‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫معینیت علمی‬

‫ریاست انکشاف برنامه های علمی‬

‫نصاب تحصیلی رشته علوم حیوانی پوهنحی زراعت‬

‫سال ‪1398 -‬‬

 ‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫معنیت علمی‬

‫ریاست انکشاف برنامه های علمی‬

‫برنامه ملی بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی پوهنتون های کشور‬

‫پوهنخی زراعت (دیپارتمنت علوم حیوانی)‬

‫نصاب تحصیلی دیپارتمنت علوم حیوانی‬

‫‪Curriculum of Animal Science Department‬‬

‫‪ 1398‬هـ ‪ -‬کابل‬
 ‫پیام مقام وزارت تحصیالت عالی‬

‫انکشاف پایدار کشور و جامعه مستلزم ایجاد نهادهای باکیفیت آموزشی از سطح پایین تا باالست‪ ،‬تا بتوانند افراد جامعه را مجهز با‬
‫دانش و مهارتهای مورد نیاز جامعه تربیت کنند‪ .‬وزارت تحصیالت عالی بهمنظور نیل به این امر مهم برنامههای بنیادی را روی دست‬
‫گرفته است که یکی از آنها تدوین نصاب پویا که پاسخگوی نیاز محصالن و در نهایت پاسخگوی نیاز جامعه بوده و با تطبیق آن‬
‫اهداف نظام سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی کشور برآورده شده بتواند‪ ،‬است‪ .‬نصاب تحصیلی که در نتیجهی تطبیق آن افرادی به‬
‫جامعه تقدیم شوند که با دانش مسلکی‪ ،‬علمی و فنی خویش در بازار کار به سطح کشور و منطقه موقعیت خود را تثبیت کرده بتوانند‬
‫و از لحاظ فرهنگی و اخالقی‪ ،‬هموطن خوب برای هموطنان‪ ،‬همشهری خوب برای همشهریان و سرانجام پدر و مادر خوب برای‬
‫فرزندان خود بار آیند‪.‬‬

‫در پالن استراتیژیک ملی وزارت تحصیالت عالی‪ ،‬تدوین نصاب تحصیلی معیاری بهعنوان یکی از اهداف اصلی در نظر گرفته شده‬
‫است و بنابران به کمیسیون ملی نصاب تحصیلی وظیفه سپرده شد تا رهنمود انکشاف و بازنگری نصاب تحصیلی را ترتیب نموده‪،‬‬
‫بهمنظور آغاز روند بازنگری اساسی و توحید نصاب ملی در دسترس همهی پوهنتون ها و مؤسسات تحصیالت عالی کشور قرار دهند‪.‬‬
‫روند بازنگری نصاب تحصیلی تمام رشتهها در اوایل سال ‪ 1397‬از مرحلهی نیازسنجی از سطح دیپارتمنت ها‪ ،‬پوهنحی ها و پوهنتون‬
‫ها و به اشتراک کارشناسان از نهادهای دولتی و خصوصی آغاز و همچنان مدلهای متعددی سایر کشورها نیز مورد مطالعه و بررسی‬
‫قرار گرفت‪.‬‬

‫خرسندیم که روند بازنگری نصابهای تحصیلی رشتههای مختلف پوهنحیهای زراعت کشور؛ مبتنی بر رهنمود بازنگری نصاب‪،‬‬
‫همت و همکاری همهجانبهی مسئولین و اعضای کادر علمی پوهنحیهای زراعت پوهنتونهای کشور در رشتههای مربوط با‬
‫تالشهای مستمر‪ ،‬صادقانه و تخصصی همکاران ما در نهادهای یادشده در تمامی مراحل از جمله مرحله نیازسنجی‪ ،‬بررسیهای‬
‫مسلکی در کمیتههای تخصصی و برگزاری کلسترهای ملی تکمیل گردید‪.‬‬

‫اکنون با افتخار نصابهای بازنگری شدهی رشتههای اگرانومی‪ ،‬اقتصاد و توسعه زراعتی‪ ،‬بایوتکنالوژی و تولید تخمهای بذری‪،‬‬
‫تکنالوژی مواد غذایی‪ ،‬حفاظه نباتات‪ ،‬جنگلداری و منابع طبیعی‪ ،‬خاکشناسی و آبیاری‪ ،‬علوم حیوانی‪ ،‬هارتیکلچر و مدیریت و تجارت‬
‫محصوالت زراعتی را منحیث نصاب نهاییشده در وزارت تحصیالت عالی افغانستان‪ ،‬جهت تطبیق در تمام پوهنتونها و مؤسسات‬
‫تحصیالت عالی تقدیم جامعه علمی خویش مینماییم‪ .‬امید با تطبیق آنها بسا از خالها و کاستیهای قبلی رفع گردیده‪ ،‬خدمات با‬
‫کیفت بهتر و بازدهی مؤثرتر در عرصهی تحصیالت عالی صورت گیرد‪.‬‬

‫در پایان از همه دست اندرکاران برنامهی ملی بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی‪ ،‬بهخصوص از استادان پرتالش شامل در این روند‪،‬‬
‫رؤسای پوهنحیها و آمرین بخشهای مربوطه‪ ،‬اعضای محترم کمیسیون ملی نصاب تحصیلی و همکاران ریاست انکشاف برنامه های‬
‫علمی که در تدوین نصابهای تحصیلی هرکدام به سهم خویش توان و استعداد خود را به خرج دادهاند‪ ،‬کمال قدردانی و‬
‫سپاسگزاری مینمایم و از آفریدگار جهان برای همه موفقیتهای بیشتر از پیش را استدعا دارم‪.‬‬

‫پوهنمل عبدالتواب باالکرزی‬

‫معین علمی و سرپرست وزارت تحصیالت عالی‬

‫د‬
 ‫پس منظر بازنگری وانکشاف نصاب تحصیلی‬

‫وزارت تحصیالت عالی بازنگری و معیاری سازی نصابهای تحصیلی را یکی از اولویتهای کاری خویش دانسته و در‬
‫راستای آن برنامه بازنگری و انکشاف نصابهای تحصیلی را طرح و تنظیم نمود است‪ .‬بر اساس طرح فوق گروه ملی نصاب تحصیلی؛‬
‫با در نظر داشت تعدد رشتهها‪ ،‬برنامه بازنگری را درمجموع ‪ 34‬کلستر اصلی و ‪ 164‬کلستر فرعی راهاندازی نمود‪ .‬مبتنی بر پالن‬
‫عملیاتی بازنگری نصاب هر رشته با حضور روسای فاکولته ها و اعضای کادر علمی همان رشته‪ ،‬ذینفعها‪ ،‬متخصصین و مسئولین امور‬
‫ذیربط صورت میگیرد‪ .‬در همین راستا ما شاهد تدویر کلستر رشتههای مختلف جهت بازنگری‪ ،‬انکشاف و بروز سازی نصاب‬
‫تحصیلی کشور یکی بعد دیگری تحت شعار ملت واحد‪-‬نصاب تحصیلی واحد هستیم‪ .‬همچنان در نظر است تا نصابهای تحصیلی‬
‫جدید به اساس الیحه سیستم کردیت وزارت تحصیالت عالی تدوین گردد زیرا درین سیستم‪ ،‬واحدهای درسی برای تکمیل هر یک‬
‫از دورههای تحصیلی معین هست‪ .‬مضامین به کته گوری های اساسی‪ ،‬حتمی‪-‬تخصصی‪ ،‬پوهنتون شمول و اختیاری و کار عملی و‬
‫مونو گراف وسسمینارهای علمی و پروژههای تحقیق دستهبندی گردیده‪ ،‬حداقل و حداکثر کریدیت و یا واحد درسی در مطابقت به‬
‫الیحۀ سیستم کریدت‪ ،‬برای هر سمستر مشخصشده است‪ .‬برای تعیین و تسلسل مضامین در دورۀ تحصیلی‪ ،‬پیشنیاز بودن یک‬
‫مضمون برای مضمون دیگر موردتوجه قرارگرفته است‪ .‬در کل وزارت تحصیالت عالی برنامه بازنگری و انکشاف نصابهای‬
‫تحصیلی را بهمنظور برآورده ساختن اهداف ذیل انجام میدهد‪:‬‬

‫عیار سازی نصابهای تحصیلی در مطابقت با معیارهای ملی و بینالمللی‬ ‫‪‬‬

‫بهروزرسانی نصابهای تحصیلی با توجه به تحوالت شگرف ساینس و فنّاوری در مطابقت به نیاز بازار کار‬ ‫‪‬‬

‫در تمام کلستر های بازنگری و انکشاف نصابهای تحصیلی رشتههای مختلف‪ ،‬تحقق اهداف ذیل مطمع نظر است‪:‬‬

‫‪ ‬بازنگری مضامین به اساس تعداد کریدیت و محتوای مضمون؛‬

‫‪ ‬نیازسنجی جهت حذف و اضافه نمودن مضامین به اساس اولویتبندی نیازهای همان رشته؛‬
‫‪ ‬ارزیابی مضامین پیشنیاز (مضامین اساسی‪ ،‬حتمی‪-‬تخصصی و اختیاری)؛‬

‫‪ ‬تطبیق اهداف آموزشی رشته با شیوهها و مدلهای جدید (‪ )OBE, SCL‬آموزش مبتنی بر نتایج و شاگرد محوری‬

‫همسانسازی نام مضامین‪ ،‬تعداد کریدت ها و کود گذاری مضامین‬ ‫‪‬‬

‫مشخص نمودن نتایج متوقعه از کریکولم درسی و مطابقت آن با نتایج متوقعه رشته‬ ‫‪‬‬
‫تغییرات‪ ،‬تعدیالت و تعویض نام مضامین به اساس پیشنهاد اعضای کلستر ها با استفاده از مآخذ معتبر کشورهای منطقه و‬
‫جهان؛‬

‫‪ ‬ازدیاد‪ ،‬حذف و ادغام مضامین مطابق نیاز محصالن کشور‪ ،‬معیاری و همسانسازی کریکولم درسی با کشورهای منطقه و‬
‫جهان و نیاز بازار کار‬

‫ه‬
 ‫پیشگفتار‬

‫نصاب تحصیلی )‪ (Curriculum‬یک رکن اساسی در تحصیالت عالی هر کشور است‪ .‬زیرا نصاب تحصیلی درواقع‬
‫سرگذشت (شناسنامه) مشخصات و خصوصیات هر مضمون (کورس) بوده که بهمنزله رهنمود فشرده و جامع برای موضوعاتی که‬
‫قرار است تغییر در فهم‪ ،‬سلوک و مهارت مسلکی محصالن و محصالن به شکل مطلوب مطابق به اهداف مطروحه فراهم سازد‪،‬‬
‫هست‪.‬‬

‫در سطح هر یک از پوهنتونها‪ ،‬پوهنحیها و دیپارتمنتها کمیتههای نصاب تحصیلی وظیفهدارند تا نصاب تحصیلی را که در‬
‫سالهای گذشته تدریس میگردید مورد ارزیابی‪ ،‬بازنگری و انکشاف قرار دهند و مطابق نیاز جامعه‪ ،‬بازار کار‪ ،‬پیشرفت تکنالوجی‪،‬‬
‫آخرین دست آوردهای علمی و باالخره مطابق به استندردها و معیارهای محلی‪ ،‬ملی و جهانی عیار سازند‪ .‬تاکید اجماع ملی نصاب‬
‫تحصیلی کشور ما هم در قسمت معیاریسازی نصاب تحصیلی در افغانستان در پوهنتونهای کشور که در ماه حوت سال ‪ 1396‬در‬
‫کابل برگزار گردیده بود بر همین موارد بود‪.‬‬

‫برعالوه این اجماع ملی برای نیازسنجی پرسشنامههای برای اعضای کدر علمی‪ ،‬فارغالتحصیالن‪ ،‬محصالن برحال و‬
‫استخدامکنندهگان هم ترتیب نموده و مورد خانهپری‪ ،‬ارزیابی و تحلیل و تجزیه قرار گرفته است و نظریات و پیشنهادات اقشار و‬
‫گروههای مختلف در بازنگری و انکشاف کاریکولم درسی یا تحصیلی در نظر گرفته شده است تا به اساس آن نظریات و پیشنهادات‬
‫پالیسیکورسها و مفردات درسی برای هر مضمون (کورس) تهیه گردد که بعد از منظوری مقام محترم تحصیالت عالی نصاب‬
‫تحصیلی جدید مرعیاالجراء میباشد‪.‬‬

‫قابل یادآوریست که با تاسیس کمیته ملی نصاب جهت معیاریسازی نصابها در سطح وزارت تحصیالت عالی و همچنان به‬
‫تاریخ ‪ 1397/08/09‬ورکشاب بازنگری نصاب تحصیلی پوهنحیهای زراعت و به تاریخ ‪ 1398/01/27‬ورکشاب دیگری تحت‬
‫عنوان بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی و همچنان به تاریخ ‪ 1398/03/26‬جلسه تدوین‪ ،‬تنظیم و صحافت نصاب تحصیلی‬
‫رشتههای دهگانه پوهنحیهای زراعت افغانستان در اطاق کنفرانسهای وزارت تحصیالت عالی دایر گردید که سند پالیسی‪ ،‬نصاب‬
‫تحصیلی و مفردات درسی پوهنحیهای زراعت افغانستان تدوین و تنظیم گردید که تمام پوهنحیهای زراعت افغانستان مکلف اند‬
‫که از ماه اسد سال ‪ 1398‬بعد از منظوری مقام محترم تحصیالت عالی این نصاب تجدید شده را مورد تطبیق قرار دهند تا از این‬
‫طریق اهداف آموزشی و اهداف متوقعه در این سند مهم و تاریخی تحقق پیدا نماید تا به پیشرفت و انکشاف افغانستان عزیز ممد‬
‫گردد‪.‬‬ ‫واقع‬
‫لهذا ضرورت انکشاف و تجدید نصاب تحصیلی و بازنگری برنامههای علمی در هر یک از پوهنتونها الزامی به نظر میرسد‪ .‬زیرا‬
‫ارتقای کیفیت تحصیالت عالی‪ ،‬تقویه نیروی بشری متخصص فعال و کاردان‪ ،‬تربیت کاردهای تحقیقی و کارشناس در رشتههای‬
‫علوم‪ ،‬هنر و صنعت در کشور امر حتمی است‪.‬‬

‫در شرایط امروزی استخدامکنندهگان و کارفرمایان به فارغالتحصیالنی ضرورت دارند و آنها را جذب و استخدام مینمایند که‬
‫دارائی مهارت مسلکی باال‪ ،‬آشناء با کمپیوتر و انترنت‪ ،‬مسلط به یکی از زبانهای بینالمللی‪ ،‬اعتماد به نفس‪ ،‬صداقت در کار‪،‬‬
‫تندرستی‪ ،‬نوع آوری و خالقیت‪ ،‬قادربودن به حل مشکالت در محیط کاری‪ ،‬تحلیل و تجزیه مسائل‪ ،‬داشتن ذهن نقاد و تحلیلگر‪،‬‬
‫درجه تحصیالت عالی و آشناء با مسائل جامع ه‪ ...‬باشند‪ .‬که این آرزو و مامول فقط از طریق تطبیق کاریکلوم پیشرفته و معیاری‬
‫برآورده شده میتواند و بس‪.‬‬

‫و‬
 ‫فهرست مطالب‬

‫نصاب تحصیلی رشته علوم حیوانی پوهنحی زراعت ‪ .................................................................................................‬أ‬

‫مقدمه ‪1.........................................................................................................................................................‬‬
‫دیدگاه )‪2 .......................................................................................................................(Vision‬‬
‫ماموریت )‪2 ..................................................................................................................(Mission‬‬
‫اهداف آموزش )‪2 ............................................................................................ (Learning Objectives‬‬
‫نتایج متوقعه )‪2 .............................................................................................. (Expected Outcomes‬‬
‫نیاز سنجی ‪3...................................................................................................................................................‬‬
‫معرفی محتوا ‪6................................................................................................................................................‬‬
‫مقدمه ‪6 ................................................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف اول (سمستر اول) ‪8..............................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف اول (سمستر دوم) ‪9.............................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف دوم (سمستر سوم) ‪10 .........................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنوف دوم (سمستر چهارم) ‪11 .....................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف سوم (سمستر پنجم) ‪12 ........................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف سوم (سمستر ششم) ‪13 ........................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف چهارم (سمستر هفتم)‪14 ......................................................................................................‬‬
‫نصاب تحصیلی صنف چهارم (سمستر هشتم) ‪15 .....................................................................................................‬‬
‫جدول توحیدی ‪ 8‬سمیستر ‪16 ............................................................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون زولوژی ‪18 ................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪18 ................................................................................................................... :‬‬
‫اهدف اموزش‪ :‬در ختم این کورس ‪18 ............................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪18 .......................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون زولوژی ‪21 ..........................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪23 ................................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪25 .............................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمکی ‪25 .............................................................................................................................................‬‬
‫مفردات درسی صنف دوم ‪26 ............................................................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون مایکروبیولوژی ‪27 .......................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪27 ................................................................................................................... :‬‬
‫اهدف اموزش‪ :‬در ختم این کورس ‪27 ............................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضامین ‪27 ....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون مایکروبیولوژی ‪29 .................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪33 ................................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪34 ..........................................................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون مبادی مالداری ‪35 ........................................................................................‬‬
‫معرف مضمون ‪35 ....................................................................................................................‬‬
‫اهداف مضمون ‪35 ...................................................................................................................‬‬
‫ز‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضامین ‪36 ....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون مبادی مالداری ‪38 .................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪43 ................................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪44 ..........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون مضمون کیمیای حیاتی ‪45 ....................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون ‪45 ....................................................................................................................‬‬
‫اهداف مضمون ‪45 ...................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضامین ‪46 .......................................................................................................................‬‬
‫مفردات درسی و کورس پالیسی هفته وار مضمون کیمیای حیاتی ‪48 ............................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪52 ................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪53 .........................................................................................................................‬‬
‫مفردات درسی مضامین دیپارتمنت حفاظه نباتات ‪54 ................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪54 ..........................................................................................................‬‬
‫اهداف آموزش مضمون ‪54 ........................................................................................................‬‬
‫شیوههای تدریس و آموزش‪54 .................................................................................................... :‬‬
‫سرفصلهای مضمون‪55 .....................................................................................................................................‬‬
‫مفردات بخش البراتوار و کارهای عملی ‪55 ..........................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهویم نتایج متوقعه مضمون و رشته (مبادی علم حشات) ‪56 ............................................‬‬
‫کورس پالییس هفتهوار مضمون (مبادی علم حشات) ‪57 ....................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی علم امراض نباتی ‪60 ..............................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪60 ..........................................................................................................‬‬
‫اهداف آموزش ‪60 ...................................................................................................................‬‬
‫شیوههای تدریس و آموزش‪60 .................................................................................................... :‬‬
‫سرفصل های مضمون ‪61 ..................................................................................................................................‬‬
‫مفردات بخش البراتوار و کارهای عملی ‪62 ..........................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته (مبادی علم امراض نباتی) ‪63 ..............................................................‬‬
‫‪63 ................................................................................................................................. 2.08‬‬
‫کورس پالییس هفتهوار مضمون (مبادی علم امراض نبات) ‪64 ................................................................‬‬
‫مفردات درسی صنف سوم ‪70 ............................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون اساسات پرورش طیور ‪71 .....................................................................................................‬‬
‫اساسات پرورش طیور‪71 ..................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪71 ..........................................................................................................‬‬
‫هدف کورس‪71 ..................................................................................................................... :‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضامین ‪72 ....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اساسات پرورش طیور ‪73 ........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪77 ................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪78 .........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون اساسات غذا وتغذیه ‪78 ........................................................................................................‬‬
‫اساسات غذا وتغذیه ‪78 ....................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪79 ..........................................................................................................‬‬
‫اهداف کورس ‪79 .....................................................................................................................‬‬
‫ح‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪79 .......................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اساسات غذا وتغذیه ‪82 ...........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪86 ................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪87 .........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون تغذیه حیوانی ‪88 ................................................................................................................‬‬
‫تغذیه حیوانی ‪88 ............................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪88 ..........................................................................................................‬‬
‫اهداف کورس ‪88 ......................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪88 ....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون تغذیه حیوانی ‪91 ...................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪95 ................................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪96 ..........................................................................................................................‬‬
‫‪ ......... 5-‬پاندا‪.‬آ‪.‬ک‪.)1389(.‬موادمحرک رشد درتغذیه طیور (میده های نووجدید)‪.‬ترجمه منصور رضایی‪ .‬حسنا حاجاتی‬
‫ومرضیه قدهی کوهستان‪ .‬دانشگاه علوم کشاورزی وضایع صبیعی ساری‪.‬چاپ اول‪.‬انتشارات مطبعه آوای مسیح‪.‬‬
‫ایران‪.‬ص ص‪96 ............................................................................................................................ .167-19:‬‬
‫پالن هفته وار مضمون اناتومی حیوانی ‪97 ..............................................................................................................‬‬
‫اناتومی حیوانی ‪97 ..........................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪97 ................................................................................................................... :‬‬
‫اهداف اموزش‪97 .................................................................................................................. :‬‬
‫فصلها وزیر فصلهای مضمون ‪97 .........................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اناتومی حیوانی ‪100...............................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪103..............................................................................................‬‬
‫ماخذ کمکی ‪104...........................................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون فیزیولوژی حیوانی‪104........................................................................................................‬‬
‫فزیولوژی حیوانی ‪104.....................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪104.................................................................................................................. :‬‬
‫اهدف اموزش‪105.................................................................................................................. :‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪105..................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی حیوانی ‪107...........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪112..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪113...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪113........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون ماهی پروری ‪113...............................................................................................................‬‬
‫ماهی پروری ‪113...........................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون ‪113...................................................................................................................‬‬ ‫ي‬
‫اهداف مضمون‪114................................................................................................................. :‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪114..................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش ماهی ‪116.................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪120..............................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪121.........................................................................................................................‬‬
‫ط‬
‫پالن هفته وار مضمون پرورش اسب ‪121..............................................................................................................‬‬
‫پرورش اسب‪121...........................................................................................................................................‬‬
‫هدف مضمون ‪121...................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪121.....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش اسب ‪123.................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪125..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪125..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪125.........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون وراثت (جنتیک) ‪126.........................................................................................................‬‬
‫جنتیک ‪126..................................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪126.........................................................................................................‬‬
‫هدف مضمون ‪126...................................................................................................................‬‬
‫فصلها وزیر فصل های مضمون ‪126.....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون جنتیک ‪128.........................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪131..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪131..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذکمیک ‪131.........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار درسی مضمون پرورش گوسفند وبز ‪132............................................................................................‬‬
‫اهداف مضمون ‪132..................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪132.....................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش گوسفند وبز ‪135........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪138..............................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪139........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون زنبور داری‪139.................................................................................................................‬‬
‫زنبور داری ‪139.............................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪139.........................................................................................................‬‬
‫فصل ها زیر فصلهای مضمون ‪140......................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هتفه وار مضمون پرورش زنبور عسل ‪142..........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪145..............................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪146........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار درسی مضمون علم گاوداری ‪146.....................................................................................................‬‬
‫‪146................................................................................................................................. AG-ANSC 0756‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪146.........................................................................................................‬‬
‫اهداف مضمون ‪146..................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪147..................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم گاو داری ‪149..............................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪152..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪153..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪153........................................................................................................................‬‬
‫پالن درسی هفته وار مضمون سنجیش جیره ‪153.....................................................................................................‬‬

‫ی‬
‫جیره سنجی حیوانی ‪153..................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪153.........................................................................................................‬‬
‫اهداف کورسس ‪154.................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪154.....................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هتفه وار مضمون جیره سنجی حیوانی ‪156.......................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪160..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪161..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪161........................................................................................................................‬‬
‫پالن درسی هفته وار مضمون حفظ الصحه وامراض حیوانی ‪162.................................................................................‬‬
‫حفظ الصحه وامراض حیوانی ‪162......................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪162.................................................................................................................. :‬‬
‫اهدف مضمون‪162...................................................................................................................‬‬
‫فصلها وزیر فصلهای مضمون ‪162.......................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون حفظ الصحه وامراض حیوانی ‪164.............................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪167..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪167..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪167........................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون نسلگیری حیوانی ‪168.............................................................................................‬‬
‫نسلگیری حیوانی ‪168......................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪168.........................................................................................................‬‬
‫اهداف مضمون ‪168..................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪168..................................................................................................................‬‬
‫کورس پالیسی هفته وار مضمون نسلگیری حیوانی ‪170.............................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪173..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪174...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪174........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم لنیات ‪175...................................................................................................‬‬
‫علم لبنیات ‪175..............................................................................................................................................‬‬
‫معرف مخترص مضمون ‪175.........................................................................................................‬‬
‫هدف مضمون ‪175...................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪175.....................................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪178..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪178..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪178........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‪179.......................................................................‬‬
‫پرورش مرغهای تخمی وگوشتی ‪179..................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪179.................................................................................................................. :‬‬
‫هدف مضمون ‪179...................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪180..................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‪182.......................................................................‬‬

‫ک‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪185..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪185..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪186........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون تنظیم واداره فارمهای حیوانی ‪186..........................................................................................‬‬
‫تنظیم و اداره فارمهای حیوانی ‪186......................................................................................................................‬‬
‫فصلها وزیر فصلهای مضمون ‪186.......................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون تنظیم واداره فارم های مالداری ‪188.........................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪192..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪192..........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪193........................................................................................................................‬‬
‫پالن هفته وار مضمون پیله وری (پرورش کرم ابرېشم)‪193......................................................................................‬‬
‫پیله وری ‪193................................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪193.................................................................................................................. :‬‬
‫هدف مضمون ‪193...................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پیله وری ‪196....................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪199..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪199...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪199........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون ذخیره و پروسس محصوالت حیوانی‪200..................................................................‬‬
‫ذخیره پروسس محصوالت حیوانی‪200................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون ‪200...................................................................................................................‬‬
‫اهدف اموزش ‪200...................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون ‪200.....................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروسس محصوالت حیوانی‪202.............................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪206..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪207...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪207........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم پشم وپوست قره قل ‪208.................................................................................‬‬
‫پشم وپوست قره قل ‪208..................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون‪208.................................................................................................................. :‬‬
‫هدف کورس ‪208.....................................................................................................................‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪208..................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پشم وپوست قره قل‪211.......................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪213..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪213...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪213........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی تکثیر ‪214...........................................................................................‬‬
‫فیزیولوژی تکثیری ‪214...................................................................................................................................‬‬
‫معرف مضمون ‪214...................................................................................................................‬‬
‫هدف مضمون‪214.................................................................................................................. :‬‬
‫ل‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪214..................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی تکثیر ‪216...........................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪219..............................................................................................‬‬
‫ماخذ اساسی ‪220...........................................................................................................................................‬‬
‫ماخذ کمیک ‪220........................................................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق (سمینار علمی ‪220..........................................................................)1‬‬
‫پروژه تحقیق (‪220...................................................................................................................................... )1‬‬
‫فصل ها وزیر فصل های مضمون ‪220..................................................................................................................‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‪221..............................................................................................‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق‪222................................................................................................‬‬
‫کورسپالیسی مضمون پروژه تحقیق ‪( 2‬سیمینار علمی ‪223.................................................................................... )2‬‬
‫پروژه تحقیق (‪223..................................................................................................................................... )2‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق (‪223.......................................................................................... )2‬‬
‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون کار آموزی ‪224.................................................................................................‬‬
‫کارآموزی (‪224........................................................................................................................ )INTERSHIP‬‬
‫مفردات مضمون کارآموزی (انترشیپ) ‪224..........................................................................................................‬‬
‫ضمایم‪226...................................................................................................................................................‬‬
‫مضامین پوهنتون شمول(هشت سمستر ثقافت اسالم‪ ،‬مضامین مشترک بین ده رشته پوهنحی زراعت) ‪226...............................‬‬
‫مفردات و پالن درش هفته وار مضمون جهان بین اسالیم ‪226..............................................................‬‬
‫مفردات و پالن درش هفته وار مضمون عبادات و حکمت های آن ‪232.....................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اخالقی اسالم ‪238.................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اجتماعی اسالم ‪245................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام سیاسی اسالم ‪251..................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اقتصادی اسالم ‪258................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون قرآن و علوم معاصر ‪264................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون تمدن اسالمی ‪270........................................................................................‬‬
‫مفردات درسی مضمون مبادی جنگلداری ‪275.......................................................................................................‬‬
‫مفردات مضمون مبادی محیط زیست ‪279............................................................................................................‬‬
‫مفردات مضمون مبادی سیستماتیک نباتی ‪283.......................................................................................................‬‬
‫پالن‪286......................................................................................................................................................‬‬
‫درسی مصونیت مواد غذایی ‪287........................................................................................................................‬‬
‫مفردات مضمون مبادی علم و تکنالوژی مواد غذاییی ‪292.........................................................................................‬‬
‫مفردات (مبادی ترویج زراعتی)‪298...................................................................................................................‬‬
‫مفردات (مبادی اقتصاد زراعتی) ‪302.................................................................................................................‬‬
‫مفردات (بازاریابی محصوالت زراعتی) ‪310........................................................................................................‬‬
‫مفردات درسی مضمون ریاضیات عمومی ‪318.......................................................................................................‬‬

‫م‬
‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون فزیک عمومی ‪319.......................................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی تاریخ معاصر افغانستان ‪321.....................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی کیمیای عمومی‪323..............................................................................‬‬
‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی کیمیای عضوی ‪324..............................................................................‬‬
‫مفردات مضمون مبادی خاکشناسی ‪326...............................................................................................................‬‬
‫نوت ‪330.....................................................................................................................................................‬‬
‫مفردات درسی نباتات عمومی ‪331......................................................................................................................‬‬
‫مبادی نباتات مزروعی (‪340......................................................................... )PRINCIPLE OF FIELD CROPS‬‬
‫مفردات درسی مضمون ‪341..............................................................................................................................‬‬
‫مبادی ماشین آالت زراعتی (‪350.................................... ) PRINCIPLE OF AGRICULTURAL MACHINARY‬‬
‫(‪359................................................... )EXPERIMENTAL DESIGN‬‬ ‫مفردات درسی طرح و تحلیل تجارب علمی‬
‫مفردات درسی مضمون هارتیکلچر ‪368...............................................................................................................‬‬
‫ریفرنس ها و منابع مورد استفاده ‪374...................................................................................................................‬‬

‫ن‬
 ‫مقدمه‬

‫نصاب تحصیلی )‪ (Curriculum‬محرک تمام پروسه آموزشی است‪ .‬بدون نصاب تحصیلی هیچگونه تالش آموزشی قابل‬
‫تصور نیست‪ .‬نصاب به معنی واقعی آن یک مسیر به سوی هدف است‪ .‬یا به عبارت دیگر نصاب بحیث یک ابزار آموزشی متشکل‬
‫از زنجیره پیوسته فعالیتهای ضروری برای رسیدن به اهداف آموزشی است‪.‬‬

‫در دنیای امروز که منابع به سرعت درحال تغییر و توسعه سریع تکنالوژی باالی انکشاف نصاب تحصیلی تأثیر گذاشته است‪،‬‬
‫انکشاف و بازنگری نصاب تحصیلی یکی از چالشهای حیاتی پوهنحیهای زراعت افغانستان محسوب میگردد‪.‬‬

‫اولین نصاب تحصیلی در سال ‪ 1335‬هـ‪.‬ش مطابق ‪ 1956‬میالدی در رشته زراعت توسط متخصصین امریکایی در پوهنحی‬
‫زراعت پوهنتون کابل که یکی از سابقه دارترین کانون تربیه کادرهای مسلکی زراعت درکشور است‪ ،‬تدوین و تطبیق گردید‪ .‬بعد‬
‫از آنکه پوهنحی های زراعت در سایر والیات کشور نیز ایجاد و شروع به فعالیت نمودند ایجاب مینمود تا یک نصاب تحصیلی‬
‫واحد برای پوهنحیهای یادشده انکشاف داده شود‪ .‬بنابرهمین ضرورت در سال ‪ 1389‬هـ‪.‬ش مطابق ‪ 2010‬میالدی از طرف وزارت‬
‫تحصیالت عالی ورکشاپی با اشتراک نمایندگان باصالحیت پوهنحیهای زراعت در پوهنتون هرات راهاندازی گردید که در آن‬
‫یک نصاب تحصیلی واحد برای تمام پوهنحیهای زراعت مطابق شرایط همان زمان انکشاف داده شد‪.‬‬

‫با درنظرداشت اینکه درسالهای اخیر از یکسو شرایط بازار کار در داخل کشور تغییر یافته و همزمان با آن تعداد زیاد‬
‫پوهنحی های زراعت ایجاد شده‪ ،‬از جانب دیگر در دنیای علوم و تکنالوژی در عرصه زراعت به گونه سرسام آور درحال پیشرفت‬
‫است‪ .‬بنابرآن نصاب تحصیلی گذشته به هیچوجه جوابگوی نیازمندیهای وضعیت معاصر نیست و ایجاب مینماید تا برای رشتههای‬
‫دهگانه دوره لیسانس مانند اگرانومی‪ ،‬هارتیکلچر‪ ،‬حفاظه نباتات‪ ،‬خاکشناسی و آبیاری‪ ،‬بایوتکنالوژی و تولید تخمهای بذری‪ ،‬اقتصاد‬
‫و توسعه زراعتی‪ ،‬علوم حیوانی‪ ،‬جنگلداری و منابع طبیعی‪ ،‬تکنالوژی مواد غذائی و مدیریت تجارت زراعتی برای تمام پوهنحیهای‬
‫زراعت افغانستان یک نصاب درسی واحد و معیاری انکشاف داده شود‪ .‬مسلم است که نصاب تحصیلی مبتکرانه و مبتنی بر تقاضا‪،‬‬
‫پوهنحیهای زراعت را قادر میسازد تا در سطح کشور و منطقه مطرح باقی بمانند و از سایر نهادهای علمی همردیف خود در رقابت‬
‫یک قدم سبقت جسته و برای ادامه زندگی اکادمیک خود روندها را بخوبی تنظیم و تغییرات را رهبری نمایند‪ .‬نصاب تحصیلی حاضر‬
‫با درنظرداشت نیازمندیهای بازار کار داخلی و به منظور همگامشدن تحصیالت عالی زراعت با پیشرفتهای علوم و تکنالوژی‬
‫جهانی با استفاده از نصابهای تحصیلی پوهنتونهای زراعتی کشورهای منطقه و جهان توسط استادان ورزیده پوهنحیهای زراعت‬
‫کشور تهیه و ترتیب شده است‪.‬‬

‫بدون تردید میتوان گفت که تطبیق این نصاب تحصیلی بصورت دقیق و یکسان در تمام پوهنحیهای زراعت کشور در ارتقأ کیفیت‬
‫تحصیلی و مهارتهای فارغان نقش برازنده داشته و به نوبه خود در پیشرفت سکتور زراعت و نزدیکشدن کشور به مصئونیت غذائی‬
‫و خودکفایی مملکت از محصوالت زراعتی کمک شایان مینماید‪.‬‬

‫این نصاب تحصیلی شامل پیشگفتار‪ ،‬مقدمه‪ ،‬اهداف آموزشی‪ ،‬نتایج متوقعه‪ ،‬معرفی دیپارتمنتها و مفردات درسی هریک از‬
‫دیپارتمنتهای دهگانه در سطح پوهنحیهای زراعت افغانستان میباشد‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫دیدگاه )‪(Vision‬‬

‫پوهنحیهای زرا عت افغانستان جهت تربیت متخصصین و کارشناسان ماهر از طریق تحقیق‪ ،‬تدریس و ترویج برای کسب‬
‫مهارتهای مسلکی در رشتههای مربوطه برای رشد و انکشاف زراعت افغانستان تالش مینمایند‪.‬‬

‫ماموریت )‪(Mission‬‬

‫پوهنحیهای زراعت افغانستان مصروف تربیه متخصصین و کارشناسان ماهر از طریق تحقیق‪ ،‬تدریس و ترویج برای کسب‬
‫مهارتهای مسلکی در رشتههای مربوطه برای رشد و انکشاف زراعت افغانستان میباشند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی )‪(Learning Objectives‬‬

‫هدف از برگزاری این دوره تحصیلی (لیسانس) تربیت متخصصین است که بتوانند در امور مرتبط با زراعت به تدریس‪،‬‬
‫تحقیق‪ ،‬برنامهریزی و مدیریت واحدهای آموزشی و تحقیقاتی زراعت کار نمایند‪.‬‬

‫‪ ‬حفظ و توسعه علوم در بخش زراعت‪ ،‬آبیاری و مالداری‬

‫‪ ‬حفظ منابع طبیعی‬
‫‪ ‬تربیه کارشناسان و متخصصین ماهر و ورزیده در رشتههای مختلف سکتور زراعت‬
‫‪ ‬ترویج شیوههای پیشرفته زراعتی و معرفی تکنالوجی مناسب‬
‫‪ ‬ایجاد ابتکار و نوآوری در بخش زراعت‪ ،‬آبیاری و مالداری‬
‫‪ ‬آموزش مهارتها و دانش نظری و عملی به محصالن در عرصههای مختلف سکتور زراعت با درنظرداشت تقاضای بازار‬
‫کار‬
‫‪ ‬انجام تحقیقات علمی برای حل مشکالت اجتماعی‪-‬اقتصادی‪ ،‬بهبود علم‪ ،‬انکشاف سکتور زراعت و تهیه مواد برای ساختن‬
‫پالسیها و استراتیژیها‬
‫‪ ‬بلندبردن سطح تولیدات زراعتی از نگاه کمی و کیفی‬
‫‪ ‬سهم گرفتن فعال در پروسه انکشاف اقتصادی توسط عرضه خدمات مشورتی و مشارکت در عملی نمودن پروژههای‬
‫انکشافی‬

‫نتایج متوقعه )‪(Expected Outcomes‬‬

‫با تحقق اهداف آموزشی‪ ،‬توقع موسسات تحصیالت عالی از فارغ التحصیالن موارد ذیل میباشد‪:‬‬

‫‪ ‬کسب دانش و مهارتهای مسلکی غرض تدریس‪ ،‬تحقیق و کارهای عملی‬

‫‪ ‬ارتقای ظرفیت جهت مدیریت منابع به طور پایدار‬
‫‪ ‬سهمگیری در انکشاف و پیشرفت جامعه‬
‫‪ ‬ایجاد انگیزه برای عالقهمندی به مسلک‬
‫‪ ‬جوابگویی به ضرورتهای جامعه دهاقین و مراجع ذیدخل‬
‫‪ ‬بلند بردن سطح حاصالت از نگاه کمی و کیفی‬
‫‪ ‬انکشاف‪ ،‬معرفی و ترویج تکنالوژی مناسب زراعتی‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ ‬تشویق جامعه غرض اشتراک و سرمایهگذاری در سکتور زراعت‬
‫‪ ‬سهمگیری در انکشاف صنعت مواد غذائی و رشد تجارت زراعتی‬
‫‪ ‬برنامهریزی و هدایت امور اجرائی در زمینههای مختلف تولید محصوالت زراعتی‬
‫‪ ‬صداقت در امور کاری‬

‫نیاز سنجی‬

‫تحلیل وتجزیه پرسشنامه ها در مورد نصاب تحصیلی پوهنتون ها برای معیاری سازی نصاب های تحصیلی‬
‫افغانستان در اجماع ملی نصاب تحصیلی‬

‫‪ -1‬پیشنهادهای اعضای کادر علمی‬

‫‪ ‬انکشاف نصاب تعلیمی مطابق به نیاز جامعه وبازار کار‬
‫‪ ‬ایجاد توامیت های علمی به پوهنتونهای معتبر جهان‬
‫‪ ‬تهیه وسایل وامکانات الزم تدریس‬
‫‪ ‬تهیه تجهیزات ومواد البراتواری‬
‫‪ ‬عملی ساختن موضوعات تیوریکی‬
‫‪ ‬انکشاف فرهنگ تحقیق‬
‫‪ ‬چاپ کتب درسی جدید‬
‫‪ ‬جذب کادرهای علمی ماهر ومجرب بادرجه تحصیلی باال‬
‫‪ ‬تاسیس فارم های آموزشی وتحقیقاتی‬
‫‪ ‬استقاللیت مالی‪ ،‬اداری واکادمیک‬
‫‪ ‬نصاب تعلیمی مطابق به شرایط کشور‬

‫‪ -2‬پیشنهاد فارغان در رشته مربوطه‬

‫‪ ‬اضافه شدن مضامین جدید در کریکولم‬
‫‪ ‬ازدیاد ساعات کارعملی والبراتواری‬
‫‪ ‬ایجاد دوره های کارآموزی برای محصالن‬
‫‪ ‬ایجاد روابط با بازار کار‬
‫‪ ‬بهبود در اجرای پروژه های تحقیقاتی‬
‫‪ ‬ترویج فرهنگ کتاب خوانی‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ -3‬پیشنهادات محصالن برحال‬
‫‪ ‬زمنیه سازی برای کارهای علمی‪ ،‬تطبیقات والبراتوارها‬
‫‪ ‬ایجاد مراکز مشوره دهی وتشخیص الزم برای انکشاف نصاب تحصیلی‬
‫‪ ‬ارتقای ظرفیت استادان ومحصالن‬
‫‪ ‬تسلط استادان به زبان انگلسی وکامپیوتر وفعالیت های ساحوی والبراتواری‬
‫‪ ‬توامیت علمی با پوهنتونهای داخلی وخارجی‬
‫‪ ‬رفع مشکالت محصالن به موقع وسروقت‬
‫‪ ‬نصاب مطابق به شرایط کشور وامکانات موجود‬
‫‪ ‬نصاب مطابق به نیاز های جامعه وبازار کار‬
‫‪ ‬تهیه امکانات بیشتر برای تطبیق نصاب جدید‬
‫‪ -4‬پیشنهادات استخدام کنندگان (کارفرمایان)‬
‫‪ ‬مضامین جدید به هدف تولید علم‬
‫‪ ‬ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین محصالن‬
‫‪ ‬گنجانیدن معلومات های جدید در متون درسی‬
‫‪ ‬ایجاد رابطه بامحیط کار وبازار‬
‫‪ ‬پیشنهادات معیار ها وصفات یک کارمند از طرف استخدام کنندگان‬
‫‪ ‬داشتن مهارتهای مسلکی‬
‫‪ ‬مهارت به زبان انگلسی وکمپبوتر‬
‫‪ ‬اخالق نیکووخوب‬
‫‪ ‬صداقت در کار‬
‫‪ ‬احساس مسئولیت‬
‫‪ ‬وطن دوستی‬
‫‪ ‬مهارت اداری‬
‫‪ ‬تجربه کاری‬
‫‪ ‬ابتکار ونو آوری‬
‫‪ ‬گذشته خوب‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ ‬پشتکار‬
‫‪ ‬عشق به مسلک‬
‫‪ ‬اعتماد به نفس‬
‫‪ ‬داشتن فن مدیریت ورهبری‬
‫‪ ‬توانایی حل مسائل ومشکالت در محیط کار‬
‫‪ ‬قدرت تحلیل وتجزیه‬
‫‪ ‬داشتن فکر نقادانه (انتقادی)‬

‫‪5‬‬
 ‫معرفی محتوا‬

‫مقدمه‬

‫دیپارتمنت علوم حیوانی درچوکات پوهنحی زراعت در راستای تدریس پرورش حیوانات وطیور جنتیک واصالح حیوانات‪،‬‬
‫منجمنت واداره فارم های حیوانی وذخیره وپروسس محصوالت حیوانی فعالیت می نماید‪ .‬نصاب تحصیلی یک رکن اساسی در‬
‫بخش آموزش وتحصیالت عالی درهرکشوراست‪ ،‬زیرا نصاب تحصیلی در واقع بیوگرافی هر مضمون بوده که بمنزله رهنمود فشرده‬
‫وجامع برای موضوعاتی که قراراست تغییرات درفهم‪ ،‬سلوک ومهارت محصالن بشکل مطلوب مطابق به اهداف مطروحه فراهم‬
‫سازد‪ ،‬می باشد‪.‬‬

‫مدت دوره تحصیل‬

‫طول دوره تحصیل در پوهنحی های زراعت کشورما ‪ 4‬الی ‪ 6‬سال می باشد که هشت سمستر را در بر می گیرد و هر سمستر‬
‫شامل ‪ 18‬هفته می باشد که از جمله ‪ 16‬هفته درسی و دو هفته به امتحان و ارزیابی امتحان نهائی اختصاص داده می شود و نمره‬
‫جمعی هر مضمون (کورس) ‪ 100‬پاینت می باشد‪.‬‬

‫کردیت ها وکود نمبر مضامین‬

‫در جدول توحیدی هشت سمستر تعداد کردیتها وکودنمبر مضامین بصورت مفصل درج می باشد‪.‬‬

‫مضامین (کتگوری وفیصدی آن)‬

‫در دیپارتمنت علوم حیوانی به ‪ 154‬کردیت که شام پوهنتون شمول ‪ 22‬کردیت‪ 13.8 ،‬در صد تخصصی ‪ 83‬کردیت (‪50‬‬
‫)درصد‪ ،‬اساسی ‪ 44‬کردیت (‪ )27.4‬درصد واختیاری ‪ 14‬کردیت (‪ )8.8‬درصد همچنان پروژه تحقیق‪ 4‬وکار اموزی ‪ 1‬کردیت‬
‫که ‪ 3‬درصد را در برمیگیرد‪.‬‬

‫موجودیت انترشیپ‪ ،‬ستاژ وسیر علمی‬

‫درپوهنحی زراعت در سمستر هشتم صنف چهارم یک مضمون تحت عنوان انترشیپ (کارآموزی) وجود دارد که دارای‬
‫یک کردیت یا سه ساعت نجومی درهفته می باشد همچنان مضمون سیمینار علمی یا پروژه تحقیقی در سمستر هفتم وهشتم گنجانده‬
‫شده که در هرسمستر دو کردیت به آن اختصاص داده شده است وسیر های علمی یا تطبیقات برای هر یک از مضامین که نیاز باشد‬
‫در جریان سمستر تنظیم میگردد‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫تناسب کارهای عملی ونظری‬

‫در این پوهنحی در هریک از سمسترها تناسب کارهای عملی ونظری درم مضامین که بیشتر از دو کردیت دارند در نظر‬
‫گرفته شده است که در این صورت اگر یک مضمون سه کردیت باشد دوساعت آن به لیکچر یا کارهای نظری ویک ساعت آن‬
‫به کارهای عملی اختصاص یافته است‪.‬‬

‫روش های آموش وتدریس‬

‫درکشور ما روشهای مختلف تدریس در سطح پوهنحی ها معمول است از جمله روش سوال و جواب‪ ،‬روش گفت و گو‪،‬‬
‫مشاجره‪ ،‬روش لکچر‪ ،‬روش عملی (تجربی) روش نظری (تیوریکی) روش سیر علمی‪ ،‬روش درس گروپی‪ ،‬روش انفرادی وغیره‪...‬‬

‫در این اواخر روش تدریس ‪( Outcome Based Education‬آموزش مبتنی بر نتیجه‪ ،‬نتیجه محور) و روش‬
‫‪( Student Center Learning‬شاگرد محور) هم مروج گردیده است که برای تدریس و انتقال دانش و مهارت مسلکی از‬
‫استاد به محصل جهت درک و فهم بیشتر مطالب و مفردات درسی یکی از روشهای فوق الذکر توسط استاد انتخاب میگردد‪.‬‬

‫شیوه های ارزیابی محصالن‬

‫روشهای گوناگون ارزیابی در سطح پوهنحی های زراعت مورد استفاده قرار می گیرد از جمله ارزیابی درس گذشته‪ ،‬ارزیابی‬
‫روزمره در آخر ساعت درسی‪ ،‬پروژه صنفی‪ ،‬کارخانگی‪ ،‬امتحان کویز وغیره‪ ...‬که امتحان وسط سمستر (‪ )20٪‬فعالیت های‬
‫البراتواری و تطبیقات (‪ )10٪‬امتحان صنفی (‪ )10٪‬و امتحان نهائی (‪ )60٪‬مضمون را بخود اختصاص داده است‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف اول (سمستر اول)‬
‫سمستر (‪( )1‬سال اول سمستر اول)‬

‫مضامین پیش‬ ‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫ساعات درسی‬ ‫تعداد‬

‫شماره‬
‫مالحظات‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضمون‬
‫شرط‬ ‫تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬

‫ندارد‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)1‬‬ ‫‪1‬‬
‫ندارد‬ ‫انگلیسی‪ ،‬ادبیات‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫لسان انگلیسی عمومی (‪)1‬‬ ‫‪2‬‬
‫ندارد‬ ‫تاریخ‪ ،‬ادبیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫تاریخ معاصر افغانستان (‪)1‬‬ ‫‪3‬‬
‫ندارد‬ ‫کیمیا‪ ،‬ساینس‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫کیمیای عمومی‬ ‫‪4‬‬
‫ندارد‬ ‫آگرونومی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Agron 111‬‬ ‫نباتات عمومی‬ ‫‪5‬‬
‫ندارد‬ ‫مالداری‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag AnSc 112‬‬ ‫زولوژی عمومی‬ ‫‪6‬‬
‫ندارد‬ ‫ریاضی‪ ،‬ساینس‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اساسی‬ ‫ریاضیات عمومی‬ ‫‪7‬‬
‫ندارد‬ ‫‪ ،IT‬ساینس‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫آموزش کامپیوتر‬ ‫‪8‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪17‬‬ ‫مجموعه‬

‫تعداد کریدت‬ ‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬ ‫شماره‬

‫‪1‬‬ ‫‪3.727%‬‬ ‫‪6‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.000%‬‬ ‫‪0‬‬ ‫تخصصی‬

‫‪3‬‬ ‫‪6.832%‬‬ ‫‪11‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪2‬‬

‫‪0.000%‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪3‬‬

‫‪10.559%‬‬ ‫‪17‬‬ ‫مجموعه‬

‫‪8‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف اول (سمستر دوم)‬
‫سمستر (‪( )2‬سال اول سمستر دوم)‬ ‫شماره‬
‫ساعات درسی‬
‫دیپارتمنت و پوهنحی‬ ‫تعداد‬
‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫عهده دار تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬

‫ثقافت اسالمی (‪)1‬‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)2‬‬ ‫‪1‬‬
‫انگلیسی عمومی (‪)1‬‬ ‫انگلیسی‪ ،‬ادبیات‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫لسان انگلیسی عمومی (‪)2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ندارد‬ ‫فزیک‪ ،‬ساینس‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اساسی‬ ‫فزیک‬ ‫‪3‬‬
‫کیمیای عمومی‬ ‫کیمیا‪ ،‬ساینس‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫کیمیای عضوی‬ ‫‪4‬‬
‫نباتات عمومی‬ ‫آگرونومی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag Agron 213‬‬ ‫سیستماتیک نباتی‬ ‫‪5‬‬
‫ندارد‬ ‫جنگالت‪ ،‬زراعت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫حفاظت محیط زیست‬ ‫‪6‬‬
‫دارد‬ ‫‪ ،IT‬ساینس‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫آموزش کامپیوتر (‪)2‬‬ ‫‪7‬‬

‫ندارد‬ ‫تکنالوژی مواد غذایی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪Ag Agron 215‬‬ ‫امنیت و مصونیت غذایی‬ ‫‪8‬‬
‫ندارد‬ ‫ترویج‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Ec.Ex 216‬‬ ‫مبادی ترویج زراعتی‬ ‫‪9‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪19‬‬ ‫مجموعه‬

‫تعداد کریدت‬ ‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬ ‫شماره‬

‫‪3‬‬ ‫‪Ag Agron 213‬‬ ‫سیستماتیک نباتی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5.031%‬‬ ‫‪8‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪Ag BT.322‬‬ ‫بیوتکنالوژی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0%‬‬ ‫‪0‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪5.031%‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪1.886%‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬

‫‪11.948%‬‬ ‫‪19‬‬ ‫مجموعه‬ ‫‪5‬‬

‫‪9‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف دوم (سمستر سوم)‬
‫سمستر (‪( )3‬سال دوم سمستر اول)‬
‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫ساعات درسی‬ ‫تعداد‬
‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬ ‫شماره‬
‫ثقافت ‪2‬‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)3‬‬ ‫‪1‬‬
‫انگلیسی (‪)2‬‬ ‫انگلیسی‪ ،‬ادبیات‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫لسان انگلیسی تخصصی (‪)1‬‬ ‫‪2‬‬
‫ندارد‬ ‫خاکشناسی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag SS. 318‬‬ ‫مبادی خاکشناسی‬ ‫‪3‬‬
‫ندارد‬ ‫اگرانومی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Agron 0319‬‬ ‫مبادی ماشین آالت زراعتی (ویژه علوم حیوانی)‬ ‫‪4‬‬
‫ندارد‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag.AnSc 0320‬‬ ‫مبادی مایکروبیولوژی‬ ‫‪5‬‬
‫ندارد‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag.AnSc 0330‬‬ ‫مبادی مالداری‬ ‫‪6‬‬
‫کیمیای عضوی‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag. AnSc 321‬‬ ‫کیمیای حیاتی‬ ‫‪7‬‬
‫ندارد‬ ‫تکنالوژی موادغذایی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag Ft. 0324‬‬ ‫مبادی علم وتکنالوژی مواد غذایی‬ ‫‪8‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫تعداد‬ ‫شماره‬
‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬
‫کریدت‬

‫‪3‬‬ ‫‪Ag Agron 320‬‬ ‫مبادی امراض نباتی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.886%‬‬ ‫‪3‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪Ag- 323‬‬ ‫تکنولوژی مواد غذایی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5.66%‬‬ ‫‪9‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪Ag-324‬‬ ‫تجارت زراعتی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.773%‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪1.886%‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪13.205%‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫‪10‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنوف دوم (سمستر چهارم)‬

‫سمستر (‪( )4‬سال دوم سمستر دوم)‬ ‫شماره‬

‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫ساعات درسی‬ ‫تعداد‬
‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬
‫ثقافت ‪3‬‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)4‬‬ ‫‪1‬‬
‫انگلیسی تخصصی ‪1‬‬ ‫انگلیسی‪ ،‬ادبیات‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫لسان انگلیسی تخصصی (‪)2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ندارد‬ ‫حفاظه‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag PP.0 425‬‬ ‫مبادی حشرات (آفات حیوانی)‬ ‫‪3‬‬
‫ندارد‬ ‫اگرانومی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Agron 0426‬‬ ‫مبادی نباتات مزروعی‬ ‫‪4‬‬
‫ندارد‬ ‫باغداری‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Hort 0427‬‬ ‫مبادی هارتیکلچر‬ ‫‪5‬‬
‫ندارد‬ ‫توسعه‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Ec.Ex. 0418‬‬ ‫مبادی اقتصاد زراعتی‬ ‫‪6‬‬
‫ندارد‬ ‫جنگالت‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪AgFNR 0429‬‬ ‫اساسات جنگداری‬ ‫‪7‬‬
‫ندارد‬ ‫حفاظه‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag- Pp 0430‬‬ ‫مبادی علم امراض نباتی وحیوانی‬ ‫‪8‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬
‫تعداد‬ ‫شماره‬
‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬
‫کریدت‬
‫مبادی علم امراض نباتی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫مبادی علم امراض حیوانی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.257%‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9.433%‬‬ ‫‪15‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪1.887%‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪13.205%‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬ ‫‪5‬‬

‫‪11‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف سوم (سمستر پنجم)‬

‫سمستر (‪( )5‬سال سوم سمستر اول)‬ ‫شماره‬

‫تعداد‬
‫ساعات درسی‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫کریدت‬
‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬
‫تدریس ان‬

‫عمل‬
‫مجم‬

‫ستاژ‬

‫نظر‬
‫وع‬

‫ی‬

‫ی‬
‫ثقافت ‪4‬‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)5‬‬ ‫‪1‬‬
‫جنگلداری زراعت‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag-FNR 0532‬‬ ‫اساسات ایکالوژی‬ ‫‪2‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0541‬‬ ‫اناتومی حیوانی‬ ‫‪3‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0542‬‬ ‫فزیولوژی حیوانی‬ ‫‪4‬‬
‫‪Ag.AnSc 429‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0543‬‬ ‫اساسات پرورش طیور‬ ‫‪5‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0544‬‬ ‫اساسات غذا وتغذیه‬ ‫‪6‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag AnSc 0536‬‬ ‫پرورش شتر واسب‬ ‫‪7‬‬
‫اقتصاد و توسعه زراعتی‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag.Ec.Ex 0521‬‬ ‫احصائیه زراعتی‬ ‫‪8‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0545‬‬ ‫پرورش ماهی‬ ‫‪9‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫تعداد کریدت‬ ‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬ ‫شماره‬

‫‪Ag Ansc‬‬ ‫پرورش اسب‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫‪Ag Ansc‬‬ ‫پرورش شتر‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8.805%‬‬ ‫‪14‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪Ag Ansc‬‬ ‫پرورش حیوانات در مناطق خشک‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.144%‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪13.205%‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫‪12‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف سوم (سمستر ششم)‬
‫سمستر (‪( )6‬سال سوم سمستر دوم)‬

‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫ساعات درسی‬ ‫تعداد‬ ‫شماره‬

‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬

‫ثقافت‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)6‬‬ ‫‪1‬‬
‫توسعه‪ ،‬زراعت‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪Ag Ec.Ex 0624‬‬ ‫بازاریابی محصوالت زراعتی‬ ‫‪2‬‬
‫احصایه زراعتی‬ ‫اگرانومی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-Agron 0638‬‬ ‫طرح تجارب علمی‬ ‫‪3‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0632‬‬ ‫علم وراثت‬ ‫‪4‬‬
‫جنگلداری زراعت‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag. Fnr 0641‬‬ ‫علم چراگاه‬ ‫‪5‬‬

‫‪Ag. AnSc 321‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0649‬‬ ‫تغذیه حیوانی‬ ‫‪6‬‬

‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0650‬‬ ‫پرورش ګوسفند وبز‬ ‫‪7‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 651‬‬ ‫پرورش زنبور عسل‬ ‫‪8‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مجموعه‬
‫تعداد‬ ‫شماره‬
‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬
‫کریدت‬

‫‪1‬‬ ‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪10.691%‬‬ ‫‪17‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪1.257%‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪0.000%‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪12.576%‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مجموعه‬ ‫‪5‬‬

‫‪13‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف چهارم (سمستر هفتم)‬

‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار‬ ‫ساعات درسی‬ ‫تعداد‬ ‫شماره‬

‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫تدریس ان‬ ‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬ ‫کریدت‬

‫ثقافت ‪6‬‬ ‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)7‬‬ ‫‪1‬‬
‫ندارد‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0752‬‬ ‫سیمینار (پروژه تحقیقی) (‪)1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪Ag-AnSc 542‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0753‬‬ ‫پرورش مرغهای تخمی و گوشتی‬ ‫‪3‬‬
‫‪Ag-AnSc647‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0754‬‬ ‫نسلګیری حیوانی‬ ‫‪4‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0755‬‬ ‫پرازیټولوژی‬ ‫‪5‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0756‬‬ ‫علم ګاوداری‬ ‫‪6‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0757‬‬ ‫علم لبنیات‬ ‫‪7‬‬
‫‪Ag-AnSc544‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0758‬‬ ‫جیره سنجی‬ ‫‪8‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag. AnSc 0759‬‬ ‫تنظیم واداره فارم های مالداری‬ ‫‪9‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫تعداد‬ ‫شماره‬
‫شماره‬

‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬
‫کریدت‬

‫‪2‬‬ ‫‪Ag. AnSc 759‬‬ ‫تنظیم واداره فارم های مالداری‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪11.32%‬‬ ‫‪18‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.000%‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪1.257%‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪13.205%‬‬ ‫‪21‬‬ ‫مجموعه‬

‫‪14‬‬
 ‫نصاب تحصیلی صنف چهارم (سمستر هشتم)‬
‫سمستر (‪( )8‬سال چهرم سمستر دوم)‬ ‫شماره‬

‫ساعات درسی‬
‫مالحظات‬ ‫مضامین پیش شرط‬ ‫دیپارتمنت و پوهنحی عهده دار تدریس ان‬ ‫تعداد کریدت‬ ‫کتگوری مضمون‬ ‫کود‬ ‫مضامین‬
‫مجموع‬ ‫ستاژ‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬

‫شرعیات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫ثقافت اسالمی (‪)8‬‬ ‫‪1‬‬
‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0860‬‬ ‫پروژه تحقیقی (‪)2‬‬ ‫‪2‬‬

‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0861‬‬ ‫پیله وری‬ ‫‪3‬‬
‫تکنالوژی مواد غذایی‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0862‬‬ ‫پروسیس و ذخیره محصوالت حیوانی‬ ‫‪4‬‬

‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0863‬‬ ‫انتر نشیپ‬ ‫‪5‬‬

‫‪Ag-AnSc650‬‬ ‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0864‬‬ ‫علم پشم و پوست قره قل‬ ‫‪6‬‬

‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0865‬‬ ‫فزیولوژی تکثیری‬ ‫‪7‬‬

‫علوم حیوانی‪ ،‬زراعت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪Ag-AnSc 0866‬‬ ‫حفظ الصحه و امراض حیوانی‬ ‫‪8‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪Ag.AnSc 0867‬‬ ‫مصئونیت حیاتی فارم‬ ‫‪9‬‬

‫‪26‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مجموعه‬

‫شماره‬
‫کود‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫شماره‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬

‫‪2‬‬ ‫‪Ag.AnSc 867‬‬ ‫مصئونیت حیاتی فارم‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.628%‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬
‫‪Ag.AnSc 867‬‬ ‫پرورش پرندگان زینتی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10.691%‬‬ ‫‪17‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.00‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬
‫‪1.257%‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اختیاری‬ ‫‪4‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪12.576%‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مجموعه‬

‫جدول توحیدی ‪ 8‬سمیستر‬

‫شماره‬

‫شماره‬
‫نظربه فیصدی‬ ‫تعداد کردیت‬ ‫مضامین اختیاری‬ ‫فیصدی نظر به مجموع کریدت ها‬ ‫کریدت‬ ‫نوع مضمون‬

‫‪1‬‬
‫‪97‬‬ ‫‪154‬‬ ‫مجموع مضامین در طول سمسترها‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13.8‬‬ ‫‪22‬‬ ‫پوهنتون شمول‬

‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫پروژه تحقیقی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪50.00‬‬ ‫‪83‬‬ ‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کارآموزی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪27.4‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اساسی‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬
‫‪100‬‬ ‫مجموعه‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8.8‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اختیاری‬

‫‪100.00‬‬ ‫‪159‬‬ ‫مجموعه‬

‫‪0‬‬ ‫امضا آمر دیپارتمنت‬

‫‪16‬‬
 ‫پوهنحی زراعت‬

‫مفردات درسی دیپارتمنت علوم حیوانی‬

‫‪17‬‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون زولوژی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫زولوژی (حیوان شناسی)‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0112‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫زولوژی مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده و مضمون اساسی در سایر رشته های پوهنحی زراعت‬
‫بوده که در سمستر اول هفته سه ساعت بدون در نظر داشت رشته اختصاصی محصالن تدریس میشود‪ .‬در این کورس سعی‬
‫به عمل آمده تا موضوعات کلی فایلم های مختلف حیوانات را به شکل فشرده برای محصالن تمام رشته های زراعت مورد‬
‫بحث و مطالعه قرار گرند‪.‬‬

‫اهدف اموزشی‪ :‬در ختم این کورس‬

‫‪ ‬محصالن باید دانش شناخت حیوانات فقاریان و غیر فقاریان را به شکل کلی آن داشته باشند‪.‬‬
‫‪ ‬محصالن باید رابطه حیوانات را با زراعت بدانند‪.‬‬
‫‪ ‬آشنانیی محصالن با مارفولوژی‪ ،‬اناتومی و ساختار کیمیاوی حجره‪.‬‬
‫‪ ‬محصالن آشناییی کامل با سیستم طبقه بندی حیوانات خواهند داشت‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫تعریف‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهمیت‪ ،‬شقوق زولوژی‪ ،‬خواص اجسام حیه (ترکیب‪ ،‬ساختمان‪ ،‬شکل‪ ،‬حرکت‪ ،‬تحریک پذیری‪،‬‬
‫میتابولیزم‪ ،‬نمو و تکثر)‪ ،‬تفاوت ها و مشابهت ها بین حیوانات و نباتات‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫فصل دوم‪ :‬حجره‬

‫حجره منحیث واحد اساسی حیات‪ ،‬تیوری حجروی‪ ،‬شکل و اندازه حجرات‪ ،‬ساختمان حجره‪ ،‬ساختمان مالیکولی حجرات‬
‫(آب‪ ،‬کاربوهایدریت ها‪ ،‬پروتین ها‪ ،‬شحمیات‪ ،‬ویتامین ها و منرال ها)‪ ،‬غشای حجروی (اکتوپالزم و اندوپالزم)‪ ،‬وظایف‬
‫غشای حجروی‪ ،‬سایتوپالزم (مایتوکاندریا‪ ،‬گلجی بادی‪ ،‬اندوپالزمیک ریتوکولم‪ ،‬واکیول ها‪ ،‬سنتروزوم ها‪ ،‬الیزوزوم ها‪،‬‬
‫پراکسیزوم ها‪ ،‬مایکرو تیوبول ها‪ ،‬مایکروفالمنت ها‪ ،‬سلیا و فالجیل)‪ ،‬هسته (هسته چه‪ ،‬کروموزوم ها‪ ،‬اسید های هستوی)‪،‬‬
‫تفاوت بین حجرات ایوکاریوت و پروکاریوت‪ ،‬تفاوت بین حجرات حیوانی و نباتی‪ ،‬دوران حیات حجرات‪ ،‬میتوزیس و‬
‫میوزیس (‪ ،)Interphase and M-phase‬جوانه زدن‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬انساج‬

‫تعریف نسج‪ ،‬انواع انساج‪ ،‬انساج بشروی‪ ،‬انساج عضلوی‪ ،‬انساج ارتباطی‪ ،‬انساج عصبی‪ ،‬عضو‪ ،‬سیستم‪ ،‬ارگانیزم‬

‫فصل چهارم‪ :‬طبقه بندی حیوانات‬

‫تاریخچه و اهمیت طبقه بندی‪ ،‬سیستم های طبقه بندی‪ ،‬واحد های طبقه بندی (‪ ،)Taxa‬دومین‪ ،‬عالم‪ ،‬فایلم‪ ،‬کالس‪ ،‬آردر‪،‬‬
‫فامیل‪ ،‬جینس‪ ،‬سپیشیز‪ ،‬طبقه بندی زولوژیکی حیوانات فقاریه و غیر فقاریه (گاو‪ ،‬گوسفند‪ ،‬بز‪ ،‬مرغ‪ ،‬مرغابی ماهی‪ ،‬زنبور‬
‫عسل‪ ،‬کرم پیله)‬

‫فصل پنجم‪ :‬پروتوزوا (حیوانات ابتدایی)‬

‫اهمیت پروتوزوا در زراعت‪ ،‬طبقه بندی پروتوزوا‪ ،‬صنوف عمده پروتوزوا‪ ،‬سارکودینا (آمیب)‪ ،‬فالجیالتا (جاردیا)‪ ،‬سلیاتا‬
‫(پارامیشیم)‪ ،‬سپوروزوا (پالزمودیم)‪ ،‬خواص پروتوزوا‪ ،‬حرکت و اجزاء حرکی پروتوزوا‪ ،‬تکثر در پروتوزوا‪ ،‬امراض مهم‬
‫پروتوزوایی (تیالریا‪ ،‬بابیزیا)‪ ،‬خصوصیات پروتوزوا‪ ،‬فایلم شایئوزومایکوفایتا )‪ ، )Phylum Schizoyphyta‬ریکتسیا‬
‫)‪ (Ricketisae‬فایلم سیانوفایتا )‪، (Phylum Cyanophyta‬فایلم مایکوفایتا )‪(Phylum Myecophyta‬‬

‫فصل ششم‪ :‬میتوزوا (حیوانات کثیرالحجروی)‬

‫فایلم اسفنجها )‪ ، (Phylam Porifera‬فایلم مرجانها (‪، )Phylum Coelenterata‬سب فایلم نیداریا ( ‪Sub‬‬
‫‪ ،)Phylum Cnidaria‬کالس هایدرزوا (‪،)Class Hydrozoa‬کالس سایفوزوا (‪،)Class Scyphozoa‬سب‬
‫فایلم تینو فورا (‪ ،)Sub Phylum Ctenophora= Cnidaria‬فـــایلم کرمــــهای پهن‪Phylum ( ،‬‬
‫‪ ، )Platyhelminthes‬کالس تربیالریا (‪ ،)Turbellaria‬کالس ترماتودا (‪ ،)Termatodas‬کالس سیستودا‬
‫(‪ :)Cestoda‬فایلم کرمهای مدور)‪، (Phylum Nematoda‬اسکاریس )‪ ، (Ascaris‬فایلم کرمهای حلقوی‬
‫)‪ ، (Phylum Annelida‬فایــلم نـرم تنـان )‪،(Mullusca‬فایلم خارپوستا)‪ ، (Phylam Echinodermata‬فایلم‬
‫بند پایان (‪ ،)Phylum Arthropoda‬صنف ‪ ،Crustacea‬صنف ‪ ،Myriapoda‬صنف ‪ ،Insecta‬صنف‬
‫‪Arachnida‬‬
‫‪19‬‬
 ‫بخش دوم حیوانات فقاریه‬

‫فصل هفتم‪ :‬فایلم کرداتا ‪Chordata‬‬

‫مشخصات عمومی کورداتا ()‪ ،notochord, nerve cord, Gill slits, post anal tail‬طبقه بندی کورداتا‬
‫(هیمی کورداتا‪ ،‬سیفالو کورداتا‪ ،‬یوروکورداتا‪ ،‬مهره داران)‬

‫فصل هشتم‪ :‬ماهیان‬

‫خصوصیات ماهیان استخوانی‪ ،‬ماهی ‪ Perch‬منحیث نمونه‪ ،‬قسمت های خارجی ماهیان استخوانی‪ ،‬سیستم اسکلیت‪،‬‬
‫سیستم عضالت‪ ،‬سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم دوران‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم اطراح‪ ،‬سیستم عصبی‪ ،‬اعضای حسی و سیستم تناسلی‬
‫مذکر ومونث‬

‫فصل نهم‪ :‬حزندګان (‪)Reptilia‬‬

‫صنف خزندگان ‪ ،Reptilia‬خصوصیات صنف خزنگان‪ ،‬اقسام خزنگان –‪ ،Alligator‬سیستم اسکلیت‪ ،‬سیستم هاضمه‪،‬‬
‫سیستم دوران‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم اطرحی‪ ،‬سیستم اعصاب‪ ،‬اعضای حسی‪ ،‬سیستم تناسلی‪ ،‬سنکپشتان‪ ،‬مارها‪ ،‬چلپاسه ها‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬پرندگان (‪)Aves‬‬

‫خصوصیات صنف پرنگان‪ ،‬کبوتر منحیث نمونه‪ ،‬ساختمان خارجی‪ ،‬ساختمان داخلی‪ ،‬سیستم اسکلیت‪ ،‬سیستم عضلوی‪،‬‬
‫سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم دورانی‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم اطراحی‪ ،‬سیستم عصبی‪ ،‬اعضای حسی‪ ،‬سیستم اندوکراین و سیستم‬
‫تناسلی (سیستم تناسلی مذکرومونث)‬

‫فصل یازدهم‪ :‬پستانداران‬

‫خصوصیات صنف پستانداران‪ ،‬علل اهلی ساختن پستانداران‪ ،‬پستانداران تخگمذار‪ ،‬مارسوپیل ها پستانداران پالسنته دار‪،‬‬
‫انسان منحیث نمونه‪ ،‬طبقه بندی‪ ،‬جلد‪ ،‬سیستم اسکلیت‪ ،‬سیستم عضلوی‪ ،‬سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم دوران خون‪ ،‬سیستم‬
‫دوران لمف‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم اطراحی‪ ،‬سیستم عصبی‪ ،‬اعضای حسی‪ ،‬سیستم اندوکرین‪ ،‬سیستم تناسلی (مذکرو‬
‫مونث)‬

‫کارهای عملی‪:‬‬

‫اصول کار کردن در البراتوار‪ ،‬وسایل البراتوار وطرزاستفاده آن‪ ،‬انواع مایکروسکوپ‪ ،‬قسمت های مختلف مایکروسکوپ‬
‫و استعمال مایکروسکوپ‪ ،‬پرتوکول اول استعمال مواد باالی سالید‪ ،‬پرتوکول دوم تنظیم سالید ومایکروسکوپ‪ ،‬پرتوکول‬
‫سوم پیداکردن حجره‪ ،‬انواع حجرات‪ ،‬تقسمات حجروی‪ ،‬مشاهده حیوانات وحید الحجروی (آمیب‪ ،‬پارامیشیم)‪ ،‬تسلیخ‬
‫بقه‪ ،‬ماهی ومرغ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون زولوژی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫اول‬ ‫اول‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫زولوژی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون و پالیسی‬
‫‪1‬‬
‫کورس‬
‫شقوق‬ ‫زولوژی‪،‬‬ ‫اهمیت‬
‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫زولوژی‬

‫خواص اجسام حیه وتفاوت‬

‫‪3‬‬
‫ومشابهت ها بین حیوان ونبات‬

‫حجره‬ ‫‪4‬‬
‫حجروی‪،‬‬ ‫غشای‬ ‫وظایف‬
‫سایتوپالزم‬
‫ساختمان مالیکولی حجرات‪،‬‬ ‫دوم‬
‫انقسام حجروی‪ ،‬هسته‪ ،‬تفاوت‬
‫‪6‬‬
‫ایوکاریوت‬ ‫حجرات‬ ‫بین‬
‫پروکاریوت‬
‫انساج‬ ‫‪7‬‬
‫انواع انساج‪ ،‬انساج بشروی‬ ‫‪8‬‬ ‫سوم‬
‫انساج علضلوی‪ ،‬انساج عصبی‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫عضو وسیستم‬
‫طبقه بندی حیوانات‬ ‫‪10‬‬
‫واحد های طبقه بندی‪ ،‬عالم‪،‬‬
‫‪11‬‬
‫فایلم‪ ،‬کالس‪ ،‬آردر‬ ‫چهارم‬

‫پرسش‬ ‫طبقه بندی زولوژیکی حیوانات‬

‫‪12‬‬
‫وپاسخ‬ ‫فقاریه وغیر فقاریه‬

‫پروتوزوا واهمیت آن در‬

‫‪13‬‬
‫زراعت‬
‫پرسش‬
‫سارکودینا‪ ،‬فالجال‪ ،‬سلیاتا‬ ‫‪14‬‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬
‫خواص پروتوزوا‪ ،‬امراض مهم‬
‫‪15‬‬
‫پروتوزو وای‬

‫‪21‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫خصوصیات پروتوزوا‪ ،‬فایلم‬
‫‪16‬‬
‫شېزو ماکوفایتا‪ ،‬ریکتسیا‬
‫پرسش‬
‫ششم‬
‫وپاسخ‬
‫فایلم سیانوفایتا‬ ‫‪17‬‬

‫فایلم مایکوفایتا‬ ‫‪18‬‬

‫متوزوا‪ ،‬فایلم اسفنج ها‬ ‫‪19‬‬

‫پرسش‬ ‫فایلم مرجانها‪ ،‬کالس هایدروزا‬ ‫‪20‬‬

‫هفتم‬
‫وپاسخ‬
‫فایلم‬ ‫سایفوزوا‪،‬‬ ‫کالس‬
‫‪21‬‬
‫تینوفورا‬

‫فایلم کرمهای پهن‪ ،‬کالس‬

‫‪22‬‬
‫تربیالریا‪ ،‬کالس ترموتودا‬
‫کالس سستودا‪ ،‬فایلم کرمهای‬

‫پرسش و‬
‫فایلم‬ ‫اسکارس‪،‬‬ ‫مدور‪،‬‬ ‫‪23‬‬ ‫هشتم‬
‫کرمهای حلقوی‪،‬‬
‫پاسخ‬
‫فایلم نرم تنان‪ ،‬فایلم بند پایان‬ ‫‪24‬‬

‫فایلم کورداتا‪ ،‬مشخصات‬

‫‪25‬‬
‫عمومی کورداتا‬
‫امتحان میان‬
‫طبقه بندی کورداتا‬ ‫‪26‬‬ ‫نهم‬
‫سمستر‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫‪27‬‬

‫خصوصیات ماهیان استخوانی‪،‬‬

‫‪28‬‬
‫سیستم اسکلیت ماهی‬
‫سیستم‬ ‫عضالت‪،‬‬ ‫سیستم‬
‫‪29‬‬
‫هاضمه‪ ،‬سیستم دوران خون‬ ‫دهم‬

‫پرسش‬ ‫سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم اعصاب‪،‬‬

‫وپاسخ‬ ‫سیستم تناسلی اعضای تناسلی‬ ‫‪30‬‬

‫مذکر ومونث‬
‫بندی‬ ‫صنف‬ ‫خزندگان‪،‬‬
‫‪31‬‬
‫خزندگان‬
‫سیستم‬ ‫خزندگان‪،‬‬ ‫اقسام‬
‫‪32‬‬
‫اسکلیت خزندگان‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش‬
‫وپاسخ‬ ‫سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم دوران‬
‫خون‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم‬ ‫‪33‬‬
‫اعصاب وسیستم تناسیلی‬

‫‪22‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫خصوصیات صنف پرندگان‪،‬‬
‫کبوتر منحیث نمایند‪ ،‬ساختمان‬ ‫‪34‬‬
‫خارجی‬
‫سیستم‬ ‫داخلی‪،‬‬ ‫ساختمان‬
‫اسکلیت‪ ،‬سیستم عضلوی‪،‬‬ ‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬

‫پرسش‬ ‫سیستم دوران خون‬

‫وپاسخ‬ ‫سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم حسی‪،‬‬

‫سیستم‬ ‫سیستم اندوکرین‪،‬‬ ‫‪36‬‬
‫تناسلی‬
‫خصوصیات صنف پستانداران‪،‬‬
‫‪37‬‬
‫علل اهلی ساختن پستاندارا‪،‬‬
‫انسان منحیث نمونه‪ ،‬طبقه بندی‬
‫‪38‬‬
‫پرسش‬ ‫جلد‪ ،‬سیستم اسکلیت‬
‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫سیست عضلوی‪ ،‬سیستم دوران‬
‫خون‪ ،‬سیستم اعصاب‪ ،‬سیستم‬
‫‪39‬‬
‫اطراحیه‪،‬‬ ‫سیستم‬ ‫تنفسی‪،‬‬
‫تکثری‬
‫کارعملی‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫کارعملی‬ ‫‪42‬‬
‫کارعملی‬ ‫‪43‬‬
‫کارعملی‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫کارعملی‬ ‫‪45‬‬
‫کارعملی‬ ‫‪46‬‬

‫جمع بندی‬
‫کارعملی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی و پاسخ به سواالت‬
‫‪48‬‬
‫راهنمایی امتحان نهایی‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫شم‬

‫نتایج متوقعه‬ ‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اره‬

‫‪23‬‬
 ‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫داران‪.‬‬
‫فارم های حیوانی‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫محصـــالن باید دانش شـــناخت‬
‫حیوانات فقاریان و غیر فقاریان‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫را به شـــ کل کلی آن داشـــ ته‬
‫باشند‪.‬‬
‫محصالن باید رابطه حیوانات را‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫با زراعت بدانند‪.‬‬
‫با‬ ‫محصالن‬ ‫آشنانیی‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مارفولوژی‪ ،‬اناتومی و ساختار‬ ‫‪3‬‬
‫کیمیاوی حجره‪.‬‬
‫محصالن آشناییی کامل با‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سیستم طبقه بندی حیوانات‬ ‫‪4‬‬
‫خواهند داشت‪.‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪1.75‬‬ ‫‪1.75‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.291‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک ‪ =2‬اشتراک متوسط ‪ =1‬کمترین اشتراک‬

‫‪24‬‬
 ‫ماخذ اساسی‬

1. Cleveland P. Hickman. Jr, Larry S. Roberts, Allan Larson and David J.

Eisenhour, 2006. Integrated Principles of Zoology, third edition.
2. E.J. underwood and N.F. Suttle,1999. The mineral nutrition of
livestock, third edition. CABI Publishing, 10 E. 40th Street, Suite 3203,
New York, NY 10016 USA.
3. Eric Straus and Marylin Lisowsky, Biology the web of life, second
edition, 2000. Scott Foresman – Addison Wesley, Glenview, Illinois,
New York, New York.
4. Ernst Mayr, Principle of Systematic Zoology, Mc Graw Hill.
5. Jon G. Houseman, Digital Zoology Version, 2002. Mc Graw Hill, 1221
avenue of the Americas, New York, NY.

