‫موضوع سمینار ‪ :‬ترانسپورت افغانستان‬

‫ترتیب و ارایه کننده ‪ :‬سید عباس "نقوی"‬

‫استاد رهنما ‪ :‬پوهنیار ذکریا "حیدری"‬
‫تاریح ‪1402/06/01 :‬‬
 ‫چکیده‬
‫ترانسپورت افغانستان درسال های ‪ 1398-1394‬اهداف و برنامه های مختلف را دنبال‬
‫کرده و در قسمت پیشرفت و ترقی سکتور ترانسپورت برنامه های روی دست گرفته شده که‬
‫باعث دست آوردهای چشمگیری در این بخش شده است‪.‬‬
‫با درنظر داشت چالش های که فرا راه سکتور ترانسپورت وجود داشت‪ ،‬اما وزارت‬
‫ترانسپورت به خوبی با آن چالش های مقابله کرده و وضعیت سکتور ترانسپورت را بهبود‬
‫بخشیده در راستای شکوفایی هرچه بیشتر آن تالش ورزیده است‪ .‬توسعه اقتصادی یک امر‬
‫بسیار مهم و حیاتی برای کشور عزیزمان است که برای رسیدن به این مهم باید روی سکتور‬
‫ترانسپورت توجه مبذل گردد‪.‬‬
 ‫فهرست مطالب‬
‫مقدمه‬
‫‪(1‬کلیات تحقیق (بیان موضوع‪ ،‬اهمیت‪ ،‬اهداف و سواالت تحقیق)‬
‫‪(2‬مبانی نظری‬
‫‪(3‬یافته های تحقیق‬
‫‪(4‬نتیجه گیری‬
‫‪(5‬پیشنهادات‬
‫‪(6‬منابع‬
 ‫مقدمه‬
‫می دانیم که ترانسپورت محور اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی یک کشور است و افغانستان‬
‫به عنوان کشوری محروم از مزیت های ترانسپورت کارا‪ ،‬نیازمند توجه و صدالبته کاار بیشاتر‬
‫برای ایجاد یک سیستم ترانسپورتی کارآمد و مؤثر است تا بتواناد عاالوه بار جباران عقاب ماانی‬
‫های دهه های پر جنگ و بی ثباتی گذشته برای احیای نقش ترانزیتی وپال ارتباا ی باودن میاان‬
‫آسیای میانه و آسیای جنوبی که در گذشته نه چندان دور داشته است‪ ،‬گام هاای اساتوار و رو باه‬
‫پیش بردارد‪ .‬درحال حاضر‪ ،‬جامعه افغانستان از حالت شکننده و بی ثبااتی باه ساوی جامعاه ای‬
‫باثباات و دارای حکوماات داری خااوب در حرکاات اساات‪ ،‬کااه ایان اماار مساایر دسااتیابی بااه اهااداف‬
‫توسعه اقتصادی و اجتماعی در داخل کشور و ایجااد ارتباا میاان کشاورهای آسایای مرکازی و‬
‫جنوبی در خارج از کشور را دست یاافتنی تار از گذشاته کارده اسات‪ .‬نایال آمادن براهاداف ذکار‬
‫شده‪ ،‬مستلزم داشتن زیربنای مناسب‪ ،‬وجود سیستم ترانساپورتی کارآماد و یکپارچاه و همین اور‬
‫ساختار هدفمند در قالب سکتور ترانسپورت است‪.‬‬
 ‫کلیات تحقیق‬
‫بیان موضوع‬ ‫•‬
‫پدیده ترانسپورت و ترانزیت انسان ها و کاالهای تجارتی‪ ،‬یکی از عوامل بسیار مهم است‬
‫که در هر عصر و در هر محدوده مکانی و زمانی‪ ،‬در رشد و شکوفایی اقتصاد ملت ها و‬
‫ایجاد رفاه اجتماعی مردم در جوامع مختلف‪ ،‬رول عمده یی را بازی کرده و نقش تعیین‬
‫کننده داشته است‪ .‬در دنیای امروز انواع سیستم های ترانسپورتی و ترانزیتی وجود دارد‪.‬‬
‫سیستم های ترانسپورت زمینی‪ ،‬ریلی و هوایی از عمده ترین این سیستم ها هستند که فعآل‬
‫نقش عمده و اساسی را در نقل و انتقاالت انسان و کاالها و مواد مختلف برعهده دارند و‬
‫انکشاف سیستم های ارتبا ی و ا الع رسانی و به وجود آمده سیستم الکترونیکی در این‬
‫عرصه که باعث تبادل ا العات در س ح بسیار باال و دروقت و زمان کم شده است‪ ،‬بیش‬
‫از پیش به توسعه بخش های مختلف حمل و نقل و ترانسپورت انجامیده است‪.‬‬
 ‫• اهمیت موضوع‬

