या संकु चित दृष्टीनुसार, तो
आत्मा पूर्णपणे वास करताना दिसतो."
"ये मग उद्या सकाळी. मी तुझ्यासाठी पोज देईन."
पुन्हा फोटोग्राफरने त्याचा कॅ मेरा फोकस के ला. या वेळी, पवित्र आकृ ती, गूढ अभेद्यतेने नटलेली, प्लेटवर तीक्ष्ण होती. मास्टरने दुसर्या चित्रासाठी कधीही पोझ
दिली नाही; किमान, मी काहीही पाहिले नाही.
या पुस्तकात छायाचित्र पुनरुत्पादित के ले आहे. लाहिरी महाशयांची सार्वत्रिक जातीची वैशिष्टय़े, ते कोणत्या वंशाचे होते हे फारसे सुचत नाही. देव-संवादाचा
त्याचा उत्कट आनंद काहीशा गूढ हास्यातून प्रकट होतो. त्याचे डोळे, बाह्य जगाची नाममात्र दिशा दर्शवण्यासाठी अर्धे उघडे आहेत, अर्धे बंद आहेत.
पृथ्वीवरील गरीब प्रलोभनांबद्दल पूर्णपणे दुर्लक्ष करून, त्याच्या कृ पेसाठी जवळ आलेल्या साधकांच्या आध्यात्मिक समस्यांबद्दल ते नेहमीच जागृत होते.
गुरूच्या चित्राच्या सामर्थ्याने मी बरे झाल्यानंतर थोड्याच वेळात, मला एक होते

प्रभावशाली आध्यात्मिक दृष्टी. एके दिवशी सकाळी माझ्या अंथरुणावर बसून मी खोलवर पडलो.
"बंद डोळ्यांच्या अंधारामागे काय आहे?" हा तपासाचा विचार माझ्या मनात जोरदारपणे आला. माझ्या अंतर्बाह्य नजरेवर प्रकाशाचा एक प्रचंड लखलखाट एकाच
वेळी प्रकट झाला. डोंगराच्या गुहेत ध्यानस्थ मुद्रेत बसलेल्या संतांचे दिव्य आकार, माझ्या कपाळावरील तेजाच्या मोठ्या पडद्यावर लघुचित्रपटांप्रमाणे तयार झाले
आहेत.
"तू कोण आहेस?" मी मोठ्याने बोललो.
"आम्ही हिमालयातील योगी आहोत." खगोलीय प्रतिसादाचे वर्णन करणे कठीण आहे; माझे हृदय रोमांचित झाले.
"अहो, मला हिमालयात जाऊन तुझ्यासारखे व्हायचे आहे!" दृष्टी नाहीशी झाली, परंतु चंदेरी किरण सतत रुं द होत जाणाऱ्या वर्तुळांमध्ये अनंतापर्यंत
विस्तारले.
"ही आश्चर्यकारक चमक काय आहे?"
"मी ईश्वरा आहे. 1-11 मी प्रकाश आहे." आवाज ढगांसारखा होता.
"मला तुझ्याबरोबर एक व्हायचं आहे!"
माझ्या दैवी परमानंदाच्या हळू हळू कमी होत असताना, मी देवाचा शोध घेण्याच्या प्रेरणेचा कायमचा वारसा वाचवला. "तो शाश्वत, नवीन आनंद आहे!" ही
स्मृती आनंदाच्या दिवसानंतरही कायम राहिली.
आणखी एक सुरुवातीची आठवण बाकी आहे; आणि अक्षरशः तसंच, कारण मी आजपर्यंत ही जखम सहन करत आहे. माझी मोठी बहीण उमा आणि मी
पहाटे आमच्या गोरखपूरच्या आवारात कडु लिंबाच्या झाडाखाली बसलो होतो. ती मला बंगाली प्राइमरने मदत करत होती, पिकलेले मार्गोसा फळ खात असलेल्या
जवळच्या पोपटांपासून मी किती वेळ टक लावून पाहत होतो. उमाने तिच्या पायाला गळू लागल्याची तक्रार के ली आणि मलमाची भांडी आणली. मी माझ्या
कपाळावर थोडा साळ लावला.
"तुम्ही निरोगी हातावर औषध का वापरता?"

"ठीक आहे, सीस, मला वाटतं उद्या मला एक उकळी येईल. मी तुमच्या मलमाची तपासणी करत आहे जेथे फोड दिसेल."
"तू लहान

. ज्या ठिकाणी उकळी येईल त्या ठिकाणी मी तुमच्या मलमाची चाचणी करत आहे.”
"तू लबाड आहेस!"
"बहिणी, सकाळी काय होते ते पाहेपर्यंत मला खोटे बोलू नका." राग माझ्यात भरला.
उमा प्रभावित झाली नाही आणि तीनदा तिची टोमणा पुन्हा सांगितली. मी हळूवार उत्तर दिल्याने माझ्या आवाजात एक अविचल ठराव आला.
"माझ्यामध्ये असलेल्या इच्छेच्या सामर्थ्याने, मी म्हणतो की उद्या माझ्या हातावर नेमक्या याच ठिकाणी मला खूप मोठे फोड येईल; आणि तुमचे उकळणे
सध्याच्या आकाराच्या दुप्पट वाढेल!"
सकाळने मला सूचित के लेल्या जागेवर एक मजबूत उकळी सापडली; उमाच्या उकळीचे परिमाण दुप्पट झाले होते. ओरडू न माझी बहीण आईकडे धावली.
"मुकुं दा नेक्रोमॅन्सर झाला आहे!" गंभीरपणे, आईने मला कधीही हानी करण्यासाठी शब्दांची शक्ती वापरू नका असे सांगितले. मी तिचा सल्ला नेहमी लक्षात
ठेवला आहे आणि त्याचे पालन के ले आहे.
माझ्या फोडावर शस्त्रक्रिया करण्यात आली. डॉक्टरांच्या चीरामुळे उरलेला एक लक्षात येण्याजोगा डाग आज उपस्थित आहे. माझ्या उजव्या हातावर माणसाच्या
निखळ शब्दातील शक्तीची सतत आठवण आहे.
खोल एकाग्रतेने उच्चारले जाणारे हे साधे आणि वरवर पाहता निरुपद्रवी वाक्ये, बॉम्बप्रमाणे स्फोट होऊन निश्चित, घातक, परिणाम घडवून आणण्यासाठी पुरेशी
गुप्त शक्ती होती. मला नंतर समजले की भाषणातील स्फोटक कं पन शक्ती एखाद्याचे जीवन अडचणींपासून मुक्त करण्यासाठी हुशारीने निर्देशित के ली जाऊ शकते
आणि अशा प्रकारे डाग किं वा फटकार न घेता कार्य करू शकते. 1-12
आमचे कु टुंब पंजाबमधील लाहोरला गेले. तिथे मला देवी कालीच्या रूपातील दैवी मातेचे चित्र मिळाले. 1-13 आमच्या घराच्या बाल्कनीत एक लहान
अनौपचारिक मंदिर पवित्र के ले. माझ्यावर एक निःसंदिग्ध खात्री निर्माण झाली की त्यामध्ये उच्चारलेली माझी कोणतीही प्रार्थना पूर्णत्वास जाईल

पवित्र स्थान. एके दिवशी उमासोबत उभं राहून मी अगदी अरुं द गल्लीच्या विरुद्ध बाजूच्या इमारतींच्या छपरांवरून दोन पतंग उडताना पाहिलं.
"तू इतका शांत का आहेस?" उमाने मला खेळकरपणे ढकलले.
"मी फक्त विचार करत आहे की दैवी आई मला जे काही मागते ते देते हे किती आश्चर्यकारक आहे."
"मला वाटतं ती तुला ते दोन पतंग देईल!" माझी बहीण उपहासाने हसली.
"का नाही?" मी त्यांच्या ताब्यासाठी मूक प्रार्थना करू लागलो.
भारतामध्ये पतंगांसह सामने खेळले जातात ज्यांचे तार गोंद आणि काचेने झाकलेले असतात. प्रत्येक खेळाडू आपल्या प्रतिस्पर्ध्याची स्ट्रिंग तोडण्याचा प्रयत्न
करतो. एक मुक्त पतंग छतावर पाल; ते पकडण्यात मोठी मजा आहे. उमा आणि मी बाल्कनीत असताना, सुटलेला पतंग आमच्या हातात येणं अशक्य वाटत
होतं; त्याची तार नैसर्गिकरित्या छतावर लटकते.
गल्लीबोळातील खेळाडूंनी त्यांच्या सामन्याला सुरुवात के ली. एक तार कापली गेली; लगेच पतंग माझ्या दिशेने तरंगला. विरुद्ध घराच्या वरच्या कॅ क्टसच्या रोपाने
स्ट्रिंगला घट्टपणे अडकवण्यासाठी पुरेशी वाऱ्याची झुळूक अचानक कमी झाल्यामुळे ते क्षणभर स्थिर होते. माझ्या जप्तीसाठी एक परिपूर्ण पळवाट तयार झाली. मी
बक्षीस उमाच्या हातात दिले.
"हा फक्त एक विलक्षण अपघात होता, तुमच्या प्रार्थनेचे उत्तर नाही. जर दुसरा पतंग तुमच्याकडे आला तर मी विश्वास ठेवेन." बहिणीचे काळेभोर डोळे
तिच्या बोलण्यापेक्षा आश्चर्यचकित करणारे होते.
मी अत्यंत तीव्रतेने माझी प्रार्थना चालू ठेवली. दुसर्‍या खेळाडू ने जबरदस्तीने ओढल्यामुळे त्याचा पतंग अचानक हरवला. तो वाऱ्यावर नाचत माझ्या दिशेने
निघाला. माझ्या उपयुक्त सहाय्यकाने, कॅ क्टस प्लांटने पतंगाची तार पुन्हा आवश्यक लूपमध्ये सुरक्षित के ली ज्याद्वारे मी ते समजू शकलो. मी माझी दुसरी ट्रॉफी
उमा यांना दिली.
"खरंच, दैवी आई तुझे ऐकते! हे सर्व माझ्यासाठी खूप विचित्र आहे!" बहीण
घाबरलेल्या फणसासारखा दूर लोटला.