‫ماخذ کمکی‬

1- Richard Moyer, Lucy Daniel, Jay Hackett, Prentice Baptiste, Pamela

Stryker and Joanne Vasquez, 2000. Where living things live.
McGraw-Hill, school division, Two Penn Plaza, New York, New
York, 10121.
2- Sargunam, TS. T. SARGUNAM STEPHEN Mony. D. D.
Sudarsanam, Zoology, 2007. Tamil Nadu Text book cooperation,
College Road, Chennai - 600 006

25
‫مفردات درسی صنف دوم‬

‫‪26‬‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون مایکروبیولوژی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫تمام دیپارتمنت های زراعت‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مایکروبیولوژی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0320‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫سوم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫مایکروبیولوژی مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده و مضمون اساسی در سایر رشته های پوهنحی‬
‫زراعت بوده که در سمستر سوم هفته سه ساعت بدون در نظر داشت رشته اختصاصی محصالن تدریس میشود‪ .‬در این‬
‫کورس سعی به عمل آماده تا موضوعات کلی در مورد انواع‪ ،‬طرز زندگی و اهمیت مایکروارگانیزم ها را به شکل فشرده‬
‫برای محصالن تمام رشته های زراعت مورد بحث و مطالعه قرار بگیرد‪.‬‬

‫اهدف اموزشی‪ :‬در ختم این کورس‬

‫‪ ‬محصالن باید دانش شناخت مایکروارگانیزم ها را به شکل کلی آن داشته باشند‪.‬‬

‫‪ ‬محصالن باید مایکروارگانیزم ها را با زراعت و محصوالت زراعتی بدانند‪.‬‬
‫‪ ‬آشنانیی محصالن با مارفولوژی‪ ،‬اناتومی و ساختار مایکروارگانیزم ها‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضامین‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف مایکروبیولوژی‪ ،‬تاریخچه مایکروبیولوژی‪ ،‬اهمیت علم مایکروبیولوژی‪ ،‬شقوق عمده مایکروبیولوژی‪،‬‬
‫مایکروبیولوژی خاک‪ ،‬مایکروبیولوژی مواد غذایی‪ ،‬مایکروبیولوژی صنایع‪ ،‬نام گذاری مایکروارگانیزم ها‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫فصل دوم‪ :‬ویژگی های ساختاری باکتری‬

‫تفاوت ساختار دیواره حجروی باکتری ها‪ ،‬غشاء حجروی‪ ،‬خصوصیات عمومی باکتری های حقیقی‪ ،‬شکل باکتری‪ ،‬انواع‬
‫باکتری های حقیقی‪ ،‬اجزای اختصاصی دیواره حجروی باکتری های گرام منفی‪ ،‬انواع باکتری ها بر اساس تولید سپور‬
‫داخلی‪ ،‬انواع باکتری ها بر اساس توانایی فوتوسنتېزس‪ ،‬انواع تولید مثل مایکروارگانیزم ها‪ ،‬پالزمید‪ ،‬شرایط تاثیرگذار‬
‫بر رشد میکروب ها‪ ،‬نیاز به اکسیجن‪ ،‬گروپ بندی باکتری ها نظر به نیازشان به اکسیجن‪ ،‬نیاز های غذایی باکتریا‪ ،‬درجه‬
‫حرارت‪ ،‬تاثیر ‪ pH‬بر رشد باکتری‪ ،‬روش های اندازه گیری و تعیین تعداد باکتریها در محیط های کشت‪ ،‬دوران حیات‬
‫باکتریا‪ ،‬امراض مهم باکتریایی (حیوانی و نباتی)‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬علم جنتیک میکروبی‬

‫تاریخچۀ علم جنتیک‪ ،‬تعریف علم جنتیک‪ ،‬تعریف جن‪ ،DNA ،‬کودون‪ ،‬میوتیشن یا جهش‪ ،‬انتقال اطالعات جنتکی در‬
‫باکتری ها‪ ،‬نوع ترکیبی هومولوگ‪ ،‬ترانسفورمیشن‪ ،‬ترانسدکشن‪ ،‬باکتریوفاژ‪ ،‬کنجوگیشن‬

‫فصل چهارم‪ :‬آنتی بیوتیک ها‬

‫اثر عوامل فزیکی و کیمیاوی باالی باکتریا‪ ،‬آنتی بیوتیک ها‪ ،‬خصوصیات یک آنتی بیوتیک خوب‪ ،‬آزمایش تعیین‬
‫حساسیت به آنتی بیوتیک ها‪ ،‬درمان ترکیبی‪ ،‬گروه های اصلی آنتی بیوتیک ها‬

‫فصل پنجم‪ :‬قارچ ها‬

‫تاریخچه‪ ،‬خصوصیات عمومی قارچ ها‪ ،‬درماتوفیت و درماتوفیتوز‪ ،‬شاخه های مهم خاندان قارچ ها‪ ،‬فواید و اضرار قارچ‬
‫ها در طبیعت‪ ،‬حجره قارچ‪ ،‬ساختمان حجروی قارچ ها‪ ،‬هسته‪ ،‬سایتوپالزم‪ ،‬غشاء سایتوپالزم‪ ،‬دیواره حجروی‪ ،‬استقالب‬
‫در قارچ ها‪ ،‬مورفولوژی در قارچ ها‪ ،‬قارچ های رشته ای‪ ،‬ساختارهای رویشی در قارچ ها‪ ،‬قارچ های مخمری و شبه‬
‫مخمری‪ ،‬اختالفات عمده بین مخمرها و شبه مخمرها‪ ،‬شباهت های بین مخمر ها و شبه مخمرها‪ ،‬قارچ های دوشکلی‪ ،‬تولید‬
‫مثل در قارچ ها‪ ،‬گلسنگ ها‪ ،‬امراض مهم قارچی‬

‫فصل ششم‪ :‬ویروس ها‬

‫منشاء ویروس ها‪ ،‬ساختمان ویروس ها‪ ،‬انواع تقارن ویروسی‪ ،‬پوشش ویروس ها‪ ،‬طبقه بندی ویروس ها‪ ،‬امراض مهم‬
‫ویروسی‬

‫فصل هفتم‪ :‬پروتوزوا‬

‫طبقه بندی پروتوزوا‪ ،‬کالس های مهم پروتوزوا‪ ،‬حرکت و اجزاء حرکی پروتوزوا‪ ،‬تکثر در پروتوزوا‪ ،‬خاصیت بیماری‬
‫زایی پروتوزوا‪ ،‬امراض مهم پروتوزوایی‬

‫‪28‬‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬ریکتسیا‬

‫موروفولوژی‪ ،‬طبقه بندی ریکتسیا از لحاظ تولید مرض (ریکتسیا بیماری زا و غیر بیماری زا)‬

‫فصل نهم‪ :‬عفونت‬

‫ساپروفایت ها‪ ،‬پرازیت ها‪ ،‬تصنیف عفونت‪ ،‬طریقه های انتقال عفونت‪ ،‬خواص اساسی میکروب های بیماری زا‪ ،‬طریقه‬
‫دخول میکروب‪ ،‬مکانیزم های بیماری زایی باکتری ها‬

‫فصل دهم‪ :‬معافیت شناسی‬

‫ایمونیزیشن‪ ،‬سېرولوژی‪ ،‬سیستم ایمنی‪ ،‬ماکروفاژها‪ ،‬موانع ایجاد شده به اساس پاسخ التهابی‪ ،‬میکانیزم دفاع اختصاصی‬
‫میزبان‪ ،‬پاسخ معافیت اکتسابی‪ ،‬آنتی بادی‪ ،‬آنتی جن‪.‬‬

‫فصل یازدهم‪ :‬واکسین شناسی‬

‫انواع ایمونونایزیشن‪ ،‬ایمونونایزیشن غیر فعال‪ ،‬ایمونونایزیشن فعال‪ ،‬مشخصات واکسین خوب‪ ،‬واکسین های غیر فعال شده‪،‬‬
‫واکسین های زنده‪ ،‬راه کارهای آینده برای واکسیناسیون‬

‫بخش البراتوار مایکروبیولوژی‪:‬‬

‫اصول اولیه کار در البراتوار مایکروبیولوژی‪ ،‬آشناییی با وسایل و تجهیزات البراتوار مایکروبیولوژی‪ ،‬استرلیزیشن در‬
‫البراتوار‪ ،‬استریلیزیشن توسط دستگاه اوتوکلوف‪ ،‬محیط های کشت‪ ،‬آماده سازی و استریل کردن محیط های کشت‬
‫میکروبی‪ ،‬کشت باکتری‪ ،‬تهیه و رقیق کردن سمپل‪ ،‬البراتوار مستقیم سمپل‪ ،‬رنگ آمیزی گرام‪ ،‬رنگ آمیزی کپسول‪،‬‬
‫رنگ آمیزی اسید فست‪ ،‬رنگ آمیزی سپور‪ ،‬رنگ آمیزی پوپنک ها‪ ،‬تست پتاشیم هایدرواکساید‪.‬‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون مایکروبیولوژی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫مایکروبیولوژی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون و پالیسی کورس‬ ‫‪1‬‬
‫تاریخچه‬ ‫(مقدمه‪،‬‬ ‫مقدماتی‬ ‫معلومات‬
‫اول‬
‫مایکروبیولوژی‪ ،‬اهمیت مایکروبیولوژی‪ ،‬شقوق‬ ‫‪2‬‬
‫عمده مایکروبیولوژی)‬

‫‪29‬‬
 ‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫مایکروبیولوژی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مایکروبیولوژی خاک‪ ،‬مایکروبیولوژی مواد غذای‪،‬‬
‫مایکرو‬ ‫نامگذاری‬ ‫صنایع‪،‬‬ ‫مایکروبیولوژی‬ ‫‪3‬‬
‫ارگانیزمها‬
‫ویژه گی های ساختاری خصوصیات عمومی‬
‫باکتریهای حقیقی‪ ،‬اشکال باکتری‪ ،‬انواع باکتری‬ ‫‪4‬‬
‫حقیقی‪،‬‬
‫اجزای اختصاصی دیواره حجروی باکتری های‬
‫گرام منفی‪ ،‬انواع باکتری ها بر اساس تولید سپور‬
‫دوم‬
‫داخلی‪ ،‬انواع باکتری ها بر اساس توانایی فوتوسنتز‪،‬‬
‫انواع تولید مثل مایکروارگانیزم ها‪ ،‬پالزمید‬
‫شرایط تاثیرگذار بر رشد میکروب ها‪ ،‬نیاز به‬
‫اکسیجن‪ ،‬گروپ بندی باکتری ها نظر به نیازشان به‬ ‫‪6‬‬
‫اکسیجن‪ ،‬نیاز های غذایی باکتریا‪ ،‬درجه حرارت‪،‬‬
‫تاثیر ‪ pH‬بر رشد باکتری‪ ،‬روش های اندازه گیری‬
‫و تعیین تعداد باکتریها در محیط های کشت‪ ،‬دوران‬
‫‪7‬‬
‫حیات باکتریا‪ ،‬امراض مهم باکتریایی (حیوانی و‬
‫نباتی)‪.‬‬
‫سوم‬
‫تاریخچۀ علم جنتیک‪ ،‬تعریف علم جنتیک‪ ،‬تعریف‬
‫‪8‬‬
‫جن‪ ،DNA ،‬کودون‬
‫میوتیشن یا جهش‪ ،‬انتقال اطالعات جنتکی در‬
‫‪9‬‬
‫باکتری ها‪،‬‬
‫نوترکیبی هومولوگ‪ ،‬ترانسفورمیشن‪ ،‬ترانسدکشن‪،‬‬
‫‪10‬‬
‫باکتریوفاژ‪ ،‬کنجوگیشن‬
‫اثر عوامل فزیکی و کیمیاوی باالی باکتریا‪ ،‬آنتی‬
‫‪11‬‬ ‫چهارم‬
‫بیوتیک ها‬
‫پرسش‬ ‫خصوصیات یک آنتی بیوتیک خوب‪ ،‬آزمایش‬
‫وپاسخ‬ ‫‪12‬‬
‫تعیین حساسیت به آنتی بیوتیک ها‪،‬‬
‫درمان ترکیبی‪ ،‬گروه های اصلی آنتی بیوتیک ها‬ ‫‪13‬‬
‫قارچ ها‪ :‬تاریخچه‪ ،‬خصوصیات عمومی قارچ ها‪،‬‬
‫درماتوفیت و درماتوفیتوز‪ ،‬شاخه های مهم خاندان‬
‫قارچ ها‪ ،‬فواید و اضرار قارچ ها در طبیعت‪ ،‬حجره‬ ‫‪14‬‬
‫قارچ‪ ،‬ساختمان حجروی قارچ ها‪ ،‬هسته‪،‬‬
‫پرسش‬
‫سایتوپالزم‪ ،‬غشاء سایتوپالزم‪ ،‬دیواره حجروی‪،‬‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬
‫استقالب در قارچ ها‪ ،‬مورفولوژی در قارچ ها‪ ،‬قارچ‬
‫های رشته ای‪ ،‬ساختارهای رویشی در قارچ ها‪ ،‬قارچ‬
‫های مخمری و شبه مخمری‪ ،‬اختالفات عمده بین‬ ‫‪15‬‬
‫مخمرها و شبه مخمرها‪ ،‬شباهت های بین مخمر ها و‬
‫شبه مخمرها‪ ،‬قارچ های دوشکلی‬

‫‪30‬‬
 ‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫مایکروبیولوژی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تولید مثل در قارچ ها‪ ،‬گلسنگ ها‪ ،‬امراض مهم‬
‫‪16‬‬
‫قارچی‬
‫ویروس ها‪ :‬منشاء ویروس ها‪ ،‬ساختمان ویروس ها‬ ‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫انواع تقارن ویروسی‪ ،‬پوشش ویروس ها‪ ،‬طبقه بندی‬
‫‪18‬‬
‫ویروس ها‬
‫امراض مهم ویروسی‬ ‫‪19‬‬
‫روتوزوا‪ :‬طبقه بندی پروتوزوا‪ ،‬کالس های مهم‬
‫‪20‬‬ ‫هفتم‬
‫پروتوزوا‬
‫حرکت و اجزاء حرکی پروتوزوا‪ ،‬تکثر در پروتوزوا‬ ‫‪21‬‬
‫خاصیت بیماری زایی پروتوزوا‪ ،‬امراض مهم‬
‫‪22‬‬
‫پروتوزوایی‬
‫ریکتسیا‪ :‬موروفولوژی‬ ‫‪23‬‬ ‫هشتم‬
‫طبقه بندی ریکتسیا از لحاظ تولید مرض (ریکتسیا‬
‫‪24‬‬
‫بیماری زا و غیر بیماری زا)‬

‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫‪25‬‬

‫امتحان میان‬ ‫عفونت‪ :‬ساپروفایت ها‪ ،‬پرازیت ها‪ ،‬تصنیف عفونت‬ ‫‪26‬‬ ‫نهم‬
‫سمستر‬
‫طریقه های انتقال عفونت‪ ،‬خواص اساسی میکروب‬
‫‪27‬‬
‫های بیماری زا‬
‫طریقه دخول میکروب‪ ،‬مکانیزم های بیماری زایی‬
‫‪28‬‬
‫باکتری ها‬
‫معافیت شناسی‪ :‬ایمونیزیشن‪ ،‬سرولوژی‪ ،‬سیستم‬ ‫دهم‬
‫‪29‬‬
‫ایمنی‪،‬‬
‫پرسش‬
‫وپاسخ‬
‫ماکروفاژها‪ ،‬موانع ایجاد شده به اساس پاسخ التهابی‬ ‫‪30‬‬
‫میکانیزم دفاع اختصاصی میزبان‪ ،‬پاسخ معافیت‬
‫‪31‬‬
‫اکتسابی‪ ،‬آنتی بادی‪ ،‬آنتی جن‪.‬‬
‫ایمونونایزیشن‪،‬‬ ‫انواع‬ ‫شناسی‪:‬‬ ‫واکسین‬
‫پرسش‬ ‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫ایمونونایزیشن غیر فعال‬
‫وپاسخ‬ ‫ایمونونایزیشن فعال‪ ،‬مشخصات واکسن خوب‪،‬‬
‫‪33‬‬
‫واکسین های غیر فعال شده‬
‫واکسین های زنده‪ ،‬راه کارهای آینده برای‬
‫‪34‬‬
‫واکسیناسیون‬
‫اصول اولیه کار در البراتوار مایکروبیولوژی‬ ‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫آشناییی با وسایل و تجهیزات البراتوار‬
‫کارعملی‬ ‫‪36‬‬
‫مایکروبیولوژی‪ ،‬استرلیزیشن در البراتوار‬
‫استریلیزیشن توسط دستگاه اوتوکلو‪ ،‬محیط های‬
‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬
‫کشت‬

‫‪31‬‬
 ‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫مایکروبیولوژی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫کارعملی‬ ‫آماده سازی و استریل کردن محیط های کشت‬
‫‪38‬‬
‫میکروبی‬

‫کشت باکتری‬ ‫‪39‬‬

‫تهیه و رقیق کردن سمپل‬ ‫‪40‬‬

‫البراتوار مستقیم سمپل‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫عملی‬
‫رنگ آمیزی گرام‬ ‫‪42‬‬
‫رنگ آمیزی کپسول‬ ‫‪43‬‬
‫رنگ آمیزی اسید فست‪ ،‬رنگ آمیزی سپور‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫عملی‬ ‫رنگ آمیزی پوپنک ها‬ ‫‪45‬‬
‫تست پتاشیم هایدرواکساید‬ ‫‪46‬‬
‫جمع بندی‬ ‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫پاسخ به سواالت ورهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬

‫‪32‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.7‬‬

‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪ .4‬انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫در سطح فارمها‪.‬‬

‫محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین‬
‫حیوانات ومنجمنت واداره فارم های حیوانی‪.‬‬

‫مربوطه بشکل انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات‬
‫حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫دانش‬ ‫باید‬ ‫محصالن‬
‫شناخت مایکروارگانیزم ها‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫را به شکل کلی آن داشته‬
‫باشند‪.‬‬
‫باید‬ ‫محصالن‬
‫مایکروارگانیزم ها را با‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫زراعت و محصوالت‬
‫زراعتی بدانند‬
‫با‬ ‫محصالن‬ ‫آشنانیی‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مارفولوژی‪ ،‬اناتومی و‬ ‫‪3‬‬
‫ساختار مایکروارگانیزم ها‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.386‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک ‪ =2‬اشتراک متوسط ‪ =1‬کمترین اشتراک‬

‫‪33‬‬
 ‫ماخذ اساسی‬

1. Alton,G G-1990. Veterinary diagnostic bacteriology FAO

2. Nester,E W,A D Anderson and etal 2001. Microbiology third edition
McGram-Hill Company U S A
3. Pyatkin,K O and Yu s Krivoshein,1987. Microbiology,Mir
Publisher,Moscow
4. Talero,K P, A Talaro,1999. Foundation in Microbiology,3 rd ed WCB
McGraw,Hill Company,U S A

‫ماخذکمکی‬

‫ نشرات وزارت تحصیالت عالی ومسلکی ج‬،‫ مایکروبیولوژی‬،‫ امین امین الدین و محمداکبرکرنمل‬-1
‫دآ‬

،‫ انتشارات نعمانی‬،۱۳۸۸ ،‫ غضنفرسیدالفشاه‬،‫ ګرستین عملیه ی مایکروبیولوژی ترجمه‬،‫ انیکبیک‬-2

،‫ افغانستان‬،‫کابل‬

‫ جلد اول انتشارات عازم کابل افغانستان‬،‫)مایکروبیولوژی طبی‬۱۳۹۱( ‫ عبیداهلل‬،‫ عبید‬-3

34
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون مبادی مالداری‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی مالداری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0330‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫زولوژی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫سوم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‬

‫این مضمون از جمله مضامین تحصصی برای دیپارتمنت علوم حیوانی بوده و یک مضمون پوهنحی شمول میباشد و تمام‬
‫دیپارتمنت ها مکلف به گرفتن آن میباشد‪ .‬درین مضمون اهمیت اقتصادی مالداری در افغانستان و جهان‪ ،‬اساسات وراثت‬
‫و نسلگیری حیوانات‪ ،‬اناتومی و فزیالوژی حیوانات فارم‪ ،‬اناتومی و فزیالوژی سیستم تناسلی پستانداران فارم مرغ های‬
‫خانگی‪ ،‬القاح مصنوعی‪ ،‬اناتومی پستان و ترشح شیر‪ ،‬اناتومی و فزیالوژی جهاز هاضمه و هضم غذا در حیوانات فارم‪،‬‬
‫گاوداری‪ ،‬گوسفند و بز پروری‪ ،‬مرغداری‪ ،‬تربیه و نگهداری حیوانات باربر و بارکش‪ ،‬ماهی پروری‪ ،‬زنبورداری در طول‬
‫یک سمستر تدریس میگردند‪.‬‬

‫اهداف مضمون‬

‫‪ .1‬آشناییی محصالن درباره اهمیت محصوالت حیوانی منحیث باکیفیت ترین خوراکه های انسانی و مواد خام‬
‫برای صنایع‪.‬‬
‫‪ .2‬آشناییی محصالن درباره ارتقای پوتنسیال تولیدی حیوانات فارم با استفاده از علوفه جات‪ ،‬محصوالت فرعی‬
‫حیوانی و نباتی برای بدست آوردن محصوالت حیوانی از قبیل شیر‪ ،‬گوشت‪ ،‬تخم مرغ‪ ،‬عسل‪ ،‬پوست‪ ،‬پشم و‬
‫امثال آن که همی ناشی از مطالعه اساسات نسلگیری و اصالح نسل‪ ،‬تعذیه مناسب و متوازن‪ ،‬حفظ الصحه و‬
‫کنترول امراض و آفات‪ ،‬تعین محل مناسب برای بودوباش حیوانات و بازاریابی محصوالت حیوانی بمنظور‬
‫ارتقای و منع معیشتی دهاقین و رشد اقتصاد ملی کشور‪.‬‬
‫‪ .3‬انکشاف مهارت های محصالن به ارتباط موضوعاتیکه در مضمون گنجانیده شده است‪.‬‬
‫‪ .4‬تاکید برارتقای تولیدات حیوانی در شرایط کشور‪.‬‬

‫‪35‬‬
 ‫فصل ها وزیر فصل های مضامین‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫تعریف مبادی مالداری‪ ،‬طبقه بندی حیوانات‪ ،‬تاریخچه مبادی مالداری‪ ،‬شقوق مبادی مالداری‪ ،‬عوامل ذیدخل شغل‬
‫مالداری‪ ،‬تاریخچه اهلی ساختن حیوانات‪ ،‬اهمیت مالداری در جهان‪ ،‬اهمیت مالداری در افغانستان‪ ،‬علل پائین بودن سطح‬
‫تولیدات حیوانی‪ ،‬وظایف شغل مالداری‪ ،‬سازمان خوراکه و زراعت ملل متحد‬

‫فصل دوم‪ :‬اساسات وراثت و نسلگیری حیوانات‬

‫تیوری ارثی بودن حجره‪ ،‬جین و طرز فعالیت آن‪ ،‬فکتور های غالب و مغلوب‪ ،‬رابطه وراثت با محیط‪ ،‬انتخاب‬
‫)‪ ،(Selection‬سیستم های نسلگیری‬

‫فصل سوم‪ :‬اناتومی و فزیالوژی سیستم تناسلی پستانداران فارم و مرغ خانگی‬

‫اناتومی سیستم تناسلی پستانداران مذکر فارم‪ ،‬فیزیالوژی تکثیری حیوانات مذکر فارم‪ ،‬اناتومی سیستم تناسلی پستانداران‬
‫مؤ نث فارم‪ ،‬فیزیالوژی تکثیری پستانداران مونث فارم‪ ،‬اناتومی و فزیالوژی سیستم تناسلی مرغ خانگی‬

‫فصل چهارم‪ :‬القاح مصنوعی‬

‫تاریخچه القاح مصنوعی‪ ،‬فواید القاح مصنوعی‪ ،‬طرق جمع آوری سمین‪ ،‬تمدید حجم سمین مایع‪ ،‬تمدید و بسته بندی‬
‫سمین منجمد بقه گاو‪ ،‬تطبیق القاح مصنوعی باالی ماده گاو‪ ،‬طرز مراقبت مناسب از امور القاح مصنوعی گاو‪ ،‬تطبیق القاح‬
‫مصنوعی باالی گوسفند‪ ،‬القاح مصنوعی طیور‬

‫فصل پنجم‪ :‬اناتومی پستان و ترشح شیر‬

‫اناتومی پستان‪ ،‬نمو و انکشاف غدوات پستان‪ ،‬ترکیب کیمیاوی شیر‪ ،‬ترشح شیر‪ ،‬تنظیم و کنترول ترشح شیر توسط هارمون‬
‫ها‪ ،‬خارج شدن شیر از پستان‪ ،‬عواملیکه باالی تولید و ترشح شیر تاثیر وارد مینماید‬

‫فصل ششم‪ :‬اناتومی و فزیالوژی جهاز هاضمه و هضم غذا در حیوانات فارم‬

‫اناتومی جهاز هاضمه‪ ،‬عملیه هضم خوراکه در حیوانات‪ ،‬هضم غذا در حیوانات معده ساده‪ ،‬هضم خوراکه در‬
‫نشخوارکنندگان‪ ،‬جذب مواد غذائی‪ ،‬تاثیر بعضی فکتورها باالی قابلیت هضم خوراکه ها‪ ،‬موثریت تبادله خوراکه به‬
‫محصوالت مالداری‪ ،‬تاثیر بعضی فکتور ها باالی تبدیل خوراکه به محصوالت حیوانی‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫فصل هفتم‪ :‬اساسات غذا و تغذیه‬

‫ترکیب کیمیاوی انساج نباتات و حیوانات‪ ،‬تجزیه کیمیاوی خوراکه ها‪ ،‬معلوم کردن قابلیت هضم خوراکه‪ ،‬انرژی خوراکه‬
‫ها‬

‫فصل هشتم‪ :‬تشخیص خوراکه ها و فورمول بندی جیره‬

‫تشخیص خوراکه ها از نظر ترکیب شان‪ ،‬بیالنس جیره حیوانات‪ ،‬فورمول بندی مخلوط غذا بطریق مربع‪ ،‬فورمول بندی‬
‫مخلوط خوراکه بطریق الجبری‬

‫فصل نهم‪ :‬منجمنت حیوانات فارم‬

‫منجمنت و اداره گاوهای شیری‪ ،‬منجمنت و اداره گاوهای گوشتی‪ ،‬منجمنت و اداره گوسفندان‪ ،‬منجمنت و اداره مرغها‪،‬‬
‫مارکیتنگ حیوانات و محصوالت انها‪ ،‬خشکی زیر پای حیوانات‪ ،‬کود حیوانی‬

‫فصل دهم‪ :‬امراض حیوانی و صحت انسان‬

‫انواع مرض‪ ،‬دفاع بدن در مقابل مرض‪ ،‬مقاومت حیوانات و انسانها در مقابل عاملین مرض‪ ،‬امراض عمده حیوانی قابل‬
‫سرایت به انسان‪ ،‬امراض پرازیتی‪ ،‬نباتات زهری‬

‫فصل یازدهم‪ :‬گاو داری‬

‫منشا و اهلی ساختن گاو ها‪ ،‬طبقه بندی نسل گاو ها‪ ،‬نسل گاوهای گوشتی‪ ،‬نسل گاو های شیری‪ ،‬مشکالت صنعت گاو‬
‫های شیری در افغانستان‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬گوسفند داری و بز داری‬

‫مبدأ و منشأ اهلی شدن گوسفند‪ ،‬صنف بندی گوسفندان‪ ،‬نسلگیری گوسفندان‪ ،‬تغذیه گوسفندان‪ ،‬پشم و اهمیت آن‪ ،‬بز‬
‫داری‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬مرغداری‬

‫پرورش چوچه مرغها‪ ،‬نژاد مرغهای خانگی‪ ،‬تغذیه و نگهداری مرغهای تخمی‪ ،‬پرورش مرغهای تخمی‪ ،‬ضرورت مواد‬
‫غذائی مرغها‪ ،‬سایر مرغهای خانگی‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬تربیه و نگهداری حیوانات بار بر و بارکش‬

‫‪37‬‬
 ‫شتر‪ ،‬اسپ‪ ،‬قاطر‪ ،‬مرکب‬

‫فصل پانزدهم‪ :‬ماهی پروری‬

‫اهمیت غذائی و اقتصادی پرورش ماهی‪ ،‬تاریخچه پرورش ماهی‪ ،‬علم ماهی شناسی و طبقه بندی آن‪ ،‬ماهی پروری در‬
‫افغانستان‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬زنبور داری‬

‫اهمیت غذائی و اقتصادی محصوالت زنبور داری‪ ،‬انواع زنبور عسل‪ ،‬تولیدات عمده زنبور داری‪ ،‬زنبور داری در افغانستان‬

‫فصل هفدهم‪ :‬پیله وری‬

‫تاریخچه پرورش کرم پیله‪ ،‬اهمیت اقتصادی ابریشم‪ ،‬دوران حیات کرم ابریشم (تخم‪ ،‬الروا‪ ،‬پیوپا و حشره مکمل)‪ ،‬غده‬
‫ابریشم‬

‫بخش کار عملی‪:‬‬

‫معرفی نمودن جایگاه رهایشی حیوانات اهلی‪ ،‬معرفی نسلهای مختلف حیوانات فارم‪ ،‬معرفی نژاد های طیور‪ ،‬معرفی نمودن‬
‫اسکلیت مرغ‪ ،‬معرفی نمودن محصوالت حیوانات‪ ،‬معرفی نمود انواع غذای حیوانی‪ ،‬مطالعه عملی تخم مرغ‪ ،‬تشریح پستان‪.‬‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون مبادی مالداری‬

‫نوع‬ ‫تعداد‬
‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫مضمون‬ ‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫علوم‬ ‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫اول‬ ‫مبادی مالداری‬ ‫زراعت‬
‫حیوانی‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫معرفی مضمون و پالیسی کورس‬ ‫‪1‬‬

‫اول‬
‫تعریف مبادی مالداری‪ ،‬طبقه‬
‫‪2‬‬
‫بندی حیوانات‪ ،‬تاریخچه مبادی‬

‫‪38‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مالداری‪ ،‬شقوق مبادی مالداری‪،‬‬
‫عوامل ذیدخل شغل مالداری‬
‫تاریخچه اهلی ساختن حیوانات‪،‬‬
‫اهمیت مالداری در جهان‪ ،‬اهمیت‬
‫مالداری در افغانستان‪ ،‬علل پائین‬
‫‪3‬‬
‫بودن سطح تولیدات حیوانی‪،‬‬
‫وظایف شغل مالداری‪ ،‬سازمان‬
‫خوراکه و زراعت ملل متحد‬
‫تیوری ارثی بودن حجره‪ ،‬جین و‬
‫‪4‬‬
‫طرز فعالیت آن‪،‬‬
‫فکتور های غالب و مغلوب‪ ،‬رابطه‬
‫دوم‬
‫وراثت با محیط‪ ،‬انتخاب‬
‫)‪ ،(Selection‬سیستم های‬
‫‪6‬‬
‫نسلگیری‬
‫اناتومی سیستم تناسلی پستانداران‬
‫مذکر فارم‪ ،‬فیزیالوژی تکثیری‬ ‫‪7‬‬
‫حیوانات مذکر فارم‬
‫اناتومی سیستم تناسلی پستانداران‬
‫سوم‬
‫مونث فارم‪ ،‬فیزیالوژی تکثیری‬ ‫‪8‬‬
‫پستانداران مونث فارم‬
‫اناتومی و فزیالوژی سیستم‬
‫‪9‬‬
‫تناسلی مرغ خانگی‬
‫تاریخچه القاح مصنوعی‪ ،‬فواید‬
‫القاح مصنوعی‪ ،‬طرق جمع آوری‬ ‫‪10‬‬
‫سمین‬
‫تمدید حجم سمین مایع‪ ،‬تمدید و‬
‫بسته بندی سمین منجمد بقه گاو‪،‬‬
‫‪11‬‬
‫تطبیق القاح مصنوعی باالی ماده‬ ‫چهارم‬

‫پرسش‬ ‫گاو‬

‫وپاسخ‬ ‫طرز مراقبت مناسب از امور القاح‬

‫مصنوعی گاو‪ ،‬تطبیق القاح‬
‫‪12‬‬
‫مصنوعی باالی گوسفند‪ ،‬القاح‬
‫مصنوعی طیور‬
‫اناتومی پستان‪ ،‬نمو و انکشاف‬
‫‪13‬‬
‫غدوات پستان‪،‬‬
‫پرسش‬ ‫ترکیب کیمیاوی شیر‪ ،‬ترشح‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫شیر‪ ،‬تنظیم و کنترول ترشح شیر‬ ‫‪14‬‬
‫توسط هارمون ها‬

‫‪39‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫خارج شدن شیر از پستان‪،‬‬
‫عواملیکه باالی تولید و ترشح شیر‬ ‫‪15‬‬
‫تاثیر وارد مینماید‬
‫اناتومی جهاز هاضمه‪ ،‬عملیه‬
‫هضم خوراکه در حیوانات‪ ،‬هضم‬
‫‪16‬‬
‫غذا در حیوانات معده ساده‪ ،‬هضم‬
‫پرسش‬ ‫خوراکه در نشخوارکنندگان‬
‫وپاسخ‬ ‫جذب مواد غذائی‪ ،‬تاثیر بعضی‬
‫ششم‬
‫فکتورها باالی قابلیت هضم‬
‫‪17‬‬
‫خوراکه ها‪ ،‬موثریت تبادله‬
‫خوراکه به محصوالت مالداری‪،‬‬
‫تاثیر بعضی فکتور ها باالی تبدیل‬
‫‪18‬‬
‫خوراکه به محصوالت حیوانی‬
‫ترکیب کیمیاوی انساج نباتات و‬
‫کیمیاوی‬ ‫تجزیه‬ ‫حیوانات‪،‬‬ ‫‪19‬‬
‫خوراکه ها‬
‫معلوم کردن قابلیت هضم‬
‫‪20‬‬
‫پرسش‬ ‫خوراکه‪ ،‬انرژی خوراکه ها‬
‫هفتم‬
‫وپاسخ‬ ‫تشخیص خوراکه ها از نظر‬
‫ترکیب شان‪ ،‬بیالنس جیره‬
‫حیوانات‪ ،‬فورمول بندی مخلوط‬ ‫‪21‬‬
‫غذا بطریق مربع‪ ،‬فورمول بندی‬
‫مخلوط خوراکه بطریق الجبری‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫‪22‬‬
‫منجمنت و اداره گاوهای شیری‪،‬‬
‫‪23‬‬
‫منجمنت و اداره گاوهای گوشتی‬
‫منجمنت و اداره گوسفندان‪،‬‬
‫هشتم‬
‫امتحان‬ ‫مرغها‪،‬‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫منجمنت‬
‫‪٪۲۰‬‬ ‫و‬ ‫حیوانات‬ ‫مارکیتنگ‬ ‫‪24‬‬
‫محصوالت انها‪ ،‬خشکی زیر پای‬
‫حیوانات‪ ،‬کود حیوانی‬
‫انواع مرض‪ ،‬دفاع بدن در مقابل‬
‫مرض‪ ،‬مقاومت حیوانات و انسانها‬ ‫‪25‬‬
‫در مقابل عاملین مرض‬
‫نهم‬
‫امراض عمده حیوانی قابل سرایت‬
‫‪26‬‬
‫به انسان‪،‬‬
‫امراض پرازیتی‪ ،‬نباتات زهری‬ ‫‪27‬‬

‫‪40‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫منشا و اهلی ساختن گاو ها‪ ،‬طبقه‬
‫‪28‬‬
‫بندی نسل گاو ها‬
‫نسل گاوهای گوشتی‪ ،‬نسل گاو‬
‫‪29‬‬ ‫دهم‬
‫های شیری‬
‫پرسش‬ ‫مشکالت صنعت گاو های شیری‬
‫وپاسخ‬ ‫‪30‬‬
‫در افغانستان‬
‫مبدأ و منشأ اهلی شدن گوسفند‪،‬‬
‫‪31‬‬
‫صنف بندی گوسفندان‬
‫تغذیه‬ ‫گوسفندان‪،‬‬ ‫نسلگیری‬
‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش‬
‫گوسفندان‪ ،‬پشم و اهمیت آن‬
‫وپاسخ‬
‫پرورش بز‬ ‫‪33‬‬

‫پرورش چوچه مرغها‬ ‫‪34‬‬

‫نژاد مرغهای خانگی‪ ،‬تغذیه و‬

‫تخمی‪،‬‬ ‫مرغهای‬ ‫نگهداری‬ ‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫پرورش مرغهای تخمی‬
‫پرسش‬
‫ضرورت مواد غذائی مرغها‪ ،‬سایر‬
‫وپاسخ‬ ‫‪36‬‬
‫مرغهای خانگی‬
‫تربیه و نگهداری حیوانات بار بر‬
‫و بارکش‪ :‬شتر‪ ،‬اسپ‪ ،‬قاطر‪،‬‬ ‫‪37‬‬
‫مرکب‬
‫پرسش‬ ‫اهمیت غذائی و اقتصادی‬
‫‪38‬‬ ‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫محصوالت زنبور داری‬

‫انواع زنبور عسل‪ ،‬تولیدات عمده‬

‫‪39‬‬
‫زنبور داری‬

‫زنبور داری در افغانستان‬ ‫‪40‬‬

‫تاریخچه پرورش کرم پیله‪،‬‬
‫‪41‬‬
‫اهمیت اقتصادی ابریشم‪،‬‬
‫چهاردهم‬
‫دوران حیات کرم ابریشم (تخم‪،‬‬
‫پرسش‬
‫الروا‪ ،‬پیوپا و حشره مکمل)‪ ،‬غده‬ ‫‪42‬‬
‫وپاسخ‬
‫ابریشم‬
‫کار عملی‪ :‬معرفی نمودن جایگاه‬
‫‪43‬‬
‫رهایشی حیوانات اهلی‪،‬‬
‫پرسش‬ ‫معرفی نسلهای مختلف حیوانات‬ ‫پانزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫فارم‪ ،‬معرفی نژاد های طیور‪،‬‬ ‫‪44‬‬
‫معرفی‬

‫‪41‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫نمودن اسکلیت مرغ‪ ،‬معرفی‬
‫‪45‬‬
‫نمودن محصوالت حیوانات‪،‬‬
‫معرفی نمودن انواع غذای حیوانی‬ ‫‪46‬‬
‫جمع بندی‬ ‫مطالعه عملی تخم مرغ‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی ورهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬

‫‪42‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫بشکل انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫سطح فارمها‪.‬‬
‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در‬
‫محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین‬

‫حیوانات ومنجمنت واداره فارم های حیوانی‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه‬
‫حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی محصالن درباره اهمیت محصوالت‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫حیوانی منحیث باکیفیت ترین خوراکه های‬ ‫‪1‬‬
‫انسانی و مواد خام برای صنایع‪.‬‬
‫آشناییی محصالن درباره ارتقای پوتنسیال‬
‫تولیدی حیوانات فارم با استفاده از علوفه‬
‫جات‪ ،‬محصوالت فرعی حیوانی و نباتی برای‬
‫بدست آوردن محصوالت حیوانی از قبیل‬
‫شیر‪ ،‬گوشت‪ ،‬تخم مرغ‪ ،‬عسل‪ ،‬پوست‪ ،‬پشم‬
‫و امثال آن که همی ناشی از مطالعه اساسات‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫نسلگیری و اصالح نسل‪ ،‬تعذیه مناسب و‬
‫متوازن‪ ،‬حفظ الصحه و کنترول امراض و‬
‫آفات‪ ،‬تعین محل مناسب برای بودوباش‬
‫حیوانات و بازاریابی محصوالت حیوانی‬
‫بمنظور ارتقای و منع معیشتی دهاقین و رشد‬
‫اقتصاد ملی کشور‪.‬‬
‫انکشاف مهارت های محصالن به ارتباط‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۳‬‬
‫موضوعاتیکه در مضمون گنجانیده شده است‬
‫تاکید برارتقای تولیدات حیوانی در شرایط‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۵‬‬
‫کشور‪.‬‬

‫‪1.8‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.033‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪43‬‬
 ‫ماخذ‬

1. Campbell, J. R and Lesley 1975. The science of animal that serve mankind. McGraw
hill book corporation, USA
2. Church.D.C.1986. livestock feeds and feeding second edition prentice hill.
Englewood cliff N.J.USA
3. Gillespie, J.R.1983. Livestock and poultry production Delmar. USA
4. Pond. G. W and etal, 2005. Basic animal nutrition and feeding. John Wiley
and son INC. USA
5. Thear, K and A. Fraster, 1988. Complete book of raising livestock and poultry Pan
Book Tuppan singapor.

‫ماخذکمکی‬

‫ ایران‬.‫ انتشارات پریور‬،‫ ترجمه حبیب اقدم‬،‫اصول نوین زنبور داری‬.1382 .‫ استیون‬،‫ ایر‬-1
‫ انتشارات دانشگاه کالن ایران‬،‫ ترجمه مسعود ستاری‬،‫ پرورش تراکم ماهی‬،1378 ‫ کرستوفر جاناتان‬،‫ شفرد‬-2

44
 ‫پالن هفته وار مضمون مضمون کیمیای حیاتی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫کیمیایحیاتی (‪)Biochemistry‬‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0321‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫کیمیای عضوی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‬

‫مضمون کیمیای حیاتی از جمله مضامین تقریباَ پوهنحی شمول بوده و بدون دیپارتمنت اقتصاد و توسعه‪ ،‬برای محصلین‬
‫تمامی دیپارتمنت ها تدریس میگردد‪ .‬مطالب شامل کوری کیمیای حیاتی را معلومات مقدماتی‪ ،‬کاربوهایدریت ها‪ ،‬لیپید‬
‫ها‪ ،‬ساختمان و وظایف پروتین‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬آب‪ ،‬انزایم ها‪ ،‬استقالب کاربوهایدریت ها‪ ،‬تنفس هوازی و تولید انرژی‪،‬‬
‫استقالب پروتین‪ ،‬استقالب اسیدها شحمی‪ ،‬وراثت مالیکولی‪ ،‬کیمیای حیاتی‪ ،‬امراض و تداوی و کیمیا و محیط زیست را‬
‫احتوا مینمایند‪.‬‬

‫اهداف مضمون‬

‫‪ .1‬آشناییی محصالن به اهمیت آب و حیات‪ ،‬انواع کاربوهایدریت ها و نقش آنها‪ ،‬انواع شحمیات و نقش آنها در‬
‫بدن‪ ،‬پروتین و وظایف آن در بدن‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬آب و انزایم ها‪.‬‬
‫‪ .2‬آشنائی محصالن درباره وراثت مالیکولی‪ ،‬کمیای حیاتی‪ ،‬تداوی و امراض‪ ،‬کیمیا و محیط زیست‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫فصل ها وزیر فصلهای مضامین‬

‫فصل اول‪ :‬اساسات کیمیای حیاتی‬

‫ترکیب مرکبات طبیعی‪ ،‬تعامالت کیمیایی حیاتی‪ ،‬انواع رابطه منشا حیات‪ ،‬مالیکول های طبیعی‪،‬‬
‫حجرات و بخش های آن‬

‫فصل دوم‪ :‬آب‬

‫ساختمان مالیکولی آب‪ ،‬روابط غیر اشتراکی‪ ،‬روابط غیر اشتراکی جلب و جذب بین اتم ها و گروپ های چارچ دار و‬
‫متضاد‪ ،‬اشتراک مالیکول های غیر طبیعی‪ ،‬خاصیت های حرارتی آب‪ ،‬خاصیت انحاللیت آب‪ ،‬ایونایزیشن آب‪ ،‬تیزاب‪،‬‬
‫القلی و ‪ ، PH‬بفر ها‪ ،‬بفر های فیزیولوژیکی‪ ،‬بفر های فاسفیت‪ ،‬خصوصیات جمعی محلول ها آبی‪ ،‬بفر های پروتین‪ ،‬فشار‬
‫بخار‪ ،‬بلند رفتن نقطه غلیان‪ ،‬پائین آوردن نقطه انجماد‪ ،‬فشار اسموتیک‪ ،‬پربلم ها و مشکالت فشار اسموتیک‬

‫فصل سوم‪ :‬کاربوهایدریت ها‬

‫انواع کاربوهایدریت ها‪ ،‬قندهای یک قیمته (شکرهای شش کاربنه)‪ ،‬گلوکوز‪ ،‬فرکتوز‪ ،‬گلکتوز‪ ،‬رایبوز و دی‪ ،‬اکسی‬
‫رایبوز (شکر های پنج کاربنه)‪ ،‬قند های دو قیمته‪ ،‬مالتوز‪ ،‬لکتوز‪ ،‬سکروز‪ ،‬قند های چند قیمته‪ ،‬نشایسته‪ ،‬کالیکوجن‪،‬‬
‫سلولوز‪ ،‬انتقال خون و گروپ انتی جن آنها‬

‫فصل چهارم‪ :‬شحمیات یا ‪Lipids‬‬

‫وظایف بیالوژیکی لیپید ها‪ ،‬تیزاب های شحمی‪ ،‬خصوصیات تیزاب های شحمی‪ ،‬تعامالت کیمیاوی تیزاب های‪ ،‬شحمی‪،‬‬
‫تعامالت در رابطه دوگانه تیزاب های شحمی غیرمشبوع‪ ،‬ایکوسیاناید‪ ،‬فشرده تنظیم عده از فعالیت ها و پروسس های‬
‫بیالوژیکی توسط )‪ (Thromboxane’s and Leukotrienes’s, Prostaglandin‬گلیسراید ها‪ ،‬فاسفو‬
‫گلیسراید ها‪ ،‬لیپید های بدون گلیسراید‪ ،‬استراید ها‪ ،‬لیپید های مغلق‪ ،‬چهار صنف عمده ‪ Plasma lipoprotein‬در‬
‫انسان‪ ،‬ساختار بیولوژیکی غشاء در حالت مایع‪ ،‬نقش غشا در انتقاالت‪ ،‬سهولت در دیفیوشن و خصوصیات انتقال مالیکولی‪،‬‬
‫اسموسس عبور غیر ارادی محلول از پرده نیمه قابل نفوذ غلظت اسموتیک‬

‫‪46‬‬
 ‫فصل پنجم‪ :‬امینواسیدها‬

‫مقدمه‪ ،‬طبقه بندی امینواسیدها‪ ،‬امینواسیدهای خنثی‪ ،‬امینواسیدهای گوگرد دار‪ ،‬امونواسید های حلقوی‪ ،‬امینواسیدهای‬
‫تیزابی‪ ،‬امینواسیدهای قلوی‪ ،‬خواص امینواسیدها‪ ،‬پیپتیدها‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬پروتینها‬

‫مقدمه‪ ،‬طبقه بندی پروتین ها ازنظر وظیفه ای که درموجودات زنده دارند‪ ،‬طبقه بندی پرتین ها ازنظر خوا ص فزیکی‬
‫وکیمیاوی‪ ،‬پروتینهای مرکب‪.‬‬

‫فصل هفتم‪:‬ویتامین ها‬

‫ویتامین های منحل در شحم‪ ،‬ویتامین‪ ،A‬ویتامین‪ ،K‬ویتامین ‪ ،D‬ویتامین ‪ ،E‬ویتامین ها منحل در آب‪ ،‬پنتوتینک اسید‪،‬‬
‫نیاسین‪ ،‬رایبوفالوین‪ ،‬تایمین‪ ،‬پایرودوکسین‪ ،‬بیوتین‪ ،‬ویتامین ‪ ،B12‬ویتامین ‪C‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬انزایم ها‬

‫مقدمه‪ ،‬طبقه بندی ونام گذاری انزایمها‪ ،‬خواص انزایم ها‬

‫فصل نهم‪ :‬هورمونها‬

‫مقدمه‪ ،‬نحوه عمل هورمونها‪ ،‬طبقه بندی هورومونها‪ ،‬هورمونهای غدد فوق کلیوی‪ ،‬هورمونهای غدد جنسی‪ ،‬هورمونهای‬
‫غده هیپوفیز‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬جنیتک مالیکولی‬

‫ساختمان نیوکلیوتاید‪ ،‬ساختمان ‪DNA‬و ‪ ،RNA‬کاپی شدن ‪ ،DNA‬جریان معلومات جنیتیکی در سیستم بیولوژیکی‪،‬‬
‫تشکیل پروتین‪ ،‬آشناسازی و مبادرت‪ ،‬طویل شدن زنجیر‪ ،‬انقضاء و به پایان رسیدن‪ ،‬طبیعت جهش ها‪ ،‬صدمه شعاع بنفش‬
‫و ترمیم ‪ ،DNA‬اثر نواقص در ترمیم ‪DNA‬‬

‫فصل یازدهم‪ :‬نقش کیمیای حیاتی درتداوی امراض‬

‫تدافع در مقابل امراض ساری‪ ،‬معالجه یا تداوی با مواد کیمیاوی‪ ،‬انتی بیوتیک ها‪ ،‬امراض ناشی از سؤ تغذی‪ ،‬امراض عقلی‪،‬‬
‫وعصبی‪ ،‬امراض ناشی از فعالیت غیرنورمال غداوات اندوکراین‪ ،‬سالخوردگی‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫کارعملی‪:‬‬

‫فرق بین مواد عضوی وغیر عضوی‪ ،‬معلوم نمودن ‪ ،pH‬معرفی انواع تیزاب ها وانزایمها‪ ،‬هضم در نشخوارکنندگان ومعده‬
‫ساد‪ ،‬استقالب آب‪ ،‬استقالب قندها‪ ،‬استقالب مواد پروتینی‪ ،‬استقالب مواد شحمی‪ ،‬استقالب مواد معدنی و ویتامینها وتعیین‬
‫انرژی مواد غذای‪.‬‬

‫مفردات درسی و کورس پالیسی هفته وار مضمون کیمیای حیاتی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪2‬‬ ‫سوم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫کیمیای حیاتی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون و پالیسی کورس و‬
‫اساسات کیمیای حیاتی (ترکیب‬
‫‪1‬‬
‫مرکبات طبیعی‪ ،‬تعامالت کیمیایی‬
‫اول‬
‫حیاتی‪ ،‬انواع رابطه منشا حیات)‬
‫مالیکول های طبیعی‪ ،‬حجرات و‬
‫‪2‬‬
‫بخش های آن‬
‫آب (ساختمان مالیکولی آب‪،‬‬
‫روابط غیر اشتراکی‪ ،‬روابط غیر‬
‫اشتراکی جلب و جذب بین اتم ها‬
‫و گروپ های چارچ دار و متضاد‪،‬‬ ‫‪3‬‬
‫اشتراک مالیکول های غیر طبیعی‪،‬‬
‫خاصیت های حرارتی آب‪،‬‬
‫خاصیت انحاللیت آب)‬
‫ایونایزیشن آب‪ ،‬تیزاب‪ ،‬القلی و‬ ‫دوم‬
‫‪ ،PH‬بفر ها‪ ،‬بفر های فیزیولوژیکی‪،‬‬
‫بفر های فاسفیت‪ ،‬خصوصیات‬
‫جمعی محلول ها آبی‪ ،‬بفر های‬
‫‪4‬‬
‫پروتین‪ ،‬فشار بخار‪ ،‬بلند رفتن نقطه‬
‫غلیان‪ ،‬پائین آوردن نقطه انجماد‪،‬‬
‫فشار اسموتیک‪ ،‬پربلم ها و‬
‫مشکالت فشار اسموتیک‬

‫‪48‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫(انواع‬ ‫ها‬ ‫کاربوهایدریت‬
‫کاربوهایدریت ها‪ ،‬قندهای یک‬
‫قیمته (شکرهای شش کاربنه)‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫گلوکوز‪ ،‬فرکتوز‪ ،‬گلکتوز‪ ،‬رایبوز‬
‫و دی‪ ،‬اکسی رایبوز (شکر های پنج‬
‫سوم‬
‫کاربنه)‬
‫قند های دو قیمته‪ ،‬مالتوز‪ ،‬لکتوز‪،‬‬
‫سکروز‪ ،‬قند های چند قیمته‪،‬‬
‫‪6‬‬
‫نشایسته‪ ،‬کالیکوجن‪ ،‬سلولوز‪،‬‬
‫انتقال خون و گروپ انتی جن آنها‬
‫شحمیات (وظایف بیالوژیکی لیپید‬
‫شحمی‪،‬‬ ‫های‬ ‫تیزاب‬ ‫ها‪،‬‬
‫خصوصیات تیزاب های شحمی‪،‬‬
‫تعامالت کیمیاوی تیزاب های‪،‬‬ ‫‪7‬‬
‫شحمی‪ ،‬تعامالت در رابطه دوگانه‬
‫تیزاب های شحمی غیرمشبوع‪،‬‬
‫چهارم‬
‫ایکوسیاناید)‬
‫پرسش‬
‫فشرده تنظیم عده از فعالیت ها و‬
‫وپاسخ‬
‫پروسس های بیالوژیکی توسط‬
‫‪(Thromboxane’s‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪Leukotrienes’s,‬‬
‫)‪ Prostaglandin‬گلیسراید ها‬
‫فاسفو گلیسراید ها‪ ،‬لیپید های بدون‬
‫گلیسراید‪ ،‬استراید ها‪ ،‬لیپید های‬
‫عمده‬ ‫صنف‬ ‫چهار‬ ‫مغلق‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫‪ Plasma lipoprotein‬در‬
‫انسان‪ ،‬ساختار بیولوژیکی غشأ در‬
‫پرسش‬
‫حالت مایع‪،‬‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬
‫نقش غشا در انتقاالت‪ ،‬سهولت در‬
‫دیفیوشن و خصوصیات انتقال‬
‫مالیکولی‪ ،‬اسموسس عبور غیر‬ ‫‪10‬‬
‫ارادی محلول از پرده نیمه قابل نفوذ‬
‫غلظت اسموتیک‬
‫امینواسیدها‪ :‬مقدمه‪ ،‬طبقه بندی‬
‫امینواسیدها‪ ،‬امینواسیدهای خنثی‪،‬‬ ‫‪11‬‬
‫پرسش‬ ‫امینواسیدهای گوگرد دار‬ ‫ششم‬
‫وپاسخ‬ ‫حلقوی‪،‬‬ ‫های‬ ‫امونواسید‬
‫‪12‬‬
‫امینواسیدهای تیزابی‪ ،‬امینواسیدهای‬

‫‪49‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫امینواسیدها‪،‬‬ ‫خواص‬ ‫قلوی‪،‬‬
‫پیپتیدها‪.‬‬

‫پروتینها‪ :‬مقدمه‪ ،‬طبقه بندی پروتین‬

‫ها ازنظر وظیفه ای که درموجودات‬ ‫‪13‬‬
‫پرسش‬ ‫زنده دارند‬
‫هفتم‬
‫وپاسخ‬ ‫طبقه بندی پرتین ها ازنظر خوا ص‬
‫پروتینهای‬ ‫وکیمیاوی‪،‬‬ ‫فزیکی‬ ‫‪14‬‬
‫مرکب‪.‬‬
‫امتحان ‪%20‬‬ ‫‪15‬‬

‫ویتامین های منحل در شحم‪،‬‬

‫هشتم‬
‫ویتامین‪ ،A‬ویتامین‪ ،K‬ویتامین ‪،D‬‬ ‫‪16‬‬
‫امتحان‬
‫ویتامین ‪E‬‬
‫‪٪۲۰‬‬

‫ویتامین ها منحل در آب‬ ‫‪17‬‬

‫نهم‬
‫ویتامین ‪C‬‬ ‫‪18‬‬
‫پرسش‬ ‫انزایم ها‪ :‬مقدمه‪ ،‬طبقه بندی ونام‬
‫‪19‬‬ ‫دهم‬
‫وپاسخ‬ ‫گذاری انزایمها‬

‫خواص انزایم ها‬ ‫‪20‬‬

‫هورمونها‪ :‬مقدمه‪ ،‬نحوه عمل‬

‫هورمونها‪ ،‬طبقه بندی هورومونها‪،‬‬ ‫‪21‬‬
‫هورمونهای غدد فوق کلیوی‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش‬
‫جنسی‪،‬‬ ‫غدد‬ ‫هورمونهای‬
‫وپاسخ‬
‫‪22‬‬
‫هورمونهای غده هیپوفیز‪.‬‬
‫ساختمان‬ ‫مالیکولی‬ ‫جنیتک‬
‫‪DNA‬و‬ ‫نیوکلیوتاید‪ ،‬ساختمان‬ ‫‪23‬‬
‫‪ ،RNA‬کاپی شدن ‪DNA‬‬ ‫دوازدهم‬

‫پرسش‬ ‫جریان معلومات جنیتیکی در سیستم‬

‫‪24‬‬
‫وپاسخ‬ ‫بیولوژیکی‪ ،‬تشکیل پروتین‬

‫آشناسازی و مبادرت‪ ،‬طویل شدن‬

‫زنجیر‪ ،‬انقضاء و به پایان رسیدن‪،‬‬
‫پرسش‬ ‫طبیعت جهش ها‪ ،‬صدمه شعاع‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫بنفش و ترمیم ‪ ،DNA‬اثر نواقص‬
‫در ترمیم ‪DNA‬‬

‫‪50‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫نقش کیمیای حیاتی درتداوی‬

‫امراض تدافع در مقابل امراض‬
‫‪26‬‬
‫ساری‪ ،‬معالجه یا تداوی با مواد‬
‫کیمیاوی‬

‫انتی بیوتیک ها‪ ،‬امراض ناشی از سؤ‬

‫‪27‬‬
‫تغذی‬

‫امراض عقلی‪ ،‬وعصبی‪ ،‬امراض‬ ‫چهاردهم‬

‫پرسش‬ ‫ناشی از فعالیت غیرنورمال غدوات‬ ‫‪28‬‬

‫وپاسخ‬ ‫اندوکراین‪ ،‬سالخوردگی‬

‫کار عملی‪ :‬فرق بین مواد عضوی‬

‫‪29‬‬
‫وغیر عضوی‪ ،‬معلوم نمودن ‪pH‬‬
‫پرسش‬
‫عرفی انواع تیزاب ها وانزایمها‪،‬‬ ‫پانزدهم‬
‫وپاسخ‬
‫هضم در نشخوارکنندگان ومعده‬ ‫‪30‬‬
‫ساد‬
‫جمع بندی‬ ‫‪31‬‬
‫جمع بندی‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪32‬‬

‫‪51‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫‪.‬‬
‫آشناییی محصالن به اهمیت آب و‬
‫حیات‪ ،‬انواع کاربوهایدریت ها و‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نقش آنها‪ ،‬انواع شحمیات و نقش‬ ‫‪۱‬‬
‫آنها در بدن‪ ،‬پروتین و وظایف آن‬
‫در بدن‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬آب و انزایم ها‪.‬‬
‫آشنائی محصالن درباره وراثت‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مالیکولی‪ ،‬کمیای حیاتی‪ ،‬تداوی و‬ ‫‪۲‬‬
‫امراض‪ ،‬کیمیا و محیط زیست‪.‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.416‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪52‬‬
 ‫ماخذ‬

1. Adams,R.L.P and J.N Davidson.1986.The chemidtry of Nucleic acid,10 Tenth

New York; Academic Press USA.
2. Blackburn.G.M.1996.Nucleic Acids In Chemistry And Biology, Oxford
Univercity Press.
3. Bock H.D And B.O.EGGUM.1989. Protein Metabolisms In Farm Animals
4. Campbell,M.K 1991.Biochemistry. Published In Saunders College. USA
5. Denniston, J.K Joseph,J.Topping And Robert L.Cart.2001. General.Organic And
Biochemistry,The Mcgraw-Hill Company. USA.
6. Dyson,F1985.Original Of Life.Cambridge; Cambridge Univercity Press. USA.
7. Ebbing, D.D.1996. General Chemistry.Houghton Miffin Company, USA.
8. Hammes. G.1982.Enzyme Catalysis And Requlation,New York Academic Press.
USA.

‫ماخذ کمکی‬

1- Jevons.R.1979 Introductory Chemistry Of Life.Basic Book New York, USA.

2- Khaleqi,A,Ahad.2010. Automobil Exploitation Materials.Minstry Of Higher
Education.Kabul Poly Techin Univrtcity.
3- Mackee. T And James,R.Mackee.1999 Biochmistry WCB/Mcgray-Hill
Company.USA.
4- Page, M.L.1982. The Chmistry Of En Yme Ction. New Yark.Elsevier. USA.
5- Sizer.F, And E Vvhitney.2000.Nutrition.Printed By Von Hoffmann Company
USA.