‫در اقتصاد امروز نیز به بخش ترانسپورت و حمال و نقال توجاه خاصای صاورت مای گیارد و‬
‫همواره سعی برآن است تا مناسب ترین سیستم حمال و نقال کاه از لحااظ اقتصاادی باه صارفه‪،‬‬
‫از لحاظ زماانی در برگیرناده وقات کام و از لحااظ رفااه و آساایش دارای تجهیازات و امکاناات‬
‫مدرن برای راحتی هر چه بیشتر مسافرین و ایمنی هرچه بیشتر مواد و کاالهای انتقالی باشد‪،‬‬
‫استفاده گردد‪ .‬همین گونه است اهمیت و نقش راه های مواصالتی و سیساتم هاای ترانساپورتی‬
‫در افغانستان‪ ،‬در شرای ی که افغانستان محا به خشکی است و از ساوی دیگار نیاز موقعیات‬
‫جغرافیایی افغانستان به نحوی است که پیوند دهنده کشاورها و مناا ق مختلاف آسایا مای باشاد‪،‬‬
‫احیا و انکشاف سیستم های ترانسپورتی می تواند نقاش مهمای را در رشاد و توساعه اقتصااد و‬
‫تجااارت در کشااورمان بااازی کنااد‪ .‬پااس بایااد بااه احیااای سیسااتم هااای حماال و نقاال و ترانسااپورتی‬
‫کشور که یکی از زیربناهای بسیار مهم اقتصادی در هر کشور به شمار می رود توجه شود‪.‬‬
 ‫اهداف تحقیق‬ ‫•‬
‫هدف اصلی ‪ :‬بررسی راه های مواصالتی کشور و عواید بدست آمده از این مدرک‪.‬‬
‫هدف فرعی ‪ :‬نگاهی مختصر به دست آوردهای وزارت ترانسپورت کشور عزیز ما‪.‬‬

‫سواالت تحقیق‬ ‫•‬

‫سوال اصلی ‪ :‬آیا بودجه انکشافی بخش ترانسپورت بشکل مکمل آن بق شده است؟‬
‫سااااااااوال فرعاااااااای ‪ :‬آیااااااااا موقعیاااااااات جغرافیااااااااایی افغانسااااااااتان دارای مزیاااااااات ترانسااااااااپورتی نساااااااابت‬
‫به کشورهای همسایه دارد؟‬
 ‫مبانی نظری‬
‫ساختار مناسب و عملکرد یکپارچه ارگان ترانسپورت‪ ،‬یکی از مهم ترین و البتاه ابتادای تارین‬
‫الزمات ایجاد ترانسپورت مؤثر به شمار می آید‪ .‬باتوجه به این امر مهم و دیدگاه وسایع دولات‪،‬‬
‫صاادور فرمااان در راب ااه بااه ادتااام وزارت ترانسااپورت سااابق‪ ،‬اداره هوانااوردی ملکاای‪ ،‬اداره‬
‫خااا آهااان و ریاسااات عماااومی ترافیاااک باااا وزارت فوایاااد عاماااه ساااابق منجااار شاااد تاااا وزارت‬
‫ترانسااپورت در قالااب جدیااد آن شااامل‪ :‬اداره ترانسااپورت جاااده‪ ،‬اداره هوانااوردی ملکاای‪ ،‬اداره‬
‫خ آهن‪ ،‬اداره ملی ترافیک و اداره ملی سرک ها ایجاد گردیده و ق اار منحارف شاده ساکتور‬
‫ترانسپورت به مسیر اصلی اش باز گردد‪ .‬وزارت ترانساپورت در قالاب جدیاد خاود‪ ،‬باا دیادگاه‬
‫ایجاد "افغانستانی متصل و کانون پررونق اقتصادی و مبادالت فرهنگی در من قاه و فراتار از‬
‫آن" و تنهااا بااا گذشاات یکسااال از ادتااام ادارات و ایجاااد وزارت ترانسااپورت کنااونی‪ ،‬امیاادها را‬
‫برای داشتن ترانسپورتی منسجم‪ ،‬کارا و با عملکرد زنده کرد‪.‬‬
‫دست آوردهای وزارت ترانسپورت در ‪ 5‬سال گذشته چشم گیر‪ ،‬قابل توجه و البتاه قابال بهباود‬
‫اساات‪ .‬ادارات زیاار مجموعااه وزارت ترانسااپورت پاایش از ادتااام بااا پالساای هااا و برنامااه هااای‬
‫متفاوت و بعضآ مختلف المسیری فعالیت مای نمودناد کاه ایان ازهام گسایختگی در برناماه هاا و‬
‫اجرات پس از ادتام و ایجاد پالسی ها و ار برناماه هاای منساجم و یکپارچاه کاه تعادادی از‬
‫آنها اجرا و تعدادی دیگر در شرف اجرا می باشند‪ ،‬به صاورت قابال مالحظاه ای کااهش یافتاه‬
‫است‪ .‬مسیر دسات یاافتن باه سیساتم ترانساپورتی منساجم‪ ،‬کاارا و مجهاز باا تکناالو ی ناوین کاه‬
‫متضمن توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور باشد‪ ،‬دارای چالش هایی نیز می باشاد کاه یکای از‬
‫مهم ترین آنها کسری بودجه است‪ .‬با رفع چالش های موجود و اجرای ر ها و برنامه هاای‬
‫تاادوین شااده‪ ،‬سااکتور ترانسااپورت بااه عنااوان اصاالی تاارین محاارک رشااد اقتصااادی و توسااعه‬
‫اجتماااعی درکشااور‪ ،‬نقااش حیاااتی اش را ایفااا نمااوده و باعااث ایجاااد مساایر ترانزیتاای و تجااارتی‬
‫میان کشورهای آسیای میانه و آسیای مرکزی شده است‪.‬‬
 ‫یافته ها‬

