ისტორიის მანძილზე ქალები და გოგონები ხშირად ხდებოდნენ ომის დროს ძალადობის,

განსაკუთრებით სექსუალური ძალადობის სამიზნე. მიუხედავად ადგილობრივ და საერთაშორისო

დონეზე გაზრდილი ინფორმირებულობისა და მობილიზაციისა, კონფლიქტში მყოფი ქალები და
გოგონები კვლავაც მრავალი გამოწვევის წინაშე დგანან. თანამედროვე სამართლებრივი
პერსპექტივიდან ომის სისასტიკე უნდა განიხილებოდეს, როგორც ადამიანის უფლებების
მასობრივი დარღვევა. ისინი გავლენას ახდენენ საზოგადოების ყველა წევრზე, განურჩევლად
მათი სქესის, ასაკის, კანის ფერის, ეროვნებისა თუ ეთნიკური წარმომავლობისა. თუმცა
ქალები იყვნენ და არიან განსაკუთრებით დაუცველები ასეთი დარღვევების ყველა ფორმის
მიმართ, კერძოდ - გახდნენ ძალადობის სხვადასხვა ფორმის მსხვერპლნი.

ეს ფენომენი, რაც გასაკვირი არ არის, ომის დროს ძლიერდება. ქალთა მიმართ ძალადობა
ხდება ყველა თანამედროვე შეიარაღებულ კონფლიქტში. ის იღებს ქმედებების მრავალ ფორმას,
რომლებიც ხშირად ერთობლივად სრულდება და თანაარსებობს ერთმანეთთან. ესენია, მათ
შორის: ქალების განზრახ მკვლელობა, წამება, სამედიცინო ექსპერიმენტები, ტრეფიკინგი,
გაუპატიურება, იძ ულებითი პროსტიტუცია ან სექსუალური შეღავათების იძულებითი გაცვლა,
იძულებითი თანაცხოვრება ან ქორწინება, იძულებითი ორსულობა, აივ-ი თ განზრახ ინფექცია,
იძულებითი აბორტი, იძულებითი სტერილიზაცია . ძალზე მნიშვნელოვანია, რომ სექსუალური
ძალადობა - განსაკუთრებით გაუპატიურების სახით - ქალების წინააღმდეგ, კანონის სერიო
ზული დარღვევის ყველაზე გავრცელებული და გაბატონებული ფორმაა. მარტივად შეიძლება
ითქვას, რომ ფაქტიურად არ არსებობს უსაფრთხო ადგილი, არ არის თავშესაფარი
ძალადობისგან და პოტენციური მოძალადეები სგან. ქალები ხდებიან ძალადობის,
განსაკუთრებით სექსუალური ძალადობის მსხვერპლნი, არა მხოლოდ ბრძოლების დროს, არამედ
უშუალოდ ბრძოლის შემდეგ ან ჯარების ლაშქრობის ან მტრული ოკუპაციის დროს.

სექსუალური ძალადობის გამოყენების მეთოდი თანამედროვე კონფლიქტების უმეტესობაში

გულისხმობს მიზანმიმართულ, შეგნებულ და მიზანმიმართულ ძალისხმევას, დამცირდეს და
დააშინოს არა მხოლოდ ქალები, არამედ საზოგადოების ან ეთნიკური ჯგუფის ყველა წევრი,
რათა მასზე დომინირება და უკიდურეს შემთხვევაში - ეთნიკური წმენდის მიღწევა მოხდეს.

ფაქტები

ომის დრო სქალების სექსუალური ექსპლუატაციის მასიური და სახელმწიფოს მიერ

ორგანიზებული პროგრამების ერთ-ერთი ყველაზე შემაძრწუნებელი მაგალითი იყო comfort
woman ე.წ. „კომფორტული ქალების“ შემთხვევა. ეს ევ ფემიზმი მალავს იაპონიის არმიის
სისტემას, რომელმაც ასობით ათასი ქალი სექს მონებად აქცია. ისინი დაატყვევეს და
იმყოფებოდნენ ბანაკებში („კომფორტის სადგურებს“ ეძახიან), ფაქტობრივად, ბორდელების
როლში, სადაც ისინი არაერთხელ გააუპატიურეს და სექსუალური ექსპლუატაციისა და
ძალადობის სხვა ფორმების ქვეშ იყვნენ. ბევრი მათგანი ვერ გადაურჩა ომს, ხოლო მათ,
ვინც ამას გააკეთეს, გა ნიცადეს მუდმივი და ღრმა ფიზიკური და ფსიქიკური დაზიანებები.
წლების განმავლობაში უარის თქმის შემდეგ, არასამთავრობო ორგანიზაციების უზარმაზარი
ზეწოლის ქვეშ, საბოლოოდ 2015 წელს იაპონიის მთავრობამ ბოდიში მოიხადა და აღიარა
იაპონიის პასუხისმგებლობა და 8.3 მილიონი დოლარის გადახდა დააკისრა. დაზარალებულთა
დასაფინანსებლად, რომელთაგან 46 ჯერ კიდევ ცოცხალია.

მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი სტატისტიკური მონაცემების მოპოვება ჯერ კიდევ რთულია,
არასამთავრობო ორგანიზაციების ერთობლივი ძალისხმევით, შედეგად მოჰყვა სანდო კვლევები
თანამედროვე ომის დროს ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ. ეს კვლევები ითვალისწინებს,
რომ ძალადობა, განსაკუთრებით სექსუალური, ყველგან არის გავრცელებული ყველა
შეიარაღებულ კონფლიქტში მთელ მსოფლიოში და ის აბსოლუტურია. ყოფილ იუგოსლავიაში ომი ს
დროს (1992–1995) გააუპატიურეს 60 000-მდე ქალი. მიუხედავად იმისა, რომ მსხვერპლთა
ზუსტი რა ოდენობის სტატისტიკური მონაცემები ცვალებადია, გაეროს მოხსენებამ
გამოავლინა, რომ ყველაზე დაუცველი ხასიათის დანაშაულები ჩადენილი იყო ომის დროს .

ქალები გააუპატიურეს და ჯგუფურად გააუპატიურეს ოჯახის ან ადგილობრივი საზოგადოების

წევრების თვალწინ,მათ ამყოფებდნენ სპეციალურ დაკავების ბა ნაკებში, როგორიცაა
ომარსკა, კერატერმი და ტრნოპოლიეს ბანაკები, სადაც მათზე „რეგულარულად“ ძალადობდნენ .
ისინი ასევე იყვნენ ძალადობრივი გაჟღენთის მსხვერპლნი, როგორც ეთნიკური წმენდის
ნაწილი, რადგან ამ საზოგადოებებში ბავშვის წარმომავლობა მამობის გზით განისაზღვრება.

მიმოხილვა მოწოდებული გაეროს სპეციალური მომხსენებლის მიერ ცხადყოფს, რომ შეიარაღებუ

ლმა კონფლიქტმა რუანდაში სექსუალური ძალადობის 250 000-ზე მეტი მსხვერპლი გააჩინა .
შესაბამისად, Human Rights Watch-ის ანგარიში (1996) მიუთითებს, რომ მიუხედავად იმისა
, რომ ამ კონფლიქტში სექსუალური ძალადობის მსხვერპლთა ზუსტი რიცხვი არ იქნებოდა
ცნობილი, ზოგიერთი დამკვირვებელი თვლის, რომ თითქმის ყველა ქალი და მოზარდი გოგონა,
რომელიც გადაურჩა გენოციდს, გააუპატიურეს.

კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკის სამოქალაქო ომი, რომელსაც 1998 წლიდან 5 მილიონზე

მეტი მსხვერპლი მოჰყვა, შეიძლება იყოს შეიარაღებული კონფლიქტის საშინელი მაგალითი,
რომელშიც გაუპატიურება სისტემატურად გამოიყენება , როგორც ომის იარაღები, რამაც
გამოიწვია რამდენიმე ასეული ათასი მსხვერპლის უზარმაზარი რაოდენობა. ამ კონფლიქტში
სექსუალური ძალადობა მოიცავდა ჯგუფურ გაუპატიურებას, რომელიც წარმოადგენს ყველა
შემთხვევის უმრავლესობას, გაუპატიურებას საჯაროდ ან ოჯახის წევრების თანდასწრებით,
გაუპატიურებას ინსტრუმენტებით, სასქესო ორგანოების დასახიჩრებას, რომელიც ჩადენილ იყო
ყოველდღიურად.

ანალოგიურად, სიერა ლეონეს სამოქალაქო ომის დროს (1991–2000 წწ.) ათასობით ქალი
სასტიკად გააუპატიურეს და აიძულეს გამხდარიყვნენ მეამბოხეების მეთაურებისა და
მებრძოლების ცოლები, რომელთაგან ზოგიერთი არ თვლიდა არასწორად ქალების გაუპატიურებას
და მათ გადაქცევას სექს მონებად. ამ კონფლიქტში ქალების მიმართ სი სასტიკე და
აღშფოთების მასშტაბები თითქმის აუწერელი იყო და სექსუალურ ძალადობას მოჰყვა ან თან
ახლდა ადამიანის უფლებების სხვა დარღვევები, როგორიცაა: ცემა, სხეულის დაზიანება,
ამპუტაცია , წამება, მკვლელობა, იძულებითი შრომა, სექსუალური ძალადობა გაუპატიურების
გარეშე, გატაცება, დამწვარი საცხოვრებელი, ძარცვა

რაც უფრო შემაშფოთებელია, ბოლო SG ანგარიში, რომელიც მოჰყვა პრესისა და არასამთავრობო

ორგანიზაციების ბრალდებებს ითვალისწინებდა, რომ არა მხოლოდ კონფლიქტის მხარეები,
არამედ გაეროს სამშვიდობო ძალების წევრებიც ახორციელებდნენ სექსუალურ ძალადობას

სამწუხაროდ, ეს ფაქტები მხარს უჭერს თეზისს, რომ დაზარალებულთა მდგომარეობა ხშირად

უიმედოა, რადგან რომლებიც უნდა დაეცვათ იძულებისგან, თავად გახდნენ მჩაგვრელები.