53
 ‫مفردات درسی مضامین دیپارتمنت حفاظه نباتات‬

‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی علم حشرات‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬
‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫حفاظه نباتات‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی علم حشرات‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag PP 0425‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مبادی علم حشرات (‪ )Principle of Entomology‬منحیث اساسات برای شناسائی حشرات در سمستر چهارم تدریس‬
‫میگردد‪ .‬این مضمون شامل شش فصل میباشد‪ .‬معلومات عمومی در مورد حشرات و اقارب آنها‪ ،‬ساختمان جلد‪ ،‬سر‪،‬‬
‫سینه‪ ،‬شکم و ضمایم آن ها‪ ،‬اناتومی و فزیالوژی داخلی‪ ،‬انواع تکثر‪ ،‬انکشاف تخم‪ ،‬انواع الروا‪ ،‬شفیره‪ ،‬نمو و استحاله‬
‫حشرات‪ ،‬طبقهبندی و ایکالوجی حشرات را شامل میباشد‪ .‬طبقهبندی شامل ‪ 29‬آردر بوده و توجه بیشتر در قسمت‬
‫شناسائی و طبقه بندی حشرات تا سطح فامیل باالی آردرهای که آفات عمده زراعتی را تشکیل میدهند‪ ،‬صورت گرفته‬
‫است‪.‬‬

‫اهداف آموزشی مضمون‬

‫تشخیص حشرات و سایر بندپایان؛‬ ‫‪‬‬

‫طبقهبندی حشرات تا سرحد فامیلی و آردر آنها؛‬ ‫‪‬‬
‫تهیه کلکسیونهای حشرات و نگهداری آنها در البراتوارها‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیوههای تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه لکچر در صنف بوسیله پروجکتور؛‬ ‫‪‬‬

‫انجام کارهای گروپی در داخل صنف؛‬ ‫‪‬‬
‫بررسی دروس گذشته و ایجاد انگیزه برای مطالب تدریس؛‬ ‫‪‬‬
‫تقسیم محصالن به گروپهای مشخص برای انجام فعالیتهای آموزشی بیرون صنف؛‬ ‫‪‬‬
‫انجام کارهای عملی در داخل البراتوار؛‬ ‫‪‬‬

‫‪54‬‬
 ‫انجام کارهای عملی در فارم تحقیقاتی پوهنحی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫سرفصلهای مضمون‬

‫فصل اول عمومیات شامل‪ :‬مقدمه‪ ،‬مروری بر حشرهشناسی‪ ،‬کثرت و تنوع حشرات‪ ،‬طبقهبندی و خصوصیات صنوف‬
‫بندپایان‪ ،‬خصوصیات حشرات‪ ،‬موقف حشرات‪ ،‬فواید و نواقص حشرات و ارتقاء در حشرات میباشد‪.‬‬

‫فصل دوم مورفولوجی حشرات شامل‪ :‬ساختمان عمومی بدن حشرات‪ ،‬اسکلیت خارجی‪ ،‬سر حشرات‪ ،‬انواع دهن و‬
‫ساختمان آن ها‪ ،‬چشمان ساده و مرکب‪ ،‬شاخک و انواع آن‪ ،‬سینه حشرات‪ ،‬پا و انواع آن‪ ،‬بال و انوع آن‪ ،‬شکم حشرات‪،‬‬
‫زواید تناسلی و غیرتناسلی میباشد‪.‬‬

‫فصل سوم فزیولوجی حشرات شامل‪ :‬جهاز هاضمه‪ ،‬جهاز اطراحیه‪ ،‬جهاز دوران خون‪ ،‬جهاز تنفسی‪ ،‬جهاز عضالت و جهاز‬
‫عصبی‪ ،‬اعضای حسی‪ ،‬آخذههای نوری‪ ،‬کیمیاوی‪ ،‬میخانیکی و سایر آخذهها و جهاز تناسلی در حشرات میباشد‪.‬‬

‫فصل چهارم دوران حیات حشرات شامل‪ :‬تکثر و انواع آن‪ ،‬القاح‪ ،‬نمو و انکشاف جنین در حشرات‪ ،‬نمو و استحاله‪،‬‬
‫جفت گیری در حشرات‪ ،‬انکشاف حشرات بدون استحاله‪ ،‬انکشاف استحاله تدریجی‪ ،‬انکشاف استحاله نامکمل‪ ،‬انکشاف‬
‫استحاله مکمل‪ ،‬دوران فصلی حشرات‪ ،‬یک نسله‪ ،‬چندین نسله و نسل به تعویق افتاده‪ ،‬دوره استراحت‪ ،‬کرختی یا دیاپوز‪،‬‬
‫غدوات اندوکراین و اگزوکراین‪ ،‬هارمونها و فرامونها میباشد‪.‬‬

‫فصل پنجم ایکالوجی حشرات شامل‪ :‬مفهوم جمعیت‪ ،‬ایکوسیستم و ایکوسیستم زراعتی‪ ،‬بروز حشرات‪ ،‬فکتورهای تعیین‬
‫کننده ازدیاد جمعیت حشرات‪ ،‬تاثیرات محیطی باالی انکشاف حشرات و تنظیم جمعیت حشرات میباشد‪.‬‬

‫فصل ششم طبقهبندی حشرات شامل‪ :‬اهداف طبقهبندی‪ ،‬طبقهبندی عمومی حشرات‪ ،‬تشریح مشخصات آردرها و فامیلهای‬
‫عمده‪ ،‬آردر عمده راستباالن‪ ،‬سختباالن‪ ،‬فلسدارباالن‪ ،‬ریشکدارباالن‪ ،‬آردر عمده یکسانباالن‪ ،‬نیمباالن‪ ،‬دوباالن و‬
‫غشائیباالن میباشد‪.‬‬

‫مفردات بخش البراتوار و کارهای عملی‬

‫شامل‪ :‬آشنائی و استفاده از مایکروسکوپ‪ ،‬بندپایان و صنوف آن‪ ،‬اصطالحات مربوط به ساختمان بدن حشرات‪ ،‬اسکلیت‬
‫خارجی و ساختمان مربوطه آن‪ ،‬سر حشرات و ساختمانهای مربوطه‪ ،‬سینه و ساختمانهای مربوطه‪ ،‬شکم و ساختمانهای‬
‫مربوطه‪ ،‬جهاز هاضمه‪ ،‬جهاز اطراحیه‪ ،‬جهاز دوران خون‪ ،‬جهاز تنفسی‪ ،‬جهاز عضالت‪ ،‬جهاز عصبی و آخذهها‪ ،‬نمو و‬
‫استحاله و انواع آن در حشرات‪ ،‬دوره استراحت‪ ،‬کرختی یا دیاپوز‪ ،‬غدوات اندوکراین و اگزوکراین‪ ،‬شناسائی و تشخیص‬
‫آردرهای عمده حشرات‪ ،‬وسایل جمعآوری‪ ،‬ساختن یک کلکسیون خوب‪ ،‬جمعآوری‪ ،‬سنجاق و نگهداری حشرات‬
‫میباشد‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫زمینهسازی به منظور طرح و اجراء تحقیقات علمی معیاری در بخشهای‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫نمره‬

‫‪3.00‬‬
‫مختلف جلوگیری از خسارت آفات و امراض نباتات توسط کادرها و‬
‫محصالن حفاظه نباتات‪.‬‬
‫تحقیقات و مطالعات علمی برای انکشاف هر چه بیشتر طب نباتی برای‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.33‬‬
‫دستیابی به طُرق جدید کنترول آفات و امراض نباتی و تربیه و تقدیم افراد‬
‫مسلکی‪ ،‬مفید و آموزش دیده برای جامعه در عرصه حفاظه نباتات مطابق نیاز‬
‫ایجاد ارتباط علمی‪-‬مسلکی با نهادهای ذیربط و تشویق به تطبیق قرانطین‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪1.67‬‬
‫بازار کار؛‬
‫داخلی و خارجی باالی نباتات؛‬

‫کنترول مواد غذائی از نگاه آلوده بودن با امراض و آفات نباتی؛‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪1.67‬‬

‫‪2.04‬‬
‫بررسی ادویهجات کیمیاوی آفتکش در بازار مربوطه و اثرات آنها بر محیط‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫زیست و توصیه به استفاده از ادویهجات طبیعی جهت کنترول آفات و امراض‬

‫‪56‬‬
‫نباتی؛‬
‫به حد اکثر رساندن محصوالت از نگاه کمی و کیفی ضمن به حد اقل رساندن‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫هزینه تولید و آلودگی محیط زیست؛‬

‫حفاظت حیات نباتات بومی کشور اعم از غلهجات‪ ،‬حبوبات‪ ،‬نباتات صنعتی‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪1.67‬‬
‫نباتات طبی‪ ،‬درختان مثمر و غیر مثمر‪ ،‬بتهها‪ ،‬علوفهجات‪ ،‬نباتات زینتی و‬
‫گلها؛‬
‫افزایش رشد‪ ،‬انکشاف و توسعه منابع و محصوالت زارعتی با کیفیت‪ ،‬عاری‬

‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫از امراض و آفات نباتی جهت رشد اقتصادی صادرات و در نهایت خود کفایی‬
‫کشور؛‬

‫تهیه‬
‫مضره‬
‫توانائی‬
‫مضمون‬

‫حشرات‬

‫آنها در‬
‫تشخیص‬

‫نگهداری‬
‫مخصوص ًا‬

‫طبقهبندی‬
‫حشرات و‬

‫حشرات تا‬

‫البراتوارها‬
‫کلکسیونها‬
‫نتایج متوقعه‬

‫سایر بندپایان‬

‫و آردر آنها‬

‫ی حشرات و‬
‫سرحد فامیلی‬

‫مجموع‬

‫اوسط عمومی‬
‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته (مبادی علم حشرات)‬
 ‫کورس پالیسی هفتهوار مضمون (مبادی علم حشرات)‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬

‫معلومات اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪۳‬‬ ‫چهارم‬ ‫دوم‬ ‫حفاظه نباتات‬ ‫مبادی علم حشرات‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی کورسپالیسی مضمون‪ ،‬فصل اول عمومیات‪ :‬مقدمه‪ ،‬مروری بر‬
‫پرسش و‬ ‫‪1‬‬
‫حشرهشناسی‪ ،‬کثرت و تنوع حشرات‬
‫‪1‬‬
‫پاسخ‬
‫طبقهبندی و خصوصیات صنوف بندپایان‬ ‫‪2‬‬

‫پرسش و‬
‫خصوصیات حشرات‪ ،‬موقف حشرات‪ ،‬فواید و نواقص حشرات‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫پاسخ‬
‫ارتقاء در حشرات‬ ‫‪4‬‬

‫فصل دوم مورفولوجی حشرات‪ :‬ساختمان عمومی بدن حشرات‪ ،‬اسکلیت‬

‫پرسش و‬ ‫‪5‬‬
‫خارجی‬
‫‪3‬‬
‫پاسخ‬
‫سر حشرات‬ ‫‪6‬‬

‫پرسش و‬
‫انواع دهن و ساختمان آنها‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫پاسخ‬
‫چشمان ساده و مرکب‪ ،‬شاخک و انواع آن‬ ‫‪8‬‬

‫پرسش و‬
‫سینه حشرات‪ ،‬پا و انواع آن‪ ،‬بال و انوع آن‬ ‫‪9‬‬
‫‪5‬‬
‫پاسخ‬
‫شکم حشرات‪ ،‬زواید تناسلی و غیرتناسلی‬ ‫‪10‬‬

‫پرسش و‬
‫فصل سوم فزیولوجی حشرات‪ :‬جهاز هاضمه‪ ،‬جهاز اطراحیه‬ ‫‪11‬‬
‫‪6‬‬
‫پاسخ‬
‫جهاز دوران خون‪ ،‬جهاز تنفسی‬ ‫‪12‬‬

‫پرسش و‬
‫جهاز عضالت‪ ،‬جهاز عصبی‪ ،‬اعضای حسی‬ ‫‪13‬‬
‫‪7‬‬
‫پاسخ‬
‫آخدههای نوری‪ ،‬کیمیاوی‪ ،‬میخانیکی و سایر آخذهها‪ ،‬جهاز تناسلی‬ ‫‪14‬‬

‫‪57‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫پرسش و‬
‫فصل چهارم دوران حیات حشرات‪ :‬تکثر و انواع آن‬ ‫‪15‬‬
‫‪8‬‬
‫پاسخ‬
‫القاح‪ ،‬نمو و انکشاف جنین در حشرات‬ ‫‪16‬‬

‫نمو و استحاله‪ ،‬جفتگیری در حشرات‬ ‫‪17‬‬

‫امتحان نیمه‬
‫انکشاف حشرات بدون استحاله‪ ،‬انکشاف استحاله تدریجی‪ ،‬انکشاف استحاله‬ ‫‪9‬‬
‫سمستر‬
‫‪18‬‬
‫نامکمل‪ ،‬انکشاف استحاله مکمل‬

‫پرسش و‬
‫دوران فصلی حشرات‪ ،‬یک نسله‪ ،‬چندین نسله و نسل به تعویق افتاده‬ ‫‪19‬‬
‫‪10‬‬
‫پاسخ‬
‫دوره استراحت‪ ،‬کرختی یا دیاپوز‬ ‫‪20‬‬

‫پرسش و‬
‫غدوات اندوکراین و اگزوکراین‬ ‫‪21‬‬
‫‪11‬‬
‫پاسخ‬
‫هارمونها و فرامونها‬ ‫‪22‬‬

‫فصل پنجم ایکالوجی حشرات‪ :‬مفهوم جمعیت‪ ،‬ایکوسیستم و ایکوسیستم‬

‫پرسش و‬ ‫‪23‬‬
‫زراعتی‬
‫‪12‬‬
‫پاسخ‬
‫بروز حشرات‪ ،‬فکتورهای تعیین کننده ازدیاد جمعیت حشرات‬ ‫‪24‬‬

‫تأثیرات محیطی باالی انکشاف حشرات‪ ،‬تنظیم جمعیت حشرات‬ ‫‪25‬‬

‫پرسش و‬
‫‪13‬‬
‫پاسخ‬
‫فصل ششم طبقهبندی حشرات‪ :‬اهداف طبقهبندی‬ ‫‪26‬‬

‫پرسش و‬
‫طبقهبندی عمومی حشرات‬ ‫‪27‬‬
‫‪14‬‬
‫پاسخ‬
‫تشریح مشخصات آردرها و فامیلهای عمده‬ ‫‪28‬‬

‫پرسش و‬
‫آردر عمده راستباالن‬ ‫‪29‬‬
‫‪15‬‬
‫پاسخ‬
‫سختباالن و فلسدارباالن‪ ،‬ریشکدارباالن‬ ‫‪30‬‬

‫آردر عمده یکسانباالن‪ ،‬نیمباالن‬ ‫‪31‬‬

‫جمع بندی‬ ‫‪16‬‬
‫دوباالن و غشائیباالن‬ ‫‪32‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ماخذ‬

.‫ انتشارات ستاره نقرهای هرات‬.‫ مبادی علم حشرات‬.1392 .‫ عبدالظاهر‬،‫ حبیبی‬-1

.‫ پوهنتون کابل‬.‫ حشره شناسی و تنظیم آفات‬.1391 .‫ محمد حامد‬،‫ عثمانخیل‬-2
‫ پوهنتون کابل‬.‫ حشره شناسی تطبیقی‬1387 .‫ محمد سلیم‬،‫ رحیمی‬-3
.‫ انتشارات پوهنتون رازی کرمانشاه‬.‫ آفات و کنترول آنها‬،‫ حشره شناسی کشاورزی‬.1382 .‫ علی تقی‬،‫ میرمویدی‬-4

:‫منابع کمکی‬

1- Chapman. R. F. 2013. The insects structure and function. 5th edition. Cambridge university press.
2- Christian. Y. Oseto .2007 General and applied Entomology. Insect Activity Manual 2nd edition. Kendal Hunt
Publishing company. USA.
3- Christian.Y. Oseto, Emily L. Shebish. 2010. General and applied Entomology investigations. Kendal Hunt
Publishing company, USA.
4- D. B. Tembahar. 2012. Modern Entomology. 2nd edition. Himalaya Publishing House, India.
5-David G, Michael S. engel. 2005. Evolution of the insects. Cambridge university press. USA.
6- Elzinga. Rechard J. 2004. Fundamentals of Entomology. 6th edition. Pearson

59
 ‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی علم امراض نباتی‬
‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬
‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫حفاظه نباتات‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی علم امراض نباتی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag PP 0430‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫مایکروبیولوژی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مبادی علم امراض نباتی در سمستر چهارم برای محصالن پوهنحیهای زراعت تدریس میشود‪ .‬در این مضمون عمومیات‪ ،‬پرازیتزم و‬
‫انکشاف مرض‪ ،‬طرز حملۀ پتوجنهای نباتی باالی نباتات میزبان‪ ،‬مقاومت و دفاع نباتات در مقابل پتوجنهای نباتی‪ ،‬تأثیرات عوامل‬
‫محیطی باالی انکشاف امراض ساری‪ ،‬تنظیم امراض نباتی‪ ،‬قارچها و امراض قارچی نباتات‪ ،‬پروکاریوتها (بکتریا و مولیکوتها) و‬
‫امراض ناشی از آنها‪ ،‬ویروسها و امراض ویروسی نباتی‪ ،‬نیماتودها و امراض نیماتودی نباتی‪ ،‬نباتات عالی طفیلی و اختالالت‬
‫فیزیولوجیکی (غیر پرازیتی) نباتات مورد بحث قرار میگیرد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫آشناییی با عاملین امراض نباتی؛‬ ‫‪‬‬

‫آشناییی با میخانیکیتهای دفاعی نباتات؛‬ ‫‪‬‬
‫آشناییی با روشهای کنترول امراض نباتی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیوههای تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه لکچر در صنف بوسیله پروجکتور؛‬ ‫‪‬‬

‫انجام کارهای گروپی در داخل صنف؛‬ ‫‪‬‬
‫بررسی دروس گذشته و ایجاد انگیزه برای مطالب تدریس؛‬ ‫‪‬‬
‫تقسیم محصالن به گروپهای مشخص برای انجام فعالیتهای آموزشی بیرون صنف؛‬ ‫‪‬‬
‫انجام کارهای عملی در داخل البراتوار؛‬ ‫‪‬‬
‫انجام کارهای عملی در فارم تحقیقاتی پوهنحی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪60‬‬
 ‫سرفصل های مضمون‬

‫فصل اول عمومیات‪ :‬مفهوم مرض و پتوجن در نبات‪ ،‬اهمیت امراض نباتی‪ ،‬تاریخچه امراض نباتی‪ ،‬طبقهبندی امراض نباتی‪ ،‬چگونه‬
‫پتوجنهای نباتی باعث امراض میگردند‪ ،‬تشخیص امراض نباتی‪.‬‬

‫فصل دوم پرازیتزم و انکشاف مرض‪ :‬ارتباط بین پتوجن و نبات میزبان‪ ،‬تغذیۀ مایکروارگانیزمها‪ ،‬انکشاف مرض‪ ،‬مثلث مرض‪ ،‬مراحل‬
‫انکشاف مرض‪ ،‬اپیدیمیولوجی و رابطه آن با دوارن مرض‪.‬‬

‫فصل سوم طرز حملۀ پتوجنهای نباتی باالی نباتات میزبان‪ :‬نفوذ پتوجنهای نباتی بوسیله قوه میخانیکی‪ ،‬قابلیتهای کیمیاوی پتوجنهای‬
‫نباتی‪ ،‬انزایمها‪.‬‬

‫فصل چهارم مقاومت و دفاع نباتات در مقابل پتوجنهای نباتی‪ :‬امراض نباتی و مقاومت نبات در مقابل پتوجن‪ ،‬انواع مقاومت در نباتات‪،‬‬
‫مقاومت حقیقی‪ ،‬مقاومت عمودی‪ ،‬مقاومت افقی‪ ،‬مقاومت فزیکی و ساختمانی‪.‬‬

‫فصل پنجم تأثیرات عوامل محیطی باالی انکشاف امراض ساری‪ :‬شرایط محیطی‪ ،‬تأثیر تغذیۀ نبات میزبان در ارتباط به امراض ساری‪.‬‬

‫فصل ششم تنظیم امراض نباتی‪ :‬مفهوم تنظیم تلفیقی امراض نباتی‪ ،‬روشهای مختلف تنظیم امراض نباتی‪.‬‬

‫فصل هفتم قارچها و امراض قارچی نباتات‪ :‬تاریخچه‪ ،‬ساختمانهای عمدۀ قارچی‪ ،‬نمو و تغذیه‪ ،‬تکثر و وراثت‪ ،‬طبقهبندی‪ ،‬انتشار‪ ،‬عالیم‬
‫امراض قارچی‪ ،‬تنظیم تلفیقی امراض قارچی‪ ،‬امراض سرخی غالت‪.‬‬

‫فصل هشتم پروکاریوتها و امراض ناشی از آنها‪ :‬بکتریا و مولیکیوتها‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اساسات بیولوجیکی‪ ،‬ساختمان حجره‪ ،‬تکثر و وراثت‪،‬‬
‫طبقه بندی‪ ،‬انتشار‪ ،‬عالیم امراض بکتریائی و مولیکیوتی‪ ،‬تنظیم تلفیقی امراض بکتریایی و مولیکوتی‪ ،‬مرض بالیت آتشی سیب و ناک‪،‬‬
‫مرض اکس (‪ )X‬شفتالو‪.‬‬

‫فصل نهم ویروسها و امراض ویروسی نباتی‪ :‬تاریخچه‪ ،‬ترکیب‪ ،‬ساختمان و مارفولوجی ویروسهای نباتی‪ ،‬موقعیت بیولوجیکی‬
‫ویروسها‪ ،‬پخش و انتشار ویروسها‪ ،‬طبقهبندی و نامگذاری ویروسهای نباتی‪ ،‬عالیم امراض ویروسی نباتات‪ ،‬تنظیم تلفیقی ویروسهای‬
‫نباتی‪ ،‬مرض ویروس موزائیک تنباکو‪.‬‬

‫فصل دهم نیماتودها و امراض نیماتودی نباتی‪ :‬مارفولوجی‪ ،‬طبقهبندی‪ ،‬دوران حیات‪ ،‬تکثر و انتشار‪ ،‬عالیم امراض نیماتودی‪ ،‬اضرار‬
‫نیماتودهای نباتی‪ ،‬تنظیم تلفیقی نیماتودها‪ ،‬نیماتودهای گره ریشه‪.‬‬

‫فصل یازدهم نباتات عالی طفیلی‪ :‬خصوصیات مارفولوجیکی‪ ،‬عالیم و نشانههای نباتات عالی طفیلی‪ ،‬انتشار نباتات عالی طفیلی‪ ،‬تنظیم‬
‫تلفیقی نباتات عالی طفیلی‪ ،‬زردپیچک‪ ،‬شنگل‪ ،‬شاخلوحشی‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫فصل دوازدهم اختالالت فیزیولوجیکی (غیر پرازیتی) نباتات‪ :‬تشخیص اختالالت فزیولوجیکی‪ ،‬کمبود و یا ازدیاد عناصر غذایی‪ ،‬کمبود‬
‫و یا ازدی اد رطوبت‪ ،‬کمبود و یا ازدیاد نور‪ ،‬تیزابیت و یا قلویت خاک‪ ،‬سایر فکتورهای اختالالت فزیولوجیکی‪ ،‬تنظیم اختالالت‬
‫فزیولوجیکی نباتات‪.‬‬

‫مفردات بخش البراتوار و کارهای عملی‬

‫مایکروسکوپ‪ :‬شناخت قسمتهای مختلف مایکروسکوپ و طٌرق استفاده از آن‪ ،‬انواع مایکروسکوپها و کاربرد آنها در البرتوارهای‬
‫امراض نباتی‪ ،‬قدرت بزرگ نمائی مایکروسکوپ‪ ،‬معرفی سامان‪ ،‬وسایل و مواد معمول البراتوارهای امراض نباتی‪.‬‬

‫ساختن سالیدهای مؤقت‪ :‬معرفی سالید و کاربرد آنها‪ ،‬انواع سالیدها‪ ،‬طرز تهیۀ سالیدها‪ ،‬استعمال سالیدها تحت مایکروسکوپ‪،‬‬
‫رنگآمیزی سالیدها‪.‬‬

‫تشخیص عاملین مرضآور مجهول‪ :‬تطبیق فرضیۀ کوخ‪ ،‬طبقهبندی و راجستر نمودن‪ ،‬محیطهای کشت (‪ ،)Culture media‬تهیه محیط‬
‫کشت معمول‪ ،‬تهیه محیط کشت خاص‪ ،‬انواع محیطهای کشت‪ ،‬ساختن محیط کشت معمول برای بعضی از قارچها و بکتریا (‪،)PDA‬‬
‫روشهای جمعآوری نمونههای مصاب از ساحه‪ ،‬تجرید‪ ،‬و نگهداشت قارچهای معمول مرضزا‪ ،‬روشهای معمول و عام تشخیص امراض‬
‫نباتی در مزارع‪ ،‬روشهای معمول و عام تشخیص امراض نباتی در البراتوار‪ ،‬جمعآوری مواد مصاب از ساحه به شکل عملی‪ ،‬تشخیص‬
‫ممکنۀ امراض مربوطه از مواد مصاب ساحات جمعآوری شده‪ ،‬ارزیابی راپورها و کارهای البراتواری محصالن‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫زمینهسازی به منظور طرح و اجراء تحقیقات علمی معیاری در بخشهای مختلف جلوگیری از خسارت آفات و امراض نباتات‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.33‬‬
‫توسط کادرها و محصالن حفاظه نباتات‪.‬‬

‫تحقیقات و مطالعات علمی برای انکشاف هر چه بیشتر طب نباتی برای دستیابی به طُرق جدید کنترول آفات و امراض نباتی و‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫تربیه و تقدیم افراد مسلکی‪ ،‬مفید و آموزش دیده برای جامعه در عرصه حفاظه نباتات مطابق نیاز بازار کار؛‬

‫ایجاد ارتباط علمی‪-‬مسلکی با نهادهای ذیربط و تشویق به تطبیق قرانطین داخلی و خارجی باالی نباتات؛‬

‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫کنترول مواد غذائی از نگاه آلوده بودن با امراض و آفات نباتی؛‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫نمره‬

‫‪2.00‬‬
‫بررسی ادویهجات کیمیاوی آفتکش در بازار مربوطه و اثرات آنها بر محیط زیست و توصیه به استفاده از ادویهجات طبیعی‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫نمره‬

‫‪1.00‬‬
‫جهت کنترول آفات و امراض نباتی؛‬

‫به حد اکثر رساندن محصوالت از نگاه کمی و کیفی ضمن به حد اقل رساندن هزینه تولید و آلودگی محیط زیست؛‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫نمره‬

‫‪2.33‬‬

‫‪63‬‬
‫حفاظت حیات نباتات بومی کشور اعم از غلهجات‪ ،‬حبوبات‪ ،‬نباتات صنعتی‪ ،‬نباتات طبی‪ ،‬درختان مثمر و غیر مثمر‪ ،‬بتهها‪،‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫نمره‬

‫‪2.67‬‬
‫علوفهجات‪ ،‬نباتات زینتی و گلها؛‬

‫افزایش رشد‪ ،‬انکشاف و توسعه منابع و محصوالت زارعتی با کیفیت‪ ،‬عاری از امراض و آفات نباتی جهت رشد اقتصادی‬

‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫نمره‬

‫‪2.33‬‬

‫‪2.08‬‬
‫صادرات و در نهایت خود کفایی کشور؛‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اوسط عمومی‬
‫آشناییی با عاملین امراض نباتی‬

‫آشناییی با میخانیکیتهای دفاعی نباتات‬

‫آشناییی با روشهای کنترول امراض نباتی‬

‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته (مبادی علم امراض نباتی)‬
 ‫کورس پالیسی هفتهوار مضمون (مبادی علم امراض نباتی)‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬

‫معلومات اساسی‬
‫مبادی علم امراض‬
‫اساسی‬ ‫‪۳‬‬ ‫چهارم‬ ‫دوم‬ ‫حفاظه نباتات‬ ‫زراعت‬
‫نباتی‬

‫ارزیابی روزمره‬ ‫فعالیتهای البراتواری‬ ‫عناوین لکچر‬ ‫ساعت‬ ‫هفته‬

‫عمومیات‪:‬‬
‫مایکروسکوپ‪:‬‬
‫مفهوم مرض و پتوجن در نبات‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫شناخت قسمتهای مختلف مایکروسکوپ و طٌرق‬ ‫‪1‬‬
‫اهمیت امراض نباتی‬
‫استفاده از آن‬
‫تاریخچه امراض نباتی‬ ‫‪1‬‬
‫انواع مایکروسکوپها و کاربرد آنها در البرتوارهای‬
‫طبقهبندی امراض نباتی‬
‫امراض نباتی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫چگونه پتوجنهای نباتی باعث امراض میگردند‬ ‫‪2‬‬
‫قدرت بزرگنمائی مایکروسکوپ‬
‫تشخیص امراض نباتی‬

‫پرازیتزم و انکشاف مرض‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫ارتباط بین پتوجن و نبات میزبان‬ ‫‪1‬‬
‫تغذیۀ مایکروارگانیزمها‬
‫معرفی سامان‪ ،‬وسایل و مواد معمول البراتوارهای امراض‬
‫انکشاف مرض‬ ‫‪2‬‬
‫نباتی‬
‫مثلث مرض‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫مراحل انکشاف مرض‬
‫اپیدیمیولوجی و رابطه آن با دوارن مرض‬

‫طرز حملۀ پتوجنهای نباتی باالی نباتات میزبان‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪1‬‬
‫ساختن سالیدهای مؤقت‪:‬‬ ‫نفوذ پتوجنهای نباتی بوسیله قوه میخانیکی‬
‫معرفی سالید و کاربرد آنها‬
‫قابلیتهای کیمیاوی پتوجنهای نباتی‬
‫انواع سالیدها‬ ‫‪3‬‬
‫طرز تهیۀ سالیدها‬ ‫انزایمها‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫استعمال سالیدها تحت مایکروسکوپ‬ ‫زهرها (توکسینها)‬ ‫‪2‬‬
‫تنظیم کنندههای نموی نباتی‬
‫پولی سکرایدها‬

‫مقاومت و دفاع نباتات در مقابل پتوجنهای نباتی‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫رنگ آمیزی سالیدها‬ ‫امراض نباتی و مقاومت نباتات‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫تیوری ‪Gene-for-Gene‬‬

‫‪64‬‬
‫ارزیابی روزمره‬ ‫فعالیتهای البراتواری‬ ‫عناوین لکچر‬ ‫ساعت‬ ‫هفته‬

‫انواع مقاومت در نباتات‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫مقاومت حقیقی؛ مقاومت عمودی‪ ،‬مقاومت افقی‬ ‫‪2‬‬
‫مقاومت ظاهری؛ فرار از مرض‪ ،‬تحمل مرض‬

‫چگونگی دفاع نباتات مقابل پتوجنها‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫تشخیص عاملین مرضآور مجهول‪:‬‬ ‫دفاع ساختمانی از قبل موجود و بعد از مصابیت‬ ‫‪1‬‬
‫تطبیق فرضیۀ کوخ‬ ‫دفاع کیمیاوی از قبل موجود و بعد از مصابیت‬ ‫‪5‬‬
‫طبقهبندی و راجستر نمودن‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫مقاومت سیستمیک اکتسابی (‪ )SAR‬و (‪)ISR‬‬ ‫‪2‬‬

‫تأثیرات عوامل محیطی باالی انکشاف امراض ساری‪:‬‬

‫شرایط محیطی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫محیط کشت (‪:)Culture media‬‬ ‫درجه حرارت‬ ‫‪1‬‬
‫تهیه محیط کشت معمول‬ ‫رطوبت‬
‫باد‬ ‫‪6‬‬
‫تهیه محیط کشت خاص‬
‫انواع محیطهای کشت‬ ‫نور‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫پی اچ خاک‬ ‫‪2‬‬
‫تأثیر تغذیۀ نبات میزبان در ارتباط به امراض ساری‬

‫تنظیم امراض نباتی‪:‬‬

‫مفهوم تنظیم تلفیقی امراض نباتی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫روشهای مختلف تنظیم امراض نباتی‬ ‫‪1‬‬
‫روشهای مبارزوی دور نگهداشتن پتوجن از میزبان‬

‫ساختن محیط کشت معمول برای بعضی قارچها و بکتریا‬ ‫روشهای مبارزوی محو یا کاهش مواد تلقیحی‬
‫‪7‬‬
‫(‪)PDA‬‬
‫روشهای مبارزوی زراعتی‬
‫روشهای مبارزوی استفاده از ورایتیهای مقاوم‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫روشهای مبارزوی بیولوجیکی‬ ‫‪2‬‬
‫روشهای مبارزوی فزیکی‬
‫روشهای مبارزوی کیمیاوی‬

‫قارچها و امراض قارچی نباتات‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫تاریخچه‬ ‫‪1‬‬
‫روشهای جمعآوری نمونههای مصاب از ساحه‬ ‫ساختمانهای عمدۀ قارچی‬ ‫‪8‬‬
‫نمو و تغذیه‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫تکثر و وراثت‬

‫‪65‬‬
‫ارزیابی روزمره‬ ‫فعالیتهای البراتواری‬ ‫عناوین لکچر‬ ‫ساعت‬ ‫هفته‬
‫طبقهبندی‬
‫انتشار‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪1‬‬
‫عالیم امراض قارچی‬
‫تجرید‪ ،‬و نگهداشت قارچهای معمول مرضزا‬ ‫‪9‬‬
‫تنظیم تلفیقی امراض قارچی‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫امراض سرخی غالت‬ ‫‪2‬‬

‫پروکاریوتها و امراض ناشی از آنها‪ :‬بکتریا و‬

‫مولیکیوتها‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫تاریخچه‬ ‫‪1‬‬
‫تجرید‪ ،‬و نگهداشت قارچهای معمول مرضزا‬ ‫اساسات بیولوجیکی‬ ‫‪10‬‬
‫ساختمان حجره‬
‫تکثر و وراثت‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫طبقهبندی‬

‫انتشار‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫عالیم امراض بکتریائی و مولیکیوتی‬ ‫‪1‬‬
‫تنظیم تلفیقی امراض بکتریائی و مولیکیوتی‬
‫روشهای معمول و عام تشخیص امراض نباتی در مزارع‬ ‫‪11‬‬

‫مرض بالیت آتشی سیب و ناک‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫مرض اکس (‪ )X‬شفتالو‬

‫ویروسها و امراض ویروسی نباتی‪:‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫تاریخچه‬ ‫‪1‬‬
‫روشهای معمول و عام تشخیص امراض نباتی در‬
‫ترکیب‪ ،‬ساختمان و مارفولوجی ویروسهای نباتی‬ ‫‪12‬‬
‫البراتوار‬
‫موقعیت بیولوجیکی ویروسها‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫پخش و انتشار ویروسها‬

‫طبقهبندی و نامگذاری ویروسهای نباتی‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪1‬‬
‫جمعآوری مواد مصاب از ساحه به شکل عملی (از‬ ‫عالیم امراض ویروسی نباتات‬
‫‪13‬‬
‫ولسوالیهای والیت مربوطه)‬ ‫تنظیم تلفیقی ویروس های نباتی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫مرض ویروس موزائیک تنباکو‬
‫نیماتودها و امراض نیماتودی نباتی‪:‬‬
‫مارفولوجی‬
‫جمعآوری مواد مصاب از ساحه به شکل عملی (از‬ ‫طبقهبندی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬
‫ولسوالیهای والیت مربوطه)‬ ‫دوران حیات‬
‫تکثر و انتشار‬
‫عالیم امراض نیماتودی‬

‫‪66‬‬
‫ارزیابی روزمره‬ ‫فعالیتهای البراتواری‬ ‫عناوین لکچر‬ ‫ساعت‬ ‫هفته‬
‫اضرار نیماتودهای نباتی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫تنظیم تلفیقی نیماتودها‬ ‫‪2‬‬
‫نیماتودهای گره ریشه‬
‫نباتات عالی طفیلی‪:‬‬
‫خصوصیات مارفولوجیکی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪1‬‬
‫عالیم و نشانههای نباتات عالی طفیلی‬
‫تشخیص ممکنۀ امراض مربوطه از مواد مصاب ساحات‬ ‫انتشار نباتات عالی طفیلی‬
‫‪15‬‬
‫جمعآوری شده‬ ‫تنظیم تلفیقی نباتات عالی طفیلی‬
‫زردپیچک‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪2‬‬
‫شنگل‬
‫شاخلوحشی‬

‫اختالالت فیزیولوجیکی (غیر پرازیتی) نباتات‪:‬‬

‫تشخیص اختالالت فزیولوجیکی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫کمبود و یا ازدیاد عناصر غذایی‬ ‫‪1‬‬
‫کمبود و یا ازدیاد رطوبت‬
‫تشخیص ممکنۀ امراض مربوطه از مواد مصاب ساحات‬ ‫کمبود و یا ازدیاد نور‬
‫‪16‬‬
‫جمعآوری شده‬

‫تیزابیت و یا قلویت خاک‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫سایر فکتورهای اختالالت فزیولوجیکی‬ ‫‪2‬‬
‫تنظیم اختالالت فزیولوجیکی نباتات‬

‫‪67‬‬
 :‫منابع اساسی‬

.‫ انتشارات عازم کابل‬.‫ مبادی علم امراض نباتی‬.1393 .‫ غالم رسول‬،‫ فیضی‬.1
2. Agrios, George N. 2005. Plant Pathology. New York, Academic press.

:‫منابع کمکی‬

3. Aneja K. R. (2012). Experiments in Microbiology, Plant Pathology and

Biotechnology. New Age International Publishers, Kurukshetra, India.
4. Mehrotra R. S. (2013). Plant Pathology. McGraw Hill Education, India.
5. Mondal kalyan K. 2011. Plant Bacteriology. Kalyani publishers, Kochi, India.
6. Paul Y. S. 2012. Mycology and Plant Pathology. Kalyani Publishers, Bangalore,
India.
7. Ravichandra N. G. 2013. Fundamentals of Plant Pathology. Asoke K. Ghosh,
Bangalore, India.
8. Sarbhoy A. K. 2006. Mycology. Kuldeep Sharma, Indian Council of agriculture
research New Delhi.
‫مفردات درسی صنف سوم‬
 ‫پالن هفته وار مضمون اساسات پرورش طیور‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫اساسات پرورش طیور‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0543‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫پنجم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مضمون اساسات پرورش طیور مضمون اختصاصی دیپارتمنت علوم حیوانی میباشد‪ .‬با تدریس مضمون متذکره در مورد پرورش‪ ،‬منجمنت‬
‫و امراض نسلهای داخلی و خارجی طیور اهلی تدریس صورت میگیرد‪ .‬با فراگیری مضمون متذکره محصالن در مورد غذا و تغذیه طیور‬
‫و همچنان در مورد امراض طیور معلومات الزم می اموزند‪.‬‬

‫هدف کورس‪:‬‬

‫فراگیری محصالن در مورد طیور اهلی‪ ،‬توسعه کمی و کیفی صنعت طیور اهلی و تولیدات آن‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫آشنایی محصالن با جایگاه ومحیط زیست طیور‬ ‫‪‬‬

‫آشنایی محصالن با تولیدات طیور واهمیت آن در جامعه‬ ‫‪‬‬

 ‫فصل ها وزیر فصل های مضامین‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات عمومی‬

‫تاریخچه طیور اهلی‪ ،‬ارزش غذایی محصوالت طیور اهلی‪ ،‬ارزش اقتصادی طیور اهلی‪ ،‬ترکیب کیمیاوی گوشت و تخم مرغ‪ ،‬تولیدات‬
‫گوشت و تخم طیور اهلی به سطح بین المللی‬

‫فصل دووم‪ :‬اناتومی و فزیالوژی طیور اهلی‬

‫پوشش بدن (پرو پوست)‪ ،‬سیستم اسکلیت‪ ،‬سیستم عضلوی‪ ،‬سیستم دورانی خون‪ ،‬سیستم های تکثری‪ ،‬سیستم اطراحیه‪ ،‬سیستم تنفسی‪،‬‬
‫سیستم هضمی‪ ،‬سیستم اعصاب‪ ،‬سیستم اندوکراین‬

‫فصل سووم‪ :‬طبقه بندی طیور‬

‫طبقه بندی زولوژیکی طیور اهلی‪ ،‬طبقه بندی جغرافیوی طیور اهلی‪ ،‬صنف اسیایی‪ ،‬صنف مدیترانه ای‪ ،‬صنف انګلیسی‪ ،‬صنف امریکایی‪،‬‬
‫طبقه بندی طیور اهلی به لحاظ تولید‪ ،‬نوع گوشتی‪ ،‬نوع تخمی‪ ،‬دو مقصده‪ ،‬نسلهای وطنی‪ ،‬نسلهای زینتی‬

‫فصل چهارم‪ :‬نسلگیری‬

‫نسلگیری و انتخاب طیور اهلی‪ ،‬القاح طبیعی‪ ،‬القاح مصنوعی‪ ،‬طریق سپرم گیری‪ ،‬حفظ و نگهداری سپرم‪ ،‬وسایل قابل استفاده در سپرم‬
‫گیری‪ ،‬جفتگیری و انواع جفتگیری مرغها‬

‫فصل پنچم‪ :‬چوچه کشی‬

‫انتخاب تخم مناسب جهت چوچه کشی‪ ،‬سورت بندی‪ ،‬انتقال و ذخیره تخمهای چوچه کشی‪ ،‬عوامل تاثیر گذار باالی تخم های چوچه‬
‫کشی‪ ،‬انواع ماشین های چوچه کشی و طرز استفاده ان‪ ،‬نیازهای اساسی ماشین های چوچه کشی‪ ،‬مراحل رشد جنین در ماشین چوچه‬
‫کشی‬

‫فصل ششم‪ :‬حفظ الصحه و ضدعفونی ماشین های چوچه کشی‬

‫ضد عفونی ماشینهای چوچه کشی‪ ،‬شرایط اطاق ماشین چوچه کشی‪ ،‬تعین جنسیت در چوچه های یک روزه‪ ،‬عوامل موثر در تعین‬
‫جنسیت‪ ،‬تعین جنسیت به اساس جنیتکی‪ ،‬تعین جنسیت به اساس طریقه جاپانی‬

‫فصل هفتم‪ :‬وسایل و سامان االت پرورش مرغ‬

‫ساختمان‪ ،‬انواع ساختمان‪ ،‬ساختمانهای باز‪ ،‬ساختمان های بسته‪ ،‬برودینگ‪ ،‬برودینگ طبعی و مصنوعی‪ ،‬دوران برودینگ‪ ،‬سیستم های‬
‫پرورش‪ ،‬پرورش ازاد‪ ،‬پرورش نیمه ازاد‪ ،‬پرورش در ساختمان بسته (به سطح فرش و در قفس)‪ ،‬دوره ‪ ،Starter‬دوره ‪ ،Grower‬سیستم‬
‫های پرورش مرغهای تخمی‪ ،‬وسایل و سامان االت سیستم های مختلف‪ ،‬شرایط انتخاب جای برای پرورش مرغها‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬تکنالوژی تولید تخم‬

‫جمع اوری تخم های القاح شده‪ ،‬جمع اوری تخم های غیر القاح شده (جهت صرف غذا)‪ ،‬سورت بندی تخم های القاح شده و غیر‬
‫القاح شده‪ ،‬درجه بندی‪ ،‬ذخیره و انتقال تخم‬

‫فصل نهم‪ :‬تکنالوژی تولید گوشت‬

‫پرورش چوچه های گوشتی (برویلرز) بخاطر تولید گوشت‪ ،‬طریق انتقال چوچه های گوشتی (برویلرز)‪ ،‬طروق حالل نمودن و پاک‬
‫نمودن چوچه های گوشتی (برویلرز) و مرغها‪ ،‬درجه بندی‪ ،‬انتقال و ذخیره الش های قابل استفاده‬

‫فصل دهم‪ :‬پرورش انواع مختلف طیور اهلی‬

‫پرورش فیل مرغان‪ ،‬ارزش اقتصادی فیل مرغان‪ ،‬نسل های مشهور فیل مرغان‪ ،‬پرورش مرغ ابی ها‪ ،‬ارزش اقتصادی مرغ ابی ها‪ ،‬نسلهای‬
‫مشهور مرغ ابی ها‪ ،‬پرورش قاز‪ ،‬ارزش اقتصادی قاز‪ ،‬نسل های مشهورقاز‪ ،‬پرورش تیکر (کیکر)‪ ،‬ارزش اقتصادی تیکر‪ ،‬نسلهای مشهور‬
‫تیتر یا کیکر (تیهو)‪ ،‬پرورش بودنه‪ ،‬ارزش اقتصادی بودنه‪ ،‬نسلهای مشهور بودنه‪ ،‬پرورش کبک‪ ،‬ارزش اقتصادی کبک‪ ،‬نسلهای مشهور‬
‫کبک‬

‫فصل یازدهم‪ :‬غذا و تغذیه طیور اهلی‬

‫اجزای مهم ترکیب مواد غذایی‪ ،‬منابع و ترکیب کیمیاوی مواد خوراکی‪ ،‬حیوانی‪ ،‬نباتی‪ ،‬حالت فزیکی مواد خوراکی به اساس عمر‬
‫طیور اهلی‪ ،‬نیاز غذا به اساس عمر طیور اهلی‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬حفظ الصحه طیور اهلی‬

‫امراض طیور اهلی‪ ،‬ویروسی‪ ،‬بکتریایی‪ ،‬پرازیتی‪ ،‬پرازیت های داخلی و خارجی طیور اهلی‪ ،‬حفظ الصحه فارم‪ ،‬بایو سیکیورتی (امنیت‬
‫حیاتی محیط زیست)‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اساسات پرورش طیور‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫اساسات پرورش طیور‬ ‫زراعت‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون و پالیسی کورس‪،‬‬
‫معلومات عمومی‪ ،‬تاریخچه طیور‬
‫‪1‬‬
‫اهلی‪ ،‬ارزش غذایی محصوالت طیور‬
‫اهلی‬
‫اول‬
‫رزش اقتصادی طیور اهلی‪ ،‬ترکیب‬
‫‪2‬‬
‫کیمیاوی گوشت و تخم مرغ‬
‫تولیدات گوشت و تخم طیور اهلی به‬
‫‪3‬‬
‫سطح بین المللی‬
‫اناتومی و فزیالوژی طیور اهلی‪ :‬پوشش‬
‫‪4‬‬
‫بدن (پرو پوست)‪ ،‬سیستم اسکلیت‬
‫سیستم عضلوی‪ ،‬سیستم دورانی خون‪،‬‬
‫سیستم های تکثری‬ ‫دوم‬
‫سیستم اطراحیه‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم‬
‫هضمی‪ ،‬سیستم اعصاب‪ ،‬سیستم‬ ‫‪6‬‬
‫اندوکراین‬
‫‪:‬طبقه بندی‬ ‫طبقه بندی طیور‬
‫زولوژیکی طیور اهلی‪ ،‬طبقه بندی‬ ‫‪7‬‬
‫جغرافیوی طیور اهلی‬
‫صنف مدیترانه ای‪ ،‬صنف انګلیسی‪،‬‬
‫صنف امریکایی‪ ،‬طبقه بندی طیور اهلی‬ ‫سوم‬
‫‪8‬‬
‫به لحاظ تولید‪ ،‬نوع گوشتی‪ ،‬نوع‬
‫تخمی‬
‫دو مقصده‪ ،‬نسلهای وطنی‪ ،‬نسلهای‬
‫‪9‬‬
‫زینتی‬
‫نسلگیری ‪:‬نسلګیری و انتخاب طیور‬
‫‪10‬‬
‫اهلی‪ ،‬القاح طبیعی‬
‫القاح مصنوعی‪ ،‬طریق سپرم گیری‪،‬‬
‫‪11‬‬
‫حفظ و نگهداری سپرم‬ ‫چهارم‬
‫وسایل قابل استفاده در سپرم گیری‪،‬‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫جفتګیری و انواع جفتګیری‬ ‫‪12‬‬
‫مرغها‬
‫چوچه کشی ‪:‬انتخاب تخم مناسب‬
‫‪13‬‬
‫جهت چوچه کشی‪ ،‬سورت بندی‬
‫انتقال و ذخیره تخمهای چوچه کشی‪،‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫عوامل تاثیر گذار باالی تخم های‬ ‫‪14‬‬ ‫پنجم‬
‫چوچه کشی‬
‫انواع ماشین های چوچه کشی و طرز‬
‫‪15‬‬
‫استفاده ان‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫نیازهای اساسی ماشین های چوچه‬
‫‪16‬‬
‫کشی‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫مراحل رشد جنین در ماشین چوچه‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫کشی‬
‫حفظ الصحه و ضدعفونی ماشین های‬
‫‪18‬‬
‫چوچه کشی ‪:‬ضد عفونی ماشینهای‬
‫شرایط اطاق ماشین چوچه کشی‪ ،‬تعین‬
‫‪19‬‬
‫جنسیت در چوچه های یک روزه‬
‫چوچه کشی عوامل موثر در تعین‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪20‬‬ ‫هفتم‬
‫جنسیت‪،‬‬
‫تعین جنسیت به اساس جنیتکی تعین‬
‫‪21‬‬
‫جنسیت به اساس طریقه جاپانی‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬
‫وسایل و سامان االت پرورش مرغ‪:‬‬
‫ساختمان‪ ،‬انواع ساختمان‪ ،‬ساختمانهای‬ ‫‪23‬‬
‫هشتم‬
‫باز‪ ،‬ساختمان های بسته‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬
‫و‬ ‫طبعی‬ ‫برودینگ‬ ‫برودینگ‪،‬‬
‫‪24‬‬
‫مصنوعی‪ ،‬دوران برودینگ‬
‫سیستم های پرورش‪ ،‬پرورش ازاد‪،‬‬
‫پرورش نیمه ازاد‪ ،‬پرورش در ساختمان‬ ‫‪25‬‬
‫بسته (به سطح فرش و در قفس)‬
‫دوره ‪ ،Starter‬دوره ‪،Grower‬‬
‫‪26‬‬ ‫نهم‬
‫سیستم های پرورش مرغهای تخمی‬
‫وسایل و سامان االت سیستم های‬
‫مختلف‪ ،‬شرایط انتخاب جای برای‬ ‫‪27‬‬
‫پرورش مرغها‬
‫تکنالوژی تولید تخم‪ :‬جمع اوری تخم‬
‫های القاح شده‪ ،‬جمع اوری تخم های‬ ‫‪28‬‬
‫غیر القاح شده (جهت صرف غذا‬
‫سورت بندی تخم های القاح شده و‬ ‫دهم‬
‫‪29‬‬
‫غیر القاح شده‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫درجه بندی‪ ،‬ذخیره و انتقال تخم‬ ‫‪30‬‬

‫تکنالوژی تولید گوشت‪ :‬پرورش‬

‫چوچه های گوشتی (برویلرز) بخاطر‬ ‫‪31‬‬
‫تولید گوشت‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫طریق انتقال چوچه های گوشتی‬
‫‪32‬‬
‫(برویلرز)‪ ،‬طروق حالل نمودن و پاک‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫نمودن چوچه های گوشتی (برویلرز) و‬
‫مرغها‬
‫درجه بندی‪ ،‬انتقال و ذخیره الش های‬
‫‪33‬‬
‫قابل استفاده‬
‫پرورش انواع مختلف طیور اهلی‪:‬‬
‫پرورش فیل مرغان‪ ،‬ارزش اقتصادی‬
‫‪34‬‬
‫فیل مرغان‪ ،‬نسل های مشهور فیل‬
‫مرغان‬
‫پرورش مرغ ابی ها‪ ،‬ارزش اقتصادی‬
‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫مرغ ابی ها‪ ،‬نسلهای مشهور مرغ ابی ها‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫پرورش قاز‪ ،‬ارزش اقتصادی قاز‪ ،‬نسل‬

‫های مشهورقاز‪ ،‬پرورش تیکر (کیکر)‪،‬‬
‫‪36‬‬
‫ارزش اقتصادی تیکر‪ ،‬نسلهای مشهور‬
‫تیکر‬

‫پرورش بودنه‪ ،‬ارزش اقتصادی بودنه‬ ‫‪37‬‬

‫نسلهای مشهور بودنه‪ ،‬پرورش کبک‪،‬‬

‫ارزش اقتصادی کبک‪ ،‬نسلهای مشهور‬ ‫‪38‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫سیزدهم‬
‫کبک‬

‫غذا و تغذیه طیور اهلی‪ :‬اجزای مهم‬

‫‪39‬‬
‫ترکیب مواد غذایی‪،‬‬

‫منابع و ترکیب کیمیاوی مواد‬

‫‪40‬‬
‫خوراکی‪ ،‬حیوانی‪ ،‬نباتی‬
‫حالت فزیکی مواد خوراکی به اساس‬
‫عمر طیور اهلی‪ ،‬نیاز غذا به اساس عمر‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫طیور اهلی‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫حفظ الصحه طیور اهلی‬ ‫‪42‬‬

‫ویروسی‪،‬‬ ‫اهلی‪،‬‬ ‫طیور‬ ‫امراض‬

‫‪43‬‬
‫بکتریایی‬
‫پرازیتی‪ ،‬پرازیت های داخلی و‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫خارجی طیور اهلی‬
‫حفظ الصحه فارم‪ ،‬بایو سیکیورتی‬
‫‪45‬‬
‫(امنیت حیاتی محیط زیست)‬
‫کارعملی‬ ‫‪46‬‬
‫جمع بندی‬ ‫کارعمی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی و رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬ ‫‪.6‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪1.66‬‬
‫‪.4‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪2‬‬

‫‪1.773‬‬
‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫نتایج متوقعه‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪1.66‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪1.66‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪1.66‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اوسط عمومی‬
‫فراگیری محصالن در مورد طیور اهلی‪ ،‬توسیعه کمی‬

‫جامعه‬
‫آشنایی محصالن با تولیدات طیور واهمیت آن در‬
‫آشنایی محصالن با جایگاه ومحیط زیست آن‬
‫وکیفی صنعت طیور اهلی‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
 ‫ماخذ اساسی‬

1. Card, L,E&Nesheim M.C.1972 .Poultry production Lea &Febiger Philadelphia, New York.
2. Hurd.Louis M 2003. Modern poultry Farming, Green word publishers, 8/217.Indian.Nagar
Lucknow.226016 (up) page
3. Iqbal Shah.S, 1994. Animal husbandry, National book Foundation Islamabad.
4. Leeson Steven and summers. John, 2002. Broiler Breeder Production, University books, P,o
box,1326,GUELPH,Ontario.canada NIH 6N8.page
5. Mountney.George J and Parkhurst. Carmen R 2001. Poultry products
6. Pan gman, J. 2006. Chicken Coops, USA
7. RANJHAN surendra K, 2003 .Animal nutrition and feeding, sixth revised edition practices,
Vikas publishing house Pvt ltd. Page

‫ماخذ کمکی‬

1- Scotl, L.M, NeSheim. C.M. & Young R. J.1969. Nutrition of the chicken, Published by
M.L.Scott& Associates Ithaca, New York.
2- Sturkie, P.D, 1986. Avian Physiology, Springer verlag, New York, Berlin, Tokyo.

Бажко.П.Е. 1984.Произвдство яиц и мяса Птицы На П РОМЫщленном Оснве.

Москва.Колос.

‫پالن هفته وار مضمون اساسات غذا وتغذیه‬

‫لیسانس‬ :‫مقطع تحصیلی‬

---------- :‫پوهنتون‬
‫زراعت‬ :‫پوهنحی‬
‫علوم حیوانی‬ :‫دیپارتمنت‬
‫اساسات غذا وتغذیه‬ :‫اسم مضمون‬

AgAnSc 0544 :‫کود مضمون‬

‫کریدیت‬3 :‫تعداد کریدیت‬

‫اختصاصی‬ :‫نوعیت مضمون‬
‫غذاوتغذیه‬ :‫پیشنیاز مضمون‬
‫سوم‬ :‫صنف‬
‫پنجم‬ :‫سمستر‬
- ‫استاد مضمون‬
 ‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مضمون غذا و تغذیه از جمله مضمین تخصصی دیپارتمنت علوم حیوانی بوده که بااضافه محصلین صنف سوم رشته علوم حیوانی به‬
‫محصلین صنف سوم دیپارتمنت اقتصاد و توسه نیز تدریس میگردد‪ .‬مطالب شامل این کورس را غذا و مواد مغذی‪ ،‬وظایف مواد مغذی‪،‬‬
‫تجزیه ی تخمینی و طریقه ی وانسوست‪ ،‬سیستم هاضمه و قابلیت هضم‪ ،‬مواد مغذی قابل هضم و استفاده از انرژی غذا‪ ،‬تغذیه انرژی‪،‬‬
‫تغذیه پروتین‪ ،‬تغذیه موا معدنی‪ ،‬تغذیه ویتامین ها‪ ،‬مراحل فزیالوژیکی تولیدات حیوانی‪ ،‬انواع و تقسیم بندی خوراکه ها‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬تغذیه‬
‫گاو های شیری‪ ،‬تغذیه گوسفند و بز‪ ،‬تغذیه اسپ ها و تغذیه طیور تشکیل میدهند‪.‬‬

‫اهداف کورس‬

‫‪ .1‬آشنائی محصالن درباره غذا‪ ،‬مواد مغذی‪ ،‬وظایف‪ ،‬تعین ارزش غذائی گروپ خوراکه ها عمدتاً علوفه جات‪ ،‬دانه باب‪ ،‬کنجاره‬
‫باب‪ ،‬و محصوالت فرعی نباتی غرض استفاده مناسب از آنها در تغذیه حیوانات برای بدست آوردن حاصل مطلوب‪ .‬آشنائی محصالن‬
‫در ارتباط سیستم های انرژی و چگونگی مورد استفاده قرار گرفتن و نحوه تغذیه مواد مغذی اعم از انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی‬
‫وویتامین و استفاده حیوانات ازین ماود در مراحل مختلف فزیالوژیکی تولیدات شان‪.‬‬
‫‪ .2‬آشناییی محصالن با انواع و دسته بندی خوراکه ها و چگونگی تغذیه گاو های شیری‪ ،‬گوسفند و بز‪ ،‬اسپ و طیور ازین خوراکه ها‬
‫و نحوه تغذیه آنها به حیونات فوق جهت بدست آوردن حاصل مطلوب‪.‬‬
‫‪ .3‬انکشاف مهارت های محصالن در شناسائی و معرفت کامل در ارتباط خوراکه های مورد نیاز حیوانی و فراگیری پارامیتر های چون‬
‫ترکیب کیمیاوی‪ ،‬ارزش غذ ائی و غذاها و تطبیق فن تغذیه به شکل علمی در ساحه علمی باالی حیوانات بااستفاده از خوراکه های‬
‫حیوانی موجود در کشور‪.‬تاکید برافزایش سطح تولیدات حیوانی بااستفاده از پوتنسیال های موجود و پیدوار محلی قابل دسترس در‬
‫کشور‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬غذا و مواد مغذی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف غذا و مواد مغذی‪ ،‬تقسیمات مواد مغذی خوراکه ها‪ ،‬آب‪ ،‬کاربوهایدریت ها‪ ،‬شحمیات‪ ،‬پروتین‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬مواد معدنی‪،‬‬

‫فصل دوم‪ :‬وظایف مواد مغذی‬

‫بحیث مواد ساختمانی‪ ،‬بحیث منبع انرژی‪ ،‬بحیث مواد کنترول کننده و تنظیم کننده‬

‫فصل سوم‪ :‬تجزیه ی تخمینی و طریقه ی وانسوست‬

‫تجزیه تخمینی‪:‬تعین مقدار رطوبت‪ ،‬تعین مقدار پروتین‪ ،‬تعین مقدار شحم‪ ،‬تعین مقدار کاربوهایدریت غیر منحل‪ ،‬تعین مقدار مواد معدنی‪،‬‬
‫تعین مقدار‪ ،‬کاربوهایدریت منحل‪ ،‬ب‪ :‬طریقه وانسوست‪ ،‬مواد منحل در محلول پاک کننده خنثی )‪ ،(NDS‬مواد منحل در محلول پاک‬
‫کننده اسیدی )‪ ،(ADS‬مواد منجل در محلول پاک کننده لگنین )‪ ،(LDS‬اصطالحات‬
 ‫فصل چهارم‪ :‬سیستم هاضمه‪ ،‬هضم‪ ،‬جذب و انتقال و قابلیت هضم‬

‫انواع جهاز هضمی‪ ،‬انواع شیره هضمی‪ ،‬جذب مواد غذائی‪ ،‬نقش سیستم هاضمه در انتقال مواد غذائی‪ ،‬نقش خون و لمف در انتقال مواد‬
‫غذائی‪ ،‬قابلیت هضم و هضم قسمی یا ناتمام‪ ،‬اجرای تجارب هضم غذا باالی حیوانات‬

‫فصل پنجم‪ :‬مواد مغذی قابل هضم ( )‪TDN‬و استفاده از انرژی غذا‬
‫طرق محاسبه مواد مغذی قابل هضم‪ ،‬فکتور های اثرگذار باالی ارزش مواد مغذی قابل هضم‪ ،‬سیستم های بیان انرژی‪ ،‬تقسیمات انرژی‬
‫در بدن‪ ،‬مقایسه مواد مغذی قابل هضم )‪ ،(TDN‬انرژی قابل هضم‪ ،‬انرژی قابل استقالب و انرژی خالص بمقصد ارزیابی ارزش خوراکه‬
‫ها برای حیوانات‬

‫فصل ششم‪ :‬تغذیه انرژی‬

‫کاربوهایدریت ها‪ ،‬طبقه بندی کاربوهایدریت ها‪ ،‬هضم و استقالب کاربوهایدریت ها‪ ،‬لیپیدها‪ ،‬اسید های شحمی‪ ،‬پارچه شدن و صفات‬
‫ضمیره شحم‪ ،‬ترکیب شحمیات‪ ،‬مشخصات شحم‪ ،‬دیگر لیپید ها‪ ،‬تبدیل کاربوهایدریت ها و پروتین ها به شحم‪ ،‬اکسدیشن لپید ها‪،‬‬
‫استقالب غیر نورمال لپید ها‬

‫فصل هفتم‪ :‬تغذیه پروتین‬

‫نیازمندی حیوانات به پروتین‪ ،‬پروتین ها وامینواسید ها‪ ،‬ارزش بیولوژیکی پروتین‪ ،‬مکمل های پروتینی‪ ،‬کیفیت پروتین در تغذیه نشخوار‬
‫کنندگان‪ ،‬پروتین بحیث منبع انرژی‪ ،‬استفاده از مرکبات نایتروجندار غیر پروتینی در تغذیه نشخوار کنندگان‬

‫فصل هشتم‪ :‬تغذیه مواد معدنی‬

‫نیازمندی حیوانات به مواد معدنی‪ ،‬ترکیب منرالی بدن حیوان‪ ،‬عناصر زیاد مصرف‪ ،‬عناصر کم مصرف‬

‫فصل نهم‪ :‬تغذیه ویتامین ها‬

‫تغذیه ویتامین ها به نشخوار کننده گان‪ ،‬تغذیه ویتامین ها به حیوانات معده ساده‬

‫فصل دهم‪ :‬مراحل فیزیولوژیکی تولیدات حیوانی‬

‫بقا‪ ،‬نمو‪ ،‬چاقی‪ ،‬تولید شیر‪ ،‬رشد جنین‪ ،‬تولید پشم‪ ،‬کار‪ ،‬تولید تخم مرغ‬

‫فصل یازدهم‪ :‬انواع و تقسیم بندی خوراکه ها‬

‫خوراکه ها غیر متراکم‪ ،‬گراس ها‪ ،‬لیگیوم ها‪ ،‬علوفه خشک‪ ،‬سایلج ها‪ ،‬پسمانده های خشک محصوالت زراعتی‪ ،‬خوراکه های متراکم‬
‫الف‪ :‬خوراکه های متراکم کاربوهایدرتی‪:‬محصوالت فرعی پروسس دانه های غالت‪ ،‬مالس ها و تفاله ها‪ ،‬ریشه ها و ساقه های زیر زمینی‪،‬‬
‫چربی ها و روغن ها‪ ،‬چربی ها و روغن ها‬

‫ب‪ :‬خوراکه های متراکم پروتینی‪ ،‬کنجاره ها‪ ،‬دانه های نباتات لیگیومی و سایر خوراکه های پروتینی‪ ،‬مرکبات نایتروجندار غیر پروتینی‪،‬‬
‫مکمل های معدنی و ویتامینی و افزودنی ها‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬چراگاه ها‬

‫تعریف چراگاه ها‪ ،‬طبقه بندی چراگاه ها‪ ،‬تاثیر مرحله بلوغیت علوفه چراگاه باالی محتوی ماده مغذی‪ ،‬استفاده از چراگاه در تغذیه‬
‫حیوانات‬

‫فصل سیزدهم‪ :‬تغذیه گاو های شیری‬

‫تغذیه گوساله های کوچک‪ ،‬تغذیه گوساله های کالن (غناجی ها)‪ ،‬تغذیه گاو های شیری در چراگاه‪ ،‬تغذیه گاو های شیری در شرایط‬
‫جای بند‬

‫فصل چهاردهم‪ :‬تغذیه گوسفند و بز‬

‫مواد مغذی مورد نیاز کوسفند و بز‪ ،‬تغذیه گوسفند در مراحل خاص فزیالوژیکی‪ ،‬تغذیه بز ها‬

‫فصل پانزدهم‪ :‬تغذیه اسب ها‬

‫خوراکه های اسپ‪ ،‬تغذیه مادیان بار دار‪ ،‬تغذیه مادیان در ایام شیردهی‪ ،‬تغذیه کره اسب ها‪ ،‬تغذیه کره اسب های از سیر گرفته شده‪ ،‬کره‬
‫اسب های یکساله و دوساله در شرایط جای بند‬

‫فصل شانزدهم‪ :‬تغذیه طیور‬

‫مواد مغذی مورد نیاز طیور‪ ،‬خوراکه های طیور‪ ،‬تغذیه مرغ عای تخمی‪ ،‬تغذیه مرغ های گوشتی‪ ،‬تغذیه فیل مرغ‪ ،‬تغذیه مرغابی‪ ،‬تغذیه‬
‫بودنه‬

‫کارعملی‬
‫معرفی انواع غذا های حیوانی‪ ،‬تحلیل وتجزه مواد غذای‪ ،‬هضم در نشخوارکنندگان‪ ،‬هضم در حیوانات معده ساده‪ ،‬معرفی سیستم هاضمه‬
‫حیوانات نشخواکنند‪ ،‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات معده ساده‪ ،‬مخلوط مواد غذای ازطریق الجبری‪.‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اساسات غذا وتغذیه‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫تخصصی‬ ‫‪3‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫اساسات غذا وتغذیه‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون و تشریح کورس پالیسی‪ ،‬مواد‬
‫‪1‬‬
‫غذای‪ ،‬تعریف غذا ومواد مغذی‪،‬‬
‫تقسیمات مواد مغذی خوراکه ها‪ ،‬آب‪،‬‬
‫کاربوهایدریت ها‪ ،‬شحمیات‪ ،‬پروتین‪ ،‬ویتامین‬ ‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫ها‪ ،‬مواد معدنی‪،‬‬
‫بحیث مواد ساختمانی‪ ،‬بحیث منبع انرژی‪ ،‬بحیث‬
‫‪3‬‬
‫مواد کنترول کننده و تنظیم کننده‬
‫تجزیه ی تخمینی و طریقه ی وانسوست‪ ،‬تجزیه‬
‫تخمینی‪:‬تعین مقدار رطوبت‪ ،‬تعین مقدار پروتین‪،‬‬ ‫‪4‬‬
‫تعین مقدار شحم‬
‫تعین مقدار کاربوهایدریت غیر منحل‪ ،‬تعین‬
‫مقدار مواد معدنی‪ ،‬تعین مقدار‪ ،‬کاربوهایدریت‬ ‫دوم‬
‫منحل‬
‫سیستم هاضمه‪ ،‬هضم‪ ،‬جذب و انتقال و قابلیت‬
‫هضم انواع جهاز هضمی‪ ،‬انواع شیره هضمی‪،‬‬ ‫‪6‬‬
‫جذب مواد غذائی‬
‫نقش سیستم هاضمه در انتقال مواد غذائی‪ ،‬نقش‬
‫‪7‬‬
‫خون و لمف در انتقال مواد غذائی‪،‬‬
‫قابلیت هضم و هضم قسمی یا ناتمام‪ ،‬اجرای‬
‫‪8‬‬ ‫سوم‬
‫تجارب هضم غذا باالی حیوانات‬
‫مواد مغذی قابل هضم ( )‪TDN‬و استفاده از‬
‫‪9‬‬
‫انرژی غذا‪ ،‬طرق محاسبه مواد مغذی قابل هضم‬
‫فکتور های اثرگذار باالی ارزش مواد مغذی قابل‬
‫‪10‬‬
‫هضم‪ ،‬سیستم های بیان انرژی‬
‫تقسیمات انرژی در بدن‪ ،‬مقایسه مواد مغذی قابل‬
‫‪11‬‬ ‫چهارم‬
‫هضم )‪ ،(TDN‬انرژی قابل هضم‬
‫پرسش‬
‫انرژی قابل استقالب و انرژی خالص بمقصد‬
‫وپاسخ‬ ‫‪12‬‬
‫ارزیابی ارزش خوراکه ها برای حیوانات‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تغذیه انرژی‪ ،‬کاربوهایدریت ها‪ ،‬طبقه بندی‬
‫استقالب‬ ‫و‬ ‫هضم‬ ‫ها‪،‬‬ ‫کاربوهایدریت‬ ‫‪13‬‬
‫کاربوهایدریت ها‪ ،‬لیپیدها‬
‫پرسش‬ ‫اسید های شحمی‪ ،‬پارچه شدن و صفات ضمیره‬
‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫شحم‪ ،‬ترکیب شحمیات‪ ،‬مشخصات شحم‪ ،‬دیگر‬ ‫‪14‬‬
‫لیپید ها‬
‫تبدیل کاربوهایدریت ها و پروتین ها به شحم‪،‬‬
‫‪15‬‬
‫اکسدیشن لپید ها‪ ،‬استقالب غیر نورمال لپید ها‬
‫تغذیه پروتین نیازمندی حیوانات به پروتین‪،‬‬
‫‪16‬‬
‫پروتین ها وامینواسید ها‬
‫پرسش‬
‫ارزش بیولوژیکی پروتین‪ ،‬مکمل های پروتینی‪،‬‬
‫وپاسخ‬
‫کیفیت پروتین در تغذیه نشخوار کنندگان‪،‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫پروتین بحیث منبع انرژی‬
‫استفاده از مرکبات نایتروجندار غیر پروتینی در‬
‫‪18‬‬
‫تغذیه نشخوار کنندگان‬
‫تغذیه مواد معدنی نیازمندی حیوانات به مواد‬
‫‪19‬‬
‫معدنی‪ ،‬ترکیب منرالی بدن حیوان‬
‫پرسش‬
‫عناصر زیاد مصرف‪ ،‬عناصر کم مصرف‬ ‫‪20‬‬ ‫هفتم‬
‫وپاسخ‬

‫تغذیه ویتامین ها به نشخوار کننده گان‬ ‫‪21‬‬

‫تغذیه ویتامین ها به حیوانات معده ساده‬ ‫‪22‬‬

‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪23‬‬

‫هشتم‬
‫مراحل فیزیولوژیکی تولیدات حیوانی‪،‬بقا‪ ،‬نمو‪،‬‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬
‫چاقی‪ ،‬تولید شیر‪ ،‬رشد جنین‪ ،‬تولید پشم‪ ،‬کار‪،‬‬ ‫‪24‬‬
‫تولید تخم مرغ‬
‫خوراکه ها غیر متراکم‪ ،‬گراس ها‪ ،‬لیگیوم ها‪،‬‬
‫علوفه خشک‪ ،‬سایلج ها‪ ،‬پسمانده های خشک‬ ‫‪25‬‬
‫محصوالت زراعتی‪،‬‬
‫خوراکه های متراکم‪ ،‬الف‪ :‬خوراکه های متراکم‬
‫کاربوهایدرتی‪ ،‬محصوالت فرعی پروسس دانه‬
‫های غالت‪ ،‬مالس ها و تفاله ها‪ ،‬ریشه ها و ساقه‬ ‫‪26‬‬
‫نهم‬
‫های زیر زمینی‪ ،‬چربی ها و روغن ها‪ ،‬چربی ها و‬
‫روغن ها‪ ،‬ب‪ :‬خوراکه های متراکم پروتینی‬
‫کنجاره ها‪ ،‬دانه های نباتات لیگیومی و سایر‬
‫خوراکه های پروتینی‪ ،‬مرکبات نایتروجندار غیر‬
‫‪27‬‬
‫پروتینی‪ ،‬مکمل های معدنی و ویتامینی و‬
‫افزودنی ها‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫تعریف چراگاه ها‪ ،‬طبقه بندی چراگاه ها‬ ‫‪28‬‬

‫تاثیر مرحله بلوغیت علوفه چراگاه باالی محتوی‬

‫‪29‬‬ ‫دهم‬
‫ماده مغذی‪ ،‬استفاده از چراگاه در تغذیه حیوانات‬
‫پرسش‬ ‫تغذیه گاو های شیری تغذیه گوساله های‬
‫وپاسخ‬ ‫‪30‬‬
‫کوچک‪ ،‬تغذیه گوساله های کالن (غناجی ها)‬
‫تغذیه گاو های شیری در چراگاه‪ ،‬تغذیه گاو‬
‫‪31‬‬
‫های شیری در شرایط جای بند‬

‫پرسش‬
‫مواد مغذی مورد نیاز کوسفند و بز‬ ‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬

‫وپاسخ‬ ‫تغذیه گوسفند در مراحل خاص فزیالوژیکی‪،‬‬

‫‪33‬‬
‫تغذیه بز ها‬
‫خوراکه های اسپ‪ ،‬تغذیه مادیان بار دار‪ ،‬تغذیه‬
‫‪34‬‬
‫مادیان در ایام شیردهی‬
‫تغذیه کره اسب ها‪ ،‬تغذیه کره اسب های از سیر‬
‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫گرفته شده‬
‫پرسش‬ ‫کره اسب های یکساله و دوساله در شرایط جای‬
‫وپاسخ‬ ‫‪36‬‬
‫بند‬

‫مواد مغذی مورد نیاز طیور‪ ،‬خوراکه های طیور‬ ‫‪37‬‬

‫تغذیه مرغ عای تخمی‪ ،‬تغذیه مرغ عای گوشتی‬ ‫‪38‬‬

‫پرسش‬
‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬

‫تغذیه فیل مرغ‪ ،‬تغذیه مرغابی‪ ،‬تغذیه بودنه‬ ‫‪39‬‬

‫کارعملی‪ :‬معرفی انواع غذا های حیوانی‬ ‫‪40‬‬

‫کارعملی‪ :‬تحلیل وتجزه مواد غذای‪ ،‬هضم در‬
‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫نشخوارکنندگان‬

‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬هضم در حیوانات معده ساده‬ ‫‪42‬‬

‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات‬
‫‪43‬‬
‫نشخواکنند‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات معده‬ ‫پانزدهم‬
‫‪44‬‬
‫ساده‪،‬‬
‫کارعملی‪ :‬مخلوط مواد غذای ازطریق الجبری‪.‬‬ ‫‪45‬‬

‫جمع بندی ونتیجه گیری مضمون‬ ‫‪46‬‬

‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫وگروپی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫ومنجمنت واداره فارم های‬
‫حیوانی‪.‬‬

‫جامعه‪.‬‬

‫تربیت‬

‫فارمها‪.‬‬
‫جنتیک‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی‬

‫وکادرهای ورزیده در سطح‬

‫در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫غذا وتغذیه حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪،‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در‬

‫ساحات مربوطه بشکل انفرادی‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫کارشناسان‬
‫واصالح‬
‫حیوانات‬

‫ماهر‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫آشنائی محصالن درباره غذا‪ ،‬مواد‬
‫مغذی‪ ،‬وظایف‪ ،‬تعین ارزش غذائی‬
‫گروپ خوراکه ها عمدتاً علوفه جات‪،‬‬
‫دانه باب‪ ،‬کنجاره باب‪ ،‬و محصوالت‬
‫فرعی نباتی غرض استفاده مناسب از‬
‫آنها در تغذیه حیوانات برای بدست‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آوردن حاصل مطلوب‪ .‬آشنائی‬ ‫‪1‬‬
‫محصالن در ارتباط سیستم های انرژی‬
‫و چگونگی مورد استفاده قرار گرفتن‬
‫و نحوه تغذیه مواد مغذی اعم از‬
‫انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی وویتامین و‬
‫استفاده حیوانات ازین ماود در مراحل‬
‫مختلف فزیالوژیکی تولیدات شان‪.‬‬
‫آشناییی محصالن با انواع و دسته بندی‬
‫خوراکه ها و چگونگی تغذیه گاو های‬
‫شیری‪ ،‬گوسفند و بز‪ ،‬اسپ و طیور‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ازین خوراکه ها و نحوه تغذیه آنها به‬
‫حیونات فوق جهت بدست آوردن‬
‫حاصل مطلوب‪.‬‬
 ‫انکشاف مهارت های محصالن در‬
‫شناسائی و معرفت کامل در ارتباط‬
‫خوراکه های مورد نیاز حیوانی و‬
‫فراگیری پارامیتر های چون ترکیب‬
‫ ارزش غذائی و غذاها و‬،‫کیمیاوی‬
‫تطبیق فن تغذیه به شکل علمی در‬
3 3 3 3 3 3 3
‫ساحه علمی باالی حیوانات بااستفاده از‬
‫خوراکه های حیوانی موجود در‬
‫تاکید برافزایش سطح تولیدات‬.‫کشور‬
‫حیوانی بااستفاده از پوتنسیال های‬
‫موجود و پیدوار محلی قابل دسترس‬
.‫در کشور‬

3 2.66 2.33 2.66 2.33 2.33 ‫مجموع‬

2.55 ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬

1. FAO. 2002. Protein sources for the animal feed industry Expert Consultation and
Workshop in Bankok

2.Gillespie, J. R. 1998. Animal science publisher; Susan, simp fenderfer, USA

3. McDonald, P, R.A. Edwards, J.F.D Greenhalgh, and C.A. Morgan. 1995. Animal
Nutrition. ₅th Edi. Oliver and Boyd. Printed in Malaysia. PP: 125 – 201

4. McDoald, P. R.A.Edwards, J.F.D. Green haltgh and C.A. Morgan (2008). Animal
Nutrition.6th edi. India Press. PP: 1-1

5. McDonald, P, R.A. Edwards, J.F. Greenhalgh, C.A. Morgan, L.A. Sinclair, and R.G.
Wilkinson. 2010. Animal Nutrition. 7th Edition. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New
Jersey, USA.

