BÀI THẢO LUẬN CHƯƠNG 4

NHÓM 4:

Nguyễn Thị Hồng Ân

Ngô Thị Hồng Hậu

Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Minh Quân

Lê Hoàng Sang

Bùi Thị Anh Vy

Câu 1: Vì sao cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, xuất khẩu tư bản trở thành hiện tượng phổ biến?

Khái niệm xuất khẩu tư bản xuất hiện vào giữa thế kỷ 19, đi kèm với việc đầu tư quy mô lớn và cướp bóc
thuộc địa của các nước phát triển. Lần đầu tiên Marx đưa ra khái niệm xuất khẩu tư bản, ông chỉ ra rằng
xuất khẩu tư bản là việc các nước tư bản đầu tư hoặc cho các nước khác vay nhằm thu được lợi nhuận
cao bằng cách sử dụng tư bản thừa. Học thuyết Tư bản của Marx cho thấy bản chất của xuất khẩu tư bản
ở các nước phát triển và tác động của nó đối với nền kinh tế thế giới. Marx cho rằng xuất khẩu tư bản là
kết quả của việc tư bản theo đuổi giá trị thặng dư và sản phẩm xã hội hóa tư bản chủ nghĩa.

Vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, xuất khẩu tư bản trở thành phổ biến vì:

Một là, trong một số ít nước phát triển đã tích luỹ được một khối lượng lớn tư bản kếch xù và một bộ
phận đã trở thành “tư bản thừa” do không tìm được nơi đầu tư có tỷ suất lợi nhuận cao ở trong nước.

Hai là, khả năng xuất khẩu tư bản xuất hiện do nhiều nước lạc hậu về kinh tế bị lôi cuốn vào sự giao lưu
kinh tế thế giới, nhưng lại rất thiếu tư bản. Các nước đó giá ruộng đất lại tương đối hạ, tiền lương thấp,
nguyên liệu rẻ, nên tỷ suất lợi nhuận cao.

Ba là, chủ nghĩa tư bản càng phát triển thì mâu thuẫn kinh tế – xã hội càng gay gắt.Xuất khẩu tư bản trở
thành biện pháp làm giảm mức gay gắt đó.

Câu 2:

Xu hướng xuất khẩu tư bản từ cuối thế kỷ XX trở lại đây thay đổi như thế nào so với giai đoạn cuối
thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX?

Thứ nhất, trước kia luồng tư bản xuất khẩu chủ yếu từ các nước tư bản phát triển sang các nước kém
phát triển. Nhưng những thập kỉ gần đây đại bộ phận dòng đầu tư lại chảy qua lại giữa các nước tư bản
phát triển với nhau.

Thứ hai, chủ thể xuất khẩu tư bản có sự thay đổi lớn, trong đó vai trò của các công ty xuyên quốcgia
trong xuất khẩu tư bản ngày càng to lớn, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài. Mặt khác, đãxuất hiện
nhiều chủ thể tư bản từ các nước đang phát triển.
Thứ ba, hình thức xuất khẩu tư bản rất đa dạng, sự đan xen giữa xuất khẩu tư bản và xuất khẩu hàng
hóa tăng lên. Sự kết hợp giữa xuất khẩu tư bản với các hợp đồng buôn bán hàng hóa, dịch vụ, chất xám,
… không ngừng tăng lên.

Thứ tư, sự áp đặt mang tính chất thực dân tring xuất khẩu tư bản đã được gỡ bỏ và nguyên tắc cùng có
lợi trong đầu tư được đề cao.

Vì sao có sự thay đổi như vậy?

Do ở các nước tư bản phát triển đã phát triển các ngành có hàm lượng khoa học – kỹ thuật cao vàhàm
lượng vốn lớn, nên đầu tư vào đây lại thu được lợi nhuận cao. Ở các nước đang phát triển lạicó kết cấu
hạ tầng lạc hậu, tình hình chính trị kém ổn định, nên đầu tư có phần rủi ro và tỷ suất lợi nhuận của tư
bản đầu tư không còn cao như trước đây.Do cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã tạo ra những biến
đổi nhảy vọt trong sự phát triển của lực lượng sản xuất

Câu 3:

Phân tích ảnh hưởng của xuất khẩu tư bản đến những nước nhập khẩu tư bản và liên hệ với Việt
Nam

Xuất khẩu tư bản:

Xuất khẩu tư bản là đưa tư bản ra nước ngoài để kinh doanh nhằm thu lợi nhuận cao:

+ Trong giai đoạn cạnh tranh tự do, xuất khẩu tư bản chủ yếu là tư bản hàng hóa, tứclà đưa hàng
ra nước ngoài để thực hiện giá trị.