chapter 2
y आई
लाहिरी महाशयांचा शिष्य
"माझी सेवा तुझ्या आईने संपवली." त्यांचे डोळे आजीवन भक्तीने दूर होते. "मी इतर कोणत्याही महिलेकडू न मंत्रीपद स्वीकारणार नाही."
आई गेल्यानंतर चौदा महिन्यांनी, मला कळले की तिने माझ्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण संदेश सोडला आहे. अनंता तिच्या मृत्यूशय्येवर उपस्थित होता आणि तिचे
शब्द रेकॉर्ड के ले होते. तिने मला एका वर्षात खुलासा करण्यास सांगितले होते, तरी माझ्या भावाने उशीर के ला. आईने त्याच्यासाठी निवडलेल्या मुलीशी लग्न
करण्यासाठी तो लवकरच बरेली सोडू न कलकत्त्याला जाणार होता. 2-2 एका संध्याकाळी त्याने मला त्याच्या बाजूला बोलावले.
"मुकुं दा, मी तुला विचित्र बातमी द्यायला तयार नाही." अनंताच्या स्वरात राजीनाम्याची चिठ्ठी होती. "माझी भीती घर सोडण्याची तुमची इच्छा भडकवण्याची
होती. पण कोणत्याही परिस्थितीत तुम्ही दैवी आवेशाने भरलेले आहात. हिमालयात जाताना नुकतेच जेव्हा मी तुम्हाला पकडले होते, तेव्हा मी एका निश्चित
संकल्पावर आलो.
माझ्या पवित्र वचनाची पूर्तता पुढे ढकलू नका." माझ्या भावाने मला एक लहान बॉक्स दिला आणि आईचा संदेश दिला.
"हे शब्द माझे अंतिम आशीर्वाद असू दे, माझा प्रिय मुलगा मुकुं दा!" आई म्हणाली होती. "अशी वेळ आली आहे जेव्हा मला तुझ्या जन्मानंतरच्या अनेक
अभूतपूर्व घटना सांगायच्या आहेत. मला तुझा नियत मार्ग पहिल्यांदा माहित होता जेव्हा तू माझ्या कु शीत बाळ होतास. तेव्हा मी तुला माझ्या गुरूच्या
बनारसच्या घरी घेऊन गेलो. जवळजवळ लपलेले लाहिरी महाशय गाढ ध्यानात बसलेले असताना शिष्यांच्या गर्दीत मला क्वचितच दिसत होते.
"मी तुला थोपटत असताना, महान गुरूं नी लक्ष द्यावे आणि आशीर्वाद द्यावा अशी मी प्रार्थना करत होतो. माझी मूक भक्ती मागणी तीव्रतेने वाढत असताना,
त्यांनी डोळे उघडले आणि मला जवळ येण्यासाठी इशारा के ला. इतरांनी माझ्यासाठी मार्ग काढला; मी नमस्कार के ला. पवित्र पाय. माझ्या स्वामीने तुला
त्याच्या मांडीवर बसवले, तुझ्या कपाळावर हात ठेवून तुला आध्यात्मिक बाप्तिस्मा दिला.
"'लहान आई, तुझा मुलगा योगी होईल. आध्यात्मिक इंजिन म्हणून, तो अनेक आत्म्यांना देवाच्या राज्यात घेऊन जाईल.'
"सर्वज्ञानी गुरूं नी दिलेली माझी गुप्त प्रार्थना पाहून माझे हृदय आनंदाने उडी मारले. तुझ्या जन्माच्या काही काळापूर्वी, त्यांनी मला सांगितले होते की तू
त्याच्या मार्गावर जाशील.
"नंतर, माझ्या मुला, तुझी ग्रेट लाइटची दृष्टी मला आणि तुझी बहीण रोमा यांना कळली, कारण पुढच्या खोलीतून आम्ही तुला बेडवर स्थिर पाहिले होते.
तुझा छोटासा चेहरा उजळला होता; तू बोलल्याप्रमाणे तुझा आवाज लोखंडी संकल्पाने घुमला. ईश्वराच्या शोधात हिमालयात जाणे.
"या मार्गांनी, प्रिय मुला, मला कळले की तुझा रस्ता सांसारिक महत्त्वाकांक्षेपासून खूप दूर आहे. माझ्या आयुष्यातील सर्वात अविस्मरणीय घटनेने आणखी पुष्टी
दिली - एक घटना जी आता माझ्या मृत्यूशय्येला संदेश देते.
"ही पंजाबमधील एका ऋषीची मुलाखत होती. आमचे कु टुंब लाहोरमध्ये राहत असताना, एका सकाळी नोकर माझ्या खोलीत अचानक आला.
"'मालणी, एक विचित्र साधू २-३ आला आहे. तो आग्रह करतो की तो "च्या आईला पाहतो.
मुकुं दा."
"हे साधे शब्द माझ्या मनात खोलवर गेले; पाहुण्याला अभिवादन करण्यासाठी मी लगेच गेलो. त्याच्या चरणी नतमस्तक होऊन, मला जाणवले की माझ्या
आधी देवाचा खरा पुरुष आहे.
"'आई,' तो म्हणाला, 'महान गुरूं ची इच्छा आहे की तुझे पृथ्वीवरील वास्तव्य जास्त काळ राहणार नाही. तुझा पुढचा आजार तुझा शेवटचा असेल.'
2-4 एक शांतता होती, त्या दरम्यान मला गजर नाही तर फक्त एक प्रचंड शांततेचे कं पन वाटले. शेवटी त्याने मला पुन्हा संबोधित के ले:
"'तुम्ही एका विशिष्ट चांदीच्या ताबीजचे पालनपोषण कराल. मी ते आज तुम्हाला देणार नाही; माझ्या शब्दात सत्य दाखवण्यासाठी, तुम्ही ध्यान करता तसे
उद्या तावीज तुमच्या हातात येईल. तुमच्या मृत्यूशय्येवर, तुम्ही सूचना द्याव्यात. तुमचा मोठा मुलगा अनंता याने ते ताबीज एक वर्षासाठी ठेवावे आणि नंतर ते
तुमच्या दुसऱ्या मुलाकडे द्यावे. मुकुं दाला तावीजचा अर्थ महापुरुषांकडू न समजेल. तो जेव्हा सर्व सांसारिक आशा सोडू न देण्यास तयार असेल तेव्हा त्याला ते
मिळाले पाहिजे. आणि देवासाठी त्याचा महत्त्वपूर्ण शोध सुरू करा. जेव्हा त्याने काही वर्षे ताबीज ठेवला असेल आणि जेव्हा त्याचा उद्देश पूर्ण होईल तेव्हा तो
नाहीसा होईल. जरी सर्वात गुप्त ठिकाणी ठेवले तरी ते जिथून आले तेथून परत येईल.'
"मी संताला 2-5 भिक्षा अर्पण के ली आणि त्यांच्यापुढे मोठ्या श्रद्धेने नतमस्तक झालो. अर्पण न घेता तो आशीर्वाद देऊन निघून गेला. दुसर्‍या दिवशी
संध्याकाळी, मी हात जोडू न ध्यानात बसलो तेव्हा माझ्या तळहातांमध्ये एक चांदीची ताबीज आली. , साधूने वचन दिल्याप्रमाणे. त्याने थंड, गुळगुळीत
स्पर्शाने स्वतःची ओळख करून दिली. मी दोन वर्षांहून अधिक काळ ते ईर्ष्याने जपले आहे, आणि आता ते अनंताच्या पाळीत सोडा. माझ्यासाठी शोक करू
नका, कारण मी जन्माला आलो आहे. माझ्या महान गुरूद्वारे अनंताच्या बाहूंमध्ये. निरोप, माझ्या बाळा; वैश्विक माता तुझे रक्षण करेल."
ताबीज ताब्यात घेऊन माझ्यावर रोषणाईचा झगमगाट आला; अनेक सुप्त आठवणी जाग्या झाल्या. तावीज, गोलाकार आणि प्राचीन काळातील विचित्र, संस्कृ त
अक्षरांनी झाकलेले होते. मला समजले की ते भूतकाळातील शिक्षकांकडू न आले आहे, जे अदृश्यपणे माझ्या चरणांचे मार्गदर्शन करत होते. पुढे ए
खरंच महत्त्व होतं; परंतु एक ताबीजचे हृदय पूर्णपणे प्रकट करत नाही.
माझ्या आयुष्यातील अत्यंत दुःखी परिस्थितीत तावीज शेवटी कसा नाहीसा झाला; आणि त्याचे नुकसान हे माझ्या गुरूच्या फायद्याचे कसे होते, हे या प्रकरणात
सांगता येणार नाही.
पण लहान मुलाने हिमालयात पोहोचण्याचा प्रयत्न हाणून पाडला., दररोज त्याच्या ताबीजच्या पंखांवर लांब प्रवास के ला.