‫ماخذ کمکی‬

1- Pond, G.W, David C. Church, Kevin R. Pond, and Patricia A. Schoknecht. (2005). Basic
Animal Nutrition and Feeding. 5th Edition. John Wiley and Son Inc. USA.

2- Perry, T.W, Arthur E. Cullison, and Robert S. Lowrey.(2003). Feeds and Feeding 6th
Edition. Upper Saddle River, New Jersey, USA.

3- Reddy, D. V. 2010. Principles of Animal Nutrition and Feed Technology. 2nd edi. Printed
at Chaman Enterprises, New Delhi, India. PP: 36 – 307.
 ‫پالن هفته وار مضمون تغذیه حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫تغذیه حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0649‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مضمون تغذیه حیوانی از جمله مضامین تخصصی دیپارتمنت علوم حیوانی بشمار رفته و در سمستر دوم برای محصلین صنف سوم رشته علوم‬
‫حیوانی تدریس میگردد‪ .‬در تغذیه حیوانی موضوعات چون کاربوهایدریت ها‪ ،‬لپیدها‪ ،‬پروتین ها‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬موادمعدنی واستقالب آنها‪ ،‬آب‪،‬‬
‫انزایم ها‪ ،‬افرودنی های غذایی‪ ،‬ارزیابی خوراکه ها از نظر انرژی و پروتین معیار های غذایی برای بقا‪ ،‬نمو و تکثر و شیر دهی تدریس میگردند‪.‬‬

‫اهداف کورس‪:‬‬

‫آشنایی ی محصالن با انزایم ها و افزودنی های غذایی و اینکه این مواد چگونه درعضویت نقش میبازند‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫آموزش ارزیابی خوراکه ها ازنظرانرژی وپروتین برای حیوانات نشخوارکننده ومعده ساده برای محصالن‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫آشنایی ی محصالن در قسمت معیارهای غذایی برای بقا‪ ،‬نمو و تولید مثل‪ ،‬ضرورت انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی و ویتامین ها برای زنده‬ ‫‪.3‬‬
‫ماندن و نمو‪ ،‬چگونگی باروری‪ ،‬تولید تخم درمرغ ها وانکشاف نطفه‪ .‬آشناییی محصالن دررابطه نیازمندی گاوها‪ ،‬بزها ومیش های شیرده‬
‫به موادمغذی‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬ترکیب خوراکه های حیوانی‪ ،‬ترکیب نباتات‪ ،‬ترکیب بدن‬
 ‫فصل دوم‪ :‬کاربوهایدریت هاواستقالب آنها‬

‫طبقه بندی کاربوهایدریت ها‪ ،‬نقش کاربوهایدریت ها‪ ،‬قند های یک قیمته‪ ،‬قند های دوقیمته‪ ،‬استقالب کاربوهایدریت ها‪ ،‬تشکیل‬
‫گلوکوزازمیتابولیت های غیرکاربوهایدریتی کتابولیزم گلوکوز بمقصدانرژی‪ ،‬استقالب غیر نورمال کاربوهایدریت ها‪ ،‬فایبر نباتی به‬
‫حیث منبع انرژی‬

‫فصل سوم‪ :‬لپیدها واستقالب آنها‬

‫طبقه بندی لپیدها‪ ،‬نقش بیولوژیکی لپیدها‪ ،‬اسید های شحمی‪ ،‬فاسفولپیدها‪ ،‬جذب لپیدها‪ ،‬انتقال وذخیره‪ ،‬استقالب لپیدها‪ ،‬تشکیل اسیدهای شحمی‬

‫فصل چهارم‪ :‬پروتین ها ومرکبات نایتروجن دارغیرپروتینی و استقالب آنها‬

‫نقش حجروی پروتینی‪ ،‬ساختمان پروتین ها و امینو اسید ها‪ ،‬استقالب پروتین ها‪ ،‬تشکیل و تجزیه پروتین ها‪ ،‬پروتین ها بحیث منبع انرژی‪،‬‬
‫یوریا بحیث منبع پروتین غیر حقیقی‪ ،‬پیمایش ارزش غذایی پروتین ها‬

‫فصل پنجم‪ :‬ویتامین ها‬

‫ویتامین های منحل درشحم‪ ،‬ویتامین های منحل درآب‪ ،‬نقش انتی اوکسیدانت و معافیت ویتامین ها‪ ،‬تشکیل ویتامین های بی کامپلکس در‬
‫نشخوارکننده گان‪ ،‬عوامل تاثیرگذار باالی نیازمندی ها و استفاده حیوانات از ویتامین‪ ،‬منابع ویتامین ها‪ ،‬شحم ناشی از ویتامین ها‪ ،‬تهیه‬
‫پریمکس های ویتامینی‬

‫فصل ششم‪ :‬مواد معدنی واستقالب آنها‬

‫عوامل تاثیرگذار در حوایج حیوانات به مواد معدنی‪ ،‬وظایف عناصرمعدنی‪ ،‬موادمعدنی زیاد مصرف‪ ،‬مواد معدنی کم مصرف‪،‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬آب‬

‫وظایف آب‪ ،‬منابع آب‪ ،‬فکتورهای اداره کننده احتیاجات حیوانات و طیور به آب‪ ،‬ضایعات آب‪ ،‬مصرف و ضرورت حیوانات به آب‬

‫فصل هشتم‪ :‬انزایم ها‬

‫فعالیت تجزیه انزایم (‪ ،)Catalytic action‬ماهیت انزایم‪ ،‬فکتور های اثر گذارباالی فعالیت انزایم‪ ،‬نامگذاری انزایم ها‪،‬‬

‫فصل نهم‪ :‬افزودنی های غذایی و استفاده از آنها در تغذیه حیوانات و طیور‬

‫انواع افزودنی های غذایی‪ ،‬مزایای استفاده از افزودنی های غذایی‪ ،‬جنبه های منفی تغذیه افزودنی های غذایی‪ ،‬انتی بیوتیک ها‪ ،‬هورمون‬
‫ها‪ ،‬انزایم ها‪ ،‬پروبیوتیک ها‪ ،‬کشت تخمر یا مایه‪Acidifier ،‬ها‪ ،‬انتی اکسیدانت ها‪ ،‬مواد ضد بو‪ ،‬مواد خوش مزه کننده‪ ،‬پگمنت ها‪،‬‬
‫دیگرمواد‬
 ‫فصل دهم‪ :‬ارزیابی انرژی خوراکه ها برای حیوانات نشخوارکننده و معده ساده‬

‫ارزیابی خوراکه ها از نظر انرژی‪ ،‬اشکال انرژی‪ ،‬فکتورهای تبادله ‪ TDN‬به انرژی قابل هضم (‪ )DE‬و انرژی قابل هضم به استقالب قابل استقالب‬
‫(‪ )ME‬و انرژی خالص (‪ ،)NE‬ضایعات انرژی ناخالص)‪ )G E‬از بدن حیوان‪ ،‬نسب انرژی پروتینی‪ ،‬ارزش انرژی قابل استقالب حقیقی‬
‫خوراکه ها برای طیور‬

‫فصل یازده هم‪ :‬ارزیابی پروتین خوراکه ها برای نشخوار کننده گان وغیر نشخوار کننده گان‬

‫اندازه گیری های کیفیت پروتین‪ ،‬طریقه های معمول ارزیابی پروتینی خوراکه ها‪ ،‬اندازه گیری های کیفیت پروتین در حیوانات معده ساده‪،‬‬
‫اندازه گیری های کیفیت پروتین درنشخوار کننده گان‬

‫فصل دوازده هم‪ :‬معیار های غذای برای بقا و نمو‬

‫معیارهای غذایی برای بقا‪ ،‬ضرورت انرژی برای زنده ماندن‪ ،‬معیارهای غذای برای برای نمو وتولید‪ ،‬نیاز مندی های انرژی برای نمو‪ ،‬نیازمندی‬
‫های پروتینی برای نمو‪ ،‬نیاز مندی های مواد مغذی برای پشم‪ ،‬نیاز متدی های موادمعدنی و ویتامین ها برای بقا و نمو‪ ،‬مواد معدنی‪،‬‬
‫ویتامین ها‪ ،‬کنترول غذایی نمو‬

‫فصل سیزده هم‪ :‬معیارهای غذای برای تکثر‬

‫تغذیه و آغاز توانایی تکثیری‪ ،‬سطح تغذیه‪ ،‬باروری و بارداری‪ ،‬تولید تخم در مرغ ها‪ ،‬تولید تخم و رشد نطفه‪،‬‬

‫فصل چهارده هم‪ :‬شیردهی‬

‫منابع اجزای تشکیل دهنده شیر‪ ،‬حوایج غذای گاوشیرده‪ ،‬حوایج غذایی بزهای شیرده‪ ،‬حوایج غذایی میش های شیر ده‪،‬‬

‫فصل پانزده هم‪ :‬اخذ اختیاری غذا‬

‫اخذ غذا درحیوانات معده ساده‪ ،‬اخذغذا در نشخوار کننده ها‪ ،‬پیشگوی اخذ عذا‬

‫کار عملی‬

‫معرفی سیستم هاضمه حیوانات معده ساده‪ ،‬معرفی سیستم هاضمه طیور‪ ،‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات نشخوارکننده‪ ،‬معرفی انواع مواد غذای‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون تغذیه حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫علوم‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫اساسات پرورش طیور‬ ‫زراعت‬
‫حیوانی‬

‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫تشریح کورس پالیسی ومعلومات مقدماتی‪،‬‬
‫طبقه بندی کاربوهایدریت ها‪ ،‬نقش‬
‫‪1‬‬
‫کاربوهایدریت ها‪ ،‬قند های یک قیمته‪ ،‬قند‬
‫های دوقیمته‬
‫تشکیل‬ ‫ها‪،‬‬ ‫کاربوهایدریت‬ ‫استقالب‬ ‫‪،‬‬ ‫اول‬
‫‪2‬‬
‫گلوکوزازمیتابولیتهای غیرکاربوهایدریتی‬
‫کتابولیزم گلوکوز بمقصدانرژی‪ ،‬استقالب غیر‬
‫نورمال کاربوهایدریت ها‪ ،‬فایبر نباتی به‬ ‫‪3‬‬
‫حیث منبع انرژی‬
‫طبقه بندی لپیدها‪ ،‬نقش بیولوژیکی لپیدها‪،‬‬
‫‪4‬‬
‫اسید های شحمی‬
‫دوم‬
‫فاسفولپیدها‪ ،‬جذب لپیدها‪ ،‬انتقال وذخیره‬

‫‪6‬‬
‫استقالب لپیدها‪ ،‬تشکیل اسیدهای شحمی‬
‫نایتروجن‬ ‫ومرکبات‬ ‫ها‬ ‫پروتین‬
‫دارغیرپروتینی و استقالب آنها نقش‬ ‫‪7‬‬
‫حجروی پروتینی‬
‫ساختمان پروتین ها و امینو اسید ها‪،‬‬
‫سوم‬
‫استقالب پروتین ها‪ ،‬تشکیل و تجزیه پروتین‬ ‫‪8‬‬
‫ها‪ ،‬پروتین ها بحیث منبع انرژی‬
‫یوریا بحیث منبع پروتین غیر حقیقی‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫پیمایش ارزش غذایی پروتین ها‬
‫ویتامین های منحل درشحم‪ ،‬ویتامین های‬
‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫منحل درآب‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫نقش انتی اوکسیدانت و معافیت ویتامین ها‪،‬‬
‫تشکیل ویتامین های بی کامپلکس در‬ ‫‪11‬‬
‫پرسش‬ ‫نشخوارکننده گان‬
‫وپاسخ‬ ‫عوامل تاثیرگذار باالی نیازمندی ها و استفاده‬
‫حیوانات از ویتامین‪ ،‬منابع ویتامین ها‪،‬‬
‫‪12‬‬
‫شحم ناشی از ویتامین ها‪ ،‬تهیه پریمکس‬
‫های ویتامینی‬
‫عوامل تاثیرگذار در حوایج حیوانات به مواد‬
‫‪13‬‬
‫معدنی‬
‫پرسش‬ ‫وظایف عناصرمعدنی‪ ،‬موادمعدنی زیاد‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪14‬‬
‫مصرف‬

‫‪15‬‬
‫مواد معدنی کم مصرف‬

‫وظایف آب‪ ،‬منابع آب‬ ‫‪16‬‬

‫پرسش‬ ‫فکتورهای اداره کننده احتیاجات حیوانات‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫وپاسخ‬ ‫و طیور به آب‬

‫مصرف و ضرورت حیوانات به آب‬ ‫‪18‬‬

‫( ‪Catalytic‬‬ ‫فعالیت تجزیه انزایم‬

‫‪19‬‬
‫‪)action‬‬
‫پرسش‬ ‫ماهیت انزایم‪ ،‬فکتور های اثر گذارباالی‬ ‫هفتم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪20‬‬
‫فعالیت انزایم‬

‫نامگذاری انزایم ها‬ ‫‪21‬‬

‫انواع افزودنی های غذایی‪ ،‬مزایای استفاده از‬
‫افزودنی های غذایی‪ ،‬جنبه های منفی تغذیه‬ ‫‪22‬‬
‫افزودنی های غذایی‬

‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪23‬‬ ‫هشتم‬

‫امتحان ‪٪۲۰‬‬
‫انتی بیوتیک ها‪ ،‬هورمون ها‪ ،‬انزایم ها‪،‬‬
‫پروبیوتیک ها‪ ،‬کشت تخمر یا مایه‪،‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪Acidifier‬ها‬
‫انتی اکسیدانت ها‪ ،‬مواد ضد بو‪ ،‬مواد خوش‬
‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫مزه کننده‪ ،‬پگمنت ها‪ ،‬دیگرمواد‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫ارزیابی خوراکه ها از نظر انرژی‪ ،‬اشکال‬
‫انرژی‪ ،‬فکتورهای تبادله ‪ TDN‬به انرژی‬
‫قابل هضم (‪ )DE‬و انرژی قابل هضم به‬ ‫‪26‬‬
‫استقالب قابل استقالب (‪ )ME‬و انرژی‬
‫خالص (‪)NE‬‬
‫ضایعات انرژی ناخالص)‪ )G E‬از بدن‬
‫حیوان‪ ،‬نسب انرژی پروتینی‪ ،‬ارزش انرژی‬ ‫‪27‬‬
‫قابل استقالب حقیقی خوراکه ها برای طیور‬

‫اندازه گیری های کیفیت پروتین‬ ‫‪28‬‬

‫طریقه های معمول ارزیابی پروتینی خوراکه‬
‫ها‪ ،‬اندازه گیری های کیفیت پروتین در‬ ‫‪29‬‬ ‫دهم‬
‫حیوانات معده ساده‬
‫پرسش‬
‫اندازه گیری های کیفیت پروتین درنشخوار‬
‫وپاسخ‬ ‫‪30‬‬
‫کننده گان‬
‫معیارهای غذایی برای بقا‪ ،‬ضرورت انرژی‬
‫برای زنده ماندن‪ ،‬معیارهای غذای برای برای‬ ‫‪31‬‬
‫نمو وتولید‪ ،‬نیاز مندی های انرژی برای نمو‬
‫نیازمندی های پروتینی برای نمو‪ ،‬نیاز مندی‬
‫پرسش‬ ‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫های مواد مغذی برای پشم‬
‫وپاسخ‬ ‫نیاز متدی های موادمعدنی و ویتامین ها برای بقا و‬
‫نمو‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬کنترول‬ ‫‪33‬‬
‫غذایی نمو‬

‫تغذیه و آغاز توانایی تکثیری‬ ‫‪34‬‬

‫سطح تغذیه‪ ،‬باروری و بارداری‬ ‫‪35‬‬

‫دوازدهم‬
‫پرسش‬ ‫تولید تخم در مرغ ها‪ ،‬تولید تخم و رشد‬
‫‪36‬‬
‫وپاسخ‬ ‫نطفه‬

‫پرسش‬ ‫منابع اجزای تشکیل دهنده شیر‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬

‫وپاسخ‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫حوایج غذای گاوشیرده‪ ،‬حوایج غذایی‬
‫‪38‬‬
‫بزهای شیرده‬

‫حوایج غذایی میش های شیر ده‬ ‫‪39‬‬

‫اخذ غذا درحیوانات معده ساده‬ ‫‪40‬‬

‫اخذغذا در نشخوار کننده ها‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫پرسش‬
‫وپاسخ‬ ‫پیشگوی اخذ عذا‬ ‫‪42‬‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات‬
‫‪43‬‬
‫معده ساده‬

‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم هاضمه طیور‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬

‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم هاضمه حیوانات‬

‫‪45‬‬
‫نشخوارکننده‪،‬‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی انواع مواد غذای‬ ‫‪46‬‬
‫جمع بندی‬ ‫جمع بندی ونتیجه گیری از مضمون‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫وفارم داران‪.‬‬
‫انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫فارمها‪.‬‬
‫ومنجمنت واداره فارم های حیوانی‪.‬‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن‬
‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه‬
‫حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی محصالن با انزایم ها و افزودنی های‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫غذایی و اینکه این مواد چگونه درعضویت‬ ‫‪۱‬‬
‫نقش میبازند‬
‫آموزش ارزیابی خوراکه ها ازنظرانرژی‬ ‫‪.4‬‬
‫وپروتین برای حیوانات نشخوارکننده ومعده‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ساده برای محصالن‪.‬‬

‫آشناییی محصالن در قسمت معیارهای‬ ‫‪.5‬‬

‫غذایی برای بقا‪ ،‬نمو و تولید مثل‪ ،‬ضرورت‬
‫انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی و ویتامین ها‬
‫برای زنده ماندن و نمو‪ ،‬چگونگی باروری‪،‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫تولید تخم درمرغ ها وانکشاف نطفه‪.‬‬
‫آشناییی محصالن دررابطه نیازمندی گاوها‪،‬‬
‫بزها ومیش های شیرده به موادمغذی‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.55‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ‬

1. Bock, H. D et al. 1989. Protein metabolism in farm animals.Oxford University press.

2. Boda, Koloman.1999. Non-Conventional feed Staff in the nutrition of form animall.
Guilan University publication.
3. Cataldo. B. C. 1995. Nutrition and Diet Theropyy. Fourth edition. West publishing
company New York. USA.
4. Chalupa. W. 1991. Model generated protein degradation Nutritioninformation. IN:
proceeding of cornel nutrition conference. Ithacw. N. Y.
5. Church, D. D. 1986. Livestock feed and feeding scond edition. Prentice Hall Englewood
Cliffs, New Jersey
6. Cook-fuller, C.C, 1994. Nutrition94/95. Sixth edition Dushkin. Publishing.USA.
7. Denniston. k. J. et al. 2001. General, organic and Biochemistry. Third edition.McGrow
Hall Company. Inc FAO. 2000. Protein source for animal feed in dustry FAO/UN Room
Italy.
8. FAO. 2002. Protein sources for the animal feed industry Expert Consultation and
Workshop in Bankok FAO. 2003. Intergradation of livestock-fish forming system.
Room. Italy.
9. FAO.2005. Yearbook Statistics fishery. Room. Italy.
10. Gillespie, J. R. 1998. Animal science publisher; Susan, simp fenderfer, USA
11. McDoald, P. R.A.Edwards, J.F.D. Green haltgh (1973).Animal Nutrition 2rd edi. India
Press. PP: 25-40

‫ماخذکمکی‬

1- McDoald, P. R.A.Edwards, J.F.D. Green haltgh and C.A. Morgan (2008). Animal
Nutrition.6th edi. India Press. PP: 1-12
2- McDonal, P. and et al. 2010. Animal Nutrition fifth edition.
3- Reddy, D.V.(2010) principles of animal Nutrition feed technology. 2nd edi.Oxford and
IBH Publishing Co P.t. Ltd. New Delhi. PP: 49-307
4- Reece, O.W 2005. Functional anatomy and physiology of domestic animal. Iowa state
University of science and technology
‫ حسنا حاجاتی ومرضیه قدهی‬.‫ترجمه منصور رضایی‬.)‫موادمحرک رشد درتغذیه طیور (میده های نووجدید‬.)1389(.‫ک‬.‫آ‬.‫ پاندا‬-5
.167-19:‫ص ص‬.‫ ایران‬.‫انتشارات مطبعه آوای مسیح‬.‫چاپ اول‬.‫ دانشگاه علوم کشاورزی وضایع صبیعی ساری‬.‫کوهستان‬
 ‫پالن هفته وار مضمون اناتومی حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫اناتومی حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0541‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 2‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫پنجم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫اناتومی مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده که در سمستر پنجم هفته دو ساعت تدریس میشود‪ .‬در این کورس‬
‫کوشش شده تا موضوعات عمده که برای محصالن رشته علوم حیوانی در ساحه عملی ضرورت میشود به شکل فشرده مورد بحث و‬
‫مطالعه قرار بگیرد‪.‬‬

‫اهداف اموزشی‪:‬‬

‫‪ ‬آشناییی محصلین با تاریخچه علم اناتومی‪ ،‬شناخت دقیق از اعضای داخلی و خارجی بدن حیوانات‪ ،‬معرفی کلی حجره‪ ،‬انساج‪،‬‬
‫اعضا و سیستم ها‪،‬‬
‫‪ ‬تسلیخ (مرغ در صورت امکان گوسفند) و معرفی کلی قسمت های داخلی و خارجی آن‬
‫‪ ‬در ختم این کورس محصالن قادر خواهند بود تا موقعیت‪ ،‬و ساختمان اعضای مختلف حیوانات فارم را شناسایی نماییند‪.‬‬

‫فصلها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مسایل مقدماتی‬

‫تاریخچه و اهمیت علم اناتومی‪ ،‬ارتباط اناتومی با دیگر رشته ها‪ ،‬طروق مطالعه علم اناتومی‪ ،‬شقوق اناتومی‪ ،‬مایکروسکوپیک اناتومی‬

‫(سایتولوژی و هستولوژی)‪ ،‬مکروسکوپیک اناتومی (‪ ،)Regional and systematic anatomy‬اناتومی انکشافی‬

‫(‪ ،(embryology‬ناحیه شناسی (معرفی قسمت های مختلف حیوانات)‬

 ‫فصل دوم‪ :‬سایتولوژی و هستولوژی‬

‫سایتولوژی‪ ،‬ساختمان حجره‪ ،‬تیوری حجروی‪ ،‬شکل و جسامت حجرات‪ ،‬ترکیب کیمیاوی حجرات‪ ،‬اجزای حجرات‪ ،‬غشای حجروی‪،‬‬
‫سایتوپالزم‪ ،‬اجزای سایتوپالزم (مایتوکاندریا‪ ،‬جسم گلجی‪ ،‬رایبوزوم ها‪ ،‬واکیول ها‪ ،‬اندوپالزمیک رتیکولم‪ ،‬سنتروزوم‪ ،‬لیزوزوم ها‪،‬‬
‫پراکسیزوم‪ ،‬پروتیزوم)‪ ،‬هسته (جسامت‪ ،‬شکل و موقعیت‪ ،‬هستچه‪ ،‬غشای هستوی‪ ،‬اسید های هستوی)‬

‫هستولوژی‪ ،‬تعریف نسج‪ ،‬طبقه بندی عمومی نسج‪ ،‬انساج بشروی (خواص و اقسام آن)‪ ،‬انساج اسکلیتی (اقسام آن)‪ ،‬انساج عصبی‪ ،‬انساج‬
‫ارتباطی (نسج خون‪ ،‬غضروف‪ ،‬تندون و لگامنت ها)‬

‫فصل سوم‪ :‬سیستم جلدی و اسکلیتی‬

‫سیستم جلدی‪ :‬جلد و مشتقات آن‪ ،‬ساختمان جلد (اپیدرمس‪ ،‬درمس‪ ،‬هایپودرمس)‪ ،‬مشتقات جلد (غدوات موجود درجلد‪ ،‬موی‪،‬‬
‫ناخون‪ ،‬سم‪ ،‬شاخ) سیستم اسکلیتی‪ :‬استخوان (اقسام‪ ،‬ساختمان‪ ،‬ترکیب کیمیاوی‪ ،‬حجرات و تشکیل استخوان)‪ ،‬طبقه بندی سیستم‬
‫اسکلیتی (اسکلیت مرکزی‪ ،‬اطرافی و احشایوی)‬

‫اسکلیت مرکزی‪ ،‬جمجمه‪ ،‬ستون فقرات (گردن‪ ،‬صدر‪ ،‬کمر‪ ،‬سکرم‪ ،‬دم)‪ ،‬قبرغه ها‪ ،‬استخوان سینه‪ ،‬اسکلیت اطراف (اسکلیت قدامی و‬
‫خلفی و ارتباط آن با اسکلیت مرکزی)‪ ،‬اسکلیت احشایوی (استخوان قلب و آله تذکیر بعضی حیوانات)‪ ،‬مفاصل و طبقه بندی آن‬

‫فصل چهارم‪ :‬سیستم عضلوی‬

‫ساختمان عضالت (اکتین‪ ،‬مایوسین)‪ ،‬اقسام عضالت (اسکلیتی‪ ،‬هموار و قلب)‬

‫فصل پنجم‪ :‬سیستم هاضمه‬

‫اعضای اصلی‪ ،‬دهن (ساختمان دهن‪ ،‬دندان ها‪ ،‬فورمول دندانها‪ ،‬زبان)‪ ،‬حلق‪ ،‬مری‪ ،‬معده (ساده و مرکب)‪ ،‬روده خورد (دودونیم‪ ،‬جیجونم‪،‬‬
‫ایلیم)‪ ،‬روده بزرگ (سکوم‪ ،‬کولون‪ ،‬راست روده و مخرج)‪ ،‬اعضای ضمیمه ای‪ ،‬غدوات سلیوا‪ ،‬جگر‪ ،‬کیسه صفرا‪ ،‬پانقرانص‬

‫فصل ششم‪ :‬سیستم دوران خون‬

‫قلب (شکل‪ ،‬ساختمان و موقعیت آن)‪ ،‬رگ های خون (شراین‪ ،‬ورید ها و مویرگ ها)‪ ،‬کرویات خون (کرویات سرخ‪ ،‬سفید خون و‬
‫صفحات دمویه)‪ ،‬لمف‪ ،‬رگ های لمفاوی‪ ،‬مراکز لمفاوی بدن‪ ،‬طحال‪ ،‬تایموس‬

‫فصل هفتم‪ :‬سیستم تنفسی‬

‫قسمت فوقانی بینی‪ ،‬سینوس های اطراف بینی‪ ،‬حنجره‪ ،‬شزن (تراخیا)‪ ،‬قصبته الریه‪ ،‬قسمت پائینی‪ ،‬برانشی‪ ،‬شش ها‪ ،‬کیسه های هوایی‪،‬‬
‫اعضای ضمیمه ای (پلورا)‬

‫فصل هشتم‪ :‬سیستم اطراحیه‬

 ‫گرده ها (موقعیت‪ ،‬شکل وساختمان گرده ها)‪ ،‬نیفرون ها‪ ،‬حالبین‪ ،‬مثانه‪ ،‬مجرای خروج ادرار‬

‫فصل نهم‪ :‬سیستم عصبی‬

‫نیرون (ساختمان و انواع نیورون ها)‪ ،‬گانگلیون ها‪ ،‬حجرات گلیا‪ ،‬ساینپس‪ ،‬نیوروترانسمیتر ها‪ ،‬طبقه بندی سیستم اعصاب‪ ،‬سیستم اعصاب‬
‫مرکزی (دماغ و نخاع شوکی)‪ ،‬سیستم اعصاب محیطی‪ ،‬اعصاب حسی و حرکی‪ ،‬اعصاب سوماتیک و خود کار‪ ،‬اعصاب سمپاتیک و‬
‫پاراسمپاتیک‬

‫فصل دهم‪ :‬سیستم اندوکراین‬

‫معرفی غدوات (اندوکراین‪ ،‬اگزو کراین‪ ،‬پارا کراین و اوتوکراین)‪ ،‬معرفی هورمون و انزایم شکل‪ ،‬ساخمان و موقعیت غدوات مهم‬
‫اندوکراینی‪:‬هایپوتالموس‪ ،‬هایپوفیز‪ ،‬صنوبری‪ ،‬تایراید‪ ،‬پاراتایراید‪ ،‬ادرینال‪ ،‬غدوات جنسی (خصیه ها و تخمدان ها)‪ ،‬پالسنتا‪ ،‬پانقرانص‬

‫فصل یازدهم‪ :‬سیستم تکثری‬

‫سیستم تکثری حیوانات مذکر‪ :‬خصیه ها‪ ،‬اپیدیدمس‪ ،‬ویس دیفرینس‪ ،‬آله تذکیر‪ ،‬اعضای ضمیمه ای مذکر‪ ،‬سیستم تناسلی حیوانان مونث‬

‫اعضای داخلی‪:‬تخمدان ها‪ ،‬اویدکت (انفندیبولم‪ ،‬امپوال و استموس)‪ ،‬رحم (شاخ های رحم‪ ،‬جسم رحم‪ ،‬سرویکس)‪ ،‬وجینا اعضای‬
‫خارجی‪ :‬ولوا‪ ،‬کلیتوریس بخش سوم امبریولوژی‪ :‬مراحل انکشاف جنین (القاح‪ ،‬کلیویج‪ ،‬امپلیمنتشن‪ ،‬گسترولیشن و ارگانوجینیسیز)‪،‬‬
‫طبقات جنینی اکتوردرم‪ ،‬میزودرم و اندودرم‬

‫کارعملی‬

‫معرفی انواع اسکلیت حیوانات‪ ،‬معرفی سیستم هاضمه‪ ،‬معرفی سیستم تکثری‪ ،‬معرفی سیستم اطراحیه‪ ،‬معرفی سیستم تنفسی‪.‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون اناتومی حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫علوم‬
‫اختصاصی‬ ‫‪2‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫اناتومی حیوانی‬ ‫زراعت‬
‫حیوانی‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی کورس‪ ،‬تاریخچه و اهمیت علم‬
‫اناتومی‪ ،‬ارتباط اناتومی با دیگر رشته ها‪،‬‬ ‫‪1‬‬
‫طروق مطالعه علم اناتومی‪ ،‬شقوق اناتومی‬
‫مایکروسکوپیک اناتومی (سایتولوژی و‬
‫هستولوژی)‪ ،‬مکروسکوپیک اناتومی‬ ‫اول‬
‫( ‪Regional and systematic‬‬
‫‪2‬‬
‫انکشافی‬ ‫اناتومی‬ ‫‪،)anatomy‬‬
‫شناسی‬ ‫ناحیه‬ ‫(‪،(embryology‬‬
‫(معرفی قسمت های مختلف حیوانات)‬
‫سایتولوژی‪ ،‬ساختمان حجره‪ ،‬تیوری‬
‫حجروی‪ ،‬شکل و جسامت حجرات‪،‬‬
‫اجزای‬ ‫حجرات‪،‬‬ ‫کیمیاوی‬ ‫ترکیب‬
‫حجرات‪ ،‬غشای حجروی‪ ،‬سایتوپالزم‪،‬‬
‫‪3‬‬
‫اجزای سایتوپالزم (مایتوکاندریا‪ ،‬جسم‬
‫دوم‬
‫گلجی‪ ،‬رایبوزوم ها‪ ،‬واکیول ها‪،‬‬
‫سنتروزوم‪،‬‬ ‫رتیکولم‪،‬‬ ‫اندوپالزمیک‬
‫لیزوزوم ها‪ ،‬پراکسیزوم‪ ،‬پروتیزوم)‪،‬‬
‫هسته (جسامت‪ ،‬شکل و موقعیت‪ ،‬هستچه‪،‬‬
‫‪4‬‬
‫غشای هستوی‪ ،‬اسید های هستوی)‬
‫هستولوژی‪ ،‬تعریف نسج‪ ،‬طبقه بندی‬
‫عمومی نسج‪ ،‬انساج بشروی (خواص و‬
‫اقسام آن)‪ ،‬انساج اسکلیتی (اقسام آن)‪،‬‬ ‫‪5‬‬
‫انساج عصبی‪ ،‬انساج ارتباطی (نسج خون‪،‬‬
‫سوم‬
‫غضروف‪ ،‬تندون و لگامنت ها)‬
‫سیستم جلدی‪ :‬جلد و مشتقات آن‪،‬‬
‫درمس‪،‬‬ ‫(اپیدرمس‪،‬‬ ‫جلد‬ ‫ساختمان‬ ‫‪6‬‬
‫هایپودرمس)‬
‫مشتقات جلد (غدوات موجود درجلد‪،‬‬
‫‪7‬‬ ‫چهارم‬
‫موی‪ ،‬ناخون‪ ،‬سم‪ ،‬شاخ)‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫(اقسام‪،‬‬ ‫استخوان‬ ‫اسکلیتی‪:‬‬ ‫سیستم‬
‫ساختمان‪ ،‬ترکیب کیمیاوی‪ ،‬حجرات و‬
‫پرسش‬ ‫تشکیل استخوان)‪ ،‬طبقه بندی سیستم‬ ‫‪8‬‬
‫وپاسخ‬ ‫اسکلیتی (اسکلیت مرکزی‪ ،‬اطرافی و‬
‫احشایوی)‬
‫اسکلیت مرکزی‪ ،‬جمجمه‪ ،‬ستون فقرات‬
‫(گردن‪ ،‬صدر‪ ،‬کمر‪ ،‬سکرم‪ ،‬دم)‪ ،‬قبرغه ها‪،‬‬
‫استخوان سینه‪ ،‬اسکلیت اطراف (اسکلیت‬ ‫‪9‬‬
‫پرسش‬ ‫قدامی و خلفی و ارتباط آن با اسکلیت‬
‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫مرکزی)‪،‬‬
‫اسکلیت احشایوی (استخوان قلب و آله‬
‫تذکیر بعضی حیوانات)‪ ،‬مفاصل و طبقه‬ ‫‪10‬‬
‫بندی آن‬

‫پرسش‬
‫ساختمان عضالت (اکتین‪ ،‬مایوسین)‪،‬‬ ‫‪11‬‬
‫ششم‬
‫وپاسخ‬ ‫اقسام عضالت (اسکلیتی‪ ،‬هموار و قلب)‬ ‫‪12‬‬
‫اعضای اصلی‪ ،‬دهن (ساختمان دهن‪ ،‬دندان‬
‫ها‪ ،‬فورمول دندانها‪ ،‬زبان)‪ ،‬حلق‪ ،‬مری‪،‬‬ ‫‪13‬‬
‫معده (ساده و مرکب)‬
‫پرسش‬
‫روده خورد (دودونیم‪ ،‬جیجونم‪ ،‬ایلیم)‪،‬‬ ‫هفتم‬
‫وپاسخ‬
‫روده بزرگ (سکوم‪ ،‬کولون‪ ،‬راست روده‬
‫‪14‬‬
‫و مخرج)‪ ،‬اعضای ضمیمه ای‪ ،‬غدوات‬
‫سلیوا‪ ،‬جگر‪ ،‬کیسه صفرا‪ ،‬پانقرانص‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪15‬‬
‫قلب (شکل‪ ،‬ساختمان و موقعیت آن)‪ ،‬رگ‬ ‫هشتم‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫‪16‬‬
‫های خون (شراین‪ ،‬ورید ها و مویرگ ها)‪،‬‬
‫کرویات خون (کرویات سرخ‪ ،‬سفید خون‬
‫و صفحات دمویه)‪ ،‬لمف‪ ،‬رگ های‬ ‫‪17‬‬
‫نهم‬
‫لمفاوی‬
‫مراکز لمفاوی بدن‪ ،‬طحال‪ ،‬تایموس‬ ‫‪18‬‬
‫پرسش‬ ‫قسمت فوقانی‪ ،‬بینی‪ ،‬سینوس های اطراف‬
‫‪19‬‬ ‫دهم‬
‫وپاسخ‬ ‫بینی‪ ،‬حنجره‪ ،‬نای‪ ،‬قصبته الریه‬
‫قسمت پائینی‪ ،‬برانشی‪ ،‬شش ها‪ ،‬کیسه های‬
‫‪20‬‬
‫هوایی‪ ،‬اعضای ضمیمه ای (پلورا)‬
‫گرده ها (موقعیت‪ ،‬شکل وساختمان گرده‬
‫‪21‬‬
‫ها)‪،‬‬
‫یازدهم‬
‫پرسش‬ ‫نیفرون ها‪ ،‬حالبین‪ ،‬مثانه‪ ،‬مجرای خروج‬
‫وپاسخ‬ ‫‪22‬‬
‫ادرار‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫نیرون (ساختمان و انواع نیورون ها)‪،‬‬
‫گانگلیون ها‪ ،‬حجرات گلیا‪ ،‬ساینپس‪،‬‬
‫‪23‬‬
‫نیوروترانسمیتر ها‪ ،‬طبقه بندی سیستم‬
‫اعصاب‬ ‫دوازده‬
‫سیستم اعصاب مرکزی (دماغ و نخاع‬ ‫م‬
‫پرسش‬ ‫شوکی)‪ ،‬سیستم اعصاب محیطی‪ ،‬اعصاب‬
‫وپاسخ‬ ‫‪24‬‬
‫حسی و حرکی‪ ،‬اعصاب سوماتیک و خود‬
‫کار‪ ،‬اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک‬
‫معرفی غدوات (اندوکراین‪ ،‬اگزو کراین‪،‬‬
‫پارا کراین و اوتوکراین)‪ ،‬معرفی هورمون و‬ ‫‪25‬‬
‫انزایم‬
‫پرسش‬ ‫شکل‪ ،‬ساخمان و موقعیت غدوات مهم‬
‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫هایپوفیز‪،‬‬ ‫هایپوتالموس‪،‬‬ ‫اندوکراینی‪:‬‬
‫صنوبری‪ ،‬تایراید‪ ،‬پاراتایراید‪ ،‬ادرینال‪،‬‬ ‫‪26‬‬
‫غدوات جنسی (خصیه ها و تخمدان ها)‪،‬‬
‫پالسنتا‪ ،‬پانقرانص‬
‫سیستم تکثری حیوانات مذکر‪ :‬خصیه ها‪،‬‬
‫اپیدیدمس‪ ،‬ویس دیفرینس‪ ،‬آله تذکیر‪،‬‬
‫‪27‬‬
‫اعضای ضمیمه ای مذکر‪ ،‬سیستم تناسلی‬
‫حیوانان مونث‬ ‫چهارده‬
‫م‬
‫اعضای داخلی‪:‬تخمدان ها‪ ،‬اویدکت‬
‫پرسش‬
‫(انفندیبولم‪ ،‬امپوال و استموس)‪ ،‬رحم (شاخ‬
‫وپاسخ‬ ‫‪28‬‬
‫های رحم‪ ،‬جسم رحم‪ ،‬سرویکس)‪ ،‬وجینا‬
‫اعضای خارجی‪ :‬ولوا‪ ،‬کلیتوریس‬
‫بخش سوم امبریولوژی‪ :‬مراحل انکشاف‬
‫امپلیمنتشن‪،‬‬ ‫کلیویج‪،‬‬ ‫(القاح‪،‬‬ ‫جنین‬
‫‪29‬‬
‫گسترولیشن و ارگانوجینیسیز)‪ ،‬طبقات‬
‫کارعملی‬ ‫پانزدهم‬
‫جنینی اکتوردرم‪ ،‬میزودرم و اندودرم‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی انواع اسکلیت حیوانات‪،‬‬
‫‪30‬‬
‫معرفی سیستم هاضمه‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی سیستم تکثری‪ ،‬معرفی‬
‫‪31‬‬ ‫شانزده‬
‫جمع بندی‬ ‫سیستم اطراحیه‪ ،‬معرفی سیستم تنفسی‪.‬‬
‫م‬
‫جمع بندی و رهنمای امتحان‬ ‫‪32‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی محصلین با تاریخچه علم‬
‫اناتومی‪ ،‬شناخت دقیق از اعضای‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫داخلی و خارجی بدن حیوانات‪،‬‬ ‫‪۱‬‬
‫معرفی کلی حجره‪ ،‬انساج‪ ،‬اعضا و‬
‫سیستم ها‪،‬‬
‫تسلیخ (مرغ در صورت امکان‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫گوسفند) و معرفی کلی قسمت های‬ ‫‪۲‬‬
‫داخلی و خارجی آن‬
‫در ختم این کورس محصالن قادر‬
‫خواهند بود تا موقعیت‪ ،‬و ساختمان‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪۳‬‬
‫اعضای مختلف حیوانات فارم را‬
‫شناسایی نماییند‪.‬‬

‫‪1.33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.055‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬

‫‪1. David B. Troy. 2005. Functional Anatomy and Physiology of Domestic Animals. Third‬‬
‫‪edition. Lippincott Williams and Wlkins. USA.‬‬
‫‪2. Michael Akers. R. and Michael Denbow. D. 2013. Anatomy and Physiology of Domestic‬‬
‫‪Animals. Second edition. Blackwell Publishing. USA‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪1- Rowen D. Frandson. Anatomy and Physiology of Farm Animals. Seventh edition.‬‬
‫‪Wiley-Blackwell.‬‬
‫‪2- Thomas Colville. 2016. Clinical Anatomy and Physiology for Veterinary Technicians.‬‬
‫‪Third edition. Elsevier. St. Louis, Missouri‬‬

‫پالن هفته وار مضمون فیزیولوژی حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫فزیولوژی حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0542‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫فزیولوژی مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده که در سمستر پنجم هفته سه ساعت تدریس میشود‪ .‬در این کورس کوشش شده‬
‫تا موضوعات عمده که برای محصالن رشته علوم حیوانی در ساحه عملی ضرورت میشود به شکل فشرده مورد بحث و مطالعه قرار بگیرد‪.‬‬
 ‫اهدف اموزشی‪:‬‬

‫‪ ‬آشناییی محصلین با تاریخچه علم فزیولوژی‪ ،‬شناخت دقیق فعالیت های داخلی و خارجی بدن حیوانات‬
‫‪ ‬آشناییی تاثیر عملکرد علم فزیولوژی باالی صحت حیوان و تولید محصوالت حیوانات فارم‬
‫‪ ‬در ختم این کورس محصالن قادر خواهند بود تا فعالیت های اعضای مختلف حیوانات فارم بدانند‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف فزیولوژی‪ ،‬تاریخچه و اهمیت فزیولوژی‪ ،‬شاخه های فزیولوژی‪ ،‬ارتباط فزیولوژی با علوم دیگر‬

‫فصل دوم‪ :‬فزیولوژی حجروی‬

‫عبور و مرور مواد در حجرات‪ ،‬انتقال فعال (‪ ،)endocytosis and exocytosis‬انتقال غیر فعال ( ‪Diffusion, osmosis and‬‬

‫‪ ،)filtration‬انتقال توسط آیون ها‬

‫فصل سوم‪ :‬فزیولوژی سیستم جلد و اسکلیت‬

‫وظایف جلد‪ ،‬محافظت‪ ،‬تامین ویتامین ‪ ،D‬تنظیم حرارت بدن‪ ،‬انتقال انگیزه های محیطی‪ ،‬وظایف استخوان‪ ،‬حرکات‪ ،‬استوار نگهداشتن‬
‫جسم‪ ،‬محافظت اعضای داخلی‪ ،‬تولید حجرات خون‪ ،‬ذخیره مواد معدنی‪ ،‬وظایف مفاصل‬

‫فصل چهارم‪ :‬سیستم عضلوی‬

‫انواع عضالت از لحاظ فعالیت‪ ،‬انقباض رشته های عضالت‪ ،‬انرژی مورد ضرورت برای فعالیت عضالت‬

‫فصل سوم‪ :‬فزیولوژی سیستم دوران خون‬

‫بخش اول خون‪ ،‬وظایف خون‪ ،‬ترکیب خون‪ ،‬پالزمای خون (ترکیب و وظایف پالزما)‪ ،‬کرویات خون (سرخ‪ ،‬سفید‪ ،‬صفحات دمویه)‪،‬‬
‫کرویات سرخ خون‪ ،‬دوران حیات کرویات سرخ خون‪ ،‬وظایف کرویات سرخ خون‪ ،‬هیموگلوبین‪ ،‬تشکیل هیموگلوبین‪ ،‬وظایف‬
‫هیموگلوبین‪ ،‬کم خونی‪ ،‬کرویات سفید خون‪ ،‬انواع کرویات سفید خون و وظایف آن‪ ،‬معافیت وتشکیل انتی بادی ها‪ ،‬صفحات دمویه‪،‬‬
‫لخته شدن خون‪ ،‬بیماری های خون‪ ،‬گروپ های خون‪ ،‬فکتور ‪Rh‬‬

‫بخش دوم قلب و رگ های خون‪ ،‬قلب‪ ،‬انقباظ و انبساط قلب‪ ،‬کنترول عصبی قلب‪ ،‬وظایف رگهای خون‪ ،‬سیستم های گردش خون‪،‬‬
‫فشار خون و اندازه گیری آن‪ ،‬اندازه نبض در حیوانات مختلف‪،‬‬

‫بخش سوم فزیولوژی سیستم لمفاوی‬

 ‫وظایف لمف‪ ،‬مایع انساج بدن‪ ،‬طحال و وظایف آن‪ ،‬تولید انتی بادی ذریعه تلی‬

‫فصل چهارم‪ :‬فزیولوژی گوش وچشم‬

‫تعریف شنیدن‪ ،‬قسمت خارجی گوش‪ ،‬قسمت وسطی گوش‪ ،‬قسمت داخلی گوش‪ ،‬دیدن‪ ،‬طبقه غشای چشم‪ ،‬دستگاه اشک‪ ،‬عضالت‬
‫مردمک چشم‪ ،‬مردمک چشم‪ ،‬شفافیت قرنه‪ ،‬غشاهای اوعیه دار‪ ،‬غشاهای عصبی‪ ،‬لنز‪ ،‬مسیر نور وساحه دید‪ .‬مسیر دید به مغز‬

‫فصل پنجم‪ :‬فزیولوژی سیستم هاضمه‬

‫وظایف سیستم هاضمه (دهن‪ ،‬مری‪ ،‬معده‪ ،‬روده ها‪ ،‬جگر‪ ،‬پانقرانص و کیسه صفرا)‪ ،‬میکانیزم هضم‪ ،‬هضم در حیوانات معده ساده‪ ،‬هضم‬
‫در حیوانات معده مرکب‪ ،‬هضم در طیور‪ ،‬میکانیزم جذب‪ ،‬جذب در معده‪ ،‬جذب در روده خورد‪ ،‬جذب در روده بزرگ‪ ،‬میتابولیزم مواد‬
‫غذایی‪ ،‬انابولیزم و کتابولیزم حجرات‪ ،‬کریب سایکل‬

‫فصل ششم‪ :‬فزیولوژی سیسم تنقسی‬

‫وظایف اجزای سیستم تنفسی (بینی‪ ،‬حنجره‪ ،‬قصبته الریه‪ ،‬شش ها‪ ،‬قبرغه ها‪ ،‬دایفراگم)‪ ،‬عملیه تنفس‪ ،‬دخول هوابه شش ها‪ ،‬خروج هوا از‬
‫شش ها‪.‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬فزیولوژی سیستم اطراحیه‬

‫وظایف اجزای سیستم اطراحیه (گرده ها‪ ،‬حالبین‪ ،‬مثانه‪ ،‬مجرای خروجی ادرار)‪ ،‬نقش نیفرون ها در تصفیه خون و تشکیل ادرار‪.‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬سیستم اعصاب‬

‫وظایف نیرون ها‪ ،‬انتقال انگیزه عصبی‪ ،‬نیورو ترانسمیتر ها‪ ،‬آخذه ها‪ ،‬اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک‪ ،‬وظایف اعضای حسی (جلد‪,‬‬

‫حس ذایقه‪ ,‬حس شامه‪ ,‬حس باصره‪ ,‬حس سامعه)‪ ،‬تنظیم و تعادل (‪)homeostasis‬‬

‫فصل نهم‪ :‬فزیولوژی سیستم اندوکرین‬

‫وظایف هورمون ها‪ ،‬مشخصات عمومی وتاثیرات هورمونها‪ ،‬غده نخامیه‪ ،‬هورمون های مترشحه فس قدامی غده نخامیه‪ ،‬هورمون های‬
‫مترشحه فس خلفی غذه نخامیه‪ ،‬هورمون های غده تایراید‪ ،‬هورمون های غده پاراتایراید‪ ،‬هورمون های غده فوق کلیوی‪ ،‬هورمون های‬
‫پانقراس و دودینم‪ ،‬هورمون های خصیه ها و تخمدان ها‪ ،‬هورمون های پالسنتا‪ ،‬فیدبک در هورمون ها‪ ،‬فیدبک مثبت‪ ،‬فیدبک منفی‬

‫فصل دهم‪ :‬فزیولوژی سیستم تناسلی‬

‫وظایف اجزای سیستم تناسلی حیوانات مذکر‪ ،‬وظایف اجزای سیستم تناسلی حیوانات مؤنث‪ ،‬دوران بقه طلبی‪ ،‬هارمون های تکثری‬
 ‫کارعملی‬
‫مطالعه سیستم هضمی حیوانات نشخوارکننده‪ ،‬مطالعه سیستم هاضمه حیوانات غیر نشخوارکننده‪ ،‬مطالعه سیستم تکثری مذکر ومونث‬
‫حیوانات نشخوارکننده وغیر نشخواکننده‪ .‬مطالعه انواع عضالت‪ ،‬مطالعه سیستم اسکلیت‪ ،‬مطالعه وظایف جگر حیوان‪.‬‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫جنتیک‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تشریح کورس پالیسی ومعلومات‬
‫‪1‬‬
‫عمومی‬
‫مقدمه‪ ،‬تعریف فزیولوژی‪ ،‬تاریخچه و‬
‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫اهمیت فزیولوژی‬
‫شاخه های فزیولوژی‪ ،‬ارتباط‬
‫‪3‬‬
‫فزیولوژی با علوم دیگر‬
‫فزیولوژی حجروی‪ :‬عبور و مرور‬
‫مواد در حجرات‪ ،‬انتقال فعال‬
‫‪4‬‬
‫‪endocytosis‬‬ ‫( ‪and‬‬
‫‪)exocytosis‬‬ ‫دوم‬
‫انتقال غیر فعال ( ‪Diffusion,‬‬
‫‪)osmosis and filtration‬‬

‫انتقال توسط آیون ها‬ ‫‪6‬‬

‫وظایف جلد‪ ،‬محافظت‪ ،‬تامین‬
‫‪7‬‬
‫ویتامین ‪ ،D‬تنظیم حرارت بدن‬
‫انتقال انگیزه های محیطی‪ ،‬وظایف‬ ‫سوم‬
‫استخوان‪ ،‬حرکات‪ ،‬استوار نگهداشتن‬ ‫‪8‬‬
‫جسم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫محافظت اعضای داخلی‪ ،‬تولید‬
‫حجرات خون‪ ،‬ذخیره مواد معدنی‪،‬‬ ‫‪9‬‬
‫وظایف مفاصل‬

‫انواع عضالت از لحاظ فعالیت‬ ‫‪10‬‬

‫انقباض رشته های عضالت‬ ‫‪11‬‬ ‫چهارم‬

‫پرسش‬
‫وپاسخ‬ ‫انرژی مورد ضرورت برای فعالیت‬
‫‪12‬‬
‫عضالت‬
‫بخش اول خون‪ ،‬وظایف خون‪،‬‬
‫ترکیب خون‪ ،‬پالزمای خون (ترکیب‬
‫‪13‬‬
‫و وظایف پالزما)‪ ،‬کرویات خون‬
‫(سرخ‪ ،‬سفید‪ ،‬صفحات دمویه)‬
‫کرویات سرخ خون‪ ،‬دوران حیات‬
‫پرسش‬ ‫کرویات سرخ خون‪ ،‬وظایف‬
‫‪14‬‬ ‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫کرویات سرخ خون‪ ،‬هیموگلوبین‪،‬‬
‫تشکیل هیموگلوبین‪،‬‬
‫وظایف هیموگلوبین‪ ،‬کم خونی‪،‬‬
‫کرویات سفید خون‪ ،‬انواع کرویات‬
‫‪15‬‬
‫سفید خون و وظایف آن‪ ،‬معافیت‬
‫وتشکیل انتی بادی ها‬
‫صفحات دمویه‪ ،‬لخته شدن خون‪،‬‬
‫بیماری های خون‪ ،‬گروپ های خون‪،‬‬ ‫‪16‬‬
‫پرسش‬ ‫فکتور ‪Rh‬‬
‫وپاسخ‬ ‫قلب‪ ،‬انقباظ و انبساط قلب‪ ،‬کنترول‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫عصبی قلب‪ ،‬وظایف رگهای خون‬
‫سیستم های گردش خون‪ ،‬فشار خون‬
‫و اندازه گیری آن‪ ،‬اندازه نبض در‬ ‫‪18‬‬
‫حیوانات مختلف‬

‫وظایف لمف‬ ‫‪19‬‬

‫پرسش‬
‫مایع انساج بدن‪ ،‬طحال و وظایف آن‬ ‫‪20‬‬ ‫هفتم‬

‫وپاسخ‬
‫تولید انتی بادی ذریعه تلی‬ ‫‪21‬‬
‫تعریف شنیدن‪ ،‬قسمت خارجی گوش‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫قسمت وسطی گوش‪ ،‬قسمت داخلی‬
‫‪23‬‬
‫گوش‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬
‫دیدن‪ ،‬طبقه غشای چشم‪ ،‬دستگاه‬
‫‪25‬‬
‫اشک‪،‬‬
‫عضالت مردمک چشم‪ ،‬مردمک‬
‫‪26‬‬
‫چشم‪ ،‬شفافیت قرنه‬ ‫نهم‬
‫غشاهای اوعیه دار‪ ،‬غشاهای عصبی‪،‬‬
‫لنز‪ ،‬مسیر نور وساحه دید‪ .‬مسیر دید به‬ ‫‪27‬‬
‫مغز‬
‫وظایف سیستم هاضمه (دهن‪ ،‬مری‪،‬‬
‫معده‪ ،‬روده ها‪ ،‬جگر‪ ،‬پانقرانص و‬ ‫‪28‬‬
‫کیسه صفرا)‬
‫میکانیزم هضم‪ ،‬هضم در حیوانات‬
‫معده ساده‪ ،‬هضم در حیوانات معده‬
‫‪29‬‬
‫مرکب‪ ،‬هضم در طیور‪ ،‬میکانیزم‬
‫دهم‬
‫جذب‪ ،‬جذب در معده‬
‫پرسش‬
‫جذب در روده خورد‪ ،‬جذب در‬
‫وپاسخ‬
‫روده بزرگ‪ ،‬میتابولیزم مواد غذایی‪،‬‬
‫‪30‬‬
‫انابولیزم و کتابولیزم حجرات‪ ،‬کریب‬
‫سایکل‬
‫وظایف اجزای سیستم تنفسی (بینی‪،‬‬
‫حنجره‪ ،‬قصبته الریه‪ ،‬شش ها‪ ،‬قبرغه‬ ‫‪31‬‬
‫ها‪ ،‬دایفراگم)‪،‬‬
‫عملیه تنفس‪ ،‬دخول هوابه شش ها‪،‬‬
‫پرسش‬ ‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫خروج هوا از شش ها‪.‬‬
‫وپاسخ‬
‫وظایف اجزای سیستم اطراحیه (گرده‬
‫ها‪ ،‬حالبین‪ ،‬مثانه‪ ،‬مجرای خروجی‬ ‫‪33‬‬
‫ادرار‬
‫نقش نیفرون ها در تصفیه خون و‬
‫‪34‬‬
‫تشکیل ادرار‪.‬‬
‫دوازدهم‬
‫وظایف نیرون ها‪ ،‬انتقال انگیزه‬
‫‪35‬‬
‫عصبی‪ ،‬نیورو ترانسمیتر ها‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫پرسش‬ ‫خذه ها‪ ،‬اعصاب سمپاتیک و‬
‫‪36‬‬
‫وپاسخ‬ ‫پاراسمپاتیک‬
‫وظایف اعضای حسی (جلد‪ ,‬حس‬
‫ذایقه‪ ,‬حس شامه‪ ,‬حس باصره‪ ,‬حس‬ ‫‪37‬‬
‫سامعه)‬
‫پرسش‬
‫تنظیم و تعادل (‪)homeostasis‬‬ ‫‪38‬‬ ‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬
‫وظایف هورمون ها‪ ،‬مشخصات‬
‫عمومی وتاثیرات هورمونها‪ ،‬غده‬ ‫‪39‬‬
‫نخامیه‬
‫هورمون های مترشحه فس قدامی‬
‫غده نخامیه‪ ،‬هورمون های مترشحه‬ ‫‪40‬‬
‫فس خلفی غذه نخامیه‪،‬‬
‫هورمون های غده تایراید‪ ،‬هورمون‬
‫های غده پاراتایراید‪ ،‬هورمون های‬ ‫‪41‬‬
‫غده فوق کلیوی‬ ‫چهاردهم‬
‫هورمون های پانقراس و دودینم‪،‬‬
‫کارعملی‬
‫هورمون های خصیه ها و تخمدان ها‪،‬‬
‫هورمون های پالسنتا‪ ،‬فیدبک در‬ ‫‪42‬‬
‫هورمون ها‪ ،‬فیدبک مثبت‪ ،‬فیدبک‬
‫منفی‬
‫وظایف اجزای سیستم تناسلی‬
‫‪43‬‬
‫حیوانات مذکر‬
‫کارعملی‬ ‫وظایف اجزای سیستم تناسلی‬ ‫پانزدهم‬
‫‪44‬‬
‫حیوانات مؤنث‬
‫دوران بقه طلبی‪ ،‬هارمون های تکثری‬ ‫‪45‬‬
‫مطالعه سیستم هضمی حیوانات‬
‫نشخوارکننده‪ ،‬مطالعه سیستم هاضمه‬
‫نشخوارکننده‪،‬‬ ‫غیر‬ ‫حیوانات‬
‫‪46‬‬
‫کارعملی‪ :‬مطالعه سیستم تکثری‬
‫جمع بندی‬ ‫مذکر ومونث حیوانات نشخوارکننده‬ ‫شانزدهم‬
‫وغیر نشخواکننده‪.‬‬
‫کارعملی‪ :‬مطالعه انواع عضالت‪،‬‬
‫مطالعه سیستم اسکلیت‪ ،‬مطالعه‬ ‫‪47‬‬
‫وظایف جگر حیوان‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫جمع بندی ورهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی محصلین با تاریخچه علم‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فزیولوژی‪ ،‬شناخت دقیق فعالیت‬ ‫‪۱‬‬
‫های داخلی و خارجی بدن حیوانات‬
‫آشناییی تاثیر عملکرد علم فزیولوژی‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫باالی صحت حیوان و تولید‬ ‫‪۲‬‬
‫محصوالت حیوانات فارم‬
‫در ختم این کورس محصالن قادر‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫خواهند بود تا فعالیت های اعضای‬ ‫‪3‬‬
‫مختلف حیوانات فارم بدانند‪.‬‬
‫‪1.6‬‬
‫‪1.66‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬
‫‪6‬‬

‫‪1.66‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. Lauralee Sherwood. 2013. Animal Physiology from Genes to Organisms. Second‬‬
‫‪edition. Brooks/Cole. USA.‬‬
‫‪2. Michael Akers. R. and Michael Denbow. D. 2013. Anatomy and Physiology of‬‬
‫‪Domestic Animals. Second edition. Blackwell Publishing. USA‬‬
‫‪3. Rowen D. Frandson. Anatomy and Physiology of Farm Animals. seventh edition.‬‬
‫‪Wiley-Blackwell.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪1. Thomas Colville. 2016. Clinical Anatomy and Physiology for Veterinary.‬‬
‫‪Technicians. third edition. Elsevier. St. Louis, Missouri.‬‬
‫‪ .2‬ضمیری‪ ،‬محمد جواد‪ .1386 .‬فزیولوژی حیوانات اهلی‪ .‬انتشارات حق شناس‪ .‬تهران‪ .‬ایران‬
‫‪ .3‬قربانی‪ .1382 .‬اصول پرورش گاو های شیر ده‪ .‬انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان‪ .‬ایران‬

‫پالن هفته وار مضمون ماهی پروری‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫ماهی پروری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0545‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫پنجم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفي مضمون‬

‫مضمون ماهی پروری که دارای سه کریدت میباشد و مضمون اساسی دیپارتمنت علوم حیوانی میباشد‪ .‬مضمون متذکره به محصالن صنف‬
‫چهار پوهنحی زراعت تدریس میګردد‪ .‬درین مضمون محصالن در مورد خصوصیات عمومی ماهیان‪ ،‬اعضای خارجی و داخلی ماهیان‬
‫معلومات حاصل مینمایند‪ .‬همچنان در مورد زندګی ماهیان‪ ،‬نسلهای داخلی ماهیان و ماهیان که در اقتصاد و پیشرفت کشور رول ارزنده‬
‫دارند معلومات مفصل میاموزند‪ .‬همچنان در مورد زندګی‪ ،‬شرایط پرورش‪ ،‬توافق با محیط‪ ،‬مهاجرت ماهیان‪ ،‬تولید مثل و تغذیه ماهیان‬
‫به طور مفصل معلومات ارایه میګردد‪.‬‬

‫اهداف مضمون‪:‬‬

‫معلومات در مورد ماهیان‪ ،‬اقسام ماهیان‬

‫میتود های ایجاد فارمهای ماهیان‪ ،‬ایجاد حوضها‪ ،‬نگهداری حوضها‪،‬‬

‫پرورش ماهی با فصل شالی و پرورس ماهی با مرغ ابیها به طور مفصل تدریس میګردد و محصالن درین مورد مهارت عملی‬
‫حاصل مینمایند‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف ماهی و ماهی پروری‪ ،‬اهمیت اقتصادی ماهی پروری‪ ،‬تاریخچه ماهی پروری‪ ،‬طبقه بندی ماهیان‬

‫فصل دوم‪ :‬مورفولوژی ماهیان‬

‫شکل بدن‪ ،‬وضعیت خارجی‪ ،‬سر‪ ،‬توپوگرافی بدن‪ ،‬حفره های تنفسی‪ ،‬شهپرها‪ ،‬پوست‪ ،‬ساختمان و وظایف پوست‪ ،‬فلسها‪ ،‬فلسهای‬
‫تغیرشکل یافته‪ ،‬زایده های نسج پوششی‪ ،‬بررسی مقایسوی پوست‬

‫فصل سوم‪ :‬اسکلیت ماهیان‬

‫سیستم عضالتی ماهیان‪ ،‬آناتومی کیسه شنا‪ ،‬شناوری‪ ،‬سیستم هاضمه ماهیان‪ ،‬سیستم تنفسی ماهیان‪ ،‬جذب وترشح گازات‪ ،‬سیستم دوران‬
‫خون‪ ،‬سیستم عصبی ماهیان‪ ،‬ادراک ماهیان (بویایی‪ ،‬بینایی‪ ،‬ذایقه‪ ،‬شنوایی‪ ،‬تعادل وتوازن)‪ ،‬تنظیم حرارت‪ ،‬سیستم تکثری ماهیان‪ ،‬سیستم‬
‫اطراحیه ماهیان‬

‫فصل چهارم‪ :‬محل زیست ماهیان‬

‫ماهیان آب گرم‪ ،‬ماهی کارپ‪ ،‬ماهی سفید‪ ،‬ماهی بروت دار‪ ،‬ماهیان آب سرد‪ ،‬ماهی سالمون امریکای‪ ،‬ماهی سالمون کوهی‪ ،‬ماهی تروت‪،‬‬
‫ماهی تیالپا‬

‫فصل پنجم‪ :‬تکثیر ورشد جمعیت‬

‫مشخصات ماهیان نسلی‪ ،‬اخذ تخم از ماهیان نسلی‪ ،‬شکستن تخم و خارج شدن الروا‪ ،‬رها ساختن الروا ها و تخم های القاح شده در‬
‫حوض‪ ،‬نگهداری چوچه های جوان‪ ،‬تعین تعداد چوچه ماهیان‪ ،‬دوره تولید مثل وبلوغ‪ ،‬آماده ساختن ماهیان نسلی جهت تکثیر و تناسل‪،‬‬
‫نسلگیری طبیعی و مصنوعی ماهیان‪ ،‬القاح ورشد الروا ها‪ ،‬ذخیره تخمها واسپرم ونگهداری آنها در سرما‪ ،‬انتخاب وتکثیر‬

‫فصل ششم‪ :‬نیاز های غذایی‬

‫میزان مصرف مواد غذایی‪ ،‬جیره الروا ها‪ ،‬جیره ماهیان مولد‪ ،‬مهمترین غذا های طبیعی ماهیان‪ ،‬نباتات آبزی‪ ،‬حیوانات آبزی‬

‫فصل هفتم‪ :‬تهیه کپموست و تغذیه حوض ها‬

‫تهیه نمودن کمپوست‪ ،‬اماده نمودن کمپوست برای حوضهای ماهیان‪ ،‬استعمال کمپوست در حوض ها‪ ،‬سهولتهای استعمال کود حیوانی‬
‫در حوضها‪ ،‬تناسب تغذیه ماهیان‪ ،‬تغذیه ماهیان توسط کمپوست‪ ،‬منابع گازات طبیعی‪ ،‬طریقه های تغذیه‪ ،‬تناسب نسلهای ماهیان در حوضها‪،‬‬
‫پاک نمودن حوضها از حیوانات مضره‪ ،‬استعمال مواد مختلف کیمیاوی در حوضها‪ ،‬استعمال کودهای مختلف‪ ،‬یوریا‪ ،‬سودیم نایتریت‪،‬‬
‫فاسفورس‪ ،‬پتاشیم‪ ،‬اندازه یا مقدار کودها برای حوضهای ماهیداری‪ ،‬میتودهای استعمال کودها‪.‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬محیط زیست ماهیان‬

‫آبهای جاری‪ ،‬چشمه ها‪ ،‬نهرها‪ ،‬رود خانه ها‪ ،‬رود خانه ها با جریان آهسته‪ ،‬آبها ساکن‪ ،‬دریاچه ها‪ ،‬دریاچه های مناطق کوهستانی‪ ،‬حوضچه‬
‫ها‬

‫فصل هشتم‪ :‬محیط آبی و کیفیت آب‬

‫آلوده گی‪ ،‬رشد بی رویه الجی ها وماهی میری‪ ،‬ارزیابی موقیعت مکان‪ ،‬درجه حرارت ودوره رشد‪ ،‬سایرمشکالت مربوط به مکان‪،‬‬
‫تاسیسات تخم پروری‪ ،‬طراحی واحدهای پرورشی‪ ،‬روشهای متداول ومنابع آب‪ ،‬دوره پرورش آزاد ماهیان‪ ،‬روشهای مربوط به پرورش‬
‫نوزادان وتغذیه اولیه‪ ،‬تولید ماهیان قد انگشتی‪ ،‬درجه بندی وبرداشت محصول‪ ،‬حمل ونقل ماهیان‪ ،‬پاک کاری وتصفیه مواد زاید ومدیریت‬

‫فصل نهم‪ :‬حوض های ماهیان‬

‫پروژه های ماهی داری در ابهای ګرم‪ ،‬هیچری‪ ،‬حوضهای چوچه ماهیان‪ ،‬حوضهای ماهیان در حال رشد‪ ،‬حوضهای ماهیان برزګ‪،‬‬
‫حوضهای زمستانی‪ ،‬حوضهای برای نسلګیری ماهیان‪ ،‬حوضهای قرنطین‪ ،‬حوضهای تعقیم شده‪ ،‬تهیه نمودن ساختمان حوضها‪،‬‬

‫فصل دهم‪ :‬امراض مهم ماهیان‬

‫امراض مهم قارچی در ماهیان‪ ،‬امراض مهم بکتریای در ماهیان‪ ،‬امراض مهم وایروسی در ماهیان‪ ،‬امراض مهم پرازیتی در ماهیان‪،‬‬
 ‫فصل یازدهم‪ :‬انتقال ماهیان‬

‫وسایل انتقال ماهیان (جال‪ ،‬تشت‪ ،‬بیرل‪ ،‬بالون اکسیجن)‪ ،‬تدابیر قبل از انتقال ماهیان‪ ،‬طریقه های انتقال‪ ،‬رها نمودن ماهیان در حوض بعد‬
‫از انتقال‪.‬‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬مارکتینگ ماهیان‬

‫اماده نمودن ماهیان به مارکیت‪ ،‬اماده نمودن وسایل برای انتقال‪ ،‬اماده نمودن تشت برای انتقال‪ ،‬اماده نمودن سلندر اکسیجن برای انتقال‪،‬‬
‫انتقال ماهیان به مارکیت‪.‬‬

‫کارهای عملی‪:‬‬

‫شناسایی اعضای خارجی ماهیان‪ ،‬شناسایی نسلهای ماهیان‪ ،‬مقایسته نسلهای ماهیان‪ ،‬مشاهده از حوضهای و فارمهای ماهیان‪ ،‬تسلیخ ماهی‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش ماهی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫تخصصی‬ ‫‪3‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پرورش ماهی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫تشریح کورس پالیسی ومعلومات عمومی‬ ‫‪1‬‬

‫ماهی پروری‪ ،‬اهمیت اقتصادی ماهی‬

‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫پروری‬

‫تاریخچه ماهی پروری‪ ،‬طبقه بندی ماهیان‬ ‫‪3‬‬

‫مورفولوژی ماهیان شکل بدن‪ ،‬وضعیت‬

‫خارجی‪ ،‬سر‪ ،‬توپوگرافی بدن‪ ،‬حفره های‬ ‫‪4‬‬
‫تنفسی‬
‫دوم‬
‫شهپرها‪ ،‬پوست‪ ،‬ساختمان و وظایف پوست‬

‫فلسها‪ ،‬فلسهای تغیرشکل یافته‪ ،‬زایده های‬

‫‪6‬‬
‫نسج پوششی‪ ،‬بررسی مقایسوی پوست‬
‫اسکلیت ماهیان‬
‫‪7‬‬ ‫سوم‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫سیستم عضالتی ماهیان‪ ،‬آناتومی کیسه شنا‪،‬‬
‫شناوری‬
‫سیستم هاضمه ماهیان‪ ،‬سیستم تنفسی ماهیان‪،‬‬
‫جذب وترشح گازات‪ ،‬سیستم دوران خون‪،‬‬ ‫‪8‬‬
‫سیستم عصبی ماهیان‪،‬‬
‫ادراک ماهیان (بویایی‪ ،‬بینایی‪ ،‬ذایقه‪،‬‬
‫شنوایی‪ ،‬تعادل وتوازن)‪ ،‬تنظیم حرارت‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫سیستم تکثری ماهیان‪ ،‬سیستم اطراحیه‬
‫ماهیان‬
‫محل زیست ماهیان ماهیان آب گرم‪ ،‬ماهی‬
‫‪10‬‬
‫کارپ‪ ،‬ماهی سفید‬
‫ماهی بروت دار‪ ،‬ماهیان آب سرد‪ ،‬ماهی‬
‫‪11‬‬ ‫چهارم‬
‫سالمون امریکای‬
‫ماهی سالمون کوهی‪ ،‬ماهی تروت‪ ،‬ماهی‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫‪12‬‬
‫تیالپا‬