+Trong giai đoạn độc quyền, xuất khẩu tư bản chủ yếulà tư bản hoạt động từ những nước phát
triển đến những nước đang phát triển hoặc kém phát triển ở những quốc gia nhân công, nguyên liệu rẻ,
hậu quả xuất khẩu tư bản là dẫn đến nền kinh tế phụthuộc, cạn kiệt tài nguyên.

Sự hình thành các tổ chức độc quyền quốc tế và phân chia ảnh hưởng kinh tế

Xu hướng tòan cầu hóa diễn ra cạnh tranh quyết liệt, cạnh tranh giữa các quốc gia, các tập đoàn, dẫn
đến hình thành các liên minh kinh tế quốc tế rất đa dạng (liên minh về thương mại, thuế quan, sản xuất,
… Các liên minh này phân chia nhau khu vực ảnh hưởng kinh tế.Đối với các tập đoàn độc quyền, việc đưa
tư bản ra nước ngoài để tìm kiếm nơi đầu tư có lợi nhấttrở thành phổ biến, gắn liền với các tổ chức độc
quyền.

Xuất khẩu tư bản có thể được thực hiện dưới hình thức đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp. Những biểu
hiện mới của xuất khẩu tư bản trong giai đoạn phát triển hiện nay của chủ nghĩa tư bản: xuất khẩu tư
bản để lại cho các quốc gia nhập khẩu tư bản, nhất là với các nước đang phát triển những hậu quả nặng
nề như: nền kinh tế phát triển mất cân đối và lệ thuộc, nợ nần chồng chất do bị bóc lột quá nặng nề.
Song điều này tuỳ thuộc một phần rất lớn vào vai trò quản lý của nhà nước ở các nước nhập khẩu tư
bản. Lợi dụng mặt tích cực của xuất khẩu tư bản, nhiều nước đã mở rộng việc tiếp nhận đầu tư để đẩy
mạnh quá trình công nghiệp hoá ở nứơc mình. Vấn đề đặt ra là phải biết vận dụng mềm dẻo, linh hoạt,
nguyên tắc cùng có lợi, lựa chọn phương án thiếtthực, để khai thác nguồn lực quốc tế có hiệu quả.

Liên hệ ở Việt Nam:

Hiện nay, hoạt động thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam trong thời gian qua đã đóng
góp tích cực vào việc thực hiện mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, góp phần
tạo điều kiện và động lực cho việc điều chỉnh chính sách kinh tế. Đây cũng là một trong những chủ
trương vô cùngđúng đắn của Đảng: “FDI là nguồn vốn quan trọng, bổ sungđầu tư phát triển, là một
trong những điều khiện tiên quyết để thực hiện chiến lược CNH – HĐH đất nước”. ĐTNN đã cung cấp
cho các doanh nghiệp Việt Nam nhiêù kinh nghiệm, tạo nên nguồn động lực giúp các doanh nghiệp Việt
Nam mạnh dạn đầu tư vàosản xuất. Sản xuất trong các doanh nghiệp đã mang tính chuyên môn hoá, tập
trung hoá. Các doanh nghiệp làm quen với thị trường thế giới và kinh nghiệm của các doanh nghiệp và
các nền kinh tế trên thế giới. Chính phủ không ngừng hoàn thiện môi trường đầu tư để tạo môi trường
đầu tư để môi trường thuận lợithu hút đầu tư nước ngoài, Luật đầu tư đã không ngừng được cải thiện
với tốc độ nhanh để phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo điều kiện cho quá trình hội nhập. Trong quá trình
hội nhập kinh tế, chúng ta đã tranh thủ FDI để phát triển đất nước và đã đạt được những thành công
nhất định. Bêncạnh đó, còn rất nhiều bất cập, hạn chế đòi hỏi chúng ta phải xem xét toàn diện, cụ thể để
tìm ra những bài giải cũng hết sức cụ thể