‫اداره ترانسپورت جاده‬

‫در نتیجه ادتام ادارات ذیدخل سکتور‬

‫ترانسپورت‪ ،‬اسبق به اداره‬
‫ترانسپورت جاده تحت چتر وزارت‬
‫واحد ترانسپورت تغییر نام یافت‪.‬‬
 ‫اداره جاده طی سالهای ‪ 1394‬الی ‪ 1398‬به دست آوردهای ذیل نایل شده است‪.‬‬

‫افزایش‬ ‫ساخت‬ ‫دیجیتل‬ ‫چهارچوب‬ ‫تفاهم نامه‬

‫جمع آوری‬ ‫تاسیسات‬ ‫سازی‬ ‫قانونی‬ ‫ها‬
‫عواید‬
 ‫تفاهم نامه ها‬

‫‪ TIR‬کنوانسیون‬ ‫بندرچابهار‬ ‫راه الجورد‬

‫راه الجوووووووووووووو ر ‪ :‬انتقاااااااااااااااب محرااااااااااااااووت ک ااااااااااااااور بااااااااااااااه ترکیااااااااااااااه و هم نااااااااااااااان ارو ااااااااااااااا‪.‬‬
‫بنوووووووووووووووودرچابهار ‪ :‬مزیاااااااااااااااات نزدی اااااااااااااااای بااااااااااااااااودن را دارد کاااااااااااااااااه هزینااااااااااااااااه انتقاااااااااااااااااوت‪.‬‬
‫کن انسووی ‪ : TIR‬دریافاات ویااویت ‪ . 1976‬باادون طاای مرایاال سیسااتل هااای مغلااق فمرکاای ویااا توفااق هااای‬
‫طوونی مدت محموله ها ترانزیت می شوند‪.‬‬
‫درایاان قساامت باارای باااالبردن س ا ح خاادمات‪ ،‬افاازایش کااارایی وپاسااخگویی بااه‬ ‫چهارچو‬
‫نیازمناادی هااای عصاارفعلی‪ ،‬مقاارره ترانسااپورت سیسااتم تیاار(‪ )TIR‬واسااتفاده از‬ ‫ب قانونی‬
‫ترمینل ها را نهایی نموده است‪.‬‬

‫تبااادیل نماااودن کتابچاااه خااا سااایر باااه کاااارت الکترونیکااای‪ ،‬جماااع آوری عوایاااد‬ ‫دیجیتل‬
‫ترانسپورتی توس بانک ملی افغان‪.‬‬ ‫سازی‬

‫نصب دروازه الکترونیکی بندر ترانسپورتی لین شرق والیت کابل همراه با‬
‫ساخت‬
‫یک باب تعمیر یک بقه ای ب ور پخته و اساسی برای کارمندان الحاقیه آن‬ ‫تاسیسات‬
‫اعمار گردیده است‪.‬‬
 ‫افزایش جمع آوری عواید‬