‫مشخصات ماهیان نسلی‪ ،‬اخذ تخم از ماهیان‬

‫‪13‬‬
‫نسلی‬
‫شکستن تخم و خارج شدن الروا‪ ،‬رها‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫ساختن الروا ها و تخم های القاح شده در‬ ‫‪14‬‬ ‫پنجم‬
‫حوض‬
‫نگهداری چوچه های جوان‪ ،‬تعین تعداد‬
‫‪15‬‬
‫چوچه ماهیان‪ ،‬دوره تولید مثل وبلوغ‬
‫آماده ساختن ماهیان نسلی جهت تکثیر و‬
‫‪16‬‬
‫تناسل‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫نسلگیری طبیعی و مصنوعی ماهیان‬ ‫‪17‬‬ ‫ششم‬

‫القاح ورشد الروا ها‪ ،‬ذخیره تخمها واسپرم‬

‫‪18‬‬
‫ونگهداری آنها در سرما‪ ،‬انتخاب وتکثیر‬

‫میزان مصرف مواد غذایی‪ ،‬جیره الروا ها‬ ‫‪19‬‬

‫جیره ماهیان مولد‪ ،‬مهمترین غذا های طبیعی‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪20‬‬ ‫هفتم‬
‫ماهیان‬

‫نباتات آبزی‪ ،‬حیوانات آبزی‬ ‫‪21‬‬

‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬

‫تهیه نمودن کمپوست‪ ،‬اماده نمودن‬ ‫هشتم‬
‫‪23‬‬
‫کمپوست برای حوضهای ماهیان‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫استعمال کمپوست در حوض ها‪ ،‬سهولتهای‬

‫امتحان ‪٪۲۰‬‬ ‫استعمال کود حیوانی در حوضها‪ ،‬تناسب‬ ‫‪24‬‬
‫تغذیه ماهیان‪ ،‬تغذیه ماهیان توسط کمپوست‬

‫منابع ګازات طبیعی‪ ،‬طریقه های تغذیه‪،‬‬

‫‪25‬‬
‫تناسب نسلهای ماهیان در حوضها‬
‫پاک نمودن حوضها از حیوانات مضره‪،‬‬
‫استعمال مواد مختلف کیمیاوی در حوضها‪،‬‬ ‫‪26‬‬
‫نهم‬
‫استعمال کودهای مختلف‬
‫یوریا‪ ،‬سودیم نایتریت‪ ،‬فاسفورس‪ ،‬پتاشیم‪،‬‬
‫اندازه یا مقدار کودها برای حوضهای‬ ‫‪27‬‬
‫ماهیداری‪ ،‬میتودهای استعمال کودها‪.‬‬
‫محیط زیست ماهیان آبهای جاری‪ ،‬چشمه‬
‫‪28‬‬
‫ها‪ ،‬نهرها‪ ،‬رود خانه ها‬

‫رود خانه ها با جریان آهسته‪ ،‬آبها ساکن‬ ‫‪29‬‬ ‫دهم‬

‫دریاچه ها‪ ،‬دریاچه های مناطق کوهستانی‪،‬‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪30‬‬
‫حوضچه ها‬
‫محیط آبی و کیفیت آب‬

‫آلوده گی‪ ،‬رشد بی رویه الجی ها وماهی‬ ‫‪31‬‬

‫میری‪ ،‬ارزیابی موقیعت مکان‬

‫درجه حرارت ودوره رشد‪ ،‬سایرمشکالت‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪32‬‬
‫مربوط به مکان‪ ،‬تاسیسات تخم پروری‬
‫طراحی واحدهای پرورشی‪ ،‬روشهای‬
‫متداول ومنابع آب‪ ،‬دوره پرورش آزاد‬ ‫‪33‬‬
‫ماهیان‬
‫روشهای مربوط به پرورش نوزادان وتغذیه‬
‫‪34‬‬
‫اولیه‪ ،‬تولید ماهیان قد انگشتی‬
‫درجه بندی وبرداشت محصول‪ ،‬حمل ونقل‬
‫دوازدهم‬
‫ماهیان‪ ،‬پاک کاری وتصفیه مواد زاید‬ ‫‪35‬‬
‫ومدیریت‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫حوض های ماهیان پروژه های ماهیداری در‬
‫‪36‬‬
‫ابهای ګرم‪ ،‬هیچری‬
‫حوضهای چوچه ماهیان‪ ،‬حوضهای ماهیان‬
‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬
‫در حال رشد‪ ،‬حوضهای ماهیان برزګ‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫حوضهای زمستانی‪ ،‬حوضهای برای‬
‫‪38‬‬
‫نسلګیری ماهیان‪ ،‬حوضهای قرنطین‬

‫حوضهای تعقیم شده‪ ،‬تهیه نمودن ساختمان‬

‫‪39‬‬
‫حوضها‪،‬‬

‫امراض مهم ماهیان امراض مهم قارچی در‬

‫‪40‬‬
‫ماهیان‬
‫امراض مهم بکتریای در ماهیان‪ ،‬امراض مهم‬ ‫چهاردهم‬
‫‪41‬‬
‫وایروسی در ماهیان‬
‫کارعملی‬ ‫امراض مهم پرازیتی در ماهیان‪،‬‬ ‫‪42‬‬
‫انتقال ماهیان وسایل انتقال ماهیان (جال‪،‬‬
‫‪43‬‬
‫تشت‪ ،‬بیرل‪ ،‬بالون اکسیجن‬
‫تدابیر قبل از انتقال ماهیان‪ ،‬طریقه های‬

‫کارعملی‬
‫انتقال‪ ،‬رها نمودن ماهیان در حوض بعد از‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫انتقال‪.‬‬
‫مارکتینگ ماهیان اماده نمودن ماهیان به‬
‫مارکیت‪ ،‬اماده نمودن وسایل برای انتقال‪،‬‬ ‫‪45‬‬
‫اماده نمودن تشت برای انتقال‬
‫اماده نمودن سلندر اکسیجن برای انتقال‪،‬‬
‫‪46‬‬
‫انتقال ماهیان به مارکیت‪.‬‬
‫کارعملی‪ :‬شناسایی اعضای خارجی ماهیان‪،‬‬
‫‪47‬‬
‫شناسایی نسلهای ماهیان‬
‫کارعملی‬ ‫شانزدهم‬
‫کارعملی‪ :‬مقایسته نسلهای ماهیان‪ ،‬مشاهده‬
‫از حوضهای و فارمهای ماهیان‪ ،‬تسلیخ ماهی‬
‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫معلومات در مورد ماهیان‪ ،‬اقسام‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ماهیان‬

‫میتودهای ایجاد فارمهای ماهیان‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫حوضها‪ ،‬ایجاد نگهداری حوضها‬

‫پرورش ماهی بافصل شالی وپروسس‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫ماهی‬
‫‪2.6‬‬
‫‪2.66‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫مجموع‬
‫‪6‬‬

‫‪2.383‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬

‫براوان‪ ،‬لیدیا (‪ )138‬آبزی پروری برای ادامپزشکان انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز ایران‬ ‫‪.1‬‬

‫پاپهن‪ .‬فروعف اوناصر‪ ،‬حقــوقی زاد‪ .‬رهنـمـایی بیـمــاری هـای ماهــی ‪ ۱‬کال‪۶۹۸۹‬‬ ‫‪.2‬‬

‫حبیبی‪ ،‬طلعت (‪ )1386‬جانور شناسی جلد چهارم چاپ هشتم انتشارات دانشگاه تهران ایران‬ ‫‪.3‬‬

‫ستاری‪ ،‬مسعود‪ )1389( -‬ماهی شناسی تشریح وفیزیولوژی انتشارات حق شناس تهران ایران‬ ‫‪.4‬‬

‫ستاری‪ ،‬مسعود (‪ )1387‬ماهی شناسی اکولوژی وجغرافیای جانوری ماهیان‪ ،‬انتشارات حق شناس تهران‬ ‫‪.5‬‬

‫شفرد‪ ،‬جاناتان‪ ،‬برومیج‪ ،‬نیال‪ ،‬مترجم‪ ،‬ستاری‪ ،‬مسعود (‪ )1381‬پرورش ماهیان متراکم انتشارات دانشگاه گیالن ایران‬ ‫‪.6‬‬
 ‫ماخذکمکی‬

‫‪ -1‬طنین‪ ،‬محمد ګل‪ .‬اساسات ماهی پروری‪ .‬اداره کتابخانه ‪(۶۹۰۰) ۶‬های سیاره اریک‬

‫عابد‪ ،‬سهیل‪ .‬تراوت فرمنگ اردو بیـــورواف اګــــــریــکــلــــــچر ‪- ۹‬مخ‪ ۶۰۰۱‬انفارمیشن محکمه ماهی پروری سوبه سرحد‬ ‫‪-2‬‬
‫پشاور ‪۱۶‬‬

‫عابد‪ ،‬سهیل‪ .‬ضروری هدایات برای ماهی پروری‪ .‬شعبه محـــکمــه ‪ ۹۱- ۰‬مخ ‪ ۶۰۰۰‬ماهی پروری صوبه سرحد پشاور ‪.۹۹‬‬ ‫‪-3‬‬

‫وثوقی‪ ،‬غالم حسین‪ ،‬مستجیر‪ ،‬مهندس بهزاد (‪ ،)1383‬ماهیان آبهای شیرین انتشارات دانشگاه تهران ایران‬

‫پالن هفته وار مضمون پرورش اسب‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پرورش اسب‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0536‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کردیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫پنجم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫هدف مضمون‬

‫‪ ‬معرفی نمودن انواع اسب‬

‫‪ ‬معرفی نمودن نژادهای مختلف اسب‬
‫‪ ‬کاربرد اسب‬
‫‪ ‬تغذیه اسب‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬پرورش اسب‪:‬‬

‫صنف بندی اسب‪ ،‬اسب های سواری‪ ،‬اسب های بارکش‪ ،‬اسب های مادری‪ ،‬نسلگیری اسب‪ ،‬چطور اسب انتخاب میگردد‪ ،‬اعضای بدن‬
‫اسب‪ ،‬معلوم نمودن سن اسب‬
 ‫فصل دوم‪ :‬نسلگیری اسب‬

‫سن مادیان‪ ،‬دوران نرطلبی‪ ،‬عالیم نرطلبی‪ ،‬القاح‪ ،‬دوران بارداری‪ ،‬نسلگیری بعد از تولد کره‪ ،‬عقیم بودن مادیان‪ ،‬عالیم و امتحان بارداری‬

‫فصل سوم‪ :‬مراقبت از مادیان باردار‪ ،‬تغذیه تمرین دادن‪ ،‬مراقبت از اسب حامله‪ ،‬عالیم زایمان‪ ،‬مراقبت از کره‬

‫فصل چهارم‪ :‬تغذیه کره نوتولد از شیر مادر‪ ،‬اهمیت کولسترول برای کره‪ ،‬حرکت دادن کره‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬القاح مصنوعی در اسب‪ ،‬دورگه سازی اسب‬

‫فصل ششم‪ :‬سیستم هاضمه اسب‪ ،‬مواد غذای مناسب برای اسب در سنن مختلف وفعالیت های فیزیولوژیکی مختلف‪ ،‬غذای مورد ضرورت‬
‫اسب (انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬ویتامین و آب)‬

‫فصل هفتم‪ :‬غذا برای اسب (چراگاه‪ ،‬بیده)‪ ،‬مواد کنسنتریت‬

‫فصل هشتم‪ :‬امراض مهم اسب‬

‫فصل دهم‪ :‬اهمیت اقتصادی شتر‪ ،‬نژاد های شتر در جهان و افغانستان‬

‫فصل نهم‪ :‬شرایط زیست و ایکالوژی شتر‬

‫فصل دهم‪ :‬سیستم هاضمه شتر‪ ،‬تغذیه شتر‪ ،‬مواد غذایی ضروری شتر‪ ،‬جیره غذایی و خوراکه های ان‬

‫فصل یازدهم‪ :‬جفتگیر وتولید مثل شتر‪ ،‬زمان بارداری در شتر‪ ،‬زیمان ومراقبت از چوچه شتر‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬امراض مهم شتر‪ ،‬امراض ویروسی‪ ،‬امراض پرازیتی‪ ،‬امراض باکتریای‪ ،‬امراض میتابولیکی‪.‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش اسب‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪1‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پرورش اسب وشتر‬ ‫زراعت‬

‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫ارزیابی روزمره‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫معرفی مضمون ومعلومات عمومی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬

‫صنف بندی اسب‪ ،‬اسب های سواری‪،‬‬

‫‪2‬‬ ‫دوم‬
‫اسب های بارکش‬

‫اسب های مادری‪ ،‬چطور اسب‬

‫‪3‬‬ ‫سوم‬
‫انتخاب میگردد‬

‫اعضای بدن اسب‪ ،‬معلوم نمودن سن‬

‫‪4‬‬ ‫چهارم‬
‫اسب‬

‫نسلگیری اسب سن مادیان‪ ،‬دوران‬

‫نرطلبی‪ ،‬عالیم نرطلبی‪ ،‬القاح‪ ،‬دوران‬ ‫‪5‬‬ ‫پنجم‬
‫پرسش‬ ‫بارداری‬
‫نسلگیری بعد از تولد کره‪ ،‬عقیم بودن‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪6‬‬ ‫ششم‬
‫مادیان‪ ،‬عالیم و امتحان بارداری‬

‫مراقبت از مادیان باردار‪ ،‬تغذیه تمرین‬

‫‪7‬‬ ‫هفتم‬
‫دادن‪ ،‬مراقبت از اسب حامله‬
‫پرسش‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪8‬‬ ‫هشتم‬

‫عالیم زایمان‪ ،‬مراقبت از کره‬ ‫‪9‬‬ ‫نهم‬

‫تغذیه کره نوتولد از شیر مادر‪ ،‬اهمیت‬

‫کولسترول برای کره‪ ،‬حرکت دادن‬ ‫‪10‬‬ ‫دهم‬
‫پرسش‬ ‫کره‪.‬‬
‫القاح مصنوعی در اسب‪ ،‬دورگه‬
‫پرسش‬ ‫‪11‬‬ ‫یازدهم‬
‫سازی اسب‬
‫سیستم هاضمه اسب‪ ،‬مواد غذای‬
‫مناسب برای اسب در سنن مختلف‬ ‫‪12‬‬ ‫دوازدهم‬
‫پرسش‬ ‫وفعالیت های فیزیولوژیکی مختلف‪،‬‬
 ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫ارزیابی روزمره‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫غذای مورد ضرورت اسب (انرژی‪،‬‬
‫پروتین‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬ویتامین و آب)‬

‫غذا برای اسب (چراگاه‪ ،‬بیده)‪ ،‬مواد‬

‫‪13‬‬ ‫سیزدهم‬
‫کنسنتریت‬

‫امراض مهم اسب‬ ‫‪14‬‬ ‫چهاردهم‬

‫نژاد های شتر در جهان و افغانستان‪،‬‬

‫پرسش‬ ‫‪15‬‬ ‫پانزدهم‬
‫اهمیت اقتصادی شتر‬
‫جمع بندی‬ ‫شرایط زیست و ایکالوژی شتر‬ ‫‪16‬‬ ‫شانزدهم‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫معرفی نمودن نژادهای اسب‬ ‫‪۱‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کاربرد اسب‬ ‫‪۲‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تغذیه وپرورش اسب‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.26‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1- Adolfo Paz-silva, Maria Sol Arias Vazquez, Rita Sanchez-Andrade Fernandez. 2014.‬‬
‫‪Horses: Breeding, Health Disorders and Effects on Performance and Behavior. Publisher:‬‬
‫‪Nova Science Pub Inc‬‬
‫‪2- James Blakely. 1997. Horses And Horse Sense: The Practical Science of Horse‬‬
‫‪Husbandry. Taylor Trade Publishing.‬‬

‫ماخذکمکی‬

‫& ‪1- M.E. Ensminger. 1983. Animal Science (Animal Agricutre Series) interstate printer‬‬
‫‪publishers,Inc.‬‬
‫‪2- R. C. Barbalace, 1974. Lighth horse Management, An Introduction to, Caballus‬‬
‫‪Publishers, Fort Collis.‬‬
 ‫پالن هفته وار مضمون وراثت (جنتیک)‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫جنتیک‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0326‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مضمون وراثت یک مضمون مهم تخصصی بوده که ازتاریخچه ونظریات غلط‪ ،‬فرضیه کروموزومها‪ ،‬تقسیمات حجروی به شکل‬
‫‪ Meiosis‬و‪ ،Mitosis‬جنتیک مندل وقوانین آن‪ ،‬بسط جنتیک مندل‪ ،‬کروموزومهای غیرعادی‪ ،‬ساختمان وترکیب ‪ DNA‬و‪RNA‬‬
‫وهمچنان جنتیک مالیکولی بحث می کند‪.‬‬

‫هدف مضمون‬

‫آشناییی محصالن با نحوه انتقال خواص ارثی از والدین به فرزند می باشد‬

‫آشنایی محصالن با اساسات خواص ارثی‬

‫آشنایی محصالن با اساسات اصالح نسل حیوانات جهت بدست آوردن محصول بیشتر‬

‫فصلها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات عمومی‬

‫تاریخچه علم جنتیک‪ ،‬اهمیت جنتیک در زراعت‪ ،‬تقسیم بندی علم جنتیک‬

‫فصل دوم‪ :‬تقسیمات حجروی‬

‫تقسیم حجروی میتوز‪ ،‬تقسیم هسته‪ ،‬انترفېز‪ ،‬پروفېز‪ ،‬میتافېز‪ ،‬انافېز‪ ،‬تلوفېز‪ ،‬تقسیم سایتوپالزم‪ ،‬تقسیم سایتوپالزم‬
‫درحجرات حیوانی‪ ،‬تقسیم سایتوپالزم درحجرات نباتی‪ ،‬تقسیم حجروی میوز‪ ،‬روند تقسیم میوز‪ ،‬پروفېزاول‪ ،‬متافېزاول‪،‬‬
‫آنافېزاول‪ ،‬تلوفېزاول‪ ،‬تقسیم دوم میوز‪ ،‬تقسیم میوزدرچرخه زندگی حیوانات‪ ،‬تقسیم میوزدرچرخه زندگی نباتی‪،‬‬
‫‪Oogenesis ،Spermatogenesis‬‬

‫فصل سوم‪ :‬جنتیک مندل‬

‫توارث مو نوهیبرید‪ ،‬توصیف جدید مطالعات مندل‪ ،‬تعین خالص بودن یک جین درنسلهای متوالی‪ ،‬تشخیص افراد خالص وناخالص‪ ،‬دی‬
‫هیبرید‪ ،‬نسبتهای دی هیبرید‪ ،‬نسبتهای تری هیبریدیسم‬

‫فصل چهارم‪ :‬انکشاف جنتیک مندل‬

‫غالبیت‪ ،‬غالبیت کامل‪ ،‬غالبیت ناقص‪ ،‬غالبیت توأم‪ ،‬عوامل کشنده‪ ،‬چند اثری جینها‪ ،‬نفوذ وتجلی جین‪ ،‬الیلهای چند گانه‪ ،‬جنتیک جنسیت‪،‬‬
‫اثرمتقابل جینها‪ ،‬اثرمتقابل ساده جینها‪ ،‬اثرمتقابل مغلوب جینها‪ ،‬اثرمتقابل غالب جینها‪ ،‬اثرمتقابل مکمل جینها‪ ،‬اثرمتقابل جینهای مضاعف‪،‬‬
‫توارث خارج هستوی‬

‫فصل پنجم‪ :‬تغیرات مواد جنتیکی‬

‫تناسخ‪ ،‬عوامل تغییرات مواد جنتیکی‪ ،‬تغیردرساختمان کروموزوم‪ ،‬انواع تغیرات کروموزومی‪ ،‬دوبرابرشدن قطعه ازکروموزوم‪ ،‬نقص‬
‫کروموزومی‪ ،‬معکوس شدن قطعه ای ازکروموزوم‪ ،‬جابجای یامبادله قطعات کروموزوم های غیرمشابه‪ ،‬تغیردرتعداد کروموزومهای پایه‬

‫فصل پنجم‪ :‬جنتیک مالکولی‬

‫مواد جنتیکی‪ ،‬نیوکلیو پروتین‪ ،‬نیوکلیک اسید‪ ،‬ساختمان‪ ،DNA‬ساختمان ‪ ،RNA‬انواع ‪ ،DAN‬انواع‪ ، RNA‬فرق بین ‪ DNA‬و ‪،RNA‬‬
‫‪DNA Translation،DNA Transcription ،DNA Replication‬‬

‫فصل ششم‪ :‬جنتیک جمعیت‬

‫فراوانی جینها وجینوتایپ‪ ،‬قانون هاردیونبرگ‪ ،‬عوامل تغییردهنده تعادل جنتیک در یک جمعیت‪ ،‬انتخاب‪ ،‬مهاجرت‪ ،‬جهش و چانس‬

‫کارعملی‪:‬‬

‫انقسام حجروی ‪ ،Miosise‬انقسام حجروی ‪ ،Mitosise‬کروموزومها‪ ،‬کیازما‪ ،‬جنتیک مندلی‪ ،‬مونوهایبرید‪ ،‬دای هایبرید وترای هایبرید‪.‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون جنتیک‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫ششم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫جنتیک‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫معرفی وتشریح کورس پالیسی‬ ‫‪1‬‬

‫تاریخچه علم جنتیک‬ ‫‪2‬‬ ‫اول‬

‫اهمیت جنتیک در زراعت‬ ‫‪3‬‬

‫تقسیم بندی علم جنتیک‬ ‫‪4‬‬

‫تقسیم حجروی میتوز‬ ‫دوم‬

‫تقسیم هسته‪ ،‬انترفېز‪ ،‬پروفېز‪،‬‬
‫‪6‬‬
‫میتافېز‪ ،‬انافېز‪ ،‬تلوفېز‬
‫تقسیم سایتوپالزم‪ ،‬تقسیم سایتوپالزم‬
‫درحجرات حیوانی‪ ،‬تقسیم سایتوپالزم‬ ‫‪7‬‬
‫درحجرات نباتی‬
‫تقسیم حجروی میوز‪ ،‬روند تقسیم میوز‪،‬‬
‫متافېزاول‪،‬‬ ‫پروفېزاول‪،‬‬ ‫‪8‬‬
‫آنافېزاول‪ ،‬تلوفېزاول‬ ‫سوم‬
‫تقسیم دوم میوز‪ ،‬تقسیم میوزدرچرخه‬
‫زندگی حیوانات‪ ،‬تقسیم میوزدرچرخه‬
‫نباتی‪،‬‬ ‫زندگی‬ ‫‪9‬‬
‫‪،Spermatogenesis‬‬
‫‪Oogenesis‬‬
‫توارث مونوهیبرید‪ ،‬توصیف جدید‬
‫‪10‬‬
‫مطالعات مندل‬
‫تعین خالص بودن یک جین درنسلهای‬
‫‪11‬‬ ‫چهارم‬
‫متوالی‬

‫تشخیص افراد خالص وناخالص‪،‬‬ ‫‪12‬‬

‫دی هیبرید‪ ،‬نسبتهای دی هیبرید‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫نسبتهای تری هیبریدیسم‬ ‫‪14‬‬

‫تمرین‬ ‫‪15‬‬
‫غالبیت‪ ،‬غالبیت کامل‪ ،‬غالبیت ناقص‬ ‫‪16‬‬
‫غالبیت توأم‪ ،‬عوامل کشنده‪ ،‬چند اثری‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫جینها‪،‬‬
‫نفوذ وتجلی جین‪ ،‬الیلهای چند گانه‪،‬‬
‫‪18‬‬
‫جنتیک جنسیت‬
‫اثرمتقابل جینها‪ ،‬اثرمتقابل ساده جینها‪،‬‬
‫‪19‬‬
‫اثرمتقابل مغلوب جینها‬
‫اثرمتقابل غالب جینها‪ ،‬اثرمتقابل مکمل‬
‫‪20‬‬ ‫هفتم‬
‫جینها‬
‫اثرمتقابل جینهای مضاعف‪ ،‬توارث‬
‫‪21‬‬
‫خارج هستوی‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬
‫تناسخ‪ ،‬عوامل تغییرات مواد جنتیکی‪،‬‬ ‫‪23‬‬
‫انواع‬ ‫کروموزوم‪،‬‬ ‫تغیردرساختمان‬ ‫هشتم‬
‫تغیرات کروموزومی‪ ،‬دوبرابرشدن قطعه‬ ‫‪24‬‬
‫ازکروموزوم‪ ،‬نقص کروموزومی‬
‫معکوس شدن قطعه ای ازکروموزوم‪،‬‬
‫جابجای یامبادله قطعات کروموزوم‬
‫‪25‬‬
‫تغیردرتعداد‬ ‫غیرمشابه‪،‬‬ ‫های‬
‫کروموزومهای پایه‬ ‫نهم‬
‫مواد جنتیکی‪ ،‬نیوکلیو پروتین‬ ‫‪26‬‬
‫ساختمان‪،DNA‬‬ ‫اسید‪،‬‬ ‫نیوکلیک‬
‫‪27‬‬
‫ساختمان ‪RNA‬‬
‫نواع ‪ ،DAN‬انواع‪ ، RNA‬فرق بین‬
‫‪28‬‬
‫‪ DNA‬و ‪RNA‬‬
‫‪DNA‬‬ ‫‪،DNA‬‬ ‫‪Replication‬‬
‫دهم‬
‫‪DNA ،Transcription‬‬ ‫‪29‬‬
‫‪Translation‬‬
‫فراوانی جینها وجنتایپ‬ ‫‪30‬‬
‫قانون هاردیونبرگ‬ ‫‪31‬‬
‫عوامل تغییردهنده تعادل جنتیک در‬
‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫یک جمعیت‬

‫انتخاب‪ ،‬مهاجرت‪ ،‬جهش و چانس‬ ‫‪33‬‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫کار عملی‪ :‬انقسام حجروی ‪Mitosis‬‬ ‫‪34‬‬

‫کارعملی‬ ‫دوازدهم‬
‫انقسام حجروی ‪Miosis‬‬ ‫‪35‬‬
‫کروموزومها‬ ‫‪36‬‬
‫کروموزومهای غیر عادی‬ ‫‪37‬‬
‫کارعملی‬ ‫کراسینگ اور‬ ‫‪38‬‬ ‫سیزدهم‬
‫کیازما‬ ‫‪39‬‬
‫جنتیک مندلی‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‬ ‫حل مسائل جنتیک ‪1‬‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬

‫حل مائیل جنتیک ‪2‬‬ ‫‪42‬‬

‫مونوهایبرید‬ ‫‪43‬‬
‫کارعملی‬ ‫دای هایبرید‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫ترای هایبرید‬ ‫‪45‬‬
‫مروری بر درسهای قبلی‬ ‫‪46‬‬
‫کارعملی‬ ‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی محصالن با نحوه انتقال‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫خواص ارثی از والدین به فرزند می‬ ‫‪۱‬‬
‫باشد‬
‫آشنایی محصالن با اساسات خواص‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ارثی‬
‫آشنایی محصالن با اساسات اصالح‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نسل حیوانات جهت بدست آوردن‬ ‫‪3‬‬
‫محصول بیشتر‬

‫‪2‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.218‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1.‬‬ ‫‪Allen, G.E. 1996. Science misapplied: The eugenics age revisted. Technology Review‬‬
‫‪99:23-31.‬‬
‫‪2.‬‬ ‫‪Horgan, J. 1993. Eugenics revisited. Sci. Am.(June) 268: 123-131.‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪McLeish, J. and B. Snoad. 1958. Looking at chromosomes. New York: Macmillan.‬‬
‫‪4.‬‬ ‫‪Voeller, B.R. 1968. The chromosome theory of inheritance: Classical papers in‬‬
‫‪development and heredity. New York: Appleton- century- crofts.‬‬

‫ماخذکمکی‬

‫‪1- Wadsworth, P. 1993. Mitosis: Spindle assembly and chromosome movement. Curr.‬‬
 ‫‪2-‬‬ ‫‪Wright, S. 1978. Evolution and the genetic of Population (4 volumes) chicago:‬‬
‫‪University of Chicago presss.‬‬
‫‪3-‬‬ ‫‪Yanofsky, C. G. Drapeau, J. Guest, and B. Carlton. 1967. The complete amino acid‬‬
‫‪sequence of the tryptophan synthetas A protin and its colinear relationship with the‬‬
‫‪genetic map of th A gene. Proc. Acad. Sci. USA57:296-298‬‬

‫پالن هفته وار درسی مضمون پرورش گوسفند وبز‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پرورش گوسفند وبز‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgAnSc 0650‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫اهداف مضمون‬

‫درپایان این کورس مح صلین باید به تاریخچه ګو سفند وبز‪ ،‬م شخ صات‪ ،‬تولیدات‪ ،‬ن سلګیری ودر بخش منجمنت اګاهی‬ ‫‪‬‬
‫داشته باشد وبتواندتشریح کند‪.‬‬
‫درساحه عملی محصل بتوانند نسل های ګوسفندان وبزهاازنظرمشخصات ظاهری آن تفکیک کنند‬ ‫‪‬‬
‫آشنایی محصالن با اهمیت اقتصادی ونقش آن در اقتصاد کشور آگاهی حاصل نمایند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪:‬مقدمه‬
‫گوسفند واهمیت اقتصادی ان‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهمیت وپروش گوسفند وبز درافغانستان وجهان‪ ،‬طبقه بندی زولوژیکی ګوسفند وبز‪،‬‬
‫سیرانکشاف پرورش گوسفند وبز درکشورهای مختلف وافغانستان‪ ،‬عوامل مساعد ونامساعد در پرورش ګوسفند وبز‪ ،‬وضع فعلی‬
‫پرورش گوسفند وبز‪.‬‬
 ‫فصل دوم‪ :‬نژاد های گوسفند‬
‫طبقه بندی ازنظرنقاط مختلف‪ ،‬تایپ های مختلف گوسفندان‪ ،‬گوسفندان تایپ پشم نفیس‪ ،‬گوسفندان تایپ متوسط‪ ،‬گوسفندان تایپ‬
‫پشم دراز‪ ،‬گوسفندان تایپ مختلط (کراس برید)‪ ،‬گوسفندان تایپ پشم قالینی‪ ،‬ګوسفندان تایپ موی دار‪ ،‬گوسفندان تایپ پوستی‪،‬‬
‫گوسفندان تایپ گوشتی‪ ،‬نسل های محلی گوسفند افغانی‬

‫فصل سوم‪ :‬ایجاد رمه‪ ،‬ارزیابی وانتخاب گوسفند‬

‫اساسات انتخاب‪ ،‬ارزیابی وقضاوت‪ ،‬سیستم ‪ ،BCS‬اصالح رمه به وسیله انتخاب‪ ،‬تعین سن‬

‫فصل چهارم‪ :‬احتیاجات مشخص غذایی گوسفند‬

‫انواع خوراکه ها ومتممات غذایی اماده ساختن ان برای تغذیه‪ ،‬تغذیه میشها‪ ،‬تغذیه قچها‪ ،‬تغذیه برها‪ ،‬سنجش جیره‬

‫فصل پنجم‪ :‬سیستم های پرورش گوسفند‬

‫پرورش توسعی‪ ،‬پرورش تکثیفی‪ ،‬پرورش ترکیبی‪ ،‬پرورش بره ها‬

‫فصل ششم‪ :‬اداره وتنظیم رمه های گوسفند‬

‫مقایسه پرورش چراگاهی وپرورش تکثیفی‪ ،‬سیستم های بهره برداری از چراگاه‪ ،‬دومبه بری‪ ،‬تغذیه کریپ‪ ،‬پشم گیری‪ ،‬غسل دادن یا‬
‫ادویه پاشی‪ ،‬طریقه های مختلف غسل دادن‪ ،‬انواع ومشخصات چراگاه وچگونگی ادره وتنظیم گوسفند درچراگاه‪ ،‬تشخیص تقویمی‬
‫وفعالیت های مختلف‬

‫فصل هفتم‪ :‬نسل گیری گوسفند‬

‫اساسات وراثت درگوسفندان‪ ،‬فزیولوژی تولید مثل‪ ،‬معرفی اساسات وراثت‪ ،‬ارزیابی تاثیروراثت ومحیط باالی تغیراوصاف‪ ،‬سیستم های‬
‫مختلف نسلگیری‪ ،‬جهاز تناسلی حیوان نروماده وچگونگی فعالیت انها‪ ،‬القاح ګوسفندان (طبیعی مصنوعی)‪ ،‬کنترول هورمونی تولید مثل‬

‫درمیش ها‪ ،‬همزمان کردن قچ طلبی(‪ ،Synchronization‬دوران حاملګی‪ ،‬زایمان میشها‬

‫فصل هشتم‪ :‬ساختمان ها وسامان االت برای گوسفند‬

‫کنترول شرایط محیطی برای گوسفند‪ ،‬ساختمان های ضروری (طویله باز‪ ،‬بسته ونیمه باز)‪ ،‬وسایل مورد نیاز برای گوسفندان‬

‫فصل نهم‪ :‬بازاریابی محصوالت گوسفند و بز‬

‫روش های بازاریابی‪ ،‬حمل ونقل‪ ،‬نوسانات فصلی ومنطقوی‪ ،‬نورم وستندرد‪ ،‬بسته بندی وپروسس محصوالت‬
 ‫فصل دهم‪ :‬پرورش بز‬

‫انتشار بز در جهان‪ ،‬اهمیت پرورش بز‪ ،‬عوامل مساعد ونامساعد برای پرورش بز‪ ،‬تایپ ها ونسل های مهم بزدرجهان وافغانستان‪ ،‬محصوالت‬
‫عمده وویژه گی های پرورش بز‪ ،‬تغذیه بز‪ ،‬نسل گیری‪ ،‬حفظ الصحه‪ ،‬امراضوپرازیت ها‪ ،‬اداره وتنظیم بز‪.‬‬

‫فصل یازدهم‪ :‬حفظ الصحه‪ ،‬وقایه امراض وکنترول پرازیت ها‬

‫پارامیتر های وضع نورمال سالمتی گوسفند وبز‪ ،‬وقایه‪ ،‬تداوی وکنترول امراض وپرازیت های گوسفند وبزدرجهان وافغنستان‪ ،‬امراض‬
‫ویروسی‪ ،‬امراض بکتریایی‪ ،‬امراض پرازیتی‪ ،‬امراض میتابولیکی‬

‫کارهای عملی‬

‫معرفی نمودن نسلهای گوسفندان مشهور جهان‪ ،‬معرفی نمودن نسلهای گوسفند وبز بومی کشور‪ ،‬تعین نمودن سن گوسفند وبز از طریق‬
‫مشاهده دندانها‪ ،‬تعین نمود وزن تقریبی گواسفندان از طریق قطر سینه‪ ،‬پشم گیری‪ ،‬معرفی نمودن وسایل والزم ضروری گوسفنداری‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون پرورش گوسفند وبز‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬ ‫معلومات‬
‫کریدیت‬
‫اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫ششم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫جنتیک‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫معرفی وتشریح کورس پالیسی‬ ‫‪1‬‬

‫گوسفند واهمیت اقتصادی ان‪ ،‬تاریخچه‪،‬‬

‫اهمیت وپروش گوسفند وبز درافغانستان‬ ‫‪2‬‬
‫وجهان‬
‫طبقه بندی زولوژیکی ګوسفند وبز‪،‬‬ ‫اول‬
‫وبز‬ ‫گوسفند‬ ‫پرورش‬ ‫سیرانکشاف‬
‫درکشورهای مختلف وافغانستان‪ ،‬عوامل‬ ‫‪3‬‬
‫مساعد ونامساعد در پرورش ګوسفند وبز‪،‬‬
‫وضع فعلی پرورش گوسفند وبز‪.‬‬
‫طبقه بندی ازنظرنقاط مختلف‪ ،‬تایپ های‬
‫مختلف گوسفندان‪ ،‬گوسفندان تایپ پشم‬ ‫‪4‬‬
‫نفیس‬
‫گوسفندان تایپ متوسط‪ ،‬گوسفندا تایپ‬
‫پشم دراز‪ ،‬گوسفندان تایپ مختلط (کراس‬ ‫دوم‬
‫برید)‪ ،‬گوسفندان تایپ پشم قالینی‬
‫ګوسفندان تایپ موی دار‪ ،‬گوسفندان‬
‫تایپ پوستی‪ ،‬گوسفندان تایپ گوشتی‪،‬‬ ‫‪6‬‬
‫نسل های محلی گوسفند افغانی‬

‫اساسات انتخاب‬ ‫‪7‬‬

‫سوم‬
‫ارزیابی وقضاوت‪ ،‬سیستم ‪BCS‬‬ ‫‪8‬‬
‫اصالح رمه به وسیله انتخاب‪ ،‬تعین سن‬ ‫‪9‬‬
‫انواع خوراکه ها ومتممات غذایی اماده‬
‫‪10‬‬
‫ساختن ان برای تغذیه‪،‬‬
‫چهارم‬
‫تغذیه میشها‬ ‫‪11‬‬
‫تغذیه قچها‪ ،‬تغذیه برها‬ ‫‪12‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫سنجش جیره‬ ‫‪13‬‬
‫پرورش توسعی‬ ‫‪14‬‬ ‫پنجم‬

‫پرورش تکثیفی‬ ‫‪15‬‬

‫پرورش تلفیقی‪ ،‬پرورش بره ها‬ ‫‪16‬‬
‫مقایسه پرورش چراگاهی وپرورش‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫تکثیفی‬
‫سیستم های بهره برداری از چراگاه‪ ،‬دومبه‬
‫‪18‬‬
‫بری‬
‫تغذیه کریپ‪ ،‬پشم گیری‪ ،‬غسل دادن یا‬
‫ادویه پاشی‪ ،‬طریقه های مختلف غسل‬ ‫‪19‬‬
‫دادن‬
‫انواع ومشخصات چراگاه وچگونگی ادره‬ ‫هفتم‬
‫‪20‬‬
‫وتنظیم گوسفند درچراگاه‬

‫تشخیص تقویمی وفعالیت های مختلف‬ ‫‪21‬‬

‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬

‫اساسات وراثت درگوسفندان‪ ،‬فزیولوژی‬
‫‪23‬‬
‫تولید مثل‬ ‫هشتم‬
‫ارزیابی‬ ‫وراثت‪،‬‬ ‫اساسات‬ ‫معرفی‬
‫‪24‬‬
‫تاثیروراثت ومحیط باالی تغیراوصاف‬
‫سیستم های مختلف نسلگیری‪ ،‬جهاز‬
‫تناسلی حیوان نروماده وچگونگی فعالیت‬ ‫‪25‬‬
‫انها‬
‫القاح ګوسفندان (طبیعی مصنوعی)‪،‬‬
‫‪26‬‬ ‫نهم‬
‫کنترول هورمونی تولید مثل درمیش ها‬
‫قچ‬ ‫کردن‬ ‫همزمان‬

‫دوران‬ ‫طلبی(‪،Synchronization‬‬ ‫‪27‬‬

‫حاملګی‪ ،‬زایمان میشها‬

‫کنترول شرایط محیطی برای گوسفند‬ ‫‪28‬‬

‫ساختمان های ضروری (طویله باز‪ ،‬بسته‬ ‫دهم‬

‫‪29‬‬
‫ونیمه باز)‪،‬‬
‫وسایل مورد نیاز برای گوسفندان‬ ‫‪30‬‬
‫روش های بازاریابی‪ ،‬حمل ونقل‬ ‫‪31‬‬
‫نوسانات فصلی ومنطقوی‪ ،‬نورم وستندرد‬ ‫‪32‬‬ ‫یازدهم‬
‫بسته بندی وپروسس محصوالت‬ ‫‪33‬‬
‫کارعملی‬ ‫انتشار بز در جهان‪ ،‬اهمیت پرورش بز‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫عوامل مساعد ونامساعد برای پرورش بز‪،‬‬
‫تایپ ها ونسل های مهم بزدرجهان‬ ‫‪35‬‬
‫وافغانستان‬
‫محصوالت عمده وویژه گی های پرورش‬
‫بز‪ ،‬تغذیه بز‪ ،‬نسل گیری‪ ،‬حفظ الصحه‪،‬‬ ‫‪36‬‬
‫امراضوپرازیت ها‪ ،‬اداره وتنظیم بز‪.‬‬
‫پارامیتر های وضع نورمال سالمتی‬
‫‪37‬‬
‫ګوسفند وبز‬
‫کارعملی‬ ‫وقایه‪ ،‬تداوی وکنترول امراض وپرازیت‬ ‫سیزدهم‬
‫‪38‬‬
‫های ګوسفند وبزدرجهان وافغنستان‬
‫امراض ویروسی‬ ‫‪39‬‬
‫امراض بکتریایی‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‬ ‫امراض پرازیتی‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬

‫امراض میتابولیکی‬ ‫‪42‬‬

‫نسلهای‬ ‫نمودن‬ ‫معرفی‬ ‫کارعملی‪:‬‬
‫‪43‬‬
‫گوسفندان مشهور جهان‬
‫کارعملی‪ :‬تعین نمودن سن گوسفند وبز از‬
‫کارعملی‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫طریق مشاهده دندانها‬
‫کارعملی‪ :‬تعین نمود وزن تقریبی‬
‫‪45‬‬
‫گواسفندان از طریق قطر سینه‬
‫کارعملی‪ :‬پشم گیری‪ ،‬معرفی نمودن‬
‫‪46‬‬
‫وسایل والزم ضروری گوسفنداری‬
‫کارعملی‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬
‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫درپایان این کورس محصلین باید به‬
‫تاریخچه وبز‪ ،‬مشخصات‪ ،‬تولیدات‪،‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫گوســـفنــد نســـلگیر ودر بخش‬ ‫‪۱‬‬
‫منجم نت اګاهی داشـــ ته باشــــد‬
‫وبتواندتشریح کند‪.‬‬
‫در ساحه عملی مح صل بتوانند ن سل‬
‫ګوســـــــفـــــنـــــدان‬ ‫هـــــای‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫وبزهاازنظرمشــخصــات ظاهری آن‬
‫تفکیک کنند‬
‫آشنایی محصالن با اهمیت اقتصادی‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ونقش آن در اقتصاد کشور آگاهی‬ ‫‪3‬‬
‫حاصل نمایند‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.496‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ‬

‫‪1.‬‬ ‫)‪Delany,Carol,2012.AGuid to starting a commercial dairy Goat (pp.93-94‬‬

‫‪2.‬‬ ‫‪Khan, U. N. and Muzaffer Iqbal, 2000. Role and size of livestock in Afghanistan. The‬‬
‫‪world Bank Islamabad.(pp.10-13).‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪Rao,C.K,2014,SustainableLivestockbreeding,HELVETAS.Afghanistan (p.4).‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫جاللي‪ ،‬میرجمال‪.)۱۳۸۶(.‬اصول نوین پرورش گوسفند‪ ،‬انتشارات پرتو‪ ،‬تهران‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫رشیق‪ ،‬محمد حسن‪)1385( ،‬پرورش گوسفند وبز‪ ،‬کتاب درسی‪ ،‬پوهنحی زراعت‪ ،‬پوهنتون کابل‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫مونوچهر‪ ،‬سعادت نوري‪ ،‬صدرهللا سیاه منصور (‪ ،)۱۳۸۵‬اصول نگهداری وپرورش گوسفند‪ ،‬تهران‪.‬‬ ‫‪.6‬‬

‫پالن هفته وار مضمون زنبور داری‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫زنبور داری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0651‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫هدف اساسی‪ ،‬آشنائی محصالن زنبور عسل بوده که به عنوان یک پیشه عالی و کاربردی مورد استفاده قرار گرفته و با هزینه اندک می‬
‫توان عاید خوبی را بدست آورد در این مضمون سعی بر آن شده تا فعالیت های پرکتیکی و ارائه موضوعات به صورت علمی و عالی آن‬
‫تطبیق شود‪ .‬در ابتدا در این مضمون با مبادی اساسی این مضمون و تجهیزات آن آشنا شده و بعد در مورد ساختمان فزیولوژیکی و‬
‫آناتومیکی زنبورها و ساختار کیمیاوی عسل صحبت به عمل آمده و در ادامه در مورد انواع زنبورهای موجود در یک کندو و وظایف‬
‫آن روشی انداخته شده و در مورد چگونگی مدیریت‪ ،‬تغذیه و امراض و حفظ الصحه آن موضوعات مهم و اساسی بیان داشته شده و با‬
‫انجام فعالیت های عملی در البراتوار و ساحه سعی بر آن شده تا موضوعات به صورت عالی آن تطبیق گردد‪.‬‬
 ‫فصل ها زیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫تاریخچه زنبورداری در جهان‪ ،‬زنبورداری وانکشاف آن در افغانستان‪ ،‬اهمیت زنبورداری در اقتصاد ملی کشور‬

‫فصل دوم ‪:‬طبقه بندی زولوژیکی زنبورعسل‬

‫نژادهای زنبورعسل‪Trigona iridipenis ،Apis florea ،Apis dorsata ،Apis mellifera ،Apis cerana ،‬‬

‫فصل سوم‪ :‬دوران حیات زنبورعسل‬

‫مرحله تخم‪ ،‬مرحله الروا‪ ،‬مرحله شفیره‪ ،‬مرحله بلوغ‪ ،‬صنف بندی زنبورعسل دریک کالونی‪ ،‬ملکه (‪ ،)Queen‬زنبورکارگر (‪،)worker‬‬
‫زنبور نر (‪ ،)Drone‬زندگی زنبورعسل در داخل کندو‪ ،‬زندگی زنبورعسل خارج از کندو‪ ،‬رفتار بازنبورعسل‬

‫فصل چهارم‪ :‬تغذیه زنبور عسل‬

‫تغذیه بهاری (افزایش جمعیت‪ ،‬تحریک کالونی‪ ،‬حمایت از نوزادان)‪ ،‬تغذیه زمستانی (زمستان ګذرانی زنبور عسل)‪ ،‬غارت درکندوهای‬
‫زنبورعسل‪ ،‬تشخص غارت‪ ،‬طروق جلوګیری از غارت‬

‫فصل پنجم‪:‬مهاجرت واستقرار کندوها‬

‫نکات مهم در انتقال کندوها‪ ،‬رعایت نکات مهم در اسقرارکندوها‪ ،‬آماده کردن کندو ها برای زمستان گذرانی‪ ،‬تشکیل خوشه زنبورها‬
‫زمستان‬

‫فصل ششم‪ :‬اناتومی زنبورعسل‬

‫ساختمان بدن زنبورعسل‪ ،‬سر (‪ ،)Head‬سینه (‪ ،)Thorax‬شکم (‪ ،)Abdomen‬غدوات زنبورعسل‬

‫فصل هفتم ‪:‬فزیولوژی زنبورعسل‬

‫سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم عصبی و اعضای حسی آخذه‪ ،‬الف‪ :‬سیستم عصبی‪ ،‬ب‪ :‬اعضای حسی وآخذه ها‪ ،‬آخذه های میخانیکی‬
‫(‪ ،)Mechanoreceptors‬آخذه های شنوایی (‪ ،)Auditory receptors‬آخذه های کیمیاوی (‪ ،)Chemorecptors‬آخذه‬
‫های تعین رطوبت وحرارت‪ ،‬آخذه های بینایی‪ ،‬سیستم تنفسی‪ ،‬سیستم عضالت‪ ،‬سیستم دوران خون‪ ،‬سیستم تکثری‪ ،‬جفت گیری ملکه‬
‫وتولید مثل‪ ،‬تکثرفامیل های زنبورعسل‬
 ‫فصل هشتم‪:‬هارمون ها‬

‫فیرامون‪ ،‬انواع فیرامون‪ ،‬موارد استعمال فرامون‬

‫فصل نهم‪ :‬صندوق زنبورعسل و وسایل زنبورداری‬

‫انواع صندوق زنبورعسل‪ ،‬وسایل کارزنبورداری (دود پمپ‪ ،‬لباس‪ ،‬کاله‪ ،‬دست کش‪ ،‬موم تراش‪ ،‬برس‪ ،‬ماشین استخراج عسل و ‪).....‬‬

‫فصل دهم‪ :‬محصوالت زنبورعسل‬

‫عسل (‪ ،)honey‬موم زنبورعسل (‪ ،)Bee wax‬غذای شاهانه (‪ ،)Royal jelly‬زهر زنبورعسل (‪ ،)bee venom‬گرده (‪،)pollen‬‬
‫ذخیره وپروسس عسل‪ ،‬بازاریابی عسل‬

‫فصل یازدهم‪ :‬گرده افشانی‬

‫اهمیت گرده افشانی‪ ،‬گرده افشانی زنبورعسل‪ ،‬فکتورها وعوامل که باالی موثریت گرده افشانی زنبورعسل تاثر دارن‪.‬‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬بیماری های زنبورعسل‬

‫بیماری بکتریایی‪ ،‬بیماری ویروسی‪ ،‬بیماری قارچی‪ ،‬بیماری پروتوزوایی‪ ،‬آفات زنبورعسل‪ ،‬شکارچیان زنبور عسل‬

‫کارعملی‬

‫طر زالعمل البراتوار‪ ،‬وسایل کار زنبور داری‪ ،‬طریقه ساخت قاب‪ ،‬چوکات وقالب زنبور عسل‪ ،‬طریقه عسل کشی‪ ،‬استفاده از‬
‫مایکروسکوپ‪ ،‬مشاهده اعضای خارجی زنبور عسل‪ ،‬بال‪ ،‬پا‪ ،‬شاخک‪ ،‬چشم‪ ،‬مشاهده اعضای داخلی زنبور عسل‪ ،‬مشاهده ساختار عسل‬
‫طبیعی‪ ،‬طریقه مشخص کردن عسل تقلبی‬
 ‫کورس پالیسی هتفه وار مضمون پرورش زنبور عسل‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اساسی‬ ‫‪3‬‬ ‫ششم‬ ‫سوم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پرورش زنبورعسل‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬

‫معرفی وتشریح کورسس پالیسی‬ ‫‪1‬‬

‫جهان‪،‬‬ ‫در‬ ‫زنبورداری‬ ‫تاریخچه‬

‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫زنبورداری وانکشاف آن در افغانستان‬

‫اهمیت زنبورداری در اقتصاد ملی کشور‬ ‫‪3‬‬

‫طبقه بندی نژادهای زنبورعسل‪Apis ،‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Apis mellifera ،cerana‬‬
‫‪،Apis florea ،Apis dorsata ،‬‬
‫دوم‬
‫‪Trigona iridipeni‬‬
‫دوران حیات زنبورعسل مرحله تخم‪،‬‬
‫‪6‬‬
‫مرحله الروا‪ ،‬مرحله شفیره‬
‫مرحله بلوغ‪ ،‬صنف بندی زنبورعسل‬
‫‪7‬‬
‫دریک کالونی‪ ،‬ملکه (‪،)Queen‬‬
‫زنبورکارگر (‪ ،)worker‬زنبور نر‬
‫‪8‬‬
‫(‪،)Drone‬‬ ‫سوم‬
‫زندگی زنبورعسل در داخل کندو‪،‬‬
‫زندگی زنبورعسل خارج از کندو‪ ،‬رفتار‬ ‫‪9‬‬
‫بازنبورعسل‬
‫تغذیه زنبور عسل‪ :‬تغذیه بهاری (افزایش‬
‫جمعیت‪ ،‬تحریک کالونی‪ ،‬حمایت از‬ ‫‪10‬‬
‫نوزادان)‪،‬‬
‫تغذیه زمستانی (زمستان ګذرانی زنبور‬ ‫چهارم‬
‫‪11‬‬
‫عسل)‪،‬‬

‫غارت درکندوهای زنبورعسل‪ ،‬تشخص‬

‫‪12‬‬
‫غارت‪ ،‬طروق جلوګیری از غارت‬

‫مهاجرت واستقرار کندوها نکات مهم‬

‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫در انتقال کندوها‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫رعایت نکات مهم در اسقرارکندوها‪،‬‬
‫آماده کردن کندو ها برای زمستان‬ ‫‪14‬‬
‫گذرانی‬
‫تشکیل خوشه زنبورها زمستان‬ ‫‪15‬‬
‫ساختمان بدن زنبورعسل‬ ‫‪16‬‬
‫سر (‪ ،)Head‬سینه (‪ ،)Thorax‬شکم‬
‫‪17‬‬
‫(‪،)Abdomen‬‬ ‫ششم‬

‫غده وات زنبورعسل‬ ‫‪18‬‬

‫سیستم هاضمه‪ ،‬سیستم عصبی و اعضای‬

‫‪19‬‬
‫حسی آخذه‬
‫سیستم عصبی‪ ،‬ب‪ :‬اعضای حسی‬
‫وآخذه ها‪ ،‬آخذه های میخانیکی‬ ‫‪20‬‬
‫هفتم‬
‫(‪،)Mechanoreceptors‬‬
‫آخذه های شنوایی ( ‪Auditory‬‬
‫‪ ،)receptors‬آخذه های کیمیاوی‬ ‫‪21‬‬
‫(‪)Chemorecptors‬‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬
‫آخذه های تعین رطوبت وحرارت‪،‬‬
‫‪23‬‬ ‫هشتم‬
‫آخذه های بینایی‪ ،‬سیستم تنفسی‬

‫سیستم عضالت‪ ،‬سیستم دوران خون‬ ‫‪24‬‬

‫سیستم تکثری‪ ،‬جفت گیری ملکه‬

‫‪25‬‬
‫وتولید مثل‬
‫نهم‬
‫تکثرفامیل های زنبورعسل‬ ‫‪26‬‬
‫هارمون ها‪ :‬فیرامون‪ ،‬انواع فیرامون‬ ‫‪27‬‬

‫موارد استعمال فرامون‬ ‫‪28‬‬

‫دهم‬
‫انواع صندوق زنبورعسل‬ ‫‪29‬‬

‫وسایل کارزنبورداری‬ ‫‪30‬‬

‫عسل (‪ ،)honey‬موم زنبورعسل‬
‫‪31‬‬
‫(‪،)Bee wax‬‬
‫غذای شاهانه (‪ ،)Royal jelly‬زهر‬
‫یازدهم‬
‫‪32‬‬
‫زنبورعسل (‪)bee venom‬‬

‫گرده (‪)pollen‬‬ ‫‪33‬‬

‫کارعملی‬ ‫ذخیره وپروسس عسل‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫بازاریابی عسل‬ ‫‪35‬‬
‫اهمیت گرده افشانی‬ ‫‪36‬‬
‫گرده افشانی زنبورعسل‪ ،‬فکتوها‬
‫وعوامل که باالی موثریت گرده افشانی‬ ‫‪37‬‬
‫کارعملی‬ ‫زنبورعسل تاثر دارن‬ ‫سیزدهم‬
‫بیماری بکتریایی‬ ‫‪38‬‬
‫بیماری ویروسی‪ ،‬بیماری قارچی‬ ‫‪39‬‬
‫بیماری پروتوزوایی‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‬ ‫آفات زنبورعسل‪ ،‬شکاچیان زنبور عسل‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬

‫کارعملی‪ :‬وسایل کار زنبور داری‬ ‫‪42‬‬

‫کارعملی‪ :‬طریقه ساخت قاب‪ ،‬دیواره و‬
‫‪43‬‬
‫شان زنبور عسل‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬طریقه عسل کشی‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫کارعملی‪ :‬استفاده از مایکروسکوپ‪،‬‬
‫‪45‬‬
‫مشاهده اعضای خارجی زنبور عسل‬
‫کارعملی‪ :‬مشاهده ساختار عسل طبیعی‪،‬‬
‫‪46‬‬
‫طریقه مشخص کردن عسل تقلبی‬
‫کارعملی‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫وفارم داران‪.‬‬
‫بشکل انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫سطح فارمها‪.‬‬
‫ومنجمنت واداره فارم های حیوانی‪.‬‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن‬

‫حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫ر‬
‫آشنایی محصالن با زنبور عسل‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫و طرز زندگی آن‬
‫آشـــنایی محصـــالن با اهمیت‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫اقتصادی زنبور عسل‬
‫آشــنایی محصــالن با ســاختمان‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫زنبور عسل‬
‫آشنایی محصالن با وسایل کار‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫زنبور عسل‬
‫آشــنایی محصــالن با ترکیبات‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫واهمیت غذای عسل‬

‫‪2.6‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.8‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ‬

‫‪1.‬‬ ‫‪Abral D.P, 2010. Beekeeping a compressive guide to bees and beekeeping.‬‬
‫‪2.‬‬ ‫‪David Cramp, 2007. A practical manual of beekeeping.‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪Gregory. Pam, 2011. Basic Beekeeping‬‬
‫‪4.‬‬ ‫‪Hilmi Martin,Nicola, 2011. Bradbear Beekeeping and Sustainable Livelihoods.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪1- NPCS, 2015. The complete book on beekeeping and honey processing.‬‬
‫‪2- Withhead S.B.2010. Honey bee and their management.‬‬
‫‪ -3‬حسن زاده‪ ،‬ق‪.‬ع‪ .)۱۳۸۹(.‬زنبور عسل و نقش آن دراکوسیستم‪.‬جهاد دانشگاهی واحد ارومیه‬
‫‪ -4‬سعادتمند‪ ،‬س‪ .‬ج‪ .)۱۳۸۹(.‬زنبورعسل‪.‬تهران‬
‫‪ -5‬سعادتمند‪ ،‬س‪ .‬ج‪.)۱۳۹۰(.‬خواص درمانی گرده زنبورعسل‪.‬تهران‬

‫پالن هفته وار درسی مضمون علم گاوداری‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫علم گاوداری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag-AnSc 0756‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪ 3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫اهداف کورسس گاو داری شامل معلومات تاریخچه اهلی شدن گاو‪ .‬اهمیت اقتصادی گاو‪ .‬طبقه بندی زولوژیکی‪ .‬انواع گاو های گوشتی‬
‫و شیری‪ .‬اساسات جنیتیکی‪ .‬اصالح نسل های گاو ها‪ .‬اساسات غذا و تغذیه‪ .‬سیستم نسل گیری‪ .‬امراض گاو ها‪ .‬محل بودباش گاو و‬
‫مارکېت نمودن محصوالت حیوانی همه به هدف باال بردن سطح معلومات گاو داری شیر و گوشت در بهبود بخشیدن وضع اقتصاد‬
‫خانواده گی مالی میباشد‪.‬‬

‫اهداف مضمون‬

‫بعد ازسپری نمودن این کورس س محصلین قادر خواد بود تا را جع به پرورش گاوهای شیری وگوشتی معلومات کافی بدست آورند‪.‬‬
 ‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫اهمیت اقتصادی گاوداری‪ ،‬تاریخچه اهلی شدن گاو‪ ،‬طبقه بندی زولوژیکی گاو‪ ،‬استفاده از گاودر زراعت‪ ،‬اهمیت گاو داری در‬
‫افغانستان‬

‫فضل دوم‪ :‬نسل گاو های شیری و گوشتی مشهور در جهان‬

‫نسل گاو های شیری‪ ،‬نسل گاو های گوشتی‪ ،‬نسل گاو های دو مقصده‪ ،‬نسل های محلی‬

‫فصل سوم‪ :‬مشخصات و خصوصیات گاو های نسلی‬

‫خواص عمده گاو های شیری‪ ،‬خواص عمده گاو های گوشتی‪ ،‬معیار های جدید جهت تعین اصالت گاو ها‪ ،‬انتخاب گاو های نر و ماده‬
‫جهت پرورش‪ ،‬انتخاب و قضاوت گاو های گوشتی و شیری‬

‫فصل چهارم‪ :‬مدیریت پرورش ونگهداری گاوهای گوشتی‬

‫جفت گیری‪ ،‬فحلی (استروس)‪ ،‬فصل زایمان‪ ،‬جایگاه وتربیه گوساله ها‪ ،‬نگهداری گاوهای ماده و نر گوشتی‪ ،‬عقیم بودن گاو نر‬

‫فصل پنجم‪ :‬مدیریت پرورش ونگهداری گاو های شیری‬

‫طرز خشک کردن گاو های شیری‪ ،‬تشخیص حاملگی‪ ،‬وضعیت گاوها درموقع زایمان‪ ،‬مراقبت گاو ها در موقع وضع حمل‪ ،‬دفتر تاریخ‬
‫جفت گیری و زایش گاو‪ ،‬عقیم بودن ماده گاو‬

‫فصل ششم‪ :‬جایگاه گاو‬

‫جایگاه مسدود‪ ،‬جایگاه باز‪ ،‬جایگاه نیمه باز‬

‫فصل هفتم‪ :‬سیستم هاضمه‬

‫مواد غذایی مورد ضرورت گاو ها‪ ،‬تغذیه گاو های شیری‪ ،‬تغذیه گاو های گوشتی‪ ،‬تغذیه گوساله ها‪ ،‬ارزش غذاییی وخصوصیات علوفه‬
‫گاوها (علوفه سبز‪ ،‬مواد سیلوی‪ ،‬علوفه چراگاه‪ ،‬علوفه خشک ومواد متراکم)‬

‫فصل هشتم‪ :‬سیستم تکثیری گاو ها‬

‫اناتومی و فزیولوژی سیستم تکثری گاو مذکر‪ ،‬اناتومی و فزیولوژی سیستم تکثری گاو مونث‪ ،‬دوران بقه طلبی و معلوم نمودن آن‪ ،‬اهمیت‬
‫حامله داری همزمان‪ (Synchronization) ،‬در گاو‪ ،‬مراقبت مراحل حامله داری و تولید چوچه سالم در گاو‪ ،‬ترکیب و کیفیت سمین‪،‬‬
‫طرق جمع آوری سمین‪ ،‬القاح طبیعی و مصنوعی‪ ،‬فواید و اضرار القاح طبیعی و مصنوعی‬
 ‫فصل نهم‪ :‬فزیولوژی ترشح شیر از پستان‬

‫ساختمان و فزیولوژی غدوات پستان‪ ،‬نمو و انکشاف غدوات پستان‪ ،‬عملیه ترشح شیر از پستان‪ ،‬نقش هورمون ها در ترشح شیر‪ ،‬عوامل‬
‫موثر در تولید و ترکیب شیر‪ ،‬روش های مختلف گاو دوشی‬

‫فصل دهم‪ :‬امراض عمده گاو ها‬

‫حفظ الصحه و مجادله با امراض‪ ،‬انواع امراض میکروبی و ویروسی‪ ،‬حشرات و پرازیت های داخلی و خارجی‬

‫فصل یازدهم‪ :‬اختالالت عمده میتابولیکی‬

‫تب شیری‪ ،‬تیتانی علفی‪ ،‬کیتوزیس‪ ،‬دمش یا پندیدگی‪ ،‬اسیدوز‪ ،‬بیجا شدن شیردان‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬تنظیم بازار یابی برای فروش محصوالت گاو داری‬

‫عوامل موثر باالی کمیت و کیفیت محصوالت شیر و گوشت‪ ،‬عوامل موثر باالی تولیدات و افزایش مفاد‪ ،‬بازار یابی برای محصوالت‪،‬‬
‫طرز نگهداری موثر از محصوالت شیر و گوشت‬

‫کارعملی‪:‬‬

‫معرفی نمودن نسل گاوهای شیری‪ ،‬معرفی نمودن نسل گاوهای گوشتی‪ ،‬معلوم نمودن وزن گاو به اساس قطر سینه‪ ،‬معلوم نمودن سن گاو‬
‫از طریق مشاهده دندانها‪ ،‬مقایسه جایګاه گاوهای شیری وگوشتی‪ ،‬معرفی نمودن محل شیر دوشی‪ ،‬معرفی نمودن وسایل مورد ضرورت‬
‫پرورش گاوها‪.‬‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم گاو داری‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫علم گاو داری‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫اهمیت اقتصادی گاوداری‪ ،‬تاریخچه‬
‫‪1‬‬
‫اهلی شدن گاو‬
‫طبقه بندی زولوژیکی گاو‪ ،‬استفاده از‬
‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫گاودر زراعت‬

‫اهمیت گاو داری در افغانستان‬ ‫‪3‬‬

‫نسل گاو های شیری و گوشتی مشهور‬

‫‪4‬‬
‫در جهان‪،‬نسل گاو های شیری‬

‫نسل گاو های گوشتی‬ ‫دوم‬

‫نسل گاو های دو مقصده‪ ،‬نسل های‬

‫‪6‬‬
‫محلی‬
‫خواص عمده گاو های شیری‪ ،‬خواص‬
‫‪7‬‬
‫عمده گاو های گوشتی‬
‫معیار های جدید جهت تعین اصالت‬
‫گاو ها‪ ،‬انتخاب گاو های نر و ماده‬ ‫‪8‬‬ ‫سوم‬
‫جهت پرورش‬
‫انتخاب و قضاوت گاو های گوشتی و‬
‫‪9‬‬
‫شیری‬

‫جفت گیری‪ ،‬فحلی (استروس)‪،‬‬ ‫‪10‬‬

‫فصل زایمان‪ ،‬جایگاه وتربیه گوساله ها‬ ‫‪11‬‬ ‫چهارم‬

‫نگهداری گاوهای ماده و نر گوشتی‪،‬‬

‫‪12‬‬
‫عقیم بودن گاو نر‬

‫مدیریت پرورش ونگهداری گاو های‬

‫شیری‪ :‬طرز خشک کردن گاو های‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫شیری‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تشخیص حاملگی‪ ،‬وضعیت گاوها‬
‫‪14‬‬
‫درموقع زایمان‬
‫مراقبت گاو ها در موقع وضع حمل‪،‬‬
‫دفتر تاریخ جفت گیری و زایش گاو‪،‬‬ ‫‪15‬‬
‫عقیم بودن ماده گاو‬
‫جایگاه گاو‪ :‬جایگاه مسدود‬ ‫‪16‬‬
‫جایگاه باز‬ ‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫جایگاه نیمه باز‬ ‫‪18‬‬

‫مواد غذایی مورد ضرورت گاو ها‬ ‫‪19‬‬

‫تغذیه گاو های شیری‬ ‫‪20‬‬ ‫هفتم‬

‫تغذیه گاو های گوشتی‬ ‫‪21‬‬

‫تغذیه گوساله ها‬ ‫‪22‬‬

‫ارزش غذاییی و خصوصیات علوفه‬
‫گاوها (علوفه سبز‪ ،‬مواد سیلوی‪ ،‬علوفه‬ ‫‪23‬‬ ‫هشتم‬
‫چراگاه‪ ،‬علوفه خشک ومواد متراکم)‬

‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬

‫اناتومی و فزیولوژی سیستم تکثری گاو‬

‫مذکر‪ ،‬اناتومی و فزیولوژی سیستم‬ ‫‪25‬‬
‫تکثری گاو مونث‬
‫دوران بقه طلبی و معلوم نمودن آن‪،‬‬
‫همزمان‪،‬‬ ‫داری‬ ‫حامله‬ ‫اهمیت‬ ‫‪26‬‬ ‫نهم‬
‫)‪ (Synchronization‬در گاو‬
‫مراقبت مراحل حامله داری و تولید‬
‫چوچه سالم در گاو‪ ،‬ترکیب و کیفیت‬ ‫‪27‬‬
‫سمین‬
‫طرق جمع آوری سمین‪ ،‬القاح طبیعی و‬
‫مصنوعی‪ ،‬فواید و اضرار القاح طبیعی و‬ ‫‪28‬‬
‫مصنوعی‬
‫حفظ الصحه و مجادله با امراض‪ ،‬انواع‬ ‫دهم‬
‫‪29‬‬
‫امراض میکروبی و ویروسی‬
‫حشرات و پرازیت های داخلی و‬
‫‪30‬‬
‫خارجی‬
‫تب شیری‪،‬‬ ‫‪31‬‬
‫یازدهم‬
‫تیتانی علفی‬ ‫‪32‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫کیتوزیس‬ ‫‪33‬‬
‫اسیدوز‬ ‫‪34‬‬
‫دمش یا پندیدگی‬ ‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫بیجا شدن شیردان‬ ‫‪36‬‬
‫عوامل موثر باالی کمیت و کیفیت‬
‫‪37‬‬
‫محصوالت شیر و گوشت‬
‫کارعملی‬ ‫عوامل موثر باالی تولیدات و افزایش‬ ‫سیزدهم‬
‫‪38‬‬
‫مفاد‬
‫بازار یابی وبسته بندی گوشت‬ ‫‪39‬‬
‫بازاریابی محصوالت شیر‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نمودن نسل گاوهای‬
‫‪41‬‬
‫کارعملی‬ ‫گوشتی‬ ‫چهاردهم‬
‫کارعملی‪ :‬معلوم نمودن وزن گاو به‬
‫‪42‬‬
‫اساس قطر سینه‬
‫کارعملی‪ :‬معلوم نمودن سن گاو از‬
‫‪43‬‬
‫طریق مشاهده دندانها‬
‫کارعملی‪ :‬مقایسه جانگاه گاوهای‬
‫کارعملی‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫شیری وگوشتی‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نمودن محل شیر‬
‫‪45‬‬
‫دوشی‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نمودن وسایل مورد‬
‫‪46‬‬
‫ضرورت پرورش گاوها‬
‫کارعملی‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشــنایی محصــالن با انواع نزادهای‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫گاو های شیری وگوشتی‬
‫آشنایی محصالن با اهمیت اقتصادی‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫گاوها‬
‫آشـــنایی محصـــالن با طرز پرورش‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫گاوهای گوشتی‬
‫آشـــنایی محصـــالن با طرز پرورش‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫گاوهای شیری‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪2.25‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.25‬‬ ‫مجموع‬

‫‪3.25‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. Borgart. R and R.E.Taqlor 2003 Scientific farm animal Production. second edition‬‬
‫‪Minneapolis Minnesota USA‬‬
‫‪2. Campbell. J.R. and F.J Lesley 1975. The science of animal Company that serve mankind.‬‬
‫‪second edition MO Grow Hill book USA‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫ضیا‪ .‬ضیاالدین ‪ 1384‬مبادی مالداری مطبعه نعماني کابل ـــ افغانستان‬ ‫‪-1‬‬
‫ضیا‪ .‬ضیاالدین ‪ 1393‬پرورش گاو های گوشتی مطبعه نعماني کابل ـــ افغانستان‬ ‫‪-2‬‬
‫غالم رضا‪ .1382‬اصول پرورش گاو های شیرده‪ .‬انتشارات دانشگاه صنعتی اصفحان‪ .‬ایران‪.‬‬ ‫‪-3‬‬
‫مومند پرویز ‪ 1376‬اصول پرورش گاو های شیری انتشارات آزبایجان‪ .‬ایران‬ ‫‪-4‬‬

‫پالن درسی هفته وار مضمون سنجیش جیره‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫جیره سنجی حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0758‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫تغذیه حیوانی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫این مضمون از جمله مضامین تخصصی دیپارتمنت علوم حیوانی بشمار رفته که جدیدا در نصاب درسی دیپارتمنت های علوم حیوانی‬
‫پوهنحی های زراعت پوهنتونهای افغانستان عالوه گردیده است‪ .‬مطالب ذیدخل در این مضمون اهمیت جیره متوازن و فکتور های مورد‬
‫نظر درآن‪ ،‬طبقه بندی خوراکه های مورد نیاز و پروسس آنها‪ ،‬وظایف جیره و مشخصات غذایی آن‪ ،‬ضروریات غذایی و فکتور های تاثیر‬
‫گذار باالی آنها‪ ،‬اساست عمومی توزین جیره‪ ،‬فورمول بندی مخلوط خوراکه ها با استفاده از طریقه های مربع والجبری‪ ،‬سنجش جیره‬
‫برای گاو های شیری‪ ،‬گاو گوشتی گوسفند و بز اساسات مرغ تخمی و گوشتی و مطالعه سواالت و پرابلم ها میباشند‪.‬‬
 ‫اهداف کورسس‬

‫آشناییی بااساسات توزین جیره‪ ،‬خوراکه های مورد استفاده‪ ،‬وظایف و ضروریات غذاییی کتگوری های مختلف حیوانات‬ ‫‪.1‬‬
‫جهت فورمول بندی بهتر جیره‪.‬‬
‫آشنایی بافورمول بندی مخلوط خوراکه با خوراکه ها بااستفاده از طریقه های مربع والجبری که در محاسبه جیره برای حیوانات‬ ‫‪.2‬‬
‫مختلف حتمی میباشد‪.‬‬
‫آشنایی با طرز ساختن وسنجش جیره برای گاو شیری و گوشتی‪ ،‬گوسفند و بز‪ ،‬اسپ ومرغ های تخمی جهت بدست آوردن‬ ‫‪.3‬‬
‫و محصوالت مختلف‪.‬انکشاف مهارت های محصالن در ساختن و سنجش جیره برای محصوالت مختلف حیوانات با استفاده از خوراکه‬
‫های هر منطقه‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪:‬معلومات مقدماتی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف جیره متوازن‪ ،‬ضروریات یک جیره متوازن‪ ،‬تاریخچه مختصر جیره متوازن‪ ،‬فکتورهای مورد نظر درتوزین جیره‪ ،‬ارزش‬

‫غذاییی‪ ،‬ماده خشک‪ ،‬پروتین‪ ،‬انرژی‪ ،‬کلسیم‪ ،‬فاسفورس‪ ،‬ویتامین ‪ ،A‬دیگر منرال ها‪ ،‬دیگر ویتامین ها‪ ،‬مالحظات اقتصادی‬