chapter 3

"पित्या, जर मी जबरदस्तीने घरी परत जाण्याचे वचन दिले तर मी बेनारेसची भेट घेऊन जाऊ शकतो का?"
माझ्या प्रवासाबद्दलचे प्रेम क्वचितच पित्याने रोखले होते. त्याने मला फक्त एक मुलगा म्हणूनही अनेक शहरे आणि तीर्थक्षेत्रांना भेट देण्याची परवानगी दिली.
सहसा माझे एक किं वा बरेच मित्र माझ्याबरोबर होते; आम्ही पित्याने प्रदान के लेल्या प्रथम श्रेणीच्या पासवर आरामात प्रवास करू. रेल्वेमार्गाचा अधिकारी म्हणून
त्यांची स्थिती कु टुंबातील भटक्या विमुक्तांसाठी पूर्णपणे समाधानकारक होती.
वडिलांनी माझी विनंती योग्य विचार करण्याचे वचन दिले. दुसर्‍या दिवशी त्याने मला बोलावले आणि बेरेली ते बेनारेस, अनेक रुपया नोट्स आणि दोन अक्षरे
यांना गोल-ट्रिप पास दिला.
"के दर नथ बाबू या बेनारेस मित्राला प्रस्तावित करण्याचा माझा व्यवसाय आहे. दुर्दैवाने मी त्याचा पत्ता गमावला आहे. पण माझा विश्वास आहे की आपण हे
पत्र आमच्या सामान्य मित्र स्वामी प्रणाबानंद यांच्यामार्फ त त्याला मिळविण्यास सक्षम व्हाल. स्वामी, माझा भाऊ शिष्य, एक उत्कृ ष्ट आध्यात्मिक उंचावर आला
आहे. आपल्याला त्याच्या कं पनीचा फायदा होईल; ही दुसरी टीप आपली ओळख म्हणून काम करेल."
"मिंड, घरातून आणखी उड्डाणे नाहीत!" असे जोडल्यामुळे वडिलांचे डोळे चमकले!"
मी माझ्या बारा वर्षांच्या ( च्या झेस्टसह सेट के ले आहे परंतु नवीन देखावे आणि विचित्र चेहरे ) मध्ये मला कधीही आनंद झाला नाही. बेनारेसशी
पोहोचताना मी ताबडतोब स्वामीच्या निवासस्थानाकडे गेलो. पुढचा दरवाजा खुला होता; मी दुसर्‍या मजल्यावरील लांब, हॉल सारख्या खोलीकडे जाण्याचा मार्ग
बनविला. फक्त एक लहान माणूस परिधान के लेला, थोडासा उंचावलेल्या व्यासपीठावर कमळांच्या पवित्रामध्ये बसलेला होता. त्याचे डोके आणि न चुकलेला
चेहरा स्वच्छ-शेव्हन होता; त्याच्या ओठांबद्दल एक सुंदर स्मित खेळला. मी घुसखोरी के ली आहे असा माझा विचार दूर करण्यासाठी त्याने मला एक जुना
मित्र म्हणून अभिवादन के ले.
"बाबा अ‍ॅन्ड ( माझ्या प्रिय ) ला आनंद." त्याचे स्वागत मुलाच्या आवाजात मनापासून दिले गेले. मी गुडघे टेकले आणि त्याच्या पायाला स्पर्श के ला.
"तू स्वामी प्रणाबानंद आहेस का?"

त्याने होकार दिला. "तू भगबातीचा मुलगा आहेस का?" माझ्या खिशातून पित्याचे पत्र घेण्यासाठी माझ्याकडे वेळ येण्यापूर्वी त्याचे शब्द बाहेर होते.
आश्चर्यचकितपणे, मी त्याला परिचयातील चिठ्ठी दिली, जी आता अनावश्यक वाटली.
"अर्थातच मी तुमच्यासाठी के दार नथ बाबू शोधून काढीन." संतने पुन्हा त्याच्या दु: खाच्या वेळी मला आश्चर्यचकित के ले. त्याने या पत्राकडे लक्ष वेधले
आणि माझ्या पालकांचा काही प्रेमळ संदर्भ दिला.
"तुला माहित आहे, मी दोन पेन्शनचा आनंद घेत आहे. एक म्हणजे आपल्या वडिलांच्या शिफारशीनुसार, ज्यांच्यासाठी मी एकदा रेल्वेमार्गाच्या कार्यालयात काम
के ले. दुसरे म्हणजे माझ्या स्वर्गीय पित्याच्या शिफारशीनुसार, ज्यांच्यासाठी मी आयुष्यात माझे पृथ्वीवरील कर्तव्य प्रामाणिकपणे पूर्ण के ले आहे."
मला ही टिप्पणी खूप अस्पष्ट वाटली. "सर, तुला स्वर्गीय पित्याकडू न कोणत्या प्रकारचे पेन्शन मिळते? तो तुमच्या मांडीवर पैसे टाकतो का?"
तो हसला. "म्हणजे बर्‍याच वर्षांच्या सखोल चिंतनासाठी घृणास्पद शांतता-पुरवठ्याचे पेन्शन. मला आता कधीही पैशांची इच्छा नाही. माझ्या काही भौतिक
गरजा मोठ्या प्रमाणात प्रदान के ल्या आहेत. नंतर आपल्याला दुसर्‍या पेन्शनचे महत्त्व समजेल."
अचानक आमचे संभाषण संपुष्टात आणत संत गंभीरपणे गतिहीन झाले. स्फिं क्ससारख्या हवेने त्याला लिफाफा घातला. सुरुवातीला त्याचे डोळे चमकले, जणू
काही व्याजांचे निरीक्षण के ल्यास ते कं टाळवाणे झाले. मी त्याच्या बोलक्यावर अस्वस्थ झालो; मी फादरच्या मित्राला कसे भेटू शकतो हे त्याने अद्याप मला
सांगितले नव्हते. एक क्षुल्लक अस्वस्थपणे, मी आमच्या दोघांशिवाय रिक्त, बेअर रूममध्ये माझ्याबद्दल पाहिले. माझ्या निष्क्रिय टक लावून त्याच्या लाकडी
सँडल घेतल्या, प्लॅटफॉर्म सीटखाली पडल्या.

"लहान सर, 3-1 काळजी करू नका. आपण पाहू इच्छित असलेला माणूस अर्ध्या तासात आपल्याबरोबर असेल." योगी माझे मन वाचत होते- याक्षणी
फार कठीण नाही!
पुन्हा तो बेईमान शांततेत पडला. माझ्या घड्याळाने मला सांगितले की तीस मिनिटे निघून गेली आहेत.
स्वामीने स्वत: ला जागृत के ले. "मला वाटते की के दर नथ बाबू दाराजवळ आहे."
मी कु णीतरी पाय st्या वर येताना ऐकले. अचानक एक चकित झालेल्या समजुती उद्भवली; माझे विचार गोंधळात पडले: "मेसेंजरच्या मदतीशिवाय
वडिलांच्या मित्राला या ठिकाणी बोलावणे कसे शक्य आहे? स्वामी माझ्या आगमनानंतर स्वत: शीच बोलली नाही!"
अचानक मी खोली सोडली आणि पायर्‍या खाली उतरल्या. अर्ध्या मार्गाने मी मध्यम उंचीचा एक पातळ, गोरा-त्वचा माणूस भेटला. तो घाईत असल्याचे
दिसून आले.
"तू के दर नाथ बाबू आहेस का?" उत्तेजन देऊन माझा आवाज रंगला.
"हो. तू मला भेटायला इथे वाट पाहत आहेस असा भगबातीचा मुलगा नाहीस का?" तो मैत्रीपूर्ण फॅ शनमध्ये हसला.
"सर, तू इथे कसा आलास?" त्याच्या अकल्पनीय उपस्थितीबद्दल मला राग आला.
"आज सर्व काही रहस्यमय आहे! एका तासापेक्षा कमी काळापूर्वी जेव्हा स्वामी प्रणाबानंद माझ्याकडे आला तेव्हा मी नुकताच गंगामध्ये माझे आंघोळ पूर्ण के ली
होती. त्यावेळी मी तिथे आहे हे त्याला कसे माहित आहे याची मला कल्पना नाही.
"'ते म्हणाले, 'भगाबतीचा मुलगा माझ्या अपार्टमेंटमध्ये तुमची वाट पाहत आहे. 'तू माझ्याबरोबर येशील का?' मी आनंदाने सहमत झालो. आम्ही हातात
जाताना, त्याच्या लाकडी सँडलमधील स्वामी आश्चर्यकारकपणे मला मागे टाकण्यास सक्षम होते, जरी मी हे स्टॉट वॉकिं ग शूज परिधान के ले होते.
"'माझ्या ठिकाणी पोहोचण्यासाठी तुला किती वेळ लागेल?' प्रणाबानंदजीने अचानक मला हा प्रश्न विचारण्यास थांबवले.
"'अर्ध्या अर्धा तास.'

"'सध्या मला आणखी काहीतरी करायचे आहे.' त्याने मला एक रहस्यमय दृष्टी दिली. 'मी तुला मागे सोडले पाहिजे. तू माझ्या घरात माझ्याबरोबर
सामील होऊ शकतोस, जिथे भगबातीचा मुलगा आणि मी तुझी वाट पाहत आहे.'
"मी पुन्हा निदर्शने करण्यापूर्वी, त्याने माझ्या मागे त्वरेने धुलाई के ली आणि गर्दीत गायब झाले. मी शक्य तितक्या वेगाने येथे चाललो."
या स्पष्टीकरणामुळे फक्त माझी उधळपट्टी वाढली. मी चौकशी के ली की त्याला स्वामी किती काळ माहित आहे.
"आम्ही गेल्या वर्षी काही वेळा भेटलो, परंतु अलीकडे नाही. आज त्याला आंघोळीच्या घाटावर पाहून मला खूप आनंद झाला ."
"मी माझ्या कानांवर विश्वास ठेवू शकत नाही! मी माझा विचार गमावत आहे? आपण त्याला एका दृष्टीक्षेपात भेटलात का, किं वा आपण त्याला प्रत्यक्षात
पाहिले, त्याच्या हाताला स्पर्श के ला आणि त्याच्या पायाचा आवाज ऐकला?"
"आपण काय चालवित आहात हे मला माहित नाही!" तो रागाने चमकला. "मी तुझ्याशी खोटे बोलत नाही. आपण हे समजू शकत नाही की के वळ
स्वामीद्वारेच मला माहित असावे की आपण माझ्यासाठी या ठिकाणी वाट पाहत आहात?"
"का, स्वामी प्रणाबानंद हा माणूस, मी जवळजवळ एक तासापूर्वी पहिल्यांदा आल्यापासून काही क्षण सोडला नाही." मी संपूर्ण कथा अस्पष्ट के ली.
त्याचे डोळे मोठ्या प्रमाणात उघडले. "आम्ही या भौतिक युगात जगत आहोत की आपण स्वप्न पाहत आहोत? मी माझ्या आयुष्यात अशा चमत्काराची साक्ष
देण्याची कधीच अपेक्षा के ली नव्हती! मला वाटले की हा स्वामी फक्त एक सामान्य माणूस आहे आणि आता मला आढळले की तो एक अतिरिक्त शरीर
साकार करू शकतो आणि त्याद्वारे कार्य करू शकतो!" आम्ही एकत्रितपणे संतच्या खोलीत प्रवेश के ला.
"पाहा, तो घाटात परिधान के लेला वाळूचा भाग आहे," के दार नाथ बाबू कु जबुजले. "मी आता त्याला पाहिल्याप्रमाणे तो फक्त एका लॉइनक्लोथमध्ये अडकला
होता."
अभ्यागताने त्याच्यापुढे नतमस्तक झाल्यावर संत माझ्याकडे एक विचित्र स्मित घेऊन वळले.
"आपण या सर्व गोष्टींवर का दडपण ठेवले आहे? अभूतपूर्व जगाची सूक्ष्म ऐक्य खर्‍या योगीपासून लपलेली नाही. मी त्वरित दूरच्या कलकत्तामध्ये माझ्या
शिष्यांशी बोलतो आणि संवाद साधतो. ते स्थूल पदार्थाच्या प्रत्येक अडथळ्याच्या इच्छेनुसार पुढे जाऊ शकतात."
माझ्या लहान स्तनामध्ये आध्यात्मिक आराध्याला उत्तेजन देण्याच्या प्रयत्नात कदाचित स्वामींनी मला त्याच्या सूक्ष्म रेडिओ आणि टेलिव्हिजनच्या शक्तींबद्दल
सांगितले. 3-2 परंतु उत्साहाऐवजी मला फक्त एक विस्मयकारक भीती वाटली. मी एका विशिष्ट गुरु-श्री युक्ट्सवार यांच्याद्वारे माझा दैवी शोध घेण्याचे ठरविले
होते, ज्यांना मी अद्याप भेटलो नाही- मला माझे शिक्षक म्हणून प्रणाबानंद स्वीकारण्याचा कोणताही कल वाटला नाही. तो किं वा तो माझ्या आधीचा भाग आहे
का असा विचार करून मी त्याच्याकडे संशयास्पदपणे पाहिले.