‫عواید اداره ترانسپورت جاده درسال های ‪1398 – 1394‬‬

‫‪2,500‬‬
‫ارقارم به میلیون افغانی‬

‫‪2,170‬‬
‫‪2,016‬‬
‫‪2,000‬‬

‫‪1,657‬‬
‫‪1,507‬‬ ‫‪1,515‬‬
‫‪1,500‬‬

‫‪1,000‬‬

‫‪500‬‬

‫‪0‬‬

‫‪1394‬‬ ‫‪1395‬‬ ‫‪1396‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪1398‬‬

‫]]‪Series 2+Table1[[#Headers],[Series 2‬‬
 ‫میزان مصرف بودجه انکشافی جاده طی سالهای ‪1398 - 1394‬‬
‫‪100.00%‬‬

‫‪90.00%‬‬
‫‪87.20%‬‬
‫‪80.00%‬‬ ‫‪81.00%‬‬

‫‪70.00%‬‬

‫‪60.00%‬‬ ‫‪59.60%‬‬
‫‪50.00%‬‬

‫‪40.00%‬‬ ‫‪41.4%‬‬

‫‪30.00%‬‬

‫‪20.00%‬‬ ‫‪20.80%‬‬

‫‪10.00%‬‬

‫‪0.00%‬‬
‫‪1394‬‬ ‫‪1395‬‬ ‫‪1396‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪1398‬‬
‫‪Series 1‬‬
 ‫اداره خط آهن‬

‫اداره خ آهن به عنوان مرجع تنظیم و بهره برداری‬

‫از خ و ریلای دارای نقاش باه سازایی در کماک باه‬
‫روناااق اقتصاااادی باااه وسااایله تساااهیل جابجاااایی اماااوال‬
‫تجاااااری و حتاااای در آینااااده نااااه چناااادان دور‪ ،‬انتقااااال‬
‫مسافرین مای باشاد‪ .‬ایان اداره درساال هاای گذشاته باا‬
‫درنظر داشت میازان سارمایه گاذاری و تواناایی هاای‬
‫قااوای بشااری موجااود در ایاان اداره‪ ،‬توانسااته اساات تاا‬
‫اقدامات مؤثر و درخاور تاوجهی را در راساتای کلای‬
‫سکتور ترانسپورت انجام دهد‪.‬‬
‫اداره خط آهن در ‪ 5‬ساب فذشته مطالعات ام ان سنجی ‪ 7‬روژه را در وویات مختلف به طوب مجمووی ‪ 1632‬کیلومتر انجام‬
‫داده است‪.‬‬
‫م العات امکان سنجی (ارقام به کیلومتر)‬
‫تورخم‪-‬جالل آباد‬ ‫‪75‬‬

‫ق عه چهارم پرو ه خ آهن هرات‪-‬خواف‬ ‫‪87‬‬

‫حوزه نفت و گاز دریای آمو‬ ‫‪135‬‬

‫تورتندی الی هرات‬ ‫‪173‬‬

‫خلم‪-‬کندز‪-‬بندرشیرخان‬ ‫‪205‬‬

‫خلم‪-‬مزارشریف‪-‬شبرتان‪-‬اندخوی‪-‬آقینه‬ ‫‪300‬‬

‫شبرتان‪-‬میمنه‪-‬بادتیس‪-‬هرات‬ ‫‪657‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬

‫‪Series 1‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪700‬‬
 ‫م العات تخنیکی – اقتصادی و سروی تخنیکی ( ارقام به کیلومتر )‪3‬‬

‫سروی تخنیکی آقینه الی اندخوی‬ ‫‪34‬‬

‫سروی تخنیکی خواف هرات ق عه چهارم فاز دوم‬ ‫‪44‬‬

‫م العات تخنیکی‪-‬اقتصادی و تعیین مسیر مزارشریف‪-‬هرات‬ ‫‪576‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪700‬‬

‫‪Series 3‬‬
 ‫وواید اداره خط آهن‬
‫عواید خ آهن ی سال های ‪ 1395‬الی ‪ 1398‬مجموعآ ‪ 5.1‬میلیارد افغانی ویا ‪ 63‬میلیون دالر امریکایی عواید را‬
‫جمع آوری نماید‪.‬‬

‫عواید خ اداره خ آهن (ارقام به میلیون افغانی)‪2‬‬ ‫عواید خ اداره خ آهن (ارقام به میلیون دالر‬
‫امریکایی)‪2‬‬