‫فصل دوم‪:‬طبقه بندی خوراکه های مورد نیازو پروسس آنها‬

‫خوراکه های غیر متراکم‪ ،‬خوراکه های متراکم‪ ،‬مکمل های منرالی وویتامینی‪ ،‬افزودنی های غذاییی‪ ،‬پروسس خوراکه های حیوانی‬

‫فصل سوم‪ :‬وظایف جیره و مشخصات غذاییی آن‬

‫وظایف جیره‪ ،‬بقا‪ ،‬نمو‪ ،‬چاقی‪ ،‬تولید‪ ،‬انکشاف نطفه‪ ،‬کار‪ ،‬مشخصات خوراکه های حیوانی‬

‫فصل چهارم‪ :‬حوایج غذاییی‪ ،‬فکتور های تاثیر گذار باالی آنها‬

‫حوایج غذاییی‪ ،‬آب‪ ،‬انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬ویتامین ها‪ ،‬فکتورهای تاثیر گذارباالی حوایج غذاییی‪ ،‬جنس‪ ،‬سن‪ ،‬وزن‪ ،‬مرحله وسطح‬
‫تولید‪ ،‬آب وهوا و محیط‪ ،‬وضعیت بدنی‬

‫فصل پنجم‪ :‬توزین جیره‬

‫اساسات عمومی‪ ،‬رابطه بین خشک داش (‪ )Oven dry‬وخشک طبیعی (‪ ،(air-dry-as-feed‬تبدیل خشک طبیعی (‪as-feed‬یا‬

‫‪ ،)air-dry‬تبدیل خشک داش به خشک طبیعی (‪as-feed‬یا ‪ ،)air-dry‬رهمونودهاوقواعدعملی مورد نظربرای توزین جیره‪ ،‬گاوهای‬
‫شیری‪ ،‬گاوهای گوشتی‪ ،‬گوسفندها‪ ،‬بزها‪ ،‬اسپ ها‪ ،‬طیور‪ ،‬انتخاب اقتصادی جیره (طریقه پیرسن)‪ ،‬تمرین‬
 ‫فصل ششم‪:‬فورمول بندی مخلوط خوراکه ها با استفاده از طریقه های مربع والجبری‬

‫طریقه مربع‪ ،‬تهیه مخلوط از دو خوراکه مختلف‪ ،‬تهیه مخلوط بیشتراز دو خوراکه مختلف‪ ،‬مخلوط نمودن دوماده مغذی با استفاده‬
‫ازچندین مربع‪ ،‬طریقه الجبری‪ ،‬فورمول بندی مخلوط دو غذایی مختلف با استفاده از معادله الجبری یک مجهوله‪ ،‬فورمول بندی مخلوط‬
‫دوغذایی مختلف با استفاده از معادله الجبری دومجهوله‪ ،‬فورمول بندی مخلوط بیشتراز دوغذایی مختلف بااستفاده ازطریقه الجبری‬
‫معادله یک مجهوله‪ ،‬فورمول بندی مخلوط بیشتراز دوغذایی مختلف با استفاده از طریقه الجبری معادله دومجهوله‪ ،‬تمرین‬

‫فصل هفتم‪:‬سنجش جیره متوازن برای گاو شیری‬

‫مراحل توزین جیره (‪7‬مرحله)‪ ،‬سنجش جیره برای گاو شیری با استفاده از سیستم مواد مغذی قابل هضم‪ ،‬سنجش جیره متوازن برای‬
‫گاوشیری با استفاده ازسیستم انرژی خالص‪ ،‬نظری به یک دوره کامل شیردهی گاو های پرحاصل‪ ،‬رسیدن تولیدشیر به حداعظمی‪،‬‬
‫اوایل شیردهی‪ ،‬اواسط شیردهی‪ ،‬دوره استراحت‪ ،‬آماده گی گرفتن برای شیر دهی بعدی‪ ،‬تمرین‬

‫فصل هشتم‪ :‬سنجش جیره متوازن برای گاو گوشتی‬

‫سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی درشرایط جای بند‪ ،‬سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی به سیستم مواد مغذی قابل‬
‫هضم (طریقه مربع)‪ ،‬سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی به سیستم انرژی خالص‪ ،‬تمرین‬

‫فصل نهم‪ :‬سنجش جیره برای گوسفند وبز‬

‫تهیه جیره گوسفند به طریقه مربع‪ ،‬تهیه جیره گوسفندبه سیستم موادمغذی قابل هضم (‪ ،)TDN‬تهیه جیره گوسفندبه سیستم انرژی قابل‬
‫استقالب (‪ ،)MF‬تهیه جیره گوسفندبا استفاده ازمعادله الجبری چند مجهوله‪ ،‬تهیه جیره گوسفند با استفاده ازطریقه آزمایش وخطا‪ ،‬تهیه‬
‫جیره گوسفند با استفاده ازسه مربع درمحاسبات‪ ،‬تمرین‬

‫فصل دهم‪:‬سنجش جیره برای اسب‬

‫حوایج غذاییی اسب‪ ،‬اجزای تشکیل دهنده جیره وترکیب کیماوی آنها بااستفاده ازجداول غذا وتغذیه‪ ،‬سنجش جیره متوازن برای‬
‫مادیان‪ ،‬تمرین‬

‫فصل یازده هم‪:‬سنجش جیره برای مرغ های تخمی‬

‫توزین جیره از نظرپروتین به طریقه الجبری یک مجهوله‪ ،‬توزین جیره از نظر فاسفورس به طریقه الجبری یک مجهوله‪ ،‬توزین جیره از‬
‫نظر کلسیم به طریقه الجبری یک مجهوله‪ ،‬تمرین‬

‫فصل دوازدهم‪:‬سنجش جیره برای مرغ های گوشتی‬

‫تعین حوایج غذاییی مرغ های گوشتی از روی جداول غذا و تغذیه‪ ،‬اخذ ترکیب کیمیاوی و اجزای تشکیل دهنده جیره از روی‬
‫جداول غذا و تغذیه‪ ،‬سنجش جیره برای مرغ های گوشتی‪ ،‬تبدیل اجزای تشکیل دهنده جیره سنجش شده ازخشک داش به خشک‬
‫طبیعی و تعین میزان خوراک روزانه مرغ گوشتی‪ ،‬تمرین‬
 ‫فصل سیزدهم‪ :‬مطالعه سواالت و پرابلم ها‬

‫کارعملی‬

‫سنجش جیره برای گاوهای شیری‪ ،‬سنجش جیره برای گاوهای گوشتی‪ ،‬سنجش جیره برای گوسفند وبز‪ ،‬سنجش جیره برای طیور‬
‫تخمی‪ ،‬سنجش جیره برای طیور گوشتی‪.‬‬

‫کورسس پالیسی هتفه وار مضمون جیره سنجی حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫جیره سنجی حیوانی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مقدمه‪ ،‬تعریف جیره متوازن‪ ،‬ضروریات یک‬
‫‪1‬‬
‫جیره متوازن‪ ،‬تاریخچه مختصر جیره متوازن‬
‫فکتورهای مورد نظر درتوزین جیره‪ ،‬ارزش‬
‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫غذاییی‪ ،‬ماده خشک‪ ،‬پروتین‬

‫انرژی‪ ،‬کلسیم‪ ،‬فاسفورس‪ ،‬ویتامین ‪ ،A‬دیگر‬

‫‪3‬‬
‫منرال ها‪ ،‬دیگر ویتامین ها‪ ،‬مالحظات اقتصادی‬

‫خوراکه های غیر متراکم‪ ،‬خوراکه های متراکم‬ ‫‪4‬‬

‫مکمل های منرالی وویتامینی‪ ،‬افزودنی های‬ ‫دوم‬

‫غذاییی‬
‫پروسس خوراکه های حیوانی‬ ‫‪6‬‬
‫وظایف جیره‪ ،‬بقا‪ ،‬نمو‪ ،‬چاقی‪ ،‬تولید‬ ‫‪7‬‬
‫انکشاف نطفه‪ ،‬کار‬ ‫‪8‬‬ ‫سوم‬
‫مشخصات خوراکه های حیوانی‬ ‫‪9‬‬
‫حوایج غذاییی‪ ،‬آب‪ ،‬انرژی‪ ،‬پروتین‪ ،‬مواد‬
‫‪10‬‬
‫معدنی‪ ،‬ویتامین ها‬
‫فکتورهای تاثیر گذارباالی حوایج غذاییی‬ ‫‪11‬‬ ‫چهارم‬
‫جنس‪ ،‬سن‪ ،‬وزن‪ ،‬مرحله وسطح تولید‪ ،‬آب وهوا‬
‫‪12‬‬
‫و محیط‪ ،‬وضعیت بدنی‬
‫اساسات عمومی‪ ،‬رابطه بین خشک داش‬
‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫وخشک طبیعی (‪،(air-dry-as-feed‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تبدیل خشک طبیعی (‪as-feed‬یا ‪،)air-dry‬‬
‫تبدیل خشک داش به خشک طبیعی (‪as-‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪feed‬یا ‪،)air-dry‬‬
‫رهمونودهاوقواعدعملی مورد نظربرای توزین‬
‫‪15‬‬
‫جیره‪،‬‬
‫گاوهای شیری‪ ،‬گاوهای گوشتی‪ ،‬گوسفندها‪،‬‬
‫‪16‬‬
‫بزها‬
‫اسپ ها‪ ،‬طیور‪ ،‬نتخاب اقتصادی جیره (طریقه‬
‫‪17‬‬ ‫ششم‬
‫پیرسن)‬
‫فورمول بندی مخلوط خوراکه ها با استفاده‬
‫‪18‬‬
‫از طریقه های مربع والجبری طریقه مربع‬
‫تهیه مخلوط از دو خوراکه مختلف‪ ،‬تهیه مخلوط‬
‫بیشتراز دو خوراکه مختلف‪ ،‬مخلوط نمودن‬ ‫‪19‬‬
‫دوماده مغذی با استفاده ازچندین مربع‬
‫طریقه الجبری‪ ،‬فورمول بندی مخلوط دو غذایی‬
‫مختلف با استفاده از معادله الجبری یک مجهوله‪،‬‬
‫‪20‬‬
‫فورمول بندی مخلوط دوغذایی مختلف با‬ ‫هفتم‬
‫استفاده از معادله الجبری دومجهوله‬
‫فورمول بندی مخلوط بیشتراز دوغذایی مختلف‬
‫بااستفاده ازطریقه الجبری معادله یک مجهوله‪،‬‬
‫‪21‬‬
‫فورمول بندی مخلوط بیشتراز دوغذایی مختلف‬
‫با استفاده از طریقه الجبری معادله دومجهوله‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬
‫سنجش جیره متوازن برای گاو شیری‬
‫مراحل توزین جیره (‪7‬مرحله)‪ ،‬سنجش جیره‬
‫‪23‬‬
‫برای گاو شیری با استفاده از سیستم مواد‬
‫مغذی قابل هضم‬
‫سنجش جیره متوازن برای گاوشیری با استفاده‬ ‫هشتم‬
‫ازسیستم انرژی خالص‪ ،‬نظری به یک دوره کامل‬
‫شیردهی گاو های پرحاصل‪ ،‬رسیدن تولیدشیر به‬
‫‪24‬‬
‫حداعظمی‪ ،‬اوایل شیردهی‪ ،‬اواسط شیردهی‪،‬‬
‫دوره استراحت‪ ،‬آماده گی گرفتن برای شیر دهی‬
‫بعدی‬
‫سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی‬
‫‪25‬‬
‫درشرایط جای بند‬
‫نهم‬
‫سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی به‬
‫‪26‬‬
‫سیستم مواد مغذی قابل هضم (طریقه مربع)‪،‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫سنجش جیره متوازن برای گوساله گوشتی به‬
‫سیستم انرژی خالص‬

‫تمرین‬ ‫‪27‬‬
‫تهیه جیره گوسفند به طریقه مربع‪ ،‬تهیه جیره‬
‫گوسفندبه سیستم موادمغذی قابل هضم‬
‫‪28‬‬
‫(‪ ،)TDN‬تهیه جیره گوسفندبه سیستم انژی قابل‬
‫استقالب (‪،)MF‬‬
‫تهیه جیره گوسفندبا استفاده ازمعادله الجبری‬ ‫دهم‬
‫‪29‬‬
‫چند مجهوله‬
‫تهیه جیره گوسفند با استفاده ازطریقه آزمایش‬
‫وخطا‪ ،‬تهیه جیره گوسفند با استفاده ازسه مربع‬ ‫‪30‬‬
‫درمحاسبات‬
‫حوایج غذاییی اسب‪ ،‬اجزای تشکیل دهنده جیره‬
‫وترکیب کیماوی آنها بااستفاده ازجداول غذا‬ ‫‪31‬‬
‫وتغذیه‬ ‫یازدهم‬
‫سنجش جیره متوازن برای مادیان‪،‬‬ ‫‪32‬‬
‫تمرین‬ ‫‪33‬‬
‫توزین جیره از نظرپروتین به طریقه الجبری یک‬
‫‪34‬‬
‫مجهوله‬
‫توزین جیره از نظر فاسفورس به طریقه الجبری‬
‫کارعملی‬ ‫‪35‬‬ ‫دوازدهم‬
‫یک مجهوله‪،‬‬
‫توزین جیره از نظر کلسیم به طریقه الجبری یک‬
‫‪36‬‬
‫مجهوله‬
‫تعین حوایج غذاییی مرغ های گوشتی از روی‬
‫جداول غذا و تغذیه‪ ،‬اخذ ترکیب کیمیاوی و‬
‫‪37‬‬
‫اجزای تشکیل دهنده جیره از روی جداول غذا و‬
‫تغذیه‬
‫کارعملی‬ ‫سنجش جیره برای مرغ های گوشتی‪ ،‬تبدیل‬ ‫سیزدهم‬
‫اجزای تشکیل دهنده جیره سنجش شده‬
‫‪38‬‬
‫ازخشک داش به خشک طبیعی و تعین میزان‬
‫خوراک روزانه مرغ گوشتی‬
‫تمرین‬ ‫‪39‬‬
‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای گاوهای شیری‬ ‫‪40‬‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای گاوهای گوشتی‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬

‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای گوسفند وبز‬ ‫‪42‬‬

‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای طیور تخمی‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای طیور گوشتی‬ ‫‪44‬‬
‫کارعملی‪ :‬سنجش جیره برای اسب‬ ‫‪45‬‬
‫حل مشکل محصالن‬ ‫‪46‬‬
‫کارعملی‬ ‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشناییی بااساسات توزین جیره‪،‬‬
‫خوراکه های مورد استفاده‪ ،‬وظایف و‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ضروریات غذاییی کتگوری های‬ ‫‪۱‬‬
‫مختلف حیوانات جهت فورمول بندی‬
‫بهتر جیره‪.‬‬
‫آشنایی بافورمول بندی مخلوط خوراکه‬
‫با خوراکه ها بااستفاده از طریقه های‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫مربع والجبری که در محاسبه جیره برای‬
‫حیوانات مختلف حتمی میباشد‪.‬‬
‫آشنایی با طرز ساختن وسنجش جیره‬
‫برای گاو شیری و گوشتی‪ ،‬گوسفند و‬
‫بز‪ ،‬اسپ ومرغ های تخمی جهت بدست‬
‫آوردن و محصوالت مختلف‪.‬انکشاف‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫مهارت های محصالن در ساختن و‬
‫سنجش جیره برای محصوالت مختلف‬
‫حیوانات با استفاده از خوراکه های هر‬
‫منطقه‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫مجموع‬

‫‪5.213‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬
1. Blackwell, A John Wiley and Sons, Inc, Hoboken) New Jersey.PP:575-633
2. Chiba, L.I. 2014.Diet Formulation and common feed Ingredients In: Animal Nutrition
Hand-book.Willy
3. Church, D.C.and H.Varella-Alverez. 1991. Ration Formulation In: Livestock Feeds and
Feeding.3rd edi. D.C. Church (Ed.). Prentice Hell International Inc.Englewood
Cliffs.New Jersey.PP:218-243.
4. Fernandes, D.2014.Balancing Rations for Sheep and Goats the National Academy
Press.Printed by University of Arkansas Cooperative Extension Service Printing
Services.
5. Gillespie, J.R.1983. Modern Livestock and Poultry Production.2nd edi. Delmar
Publishers Inc. Printed In USA.PP:64-83.
6. Gillespie, J.R.1998. Animal Science. Delmar Publishers Inc. Printed In Malaysia PP: 248
– 277.
7. Jayasuriya,M, (2014).Principles of Ration Formulation for Ruminants.Proceeding of the
Final Review Meeting Of an IAEA technical Co-operation Regional AFRA Project
FAO.Cairo, Egypt PP:1-163
8. John Willey and Son Inc.USA.Suttle, N.F.2010.Mineral Nutrition of Livestock.4th edi.
Printed by MPG Book Group, UK.

‫ماخذ کمکی‬

‫ترجمه غالم رضا قربانی و‬.‫اصول روش گاوهای شیرده‬.)1383(.‫هاتجن‬.‫اف‬.‫ولک وام‬.‫دی‬.‫ ال‬،‫اچ‬.‫ پی‬،‫ اشمیت‬-1
.385-391:‫ص ص‬.‫ ایران‬،‫ مرکزنشر دانشگاه صنعتی اصفهان‬.‫حشمت هللا خسروی نیا‬
.‫انتشارات پوهنتون کابل‬.‫رهنمای البراتوارغذا و تغذیه حیوانات‬.)1363(.‫انوری شفیق هللا‬ -2
.206-71:‫ ص ص‬.‫ چاپ پنجم مرکزنشرات دانشگاه شیراز‬.‫ پرورش گاو شیری‬.)1383( .‫محمد جواد‬.‫ضمیری‬ -3
- 299:‫ص ص‬.‫ پوهنتون کابل‬،‫ پوهنحی زراعت‬.‫انتشارات مطبع نعمانی‬.‫ تغذیه حیوانی‬.)1395( .‫ ضیا الدین‬.‫ضیا‬ -4
214
‫ ص‬.‫ ایران‬،‫ ارومیه‬.‫ انتشارات دانشگاهی‬.‫ چاپ دوم‬.‫ اصول پرورش گاوهای شیری‬.)1384( .‫ پروین‬.‫فرهنگ‬ -5
.131- 97:‫ص‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون حفظ الصحه وامراض حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫حفظ الصحه وامراض حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0866‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫مایکروبیولوژی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫حفظ الصحه حیوانی یک مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده که در سمستر هشتم هفته سه ساعت تدریس میشود‪.‬‬
‫در این کورس س کوشش شده تا موضوعات عمده حفظ الصحه وی بخاطر جلوگیری امراض و معرفی بعضی امراض عمده موجود در‬
‫افغانستان را به شکل فشرده مورد بحث و مطالعه قرار بگیرد‪.‬‬

‫اهدف مضمون‬

‫‪ ‬معلومات مفصل در رابطه به حفظ الصحه و اثرات آن باالی فعالیت های حیاتی و تولید حیوانات فارم داشته باشند‪.‬‬
‫‪ ‬معلومات کلی در مورد بعضی امراض شایع در افغانستان و راه های جلو گیری آن ها داشته باشند‪.‬‬

‫فصلها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫تعریف حفظ الصحه‪ ،‬تاریخچه حفظ الصحه‪ ،‬اهمیت حفظ الصحه در پرورش حیوانات و صحت عامه‪ ،‬اساسات عمده حفظ الصحه در‬
‫جلوگیری از شیوع مرض و تغذیه مناسب‬

‫فصل دوم‪ :‬شرایط حفظ الصحوی آب‬

‫خواص فزیکی و کیمیاوی آب‪ ،‬منابع آب برای حیوانات‪ ،‬ضرورت حیوان به آب‪ ،‬پاک ساختن و بی ضرر ساختن آب آشامیدنی برای‬
‫حیوانات‪ ،‬آب و رژیم آب دهی در حیوانات‬
 ‫فصل سوم‪ :‬شرایط حفظ الصحوی خاک‬

‫اهمیت کیمیاوی خاک در تولید امراض حیوانی‪ ،‬تدابیر حفظ الحصوی خاک‪ ،‬از بین بردن اجساد حیوانات‪ ،‬چاه های بیوترمیک‬

‫فصل چهارم‪ :‬حفظ الصحه محیط و اثرات نا مطلوب آب باالی صحت حیوانات‬

‫آلودگی محیط و اثرات آن باالی صحت حیوانات‪ ،‬تاثیر حرارت محیطی باالی حیوانات فارم‪ ،‬تاثیر حرارت بلند و وقایه از گرما زدگی‪،‬‬
‫تاثیرحرارت پائین و وقایه از سرما زدگی‬

‫فصل پنجم‪ :‬حفظ الصحه تولید مثل‬

‫در نظر گرفتن شرایط حفظ الصحوی در هنگام نسل گیری‪ ،‬مراعات شرایط حفظ الصحوی در هنگام زایمان‪ ،‬در نظر گرفتن نکات‬
‫حفظالصحوی در هنگام شیر دوشی‪ ،‬مراعات نمودن شرایط حفظ الصحوی در هنگام پشم گیری‪ ،‬مراعات نمودن شرایط حفظ الصحوی‬
‫در هنگام شاخ بری‪ ،‬کنترول حشرات وقرنطین‬

‫فصل ششم‪ :‬قواعد حفظ الصحوی‬

‫قواعد حفظ الصحوی‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی برای کنترول پرازیت های خارجی‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی در زمان دوا پاشی‪ ،‬قواعد حفظ‬
‫الصحوی در زمان شیوع امراض حیوانی‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی مرزی یا سرحدی‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی چراگاه‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی‬
‫شخصی کارمندان‪ ،‬قواعد حفظ ا لصحوی جمع آوری سپرم‪ ،‬قواعد حفظ الصحوی کشتارگاه ها و مسلخ ها‬

‫فصل هشتم‪ :‬واکسین و تطبیق آن‬

‫تعریف واکسین واوصاف خوب پسندیده واکسین‪ ،‬اهمیت واکسین در جلوگیری از شیوع امراض‪ ،‬انواع واکسین‪ ،‬نکاتیکه هنگام تطبیق‬
‫واکسین باید در نظرگرفته شود‬

‫فصل نهم‪ :‬طرق حفظ الصحه جهت جلوگیری از شیوع امراض‬

‫روش های طبیعی‪ ،‬تعقیم و ضد عفونی نمودن‪ ،‬استفاده از طریقه میخانیکی‪ ،‬استفاده از طریقه فزیکی‪ ،‬استفاده از طریقه کیمیاوی‬

‫فصل دهم‪ :‬معلومات مقدماتی‬

‫تعریف صحت و مرض‪ ،‬اهمیت امراض حیوانی در اقتصادملی‪ ،‬اهمیت امراض حیوانی در صحت عامه‪ ،‬مراحل انکشاف مرض‪ ،‬اشکال‬
‫مرض (ساری‪ ،‬غیر ساری‪ ،‬ارثی میتابولیکی)‪ ،‬سیر بیماری های ساری (فوق حاد‪ ،‬حاد‪ ،‬تحت حاد و مزمن)‪ ،‬طرق مبتالشدن به امراض‪،‬‬
‫طریقه های تطبیق ادویه (در حوض غسل دادن‪ ،‬ذریعه سپری پمپ‪ ،‬ذریعه تشت‪ ،‬ذریعه سورنج‪ ،‬ذریعه بوتل‪ ،‬ذریعه درینچر)‬

‫فصل یازدهم‪ :‬امراض عمده بکتریای‬

‫مرض انترکس یا سیا زخم‪ ،‬مرض بروسلوزیز‪ ،‬امراض کلسترودیایی‪ ،‬مرض تیتانوس‪ ،‬انتروتوکسیمیایا شاریدگی گرده‪ ،‬مرض توبرکلوز‪،‬‬
‫مرض پارا توبرکلوز‪ ،‬مرض پاستوریلوز یا هیموجیک سپتیسیمیا‪ ،‬سلمونیلوزس‪ ،‬ورم یا التهاب پستان‬
 ‫فصل دوازدهم‪ :‬امراض عمده وایروسی‬

‫مرض طبق ‪ ،FMD‬بیماری تب کانگو یا )‪ ،Crimine Congo Hemorrhagic Fever (CCHF‬مرض سگ دیوانه ‪Rabies‬‬
‫‪ ،Disease‬طاعون حیوانات نشخوارکننده کوچک)‪ ،Pest Dis Petites Ruminant(PPR‬بیماری (‪Malignant )MCF‬‬
‫‪،Catarrhal Fever‬‬

‫فصل سیزهم‪ :‬امراض عمده میتابولیکی‬

‫قلت کلسیم در خون‪ ،‬کمبودمگنیزیم در خون‪ ،‬اسیدوزس‪ ،‬کیتوزس‪ ،‬دمش‪،‬‬

‫کارعملی‬

‫‪Prolapse, Dystocia, Retention of Placenta‬‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون حفظ الصحه وامراض حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫حفظ الصحه وامراض حیوانی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تعریف حفظ الصحه‪ ،‬تاریخچه حفظ‬
‫‪1‬‬
‫الصحه‬
‫اهمیت حفظ الصحه در پرورش حیوانات‬
‫‪2‬‬ ‫اول‬
‫و صحت عامه‬

‫اساسات عمده حفظ الصحه در‬

‫‪3‬‬
‫جلوگیری از شیوع مرض و تغذیه مناسب‬

‫خواص فزیکی و کیمیاوی آب‪ ،‬منابع‬

‫‪4‬‬
‫آب برای حیوانات‬

‫ضرورت حیوان به آب‬

‫دوم‬
‫پاک ساختن و بی ضرر ساختن آب‬
‫آشامیدنی برای حیوانات‪ ،‬آب و رژیم‬ ‫‪6‬‬
‫آب دهی در حیوانات‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫اهمیت کیمیاوی خاک در تولید امراض‬
‫‪7‬‬
‫حیوانی‬
‫تدابیر حفظ الحصوی خاک‬ ‫‪8‬‬ ‫سوم‬
‫از بین بردن اجساد حیوانات‪ ،‬چاه های‬
‫‪9‬‬
‫بیوترمیک‬
‫آلودگی محیط و اثرات آن باالی صحت‬
‫‪10‬‬
‫حیوانات‬
‫اثیر حرارت محیطی باالی حیوانات فارم‪،‬‬ ‫چهارم‬
‫‪11‬‬
‫تاثیر حرارت بلند و وقایه از گرما زدگی‬
‫تاثیرحرارت پائین و وقایه از سرما زدگی‬ ‫‪12‬‬
‫در نظر گرفتن شرایط حفظ الصحوی در‬
‫‪13‬‬
‫هنگام نسل گیری‬
‫مراعات شرایط حفظ الصحوی در هنگام‬
‫‪14‬‬ ‫پنجم‬
‫زایمان‬
‫در نظر گرفتن نکات حفظ الحصوی در‬
‫‪15‬‬
‫هنگام شیر دوشی‬
‫مراعات نمودن شرایط حفظ الصحوی در‬
‫‪16‬‬
‫هنگام پشم گیری‬
‫مراعات نمودن شرایط حفظ الصحوی در‬
‫هنگام شاخ بری‪ ،‬کنترول حشرات‬ ‫‪17‬‬
‫ششم‬
‫وقرنطین‬
‫قواعد حفظ الصحوی‪ ،‬قواعد حفظ‬
‫الصحوی برای کنترول پرازیت های‬ ‫‪18‬‬
‫خارجی‬
‫قواعد حفظ الصحوی در زمان دوا پاشی‪،‬‬
‫قواعد حفظ الصحوی در زمان شیوع‬ ‫‪19‬‬
‫امراض حیوانی‬
‫قواعد حفظ الصحوی مرزی یا سرحدی‪،‬‬ ‫هفتم‬
‫‪20‬‬
‫قواعد حفظ الصحوی چراگاه‬
‫قواعد حفظ الصحوی شخصی کارمندان‪،‬‬
‫‪21‬‬
‫قواعد حفظ ا لصحوی جمع آوری اسپرم‬
‫قواعد حفظ الصحوی کشتارگاه ها و‬
‫‪22‬‬
‫مسلخ ها‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪23‬‬ ‫هشتم‬
‫تعریف واکسین واوصاف خوب پسندیده‬
‫‪24‬‬
‫واکسین‬
‫اهمیت واکسین در جلوگیری از شیوع‬
‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫امراض‪ ،‬انواع واکسین‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫‪ ،‬نکاتیکه هنگام تطبیق واکسین باید در‬
‫‪26‬‬
‫نظرگرفته شود‬
‫روش های طبیعی‪ ،‬تعقیم و ضد عفونی‬
‫‪27‬‬
‫نمودن‬
‫استفاده از طریقه میخانیکی‪ ،‬استفاده از‬
‫‪28‬‬
‫طریقه فزیکی‪ ،‬استفاده از طریقه کیمیاوی‬
‫تعریف صحت و مرض‪ ،‬اهمیت امراض‬
‫حیوانی در اقتصادملی‪ ،‬اهمیت امراض‬ ‫‪29‬‬ ‫دهم‬
‫حیوانی در صحت عامه‬
‫مراحل انکشاف مرض‪ ،‬اشکال مرض‬
‫‪30‬‬
‫(ساری‪ ،‬غیر ساری‪ ،‬ارثی میتابولیکی)‬
‫سیر بیماری های ساری (فوق حاد‪ ،‬حاد‪،‬‬
‫‪31‬‬
‫تحت حاد و مزمن)‪،‬‬
‫طرق مبتالشدن به امراض‪ ،‬طریقه های‬ ‫یازدهم‬
‫‪32‬‬
‫تطبیق ادویه‬
‫مرض طبق‬ ‫‪33‬‬
‫بیماری تب کانگو یا ‪Crimine‬‬

‫‪Congo Hemorrhagic Fever‬‬ ‫‪34‬‬

‫)‪(CCHF‬‬ ‫دوازدهم‬
‫مرض سگ دیوانه‪Rabies Disease‬‬ ‫‪35‬‬
‫طاعون حیوانات نشخوارکننده‬ ‫‪36‬‬
‫‪Malignant‬‬ ‫(‪)MCF‬‬ ‫بیماری‬
‫‪37‬‬
‫‪،Catarrhal Fever‬‬
‫سیزدهم‬
‫امراض عمده میتابولیکی‬ ‫‪38‬‬
‫قلت کلسیم در خون‬ ‫‪39‬‬
‫کمبودمگنیزیم در خون‬ ‫‪40‬‬
‫اسیدوزس‬ ‫‪41‬‬ ‫چهاردهم‬
‫کیتوزس‬ ‫‪42‬‬
‫دمش یانفخ‬ ‫‪43‬‬
‫کارعملی‬ ‫‪Retention of Placenta‬‬ ‫‪44‬‬ ‫پانزدهم‬
‫‪Dystocia‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪Prolapse‬‬ ‫‪46‬‬
‫کارعملی‬ ‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪ .4‬پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫معلومات مفصل در رابطه به حفظ‬
‫الصحه و اثرات آن باالی فعالیت‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫های حیاتی و تولید حیوانات فارم‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫معلومات کلی در مورد بعضی‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫امراض شایع در افغانستان و راه های‬ ‫‪۲‬‬
‫جلو گیری آن ها داشته باشند‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.166‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. Bayer Hand-book for farmers stock diseases. Vet Dept. Leverkusen/Germany.‬‬
‫‪2. Berrier, H.H-1977.Animal sanitafion and disease Prevention.2nd.ed. Kendall /hant‬‬
‫‪Publishing Company, USA.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪1- Galloway, J.H.1974. Farm Animal Health and Disease Control.LEA & Figer‬‬
‫‪Philadelphia.‬‬
‫‪2- SAARC 2007.Handbook on livestock and poultry disease. SAARC Agriculture‬‬
‫‪Center, Dhaka,1215-Bangladesh‬‬
 ‫کورس پالیسی هفته وار مضمون نسلگیری حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫نسلگیری حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0754‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫علم وراثت‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫مضمون نسلگیری حیوانات فارم یک مضمون اساسی دیپارتمنت علوم حیوانی پوهنحی زراعت می باشد‪ .‬دانستن این مضمون برای‬
‫اصالح نسل حیوانات وتشکیل نژاد ها ی جدید حیوانات ضروری می باشد‪ .‬برای دانستن بهتر این مضمون معلومات راجع به علم وراثت‪,‬‬
‫احصائیه‪ ,‬اناتومی‪ ,‬زولوژی وغیره ضروری می باشد‪.‬‬

‫اهداف مضمون‬

‫اهداف عمده این کورسس بلند بردن کمیت وکیفیت محصوالت حیوانی از طریق اصالح نسلی حیوانات موجوده وتشکیل نسل‬
‫نژادهای جدید می باشد‪ .‬برعالوه این مضمون در تنظیم پروسه اهلی شدن حیوانات رول دارد‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬عمومیات‬

‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه نسلگیری حیوانات‪ ،‬انتخاب توسط طبیعت‪ ،‬اهلی سازی ونسلگیری حیوانات‪ ،‬روش های اهلی سازی حیوانات‪ ،‬اهلی‬
‫ساختن حیوانی (گاو‪ ،‬گاومیش‪ ،‬گوسفند‪ ،‬بز‪ ،‬مرغ‪ ،‬شتر و اسب)‪ ،‬اصالح نسل حیوانات در قرن ‪ ،۱۹‬اصالح نسل حیوانات در قرن ‪،۲۰‬‬
‫معرفی ‪ DNA‬در اصالح نسل حیوانات‪ ،‬رابطه بین جامعه واصالح نسل حیوانات‪.‬‬
 ‫فصل دوم‪ :‬جنتیک مندلی‬

‫قانون تفکیک جینها‪ ،‬قانون جورشدن مستقل‪ ،‬غالبیت ناقص‪ ،‬الیلهای چندگانه‪ ،‬جینوتایپ های کشند‪ ،‬امتحان برای حاملهای الیل مغلوب‪،‬‬
‫اثرات پلیوتراپیک‪ ،‬فکتور متغییر‪ ،‬نفوذ ناقص‪ ،‬کشندگی‪ ،‬تغییر اثر جینها‪ ،‬فنوکاپی واثرات محیطی‬

‫فصل سوم‪ :‬جنتیک جمعیت‬

‫فراوانی جینی وجینوتایپی‪ ،‬قانون تعادل هاردی‪ -‬وینبرگ‪ ،‬لوکاس های وابسته به جنس‪ ،‬الیلهای چندگانه دریک لوکاس منفرد‪ ،‬لوکاس‬
‫های چندگانه‬

‫فصل چهارم‪ :‬جنتیک کمی‬

‫صفات کمی حیوانی‪ ،‬روشهای احصائوی در اندازه گیری صفات کمی‪،‬توزیع نورمال‪ ،‬اوسط‪ ،‬انحراف معیار و واریانس‪ ،‬ضریب تنوع‪،‬‬
‫کوواریانس‪ ،‬ضریب همبستگی وضریب رگرسیون‪ ،‬انواع عمل جینها‪ ،‬عمل جینی غالبیت ناقص‪ ،‬عمل جین افزایشی‪ ،‬عمل جین غالبیت‬
‫کامل‪ ،‬عمل جین فوق غالبیت‪ ،‬اپیستازی یا اثرات متقابل‪ ،‬واریانس فینوتایپی واجزای آن‪ ،‬وراثت پذیری‬

‫فصل پنجم‪ :‬انتخاب‬

‫انتخاب طبیعی‪ ،‬انتخاب مصنوعی‪ ،‬شاخص انتخاب‪ ،‬انتخاب فردی‪ ،‬انتخاب براساس اجداد‬

‫فصل ششم‪ :‬سیستم های نسلگیری‬

‫نسلگیری اقربای‪ ،‬تاثیرات جنتیکی نسلگیری اقربای‪ ،‬ضریب نسلگیری اقربای‪ ،Line breeding ،‬چرا از ‪line breeding‬استفاده‬
‫نمایم؟ چه وقت از ‪ line breeding‬استفاده نمود؟ مشکالت ‪ ،line breeding‬نسلگیری غیر اقربای (‪ ،)Out breeding‬تاثیرات‬
‫‪Back‬‬ ‫جنتیکی نسلگیری غیر اقربای‪ ،‬دورگه سازی (‪،Triple Crossing،Criss-crossing ،)Cross breeding‬‬
‫‪ ، cross‬هتروزیس‪ ،‬تیوری غالبیت‪ ،‬تیوری فوق غالبیت‪ ،‬اپیستازیس‪ ،‬اساس فیزیولوژی هتروزیس‪ ،‬تخمین هتروزیس برای صفت‬
‫اقتصادی‪ ،‬درجه بندی‪ ،Top-crossing ،‬نسلگیری بین نوع‬

‫فصل هفتم‪ :‬ساختمان برنامه اصالح نسل‬

‫بهبود جنتیکی در پروگرام اصالح نسل‪ ،‬برنامه اصالح نسل کمتر یا بیشتر تحت کنترل هستند‪ ،‬برنامه اصالح نسل همراه با ساختار وسیع‪،‬‬
‫برنامه های اصالح نسل با یک هسته‪ ،‬برنامه های اصالح نسل با ساختار هرم‬

‫فصل هشتم‪ :‬ارزیابی برنامه های نسلگیری‬

‫پیشرفت جنتیکی را چگونه محاسبه نمایم؟ روند جنتیکی‪ ،‬چه چیز می تواند بر انتخاب تاثیر گذار باشد‪ ،‬محدودیت های انتخاب‪ ،‬مسائل‬
‫عملی بر مسئولیت انتخاب‪ ،‬عمل متقابل جینوتابپ و محیط‪ ،‬راه های حل برای همبستگی نامطلوب‪ ،‬تعادل بین پیشرفت وتنوع جنتیکی‬
 ‫فصل نهم‪ :‬استفاده از بیوتکنولوژی در اصالح حیوانی‬
‫انتقال جنین‪ ،Invitro fertilization،‬انتقال جین‪ ،‬تقسیم جنین‪ ،‬کلونینگ‪ ،‬اختالط چندین جنین‪ ،‬انجماد جنین روشهای انجماد‪،‬‬
‫تشخیص جنسیت جنین‪ ،‬جدا سازی اسپرم ‪ X‬و ‪Y‬‬

‫کارعملی‪:‬‬

‫مشخصات حیوانات اهلی‪ ،‬اندازه گیری مشخصات‪ ،‬مشخصات مهم حیوانات فارم‪ ،‬اساسات قوانین مندل‪ ،‬حجره‪ ،‬جین‪ ،‬غالبیت ومغلوبیت‪،‬‬
‫آلیلهای چندگانه‪ ،‬صفات مربوط به جنس‪ ،‬اپستازیس‪ ،‬صفات اقتصادی‪ ،‬اختالف‪ ،‬طریقه هایکه فرېکونسی جین را تغییر می دهد‪ ،‬انتخاب‪،‬‬
‫انتخاب برای چندین هدف‪ ،‬سیستم های نسلگیری‪.‬‬

‫کورس پالیسی هفته وار مضمون نسلگیری حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫نسلگیری حیوانی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬

‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه نسلگیری حیوانات‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫انتخاب توسط طبیعت‪ ،‬اهلی سازی ونسلگیری حیوانات‬ ‫‪2‬‬
‫روش های اهلی سازی حیوانات‪ ،‬اهلی ساختن حیوانی‬ ‫‪3‬‬
‫(گاو‪ ،‬گاومیش‪ ،‬گوسفند‪ ،‬بز‪ ،‬مرغ‪ ،‬شتر و اسب)‪،‬‬
‫اصالح نسل حیوانات در قرن ‪۱۹‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دوم‬
‫اصالح نسل حیوانات در قرن ‪۲۰‬‬ ‫‪5‬‬
‫معرفی نقش ‪ DNA‬در اصالح نسل حیوانات‬ ‫‪6‬‬
‫رابطه بین جامعه واصالح نسل حیوانات‬ ‫‪7‬‬ ‫سوم‬
‫جنتیک مندلی‪:‬قانون تفکیک جینها‬ ‫‪8‬‬
‫قانون جورشدن مستقل‪ ،‬غالبیت ناقص‬ ‫‪9‬‬
‫الیلهای چندگانه‪ ،‬جینوتایپ های کشند‪ ،‬امتحان برای‬ ‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫حاملهای الیل مغلوب‬
‫اثرات پلیوتراپیک‪ ،‬بیان متغییر‪ ،‬نفوذ ناقص‬ ‫‪11‬‬
‫‪ 12‬کشندگی‪ ،‬تغییر اثر جینها‬
‫فنوکاپی واثرات محیطی‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫فراوانی جینی وجینوتایپی‬ ‫‪14‬‬
‫قانون تعادل هاردی‪ -‬وینبرگ‪ ،‬لوکاس های وابسته به جنس‬ ‫‪15‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫الیلهای چندگانه دریک لوکاس منفرد‬ ‫‪16‬‬ ‫ششم‬
‫لوکاس های چندگانه‬ ‫‪17‬‬
‫صفات کمی حیوانی‪ ،‬روشهای احصائوی در اندازه گیری‬ ‫‪18‬‬
‫صفات کمی‬
‫توزیع نورمال‪ ،‬میانگین‪ ،‬انحراف معیار و واریانس‪ ،‬ضریب‬ ‫‪19‬‬ ‫هفتم‬
‫تنوع‬
‫کوواریانس‪ ،‬ضریب همبستگی وضریب رگرسیون‪ ،‬انواع‬ ‫‪20‬‬
‫عمل جینها‪ ،‬عمل جینی غالبیت ناقص‬
‫عمل جین افزایشی‪ ،‬عمل جین غالبیت کامل‪ ،‬عمل جین‬ ‫‪21‬‬
‫فوق غالبیت‬
‫اپیستازی یا اثرات متقابل‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
‫واریانس فینوتایپی واجزای آن‪ ،‬وراثت پذیری‬ ‫‪23‬‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬
‫انتخاب طبیعی‬ ‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫انتخاب مصنوعی‬ ‫‪26‬‬
‫انتخاب فردی‬ ‫‪27‬‬
‫انتخاب براساس اجداد‬ ‫‪28‬‬ ‫دهم‬
‫نسلگیری اقربای‪ ،‬تاثیرات جنتیکی نسلگیری اقربای‬ ‫‪29‬‬
‫ضریب نسلگیری اقربای‪Line breeding ،‬‬ ‫‪30‬‬
‫چرا از ‪line breeding‬استفاده نمایم؟‬ ‫‪31‬‬ ‫یازدهم‬
‫چه وقت از ‪ line breeding‬استفاده نمود؟ مشکالت‬ ‫‪32‬‬

‫‪ ،line breeding‬نسلگیری غیر اقربای ( ‪Out‬‬

‫‪)breeding‬‬
‫تاثیرات جنتیکی نسلگیری غیر اقربای‪ ،‬دورگه سازی‬ ‫‪33‬‬
‫(‪Triple ،Criss-crossing ،)Cross breeding‬‬
‫‪ ،Back cross‬هتروزیس‬ ‫‪،Crossing‬‬
‫تیوری غالبیت‪ ،‬تیوری فوق غالبیت‪ ،‬اپیستازیس‪ ،‬اساس‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫فیزیولوژی هتروزیس‪ ،‬تخمین هتروزیس برای صفت‬
‫اقتصادی‪،‬‬

‫درجه بندی‪ ،Top-crossing ،‬نسلگیری بین نوع‬ ‫‪35‬‬

‫بهبود جنتیکی در پروگرام اصالح نسل‪،‬‬ ‫‪36‬‬
‫برنامه اصالح نسل کمتر یا بیشتر تحت کنترل هستند‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬

‫برنامه اصالح نسل همراه با ساختار وسیع‬ ‫‪38‬‬

‫برنامه های اصالح نسل با یک هسته‪ ،‬برنامه های اصالح نسل‬ ‫‪39‬‬
‫با ساختار هرم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫پیشرفت جنتیکی را چگونه محاسبه نمایم‬ ‫‪40‬‬ ‫چهاردهم‬
‫روند جنتیکی‪ ،‬چه چیز می تواند بر انتخاب تاثیر گذار باشد‪،‬‬ ‫‪41‬‬
‫محدودیت های انتخاب‪ ،‬مسائل عملی بر مسئولیت انتخاب‬
‫عمل متقابل جینوتابپ و محیط‪ ،‬راه های حل برا ی‬ ‫‪42‬‬
‫همبستگی نامطلوب‪ ،‬تعادل بین پیشرفت وتنوع جنتیکی‬
‫کارعملی‬ ‫ارایه سیمینارهای محصلین‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬

‫ستفاده از بیوتکنولوژی در اصالح حیوانی‬ ‫‪44‬‬

‫کارعملی‪ :‬مشخصات حیوانات اهلی‪ ،‬اندازه گیری‬ ‫‪45‬‬
‫مشخصات‪ ،‬مشخصات مهم حیوانات فارم‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬اساسات قوانین مندل‪ ،‬حجره‪ ،‬جین‪ ،‬غالبیت‬ ‫‪46‬‬ ‫شانزدهم‬
‫ومغلوبیت‪ ،‬آلیلهای چندگانه‪ ،‬صفات مربوط به جنس‪،‬‬
‫اپستازیس‪ ،‬صفات اقتصادی‪ ،‬اختالف‪،‬‬
‫کارعملی‪ :‬طریقه هایکه فرېکونسی جین را تغییر می دهد‪،‬‬ ‫‪47‬‬
‫انتخاب‪ ،‬انتخاب برای چندین هدف‪ ،‬سیستم های نسلگیری‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪ .4‬پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫بلند بردن کمیت وکیفیت محصوالت حیوانی‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱‬‬
‫از طریق اصالح نسل حیوانات موجوده‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بوجود آوردن نسل جدید حیوانات‬ ‫‪۲‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آشنایی محصالن با سیستم های نسلگیری‬ ‫‪۳‬‬
‫آشنایی محصالن با پرسه اهلی سازی واهمیت‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۴‬‬
‫آن‬

‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2.75‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.475‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬
1. Edriss.M.A 1999. Genetics and dairy cow breeding University of Esfahan-Iran.
2. Ernest, W. Castle, 2009. In relation to evolution and animal breeding, Netherlands.
3. Kor Oldenbreok en liesbeth van der waaij 2014. Textbook animal breeding and genetics for
BSc student. Center for Genetic Resources and and Animal Breeding and Genetics Group,
Wageningen University and Research Centre, the Netherlands.
4. Parekh.H.K.B and Srivastava.P.N 2005. Textbook on Animal Genetics and Breeding.
Kalyni Publishers- Ludhiana – New Delhi-India.
5. Parekh.H.K.B and Srivastava.P.N 2011. Genetic Concepts in Animal Breeding Indian
council of Agricultural Research New Delhi.

‫ماخذ کمکی‬

1- Paz-silva, A. Arias vazuez, M. S. Fernandez, R.S.A. 2014. horses: Breeding, Health

disorders and effects on performance and behavior, Nova Science Pub Inc.
2- Rezasadeh Baee. S.F 2011. Genetics for Animal science Agricultrual publication Tehran-
Iran.
3- TOMAR.S, 2004. Textbook of Animal breeding. India.
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم لنیات‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫علم لبنیات‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0757‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫علم گاوداری‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مختصر مضمون‬

‫آشنائی محصالن با انواع محصوالت حاصل از شیر بوده و همچنان باال بردن سطح علمی و مسلکی محصلین در مورد چگونگی‬
‫پروسس شیر‪ ،‬اجزاء و عناصر با ارزش موجود در شیر‪ ،‬آناتومی و فزیولوژی غدوات تولید کننده شیر‪ ،‬چگونگی سنتز شیر در داخل‬
‫حجرات ترشح کننده‪ ،‬چگونگی تغذیه حیوانات شیری (جایگزین کردن عناصر پر ارزش غذاییی که برای تولید کافی شیر باید در‬
‫جیره حیوان در نظر گرفته شود)‬

‫هدف مضمون‬

‫اهمیت مهیا ساختن شرایط محیطی مناسب برای حیوانات‪ ،‬مشخص ساختن کیفیت شیر (شحم شیر‪ ،‬فیصدی آب موجود در آن‬
‫و‪ ).....‬و بیماری های میتابولیکی و کیمیاوی ک ه باعث کاهش تولید بیش از حد شیر می شود‪ ،‬می باشد و همچنان با انواع محصوالت‬
‫مختلف تهیه شده از شیر آشنا خواهیم شود و چگونگی پروسس این محصوالت به صورت سنتی و صنعتی را مورد مطالعه قرار خواهیم‬
‫داد‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات عمومی‬

‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه علم لبنیات‪ ،‬اهمیت شیر ومحصوالت آن درتغذیه انسان‪ ،‬تولید ومصرف شیر در جهان وافغانستان‬

‫فصل دوم‪ :‬شیر دوشی‬

‫شیر دوشی بادست‪ ،‬شیر دوشی به وسیله ماشین‪ ،‬انواع ماشین شیر دوشی‪ ،‬اجزای اصلی دستگاه شیر دوشی‪ ،‬نکات مهم در زمان شیر دوشی‪،‬‬
‫تجهیزات سرد کننده شیر در فارم‬

‫فصل سوم‪ :‬ترکیب شیر‬

‫ترکیب کیمیاوی شیر حیوانات مختلف‪ ،‬انواع مختلف شیر‪ ،‬ترکیبات شیر‪ ،‬آب‪ ،‬چربی شیر‪ ،‬اندیس یا عدد آیودین‪ ،‬پروتین های شیر‪ ،‬قند‬
‫شیر‪ ،‬ویتامین های موجود درشیر‪ ،‬امالح موجود درشیر‪ ،‬انزایم های موجود درشیر‪ ،‬خواص فزیکی شیر‬

‫فصل چهارم‪ :‬پروسس شیر‬

‫کنترل ومعاینه شیر درمراکز پروسس‪ ،‬منابع آلوده یا ملوث شدن شیر‪ ،‬ضدعفونی نمودن وشستشوی ظروف لبنیات‪ ،‬فواید حفظ الصحوی‬
‫نگهداری شیر ومحصوالت آن‪ ،‬اهداف پروسس شیر‪ ،‬طریقه های عمده پروسس شیر‪ ،‬شیر تغلیظ شده ‪،Concentrated milk‬‬
‫محصوالت شیر‪ ،‬قیماق‪ ،‬ماست‪ ،‬تولید دوغ‪ ،‬تولید چکه‪ ،‬تولید قروت‪ ،‬مسکه‪ ،‬روغن زرد‪ ،‬انواع پنیر‪ ،‬پنیر سویسی‪ ،‬پنیر خامه ای‪ ،‬پنیرفتا‪،‬‬
‫پنیرپارمسان‪ ،‬پنیر پیتزا‪ ،‬پنیر موزارال‪ ،‬پنیر چیدار‪ ،‬پنیربری‪ ،‬ساختن پنیر در افغانستان‪ ،‬تهیه سامان ولوازم ضروری‪ ،‬مراحل مختلف تولید پنیر‬

‫فصل ششم‪ :‬امراض مهم گاوهای شیری‬

‫ورم پستان‪ ،‬تب شیر‪ ،‬کیتوز‪ ،‬بروسلوز‬

‫فصل هفتم‪ :‬بسته بندی شیر ومحصوالت آن‬

‫بسته بندی شیر پاستوریزه‪ ،‬بسته بندی قیماق‪ ،‬بسته بندی ماست‪ ،‬بسته بندی دوغ‪ ،‬بسته بندی پنیر‪ ،‬بسته بندی آیسکریم‬

‫کارعملی‬

‫فصل اول‪ :‬نمونه برداری از شیر‬

‫مقدمه‪ ،‬تجهیزات الزم برای نمونه برداری‪ ،‬انواع مخلوط کن‪ ،‬مخلوط کن دستی برای ظروف کوچک‪ ،‬مخلوط کن دستی برای مخازن‪،‬‬
‫مخلوط کن میکانیکی با هوای فشرده‪ ،‬لوزام برداشت نمونه‪ ،‬ظروف نمونه برداری‪ ،‬روش های نمونه برداری‪ ،‬نمونه برداری از ظروف‬
‫کوچک مانند سطل ها و درم های شیر‪ ،‬نمونه برداری از محوله ای که شامل چند ظرف است‪ ،‬نمونه برداری از شیر با حجم زیاد‪ ،‬نمونه‬
‫برداری از نمونه های مختلط برای آزمایش چربی‪ ،‬برچسب گذاری نمونه ها نگهداری و انتقال نمونه ها‬

‫فصل دوم‪:‬آزمون برای تعین کیفیت شیر خام‬

‫آزمایش های حسی چشایی‪ ،‬مقدمه‪ ،‬حرارت‪ ،‬تعین ‪ ،PH‬اندازه گیری ‪PH‬با کاغذ لتمس‪ ،‬آزمون جوش و تشکیل لخته ‪(Clotting‬‬
‫)‪ ،on boil‬مواد و وسایل الزم‪ ،‬روش آزمایش‪ ،‬آزمایش الکل‪ ،‬مواد و وسایل الزم‪ ،‬روش آزمون‬

‫فصل سوم‪ :‬تشخیص ورم پستان‬

‫مقدمه‪ ،‬آرمایش ‪ ،Strip cup‬وسایل الزم‪ ،‬روش آزمایش‪ ،‬آزمایش آبی برم تیمول ‪ ،brom thymol blue‬مواد و وسایل الزم‪،‬‬
‫روش آزمایش‪ ،‬آزمایش ‪ ،California mastits test‬اساس آزمایش‪ ،‬وسایل الزم‪ ،‬مواد الزم‪ ،‬روش آزمون‪ ،‬تفسیر نتایج‬

‫فصل چهارم‪ :‬تشخیص تقلبات درشیر‬

‫مقدمه‪ ،‬تشخیص گرفتن چربی شیر‪ ، gerber test‬تشخیص شیر مخلوط شده با شیر بدون چربی‪ ،‬تشخیص افزودن آب به شیر‪ ،‬تشخیص‬
‫وجود قند در شیر‪ ،‬تشخیص نشایسته در شیر‪ ،‬تشخیص آب پنیر در شیر‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آشنایی محصالن با کیفیت شیر‬ ‫‪۱‬‬
‫آشنایی محصالن با ترکیب وارزش‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫غذایی شیر‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آشنایی محصالن با پروسس شیر‬ ‫‪۳‬‬
‫آشنایی محصالن با امراض میتابولیکی‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۴‬‬
‫گاوها‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪3‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. Eigel, W.N.Butler, J.E, Ernstrom, C.A Farrell H.M.jr, V.R, 1984. Nomenclature of Proteins‬‬
‫‪of Cows milk: fifthreviion J.Dairy Science 67(8)1599.‬‬
‫‪2. Sangiorgi, F. Provolo, G. 1991. The milking machine and its installation. Macchine and‬‬
‫‪Motori Agricoli 49(7-8)35-60.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪1- Spencer, S.B 1992. Milk cooling and storage equipment. Machine milking and lactation.‬‬
‫‪Insight Books UK.399-417.‬‬
‫‪2- Tuohy, JJ, 1990. Chilled storage and keping quality of pasteurized fluid milk products. In:‬‬
‫‪Chilled foods. Elsevier Science publiser, Ltd.37-63.‬‬
 ‫‪3- Turhan, M.Kaletung, G. 1992. Modeling of salt diffusion in white cheese during long term‬‬
‫‪brining. J. Food Science. 57 (5)1082.‬‬
‫‪ -4‬گیتی‪ ،‬ک‪ .)1380( .‬شیر وفرآورده های آن‪ .‬موسسه فرهنگی هنری واقعه‪-‬تهران‪.‬صص ‪98 ،57 ،12،23‬و ‪120‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬

‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0753‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫اساسات پرورش طیور‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫مضمون اساسات پرورش مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی مضمون اختصاصی دیپارتمنت علوم حیوانی میباشد‪ .‬با تدریس مضمون‬
‫متذکره در مورد پرورش مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی تدریس صورت میگیرد‪ .‬با فراگیری مضمون متذکره محصالن در‬
‫مورد غذا و تغذیه و همچنان در مورد امراض مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی معلومات الزم می اموزند‪.‬‬

‫هدف مضمون‬

‫هدف اساسی کورسس متذکره فراگیری محصالن در مورد مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬توسعه کمی و کیفی صنعت‬
‫مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی و تولیدات مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی می باشد‪ .‬با فراگیری در مورد مرغهای‬
‫تخمی و چوچه مرغهای گوشتی کمبود پروتین در جامعه تا حدی مرفوع میگردد‪.‬‬
 ‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬معلومات عمومی‬

‫تاریخچه علم مرغهای تخمی‪ ،‬ارزش غذاییی محصوالت مرغهای تخمی‪ ،‬ارزش اقتصادی مرغهای تخمی‪ ،‬تولید تخم به سطح بین‬
‫المللی‪ ،‬طبقه بندی زولوجیکی مرغهای تخمی‪ ،‬طبقه بندی مرغهای تخمی به اساس تولید‪ ،‬نوع تخمی‪ ،‬نوع دو مقصده‬

‫فصل دووم‪ :‬اناتومی و فزیالوژی‬

‫مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬پوشش بدن (پر و پوست)‪ ،‬سیستم عضلوی‪ ،‬سیستم های تکثری‪ ،‬سیستم تکثری جنس مذکر‪،‬‬
‫سیستم تکثری جنس مونث‪ ،‬سیستم اندوکراین‬

‫فصل سووم‪ :‬طبقه بندی طیور‬

‫طبقه بندی مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬طبقه بندی جغرافیوی مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬صنف اسیایی‪،‬‬
‫صنف مدیترانه ای‪ ،‬صنف انګلیسی‪ ،‬صنف امریکایی‬

‫فصل چهارم‪ :‬نسلگیری‬

‫انتخاب و نسلگیری مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬القاح طبیعی‪ ،‬القاح مصنوعی‪ ،‬وسایل القاح مصنوعی‪ ،‬طروق سپرم گیری‪،‬‬
‫تطبیق سپرم‪ ،‬چوچه کشی و تعین جنسیت چوچه های یک روزه‪ ،‬انتخاب تخم مناسب بخاطر چوچه کشی‪ ،‬درجه بندی‪ ،‬انتقال و ذخیره‬
‫تخم های چوچه کشی‪ ،‬عوامل موثر باالی تخمهای چوچه کشی‪ ،‬کار و انواع ماشنهای چوچه کشی‪ ،‬نیاز های اساسی ماشین های چوچه‬
‫کشی‪ ،‬حرارت‪ ،‬رطوبت‪ ،‬تهویه‪ ،‬ضد عفونی نمودن ماشین های چوچه کشی‪ ،‬شرایط اطاق ماشین های چوچه کشی‪ ،‬مراحل رشد جنین‬
‫در ماشین های چوچه کشی‪ ،‬تعین جنسیت در چوچه مرغهای یک روزه‪ ،‬عوامل موثر باالی تعین جنسیت‪ ،‬تعین جنسیت به طریقه جنیتیکی‪،‬‬
‫تعین جنست به طریقه جاپانی‪ ،‬روشنایی‪ ،‬میز و چوکی‪ ،‬طریقه گرفتن چوچه یک روزه‬

‫فصل ششم‪ :‬لوازم و سامان االت پرورشمرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬

‫دانه خوره ها‪ ،‬دانه خوره های ناوه ایی‪ ،‬دانه خوره های مدور و بشکه یی‪ ،‬دانه خوره های اتومات‪ ،‬ابخوره ها‪ ،‬دستگاه تنظیم کننده دانه‬
‫خوره ها‪ ،‬ابخوره های اتومات‪ ،‬ابخوره های ناوه یی اتومات‪ ،‬ابخوره های اتومات اویزان‪ ،‬دستگاه تنظیم کننده ابخوره ها‪ ،‬طریقه تنظیم‬
‫ابخوره ها و دانه خوره ها‪ ،‬وسایل واکسیناسیون‪ ،‬پمپ دوا پاشی‪ ،‬ترازو‪ ،‬دستگاه جهت سوختاندن جسد‪ ،‬وسایل متفرقه‬

‫فصل هفتم‪ :‬پرورش مرغهای تخمی‬

‫شرایط انتخاب مکان بخاطر مرغداری‪ ،‬اقسام فارمهای مرغداری‪ ،‬سیستم های پرورش چوچه مرغهای جوان تخمی‪ ،‬پرورش مرغها به‬
‫روی فرش‪ ،‬پرورش مرغها در قفس‪ ،‬انتقال چوچه مرغها به قفس‪ ،‬پرورس چوچه مرغهای جوان جهت ستاک مادری‪ ،‬پرورش مرغهای‬
‫ستاک مادری‪ ،‬خشره کاری چوچه مرغها و مرغها در عمر های مختلف‪ ،‬وسایل و لوازم سیستم های مختلف مرغداری‪،‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬پرورش چوچه مرغهای گوشتی‬

‫عملیه های قبل از وارد نمودن چوچه مرغها باالی فرش‪ ،‬ضد عفونی نمودن تجهیزات و بستر‪ ،‬ضدعفونی نمودن توسط گاز‪ ،‬اماده نمودن‬
‫فرش بخاطر وارد نمودن چوچه مرغها‪ ،‬حرارت‪ ،‬رطوبت‪ ،‬تهویه‪ ،‬روشنایی‪ ،‬برودنگ‪ ،‬برودنگ مصنوعی‪ Pre-starter ،‬مرحله چوچه‬
‫مرغهای گوشتی‪ Starter ،‬مرحله چوچه مرغهای گوشتی‪ grower ،‬مرحله چوچه مرغهای گوشتی‪ Finisher ،‬مرحله چوچه مرغهای‬
‫گوشتی‬

‫فصل نهم‪ :‬پرورش مرغها در سیستم قفس‬

‫ارزش اقتصادی پرورش سیستم قفس‪ ،‬نواقص پرورش سیستم قفس‪ ،‬اصول ساختمانی قفس ها‪ ،‬انواع قفس ها‪ ،‬باتری‪ ،‬قفس های بخاطر‬
‫چوچه مرغهای عمر سه هفته باالتر‪ ،‬قفس های اتومات مسطح‪ ،‬قفس های چند طبقه یی اتومات‪ ،‬قفس های انفرادی‪ ،‬قفس های اتومات‬
‫چند طبقه مرغهای تخمی‪ ،‬اشیانه تخمگذاری‬

‫فصل دهم‪ :‬تکنالوژی تولید تخم‬

‫جمع اوری تخم توسط دست‪ ،‬جمعه اوری تخم به شکل اتومات‪ ،‬سبتهای جمع اوری تخم یا ‪ ،Trays‬بسته بندی تخم های القاح شده‪،‬‬
‫بسته بندی تخم های غیر القاح شده (جهت صرف غذا)‪ ،‬سورت بندی تخمهای القاح شده و غیر القاح شده‪ ،‬ذخیره نمودن تخم‪ ،‬انتقال‬
‫تخم‪ ،‬فصل یازدهم‪ :‬تکنالوژی تولید گوشت مرغ‪ ،Boiling Fowls،Capons،Surrey Fowl،Broilers ،Poussins،‬طریقه‬
‫انتقال چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬حالل نمودن و پاک کاری چوچه مرغها و مرغها‪ ،‬سورت نمودن الش های قابل استفاده‪ ،‬انتقال الش های‬
‫قابل استفاده‪ ،‬منجمد نمودن الش های قابل استفاده‪ ،‬ذخیره نموده و عرضه کردن الشهای قابل استفاده‬

‫فصل یازدهم‪:‬غذا و تغذیه مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬

‫منابع مواد غذاییی‪ ،‬حیوانی‪ ،‬نباتی‪ ،‬تشکیل کیمیاوی مواد خوراکی‪ ،‬پروتین‪ ،‬انرژی‪ ،‬اب‪ ،‬منرالها‪ ،‬ویټامین ها‪ ،‬حالت فزیکی غذا به اساس‬
‫عمر چوچه مرغها و مرغها‪ ،Pellet ،crumbled ،Mash،‬نیاز غذا به اساس عمر‪ ،‬فرمول بندی غذایی مرغهای تخمی‪ ،‬فرمول بندی‬
‫غذایی چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬فرمول بندی غذایی ستاک مادری‪ ،‬طریقه های توزین جیره مرغها‪ ،‬طریقه مربع پیرسن‪ ،‬طریقه الجبری‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬حفظ الصحه مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬

‫امراض وایروسی‪ ،‬امراض بکتریایی‪ ،‬امراض پرازیتی‪ ،‬پرازیت های داخلی و خارجی طیور‪ ،‬حفظ الصحه فارم‪ ،‬بایو سیکیورتی (امنیت‬
‫محیط زیست)‪ ،‬واکسین نمودن مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬ادویه یی ضد کرم‪ ،‬مکمل غذاییی‪ ،‬انتی اکسیدنتها‪ ،‬انتی بیوتیک‬
‫جهت محرک رشد‬

‫کارعملی‬

‫معرفی نسل های مرغهای تخمی‪ ،‬معرفی نسلهای بومی مرغ‪ ،‬معرفی نسلهای گوشتی مرغ‪ ،‬مشاهده از فارمهای مرغهای تخمی‪ ،‬مشاهده از‬
‫فارمهای چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬مطالعه انواع تخم‪ ،‬مطالعه تخم های نورمال وغیر نورمال‪ ،‬مطالعه اجزای داخلی تخم‪.‬‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پرورش مرغهای تخمی وگوشتی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬

‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫معلومات عمومی‪ :‬تاریخچه علم مرغهای تخمی‪ ،‬ارزش غذاییی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫محصوالت مرغهای تخمی‬
‫ارزش اقتصادی مرغهای تخمی‪ ،‬تولید تخم به سطح بین المللی‪،‬‬ ‫‪2‬‬
‫طبقه بندی زولوجیکی مرغهای تخمی‬
‫طبقه بندی مرغهای تخمی به اساس تولید‪ ،‬نوع تخمی‪ ،‬نوع دو‬ ‫‪3‬‬
‫مقصده‬
‫مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬پوشش بدن (پر و‬ ‫‪4‬‬ ‫دوم‬
‫پوست)‬
‫سیستم عضلوی‪ ،‬سیستم های تکثری‪ ،‬سیستم تکثری جنس مذکر‬ ‫‪5‬‬
‫سیستم تکثری جنس مونث‪ ،‬سیستم اندوکراین‬ ‫‪6‬‬

‫طبقه بندی مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬ ‫‪7‬‬ ‫سوم‬

‫طبقه بندی جغرافیوی مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬ ‫‪8‬‬
‫‪ 9‬صنف اسیایی‪ ،‬صنف مدیترانه ای‪ ،‬صنف انگلسی‪ ،‬صنف امریکایی‬
‫نسلگیری‪ :‬انتخاب و نسلگیری مرغهای تخمی و چوچه مرغهای‬ ‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫گوشتی‬
‫القاح طبیعی‪ ،‬القاح مصنوعی‪ ،‬وسایل القاح مصنوعی‪ ،‬طروق سپرم‬ ‫‪11‬‬
‫گیری‬
‫‪ 12‬تطبیق سپرم‪ ،‬چوچه کشی و تعین جنسیت چوچه های یک روزه‪،‬‬
‫انتخاب تخم مناسب بخاطر چوچه کشی‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫درجه بندی‪ ،‬انتقال و ذخیره تخم های چوچه کشی‪ ،‬عوامل موثر‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫باالی تخمهای چوچه کشی‪ ،‬کار و انواع ماشنهای چوچه کشی‬
‫نیاز های اساسی ماشین های چوچه کشی‪ ،‬حرارت‪ ،‬رطوبت‪،‬‬ ‫‪14‬‬
‫تهویه‪ ،‬ضد عفونی نمودن ماشین های چوچه کشی‪،‬‬
‫شرایط اطاق ماشین های چوچه کشی‪ ،‬مراحل رشد جنین در‬ ‫‪15‬‬
‫ماشین های چوچه کشی‪ ،‬تعین جنسیت در چوچه مرغهای یک‬
‫روزه‬
‫عوامل موثر باالی تعین جنسیت‪ ،‬تعین جنسیت به طریقه جنیتیکی‪،‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ششم‬
‫تعین جنست به طریقه جاپانی‪ ،‬روشنایی‪ ،‬میز و چوکی‪ ،‬طریقه‬
‫گرفتن چوچه یک روزه‬
‫لوازم و سامان االت پرورشمرغهای تخمی و چوچه مرغهای‬ ‫‪17‬‬
‫گوشتی دانه خوره ها‪ ،‬دانه خوره های ناوه ایی‬
‫دانه خوره های مدور و بشکه یی‪ ،‬دانه خوره های اتومات‪ ،‬ابخوره‬ ‫‪18‬‬
‫ها‬
‫دستگاه تنظیم کننده دانه خوره ها‪ ،‬ابخوره های اتومات‪،‬‬ ‫‪19‬‬ ‫هفتم‬
‫ابخوره های ناوه یی اتومات‪ ،‬ابخوره های اتومات اویزان‪ ،‬دستگاه‬ ‫‪20‬‬
‫تنظیم کننده ابخوره ها‬
‫طریقه تنظیم ابخوره ها و دانه خوره ها‬ ‫‪21‬‬
‫وسایل واکسیناسیون‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
‫پمپ دوا پاشی‪ ،‬ترازو ‪ ،‬دستگاه جهت سوختاندن جسد‪ ،‬وسایل‬ ‫‪23‬‬
‫متفرقه‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬
‫‪ :‬پرورش مرغهای تخمی‪ :‬شرایط انتخاب مکان بخاطر مرغداری‪،‬‬ ‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫اقسام فارمهای مرغداری‬
‫سیستم های پرورش چوچه مرغهای جوان تخمی‬ ‫‪26‬‬
‫پرورش مرغها به روی فرش‪ ،‬پرورش مرغها در قفس‬ ‫‪27‬‬
‫انتقال چوچه مرغها به قفس‪ ،‬پرورس چوچه مرغهای جوان جهت‬ ‫‪28‬‬ ‫دهم‬
‫ستاک مادری‬
‫پرورش مرغهای ستاک مادری‪ ،‬خشره کاری چوچه مرغها و‬ ‫‪29‬‬
‫مرغها در عمر های مختلف‬
‫وسایل و لوازم سیستم های مختلف مرغداری‪،‬‬ ‫‪30‬‬

‫عملیه های قبل از وارد نمودن چوچه مرغها باالی فرش‪ ،‬ضد‬
‫عفونی نمودن تجهیزات و بستر‬
‫ضدعفونی نمودن توسط گاز‪ ،‬اماده نمودن فرش بخاطر وارد‬ ‫‪31‬‬ ‫یازدهم‬
‫نمودن چوچه مرغها‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫حرارت‪ ،‬رطوبت‪ ،‬تهویه‪ ،‬روشنایی‪ ،‬برودنگ‪ ،‬برودنگ مصنوعی‪،‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪ Pre-starter‬مرحله چوچه مرغهای گوشتی‪ Starter ،‬مرحله‬
‫چوچه مرغهای گوشتی‬
‫‪ grower‬مرحله چوچه مرغهای گوشتی‪ Finisher ،‬مرحله‬ ‫‪33‬‬
‫چوچه مرغهای گوشتی‬
‫پرورش مرغها در سیستم قفس ارزش اقتصادی پرورش سیستم‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫قفس‪ ،‬نواقص پرورش سیستم قفس‬
‫اصول ساختمانی قفس ها‪ ،‬انواع قفس ها‪ ،‬باتری‪ ،‬قفس های بخاطر‬ ‫‪35‬‬
‫چوچه مرغهای عمر سه هفته باالتر‬
‫قفس های اتومات مسطح‪ ،‬قفس های چند طبقه یی اتومات‪ ،‬قفس‬ ‫‪36‬‬
‫های انفرادی‪ ،‬قفس های اتومات چند طبقه مرغهای تخمی‪ ،‬اشیانه‬
‫تخمگذاری‬
‫جمعه اوری تخم توسط دست‪ ،‬جمعه اوری تخم توست اتومات‪،‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬
‫سبتهای جمعه اوری تخم یا ‪ ،Trays‬بسته بندی تخم های القاح‬
‫شده‬
‫بسته بندی تخم های غیر القاح شده (جهت صرف غذا)‪ ،‬سورت‬ ‫‪38‬‬
‫بندی تخمهای القاح شده و غیر القاح شده‪ ،‬ذخیره نمودن تخم‪،‬‬
‫انتقال تخم‪ ،‬فصل یازدهم‪ :‬تکنالوژی تولید گوشت‬
‫مرغ‪Broilers ،Poussins،‬‬
‫‪ ،Boiling Fowls،Capons،،Surrey Fowl‬طریقه انتقال‬ ‫‪39‬‬
‫چوچه مرغهای گوشتی‪ ،‬حالل نمودن و پاک کاری چوچه مرغها‬
‫و مرغها‪ ،‬سورت نمودن الش های قابل استفاده‪ ،‬انتقال الش های‬
‫قابل استفاده‬
‫منجمد نمودن الش های قابل استفاده‪ ،‬ذخیره نموده و عرضه کردن‬ ‫‪40‬‬ ‫چهاردهم‬
‫الشهای قابل استفاده‬
‫منابع مواد غذاییی‪ ،‬حیوانی‪ ،‬نباتی‪ ،‬تشکیل کیمیاوی مواد‬ ‫‪41‬‬
‫خوراکی‪ ،‬پروتین‪ ،‬انرژی‪ ،‬اب‪ ،‬منرالها‪ ،‬ویتامینها‬
‫حالت فزیکی غذا به اساس عمر چوچه مرغها و مرغها‪،Mash،‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪ ،Pellet ،crumbled‬نیاز غذا به اساس عمر‪ ،‬فرمول بندی‬
‫غذایی مرغهای تخمی‪ ،‬فرمول بندی غذایی چوچه مرغهای‬
‫گوشتی‬
‫کارعملی‬ ‫فرمول بندی غذایی ستاک مادری‪ ،‬طریقه های توزین جیره مرغها‪،‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬
‫طریقه مربع پیرسن‪ ،‬طریقه الجبری‬
‫امراض وایروسی‪ ،‬امراض بکتریایی‪ ،‬امراض پرازیتی‪ ،‬پرازیت های‬ ‫‪44‬‬
‫داخلی و خارجی طیور‬
‫حفظ الصحه فارم‪ ،‬بایو سیکیورتی (امنیت محیط زیست)‪ ،‬واکسین‬ ‫‪45‬‬
‫نمودن مرغهای تخمی و چوچه مرغهای گوشتی‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫متوقعه‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫کارعملی‬ ‫ادویه یی ضد کرم‪ ،‬مکمل غذاییی‪ ،‬انتی اکسیدنتها‪ ،‬انتی بیوتیک‬ ‫‪46‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جهت محرک رشد‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نسل های مرغهای تخمی‪ ،‬معرفی نسلهای بومی‬ ‫‪47‬‬
‫مرغ‪ ،‬معرفی نسلهای گوشتی مرغ‪ ،‬مشاهده از فارمهای مرغهای‬
‫تخمی‪ ،‬مشاهده از فارمهای چوچه مرغهای گوشتی‬
‫کارعملی‪ :‬مطالعه انواع تخم‪ ،‬مطالعه تخم های نورمال وغیر‬ ‫‪48‬‬
‫نورمال‪ ،‬مطالعه اجزای داخلی تخم‪.‬‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫وفارم داران‪.‬‬
‫بشکل انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫سطح فارمها‪.‬‬
‫حیوانی‪ ،‬چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات‬
‫ومنجمنت واداره فارم های حیوانی‪.‬‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫معلومات در باره مرغهای تخمی‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱‬‬
‫وگوشتی‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اهمیت اقتصادی مرغها‬ ‫‪۲‬‬
‫تولید تخم مرغ واهمیت آن در اقتصاد‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۳‬‬
‫کشور‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2.33‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.831‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1- Card, L,E&Nesheim M.C.,1972, Poultry production Lea &Febiger Philadelphia,‬‬
‫‪New York.‬‬
‫‪2- Hurd.Louis M (2003) Modern poultry Farming, Green word publishers,‬‬
‫‪8/217.Indian.Nagar Lucknow.226016 (up) page‬‬
‫‪3- Iqbal Shah.S, (1994), Animal husbandry, National book Foundation Islamabad.‬‬
4- Leeson Steven and summers. John, (2002) Broiler Breeder
Production,Universitybooks,P,o box, 1326, GUELPH, Ontario.canada NIH
6N8.page

‫ماخذ کمکی‬

1- /Mountney.George J and Parkhurst. Carmen R 2001. Poultry products

2- RANJHAN surendra K, 2003. Animal nutrition and feeding, sixth revised edition
practices, Vikas publishing house Pvt ltd. Page
3- Sturkie, P.D, 1986, Avian Physiology, Springer Verlag, New York, Berlin,
Tokyo.
4- Scotl, L.M, NeSheim. C.M. & Young R. J., 1969. Nutrition of the chicken,
Published by M.L.Scott& Associates Ithaca, New York.
5- Pan Gman, J., 2006. Chicken Coops, USA
6- Бажко.П.Е. 1984.Произвдство яиц и мяса Птицы На П РОМЫщленном
Оснве. Москва.Колос.