स्वामी प्रणाबानंद "सेंट विथ टू बॉडीज" लाहिरी महसायाची एक परीक्षा शिष

मास्टरने आत्मा जागृत टक लावून आणि त्याच्या गुरूबद्दल काही प्रेरणादायक शब्दांद्वारे माझे अस्वस्थता दूर करण्याचा प्रयत्न के ला.
"लाहिरी महाकाया मला माहित असलेला सर्वात मोठा योगी होता. तो देहाच्या रूपात स्वतः देवत्व होता."
जर एखादा शिष्य, मी प्रतिबिंबित करतो, तर अतिरिक्त देहाती स्वरुपाचा हेतू तयार करू शकतो, तर त्याच्या स्वामीला खरोखर काय चमत्कार करता येतील?
"मी सांगेन की गुरूची मदत किती अमूल्य आहे. मी दररोज रात्री आठ तास दुसर्‍या शिष्यासह ध्यान करायचो. आम्हाला दिवसा रेल्वेमार्गाच्या कार्यालयात काम
करावे लागले. माझ्या कारकु नी कर्तव्ये पार पाडण्यात अडचण शोधत, मी माझा संपूर्ण वेळ देवाला समर्पित करण्याची इच्छा के ली. आठ वर्षे मी धीर धरला
आणि अर्ध्या रात्री ध्यान के ले. माझे आश्चर्यकारक परिणाम होते; प्रचंड आध्यात्मिक समजांनी माझे मन प्रकाशित के ले. परंतु थोडासा बुरखा नेहमीच माझ्या
आणि अनंत दरम्यान राहिला. जरी अति-मानवी प्रामाणिकपणाने, मला अंतिम अपरिवर्तनीय युनियन नाकारले गेले. एका संध्याकाळी मी लाहिरी महाकायाला भेट
दिली आणि त्याच्या दैवी मध्यस्थीची बाजू मांडली. संपूर्ण रात्री माझी आयात सुरूच होती.
"'अ‍ॅंजेलिक गुरु, माझा आध्यात्मिक क्ले श असा आहे की मी यापुढे महान प्रियजनांना समोरासमोर न येता माझे जीवन सहन करू शकत नाही!'
"'मी काय करू शकतो? आपण अधिक गहनपणे ध्यान के ले पाहिजे.'
"'मी हे आवाहन करीत आहे, हे देवा, माझ्या स्वामी! मी भौतिक शरीरात माझ्यासमोर भौतिक असल्याचे पाहिले आहे; मला आशीर्वाद द्या की मला थिन
अनंत स्वरूपात कदाचित समजेल!'
"लहिरी महसया यांनी सौम्य हावभावामध्ये आपला हात वाढविला. 'तुम्ही आता जाऊन ध्यान करू शकता. मी तुमच्यासाठी ब्रह्माशी मध्यस्थी के ली आहे.'
3-3
"महत्त्वपूर्णपणे उन्नत, मी माझ्या घरी परतलो. त्या रात्री ध्यानात, माझ्या आयुष्यातील ज्वलंत गोल साध्य झाला. आता मी आध्यात्मिक पेन्शनचा अविरतपणे
आनंद घेतो. त्या दिवसापासून कधीही आनंदी निर्माणकर्ता माझ्या डोळ्यांपासून कोणत्याही भ्रमात लपलेल्या राहिला नाही."
प्रणाबानंदचा चेहरा दैवी प्रकाशाने ग्रस्त होता. दुसर्‍या जगाची शांती माझ्या हृदयात गेली; सर्व भीती पळून गेली होती. संतने आणखी आत्मविश्वास वाढविला.
"काही महिन्यांनंतर मी लाहिरी महाकायाकडे परत गेलो आणि अनंत भेटवस्तूच्या त्याच्या पराक्रमाबद्दल त्यांचे आभार मानण्याचा प्रयत्न के ला. मग मी आणखी
एक बाब नमूद के ली.
"'डायव्हिन गुरु, मी यापुढे कार्यालयात काम करू शकत नाही. कृ पया मला सोडा. ब्रह्मा मला सतत मादक पदार्थ ठेवतो.'
"'आपल्या कं पनीकडू न निवृत्तीवेतनासाठी अर्ज करा.'
"'माझ्या सेवेत लवकर मी काय कारण देईन?'
"'तुला जे वाटते ते म्हणा.'
"दुसर्‍या दिवशी मी माझा अर्ज के ला. माझ्या अकाली विनंतीसाठी डॉक्टरांनी मैदानांची चौकशी के ली.

"'कामावर, मला माझ्या मणक्यामध्ये एक जास्त प्रमाणात खळबळ उडाली आहे. 3-4 हे माझ्या कर्तव्याच्या कामगिरीसाठी मला उलगडू न माझ्या संपूर्ण
शरीरावर पसरते.'
"यापुढे विचार न करता डॉक्टरांनी मला पेन्शनसाठी अत्यंत शिफारस के ली, जी मला लवकरच मिळाली. मला माहित आहे की लाहिरी महाशयाच्या दैवी
इच्छेने आपल्या वडिलांसह डॉक्टर आणि रेल्वेमार्गाच्या अधिका through्यांमार्फ त काम के ले. स्वयंचलितपणे त्यांनी महान गुरूच्या आध्यात्मिक दिशेचे पालन
के ले आणि मला प्रिय लोकांशी अखंडित जिव्हाळ्याच्या आयुष्यासाठी मुक्त के ले." 3-5
या विलक्षण प्रकटीकरणानंतर स्वामी प्रणाबानांडा त्याच्या एका लांब शांततेत निवृत्त झाला. मी सुट्टी घेत असताना, त्याच्या पायाला आदरपूर्वक स्पर्श करीत
असताना त्याने मला त्याचा आशीर्वाद दिला:
"आपले जीवन संन्यास आणि योगाच्या मार्गाचे आहे. मी नंतर तुझ्या वडिलांसोबत तुला पुन्हा भेटू ." या दोन्ही भविष्यवाण्यांची वर्षे पूर्ण झाली. 3-6
के दर नथ बाबू एकत्र झालेल्या अंधारात माझ्या बाजूने चालले. मी फादरचे पत्र दिले, जे माझ्या साथीदाराने रस्त्याच्या दिव्याखाली वाचले.
"तुझे वडील सूचित करतात की मी त्याच्या रेल्वेमार्गाच्या कं पनीच्या कलकत्ता कार्यालयात स्थान घेतो. स्वामी प्रणाबानंद यांना मिळालेल्या किमान निवृत्तीवेतनाची
अपेक्षा करणे किती आनंददायक आहे! पण ते अशक्य आहे; मी बेनारेस सोडू शकत नाही. अरेरे, दोन मृतदेह अद्याप माझ्यासाठी नाहीत!"