‫‪1397‬‬ ‫‪2542‬‬ ‫‪1396‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪1398‬‬ ‫‪2581‬‬ ‫‪1395‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪500‬‬ ‫‪1500‬‬ ‫‪2500‬‬ ‫‪3500‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪1398‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪Series 2‬‬
 ‫اداره هوانوردی مل ی‬

‫اداره هوانوردی ملکی به عنوان مرجع تنظیم خدامات ترانسپورت هوایی در کشور با‬
‫درنظر داشت تمامی کاستی های موجود بر سر راه آن توانسته است ی ‪ 5‬سال گذشته‬
‫دست آوردهای قابل تقدیری را کسب نماید‪.‬‬
 ‫وواید اداره هوانوری مل ی (‪)1398-1394‬‬

‫ارقام به میلیارد افغانی‬

‫‪9‬‬
‫‪8‬‬
‫‪8‬‬
‫‪7‬‬
‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4.2‬‬
‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1394‬‬ ‫‪1395‬‬ ‫‪1396‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪1398‬‬
‫‪Series‬سال ‪ 1398‬بدلیل بسته بودن حریم هوایی پاکستان‪.‬‬
‫یادداشت ‪ :‬کاهش ‪ 2.5‬میلیارد افغانی عواید ‪3‬در‬
 ‫نتیجه فیری‬

‫ادتااام ادارات ذی رب ا در سااکتور ترانسااپورت و ایجاااد چتاار واحاادی بنااام وزارت ترانسااپورت کااه باار مبن اای‬
‫فرمااان مقااام ریاساات جمهااوری صااورت گرفاات‪ ،‬فصاال جدیاادی را درتاااریغ فعالیاات ادارات ادتااام شااده سااکتور‬
‫ترانسااپورت باااز نمااود‪ .‬پااس از ادتااام‪ ،‬چااالش هااای زیااادی در بخااش هااای اسااناد تقنیناای‪ ،‬عاادم وجااود پالیساای هاا‬
‫وبرنامه های منسجم و متحداالهداف و عدم هماهنگی در اجرات ادارات مدتم شده وجود داشت‪.‬‬
‫تمرکز اصلی و تاکیاد رهباری وزارت ترانساپورت بارای ازمیاان برداشاتن مواناع و چاالش هاای ادتاام و ایجااد‬
‫ساختاری مناسب و پاسخگو که بتواند متضمن آینده روشن سکتور ترانسپورت باشاد باوده و تاالش هاای زیاادی‬
‫در این عرصه صورت گرفت‪.‬‬
‫دساات آوردهااای زیربنااایی‪ ،‬کااه شااامل ساااخت و ساااز بناهااای فزیکاای و تاسیسااات زیربنااایی ماای باشااد‪ ،‬دس ات‬
‫آوردهای معنوی و محتوایی‪ ،‬مشمول ترتیب و تدوین اسناد تقنینی‪ ،‬اخذ عضویت در سازمان ها و ساایر ماوارد‬
‫مشابه است و دست آوردها در قسمت اصالحات ساختاری‪ ،‬شامل ‪ :‬بهبود ساختار تشاکیالتی‪ ،‬ارتقاا ظرقیات و‬
‫ایجاد بستر مناسب برای مشارکت و تعادل جنسیتی در استخدام کارمندان است‪.‬‬
 ‫ی نهادات‬

‫گسترش هرچه بیشتر سکتور ترانسپورت و ایجاد سهولت های الزم در این زمینه‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ازبین بردن چالش ها در بخش ترانسپورت‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫عضو شدن در موافقت نامه های ترانسپورتی با کشورهای که داد و ستد اقتصادی وجود دارد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
 ‫منابع‬

‫‪.1‬‬
‫اداره احصاییه و معلومات(‪ .)1398-1394‬سالنامه های احصاییه‪ .‬کابل م بعه اداره احصاییه و معلومات‬
‫‪ .2‬گزارش دست آوردهای وزارت ترانسپورت(‪.)1398-1394‬‬
‫‪ .3‬اداره هوانوردی ملکی افغانستان(‪ )1398-1394‬عواید سالهای مالی(‪)1398-1394‬ریاست تنظیم عواید‪.‬‬
‫‪ .4‬وزارت ترانسپورت‪ .)1398-1394(.‬مجموعه عواید و مصارف تصدی ملی بس ی سالهای مالی(‪.)1398-1394‬‬
‫آمریت مالی و اداری‪ .‬کابل‪.‬‬