‫پالن هفته وار مضمون تنظیم واداره فارمهای حیوانی‬

‫لیسانس‬ :‫مقطع تحصیلی‬

---------- :‫پوهنتون‬
‫زراعت‬ :‫پوهنحی‬
‫علوم حیوانی‬ :‫دیپارتمنت‬
‫تنظیم و اداره فارمهای حیوانی‬ :‫اسم مضمون‬

AgAnSc 0759 :‫کود مضمون‬

‫ کریدیت‬2 :‫تعداد کریدیت‬

‫اختصاصی‬ :‫نوعیت مضمون‬
‫ندارد‬ :‫پیشنیاز مضمون‬
‫چهارم‬ :‫صنف‬
‫هفتم‬ :‫سمستر‬
- ‫استاد مضمون‬

‫فصلها وزیر فصلهای مضمون‬

:‫فصل اول‬
‫مقدمه‪ ،‬مدیریت فارمداری‪ ،‬اساسات مدیریت‪ ،‬اهمیت تنظیم ومدیریت فارم های مالداری‪ ،‬اهمیت اقتصادی فارم ها در تقویه اقتصاد ملی‬
‫کشور‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬احداث فارم‬

‫پالن سازی برای احداث فارم ها و اهمیت ان در مناطق مختلف‪ ،‬تعین و تثبیت مالکیت فارم (دایمی یا اجاره ای)‪ ،‬تعین و تثبیت محل فارم‪،‬‬
‫تعین سرمایه و اعتبارات (برآورد هزینه ها)‪ ،‬نقش فارم (تعین و تثبیت ارتباط جایګا اصلی حیوانات با ضمایم ان)‪ ،‬حصار کشی و تعین‬
‫سرحدات فارم‪ ،‬جایګاه اصلی حیوانات (بسته‪ ،‬باز و نیمه باز)‪ ،‬تشخیص ضمایم (اتاق مدیریت فارم‪ ،‬اتاق کارګران‪ ،‬اتاق نوزادان‪ ،‬اتاق‬
‫کمک های اولیه‪ ،‬قرانطین و اطاق تجرید حیوانات مریض‪ ،‬مرکز القاح مصنوعی)‪ ،‬انبار علوفه‪ ،‬انبار غله‪ ،‬سالون شیر دوشی‪ ،‬محل پشم و‬
‫موچینی‪ ،‬محل داغ کردن‪ ،‬شاخ بری‪ ،‬سم چینی‪ ،‬و محل تطبیق واکسین و ادویه)‪ ،‬تشخیص وسایل و لوازم ضروری فارم (آبخورها‪ ،‬اخورها‪،‬‬
‫وسایل تهویه‪ ،‬وسایل تعین هویت و نمره زنی‪ ،‬وسایل مورد استفاده درپشم و موچینی‪ ،‬ماشین شیر دوشی و حوض کنه)‪ ،‬معرفی و طرز‬
‫استفاده از وسایل و امکانات (طرز کار و شرح ساختمان)‪ ،‬مواد الزم جهت ساخت فارم و ضمایم ان (محلی و عصری)‪ ،‬تهیه بستر مناسب‪،‬‬
‫تنظیم برنامه حمل و نقل فضوالت‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تنظم برنامه تغذیه حیوانات فارم‬

‫تنظیم برنامه غذاییی ګله با استفاده ازجداول تغذیه (نگهداری‪ ،‬تولید و باروری)‪ ،‬تهیه غذایی حیوانات (تولید در داخل فارم‪ ،‬تهیه ازفارم‬
‫های همجوار‪ ،‬تهیه از مارکیت)‪ ،‬تشخیص و ترتیب برنامه غذاییی که با درنظرداشت غذایی موجود در محل و قیمت غذا درمارکیت‬

‫فصل چهارم‪ :‬تنظیم برنامه ای نسلگیری به مقاصد مختلف‬

‫تنظیم برنامه نسلگیری (القاح طبعی و مصنوعی)‪ ،‬انتخاب حیوانات جهت جفت گیری‪ ،‬تهیه اسپرم (منابع داخلی و منابع خارجی)‪ ،‬تعین‬
‫تعداد حیوان مونث ومعرفی حیوان مذکر‪ ،‬تشخیص زمان جفت ګیری‪ ،‬اجرای برنامه فالشنگ‪ ،‬اجرای برنامه همزمان کردن نر طلبی‬
‫(ساینکرونایزیشن)‪ ،‬تنظیم برنامه اصالح ګله‪ ،‬ثبت کردن (رکارد کردن) ګیری از تولیدات فارم‪ ،‬ثبت کردن تولدات و وفیات (روز‪ ،‬ماه‬
‫و سال)‪ ،‬ثبت کردن شیر هر حیوان (هر مرتبه‪ ،‬هر روز و هر دوره شیر دهی)‪ ،‬ثبت کردن شیر تولیدی فارم‪ ،‬ثبت کردن تولید پشم و کرک‪،‬‬
‫ثبت کردن تولید‪ ،‬ګوشت‪ ،‬تخم‪ ،‬ابریشم و عسل‪ ،‬ثبت کردن تولید محصوالت فرعی فارم های حیوانی‬

‫فصل پنجم‪ :‬تنظیم مراقبت از حیوانات حامله‬

‫تنظیم مرحله زایمان‪ ،‬ثبت کردن نوزادان‪ ،‬تنظیم مدیریت پرورش ګوساله ها و نوزادان‪ ،‬تنظیم و تغذیه فله به نوزادان تهیه و اماده کردن‬
‫جای مناسب به نوزادان‬

‫فصل ششم‪ :‬صحت حیوانی‬

‫تهیه کت کمک های اولیه‪ ،‬تنظیم و اعمال برنامه های صحی و مدیریتی در فارم‪ ،‬برنامه خالکوبی‪ ،‬پشم و مو چینی‪ ،‬سم چینی‪ ،‬شاخ بری‪،‬‬
‫خصی کردن‪ ،‬حذف سر پستانک های اضافی‪ ،‬حفظ الصحه ماشین دوشی‪ ،‬حفظ الصحه اطاق شیردوشی‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه حفظ‬
‫الصحه فارم‪ ،‬وسایل و امکانات موجود‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه واکسیناسیون نظر به شیوع امراض‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه مبارزه با پرازیت‬
‫های داخلی و خارجی‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه حفظ الصحه انبار های غذا‪ ،‬راپور و اطالع رسانی به موقع از امراض ساری‬

‫فصل هفتم‪ :‬منابع انسانی‬

‫عقد قرارداد (مامور فنی‪ ،‬داکتروترنر‪ ،‬کارگران دایمی وموقتی)‪ ،‬عقد قرارداد (فروشندگان مواد غذاییی‪ ،‬فروشندگان لوازم مالداری‬
‫وخریداری محصوالت تولیدی فارم‪ .‬تنظیم و ترتیب قراردادها‪ ،‬ترتیب الیحه وظایف (مامور فنی و کارگران)‪ ،‬ایجاد رابطه نزدیک و منظم‬
‫با اتحادیه مربوطه‪ ،‬مدیریت ترویج محل‪ ،‬فارم های مجاور ومارکیت‬

‫فصل هشتم‪ :‬تنظیم مدیریت برنامه بازاریابی برای محصوالت حیوانی‬

‫تنظیم ایجاد رابطه نزدیک بین فارمدار و پروشنده محصوالت حیوانی‪ ،‬تنظیم پالن گزاری اشتراک در مجالس ساالنه نمایش گاه زراعتی‬
‫و محصوالت حیوانی‪ ،‬اشتراک در روز دهقان‪ ،‬اشتراک در مجالس کوپراتیف های حیوانی و زراعتی‪ ،‬اشتراک در مجالس اتحادیه‬
‫تجارهای مربوطه‪.‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون تنظیم واداره فارم های مالداری‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪2‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫تنظیم واداره فارم های مالداری‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مقدمه‪ ،‬مدیریت فارمداری‪ ،‬اساسات‬
‫‪1‬‬
‫مدیریت‬
‫اول‬
‫اهمیت تنظیم ومدیریت فارم های‬
‫‪2‬‬
‫مالداری‬
‫اهمیت اقتصادی فارم ها در تقویه اقتصاد‬
‫‪3‬‬
‫ملی کشور‬
‫دوم‬
‫احداث فارم‪ :‬پالن سازی برای احداث‬
‫‪4‬‬
‫فارم ها و اهمیت ان در مناطق مختلف‬
‫تعین و تثبیت مالکیت فارم (دایمی یا‬
‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫اجاره ای)‪ ،‬تعین و تثبیت محل فارم‪،‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تعین سرمایه و اعتبارات (برآورد هزینه‬
‫ها)‪ ،‬نقش فارم (تعین و تثبیت ارتباط‬ ‫‪6‬‬
‫جایگاه اصلی حیوانات با ضمایم ان)‬
‫حصار کشی و تعین سرحدات فارم‪،‬‬
‫جایگاهاصلی حیوانات (بسته‪ ،‬باز و نیمه‬
‫باز)‪ ،‬تشخیص ضمایم (اتاق مدیریت‬ ‫‪7‬‬
‫فارم‪ ،‬اتاق کارگران‪ ،‬اتاق نوزادان‪ ،‬اتاق‬
‫چهارم‬
‫کمک های اولیه‪،‬‬
‫پرسش‬ ‫قرانطین و اطاق تجرید حیوانات مریض‪،‬‬
‫وپاسخ‬ ‫مرکز القاح مصنوعی)‪ ،‬انبار علوفه‪ ،‬انبار‬ ‫‪8‬‬
‫غله‬
‫سالون شیر دوشی‪ ،‬محل پشم و موچینی‪،‬‬
‫محل داغ کردن‪ ،‬شاخ بری‪ ،‬سم چینی‪ ،‬و‬
‫محل تطبیق واکسین و ادویه)‪ ،‬تشخیص‬
‫وسایل و لوازم ضروری فارم (آبخورها‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫اخورها‪ ،‬وسایل تهویه‪ ،‬وسایل تعین هویت‬
‫پرسش‬ ‫و نمره زنی‪ ،‬وسایل مورد استفاده درپشم‬
‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫و موچینی‪ ،‬ماشین شیر دوشی و حوض‬
‫کنه)‪،‬‬
‫معرفی و طرز استفاده از وسایل و امکانات‬
‫(طرز کار و شرح ساختمان)‪ ،‬مواد الزم‬
‫‪10‬‬
‫جهت ساخت فارم و ضمایم ان (محلی و‬
‫عصری)‪،‬‬
‫تهیه بستر مناسب‪ ،‬تنظیم برنامه حمل و نقل‬
‫‪11‬‬
‫فضوالت‬
‫پرسش‬
‫وپاسخ‬
‫تنظم برنامه تغذیه حیوانات فارم‪:‬تنظیم‬ ‫ششم‬
‫برنامه غذاییی ګله با استفاده ازجداول‬ ‫‪12‬‬
‫تغذیه (نگهداری‪ ،‬تولید و باروری)‪،‬‬

‫تهیه غذایی حیوانات (تولید در داخل‬

‫فارم‪ ،‬تهیه ازفارم های همجوار‪ ،‬تهیه از‬ ‫‪13‬‬
‫پرسش‬ ‫مارکیت)‪،‬‬
‫هفتم‬
‫وپاسخ‬ ‫تشخیص و ترتیب برنامه غذاییی گله با‬
‫درنظرداشت غذایی موجود در محل و‬ ‫‪14‬‬
‫قیمت غذا درمارکیت‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫تنظیم برنامه ای نسلگیری به مقاصد‬
‫مختلف‪:‬تنظیم برنامه نسلگیری (القاح‬
‫طبعی و مصنوعی)‪ ،‬انتخاب حیوانات‬ ‫‪15‬‬
‫هشتم‬
‫جهت جفت گیری‪ ،‬تهیه اسپرم (منابع‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬
‫داخلی و منابع خارجی)‪،‬‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪16‬‬
‫تعین تعداد حیوان مونث ومعرفی حیوان‬
‫مذکر‪ ،‬تشخیص زمان جفت ګیری‪،‬‬
‫اجرای برنامه فالشنګ‪ ،‬اجرای برنامه‬ ‫‪17‬‬
‫طلبی‬ ‫نر‬ ‫کردن‬ ‫همزمان‬
‫(ساینکرونایزیشن)‪،‬‬ ‫نهم‬
‫تنظیم برنامه اصالح گله‪ ،‬ثبت کردن‬
‫(رکارد کردن) گیری از تولیدات فارم‪،‬‬
‫‪18‬‬
‫ثبت کردن تولدات و وفیات (روز‪ ،‬ماه و‬
‫سال)‪،‬‬
‫ثبت کردن شیر هر حیوان (هر مرتبه‪ ،‬هر‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫روز و هر دوره شیر دهی)‪ ،‬ثبت کردن شیر‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬
‫تولیدی فارم‬
‫ثبت کردن تولید پشم و کرک‪ ،‬ثبت‬
‫کردن تولید‪ ،‬ګوشت‪ ،‬تخم‪ ،‬ابریشم و‬
‫‪20‬‬
‫عسل‪ ،‬ثبت کردن تولید محصوالت فرعی‬
‫فارم های حیوانی‬
‫تنظیم مراقبت از حیوانات حامله‪ :‬تنظیم‬
‫مرحله زایمان‪ ،‬ثبت کردن نوزادان‪ ،‬تنظیم‬ ‫‪21‬‬
‫مدیریت پرورش گوساله ها و نوزادان‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش‬
‫تنظیم و تغذیه فله به نوزادان تهیه و اماده‬
‫وپاسخ‬
‫‪22‬‬
‫کردن جای مناسب به نوزادان‬
‫صحت حیوانی‪ :‬تهیه کت کمک های‬
‫اولیه‪ ،‬تنظیم و اعمال برنامه های صحی و‬
‫مدیریتی در فارم‪ ،‬برنامه خالکوبی‪ ،‬پشم و‬
‫‪23‬‬
‫مو چینی‪ ،‬سم چینی‪ ،‬شاخ بری‪ ،‬خصی‬
‫کردن‪ ،‬حذف سر پستانک های اضافی‪،‬‬
‫حفظ الصحه ماشین دوشی‬ ‫دوازدهم‬

‫پرسش‬ ‫حفظ الصحه اطاق شیردوشی‪ ،‬تنظیم و‬

‫وپاسخ‬ ‫ترتیب برنامه حفظ الصحه فارم‪ ،‬وسایل و‬

‫امکانات موجود‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه‬ ‫‪24‬‬
‫واکسیناسیون نظر به شیوع امراض‪ ،‬تنظیم‬
‫و ترتیب برنامه مبارزه با پرازیت های‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫داخلی و خارجی‪ ،‬تنظیم و ترتیب برنامه‬
‫حفظ الصحه انبار های غذا‪ ،‬راپور و اطالع‬
‫رسانی به موقع از امراض ساری‬
‫منابع انسانی‪ :‬عقد قرارداد (مامور فنی‪،‬‬
‫‪25‬‬
‫داکتروترنر‪ ،‬کارګران دایمی وموقتی)‪،‬‬

‫پرسش‬
‫عقد قرارداد (فروشندګان مواد غذاییی‪،‬‬ ‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬
‫فروشندګان لوازم مالداری وخریداری‬ ‫‪26‬‬
‫محصوالت تولیدی فارم‬

‫تنظیم و ترتیب قراردادها‪ ،‬ترتیب الیح‬

‫‪27‬‬
‫وظایف (مامور فنی و کارگران)‬

‫ایجاد رابطه نزدیک و منظم با اتحادیه‬ ‫چهاردهم‬

‫پرسش‬ ‫مربوطه‪ ،‬مدیریت ترویج محل‪ ،‬فارم های‬ ‫‪28‬‬

‫وپاسخ‬ ‫مجاور ومارکیت‬
‫سیمینارصنفی محصلین‬ ‫‪29‬‬
‫کارعملی‬ ‫پانزدهم‬
‫سیمینار صنفی محصلین‬ ‫‪30‬‬

‫جمع بندی ونتیجه گیری‬ ‫‪31‬‬

‫جمع بندی‬ ‫شانزدهم‬
‫رهنمای امتحان و حل مشکل‬ ‫‪32‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشنایی محصالن با احداث فارم‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫واهمیت آن‬
‫آشنایی محصالن با تنظیم برنامه غذایی‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫حیوانات نظر به فعالیت فیزیولوژیکی‬
‫آشنایی محصالن با تنظیم تولید مثل‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۳‬‬
‫واصالح نسل حیوانات فارم‬

‫‪2‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.83‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. Aland, A.,& Banhazi, T.(Eds.). 2013. Livestock housing: modern management to ensure‬‬
‫‪optimal health and welfare of farm animals. Wageningen Academic Pub.‬‬
 ‫‪2. Webster, J.(Ed).2011. Management and welfare of farm animals: the UFAW Farm Hand‬‬
‫‪(Vol.5). John Wiley & sons.‬‬
‫‪ .3‬سعادت نوری‪ ،‬مونوچهر و سیا منصور‪ ،‬داکتر صدرهللا‪ .۱۳۸۰ .‬اصول تغذیه و پرورش گوسفند‪ .‬اشراق تهران‪.‬‬
‫‪ .4‬مزیتی‪ ،‬پرویز ‪ .۱۳۸۲‬مدیریت گاوداری‪ .‬هاتف‪ ،‬تهران‪.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪ -1‬مموئی مرتضی و محمد زاده رحمانی‪ .۱۳۸۶ .‬پرورش و نگهداری بزهای شیری‪ .‬نشر جهاد‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ -2‬هاشمی‪ ،‬مسعود ‪ .۱۳۸۰‬پرورش گوساله های شیری‪ .‬فرهنگ جامع‪ ،‬ایران‪.‬‬

‫پالن هفته وار مضمون پیله وری (پرورش کرم ابرېشم)‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پیله وری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 086‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 2‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫با تقسیم نمودن مضمون پیله وری به بخش های مختلف مانند تاریخچه ابریشم‪ ،‬ترویج و دورنمای صنعت ابریشم در افغانستان‪ ،‬وضعیت‬
‫کنونی ابریشم در جهان‪ ،‬دوران حیات کرم ابریشم‪ ،‬فیزیولوژی و اناتومی کرم پیله‪ ،‬طبقه بندی کرم ابریشم‪ ،‬طرز تربیه و پرورش و بالخره‬
‫آفات امراض کرم پیله سعی بر آن بوده که محصالن در مورد یکی از محصوالت مهم مالداری مانند ابریشم معلومات حاصل نمایندو‬
‫بتوانند به عنوان افراد مسلکی در کارهای مهم و ضروری علمی و عملی در تربیه و پرورش این کرم ایفای وظیفه نموده و محصول مناسب‬
‫را تولید نموده بتوانند‪.‬‬

‫هدف مضمون‬

‫هدف اساسی این مضمون آشنائی محصالن با اهمیت اقتصادی ابریشم‪ ،‬انواع و خصوصیات ابریشم و کرم آن‪ ،‬و عوامل که باالی کیفیت‬
‫مقدار ابریشم تاثیر دارد‪ ،‬و خصوصیات و طرز پرورش کرم ابریشم و برداشت و پروسس محصول ابریشم آشنا شده تا بتواند در عرصه‬
‫مختلف مانند بخش تولید و عرضه و پروسس ابریشم معلومات کافی داشته و بعنوان افراد مسلکی در این رشته ایفای وظیفه نموده و رد‬
‫رشد و پشمرفت اقتصادی جامعه موثر واقع شوند‪.‬‬
 ‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬پیله وری و اهمیت آن‬

‫تاریخچه‪ ،‬ارزش اقتصادی و صنعتی کرم ابریشم‪ ،‬ترویج صنعت کرم ابریشم در افغانستان‬

‫فصل دوم‪ :‬شناخت کرم ابریشم‬

‫انواع ابریشم و موجودات ابریشم ساز‪ ،‬نژاد های کرم ابریشم‪ ،‬طبقه بندی کرم ابریشم‪ ،‬دوران حیات کرم ابریشم‪ ،‬تخم‪ ،‬الروا‪ ،‬رفتار تغذیوی‬
‫کرم ابریشم‪ ،‬شفیره‪ ،‬پروانه‪ ،‬اناتومی و فزیولوژی کرم ابریشم‪ ،‬سیستم هاضمه و اطراحیه‪ ،‬سیستم دوران خون‪ ،‬سیستم عصبی‪ ،‬سیستم تناسلی‪،‬‬
‫سیستم عصبی‬

‫فصل سوم‪ :‬آمادگی های اولیه در پرورش کرم ابریشم‬

‫مکان مناسب برای پرورش‪ ،‬بر آورد میزان غذایی کرم ابریشم‪ ،‬آماده سازی توتستان‪ ،‬تعین تعداد جعبه های نوغان قابل پرورش‪ ،‬تهیه و‬
‫ابزار و وسایل مورد نیاز‪ ،‬ضد عفونی اطاق پرورش‬

‫فصل چهارم‪ :‬اساسات تولید تخم‬

‫تولید تخم‪ ،‬محافظت تخم‪ ،‬تفریخ تخم‪ ،‬تفریخ طبیعی‪ ،‬تفریخ مصنوعی‪ ،‬انکیوبیشن‪ ،‬جاروب نمودن‪ ،‬مکان تفریخ‪ ،‬حمل و نقل تخم نوغان‪،‬‬
‫شرایط محیطی مورد نیاز برای تفریخ‪ ،‬روش های متوقف ساختن رشد جنین و الروا‬

‫فصل پنجم‪ :‬پرورش کرم ابریشم‬

‫ویژگی های دوران الروایی‪ ،‬پرورش کرم جوان‪ ،‬پرورش کرم بالغ‪ ،‬مدیریت در دوران پوست اندازی‬

‫فصل ششم‪ :‬امراض کرم ابریشم‬

‫انتشار امراض‪ ،‬امراض ویروسی‪ ،‬کنترول امراض ویروسی‪ ،‬امراض بکتریایی‪ ،‬کنترول امراض بکتریایی‪ ،‬امراض قارچی‪ ،‬کنترول امراض‬
‫قارچی‪ ،‬مسمومیت ها و آفات کرم ابریشم‬

‫فصل هفتم‪ :‬تنیدن و برداشت پیله‬

‫جایگاه تنیدن پیله‪ ،‬شرایط الزم برای تنیدن‪ ،‬روش های پیله تنی‪ ،‬چگونگی پیله تنی‪ ،‬زمان برداشت پیله‪ ،‬خفه و خشک کردن پیله‪ ،‬انبار‬
‫کردن پیله ها‬

‫فصل هشتم‪ :‬پیله و ابریشم‬

‫ویژگی های پیله کرم ابریشم‪ ،‬انواع پیله های نا مرغوب‪ ،‬نحوه ارزیابی نمونه پیله جهت خرید و فروش‪ ،‬نخ ابریشم‪ ،‬پروسه تولید نخ ابریشم‪،‬‬
‫صمغ گری‪ ،‬سفید گری‪ ،‬وزن دادن‪ ،‬رنگ ریزی و چاپ‬

‫فصل نهم‪ :‬اصالح نژاد کرم ابریشم و تولید تخم نوغان‬

‫منابع جنتیکی کرم ابریشم‪ ،‬تولید هایبرید تچارتی کرم ابریشم‪ ،‬صفات کرم ابریشم‪ ،‬صفات پیله کرم ابریشم‪ ،‬صفات نخ ابریشم‪ ،‬برنامه‬
‫اصالح نژاد‪ ،‬تولید تخم نوغان ( تخم کرم ابرېشم)‬

‫فصل دهم‪ :‬کاربرد های کرم ابریشم و ابریشم‬

‫کارعملی‬

‫قوانین البراتوار‪ ،‬آشناییی با وسایل کار پیله وری‪ ،‬مشاهده مراحل مختلف زندگی کرم پیله تحت مایکروسکوپ‪ ،‬تخم‪ ،‬الروا‪ ،‬پیوپا‪ ،‬شب‬
‫پرک‪ ،‬طریقه جفت گیری شب پرک ها‪ ،‬تار ابریشم و خصوصیات آن‪ ،‬ارزیابی استحکام تار ابریشم‪ ،‬ساختار برگ توت‪ ،‬تجزیه برگ‬
‫توت‪.‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پیله وری‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪2‬‬ ‫هشتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پیله وری‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون وتشریح کورسس پالیسی‬ ‫‪1‬‬
‫پیله وری و اهمیت آن‪ :‬تاریخچه‪ ،‬ارزش‬
‫اول‬
‫اقتصادی و صنعتی کرم ابریشم‪ ،‬ترویج‬ ‫‪2‬‬
‫صنعت کرم ابریشم در افغانستان‬
‫شناخت کرم ابریشم‪ :‬انواع ابریشم و‬
‫موجودات ابریشم ساز‪ ،‬نژاد های کرم‬ ‫‪3‬‬
‫ابریشم‪ ،‬طبقه بندی کرم ابریشم‬ ‫دوم‬
‫دوران حیات کرم ابریشم‪ ،‬تخم‪ ،‬الروا‪،‬‬
‫‪4‬‬
‫رفتار تغذیوی کرم ابریشم‪ ،‬شفیره‪ ،‬پروانه‬
‫اناتومی و فزیولوژی کرم ابریشم‪ ،‬سیستم‬
‫هاضمه و اطراحیه‪ ،‬سیستم دوران خون‪،‬‬
‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫سیستم عصبی‪ ،‬سیستم تناسلی‪ ،‬سیستم‬
‫عصبی‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫آمادگی های اولیه در پرورش کرم‬
‫ابریشم‪ :‬مکان مناسب برای پرورش‪ ،‬بر‬
‫‪6‬‬
‫آورد میزان غذایی کرم ابریشم‪ ،‬آماده‬
‫سازی توتستان‪،‬‬
‫تعین تعداد جعبه های نوغان قابل پرورش‪،‬‬
‫تهیه و ابزار و وسایل مورد نیاز‪ ،‬ضد عفونی‬ ‫‪7‬‬
‫اطاق پرورش‬
‫چهارم‬
‫تولید تخم‪ ،‬محافظت تخم‪ ،‬تفریخ تخم‪،‬‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫مصنوعی‪،‬‬ ‫تفریخ‬ ‫طبیعی‪،‬‬ ‫تفریخ‬ ‫‪8‬‬

‫انکیوبیشن‪ ،‬جاروب نمودن‪ ،‬مکان تفریخ‬
‫حمل و نقل تخم نوغان‪ ،‬شرایط محیطی‬
‫مورد نیاز برای تفریخ‪ ،‬روش های متوقف‬ ‫‪9‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫ساختن رشد جنین و الروا‬ ‫پنجم‬
‫پرورش کرم ابریشم ویژگی های دوران‬
‫‪10‬‬
‫الروایی‪ ،‬پرورش کرم جوان‬
‫پرورش کرم بالغ‪ ،‬مدیریت در دوران‬
‫‪11‬‬
‫پوست اندازی‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫ششم‬
‫امراض کرم ابریشم‪ :‬انتشار امراض‪،‬‬
‫‪12‬‬
‫امراض ویروسی‪ ،‬کنترول امراض ویروسی‬

‫امراض بکتریایی‪ ،‬کنترول امراض‬

‫‪13‬‬
‫بکتریایی‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫هفتم‬
‫امراض قارچی‪ ،‬کنترول امراض قارچی‪،‬‬
‫‪14‬‬
‫مسمومیت ها و آفات کرم ابریشم‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪15‬‬

‫جایگاه تنیدن پیله‪ ،‬شرایط الزم برای‬ ‫هشتم‬

‫‪16‬‬
‫تنیدن‪ ،‬روش های پیله تنی‬
‫امتحان ‪٪۲۰‬‬
‫چگونگی پیله تنی‪ ،‬زمان برداشت پیله‪،‬‬
‫خفه و خشک کردن پیله‪ ،‬انبار کردن پیله‬ ‫‪17‬‬
‫ها‬
‫نهم‬
‫ویژگی های پیله کرم ابریشم‪ ،‬انواع پیله‬
‫های نا مرغوب‪ ،‬نحوه ارزیابی نمونه پیله‬ ‫‪18‬‬
‫جهت خرید و فروش‬
‫نخ ابریشم‪ ،‬پروسه تولید نخ ابریشم‪ ،‬صمغ‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫گری‪ ،‬سفید گری‪ ،‬وزن دادن‪ ،‬رنگ ریزی‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬
‫و چاپ‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫اصالح نژاد کرم ابریشم و تولید تخم‬
‫نوغان‪،‬منابع جنتیکی کرم ابریشم‪ ،‬تولید‬ ‫‪20‬‬
‫هایبرید تچارتی کرم ابریشم‬
‫صفات کرم ابریشم‪ ،‬صفات پیله کرم‬
‫ابریشم‪ ،‬صفات نخ ابریشم‪ ،‬برنامه اصالح‬ ‫‪21‬‬
‫نژاد‪ ،‬تولید تخم نوغان‬ ‫یازدهم‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫کاربرد های کرم ابریشم و ابریشم‬ ‫‪22‬‬

‫کارعملی‪ :‬قوانین البراتوار‪ ،‬آشناییی با‬

‫‪23‬‬
‫وسایل کار پیله وری‬
‫کارعملی‪ :‬مشاهده مراحل مختلف‬ ‫دوازدهم‬
‫زندگی کرم پیله تحت مایکروسکوپ‪،‬‬ ‫‪24‬‬
‫کارعملی‬ ‫تخم‬
‫کارعملی‪ :‬الروا‪ ،‬پیوپا‪ ،‬شب پرک‪ ،‬طریقه‬
‫‪25‬‬
‫جفت گیری شب پرک ها‬

‫سیزدهم‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬تار ابریشم و خصوصیات آن‬ ‫‪26‬‬

‫کارعملی‪ :‬ارزیابی استحکام تار ابریشم‬ ‫‪27‬‬

‫چهاردهم‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬ساختار برگ توت‬ ‫‪28‬‬
‫کارعملی‪ :‬تجزیه برگ توت‬ ‫‪29‬‬
‫پانزدهم‬
‫کارعملی‬
‫سیمینار محصلین‬ ‫‪30‬‬
‫سیمینار محصلین‬ ‫‪31‬‬
‫جمع بندی‬ ‫شانزدهم‬
‫نتیجه گیری ورهنمای امتحان‬ ‫‪32‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشنائی محصالن با اهمیت اقتصادی‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ابریشم‬
‫آشنائی محصالن با انواع و‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫خصوصیات ابریشم و کرم آن‬
‫آشنائی محصالن با طرز پرورش‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۳‬‬
‫کرم ابریشم و برداشت‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.386‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬

‫‪ .1‬امید‪ ،‬عبدالرحیم‪ .)۱۳۹۱(.‬پرورش کرم ابریشم در افغانستان‪ ،‬انتشارات سعید کابل‪.‬‬

‫‪ .2‬حبیبی‪ ،‬عبدالظاهر‪ .)۱۳۸۸(.‬پیله وری‪ ،‬انتشارات ستاره نقره ای هرات‪.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪ -1‬سرشک‪ ،‬گل محمد‪ .)۱۳۶۷( .‬تربیه درخت توت‪ .‬چاپ وزارت زراعت‪.‬‬
‫‪ -2‬سرشک‪ ،‬گل محمد‪ .)۱۳۶۹( .‬پیله وری‪ ،‬چاپ وزارت زراعت‪.‬‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون ذخیره و پروسس محصوالت حیوانی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫ذخیره پروسس محصوالت حیوانی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0862‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‬

‫ذخیره و پروسس محصوالت حیوانی یک مضمون تخصصی در رشته علوم حیوانی بوده پوهنحی زراعت بوده که در سمستر هفتم هفته‬
‫سه ساعت تدریس میشود‪ .‬در این کورسس سعی به عمل آماده تا موضوعات کلی در مورد پروسس محصوالت حیوانی و ذخیره آن ها‬
‫را به شکل فشرده مورد بحث و مطالعه قرار بگیرد‪.‬‬

‫اهدف اموزشی‬

‫دانش کافی جهت بسته بندی‪ ،‬انتقال‪ ،‬ذخیره و نگهداری محصوالت حیوانی از قبیل شیر‪ ،‬گوشت‪ ،‬تخم و غیره‪.‬دریافت راه های‬ ‫‪‬‬
‫مختلف جهت ازدیاد بخشیدن در شیلف الیف محصلوات حیوانی‬
‫فرق بین محصوالت حیوانی با کیفیت و بی کیفیت و تقلبی‬ ‫‪‬‬
‫تشویق محصلین بخاطر سهم گیری فعال در فعالیت های مربوط صنایع لبنی‬ ‫‪‬‬

‫فصل ها وزیر فصلهای مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مراحل مقدماتی پروسس و ذخیر محصوالت حیوانی‬

‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهمیت محصوالت حیوانی در زندگی انسانها‪ ،‬بحران مواد غذائی و راه حل آن‪ ،‬تکنالوژی مواد غذائی ( ‪Food‬‬
‫‪)Technology‬‬

‫فصل دوم‪ :‬طریقه های نگهداری مواد غذائی (‪)Food Preservation‬‬

‫خشک کردن‪ ،‬تعامل تولید رنگ نصواری (‪ ،)Browning Reaction‬بروننگ انزیماتیک (‪ ،) Enzymatic Browning‬بروننگ‬
‫غیر انزایمی ) ‪ ،(Non-Enzymatic Browning‬مواد کیمیاوی ‪ ،‬انجماد‪ ،‬حرارت‪،‬فکتور های موثر بر مقاومت میکروبها در مقابل‬
‫حرارت‪ ،‬نفوذ حرارت به مواد غذائی (‪ ،)Heat Penetration‬مقاومت نسبی مایکروارگانیزمها در مقابل حرارت ‪ ،‬نگهداری مواد‬
‫غذائی ذریعه نمک طعام (سودیم کلوراید)‪ ،‬نگهداری مواد غذائی ذریعه دود دادن (‪ ، )Smoking‬نگهداری مواد غذائی ذریعه عملیه‬
‫تخمر (‪، )Fermentation‬نگهداری مواد غذائی ذریعه تخلیه (‪ ،)Vacuuming‬نگهداری مواد غذائی ذریعه مواد کیمیاوی‪ ،‬افزودنی‬
‫های غذا (‪ ،) Food Additives‬ارزش مواد افزودنی در غذائی‪ ،‬مواد نگهدارنده (‪ ،)Food preservatives‬مواد ضد تولید رنگ‬
‫نصواری (‪ ، )Anti-browning‬موم زدن (‪ ، )Waxing‬نگهداری مواد غذائی ذریعه اشعه (‪ ، )Irradiation of Foods‬منابع‬
‫تابش‪ ،‬نگهداری مواد غذائی اشعه داده شده ‪ ،‬بسته بندی محصوالت حیوانی (‪ ،)canning‬تاثیر فکتور های محیطی باالی خواص مواد‬
‫غذاییی پروسس شده (درجه حرارت‪ ،‬رطوبت‪ ،‬نور و مایکروارگانیزم ها)‪ ،‬فکتور های تأثیر گذار باالی حمل و نقل حیوانات قبل از کشتار‬

‫فصل سوم‪ :‬مصونیت غذاییی‬

‫امراض مواد غذاییی‪ ،‬خطرات بیولوژیکی (مایکروبیولوژیکی) فراورده های غذاییی‪ ،‬خطرات کیمیاوی فراورده های غذاییی‪ ،‬خطرات‬
‫کیمیاوی فراورده های غذاییی‪ ،‬سیستم حفاظت از مواد غذاییی‪ ،‬سیستم هاسیپ (‪ ،)HACCP‬سیستم نظارتی بر وقوع مسمومیت های‬
‫غذاییی‪ ،‬دیگر علل فساد و آلودگی مواد غذاییی‬

‫فصل چهارم‪ :‬تکنالوژی گوشت‬

‫خصوصیات گوشت‪ ،‬گوشت سرخ‪ ،‬ماهی و مرغ‪ ،‬ترکیبات گوشت‪ ،‬مقایسه ترکیب کیمیاوی انواع مختلف گوشت‪ ،‬خواص فزیکی و‬
‫کیمیاوی گوشت‪ ،‬صنایع گوشت‪ ،‬وزن الشه‪ ،‬انقباض عضالت در حیوان زنده‪ ،‬تغییرات بعد از مرگ در گوشت‪ ،‬رنگدانه های گوشت و‬
‫تغییرات رنگ‪ ،‬انتقال گوشت‪ ،‬درجه بندی گوشت‪ ،‬هارمون ها و آنتی بیوتیک ها‪ ،‬قطعه کردن گوشت‪ ،‬پخته شدن گوشت‪ ،‬جانشین‬
‫گوشت (مخصوصا لوبیای خشک و نخود)‪ ،‬ارزش غذاییی گوشت‪ ،‬مرغ و ماهی‪ ،‬پروسس و بسته بندی گوشت‪ ،‬پروسس محصوالت‬
‫فرعی گوشت‪ ،‬رسیدگی‪ ،‬انتقال‪ ،‬ذبح و پروسس محصوالت مرغداری‬

‫فصل پنجم‪ :‬مایکروبیولوژی ملوثیت و خراب شدن گوشت‬

‫منابع اساسی میکروبها در گوشت‪ ،‬خطرات ناشی از غذایی آلوده به مایکروارگانیزم ها‪ ،‬مایکروارگانیزمهای گوشت‪ ،‬خراب شدن گوشت‪،‬‬
‫تغیرات یا خراب شدن میکروبی گوشت‪ ،‬ملوث شدن گوشت‬

‫فصل ششم‪ :‬ماشین های صنایع غذاییی‬

‫دستگاه های آماده سازی مواد خام (چرخ گوشت ها‪ ،‬برش کننده ها‪ ،‬خرد کننده ها‪ ،‬ماشین های پاستوریزیشن‪ ،‬هموژنایز کننده)‪ ،‬مخلوط‬
‫کن ها‪ ،‬شکل دهنده ها و اکسترودرها‪ ،‬دستگاه های جداکننده و صافی ها‪ ،‬دستگاه های سالم سازی و پخت‪ ،‬تبخیرکننده ها و خشک کن‬
‫ها و دود دهنده ها‪ ،‬دستگاه های تولید کننده سرما‪ ،‬دستگاه های پرکننده‪ ،‬درب گذاری و بسته بندی‪ ،‬دستگاه های جابجایی محصوالت‬

‫فصل هفتم‪ :‬ساسچ و کالباس‬

‫ساسچ (‪ ،)Sausage‬مراحل پروسس ساسچ و وسایل آن‪ ،‬أنواع کالباس‪ ،‬طریقه تهیه کالباس‪ ،‬ترکیبات ساسچ و کالباس‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬تکنالوژی تخم مرغ‬

‫ساختمان فزیکی و ترکیبات تخم مرغ‪ ،‬مایکروبیولوژی تخم مرغ‪ ،‬منابع ملوث شدن تخم مرغ‪ ،‬مواد دفاعی تخم مرغ‪ ،‬پاستورایزیشن تخم‬
‫مرغ‪ ،‬ارزیابی کیفیت تخم مرغ‪ ،‬اندازه تخم مرغ‪ ،‬پروسس و نگه داری تخم مرغ‪ ،‬ذخیره تخم مرغ‪ ،‬انعقاد تخم مرغ‪ ،‬تاثیر ترکیبات عالوه‬
‫شده در انعقاد‪ ،‬تغییرات در هنگام پختن‪ ،‬ارزش غذاییی تخم مرغ‪ ،‬مصونیت تخم مرغ‪ ،‬طریقه جلو گیری از خرابی تخم ‪،Sorting ،‬‬
‫‪ ،Grading‬بسته بندی تخم مرغ‪ ،‬پروسس محصوالت فرعی مرغداری‪ ،‬انتقال تخم مرغ‬

‫فصل نهم‪ :‬پروسس شیر‬

‫فواید حفظ الصحوی نگهداری شیر و محصوالت آن‪ ،‬شیر سالم‪ ،‬مراحل پروسس شیر‪،Standardization ،Clarification ،‬‬
‫‪ ،Homogenization ،Pasteurization‬اوصاف شیر خوب‪ ،‬اوصاف شیر خراب‪ ،‬تکنالوژی تولید قیماق‪ ،‬تکنالوژی تولید دوغ‪،‬‬
‫تکنالوژی تولید چکه‪ ،‬تکنالوژی تولید قروت‪ ،‬تکنالوژی تولید مسکه‪ ،‬تکنالوژی تولید روغن زرد (‪ ،)Ghee‬تکنالوژی تولید پنیر‪،‬‬
‫مارکتینگ شیر و محصوالت آن‪ ،‬پروسس محصوالت فرعی لبنی‪ ،‬انتقال محصوالت لبنی‬

‫فصل دهم‪ :‬ساختمان و تجهیزات کشتارگاه‬

‫ساختمان کشتارگاه های عصری (گاو‪ ،‬گوسفند‪ ،‬مرغ)‪ ،‬وسایل الزم برای ذبح حیوانات‪ ،‬طریقه های ذبح حیوانات در کشور های مختلف‬
‫جهان‪ ،‬ذبح در کشورهای اسالمی‪ ،‬فکتور های تاثیرگذار در خارج شدن خون از بدن در هنگام ذبح‬

‫فصل یازدهم‪ :‬تکنالوژی عسل‬

‫خواص فزیکی و کیمیاوی عسل‪ ،‬بسته بندی و مارکتینگ عسل‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬تکنالوژی دباغی‬

‫انواع پوست حیوانات‪ ،‬مشخصات پوست مناسب‪ ،‬سورت و درجه بندی پوست‪ ،‬رنگ آمیزی پوست‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروسس محصوالت حیوانی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هشتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پروسس محصوالت حیوانی‬ ‫زراعت‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مقدمه‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهمیت محصوالت حیوانی در‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫زندگی انسانها‬
‫بحران مواد غذائی و راه حل آن‬ ‫‪2‬‬
‫تکنالوژی مواد غذائی (‪)Food Technology‬‬ ‫‪3‬‬
‫طریقه های نگهداری مواد غذائی ( ‪Food‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دوم‬
‫‪ : )Preservation‬خشک کردن‪ ،‬تعامل تولید رنگ‬
‫نصواری (‪)Browning Reaction‬‬
‫بروننگ انزیماتیک (‪،) Enzymatic Browning‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪(Non-Enzymatic‬‬ ‫انزایمی‬ ‫غیر‬ ‫بروننگ‬
‫) ‪Browning‬‬
‫مواد کیمیاوی ‪ ،‬انجماد‪ ،‬حرارت‪،‬فکتور های موثر بر‬ ‫‪6‬‬
‫مقاومت میکروبها در مقابل حرارت‪ ،‬نفوذ حرارت به‬
‫مواد غذائی (‪Heat Penetration‬‬
‫مقاومت نسبی مایکروارگانیزمها در مقابل حرارت ‪،‬‬ ‫‪7‬‬ ‫سوم‬
‫نگهداری مواد غذائی ذریعه نمک طعام (سودیم‬
‫کلوراید)‪ ،‬نگهداری مواد غذائی ذریعه دود دادن‬
‫(‪)Smoking‬‬
‫تخمر‬ ‫عملیه‬ ‫ذریعه‬ ‫غذائی‬ ‫مواد‬ ‫نگهداری‬ ‫‪8‬‬
‫(‪، )Fermentation‬نگهداری مواد غذائی ذریعه‬
‫تخلیه (‪ ،)Vacuuming‬نگهداری مواد غذائی ذریعه‬
‫مواد کیمیاوی‬
‫‪ 9‬افزودنی های غذا (‪ ،) Food Additives‬ارزش مواد‬
‫افزودنی در غذائی‪ ،‬مواد نگهدارنده ( ‪Food‬‬
‫‪ ،)preservatives‬مواد ضد تولید رنگ نصواری‬
‫(‪ ، )Anti-browning‬موم زدن (‪، )Waxing‬‬
‫نگهداری مواد غذائی ذریعه اشعه ( ‪Irradiation‬‬
‫‪)of Foods‬‬
‫منابع تابش‪ ،‬نگهداری مواد غذائی اشعه داده شده ‪ ،‬بسته‬ ‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫بندی محصوالت حیوانی (‪ ،)canning‬تاثیر فکتور‬
‫های محیطی باالی خواص مواد غذاییی پروسس شده‬
‫(درجه حرارت‪ ،‬رطوبت‪ ،‬نور و مایکروارگانیزم ها)‬
‫فکتور های تأثیر گذار باالی حمل و نقل حیوانات قبل‬ ‫‪11‬‬
‫از کشتار‬
‫مصونیت غذاییی‪ :‬امراض مواد غذاییی‪ ،‬خطرات‬ ‫‪12‬‬
‫بیولوژیکی (مایکروبیولوژیکی) فراورده های غذاییی‬
‫خطرات کیمیاوی فراورده های غذاییی‪ ،‬خطرات‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫کیمیاوی فراورده های غذاییی‪ ،‬سیستم حفاظت از مواد‬
‫غذاییی‪ ،‬سیستم هاسیپ (‪)HACCP‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫سیستم نظارتی بر وقوع مسمومیت های غذاییی‪ ،‬دیگر‬ ‫‪14‬‬
‫علل فساد و آلودگی مواد غذاییی‬
‫تکنالوژی گوشت‪ :‬خصوصیات گوشت‪ ،‬گوشت سرخ‪،‬‬ ‫‪15‬‬
‫ماهی و مرغ‬
‫ترکیبات گوشت‪ ،‬مقایسه ترکیب کیمیاوی انواع‬ ‫‪16‬‬ ‫ششم‬
‫مختلف گوشت‬
‫خواص فزیکی و کیمیاوی گوشت‪ ،‬صنایع گوشت‬ ‫‪17‬‬
‫وزن الشه‪ ،‬انقباض عضالت در حیوان زنده‪ ،‬تغییرات‬ ‫‪18‬‬
‫بعد از مرگ در گوشت‪ ،‬رنگدانه های گوشت و‬
‫تغییرات رنگ‬
‫انتقال گوشت‪ ،‬درجه بندی گوشت‪ ،‬هارمون ها و آنتی‬ ‫‪19‬‬ ‫هفتم‬
‫بیوتیک ها‬
‫قطعه کردن گوشت‪ ،‬پخته شدن گوشت‪ ،‬جانشین‬ ‫‪20‬‬
‫گوشت (مخصوصا لوبیای خشک و نخود)‪ ،‬ارزش‬
‫غذاییی گوشت‬
‫مرغ و ماهی‪ ،‬پروسس و بسته بندی گوشت‪ ،‬پروسس‬ ‫‪21‬‬
‫محصوالت فرعی گوشت‪ ،‬رسیدگی‪ ،‬انتقال‪ ،‬ذبح و‬
‫پروسس محصوالت مرغداری‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
‫مایکروبیولوژی ملوثیت و خراب شدن گوشت‪ :‬منابع‬ ‫‪23‬‬
‫اساسی میکروبها در گوشت‬
‫خطرات ناشی از غذایی آلوده به مایکروارگانیزم ها‪،‬‬ ‫‪24‬‬
‫مایکروارگانیزمهای گوشت‬
‫خراب شدن گوشت‪ ،‬تغیرات یا خراب شدن میکروبی‬ ‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫گوشت‪ ،‬ملوث شدن گوشت هموژنایز کننده‬
‫مخلوط کن ها‪ ،‬شکل دهنده ها و اکسترودرها‪ ،‬دستگاه‬ ‫‪26‬‬
‫های جداکننده و صافی ها‪ ،‬دستگاه های سالم سازی و‬
‫پخت‪ ،‬تبخیرکننده ها و خشک کن ها و دود دهنده ها‬
‫دستگاه های تولید کننده سرما‪ ،‬دستگاه های پرکننده‪،‬‬ ‫‪27‬‬
‫درب گذاری و بسته بندی‪ ،‬دستگاه های جابجایی‬
‫محصوالت‬
‫ساسچ (‪ ،)Sausage‬مراحل پروسس ساسچ و وسایل‬ ‫‪28‬‬ ‫دهم‬
‫آن‬
‫أنواع کالباس‪ ،‬طریقه تهیه کالباس‬ ‫‪29‬‬
‫ترکیبات ساسچ و کالباس‬ ‫‪30‬‬
‫ساختمان فزیکی و ترکیبات تخم مرغ‪ ،‬مایکروبیولوژی‬ ‫‪31‬‬ ‫یازدهم‬
‫تخم مرغ‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫منابع ملوث شدن تخم مرغ‪ ،‬مواد دفاعی تخم مرغ‪،‬‬ ‫‪32‬‬
‫پاستورایزیشن تخم مرغ‪ ،‬ارزیابی کیفیت تخم مرغ‪،‬‬
‫اندازه تخم مرغ‬
‫پروسس و نگه داری تخم مرغ‪ ،‬ذخیره تخم مرغ‪ ،‬انعقاد‬ ‫‪33‬‬
‫تخم مرغ‪ ،‬تاثیر ترکیبات عالوه شده در انعقاد‪ ،‬تغییرات‬
‫در هنگام پختن‬
‫ارزش غذاییی تخم مرغ‪ ،‬مصونیت تخم مرغ‪ ،‬طریقه‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫جلو گیری از خرابی تخم ‪Grading ،Sorting ،‬‬
‫بسته بندی تخم مرغ‪ ،‬پروسس محصوالت فرعی‬ ‫‪35‬‬
‫مرغداری‪ ،‬انتقال تخم مرغفواید حفظ الصحوی‬
‫نگهداری شیر و محصوالت آن‬
‫شیر سالم‪ ،‬مراحل پروسس شیر‪،Clarification ،‬‬ ‫‪36‬‬
‫‪،Pasteurization‬‬ ‫‪،Standardization‬‬
‫‪Homogenization‬‬
‫اوصاف شیر خوب‪ ،‬اوصاف شیر خراب‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬

‫تکنالوژی تولید قیماق‪ ،‬تکنالوژی تولید دوغ‪ ،‬تکنالوژی‬ ‫‪38‬‬

‫تولید چکه‪ ،‬تکنالوژی تولید قروت‬
‫تکنالوژی تولید مسکه‪ ،‬تکنالوژی تولید روغن زرد‬ ‫‪39‬‬
‫(‪ ،)Ghee‬تکنالوژی تولید پنیر‪،‬‬
‫مارکتینگ شیر و محصوالت آن‪ ،‬پروسس محصوالت‬ ‫‪40‬‬ ‫چهاردهم‬
‫فرعی لبنی‪ ،‬انتقال محصوالت لبنی‬
‫ساختمان کشتارگاه های عصری (گاو‪ ،‬گوسفند‪ ،‬مرغ)‪،‬‬ ‫‪41‬‬
‫وسایل الزم برای ذبح حیوانات‬
‫طریقه های ذبح حیوانات در کشور های مختلف‬ ‫‪42‬‬
‫جهان‪ ،‬ذبح در کشورهای اسالمی‪ ،‬فکتور های‬
‫تاثیرگذار در خارج شدن خون از بدن در هنگام ذبح‬
‫کارعملی‬ ‫خواص فزیکی و کیمیاوی عسل‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬
‫بسته بندی و مارکتینگ عسل‬ ‫‪44‬‬
‫انواع پوست حیوانات‪ ،‬مشخصات پوست مناسب‬ ‫‪45‬‬
‫کارعملی‬ ‫سورت و درجه بندی پوست‪ ،‬رنگ آمیزی پوست‬ ‫‪46‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی ونتیجه گیری‬ ‫‪47‬‬
‫رهنمای امتحان و حل مشکل‬ ‫‪48‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫دانش کافی جهت بسته بندی‪،‬‬
‫نگهداری‬ ‫و‬ ‫ذخیره‬ ‫انتقال‪،‬‬
‫محصوالت حیوانی از قبیل شیر‪،‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫گوشت‪ ،‬تخم و غیره‪.‬دریافت راه‬
‫های مختلف جهت ازدیاد بخشیدن‬
‫در شیلف الیف محصلوات حیوانی‬
‫فرق بین محصوالت حیوانی با‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫کیفیت و بی کیفیت و تقلبی‬
‫تشویق محصلین بخاطر سهم گیری‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فعال در فعالیت های مربوط صنایع‬ ‫‪۳‬‬
‫لبنی‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫ماخذ اساسی‬
‫‪1- Adnan Y. Tamime. 2007. Structure of Dairy Products. Blackwell. United Kingdom.‬‬
‫‪2- Adnan Y. Tamime. 2009. Milk Processing and Quality Management. Blackwell. United‬‬
‫‪Kingdom.‬‬
‫‪ -3‬پایان‪ ،‬رسول‪ .)1381( .‬اصول بهداشت و ایمنی کار در صنایع غذاییی‪ .‬آییژ‪ .‬اصفهان‪ .‬ایران‪.‬‬
‫‪ -4‬پایان‪ ،‬رسول‪ .)1379( .‬مبانی کنترول کیفیت در صنایع غذاییی‪ .‬انتشارات نوپردازان‪ .‬اصفهان‪ .‬ایران‪.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪ -1‬پور احمد‪ ،‬رضوان‪ .1376 .‬بهبود کیفیت فرآوده های شیر‪ .‬پارس پیداورا‪.‬‬
‫‪ -2‬فاطمی‪ ،‬حسن‪ .)1383( .‬اصول تکنولوژی نگهداری مواد غذاییی‪ .‬شرکت سهامی انتشار‪ .‬تهران‪ .‬ایران‪.‬‬
‫‪ -3‬گلستانی‪ ،‬عبدالودود‪ .1368 .‬تکنالوژی مواد غذاییی‪ .‬پوهنتون کابل‪ .‬افغانستان‪.‬‬
‫‪ -4‬الماس‪ ،‬محمد مهدی‪ .1396 .‬تکنالوژی شیر‪ .‬مطبعه پوپل‪ .‬افغانستان‪.‬‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون علم پشم وپوست قره قل‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پشم وپوست قره قل‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0864‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫پرورش گوسفند وبز‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‪:‬‬

‫این مضمون در سمستر هشتم دیپارتمنت علوم حیوانی تدریس میگردد‪ ،‬با سپری نمودن این مضمون محصلین قادر خواهد با نسبت به انواع‬
‫پشم ازنگاه استفاده وهمیت آن آشنایی پیدا نمود وهمچنان در قسمت سورت واستندرد پوست قره قل وپشم معلومات علمی را کسب‬
‫خواهند نمود‪.‬‬

‫هدف کورس‬

‫هدف این مضمون آشنایی محصلین با انواع الیاف حیوانی (پشم)‪ ،‬انواع پوست قره قل می باشد‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬پشم و اهمیت اقتصادی آن‪ ،‬تاریخچه پشم‪ ،‬خصوصیات پشم‬

‫فصل دوم‪ :‬ساختمان الیاف پشم‬

‫ساختمان مایکروسکوپی الیاف پشم‪ ،‬چگونگی تهیه پشم‪ ،‬انواع های تار های پشم‪ ،‬طبقه بندی پشم گوسفندان‪ ،‬نژاد های گوسفند‬

‫فصل سوم‪ :‬خواص کیمیاوی و فزیکی پشم‬

‫عوامل تاثیر گذار باالی پشم‪ ،‬قدرت ارتجاعیت پشم‪ ،‬استحکام پشم‪ ،‬قدرت و خواص انتقال جریان برقی پشم‪ ،‬خواص حرارتی پشم‬

‫فصل چهارم‪:‬بیولوژی الیاف پشم‬

 ‫هستولوژی پوست‪ ،‬نموی موی و پشم‪ ،‬غشای داخلی ریشه موی‪ ،‬غشای خارجی ریشه موی‪ ،‬عضله موی‬

‫فصل پنجم‪:‬مشخصات الیاف پشم‬

‫جنسیت پشم‪ ،‬کیفیت پشم‪ ،‬درجه بندی و سورت بندی پشم‪ ،‬اجزای کثافت (ضایعات) پشم‪ ،‬اهمیت اقتصادی پاکی و ناپاکی در الیاف‬
‫پشم‪ ،‬تعین کثافت توسط تخمین نمودن‬

‫فصل ششم‪ :‬موها و رشته های مخصوص در صنعت منسوجات‬

‫موی بز انگورا‪ ،‬الیاف کشمیر یا پت (کرک)‪ ،‬موی شتر‪ ،‬موی گاو‪ ،‬موی اسپ‪ ،‬موی خوگوش‪ ،‬موی الما‪ ،‬ابریشم‬

‫فصل هفتم‪:‬آماده ساختن پشم برای فروش‬

‫تنظیم واداره نسلگیری‪ ،‬عملیه نشانی کردن‪ ،‬عملیه قیچی نمودن‪ ،‬بسته بندی‬

‫فصل هشتم‪ :‬شستشوی پشم‬

‫وسایل شستشوی پشم‪ ،‬عملیه کاربونایزینگ‬

‫فصل نهم‪ :‬پوست قره قل‬

‫تاریخچه گوسفند قره قل‪ ،‬اهمیت اقتصادی قره قل‪ ،‬مشخصات گوسفند قره قل‪ ،‬انواع مختلف پوست قره قل‪ ،‬روش پرورش گوسفند قره‬
‫قل در افغانستان‪ ،‬آماده کردن گوسفند قره قل جهت نسل گیری‪ ،‬روش پرورش گوسفند نژاد خالص‬

‫فصل دهم‪ :‬موقعیت و وضع چراگاه در پرورش گوسفند قره قل‬

‫نگهداری و مدافع از چراگاه کنونی کشور‪ ،‬اصالح چراگاه و حفر چاه های آب آشامیدنی برای گوسفندان‪ ،‬وضع کنونی و دورنمای‬
‫گوسفند قره قل‬

‫فصل یازدهم‪:‬تولید پوست قره قل‬

‫گل قره قل و انواع مختلف آن‪ ،‬تاثیر وراثت باالی مشخصات پوست‪ ،‬بهبود علمی کیفیت پوست‪ ،‬بهبود کیفیت پوست توسط انتخاب‪،‬‬
‫تغذیه گوسفندان حامله‪ ،‬تشخیص از نظر زو تکنیکی‪ ،‬تشخیص از نقطه نظر استعمال پوست‬

‫فصل دوازدهم‪ :‬کشتار بره‪ ،‬تهیه و صدور پوست‬

‫تاثیر عمل دباغی باالی کیفیت پوست‪ ،‬سورت بندی پوست قره قل‪ ،‬تجارت پوست قره قل‪ ،‬مطالعه مقایسوی پوست های افغانی و خارجی‬
 ‫فصل سیزدهم‪ :‬مشکالت قره قل و راه های حل آن‬

‫بر قرار ساختن موازنه بین عواید تولید گوشت و پوست‪ ،‬بلند بردن قیمت پوست در داخل کشور‪ ،‬بلند بردن نرخ اسعاری قره قل‪ ،‬اعطای‬
‫تقاوی به مالدار‪ ،‬تشکیل کوپراتیف های واقعی فروش قره قل‪ ،‬پیشنهادات راجع به وضع بهبود قره قل‬

‫کارعملی‬

‫معرفی انواع پشم‪ ،‬معرفی انواع پوست قره قول‪ ،‬معیار های تعیین کیفیت پشم‪ ،‬موارد استفاده پشم‪ ،‬انواع پوست قره قل‪ ،‬کیفیت پوست قره‬
‫قل‪ ،‬سورت نمودن پوست قره قل‪ ،‬آش دادن دادن پوست قره قل‪ ،‬استندرهای بین المللی پشم وپوست قره قل‪.‬‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پشم وپوست قره قل‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هشتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پشم و پوست قره قل‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬

‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معرفی مضمون وتشریح کورسس پالیسی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫پشم و اهمیت اقتصادی آن‬ ‫‪2‬‬
‫تاریخچه پشم‪ ،‬خصوصیات پشم‬ ‫‪3‬‬
‫ساختمان مایکروسکوپی الیاف پشم‬ ‫‪4‬‬ ‫دوم‬
‫چگونگی تهیه پشم‪ ،‬انواع های تار های پشم‬ ‫‪5‬‬
‫طبقه بندی پشم گوسفندان‬ ‫‪6‬‬
‫نژاد های گوسفند‬ ‫‪7‬‬ ‫سوم‬
‫عوامل تاثیر گذار باالی پشم‬ ‫‪8‬‬
‫قدرت ارتجاعیت پشم‪ ،‬استحکام پشم‬ ‫‪9‬‬
‫قدرت و خواص انتقال جریان برقی پشم‪ ،‬خواص‬ ‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫حرارتی پشم‬
‫هستولوژی پوست‬ ‫‪11‬‬
‫نموی موی و پشم‪ ،‬غشای داخلی ریشه موی‬ ‫‪12‬‬
‫غشای خارجی ریشه موی‪ ،‬عضله موی‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫جنسیت پشم‪ ،‬کیفیت پشم‪،‬‬ ‫‪14‬‬
‫درجه بندی و سورت بندی پشم‪ ،‬اجزای کثافت‬ ‫‪15‬‬
‫(ضایعات) پشم‬
‫اهمیت اقتصادی پاکی و ناپاکی در الیاف پشم‪ ،‬تعین‬ ‫‪16‬‬ ‫ششم‬
‫کثافت توسط تخمین نمودن‬
‫موی بز انگورا‪ ،‬الیاف کشمیر یا پت (کرک)‬ ‫‪17‬‬
‫موی شتر‪ ،‬موی گاو‪ ،‬موی اسپ‬ ‫‪18‬‬
‫موی خوگوش‪ ،‬موی الما ابریشم‬ ‫‪19‬‬ ‫هفتم‬
‫تنظیم واداره نسلگیری‪،‬‬ ‫‪20‬‬

‫عملیه نشانی کردن‬ ‫‪21‬‬

‫عملیه قیچی نمودن‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
‫بسته بندی‬ ‫‪23‬‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬
‫‪ :‬شستشوی پشم‪ :‬وسایل شستشوی پشم‬ ‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫عملیه کاربونایزینگ‬ ‫‪26‬‬
‫تاریخچه گوسفند قره قل‪ ،‬اهمیت اقتصادی قره قل‪،‬‬ ‫‪27‬‬
‫مشخصات گوسفند قره قل‪ ،‬انواع مختلف پوست قره‬ ‫‪28‬‬ ‫دهم‬
‫قل‬
‫روش پرورش گوسفند قره قل در افغانستان‬ ‫‪29‬‬
‫آماده کردن گوسفند قره قل جهت نسل گیری‪ ،‬روش‬ ‫‪30‬‬
‫پرورش گوسفند نژاد خالص‬
‫موقعیت و وضع چراگاه در پرورش گوسفند قره قل‪:‬‬ ‫‪31‬‬ ‫یازدهم‬

‫نگهداری و مدافع از چراگاه کنونی کشور‬

‫اصالح چراگاه و حفر چاه های آب آشامیدنی برای‬ ‫‪32‬‬
‫گوسفندان‬
‫وضع کنونی و دورنمای گوسفند قره قل‬ ‫‪33‬‬
‫تولید پوست قره قل‪ :‬گل قره قل و انواع مختلف آن‪،‬‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫تاثیر وراثت باالی مشخصات پوست‬
‫بود علمی کیفیت پوست‪ ،‬بهبود کیفیت پوست توسط‬ ‫‪35‬‬
‫انتخاب‪،‬‬
‫تغذیه گوسفندان حامله‪ ،‬تشخیص از نظر زو تکنیکی‪،‬‬ ‫‪36‬‬
‫تشخیص از نقطه نظر استعمال پوست‬
‫کشتار بره‪ ،‬تهیه و صدور پوست‪:‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬

‫تاثیر عمل دباغی باالی کیفیت پوست‬

‫سورت بندی پوست قره قل‬ ‫‪38‬‬
‫تجارت پوست قره قل‬ ‫‪39‬‬
‫مطالعه مقایسوی پوست های افغانی و خارجی‬ ‫‪40‬‬ ‫چهاردهم‬

‫مشکالت قره قل و راه های حل آن‪ :‬بر قرار ساختن‬ ‫‪41‬‬

‫موازنه بین عواید تولید گوشت و پوست‬
‫بلند بردن قیمت پوست در داخل کشور‪ ،‬بلند بردن نرخ‬ ‫‪42‬‬
‫اسعاری قره قل‬
‫اعطای تقاوی به مالدار‪ ،‬تشکیل کوپراتیف های واقعی‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬
‫فروش قره قل پیشنهادات راجع به وضع بهبود قره قل‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی انواع پشم‪ ،‬معرفی انواع پوست قره‬ ‫‪44‬‬
‫قول‬
‫کارعملی‪ :‬معیار های تعیین کیفیت پشم‪ ،‬موارد استفاده‬ ‫‪45‬‬
‫پشم‪ ،‬انواع پوست قره قل‪ ،‬کیفیت پوست قره قل‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬سورت نمودن پوست قره قل‪ ،‬آش دادن‬ ‫‪46‬‬ ‫شانزدهم‬
‫دادن پوست قره قل‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫کارعملی‪ :‬استندرهای بین المللی پشم وپوست قره قل‪.‬‬ ‫‪47‬‬
‫نتیجه گیری و رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬

‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آشنائی محصلین با انواع الیاف حیوانی‬ ‫‪۱‬‬
‫آشنائی محصلین با اهمیت اقتصادی‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫وکاربرد پشم‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آشنایی محصلین با تولیدات پشم‬ ‫‪۳‬‬

‫‪1.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪1.886‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫ماخذ اساسی‬

‫‪ -1‬جاللی‪ ،‬میر جمال ‪ 1386‬اصول نوین پرورش گوسفند انتشارات پرتو واقعه تهران‬

‫‪ -2‬صالحی‪ ،‬نیکخواه‪ ،‬علی ‪ 1378‬رشد پشم و معایب آن انتشارات دانشگاه تهران‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪ -1‬نوری‪ ،‬سعادات ‪ 1382‬اصول نگهداری پرورش گوسفند انتشارات اشرافی تهران‬

 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی تکثیر‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫فیزیولوژی تکثیری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0865‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪3‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫فیزیولوژی حیوانی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاد مضمون‬

‫معرفی مضمون‬

‫مضمون فزیولوژی تکثری یک مضمون مهم تخصصی بوده‪ ،‬این مضمون درسمسترهشتم سه کردیت در هفته تدریس میگردد‪ .‬تطبیقات‬
‫نظر به عدم امکانات که وجود دارد در ساعات درسی میتودهای ذخیره سازی اسپرم وتطبق القاح مصنوعی تدریس میگردد‪.‬‬

‫هدف مضمون‪:‬‬

‫هدف عمده از تدریس این مضمون آشنایی محصلین با سیستم تولید مثل حیوانات فارم وچالشهای تولید مثل می و راه های حل شان می‬
‫باشد‪.‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه وتاریخچه‬

‫عملیه تکثر‪ ،‬اهمیت تکثر در حیوانات اهلی فارم‪ ،‬مراحل دوره تکثیری‪ ،‬عوامل موثر بر تولید مثل در حیوانات فارم‬

‫فصل دوم‪ :‬اناتومی و فزیولوژی سیستم تکثری حیوان‬

‫دستگاه تناسلی حیوان ماده‪ ،‬تخمدانها‪ ،‬وظایف تخمدان ها‪ ،‬ساختمان و اندازه تخمه‪ ،‬قشرهای تخم‪ ،‬تخمریزی‪ ،‬تشکیل‪ ،‬انکشاف و زایل‬
‫شدن جسم زرد‪ ،‬وظایف اندوکراینی تخمدان ها‪ ،‬الف‪ -‬وظایف استروجن ها در بدن‪ ،‬ب‪ -‬وظایف پروجسترون‪ ،‬لوله های رحمی‪،‬‬
‫رحم‪ ،‬گردن رحم‪ ،‬مهبل وفرج‪ ،‬تاثیر هورمون ها باالی حیوان مونث‪.‬‬
‫دستگاه تناسلی حیوان نر‪ :‬بیضه ها‪ ،‬مارفولوژی‪ ،‬کیسه بیضه وبند بیضه‪ ،‬کنترول درجه حرارت‪ ،‬جنب بیضه‪ ،‬انتقال‪ ،‬تغلیظ‪ ،‬ذخیره‪ ،‬بلوغ‪،‬‬
‫مجرای وابران ومیزراه‪ ،‬غدد وزیکولی‪ ،‬غدد پروستات‪ ،‬غدد پیازی پیشابراهی‪ ،‬قضیب‪ ،‬غالف قضیب‬

‫فصل سوم‪ :‬هورمونهای اولیه تولید مثل‬

‫غده هایپوتالموس‪ ،‬معرفی ‪ ،GnRH‬هورمون های غده هیپوفیز‪ ،‬هورمون ‪ ،F.S.H.‬هورمون ‪ ،L.H‬هورمون لکتوجن‪ ،‬هورمونهای غدد‬
‫جنسی‪ ،Estrogen, Progestron, Testestron, Endrogen،‬غده فوق کلیوی (‪ ،)Adrenal Gland‬غده صنوبری‬
‫(‪)Pineal Gland‬‬

‫فصل چهارم‪ )Gametogenesis) :‬تولید حجرات جنسی‬

‫مراحل تولید اسپرم‪ ،‬اسپرماتوسیتوژنز‪ ،‬اسپرمیوژنز‪ ،‬بلوغ اسپرم‪ ،‬مورفولوژی‪ ،‬کنترل هورمونی تولید اسپرم‪ ،‬ظرفیت پذیری‪ ،‬سپرم‪ ،‬تولید‬
‫تخمک‪ ،‬تخمک گذاری‬