chapter 4

प्रकरण: 4
हिमालयाच्या दिशेने माझे व्यत्यय आलेले उड्डाण
"काही क्षुल्लक बहाणा करून तुमची वर्गखोली सोडा आणि खाचखळगे गाडीत जा. माझ्या घरातील कोणीही तुम्हाला पाहू शकणार नाही अशा गल्लीत थांबा."
अमर मिटर या हायस्कू ल मित्राला या माझ्या अंतिम सूचना होत्या ज्याने माझ्यासोबत हिमालयात जाण्याची योजना आखली होती. आम्ही आमच्या फ्लाइटसाठी
पुढचा दिवस निवडला होता. अनंताने सावधगिरी बाळगल्याने खबरदारी घेणे आवश्यक होते. पलायनाचे मनसुबे उधळून लावण्याचा त्याने निर्धार के ला होता,
ज्याचा त्याला संशय होता माझ्या मनात. ताबीज, आध्यात्मिक यीस्टसारखे, माझ्या आत शांतपणे काम करत होते. हिमालयाच्या हिमवर्षावांमध्ये, ज्याचा चेहरा
मला अनेकदा दृष्टान्तात दिसला तो मास्टर शोधण्याची मला आशा होती.
हे कु टुंब आता कलकत्ता येथे राहत होते, जिथे वडिलांची कायमची बदली झाली होती. पितृसत्ताक भारतीय प्रथेनुसार, अनंताने आपल्या वधूला आमच्या घरी,
आता ४ गुरपार रोड येथे राहायला आणले होते. तिथे एका लहानशा अटारीच्या खोलीत मी रोजच्या ध्यानात गुंतले आणि दैवी शोधासाठी माझे मन तयार
के ले.
अविस्मरणीय सकाळ अशुभ पावसाने दाखल झाली. रस्त्यात अमरच्या गाडीची चाके ऐकू न मी घाईघाईने एक घोंगडी, चप्पल, लाहिरी महाशयांचे चित्र,
भगवद्गीतेची एक प्रत, प्रार्थना मण्यांची एक तार आणि दोन लंगोटे एकत्र बांधले. हा बंडल मी माझ्या तिसऱ्या मजल्याच्या खिडकीतून फे कू न दिला. मी
पायऱ्या उतरून दारात मासे विकत घेऊन माझ्या काकांच्या पुढे गेलो.
"उत्साह काय आहे?" त्याची नजर माझ्या व्यक्तीकडे संशयाने फिरत होती.
मी त्याला एक बिनधास्त स्माईल दिली आणि लेनकडे निघालो. माझे बंडल परत मिळवून, मी कट रचून सावधगिरीने अमरला सामील झालो. आम्ही चादणी
चौक या व्यापारी कें द्राकडे निघालो. अनेक महिने आम्ही आमच्या टिफीनचे पैसे इंग्रजी कपडे घेण्यासाठी वाचवत होतो. माझा हुशार भाऊ सहजपणे गुप्तहेराची
भूमिका बजावू शकतो हे जाणून आम्ही युरोपियन पोशाखाने त्याला मागे टाकण्याचा विचार के ला.
स्टेशनच्या वाटेवर आम्ही माझा चुलत भाऊ जोतीन घोष, ज्याला मी जतिंदा म्हणत असे, त्याच्यासाठी थांबलो. तो एक नवीन धर्मांतरित होता, हिमालयात
गुरूची आस बाळगत होता. आमच्या तयारीत असलेला नवीन सूट त्याने घातला. चांगले- छद्म, आम्हाला आशा होती! एक खोल आनंद आमच्या अंत:
करणात होते.
"आम्हाला फक्त कॅ नव्हास शूज हवे आहेत." मी माझ्या सोबत्यांना रबर-सोलेड पादत्राणे प्रदर्शित करणाऱ्या दुकानात नेले. "के वळ प्राण्यांच्या कत्तलीतून
मिळवलेले चामड्याचे लेख, या पवित्र सहलीला अनुपस्थित असले पाहिजेत." माझ्या भगवद्गीतेतील चामड्याचे आवरण आणि माझ्या इंग्रजीत बनवलेल्या सोला
टोपी (हेल्मेट) चामड्याचे पट्टे काढण्यासाठी मी रस्त्यावर थांबलो.
स्टेशनवर आम्ही बर्दवानची तिकिटे काढली, जिथे आम्ही हिमालयाच्या पायथ्याशी असलेल्या हरद्वारला जाण्याची योजना आखली. आमच्याप्रमाणेच ट्रेन उड्डाणात
होताच, मी माझ्या काही वैभवशाली अपेक्षेचे उद्गार काढले.
"फक्त कल्पना करा!" माझे स्खलन झाले. "आम्ही स्वामींकडू न दीक्षा घेऊ आणि वैश्विक चेतनेचा समाधी अनुभवू. आपल्या शरीरावर अशा चुंबकत्वाचा
आकार येईल की हिमालयातील वन्य प्राणी आपल्या जवळ येतील. वाघ हे आपल्या प्रेमाची वाट पाहत असलेल्या नम्र घरातील मांजरींशिवाय राहणार नाहीत!"
या टिपणीने मला प्रवेश देणार्‍या एका संभाव्यतेचे चित्रण के ले आहे, जो रूपकात्मक आणि अक्षरशः अमरला एक उत्साही स्मित आणले आहे. पण जतिंदाने
आपली नजर हटवली आणि खिडकीतून खिडकीतून चकचकीत लँडस्के पकडे निर्देशित के ले.
"पैसे तीन भागांमध्ये विभागू द्या." या सूचनेने जतिंदाने दीर्घ शांतता मोडली. "आपल्यापैकी प्रत्येकाने बर्दवान येथे स्वतःचे तिकीट खरेदी के ले पाहिजे. अशा
प्रकारे स्टेशनवर कोणीही समजणार नाही की आपण एकत्र पळत आहोत."
मी निःसंशयपणे मान्य के ले. संध्याकाळच्या वेळी आमची ट्रेन बर्दवानला थांबली. जतिंदा तिकीट कार्यालयात घुसली; अमर आणि मी प्लॅटफॉर्मवर बसलो. आम्ही
पंधरा मिनिटे वाट पाहिली, नंतर अनुपलब्ध चौकशी के ली. चारही दिशांना शोधत आम्ही घाबरलेल्या तत्परतेने जतिंदाच्या नावाचा जयघोष के ला. पण छोट्या
स्टेशनच्या आजूबाजूच्या अज्ञात अंधारात तो लुप्त झाला होता.
मी पूर्णपणे बेफिकीर झालो होतो, एका विलक्षण सुन्नतेचा धक्का बसला होता. की देव या निराशाजनक प्रसंगाला तोंड देईल! त्याच्या नंतरच्या माझ्या पहिल्या
काळजीपूर्वक नियोजित उड्डाणाचा रोमँटिक प्रसंग क्रू रपणे विवाहित होता.
"अमर, आपण घरी परतले पाहिजे." मी लहान मुलासारखा रडत होतो. "जतिंदाचे दु:खद प्रस्थान हे एक अशुभ लक्षण आहे. हा प्रवास अयशस्वी
होईल."
"हेच तुझं परमेश्वरावरचं प्रेम आहे का? विश्वासघातकी सोबत्याची तुझी परीक्षा तू सहन करू शकत नाहीस का?"
अमरच्या दैवी परीक्षेच्या सूचनेमुळे माझे हृदय स्थिर झाले. आम्ही प्रसिद्ध बर्दवान मिठाई, सीताभोग (देवतेसाठी अन्न) आणि मोतीचूर (गोड मोत्याचे नगेट्स)
घेऊन ताजेतवाने झालो. काही तासांत आम्ही बरेली मार्गे हरद्वारला पोहोचलो. मोगल सेराई येथे गाड्या बदलून, आम्ही प्लॅटफॉर्मवर थांबत असताना एका
महत्त्वाच्या विषयावर चर्चा के ली.
"अमर, लवकरच रेल्वे अधिकाऱ्यांकडू न आमची बारकाईने चौकशी के ली जाईल. मी माझ्या भावाच्या चातुर्याला कमी लेखत नाही! परिणाम काहीही असो, मी
असत्य बोलणार नाही."
"मुकुं दा, मी तुला फक्त शांत राहायला सांगतो. मी बोलत असताना हसू किं वा हसू नकोस."
या क्षणी, एका युरोपियन स्टेशन एजंटने माझ्यावर आरोप के ले. त्याने एक तार फिरवला ज्याची आयात मी लगेच पकडली.
"रागाच्या भरात घरातून पळून जातोस?"
"नाही!" मला आनंद झाला की त्याच्या शब्दांच्या निवडीने मला जोरदार उत्तर देण्याची परवानगी दिली. राग नाही तर "दैवी उदासीनता" जबाबदार आहे,
मला माहित आहे, फ

मला माहीत होतं, माझ्या अपारंपरिक वागण्याबद्दल.

त्यानंतर अधिकारी अमरकडे वळले. बुद्धीच्या द्वंद्वयुद्धामुळे मला सल्ले दिलेले स्टॉइक गुरुत्व टिकवून ठेवण्याची परवानगी मिळाली नाही.

"तिसरा मुलगा कु ठे आहे?" त्या माणसाने त्याच्या आवाजात अधिकाराची संपूर्ण रिंग टोचली. "चला; खरं बोल!"
"सर, तुम्ही चष्मा घातला आहे हे माझ्या लक्षात आले आहे. आम्ही दोघेच आहोत हे तुम्हाला दिसत नाही का?" अमर निर्विकारपणे हसला. "मी जादूगार
नाही; मी तिसरा साथीदार बनवू शकत नाही."
या अविचारीपणामुळे अस्वस्थ झालेल्या अधिकाऱ्याने हल्ल्याचे नवीन क्षेत्र शोधले.
"तुझं नाव काय आहे?"
"मला थॉमस म्हणतात. मी एका इंग्रज आईचा मुलगा आहे आणि एका धर्मांतरित ख्रिश्चन भारतीय वडिलांचा आहे."
"तुझ्या मित्राचं नाव काय?"
"मी त्याला थॉम्पसन म्हणतो."
तोपर्यंत माझा अंतर्मनाचा आनंद शिगेला पोहोचला होता; मी अनौपचारिकपणे ट्रेनसाठी तयार के ले, निघण्यासाठी शिट्टी वाजवली. अमरने त्या अधिकार्‍याचा
पाठलाग के ला, जो विश्वासू आणि आम्हाला युरोपियन डब्यात ठेवण्यास सक्षम होता. मूळ रहिवाशांना वाटप के लेल्या विभागात प्रवास करणाऱ्या दोन अर्ध्या
इंग्रज मुलांचा विचार करून त्याला वेदना झाल्या. त्याच्या विनम्रपणे बाहेर पडल्यानंतर, मी सीटवर पडलो आणि अनियंत्रितपणे हसलो. माझ्या मित्राने एका
अनुभवी युरोपियन अधिकाऱ्याला मागे टाकल्याबद्दल आनंदी समाधान व्यक्त के ले.
प्लॅटफॉर्मवर मी टेलीग्राम वाचण्याचा घाट घातला होता. माझ्या भावाकडू न, असे होते: "इंग्रजी कपड्यातील तीन बंगाली मुले घरातून मोगल सेराई मार्गे
हरद्वारकडे पळत आहेत. कृ पया त्यांना माझ्या येईपर्यंत रोखून ठेवा. तुमच्या सेवांसाठी भरपूर बक्षीस."
"अमर, मी तुला तुझ्या घरी चिन्हांकित वेळापत्रके ठेवू नकोस असे सांगितले होते." माझी नजर निंदनीय होती. "भाऊ तिथे एक सापडला असेल."
माझ्या मित्राने बिनधास्तपणे हा जोर मान्य के ला. आम्ही बरेलीमध्ये थोडा वेळ थांबलो.