სამოქალაქო ომი სირიაში არის კონფლიქტთან დაკავშირებული ძალადობის კიდევ ერთი

შემზარავი მაგალითი მშვიდობიანი მოსახლეობის, მათ შორის ქალების მიმართ. კონფლიქტის
ყველა მხარის თავდასხმები გამიზნულია სირიელი ქალების წინააღმდეგ. ისინი ხდებიან
მშვიდობიანი მოსახლეობის წინააღმდეგ დაბომბვის, ტერორისტების რეიდების და ხოცვა-
ჟლეტის, სამთავრობო ძალების და მათი მხარდამჭერი მილიციის მიერ თვითნებური
დაპატიმრებებისა და იძულებითი გაუჩინარების, წამების, მათ შორის სექსუალური ძალადობის
მსხვერპლნი დაკავების ცენტრებში აღიარების მისა ღებად (ზეღიჩე, 2014). ხაზგასმით უნდა
აღინიშნოს, რომ ზუსტი მონაცემების მოპოვება ძალიან რთულია, რადგან სოციალური
სტიგმატიზაციის შიშით, სირიელი მსხვერპლის უმეტესობა უარს ამბობს ძალადობის
მხილებაზე, განსაკუთრებით სექსუალურ ხასიათზე. ტერორისტული ჯგუფების ქმედებები
შედარებით ახალ საფრთხედ იქცევა სამოქალაქო ქალების უსაფრთხოებისთვის საომარი
მოქმედებების და შიდა კონფლიქტების დროს.

ერაყსა და სირიაში კონფლიქტის დროს Daesh-ის ტერორისტებმა გააუპატიურეს და გაიტაცეს

ათასობით ქალი და აქციეს ისინი სექს-მონებად. ყველაზე საშინელი იეზიდი მოსახლეობ ის
შემთხვევაა, რომლის მიმართაც მასიური ძალადობის სისტემატური ქმედებები ხდება. იეზიდ
ქალებს ფულზე ყიდიან, იარაღზე ცვლიან ან ჩუქნიან. ის ქალები და გოგოები, რომლებიც
ისლამს მიიღებენ, პატარძლად ყიდიან დაეშის მებრძოლებს 25-150 დოლარად. ვინც არა -
გააუპატიურეს. ხაზგასმით უნ და აღინიშნოს, რომ დაეშიმ გაუპატიურება და მონობა თავისი
სასტიკი თეოლოგიის ნაწილად აქცია, გა უპატიურებას განიხილავს, როგორც ისლამის მიღების
საშუალებას . ჯონ კერი, აშშ-ს სახელმწიფო მდივანი, ცოტა ხნის წინ ამ სისასტიკეებს
გენოციდი უწოდა. შორს მიმავალი შედეგები, რომლებიც ბრძოლის შეწყვეტის შემდეგ დიდხანს
გრძელდება, სექსუალურ ძალადობას ასე საშინელს ხდის. სექსუალური ძალადობა პირველ რიგში
გავლენას ახდენს ქალების ფიზიკურ მდგომარეობაზე, ხშირად იწვევს სხეულის მძიმე და
ხანგრძლივ დაზიანებებს , განსაკუთრებით ჯგუფური გაუპატიურების მსხვერპლთა. მაგრამ ის
ასევე ძალიან ღრმა გავლენას ახ დენს ქალის ფსიქიკურ და ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე.
ქალები განიცდიან დამცირებას, სირცხვილს, უსარგებლობას და უსამართლობას, რომლებიც
შერწყმულია სოციალური პოზიციის დაკარგვასთან და ოჯახის რღვევასთან.

თუ სექსუალური ძალადობის შედეგად იბადებიან ბავშვები, დედები ძალადობის მსხვერპლნი და

მათი შვილები ხშირად გარიყულნი არიან საზოგადოებისგან. აღსანიშნავია ისიც, რომ ომის
დროს გაუპატიურების შედეგები ამცირებს ქალთა ეკონომიკურ მდგომარეობას ქონების
ჩამორთმევით, საზოგადოებისგან გარიყვით და, რასაც მოჰყვება, უბიძგებს მათ სიღარიბეში
ცხოვრებისკენ (ტურშენი, 2001). ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ მოძალადეთა დაუსჯელობა
არის დამატებითი, შორსმიმავალი ფაქტორი, რომელიც აძლიერებს შეიარ აღებული
კონფლიქტების ქალთა მიმართ ძალადობის უარყოფით ეფექტს.