जिथे द्वारका प्रसाद अनंताचा तार घेऊन आमची वाट पाहत होते. माझ्या जुन्या मित्राने आम्हांला अटक करण्याचा पराक्रम के ला; मी त्याला पटवून दिले की
आमचे उड्डाण हलके के ले गेले नाही. पूर्वीच्या प्रसंगाप्रमाणे द्वारके ने हिमालयात जाण्याचे माझे निमंत्रण नाकारले.
त्या रात्री आमची ट्रेन एका स्टेशनवर उभी असताना, आणि मी अर्धा झोपेत होतो, अमरला दुसऱ्या एका अधिकाऱ्याने चौकशी करून जागे के ले. तो देखील
"थॉमस" आणि "थॉम्पसन" च्या संकरित आकर्षणांना बळी पडला. हरद्वारला पहाटेच्या वेळी ट्रेनने आम्हाला विजयी के ले. दूरवर भव्य पर्वत आमंत्रण देत
होते. आम्ही स्टेशनमधून आत शिरलो आणि शहरातील गर्दीच्या स्वातंत्र्यात प्रवेश के ला. आमची पहिली कृ ती म्हणजे देशी पोशाखात बदल करणे, कारण
अनंताने आमच्या युरोपीय वेशात कसा तरी प्रवेश के ला होता. पकडण्याची पूर्वसूचना माझ्या मनावर भारावून गेली.
एकदाच हरद्वार सोडण्याचा सल्ला देऊन, आम्ही उत्तरेकडे जाण्यासाठी तिकीट काढले, ऋषिके श, ज्याची माती अनेक स्वामींच्या पायाने पवित्र आहे. मी आधीच
ट्रेनमध्ये चढलो होतो, तर अमर प्लॅटफॉर्मवर थांबला. एका पोलीस कर्मचाऱ्याने के लेल्या आरडाओरड्याने तो अचानक थांबला. आमच्या नको असलेल्या पालकाने
आम्हाला स्टेशनच्या बंगल्यात नेले आणि आमच्या पैशाची जबाबदारी घेतली. माझा मोठा भाऊ येईपर्यंत आम्हांला धरून ठेवणे हे त्यांचे कर्तव्य आहे, असे
त्यांनी विनम्रपणे समजावून सांगितले.
ट्रायंट्सचे गंतव्य हिमालय होते हे जाणून, अधिकाऱ्याने एक विचित्र कथा सांगितली.
"मला दिसतंय की तुम्ही संतांचे वेडे आहात! मी कालच पाहिलेल्यापेक्षा मोठा देवाचा माणूस तुम्हाला कधीच भेटणार नाही. पाच दिवसांपूर्वी माझा भाऊ
अधिकारी आणि मी त्याला पहिल्यांदा भेटलो. आम्ही गंगेजवळ गस्त घालत होतो. एक विशिष्ट खुनी. त्याला जिवंत किं वा मृत पकडण्याच्या आमच्या सूचना
होत्या. तो यात्रेकरूं ना लुटण्यासाठी साधू म्हणून मुखवटा धारण करत होता. आमच्या थोड्याच अंतरावर, आम्ही गुन्हेगाराच्या वर्णनाशी साम्य असलेल्या एका
व्यक्तीची हेरगिरी के ली. त्याने दुर्लक्ष के ले. थांबण्याची आमची आज्ञा; आम्ही त्याच्यावर मात करण्यासाठी धावलो. त्याच्या पाठीजवळ जाऊन मी माझी कु ऱ्हाड
प्रचंड ताकदीने चालवली; त्या माणसाचा उजवा हात त्याच्या शरीरापासून जवळजवळ पूर्णपणे अलग झाला होता.

"आक्रोश न करता किं वा भयानक जखमेकडे कोणतीही नजर न पाहता, अनोळखी व्यक्तीने आश्चर्यचकितपणे आपला वेगवान वेग सुरू ठेवला. आम्ही त्याच्या
समोर उडी मारताच तो शांतपणे बोलला.
"'तुम्ही शोधत असलेला खुनी मी नाही.'
"मी एका दैवी दिसणार्‍या ऋषींना जखमी के ले आहे हे पाहून मला खूप वाईट वाटले. त्यांच्या चरणी लोटांगण घालून मी त्यांची क्षमा मागितली आणि रक्ताच्या
जोरदार थुंकण्यासाठी माझे पगडी-वस्त्र अर्पण के ले.
"'बेटा, ही तुझ्याकडू न समजण्यासारखी चूक होती.' संतांनी माझ्याकडे दयाळूपणे पाहिले. 'सोबत पळ, आणि स्वत: ची निंदा करू नका. प्रिय आई
माझी काळजी घेत आहे.' त्याने त्याचा लटकणारा हात त्याच्या स्टंपमध्ये ढकलला आणि तो चिकटला; रक्त वाहणे अशक्य झाले.
"'तीन दिवसांत माझ्याकडे या झाडाखाली ये आणि मी पूर्णपणे बरा झालेला तुम्हाला दिसेल. त्यामुळे तुम्हाला कोणताही पश्चाताप होणार नाही.'
"काल माझा भाऊ अधिकारी आणि मी नियोजित जागेवर उत्सुकतेने गेलो. साधू तिथे होता आणि त्याने आम्हाला त्याच्या हाताची तपासणी करण्यास परवानगी
दिली. त्याला कोणतीही जखम किं वा दुखापत झाली नाही!
"'मी ऋषिके शमार्गे हिमालयातील एकांतात जात आहे.' ते लवकर निघून गेल्यावर त्यांनी आम्हाला आशीर्वाद दिला. त्यांच्या पवित्रतेमुळे माझे जीवन उन्नत
झाले आहे असे मला वाटते.
अधिकाऱ्याने पुण्यस्खलनाने सांगता के ली; त्याच्या अनुभवाने त्याला त्याच्या नेहमीच्या खोलीच्या पलीकडे नेले होते. एक प्रभावी हावभाव करून, त्याने मला
चमत्काराबद्दल छापलेली क्लिपिंग दिली. नेहमीच्या गराड्यात म

सनसनाटी प्रकारचे वृत्तपत्र (गहाळ नाही, अरेरे! भारतातही) नेहमीच्या विस्कळीत पद्धतीने, रिपोर्टरची आवृत्ती किं चित अतिशयोक्तीपूर्ण होती: हे सूचित करते
की साधूचा जवळजवळ शिरच्छेद झाला होता!
अमर आणि मी दु:ख व्यक्त के ले की आपल्या छळ करणाऱ्याला अशा ख्रिस्ताप्रमाणे क्षमा करू शकणार्‍या महान योगीला आपण मुकलो आहोत. भारत, गेल्या
दोन शतकांपासून भौतिकदृष्ट्या गरीब, तरीही दैवी संपत्तीचा अक्षय निधी आहे; आध्यात्मिक
"गगनचुंबी इमारती" अधूनमधून रस्त्याच्या कडेला येऊ शकतात, अगदी या पोलिसासारख्या सांसारिक माणसांनाही.
त्याच्या अद्भुत कथेने आमचा त्रास कमी के ल्याबद्दल आम्ही अधिकाऱ्याचे आभार मानले. तो बहुधा आपल्यापेक्षा अधिक भाग्यवान असल्याची माहिती देत होता:
त्याला प्रदीर्घ संत भेटले होते; आमचा आस्थेवाईक शोध एका मास्तराच्या पायाशी नाही तर एका खडबडीत पोलीस ठाण्यात संपला होता!
हिमालयाच्या जवळ आणि तरीही, आमच्या बंदिवासात, आतापर्यंत, मी अमरला सांगितले की मला स्वातंत्र्य मिळविण्यासाठी दुप्पट प्रवृत्त झाले आहे.
"संधी आल्यावर आपण निसटू या. पवित्र ऋषिके शला आपण पायी जाऊ शकतो." मी उत्साहाने हसलो.
पण आमचा सोबतीला आमचा पैसा आमच्याकडू न काढू न घेतल्याने तो निराश झाला होता.
"एवढ्या धोकादायक जंगल जमिनीवरून ट्रेक सुरू के ला तर संतांच्या नगरीत नाही तर वाघांच्या पोटात संपवायला हवा!"
अनंता आणि अमरचा भाऊ तीन दिवसांनी आला. अमरने आपल्या नातेवाईकाला स्नेहपूर्वक निरोप दिला. मी असंबद्ध होतो; अनंताला माझ्याकडू न कठोर
उपदेश करण्याशिवाय काही मिळाले नाही.
"मला समजले तुला कसे वाटते." माझा भाऊ शांतपणे बोलला. "मी तुम्हांला एवढीच विनंती करतो की, एका विशिष्ट संताला भेटण्यासाठी माझ्यासोबत
बनारसला जा आणि काही दिवसांसाठी तुमच्या शोकाकु ल वडिलांना भेटण्यासाठी कलकत्त्याला जा. मग तुम्ही गुरुचा शोध येथे पुन्हा सुरू करू शकता."
अमरने यावेळी संभाषणात प्रवेश के ला आणि माझ्यासोबत हरद्वारला परतण्याचा कोणताही हेतू नाकारला. तो कौटुंबिक उबदारपणाचा आनंद घेत होता. पण मला
माहीत होतं की मी माझ्या गुरूचा शोध कधीच सोडणार नाही.
आमचा पक्ष बनारसला गेला. तिथे मला माझ्या प्रार्थनेला एकच आणि त्वरित प्रतिसाद मिळाला.

अनंताने एक चतुर योजना आखली होती. मला हरद्वारला भेटण्यापूर्वी, ते बनारसला थांबले होते आणि नंतर माझी मुलाखत घेण्यास एका विशिष्ट शास्त्राच्या
अधिकार्‍याला विचारले होते. पंडित आणि त्याचा मुलगा या दोघांनीही मला संन्यासी मार्गापासून दूर करण्याचे वचन दिले होते. 4-1
अनंता मला त्यांच्या घरी घेऊन गेला. मुलाने, एक उत्साही तरुण, अंगणात माझे स्वागत के ले. त्यांनी मला एका लांबलचक तात्विक प्रवचनात गुंतवून
ठेवले. माझ्या भवितव्याचे दावेदार ज्ञान असल्याचा दावा करून, त्यांनी माझ्या संन्यासी होण्याच्या कल्पनेला नकार दिला.
"तुम्ही तुमच्या सामान्य जबाबदाऱ्या सोडण्याचा अट्टाहास के लात तर तुम्हाला सतत दुर्दैवाला सामोरे जावे लागेल, आणि तुम्ही देव शोधण्यात अक्षम असाल!
सांसारिक अनुभवांशिवाय तुम्ही तुमचे मागील कर्म ४-२ पूर्ण करू शकत नाही."
प्रत्युत्तरात माझ्या ओठांवर कृ ष्णाचे अमर शब्द उमटले: "'अखंडपणे माझे चिंतन करणारा सर्वात वाईट कर्म करूनही त्याच्या भूतकाळातील वाईट कृ त्यांचे
परिणाम लवकर गमावतो. एक उच्च आत्मा बनून, तो लवकरच बारमाही शांती प्राप्त करतो. अर्जुना, जाणून घ्या. हे निश्चित आहे: जो भक्त माझ्यावर
विश्वास ठेवतो त्याचा कधीही नाश होत नाही!'' 4-3
पण त्या तरुणाच्या जोरदार अंदाजाने माझा आत्मविश्वास किं चित डळमळीत झाला होता. माझ्या अंतःकरणाच्या सर्व उत्कटतेने मी देवाला शांतपणे प्रार्थना के ली:
"कृ पया माझ्या गोंधळाचे निराकरण करा आणि मला उत्तर द्या, इथे आणि आत्ताच, जर तुझी इच्छा असेल की मी त्यागी किं वा संसारी माणसाचे जीवन
जगावे!"
पंडितांच्या घराच्या बाहेर एक उदात्त चेहऱ्याचा साधू उभा असलेला मला दिसला. स्पष्टपणे त्याने स्वयंभू दावेदार आणि माझ्यातील उत्साही संभाषण ऐकले होते,
कारण अनोळखी व्यक्तीने मला त्याच्या बाजूला बोलावले होते. त्याच्या शांत डोळ्यांतून एक प्रचंड शक्ती वाहत असल्याचे मला जाणवले.
"बेटा, त्या अज्ञानाचे ऐकू नकोस. तुझ्या प्रार्थनेला प्रतिसाद म्हणून, परमेश्वर मला सांगतो की तुझा या जीवनातील एकमेव मार्ग त्याग करणारा आहे."

या निर्णायक संदेशावर आश्चर्य आणि कृ तज्ञतेने मी आनंदाने हसलो.

"त्या माणसापासून दूर जा!" अंगणातून "अज्ञानी" मला हाक मारत होता. माझ्या संत मार्गदर्शकाने आशीर्वादासाठी हात वर के ला आणि हळूच निघून गेला.
"तो साधू तुझ्यासारखाच वेडा आहे." हे मनमोहक निरीक्षण करणाऱ्या पंडितांनीच. तो आणि त्याचा मुलगा माझ्याकडे कु त्सितपणे पाहत होते. "मी ऐकले की
त्यानेही देवाच्या शोधात आपले घर सोडले आहे."

मी पाठ फिरवली. अनंताला मी टिपणी के ली की मी आमच्या यजमानांशी अधिक चर्चा करणार नाही. माझ्या भावाने तात्काळ जाण्यास सहमती दर्शविली;
आम्ही लवकरच कलकत्त्याला रवाना झालो.

मी माझा मोठा भाऊ अनंताच्या मागे उभा आहे.

श्री युक्ते श्वर, डिसेंबर 1935 रोजी साजरा के लेला शेवटचा संक्रांती उत्सव. माझे गुरू मध्यभागी विराजमान आहेत; मी त्याच्या उजवीकडे, सेरामपूरमधील
त्याच्या आश्रमाच्या मोठ्या प्रांगणात आहे.
"मिस्टर डिटेक्टिव्ह, मी दोन साथीदारांसह पळून गेल्याचे तुम्हाला कसे समजले?" आमच्या घरच्या प्रवासादरम्यान मी अनंताला माझी जिवंत उत्सुकता
दाखवली. तो खोडकर हसला.
"तुमच्या शाळेत, मला असे आढळले की अमर त्याच्या वर्गातून निघून गेला होता आणि परत आला नव्हता. मी दुसऱ्या दिवशी सकाळी त्याच्या घरी गेलो
आणि एक चिन्हांकित वेळापत्रक शोधून काढले. अमरचे वडील नुकतेच गाडीने निघाले होते आणि प्रशिक्षकाशी बोलत होते.
"'माझा मुलगा आज सकाळी माझ्यासोबत त्याच्या शाळेत जाणार नाही. तो गायब झाला आहे!' वडील रडले.
"'मी एका भाऊ प्रशिक्षकाकडू न ऐकले की तुझा मुलगा आणि इतर दोघे, युरोपियन सूट घातलेले, हावडा स्टेशनवर ट्रेनमध्ये चढले,' त्या माणसाने
सांगितले. 'त्यांनी कॅ ब ड्रायव्हरला त्यांच्या चामड्याचे शूज भेट दिले.'

"अशा प्रकारे माझ्याकडे तीन क्लूज होते - वेळापत्रक, मुलांचे त्रिकू ट आणि इंग्रजी कपडे."
मी आनंदाने आणि रागाने अनंताचे खुलासे ऐकत होतो. कोचमनबद्दलचे आमचे औदार्य थोडेसे चुकले होते!
"अर्थात अमरने वेळापत्रकात अधोरेखित के लेल्या सर्व शहरांतील स्टेशन अधिकाऱ्यांना टेलिग्राम पाठवायला मी धाव घेतली. त्याने बरेली तपासली होती, म्हणून
मी तुमच्या मित्राला द्वारका येथे वायर लावले. आमच्या कलकत्त्याच्या शेजारच्या परिसरात चौकशी के ल्यावर मला कळले की चुलत भाऊ जतिंदा या तिघांच्या
घरी गेले होते. एका रात्री तो अनुपस्थित होता पण दुसर्‍या दिवशी सकाळी युरोपियन वेशात घरी पोहोचला होता. मी त्याला शोधून जेवायला बोलावले. माझ्या
मैत्रीपूर्ण वागण्याने तो अगदी नि:शस्त्र होऊन तो स्वीकारला. वाटेत मी त्याला बिनदिक्कतपणे पोलिस स्टेशनला घेऊन गेले. त्याला वेढले गेले. अनेक अधिकारी
ज्यांना मी याआधी त्यांच्या उग्र स्वरूपासाठी निवडले होते.त्यांच्या भयंकर नजरेखाली, जतिंडा त्याच्या गूढ वर्तनाचा हिशेब देण्यास तयार झाला.
"'मी उत्साही अध्यात्मिक मूडमध्ये हिमालयासाठी सुरुवात के ली,' त्याने स्पष्ट के ले. 'माझ्यामध्ये गुरुं ना भेटण्याची आशा प्रेरणा देऊन भरली. पण मुकुं दा
यांनी सांगताच, "हिमालयातील गुहांमध्ये आमच्या आनंदाच्या वेळी, वाघ मंत्रमुग्ध होतील आणि आमच्या आजूबाजूला शांत मांजरींसारखे बसा," माझे आत्मे
गोठले; माझ्या कपाळावर घामाचे मणी तयार झाले. "मग काय?" मला वाटले. "वाघांचा दुष्ट स्वभाव आपल्या आध्यात्मिक समाधीच्या सामर्थ्याने बदलला
नाही तर ते वागतील का? आम्हाला घरच्या मांजरींच्या दयाळूपणाने?" माझ्या डोळ्यात, मी आधीच पाहिले आहे की काही वाघाच्या पोटात सक्तीचा कै दी
एकाच वेळी संपूर्ण शरीरासह नाही तर त्याच्या अनेक भागांच्या हप्त्याने प्रवेश करतो!'"
जतिंदाच्या नाहीशा झाल्याचा माझा राग हसण्यात उडाला. ट्रेनमधील आनंदी सिक्वे ल त्याने मला दिलेल्या सर्व वेदनांचे मूल्य होते. मला समाधानाची थोडीशी
कबुली दिली पाहिजे: जतिंदा देखील पोलिसांच्या चकमकीत सुटला नव्हता!
"अनंता, 4-4 तू जन्मजात sleuthhound आहेस!" माझी करमणुकीची नजर नव्हती काही नाराजीशिवाय.
"आणि मी जतिंदाला सांगेन की मला आनंद आहे की त्याला विश्वासघाताच्या मूडने प्रवृत्त के ले नाही, जसे ते दिसून आले, परंतु के वळ आत्म-संरक्षणाच्या
विवेकी प्रवृत्तीमुळे!"
कलकत्ता येथे घरी, वडिलांनी मला हृदयस्पर्शीपणे विनंती के ली की, किमान माझे हायस्कू लचे शिक्षण पूर्ण होईपर्यंत माझे फिरणारे पाय रोखावेत. माझ्या
गैरहजेरीत स्वामी के बलानंद नावाच्या एका संत पंडितांना 4-5 वाजता नियमित घरी येण्याची व्यवस्था करून त्यांनी प्रेमाने एक कट रचला होता.
"मुनी तुमचे संस्कृ त शिक्षक असतील," माझ्या पालकांनी आत्मविश्वासाने घोषणा के ली.
एका विद्वान तत्त्ववेत्त्याच्या सूचनेने माझी धार्मिक इच्छा पूर्ण होईल अशी वडिलांची अपेक्षा होती. पण तक्ते बारकाईने वळवले गेले: माझ्या नवीन शिक्षकाने,
बौद्धिक आर्द्रता देण्यापासून दूर, माझ्या ईश्वर-आकांक्षेचे अंगार वाढवले. वडिलांना अज्ञात, स्वामी के वलानंद हे लाहिरी महाशयांचे उत्तुंग शिष्य होते. अतुलनीय
गुरूकडे हजारो शिष्य होते, त्यांच्या दैवी चुंबकत्वाच्या अतुलनीयतेने ते शांतपणे त्यांच्याकडे आकर्षित झाले. मला नंतर कळले की लाहिरी महाशयांनी अनेकदा
कबलानंदांना ऋषी किं वा प्रकाशमय ऋषी असे वर्णन के ले होते.
विलासी कर्ल्सने माझ्या शिक्षिके चा देखणा चेहरा तयार के ला. मुलाच्या पारदर्शकतेने त्याचे काळेभोर डोळे निर्दोष होते. त्याच्या किं चित शरीराच्या सर्व हालचाली
शांत विचाराने खुणावत होत्या. सदैव कोमल आणि प्रेमळ, तो अमर्याद चैतन्यात दृढपणे स्थापित झाला होता. आमचे अनेक आनंदाचे तास सखोल क्रिया
ध्यानात घालवले.
के बलानंद हे प्राचीन शास्त्रे किं वा पवित्र पुस्तकांवर एक प्रख्यात अधिकारी होते: त्यांच्या विद्वत्तेमुळे त्यांना "शास्त्री महाशय" ही पदवी मिळाली होती, ज्याद्वारे
त्यांना सहसा संबोधले जात असे. पण संस्कृ त शिष्यवृत्तीत माझी प्रगती लक्षात घेण्यासारखी नव्हती. मी प्रासादिक व्याकरण सोडण्याची आणि योग आणि लाहिरी
महाशय यांच्याबद्दल बोलण्याची प्रत्येक संधी शोधली. माझ्या ट्यूटरने एके दिवशी मला त्याच्या स्वत: च्या आयुष्यातील काहीतरी मास्टर बरोबर सांगून बाध्य
के ले.
"क्वचित भाग्यवान, मी दहा वर्षे लाहिरी महाशयांच्या जवळ राहू शकलो. त्यांचे बनारसचे घर हे माझे रात्रीचे तीर्थक्षेत्र होते. गुरू नेहमीच होते.

पहिल्या मजल्यावरील छोट्याशा पार्लरमध्ये उपस्थित. जेव्हा ते बॅकलेस लाकडी आसनावर कमळाच्या मुद्रेत बसले तेव्हा त्यांच्या शिष्यांनी त्यांना अर्धवर्तुळात हार
घातला. त्याचे डोळे चमकले आणि दिव्य आनंदाने नाचले. ते कधीही अर्धे बंद होते, आतील दुर्बिणीच्या ओर्बमधून शाश्वत आनंदाच्या गोलाकारात डोकावत
होते. तो क्वचितच लांबलचक बोलत असे. कधीकधी त्याची नजर मदतीची गरज असलेल्या विद्यार्थ्याकडे असते; बरे करणारे शब्द नंतर प्रकाशाच्या
हिमस्खलनासारखे ओतले.
"माझ्यामध्ये सद्गुरूं च्या नजरेने एक अवर्णनीय शांतता फु लली. अनंताच्या कमळातून जणू मी त्याच्या सुगंधाने व्यापून गेलो होतो. त्याच्याबरोबर राहणे, अगदी
दिवसभर शब्दाची देवाणघेवाण न करता, हा अनुभव होता ज्याने माझे संपूर्ण अस्तित्व बदलून टाकले. माझ्या एकाग्रतेच्या मार्गात अदृश्‍य अडथळा निर्माण
झाला, मी गुरूं च्या चरणी ध्यान करीन. तिथल्या अत्यंत क्षुल्लक अवस्था माझ्या आकलनात सहज आल्या. अशा समज कमी शिक्षकांच्या उपस्थितीत मला दूर
झाल्या. गुरु हे देवाचे जिवंत मंदिर होते ज्याचे रहस्य भक्तीभावाने सर्व शिष्यांसाठी दरवाजे खुले होते.
"लाहिरी महाशय हे धर्मग्रंथांचे पुस्तकी अर्थ लावणारे नव्हते. त्यांनी प्रयत्नपूर्वक 'दिव्य ग्रंथालय' मध्ये प्रवेश के ला. त्याच्या सर्वज्ञानाच्या झऱ्यातून शब्दांचा
फे स आणि विचारांचा फवारा वाहू लागला. त्याच्याकडे चमत्कारिक क्लॅ व्हीस होते ज्याने वेदांमध्ये युगानुयुगे अंतर्भूत के लेले गहन तत्वज्ञानाचे शास्त्र उघडले. 4-6
प्राचीन ग्रंथांमध्ये नमूद के लेल्या चेतनेच्या विविध विमानांचे स्पष्टीकरण करायचे असल्यास , तो हसतमुखाने होकार देईल.
"'मी त्या अवस्थेतून जाईन, आणि सध्या मला जे समजले ते सांगेन.' अशाप्रकारे तो शास्त्रवचनांना स्मृती बांधून अवास्तव अमूर्त गोष्टी मांडणाऱ्या
शिक्षकांपेक्षा भिन्न होता.
"'कृ पया पवित्र श्लोकांचा जसा अर्थ तुम्हाला होतो तसा स्पष्ट करा.' निरपेक्ष गुरू अनेकदा जवळच्या शिष्याला ही सूचना देत. 'मी तुमच्या विचारांना
मार्गदर्शन करीन, योग्य अर्थ काढावा.' अशाप्रकारे लाहिरी महाशयांच्या अनेक धारणा वेगवेगळ्या विद्यार्थ्यांनी विपुल भाष्यांसह नोंदवल्या गेल्या.
"मालकाने कधीही गुलाम विश्वासाचा सल्ला दिला नाही. 'शब्द हे फक्त कवच आहेत," तो म्हणाला. 'तुमच्या स्वतःच्या आनंदी संपर्काद्वारे देवाच्या
उपस्थितीची खात्री मिळवा.
ध्यान.'
"शिष्याची समस्या काहीही असो, गुरूं नी त्याच्या निराकरणासाठी क्रिया योगाचा सल्ला दिला.
"'योगाची किल्ली तिची कार्यक्षमता गमावणार नाही जेव्हा मी तुम्हाला मार्गदर्शन करण्यासाठी शरीरात नसतो. हे तंत्र सैद्धांतिक प्रेरणांच्या रीतीने बांधले जाऊ
शकत नाही, दाखल के ले जाऊ शकत नाही आणि विसरले जाऊ शकत नाही. क्रियाद्वारे मुक्तीच्या मार्गावर अखंडपणे चालू ठेवा. , ज्याची शक्ती व्यवहारात
आहे.'
"मी स्वतः क्रिया हे आत्म-प्रयत्नाद्वारे मोक्ष मिळवण्याचे सर्वात प्रभावी साधन मानतो जो मनुष्याच्या अनंताच्या शोधात विकसित झाला आहे." के बलानंदांनी या
साक्षीने समारोप के ला. "त्याच्या वापराने, सर्व पुरुषांमध्ये लपलेला सर्वशक्तिमान देव, लाहिरी महाशय आणि त्यांच्या अनेक शिष्यांच्या देहात दृश्यमानपणे अवतार
झाला."
लाहिरी महाशयांनी ख्रिस्तासारखा चमत्कार के बलानंदांच्या उपस्थितीत घडला. माझ्या संत शिक्षकाने एके दिवशी ही कथा सांगितली, त्यांची नजर आमच्यासमोर
संस्कृ त ग्रंथांपासून दूर होती.
"एक आंधळा "रामू नावाच्या एका आंधळ्या शिष्याने माझी सक्रिय दया जागृत के ली. जेव्हा त्याने आपल्या गुरूं ची निष्ठेने सेवा के ली
तेव्हा त्याच्या डोळ्यात प्रकाश नसावा का, ज्यांच्यामध्ये दैवी पूर्णपणे प्रज्वलित होते? एके दिवशी सकाळी मी रामूशी बोलण्याचा प्रयत्न के ला, पण तो धीर
धरून बसला. हाताने बनवलेल्या तळहाताच्या पानांचा पुंका घेऊन गुरूला तासनतास फणफणत. शेवटी भक्त खोलीतून निघून गेल्यावर मी त्याच्या मागे गेलो.
"'रामू, तू किती दिवसांपासून आंधळा आहेस?'
"'माझ्या जन्मापासून महाराज! माझ्या डोळ्यांना सूर्याचे दर्शन कधीच मिळाले नाही.'
"'आमचे सर्वशक्तिमान गुरु तुम्हाला मदत करू शकतात. कृ पया एक प्रार्थना करा.'
"दुसऱ्या दिवशी रामू बिनधास्तपणे लाहिरी महाशयाकडे आला. त्याच्या शिष्याला भौतिक संपत्तीची भर घालायला सांगायला जवळजवळ लाज वाटली.

आध्यात्मिक विपुलता.
"'मालक, ब्रह्मांडाचा प्रकाशक तुमच्यामध्ये आहे. मी तुम्हाला त्याचा प्रकाश माझ्या डोळ्यांत आणण्यासाठी प्रार्थना करतो, जेणेकरून मला सूर्याची कमी चमक
जाणवेल.'
"'रामू, कोणीतरी मला कठीण स्थितीत आणण्याचा डाव साधला आहे. माझ्यात उपचार करण्याची शक्ती नाही.'
"'सर, तुमच्यातील अनंत व्यक्ती नक्कीच बरे करू शकते.'
"'हे खरंच वेगळं आहे, रामू. देवाची मर्यादा कोठेही नाही! जो तारे आणि देहाच्या पेशींना रहस्यमय जीवन- तेजाने प्रज्वलित करतो तो नक्कीच तुमच्या
डोळ्यांत दृष्टीची चमक आणू शकतो.'
"गुरूं नी भुवयांच्या मधोमध असलेल्या बिंदूवर रामूच्या कपाळाला स्पर्श के ला. 4-7 "'तुझे चित्त तेथे एकाग्र ठेवा आणि सात दिवसांपर्यंत 4-8 वेळा प्रेषित
रामाचे नामस्मरण करा. सूर्याच्या तेजाने तुमच्यासाठी खास पहाट असेल.'
"बघ! एका आठवड्यात असे झाले. प्रथमच, रामूने निसर्गाचा गोरा चेहरा पाहिला. सर्वज्ञांनी आपल्या शिष्याला इतर सर्व संतांपेक्षा रामाचे नाव पुन्हा पूजण्यास
सांगितले होते. रामूचा विश्वास होता. भक्तीपूर्वक नांगरलेली माती ज्यामध्ये कायमस्वरूपी उपचार करण्याचे गुरूचे शक्तिशाली बीज अंकु रले." के बलानंद क्षणभर
गप्प बसले, मग त्यांनी आपल्या गुरूं ना आणखी श्रद्धांजली वाहिली.
"लाहिरी महाशयांनी के लेल्या सर्व चमत्कारांमध्ये हे स्पष्ट होते की त्यांनी अहंकार-तत्त्व 4-9 ला कधीही स्वतःला एक कारक शक्ती मानू दिले नाही.
प्रतिरोधक शरणागतीच्या पूर्णतेने, गुरुने त्याच्याद्वारे मुक्तपणे वाहू शकणारी मुख्य उपचार शक्ती सक्षम के ली.
"लाहिरी महाशयांच्या द्वारे नेत्रदीपकपणे बरे झालेल्या असंख्य देहांना अखेर अंत्यसंस्काराच्या ज्वाला पाजवाव्या लागल्या. परंतु त्यांनी के लेले शांत आध्यात्मिक
प्रबोधन, त्यांनी घडवलेले ख्रिस्तासारखे शिष्य हे त्यांचे अविनाशी चमत्कार आहेत."

मी संस्कृ त पंडित कधीच झालो नाही; के बलानंदांनी मला दैवी वाक्यरचना शिकवली.