‫فصل پنجم‪ :‬دوران بقه طلبی‬

‫بلوغیت‪ ،‬عوامل تاثیر گزار در بلوغیت‪ ،‬استروس سایکل‪ ،‬پرواستروس‪ ،‬استروس‪ ،‬مت استروس‪ ،‬دی استروس‪ ،‬رفتارجفتگیری‪ ،‬درحیوانات‬
‫مختلف‪ ،‬حیوانات فصل زا‬

‫فصل ششم‪ :‬مراحل حامله گی‬

‫تشکیل زایگوت‪ ،‬دوگانگی زایی‪ ،‬النه گزینی در دیوار رحم‪ ،‬تشکیل الیه های جنین‪ ،‬الیه های زاینده‪ ،‬پرده های خارجی جنین‪ ،‬تشکیل‬
‫عضویت‪ ،‬رشد جنین‪ ،‬هورمونهای مهم برای حامله داری‬

‫فصل هفتم شیردهی‬

‫ساختمان غدۀ پستان‪ ،‬اناتومی‪ ،‬مارفولوژی‪ ،‬تنظیم هورمونها‪ ،‬رشد ووظیفه غدۀ پستان‪ ،‬ترشح شیر‪ ،‬ترکیب شیر‬

‫فصل هشتم زایمان وبهبودی پس ازآن‬

‫نزیدک شدین زایمان‪ ،‬چرخش وقرارگرفتن جنین دردروضعیت تولد‪ ،‬تغیرات غدد پستان‪ ،‬زایمان‪ ،‬شروع هورمونی‪ ،‬مراقبت ازنوزاد‪،‬‬
‫جفت ماندگی‪ ،‬بازگشت به حالت طبیعی‬

‫فصل دهم‪ :‬تشخیص حاملگی‬

‫درگاو‪ ،‬لمس راست روده‪ ،‬تشخیص تفریقی‪ ،‬سنجش پروژسترون موجود درشیر‪ ،‬میش وبز‪ ،‬مادیان‪ ،‬سونوگرافی‬

‫فصل یازدهم‪ :‬القاح مصنوعی‬

‫مقدمه وتاریخچه القاح مصنوعی‪ ،‬مزایا ومعایب القاح مصنوعی‪ ،‬جمع آوری اسپرم‪ ،‬ارزیابی منی‪ ،‬پروسس‪ ،‬ذخیره وزوب استعمال منی‪،‬‬
‫روش های القاح نمودن‪ ،Super ovulation ،‬همزمان سازی نرطلبی‬

‫کارعملی‪:‬‬

‫معرفی نمودن سیستم تناسلی حیوان مونث‪ ،‬معرفی نمودن سیستم تناسلی حیوان مذکر‪ ،‬تشریح تخمه واسپرم‪ ،‬عملیه القاح و‬
‫‪ ،implantation‬استفاده از مایکروسکوپ‪ ،‬غلظت سلولهای اسپرم‪ ،‬شمارش مستقیم حجرات‪ ،‬رنگ سنج فتوالکتریک‪ ،‬شمارش برقی‬
‫ذرات‪ ،‬مارفولوژی اسپرم‪ ،‬آماده نمودن سالید‪ ،‬سالید های رنگ آمیزی‪ ،‬آزمایش وشمارش‪ ،‬رنگ آمیزی تفریقی اسپرزنده ومرده‪.‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون فیزیولوژی تکثیر‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪3‬‬ ‫هشتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫فیزیولوژی تکثیر‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬

‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫معلومات عموم وتشریح کورسس پالیسی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫عملیه تکثر‪ ،‬اهمیت تکثر در حیوانات اهلی فارم‬ ‫‪2‬‬
‫مراحل دوره تکثیری‪ ،‬عوامل موثر بر تولید مثل در‬ ‫‪3‬‬
‫حیوانات فارم‬
‫دستگاه تناسلی حیوان ماده‪ ،‬تخمدانها‪ ،‬وظایف تخمدان‬ ‫‪4‬‬ ‫دوم‬
‫ها‪ ،‬ساختمان و اندازه تخمه‬
‫قشرهای تخم‪ ،‬تخمریزی‪ ،‬تشکیل‪ ،‬انکشاف و زایل‬ ‫‪5‬‬
‫شدن جسم زرد‪ ،‬وظایف اندوکراینی تخمدان ها‪ ،‬الف‪-‬‬
‫وظایف استروجن ها در بدن‪ ،‬ب‪ -‬وظایف پروجسترون‬
‫لوله های رحمی‪ ،‬رحم‪ ،‬گردن رحم‪ ،‬مهبل وفرج‪ ،‬تاثیر‬ ‫‪6‬‬
‫هورمون ها باالی حیوان مونث‪.‬‬
‫دستگاه تناسلی حیوان نر‪ :‬بیضه ها‪ ،‬مارفولوژی‪ ،‬کیسه‬ ‫‪7‬‬ ‫سوم‬
‫بیضه وبند بیضه‪ ،‬کنترول درجه حرارت‬
‫جنب بیضه‪ ،‬انتقال‪ ،‬تغلیظ‪ ،‬ذخیره‪ ،‬بلوغ‪ ،‬مجرای وابران‬ ‫‪8‬‬
‫ومیزراه‪ ،‬غدد وزیکولی‪ ،‬غدد پروستات‪ ،‬غدد پیازی‬
‫پیشابراهی‪ ،‬قضیب‪ ،‬غالف قضیب‬
‫هورمونهای اولیه تولید مثل‪ :‬غده هایپوتالموس‪ ،‬معرفی‬ ‫‪9‬‬
‫‪ ،GnRH‬هورمون های غده هیپوفیز‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫هورمون ‪ ،F.S.H.‬هورمون ‪ ،L.H‬هورمون لکتوجن‪،‬‬ ‫‪10‬‬ ‫چهارم‬
‫جنسی‪Estrogen, ،‬‬ ‫غدد‬ ‫هورمونهای‬
‫‪Progestron, Testestron, Endrogen‬‬
‫غده فوق کلیوی (‪ ،)Adrenal Gland‬غده صنوبری‬ ‫‪11‬‬
‫(‪)Pineal Gland‬‬
‫تولید حجرات جنسی‪ :‬مراحل تولید اسپرم‪،‬‬ ‫‪12‬‬
‫اسپرماتوسیتوژنز‪ ،‬اسپرمیوژنز‪ ،‬بلوغ اسپرم‬
‫مورفولوژی‪ ،‬کنترل هورمونی تولید اسپرم‪ ،‬ظرفیت‬ ‫‪13‬‬ ‫پنجم‬
‫پذیری‪ ،‬سپرم‪ ،‬تولید تخمک‪ ،‬تخمک گذاری‬
‫بلوغیت‪ ،‬عوامل تاثیر گزار در بلوغیت‬ ‫‪14‬‬
‫استروس سایکل‪ ،‬پرواستروس‪ ،‬استروس‪ ،‬مت استروس‬ ‫‪15‬‬
‫دی استروس‪ ،‬رفتارجفتگیری‪ ،‬درحیوانات مختلف‪،‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ششم‬
‫حیوانات فصل زا‬
‫مراحل حامله گی تشکیل زایگوت‪ ،‬دوگانگی زایی‬ ‫‪17‬‬
‫النه گزینی در دیوار رحم‪ ،‬تشکیل الیه های جنین‬ ‫‪18‬‬
‫الیه های زاینده‪ ،‬پرده های خارجی جنین‪ ،‬تشکیل‬ ‫‪19‬‬ ‫هفتم‬
‫عضویت‬
‫رشد جنین‪ ،‬هورمونهای مهم برای حامله داری‬ ‫‪20‬‬

‫شیر دهی‪ :‬ساختمان غدۀ پستان‪ ،‬اناتومی‬ ‫‪21‬‬

‫مارفولوژی‪ ،‬تنظیم هورمونها‪ ،‬رشد ووظیفه غدۀ پستان‬ ‫‪22‬‬ ‫هشتم‬
‫ترشح شیر‪ ،‬ترکیب شیر‬ ‫‪23‬‬
‫امتحان وسط سمستر‬ ‫‪24‬‬
‫زایمان وبهبودی پس ازآن نزیدک شدین زایمان‬ ‫‪25‬‬ ‫نهم‬
‫چرخش وقرارگرفتن جنین دردروضعیت تولد‪ ،‬تغیرات‬ ‫‪26‬‬
‫غدد پستان‪ ،‬زایمان‬
‫شروع هورمونی‪ ،‬مراقبت ازنوزاد‪،‬‬ ‫‪27‬‬
‫جفت ماندگی‪ ،‬بازگشت به حالت طبیعی‬ ‫‪28‬‬ ‫دهم‬
‫تشخیص حاملگی درگاو‪ ،‬لمس راست روده‬ ‫‪29‬‬
‫تشخیص تفریقی‪ ،‬سنجش پروژسترون موجود درشیر‪،‬‬ ‫‪30‬‬
‫میش وبز‬
‫میش‪ ،‬بز و مادیان‪ ،‬سونوگرافی‬ ‫‪31‬‬ ‫یازدهم‬
‫القاح مصنوعی‪ :‬مقدمه وتاریخچه القاح مصنوعی‪ ،‬مزایا‬ ‫‪32‬‬
‫ومعایب القاح مصنوعی‬
‫جمع آوری اسپرم‪ ،‬ارزیابی منی‪ ،‬پروسس‪ ،‬ذخیره‬ ‫‪33‬‬
‫وزوب استعمال منی‬
‫روش های القاح نمودن‪Super ovulation ،‬‬ ‫‪34‬‬ ‫دوازدهم‬
‫همزمان سازی نرطلبی‬ ‫‪35‬‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نمودن سیستم تناسلی حیوان مونث‬ ‫‪36‬‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫ساعات‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫کارعملی‪ :‬معرفی نمودن سیستم تناسلی حیوان مذکر‬ ‫‪37‬‬ ‫سیزدهم‬

‫کارعملی‪ :‬تشریح تخمه واسپرم‪ ،‬عملیه القاح و‬ ‫‪38‬‬

‫‪implantation‬‬
‫کارعملی‪ :‬استفاده از مایکروسکوپ‬ ‫‪39‬‬
‫کارعملی‪ :‬تعیین غلظت سلولهای اسپرم‬ ‫‪40‬‬ ‫چهاردهم‬

‫کارعمل‪ :‬شمارش مستقیم حجرات‬ ‫‪41‬‬

‫کارعملی‪ :‬رنگ سنج فتوالکتریک‬ ‫‪42‬‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬شمارش برقی ذرات‪ ،‬مارفولوژی اسپرم‬ ‫‪43‬‬ ‫پانزدهم‬
‫کارعملی‪ :‬آماده نمودن سالید‪ ،‬سالید های رنگ‬ ‫‪44‬‬
‫آمیزی‬
‫کارعملی‪ :‬آزمایش وشمارش‬ ‫‪45‬‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬رنگ آمیزی تفریقی اسپرزنده ومرده‪.‬‬ ‫‪46‬‬ ‫شانزدهم‬
‫جمع بندی‬ ‫‪47‬‬
‫رهنمای امتحان‬ ‫‪48‬‬
 ‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬ ‫‪.6‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪2.66‬‬
‫‪.4‬‬

‫‪2.496‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬
‫نتایج متوقعه‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪2.33‬‬
‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪2‬‬
‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪2.33‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪2.66‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اوسط عمومی‬
‫آشنایی محصلین مدریت تولید مثل‬
‫مثل‬
‫آشنایی محصلین با چالش های تولید‬
‫آشنایی محصلین با سیستم تولید مثل‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
 ‫ماخذ اساسی‬
‫‪1. BK Sigh (2005) Tex book of Andrology and Artificial Insemination in farm animal New-‬‬
‫‪Dehli.‬‬
‫‪2. Keith K. Schillo. 2009. Reproductive physiology of Mammals from farm to field and‬‬
‫‪beyond.USA‬‬
‫‪ .3‬جوهان‪ -‬ترجمه داکترمسعود هاشمی وسعید حسینی (‪ )1384‬فزیولوژی تولیدمثل کاربردی درحیوانات اهلی –‬
‫انتشارات فرهنگ جامع‪.‬‬

‫ماخذ کمکی‬

‫‪ -1‬شمینو‪ ،‬کاژنی‪ ،‬گزرین و ارگوووالت ترجمه داکترخسروقزوینیان وداکترعباس جواهری وایقان (‪.)1379‬‬
‫فزیولوژی تولید مثل والقاح مصنوعی کاربردی درگوسفند وبز‪ -‬دانشگاه سمنان‪.‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق (سمینار علمی ‪)1‬‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پروژه تحقیق (‪)1‬‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0752‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫احصائیه و ترح تجارب علمی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم وهشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫فصل ها وزیر فصل های مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬پیشنهاد تحقیق‬

‫اهمیت پالن تحقیق‪ ،‬ضرورت پالن تحقیق‪ ،‬محتویات الزمی یک پالن تحقیق‪ ،‬انتخاب مسئله تحقیق‪ ،‬تعیین اهداف وبیان اهمیت تحقیق‪،‬‬
‫مالحظات اخالقی‪ ،‬پالن کاری‪ ،‬بودجه‬

‫فصل دوم‪ :‬مفهوم وفلسفه تحقیق علمی‬

‫مشخصات کلی یک تحقیق علمی‪ ،‬قواعد تحقیق علمی‪ ،‬پیش نیازهای تحقیق علمی‪ ،‬انواع روشهای تحقیق علمی‪ ،‬تحقیق بنیادی‪ ،‬تحقیقات‬
‫کاربردی‪ ،‬تحقیقات تاریخی‪ ،‬تحقیق توصیفی‪ ،‬تحقیق همبستگی‪ ،‬تحقیق پس از واقعه‬

‫فصل سوم‪ :‬تحقیقات تجربی‬

‫انتخاب مسئله‪ ،‬مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق‪ ،‬تدوین فرضه‪ ،‬تعریف وبیان جامعه مورد مطالعه‪ ،‬انتخاب نمونه‪ ،‬تنظیم طرح‬
‫آزمایشی مناسب‪ ،‬اجرای آزمایش‪ ،‬اندازه گیری متغیرها‪ ،‬تجزه وتحلیل معلومات جمع آوری شده‪ ،‬استخراج نتایج‪ ،‬گزارش نتایج‬

‫فصل چهارم‪ :‬راپور تحقیق‬

‫عنوان‪ ،‬خالصه‪ ،‬مقدمه‪ ،‬نتایج‪ ،‬مناقشه‪ ،‬ماخذ‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه‬

‫‪.1‬‬
‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬
‫های حیوانی‪.‬‬

‫انکشاف علوم حیوانی‪.‬‬

‫انفرادی وگروپی‪.‬‬
‫ترویج وتعمیم علوم در بین جامعه‪.‬‬

‫تربیت کارشناسان ماهر وکادرهای ورزیده در سطح فارمها‪.‬‬

‫تقویه فکرعلمی واخالق علمی در بین محصالن وفارم داران‪.‬‬
‫رفع مشکالت مالداران در بخش غذا وتغذیه حیوانی‪،‬‬
‫چراگاه ها‪ ،‬جنتیک واصالح حیوانات ومنجمنت واداره فارم‬

‫پیش رفت تحقیقات علمی در ساحات مربوطه بشکل‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫آشنایی محصلین طرزنوشتن پیشنهاد‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱‬‬
‫تحقیق‬
‫آشنایی محصلین با مفهوم وفلسله‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۲‬‬
‫تحقیق‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آشنایی محصلین طرز نوشتن تحقیق‬ ‫‪۳‬‬

‫‪2.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫‪2.66‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.44‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬
‫معلومات اساسی‬
‫اختصاصی‬ ‫‪2‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫علوم حیوانی‬ ‫پروژه تحقیق‬ ‫زراعت‬

‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬

‫ارزیابی روزمره‬ ‫روش تدریس‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬
‫معلومات عمومی‬
‫اول و دوم‬
‫پیشنهاد تحقیق‪:‬اهمیت پالن تحقیق‬

‫ضرورت پالن تحقیق‪ ،‬محتویات الزمی یک‬

‫پالن تحقیق‪ ،‬انتخاب مسئله تحقیق‪ ،‬تعیین اهداف‬
‫وبیان اهمیت تحقیق‪ ،‬مالحظات اخالقی‪ ،‬پالن‬ ‫سوم‬
‫کاری‪ ،‬بودجه‬ ‫وچهارم‬
‫مفهوم وفلسفه تحقیق علمی‪ :‬مشخصات کلی‬
‫یک تحقیق علمی‪ ،‬قواعد تحقیق علمی‬
‫پیش نیازهای تحقیق علمی‪ ،‬انواع روشهای‬
‫تحقیق علمی‬ ‫پنجم‬
‫تحقیق بنیادی‪ ،‬تحقیقات کاربردی‪ ،‬تحقیقات‬ ‫وششم‬
‫تاریخی‬
‫تحقیق توصیفی‪ ،‬تحقیق همبستگی‪ ،‬تحقیق پس‬
‫از واقعه‬ ‫هفتم‬
‫وهشتم‬
‫تحقیقات تجربی‪ :‬انتخاب مسئله‪،‬‬

‫مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق‪،‬‬

‫تدوین فرضه‬ ‫نهم ودهم‬
‫تعریف وبیان جامعه مورد مطالعه‪ ،‬انتخاب نمونه‪،‬‬
‫تنظیم طرح آزمایشی مناسب‬ ‫یازدهم و‬
‫اجرای آزمایش‪ ،‬اندازه گیری متغیرها‬ ‫دوازدهم‬
‫سیزدهم‬
‫چهاردهم‬
‫دفاع از تحقیق‬ ‫پانزدهم‬
‫دفاع از تحقیق‬ ‫وشانزدهم‬
 ‫کورسپالیسی مضمون پروژه تحقیق ‪( 2‬سیمینار علمی ‪)2‬‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫پروژه تحقیق (‪)2‬‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0860‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫احصائیه و ترح تجارب علمی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون پروژه تحقیق (‪)2‬‬

‫تجزه وتحلیل معلومات جمع آوری شده‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫اول‬
‫استخراج نتایج‬

‫پرسش وپاسخ‬ ‫گزارش نتایج‬ ‫دوم وسوم‬

‫کارعملی‬ ‫راپور تحقیق‬

‫چهارم و پنجم‬
‫خالصه‬

‫کارعملی‬ ‫مقدمه‬ ‫ششم وهفتم‬

‫مواد و روش کار‬

‫نتایج بدست آمده‬

‫هشتم ونهم‬
‫کارعمل‬ ‫مناقشه‬

‫ماخذ‪ :‬انوا ع ماخذ نویسی‬

‫یازدهم‬
‫کارعملی‬ ‫کارعملی‪ :‬استفاده از کامپیوتر‬

‫کارعملی‬
‫دوازدهم‬
‫کارعملی‪ :‬تحلیل وتجزه نتایج‬
‫وسیزدهم‬
 ‫کارعملی‬ ‫نوشتن نهای نتیجه تحقیق‬ ‫چهاردهم‬

‫نوشتن مونوگراف‬
‫پانزدهم‬

‫دفاع از تحقیق‬ ‫دفاع از تحقیق‬

‫شانزدهم‬
‫دفاع از تحقیق‬

‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون کار آموزی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫علوم حیوانی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫کارآموزی (‪)Intership‬‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪AgAnSc 0863‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫اختصاصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫مفردات مضمون کارآموزی (انترشیپ)‬

‫مقدمه و اهمیت کار آموزی‬ ‫‪‬‬

‫نقش تطبیقات در ساحه‬ ‫‪‬‬
‫مشاهده امور و فعالیت های ادری‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت های مسلکی برای کسب مهارت های مسلکی‬ ‫‪‬‬
 ‫مراعات ونظم ودسپلین‬ ‫‪‬‬
‫حاضر بودن‪ ،‬سهمگیری در امور‬ ‫‪‬‬
‫آشناییی با قوانین و لوایح کار‬ ‫‪‬‬
‫مراعات ارزش های محیطی‬ ‫‪‬‬
‫مراعات اخالق اجتماعی‬ ‫‪‬‬
‫تحمل و کاردوستی‬ ‫‪‬‬
‫کسب مهارت های اداری‬ ‫‪‬‬
‫آشناییی با وسایل و ابزارکار‬ ‫‪‬‬
‫اخذ امتحان نظری وعملی‬ ‫‪‬‬
 ‫ضمایم‬

‫مضامین پوهنتون شمول(هشت سمستر ثقافت اسالم‪ ،‬مضامین مشترک بین ده رشته پوهنحی زراعت)‬

‫مفردات و پلان درسی هفته وار مضمون جهان بینی اسلامی‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪--------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫جهان بینی اسالمی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪SL-IC 0101‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫جهان بینی اسالمی در کاریکولم تحصیلی ثقافت اسالمی اولین و مهمترین مضمون از مضامین پوهنتون شمول ثقافت اسالمی است که‬
‫محصالن را بعد از آشناییی به مفهوم ثقافت اسالمی و انواع جهان بینی های مطرح در جهان‪ ،‬به اساسات جهان بینی اسالمی به گونه علمی‬
‫و مستدل آگاه می سازد‪ .‬قرار گرفتن مضمون جهان بینی اسالمی به عنوان نخستین مضمون ثقافت اسالمی در کاریکولم تحصیلی ثقافت‬
‫اسالمی بر حسب رعایت تسلسل منطقی و علمی صورت گرفته است‪ ،‬زیرا با توجه به اینکه عقاید و باور ها‪ ،‬اساس و بستر احکام تکلیفی‬
‫به شمار می روند‪ ،‬این مضمون بنیادین‪ ،‬مناسبترین مدخلی برای سایر مضامین ثقافت به شمار می رود‪.‬محصالن در ختم سمستر با مطالعه و‬
‫آگاهی ازین مضمون توانایی خواهند داشت تا پیرامون موضوعات اساسی جهان بینی که عبارت از شناخت‪ :‬خدا‪ ،‬انسان و هستی می باشد‪،‬‬
‫همراه با براهین و به گونه اکادمیکی‪ ،‬شناخت کلی حاصل نموده و در نتیجه می توانند به تنظیم رابطه درست و شایان یک انسان آگاه و‬
‫خردمند‪ ،‬با پروردگار هستی‪ ،‬انسان با انسان و چگونگی بهره گیری از نعمت عالم هستی اقدام نمایند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم اساسی ثقافت اسالمی‪ ،‬ابزارشناخت و گونه های شناخت‪ ،‬جهانبینی اسالمی و بیان آیات و احادیثی که‬ ‫‪‬‬
‫در باره جهانبینی و عقاید اسالمی آمده است‬
 ‫تشخیص و شناخت درست جهان بینی اسالمی و مقایسه آن با دیگر جهان بینی های غیر اسالمی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تبیین و توضیح نقش ایمان و عقیده اسالمی و ضرورت استفاده از وحی در تنظیم سالم حیات دنیوی و اخروی و بیداری حس‬ ‫‪‬‬
‫حضور خدا در همه عرصه های زندگی‪.‬‬
‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر اعتدال گرایی و فطری بودن ارزش های عقاید اسالمی و رابطه شرایع آسمانی و برتریت جهان بینی‬ ‫‪‬‬
‫اسالمی بر سایر جهان بینی ها‪.‬‬
‫توانایی دفاع علمی و اکادمیکی از عقاید و باور های اسالمی و تالش در ترویج آن‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫ورود به مضمون ثقافت اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫تعریف ثقافت اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫منابع ثقافت اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫اهداف ثقافت اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫فهم واستحکام عقیده اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫فهم درست عبادات اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫تربیه شخصیت اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫دفاع ازمعتقدات و اندوخته های اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫تعریف و انواع جهان بینی‬ ‫‪‬‬

‫انواع جهان بینی‬ ‫‪‬‬
‫جهان بینی توحیدی‪ ،‬جهان بینی فلسفی و جهان بینی علمی‬ ‫‪‬‬
‫تعریف دین‪ ،‬ایمان‪ ،‬اسالم و شریعت‬ ‫‪‬‬
‫برتریت جهان بینی اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫موضوعات جهان بینی اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫ایمان‬ ‫‪‬‬
‫بیان واژه های‪ :‬معجزه‪ ،‬کرامت – شفاعت – توسل اتفاقی و اختالفی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫انسان شناسی‬ ‫‪‬‬
 ‫معرفت‬ ‫‪‬‬
‫عبادت‬ ‫‪‬‬
‫اعمار زمین‬ ‫‪‬‬
‫اقامت شریعت اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫طبیعت شناسی‬ ‫‪‬‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫جهت تنظیم رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری‬
‫سالم از نعمات ارزنده عالم هستی‪.‬‬
‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و‬

‫‪2.4‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫فعال شان در عرصه های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه‬
‫حیات‬ ‫کشور در‬ ‫ثبات‬ ‫صلح و‬ ‫مؤثر در‬ ‫عناصر‬ ‫انسانی و‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تعالیممبتنی بر‬ ‫کلی پرتوی‬
‫اسالمی به‬ ‫مسایل‬ ‫ضیح‬ ‫تحکیمو تو‬
‫جهت تبیین‬ ‫نظری‬ ‫دانش‬ ‫‪ .4‬ارایه‬

‫‪2.4‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫اسالمی‪.‬‬ ‫بخش‬
‫دالیل نقلی و عقلی با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬

‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان‬ ‫‪.3‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪1‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1.8‬‬
‫الگوی های عملی تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪2.2‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫اسالمی‬
‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫اصول و مبانی کلی اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم‬
‫با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

‫مجموع‬
‫تالش در ترویج آن‪.‬‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫دیگر جهان بینی های غیر اسالمی‪.‬‬

‫بینی اسالمی بر سایر جهان بینی ها‪.‬‬

‫حضور خدا در همه عرصه های زندگی‪.‬‬
‫که در باره جهانبینی و عقاید اسالمی آمده است‬

‫های عقاید اسالمی و رابطه شرایع آسمانی و برتریت جهان‬

‫گونه های شناخت‪ ،‬جهانبینی اسالمی و بیان آیات و احادیثی‬

‫تشخیص و شناخت درست جهان بینی اسالمی و مقایسه آن با‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم اساسی ثقافت اسالمی‪ ،‬ابزارشناخت و‬

‫از وحی در تنظیم سالم حیات دنیوی و اخروی و بیداری حس‬

‫توانایی دفاع علمی و اکادمیکی از عقاید و باور های اسالمی و‬

‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر اعتدال گرایی و فطری بودن ارزش‬
‫تبیین و توضیح نقش ایمان و عقیده اسالمی و ضرورت استفاده‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫اول‬ ‫اول‬ ‫جهان بینی اسالمی‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬
‫ارزیابی‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫روش تدریس‬ ‫فعالیت استاد‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫محصل‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫بحث های مقدماتی پیرامون ثقافت‬
‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫اسالمی و ویژگی های آن‬
‫‪ ‬منابع ثقافت اسالمی‬
‫‪  2‬اهداف ثقافت اسالمی‪.‬‬ ‫دوم‬

‫گونه های جهانبینی و اساسات‬

‫‪3‬‬ ‫سوم‬
‫هریک‬
‫برتریت جهان بینی اسالمی و دالیل‬
‫‪4‬‬ ‫چهارم‬
‫آن‪.‬‬
‫تعریف دین‪ ،‬ایمان‪ ،‬اسالم و‬
‫شریعت‪ ،‬مؤمن‪ ،‬مسلمان‪ ،‬کافر‪،‬‬ ‫‪5‬‬ ‫پنجم‬
‫مشرک‪ ،‬ومنافق‪.‬‬
‫موضوعات جهان بینی اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫ارکان ایمان {ایمان به اهلل‪ ،‬راه های‬ ‫‪6‬‬ ‫ششم‬

‫شناخت خدا‪ :‬براهین اثبات و براهین‬
‫توحید‪.‬‬
‫ایمان به مالئکۀ‪ ،‬ایمان به کتاب های‬
‫‪7‬‬ ‫هفتم‬
‫آسمانی‬
‫ایمان به پیامبران‪ ،‬خاتمیت رسالت‬
‫پیامبر اسالم‪ ،‬ایمان به روز آخرت‪،‬‬
‫‪8‬‬ ‫هشتم‬
‫ایمان به قضاء وقدر و نقش ایمان در‬
‫زنده گی انسانها‪.‬‬

‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪9‬‬ ‫نهم‬

‫نواقض و منقصات ایمان { در‬ ‫‪o‬‬

‫نواقض ایمان بحث روی واژه های‬
‫والء و براء‪ ،‬سحر (جادو)‪ ،‬کفشناسی‬ ‫‪10‬‬ ‫دهم‬

‫و فال بینی }‬
 ‫مبارزه با انحرافات فکری (جنگ‬
‫فکری)‪ ،‬سیکولریزم – استشراق –‬ ‫‪11‬‬ ‫یازدهم‬
‫تنصیر‬
‫مفاهیم وحی‪ ،‬معجزه‪ ،‬کرامت –‬
‫‪12‬‬ ‫دوازدهم‬
‫شفاعت – توسل اتفاقی‪.‬‬
‫انسان شناسی‪:‬انسان از دیدگاه اسالم‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫خلقت انسان در نگرش اسالمی‪،‬‬
‫خلیفه بودن انسان‪ ،‬کرامت انسان و‬ ‫‪13‬‬ ‫سیزدهم‬

‫برتریت انسان بر مخلوقات دیگر‪.‬‬

‫مسئولیت ها و مکلفیت های انسان‬

‫در اسالم‪ ،‬معرفت‪ ،‬عبادت‪ ،‬اعمار‬ ‫‪14‬‬ ‫چهاردهم‬
‫زمین و اقامت شریعت اسالمی‬
‫طبیعت از دیدگاه اسالم‪ ،‬خلقت‬ ‫‪‬‬
‫طبیعت‪ ،‬استفاده از طبیعت‪ ،‬دنیا به‬
‫‪15‬‬ ‫پانزدهم‬
‫گونه وسیله دنیا منحیث هدف‪.‬‬

‫مخلوق بودن طبیعت و دلیل بودن‬ ‫‪‬‬

‫برای اثبات وجود خالق‪ ،‬حل‬
‫مشکالت محصالن و راهنمایی‬ ‫‪16‬‬ ‫شانزدهم‬

‫امتحان‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫جهان بینی اسالمی – دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬ ‫ماخذ اساسی‬

‫سلجوقی‪ ،‬صالح الدین (‪ ،)1346‬تجلی خدا در آفاق و آنفس‬ ‫‪.1‬‬

‫مطهری‪ ،‬مرتضی صدرا (‪ ،)1377‬مقدمه بر جهان بینی اسالمی‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫قرضاوی‪ ،‬یوسف (‪ ،)1388‬حقیقت توحید‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫حوی‪ ،‬سعید‪ ،‬اسالم دین فطرت‬ ‫‪.4‬‬
‫ریگی شفا‪ ،‬عبدالروءف (‪ ،)1394‬اسالم از دیدگاه عقل‪ ،‬اول (دیجیتال) ‪www.Aqeedeh.com‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫مآخذ کمکی‬
‫افغانی‪ ،‬سید جمال الدین‪ ،‬رد نیچیریه‬ ‫‪.6‬‬
‫مودودی‪ ،‬ابو اعلی (‪ ،)1362‬مبادی اسالم‪ ،1362 ،‬دارالعروبه للدعوه االسالمیه‬ ‫‪.7‬‬
‫محمودی‪ ،‬بابک‪ ،)1395( ،‬از نجوم شناسی تا خدا شناسی‪،‬‬ ‫‪.8‬‬
 ‫مفردات و پلان درسی هفته وار مضمون عبادات و حکمت های آن‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪----------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫عبادات و حکمت های آن‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪SL-IC 0201‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫در کاریکولم تحصیلی ثقافت اسالمی عبادات و حکمت های آن دومین مضمون از مضامین پوهنتون شمول ثقافت اسالمی‬
‫می باشد‪ ،‬که محصالن را به مفهوم عبادات که هدف اساسی آن بیان شمولیت عبادت در تمام عرصه های زنده گی انسان است‬
‫به گونه علمی و مستدل آگاه می سازد‪ .‬عبادات در حقیقت ثمره ایمان و شناخت معبود یکتا و آگاهی از نیاز های روحی و‬
‫مادی انسانی است که در سمستر اول تحت عنوان جهان بینی اسالمی به بحث گرفته شده است ولزوما مناسبت دارد تا به تعقیب‬
‫آن عبادات و حکمت های آن به بحث گرفته شود‪..‬محصالن در ختم سمستر با مطالعه و آگاهی ازین مضمون توانایی خواهند‬
‫داشت تا پیرامون مفهوم عبادات‪ ،‬انواع‪ ،‬شروط و حکم هریک با حکمت ها و آثار مرتبه بر آنها شناخت کلی حاصل نموده و‬
‫در نتیجه بدانند که عبادت یک ضرورت مبرم و فطری انسانی بوده‪ ،‬همانگونه که انسان جهت تقویه امور فزیکی خویش به آب‬
‫و غذا ضرورت دارد؛ جهت تقویه امور روحی و معنوی خویش نیز به عبادت ضرورت دارد و با توجه به وسعت مفهوم عبادت‪،‬‬
‫انسان را به عنوان عضو وقت شناس‪ ،‬منظم‪ ،‬مفید و پرتالش در جامعه تقدیم می نماید‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم اساسی عبادات‪ ،‬انواع‪ ،‬شروط‪ ،‬احکام و حکمت های هریک‪.،‬‬ ‫‪‬‬

‫شناخت و درک تفاوت عبادات اسالمی از عبادات شعایری سایر کیش های ساختگی بشری‬ ‫‪‬‬

‫تشریح و توضیح احکام عبادات خاص و عام به گونه علمی و اکادمیکی‪ ،‬شناخت پیآمد های فردی و اجتماعی ترک‬ ‫‪‬‬

‫عبادات اسالمی در روشنایی دالیل شرعی‪.‬‬

‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر حکمت ها و آثار مرتبه بر رعایت عبادات مالی و نقش آن در بر بهبود وضعیت اقتصادی‬ ‫‪‬‬

‫و اجتماعی جامعه اسالمی و انسانی‪.‬‬

‫شناخت بدعت ها و آثار مرتبه بر آن‪ ،‬دوری از قضاوت های افراطی و تفریطی در احکام عبادات‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‬

‫فصل اول‪ :‬تعریف عبادت در لغت و اصطالح‬

‫‪ ‬شروط عبادت‬
‫‪ ‬اهداف عبادت‬
‫‪ ‬مراتب عبادت‬
‫‪ ‬شمولیت و فراگیری عبادت در اسالم‬

‫فصل دوهم‪ :‬ارکان اسالم وحکمت های آنها‬

‫‪ ‬کلمه شهادت و جایگاه آن در عبادات‬

‫‪ ‬نماز و حکمت های آن‬
‫‪ ‬روزه و حکمت های آن‬
‫‪ ‬زکات و حکمت های آن‬
‫‪ ‬حج و حکمت های آن‬

‫فصل سوم‪ :‬حکم تارک عبادات‬

‫‪ ‬تارک نماز‬
‫‪ ‬تارک روزه‬
‫‪ ‬تارک زکات‬
‫‪ ‬تارک حج‬

‫فصل چهارم‪ :‬بدعت در عبادات‬

 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫و انسانی جهت تنظیم رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫انسانی و بهره گیری سالم از نعمات ارزنده عالم هستی‪.‬‬

‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور‬ ‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫سالم و فعال شان در عرصه های مهم انکشاف های حیاتی فردی و‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫اجتماعی جامعه انسانی و عناصر مؤثر در تحکیم صلح و ثبات کشور‬
‫‪.4‬‬

‫‪1‬‬
‫تبیین و تو‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫اسالمی‪.‬ضیح مسایل کلی اسالمی به‬ ‫جهتبخش‬
‫نظریحیات‬
‫دانشتعالیم‬
‫ارایهپرتوی‬
‫در‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫مبتنی بر دالیل نقلی و عقلی با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬ ‫نتایج متوقعه رشته‬
‫‪.3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫عنوان الگوی های عملی تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫میان سعادت دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬
‫‪.2‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و‬
‫ثقافت اسالمی‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت‬ ‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫عالی با اصول و مبانی کلی اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫و ارتباط اسالم با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫بشری‬
‫هریک‪.،‬‬

‫اجتماعی جامعه اسالمی و انسانی‪.‬‬

‫اسالمی در روشنایی دالیل شرعی‪.‬‬

‫آن در بر بهبود وضعیت اقتصادی و‬

‫انواع‪ ،‬شروط‪ ،‬احکام و حکمت های‬

‫عام به گونه علمی و اکادمیکی‪ ،‬شناخت‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم اساسی عبادات‪،‬‬

‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر حکمت ها و‬

‫تشریح و توضیح احکام عبادات خاص و‬

‫آثار مرتبه بر رعایت عبادات مالی و نقش‬

‫عبادات شعایری سایر کیش های ساختگی‬

‫پیآمد های فردی و اجتماعی ترک عبادات‬

‫شناخت و درک تفاوت عبادات اسالمی از‬
‫در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫بود‪:‬‬
‫‪ ‬پیامد های زشت بدعت‬
‫‪ ‬اسباب انتشار بدعت‬
‫‪ ‬دالیل تحریم بدعت‬
‫‪ ‬اقسام بدعت‬
‫‪ ‬تعریف بدعت‬

‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫شناخت بدعت ها و آثار مرتبه بر آن‪،‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دوری از قضاوت های افراطی و تفریطی در‬ ‫‪۵‬‬
‫احکام عبادات‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫دوم‬ ‫اول‬ ‫عبادات و حکمت های آن‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫متوقعه‬ ‫نتیجه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫بحث های مقدماتی پیرامون‬
‫و‬ ‫پرسش‬
‫کلیات مفاهیم و انگیزه عبادت‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫پاسخ‬
‫در اسالم‬
‫تعریف عبادت در لغت و‬
‫اصطالح شروط وجوب و‬
‫‪//‬‬ ‫پذیرش عبادات اهداف عبادت‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬
‫مراتب عبادتشمولیت و فراگیری‬
‫عبادت در اسالم‬
‫ارکان اسالم وحکمت های آنها‬
‫‪//‬‬ ‫کلمه شهادت و جایگاه آن در‬ ‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫عبادات‬
‫نماز و حکمت های آن‬ ‫‪‬‬
‫‪//‬‬ ‫تعریف نماز فضیلت نماز‬ ‫‪o 7‬‬ ‫چهارم‬

‫‪//‬‬ ‫شروط‪ ،‬ارکان ومفسدات نماز‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬

‫اقسام نماز‪ ،‬احکام و فضایل نماز‬

‫‪//‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ششم‬
‫جماعت حکمت ها و فوائد نماز‬
 ‫حکم تارک نماز‪ ،‬پیامدها و راه‬
‫‪//‬‬ ‫‪13‬‬ ‫هفتم‬
‫های درمان آن‪.‬‬
‫روزه و حکمت های آن‬

‫‪//‬‬ ‫‪15‬‬ ‫هشتم‬

‫تعریف روزه‪ ،‬اقسام روزه‪،‬‬
‫شروط و ارکان روزه‬

‫‪//‬‬ ‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪17‬‬ ‫نهم‬

‫فضایل روزه‪ ،‬مفسدات روزه‬

‫‪//‬‬ ‫حکمت ها و فوائد روزه‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬

‫حکم تارک روزه‪.‬‬

‫زکات و حکمت های آن‬ ‫‪‬‬
‫تعریف زکات‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬
‫ارکان وشروط زکات‬ ‫‪o‬‬

‫اموال زکات (زکات نقدین‪،‬‬

‫‪//‬‬ ‫مواشی‪،‬‬ ‫تجارتی‪،‬‬ ‫اموال‬ ‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬
‫وحاصالت زراعتی‬
‫مستحقین زکات‬ ‫‪o‬‬
‫حکمت ها وفواید زکات‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬

‫حکم تارک زکات‬

‫حج و حکمت های آن‬ ‫‪‬‬
‫تعریف حج‬ ‫‪o‬‬
‫شروط و ارکان حج‬ ‫‪o‬‬
‫مفسدات حج‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫حکمت ها و فواید حج‬ ‫‪o‬‬
‫حکم تارک حج‬ ‫‪o‬‬
‫عبادت های واجبی و نفلی‬ ‫‪o‬‬

‫بدعت در عبادات تعریف‬

‫بدعت اقسام بدعت دالیل‬
‫‪//‬‬ ‫‪29‬‬ ‫پانزدهم‬
‫تحریم بدعت اسباب انتشار‬
‫بدعت پیامد های زشت بدعت‪.‬‬
‫ارزیابی ؛ حل مشکالت‬
‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬
‫محصالن و راهنمایی امتحان‬
 ‫منابع یا مآخذ‪:‬‬
‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫عبادات و حکمت های آن – دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .1‬قرضاوی‪ ،‬یوسف (‪ ،)1394‬عبادت در اسالم‪ ،‬اول (دیجیتال)‬

‫‪www.Aqeedeh.com‬‬
‫‪ .1‬اصالحی‪ ،‬موالنا یوسف (‪ ،)1383‬فقه آسان‪ ،‬انتشارات میوند‬
‫‪ .2‬قادر مرزی‪ ،‬مال مسعود (‪ ،)1394‬تجلی حکمت در فلسفه ی پزشکی‬
‫احکام‪1394 ،‬‬ ‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬
‫‪ .3‬سید سابق (‪ ،)1394‬فقه السنه‪،‬‬
‫‪ .4‬الموصلی (‪ ،)1377‬االختیار لتعلیل المختار‪،‬‬
‫‪ .5‬شیخ صدوق (‪ ،)1390‬علل الشرایع‪ ،‬انتشارات وانک‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اخالقی اسالم‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪---------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫نظام اخالقی اسالم‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪SL-IC 0301‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫سوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫نظام اخالقی اسالم که متأسفانه در جوامع اسالمی امروزی کمتر جنبه تطبیقی و عملی دارد‪ ،‬در کاریکولم تحصیلی ثقافت‬
‫اسالمی سومین مضمون از مضامین پوهنتون شمول ثقافت اسالمی می باشد‪ ،،‬این مضمون ارتباط انسان را با نفس خودش و‬
‫افراد جامعه از حیث اخالق نیکو و یا رفتاری های نا شایسته مورد بررسی قرار می دهد‪ .‬نظام اخالقی در اسالم سرچشمه تمامی‬
‫نظامهای دیگر است‪ .‬از همینجاست که پیامبر اسالم اخالق را مستقیماً با عقیده و عبادت ارتباط داده است‪ .‬محصالن در ختم‬
‫سمستر با مطالعه و آگاهی ازین مضمون توانایی خواهد داشت تا در مورد مفهوم اخالق‪ ،‬فضایل و مکارم اخالق در فرد و جامعه‬
‫و تأثیرات آن و در مورد رذایل اخالقی در فرد و جامعه و پیامدهای بد آن‪ ،‬راه های عالج آن‪ ،‬شناخت و معلومات کامل بدست‬
‫آورده و در نتیجه‪ ،‬با دوری از علل و اسباب آغشته شدن در اخالق رذیله و تالش در الگو گیری از اسوه حسنه می توانند خود‬
‫را به اخالق نیکو و حمیده مزین سازند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم اساسی علم اخالق‪ ،‬مبانی اخالق اسالمی‪ ،‬فضایل و رذایل اخالقی از دیدگاه اسالم ارتباط‬ ‫‪‬‬

‫اخالق و عقاید و عبادات اسالمی‪.‬‬

‫تشخیص و شناخت درست اخالقیات اسالمی و مقایسه آن با دیدگاه سایر مکاتب اخالق غیر اسالمی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شناخت مکلفیت های اخالقی یک مسلمان از منابع اخالق اسالمی و سهگیری فعاالنه در نشر دعوت و ارزش های‬ ‫‪‬‬

‫اخالقی اسالم‪.‬‬
‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر حکمت ها و آثار مرتبه ارزش های اخالقی و پیامد گرفتاری به رذایل اخالقی‬ ‫‪‬‬

‫اسباب آغشته شدن به رذایل اخالقی و طرق درمان آن از منظر اخالق اسالمی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬مفهوم نظام اخالقی‬

‫‪ ‬تعاریف نظام اخالقی‬

‫‪ ‬اخالقی اسالم‬
‫‪ ‬فلسفه انواع اخالق‬
‫‪ ‬منابع اخالق اسالمی‬
‫‪ ‬مبانی نظام اخالق اسالمی‬

‫فصل دوهم‪ :‬ارزشهای اخالقی در نگرش اسالمی‬

‫‪ ‬فضایل اخالق‬
‫‪ ‬ارشادات قرآن‪ ،‬سنت و سلف صالح در ارتباط به اخالق‬
‫‪ ‬ارتباط اخالق با ایمان‪ ،‬عبادات و معامالت‬
‫‪ ‬تربیه و پرورش اخالق{ تزکیه نفس – عرایز انسانی و طرق دیگر}‬

‫فصل سوم‪ :‬مکارم اخالق‬

‫‪ ‬نمونه های از مکارم اخالقی فردی‬

‫‪ ‬نمونه های از مکارم اخالقی اجتماعی‬
‫‪ ‬پیامد های مکارم اخالقی در اصالح فرد و جامعه‬

‫فصل چهارم‪ :‬رذایل اخالقی‬

‫‪ ‬نمونه های از رذایل اخالقی فردی‬

 ‫‪ ‬نمونه های از رذایل اخالقی اجتماعی‬
‫‪ ‬علل واسباب آغشته شدن به رذایل اخالقی‬
‫‪ ‬پیامدهای زشت رذایل اخالقی در انحراف فرد وجامعه‬
‫‪ ‬عالج رذایل اخالقی در اسالم‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫جهت تنظیم رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫سالم از نعمات ارزنده عالم هستی‪.‬‬

‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و‬ ‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫فعال شان در عرصه های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫انسانی و عناصر مؤثر در تحکیم صلح و ثبات کشور در پرتوی تعالیم حیات‬
‫بخش اسالمی‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ .4‬ارایه دانش نظری جهت تبیین و تو ضیح مسایل کلی اسالمی به مبتنی بر‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫دالیل نقلی و عقلی با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬

‫‪.3‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫الگوی های عملی تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫اسالمی‬

‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با‬ ‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫اصول و مبانی کلی اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم‬
‫با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫و عبادات اسالمی‪.‬‬

‫اخالق غیر اسالمی‪.‬‬

‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫شناخت مکلفیت های‬

‫فعاالنه در نشر دعوت و‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم‬

‫رذایل اخالقی از دیدگاه‬

‫اخالق اسالمی‪ ،‬فضایل و‬
‫اساسی علم اخالق‪ ،‬مبانی‬

‫آن با دیدگاه سایر مکاتب‬

‫ارزش های اخالقی اسالم‪.‬‬

‫اخالق اسالمی و سهگیری‬
‫تشخیص و شناخت درست‬
‫اخالقیات اسالمی و مقایسه‬
‫اسالم ارتباط اخالق و عقاید‬

‫اخالقی یک مسلمان از منابع‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬ ‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫ارایه دالیل نقلی و عقلی بر‬
‫حکمت ها و آثار مرتبه‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۴‬‬
‫ارزش های اخالقی و پیامد‬
‫گرفتاری به رذایل اخالقی‬
‫اسباب آغشته شدن به رذایل‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اخالقی و طرق درمان آن از‬ ‫‪۵‬‬
‫منظر اخالق اسالمی‪.‬‬

‫‪2.2‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

 ‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫نظام اخالقی اسالم‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫بحث های مقدماتی پیرامون کلیات مفهوم نظام‬
‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫اخالقی‪ ،‬تعاریف نظام اخالقی‬
‫اخالقی اسالم فلسفه انواع اخالق منابع اخالق اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬ ‫دوم‬

‫مبانی نظام اخالق اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫‪5‬‬ ‫سوم‬

‫ارزشهای اخالقی در نگرش اسالمی‪ ،‬فضایل اخالق‪،‬‬

‫ارشادات قرآن‪ ،‬سنت و سلف صالح در ارتباط به‬ ‫‪7‬‬ ‫چهارم‬
‫اخالق‬
‫ارتباط اخالق با ایمان‪ ،‬عبادات و معامالت‬ ‫‪‬‬

‫تربیه و پرورش اخالق{ تزکیه نفس – غرایز انسانی و‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬

‫طرق دیگر‬
‫مکارم اخالق‪ ،‬نمونه های از مکارم اخالقی فردی‪،‬‬
‫‪11‬‬ ‫ششم‬
‫اخالص‪ ،‬محبت‪ ،‬صدق و امانت‬
‫صبر‪ ،‬انواع صبرو پاداش آن‪ ،‬توکل و تواضع‬ ‫‪o‬‬
‫‪13‬‬ ‫هفتم‬

‫حیاء و عفت‪ ،‬سخاوت‪ ،‬شجاعت‪ ،‬وفاء به عهد‬ ‫‪o‬‬

‫‪15‬‬ ‫هشتم‬

‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪17‬‬ ‫نهم‬

‫نمونه های از مکارم اخالقی اجتماعی‪ ،‬احترام و‬ ‫‪‬‬

‫شفقت‪ ،‬تعاون و همکاری و اصالح طلبی‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬

‫عفو ‪ ،‬ایثار ‪ ،‬عدالت ‪ ،‬تسامح‪ ،‬پیامد های مکارم‬ ‫‪o‬‬

‫اخالقی در اصالح فرد و جامعه‬ ‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫رذایل اخالقی‪ ،‬نمونه های از رذایل اخالقی فردی‪،‬‬
‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬
‫تکبر و خودخواهی ‪ ،‬دروغ ‪ ،‬خیانت و بخل‬
‫حسد ‪ ،‬سوء ظن و بدگمانی ‪ ،‬تعصب ‪ ،‬تملق‬ ‫‪o‬‬
‫وچاپلوسی‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬

‫نمونه های از رذایل اجتماع‪ ،‬استهزاء ‪ ،‬عیب جوئی‪،‬‬

‫لقب گذاری ‪ ،‬تجسس ‪ ،‬غیبت ‪ ،‬دشنام ‪ ،‬سخن چینی‪،‬‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫کینه وعداوت‪ ،‬اسراف و تبذیر‬
‫علل واسباب آغشته شدن به رذایل اخالقی‬ ‫‪‬‬
‫پیامدهای زشت رذایل اخالقی در انحراف فرد‬ ‫‪‬‬
‫‪29‬‬ ‫پانزدهم‬
‫وجامعه‪ ،‬عالج رذایل اخالقی در اسالم‬

‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و راهنمایی امتحان‬ ‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬

‫نوت‪ :‬جدول فوق در کتاب نصاب تحصیلی رشته گنجانیده نشده بلکه توسط استاد مضمون تهیه و در اول سمستر به دسترس‬
‫محصلین قرار‪.‬‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫نظام اخالقی اسالم ‪ -‬دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .１‬محمد غزالی‪ ،‬اخالق مسلمان‬

‫‪ .２‬طباره‪ ،‬عفیف عبدالفتاح (‪ ،)1388‬روح الدین اسالمی‪،‬‬
‫‪ .３‬محسنی‪ ،‬محمد آصف (‪ ،)1365‬روش جدید اخالق اسالمی‪ ،‬انتشارات‬
‫قبادی‬
‫‪ .４‬امام غزالی (‪ ،)1393‬احیاء علوم الدین‪ ،‬فردوس‬ ‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬

‫‪ .５‬ناصع علوان‪ ،‬عبداهلل (‪ ،)1394‬چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم‪،‬‬

‫دیجیتال‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اجتماعی اسالم‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪---------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫نظام اجتماعی اسالم‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪SL-IC 0401‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫نظام اجتماعی اسالم در سلسله ی مضامین ثقافت اسالمی‪ ،‬چهارمین مضمون است که با رعایت تسلسل منطقی میان مطالب‬
‫ثقافت اسالمی در سمستر های چهارم تدریس می شود‪.‬آگاهی ازین نظام‪ ،‬که روابط ذات البینی را میان افراد جامعه اسالمی و‬
‫رابطه جامعه اسالمی را با سایر جوامع غیر اسالمی‪ ،‬مطابق به رهنمود های آیات قران مجید و احادیث پیامبر اسالم بیان می دارد‪،‬‬
‫از ضرورت های مبرم جامعه اسالمی برای هر مسلمان شمرده می شود‪ .‬محصالن بعد از مطالعه و فراگیری این مضمون معلومات‬
‫کامل و مستدل را در مورد مفهوم نظام اجتماعی اسالم‪ ،‬اصول‪ ،‬مبانی و ویژه گی های آن‪ ،‬در مورد ساختار فرد و ساختار‬
‫خانواده‪ ،‬انحالل خانواده و روابط و آداب اجتماعی‪ ،‬مبارزه با انحرافات اجتماعی بدست آورده و در نتیجه‪ ،‬آداب و مکلفیت‬
‫هایش را درعرصه های زندگی فردی و اجتماعی در پرتوی رهنمود های نظام اجتماعی اسالم رعایت و در بهبود اوضاع‬
‫اجتماعی مسئوالنه سهم فعال خواهد گرفت‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با نظام با اساسات نظام اجتماعی اسالم و بیان آیات و احادیثی که در باره اجتماع و زندگی اجتماعی‬ ‫‪‬‬

‫آمده است‪.‬‬
‫درک و شناخت رابطه میان ساختار های فردی نظام اجتماعی اسالم با مبانی ساختارهای خانواده گی و اجتماعی‬ ‫‪‬‬

‫اسالم‪.‬‬
 ‫شناخت دالیل و رهنمود های شرعی حاکم بر جا معه و تفکیک آن از عرف های ناپسند‬ ‫‪‬‬

‫تشخیص اسباب خشونت خانواده گی وراه های حل آن‬ ‫‪‬‬

‫توانایی دفاع علمی و اکادمیکی از ارزش ها و کفالت نظام اجتماعی اسالم و طرق روش مبارزه با انحرافات اجتماعی‬ ‫‪‬‬

‫از منظر اسالم‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬مفهوم نظام اجتماعی‬

‫تعریف نظام اجتماعی اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫اصول و مبانی نظام اجتماعی اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫ویژه گی های نظام اجتماعی اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫اهداف نظام اجتماعی اسالمی { ذکر تشویق اسالم به برخی از خدمات اجتماعی و عام المنفعه ضروری هست}‬ ‫‪‬‬

‫فصل دوهم‪ :‬ساختار جامعه اسالمی از دیدگاه اسالم‬

‫ساختار فرد‬ ‫‪‬‬

‫ساختار خانواده‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬انحالل خانواده و راه های حل مشکالت آن‬

‫اسباب انحالل خانواده‬ ‫‪‬‬

‫اسباب خشونت خانواده گی وراه های حل آن‬ ‫‪‬‬
‫تحدید نسل و تنظیم خانواده از دیدگاه اسالم‬ ‫‪‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬روابط واداب اجتماعی‬

‫رابطه فرد با فرد‬ ‫‪‬‬

‫رابطه فرد با اجتماع‬ ‫‪‬‬
 ‫فصل پنجم‪ :‬مبارزه با انحرافات در جامعه اسالمی‬

‫انحرافات اخالقی‬ ‫‪‬‬

‫اختالط و مفاسد آن‬ ‫‪‬‬
‫فحشاء و عریانی‬ ‫‪‬‬
‫مسکرات و مخدرات‬ ‫‪‬‬
‫قمار‬ ‫‪‬‬
‫موسیقی و رقص‬ ‫‪‬‬
‫سوی استفاده از ابزار های معاصر (انترنیت‪ ،‬شبکه های اجتماعی‪ ،‬وتلویزیون)‬ ‫‪‬‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی جهت‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫تنظیم رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری سالم از نعمات‬
‫ارزنده عالم هستی‪.‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و فعال شان‬ ‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫در عرصه های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه انسانی و عناصر‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫مؤثر در تحکیم صلح و ثبات کشور در پرتوی تعالیم حیات بخش اسالمی‪.‬‬
‫‪.4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫ارایه دانش نظری جهت تبیین و تو ضیح مسایل کلی اسالمی به مبتنی بر دالیل نقلی‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫و عقلی با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪.3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان الگوی های‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫عملی تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت دنیا و آخرت‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫نمایند‪.‬‬
‫توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت اسالمی‬ ‫آگاه‪،‬‬ ‫همآهنگی‬
‫جوانانایجاد‬ ‫تربیه‬ ‫‪.2‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با اصول و‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫مبانی کلی اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم با دستآوردهای‬
‫علوم معاصر‪.‬‬

‫آن‬
‫اجتماعی اسالم‪.‬‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اجتماعی آمده است‪.‬‬

‫اجتماعی از منظر اسالم‬

‫و تفکیک آن از عرف های ناپسند‬
‫اجتماعی اسالم با مبانی ساختارهای خانواده گی و‬
‫درک و شناخت رابطه میان ساختار های فردی نظام‬
‫و بیان آیات و احادیثی که در باره اجتماع و زندگی‬

‫تشخیص اسباب خشونت خانواده گی وراه های حل‬

‫آشناییی کامل با نظام با اساسات نظام اجتماعی اسالم‬

‫نظام اجتماعی اسالم و طرق روش مبارزه با انحرافات‬

‫توانایی دفاع علمی و اکادمیکی از ارزش ها و کفالت‬
‫شناخت دالیل و رهنمود های شرعی حاکم بر جا معه‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫چهارم‬ ‫دوم‬ ‫نظام اجتماعی اسالم‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬

‫تعریف نظام اجتماعی اسالم اصول و مبانی نظام اجتماعی‬ ‫‪‬‬

‫پرسش و‬ ‫اسالم ویژه گی های نظام اجتماعی اسالم‬

‫پاسخ‬ ‫اهداف نظام اجتماعی اسالم { ذکر تشویق اسالم به برخی‬ ‫‪ 1‬‬ ‫اول‬

‫از خدمات اجتماعی و عام المنفعه ضروری هست}‬

‫ساختار جامعه اسالمی از دیدگاه اسالم‬ ‫‪o‬‬

‫ساختار فرد ایمان وعقیده اخالق و آداب‪ ،‬ساختار خانواده‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دوم‬
‫مفهوم خانواده‪ ،‬ساختار خانواده‪ ،‬ازدواج‪ ،‬مقدمات ازدواج‬

‫‪//‬‬ ‫اختیار همسر‪ ،‬آداب و شروط اختیار‪ ،‬اثار و نتایج اختیار‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬

‫تعریف نکاح‪ ،‬ارکان نکاح شروط نکاح { به نکاح های‬

‫‪//‬‬ ‫‪4‬‬ ‫چهارم‬
‫درست و نا درست اشاره شود}‪ ،‬آداب نکاح‬

‫مروری بر عادتهای مروجه در نکاح ها در افغانستان‪،‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪5‬‬ ‫پنجم‬
‫محرمات نکاح { به رضاعت اشاره شود}‬

‫آثار و نتایج ازدواج‪ ،‬حقوق زوجین {اشاره به تعدد زوجات‬

‫مهم است}‪ ،‬حقوق والدین حقوق اوالد (از جنین تا بلوغ)‬

‫‪//‬‬
‫{در ین جا به تبنی نیز اشاره شود}‬ ‫‪6‬‬ ‫ششم‬

‫آداب خانواده‬

‫انحالل خانواده و راه های حل مشکالت آن‪ ،‬اسباب انحالل‬

‫‪//‬‬ ‫‪7‬‬ ‫هفتم‬
‫خانواده‪ ،‬طالق‪ ،‬خلع‪ ،‬تفریق‬

‫‪//‬‬ ‫ارتداد‪ ،‬لعان‪ ،‬ظهارو ایالء‬ ‫‪8‬‬ ‫هشتم‬

 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬

‫‪//‬‬ ‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪9‬‬ ‫نهم‬

‫اسباب خشونت خانواده گی وراه های حل آن‬

‫‪//‬‬ ‫‪10‬‬ ‫دهم‬
‫تحدید نسل و تنظیم خانواده از دیدگاه اسالم‬

‫‪ :‬روابط واداب اجتماعی‪ ،‬رابطه فرد با فرد‪ ،‬رابطه فرد با‬

‫‪//‬‬ ‫‪11‬‬ ‫یازدهم‬
‫اجتماع‪ ،‬خویشاوندان‪ ،‬همسایه‪ ،‬جامعه‬

‫‪//‬‬ ‫حفاظت محیط زیست از دیدگاه اسالم‬ ‫‪12‬‬ ‫دوازدهم‬

‫مسئولیت فرد در اصالح جامعه‪ ،‬آداب اجتماعی‪ ،‬رعایت‬

‫‪//‬‬ ‫کرامت انسانی‪ ،‬آداب معاشرت‪ ،‬اداب خوردن و نوشیدن‪،‬‬ ‫‪13‬‬ ‫سیزدهم‬

‫اداب لباس پوشیدن‪ ،‬آداب سفر‬

‫انحرافات اخالقی‪ ،‬اختالط و مفاسد آن‪ ،‬فحشاء و عریانی‪،‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪14‬‬ ‫چهاردهم‬
‫مسکرات و مخدرات‪ ،‬قمار‪ ،‬موسیقی و رقص‬

‫سوی استفاده از ابزار های معاصر (انترنیت‪ ،‬شبکه های‬

‫‪//‬‬ ‫‪15‬‬ ‫پانزدهم‬
‫اجتماعی‪ ،‬وتلویزیون)‬

‫‪//‬‬ ‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و راهنمایی امتحان‬ ‫‪16‬‬ ‫شانزدهم‬

‫نوت‪ :‬جدول فوق در کتاب نصاب تحصیلی رشته گنجانیده نشده بلکه توسط استاد مضمون تهیه و در اول سمستر به دسترس‬
‫محصلین قرار‪.‬‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫نظام اجتماعی اسالم‪ -‬دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫علوان‪ ،‬ناصع (‪ ،)1385‬آداب خواستگاری زوجین‪،‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪ .2‬زحیلی‪ ،‬وهبه (‪ ،)1394‬فقه خانواده‪ ،‬دیجیتال‬
‫‪ .3‬مودودی‪ ،‬ابو اال علی (‪ ،)1394‬حجاب در اسالم‪ ،‬دیجیتال‬
‫‪ .4‬قطب‪ ،‬سید‪ ،‬عدالت اجتماعی اسالم‪ ،‬انجمن تربیه افکار‬
‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬
‫‪ .5‬ایوب‪ ،‬حسن‪ ،‬سلوک اجتماعی در اسالم‬
‫‪ .6‬سباعی‪ ،‬مصطفی‪ ،‬همکاری های اجتماعی‬
‫‪ .7‬مطهری‪ ،‬مرتضی (‪ ،)1360‬نظام حقوق زن در اسالم‪ ،‬انتشارات صدرا‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام سیاسی اسالم‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪----------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫نظام سیاسی اسالم‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪SL-IC 0501‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫پنجم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫نظام سیاسی اسالم از جمله نظام هایست که امروزه بیشتر از هر زمان دیگر دوچار شبهات و تاخت و تاز قرار گرفته و حتی منجر‬
‫به شیوع مفکوره پوچ جدائی دین از سیاست میان بعضی از مسلمانان نا آگاه گردیده است‪ .‬در این نظام که در سمستر های‬
‫پنجم تدریس می شود‪ ،‬محصالن در ختم این سمستر شناخت و معلومات کلی و مستدل را در مورد دالیل اثبات را بطه مستحکم‬
‫دین و سیاست‪ ،‬اصول و مبانی ساختار سیاسی و اهداف نظام سیاسی در اسالم حاصل نموده و در نتیجه خواهند دانست که‪.‬‬
‫دولت در نظام سیاسی اسالم چگونه تشکیل می شود؟ حقوق و وظایف رئیس دولت چیست؟ مکلفیت های رعیت کدام ها اند‬
‫؟چگونه دولت اسالمی ارتباطات خویش را با دولت های دیگرباید قایم سازد؟ و همچنان در مورد جنگ و صلح و اهمیت آن‬
‫د ر اسالم و اینکه چگونه اسالم صلح را تأمین نموده و گونه های مختلف صلح‪ ،‬صلح با تمام کشور های جهان طبق شروط و‬
‫اهداف آن چگونه تحقق می یابد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با مفهوم سیاست‪ ،‬نظریه سیاسی اندیشه اسالمی در منظومه نظام سیاسی اسالم‪ ،‬شناخت اساسات نظام‬ ‫‪‬‬

‫سیاسی اسالم حقوق وجایب رعیت و حاکم اسالمی‪.‬‬

‫شناخت رابطه دین و سیاست از منابع شرعی و عقلی‪ ،‬عوامل پندار جدایی دین و سیاست رابه اسالم و دموکراسی‬ ‫‪‬‬

‫درک و شناخت منابع نظام سیاسی اسالم‪ ،‬قوای متشکله و صالحیت های هریک اهیمت شورای در نظام سیاسی‬ ‫‪‬‬

‫اسالم‬
 ‫شناخت طرق انتخاب حاکم اسالمی‪ ،‬اسباب عزل و حکم خروج در برابر حاکم‬ ‫‪‬‬

‫معرفت اصول تأمین عدالت اجتماعی‪ ،‬تعامل با اتباع غیرمسلمان و چگونگی رابطه دولت اسالمی با دولت های غیر‬ ‫‪‬‬

‫اسالمی‪ ،‬حاالت صلح و جنگ‪.‬‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‪ :‬مفهوم نظام سیاسی در اسالم‬

‫مبانی نظام سیاسی اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫ویژه گی های نظام سیاسی اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫اهداف نظام سیاسی اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫اسالم و سیاست‬ ‫‪‬‬

‫‪ o‬دالیل اثبات وجود نظام سیاسی در اسالم‬

‫‪ o‬عوامل جدائی دین از دولت یا سیاست‬
‫‪ o‬پیامد های جدائی دین از سیاست‬
‫‪ o‬اسالم و دموکراسی‬

‫فصل دوهم‪ :‬دولت در نظام سیاسی اسالمی‬

‫تعریف دولت‬ ‫‪‬‬

‫عناصر متشکله دولت‬ ‫‪‬‬

‫ارکان دولت‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬وظایف دولت در نظام سیاسی اسالم‬

‫تحکیم شریعت وعدالت اجتماعی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تأمین امنیت‬ ‫‪‬‬

‫تأمین آزادی های عمومی‬ ‫‪‬‬

‫اقامه عدالت‬ ‫‪‬‬

‫دفاع از حریم دولت‬ ‫‪‬‬
 ‫امر به معروف ونهی از منکر‬ ‫‪‬‬

‫جمع آوری زکات‬ ‫‪‬‬

‫نشر دعوت‬ ‫‪‬‬

‫تأمین حقوق رعیت و واجبات رعیت در برابر دولت‬ ‫‪‬‬

‫تأمین خدمات وسهولت زندهگی برای مردم‬ ‫‪‬‬

‫فراهم نمودن زمینه تربیت وتعلیم برای همه‬ ‫‪‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬روابط دولت‬

‫روابط دولت اسالمی با دولت های اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫روابط دولت اسالمی با دولت های غیر اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬صلح درنظام سیاسی اسالم‬

‫تعریف صلح‬ ‫‪‬‬

‫شروط صلح‬ ‫‪‬‬

‫اهمیت صلح در اسالم‬ ‫‪‬‬

‫انواع صلح‬ ‫‪‬‬

‫نماد های صلح در اسالم‪.‬‬ ‫‪‬‬

 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی جهت تنظیم‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری سالم از نعمات ارزنده عالم‬
‫هستی‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و فعال شان در عرصه‬ ‫‪.5‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه انسانی و عناصر مؤثر در تحکیم‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫اسالمی به مبتنی بر دالیل نقلی و عقلی‬ ‫مسایل‬ ‫ضیح‬ ‫جهت تبیین‬ ‫دانش‬ ‫ارایه‬ ‫‪.4‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫کلیاسالمی‪.‬‬
‫بخش‬ ‫حیات‬ ‫تعالیم‬
‫پرتویو تو‬ ‫کشور در‬
‫ثباتنظری‬ ‫صلح و‬
‫با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.3‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان الگوی های عملی‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت اسالمی‬ ‫‪.2‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪۳‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با اصول و مبانی‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫کلی اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫برابر حاکم‬

‫صلح و جنگ‪.‬‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫حقوق وجایب رعیت و حاکم اسالمی‪.‬‬

‫جدایی دین و سیاست رابه اسالم و دموکراسی‬

‫های هریک اهیمت شورای در نظام سیاسی اسالم‬

‫منظومه نظام سیاسی اسالم‪ ،‬شناخت اساسات نظام سیاسی اسالم‬
‫آشناییی کامل با مفهوم سیاست‪ ،‬نظریه سیاسی اندیشه اسالمی در‬

‫چگونگی رابطه دولت اسالمی با دولت های غیر اسالمی‪ ،‬حاالت‬

‫معرفت اصول تأمین عدالت اجتماعی‪ ،‬تعامل با اتباع غیرمسلمان و‬
‫شناخت رابطه دین و سیاست از منابع شرعی و عقلی‪ ،‬عوامل پندار‬

‫درک و شناخت منابع نظام سیاسی اسالم‪ ،‬قوای متشکله و صالحیت‬

‫شناخت طرق انتخاب حاکم اسالمی‪ ،‬اسباب عزل و حکم خروج در‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫پنجم‬ ‫سوم‬ ‫نظام سیاسی اسالم‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬

‫مفهوم نظام سیاسی در اسالم‪ ،‬مبانی نظام سیاسی اسالمی‪،‬‬

‫پرسش‬
‫ویژه گی های نظام سیاسی اسالمی‪ ،‬اهداف نظام سیاسی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫و پاسخ‬
‫اسالمی‬

‫اسالم و سیاست‪ ،‬دالیل اثبات وجود نظام سیاسی در اسالم‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬

‫عوامل جدائی دین از دولت یا سیاست‪ ،‬پیامد های جدائی‬ ‫‪o‬‬

‫‪//‬‬ ‫دین از سیاست‬ ‫‪5‬‬ ‫سوم‬

‫‪//‬‬ ‫اسالم و دموکراسی‬ ‫‪7‬‬ ‫چهارم‬

‫دولت در نظام سیاسی اسالمی‪ ،‬تعریف دولت‬

‫‪//‬‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬

‫عناصر متشکله دولت‪ ،‬ارکان دولت‪ ،‬قوه اجرائیه (سرزمین‪،‬‬
‫اتباع‪ ،‬نظام‪ ،‬حاکمیت و استقالل)‬

‫رئیس دولت‪ ،‬حکم تعیین رئیس دولت‪ ،‬نامها و القاب رئیس‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫دولت‪ ،‬شروط و مواصفات رئیس دولت‬ ‫‪11‬‬ ‫ششم‬

‫طرق انتخاب رئیس دولت‪ ،‬حقوق و واجبات رئیس دولت‪،‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪13‬‬ ‫هفتم‬
‫عزل رئیس دولت‪ ،‬وزراء ووالت‪.‬‬
‫حقوق و واجبات رئیس دولت‪ ،‬عزل رئیس دولت‬
‫‪//‬‬ ‫‪15‬‬ ‫هشتم‬
‫وزراء ووالت‬

‫‪//‬‬ ‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪17‬‬ ‫نهم‬

‫قوه مقننه‪ ،‬تعریف قوه مقننه‪ ،‬شوراء‪ ،‬حکم شوراء‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫اهمیت شوراء‬

‫شروط وکیفیت انتخاب اعضاء شوراء‪ ،‬اختصاصات و‬

‫‪//‬‬ ‫صالحیت های اعضاء‪ ،‬عزل اعضاء شوراء‪ ،‬مقارنه شورای‬ ‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬
‫اسالمی و پارلمانهای معاصر‬
‫قوه قضائیه‪ ،‬تعریف قوه قضائیه‪ ،‬دیل مشروعیت آن‪ ،‬اهمیت‬ ‫‪‬‬
‫‪//‬‬ ‫قوه مقننه‪ ،‬شروط تعیین و جهت تعیین کننده آن‬ ‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬

‫وظایف دولت در نظام سیاسی اسالم‪ ،‬تحکیم شریعت‬

‫وعدالت اجتماعی‪ ،‬تأمین امنیت اقامه عدالت‪ ،‬دفاع از حریم‬
‫دولت‪ ،‬امر به معروف ونهی از منکر‪ ،‬جمع آوری زکات‪،‬‬
‫‪//‬‬ ‫نشر دعوت‪ ،‬تأمین حقوق رعیت‪ ،‬تأمین آزادی های عمومی‪،‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬
‫تأمین خدمات وسهولت زندگی برای مردم ‪ ،‬فراهم نمودن‬
‫زمینه تربیت وتعلیم برای همه حقوق و واجبات رعیت در‬
‫برابر دولت‬
‫روابط دولت اسالمی با دولت های اسالمی‬

‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫روابط دولت اسالمی با دولت های غیر اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫صلح درنظام سیاسی اسالم‪ ،‬تعریف صلح‪ ،‬شروط صلح‪،‬‬

‫‪29‬‬ ‫پانزدهم‬
‫اهمیت صلح در اسالم‪ ،‬نواع صلح نماد های صلح در اسالم‬

‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و راهنمایی امتحان‬ ‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬

 ‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫نظام سیاسی اسالم – دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .１‬استاد سیاف‪ ،‬دین و دولت (اصول نظام سیاسی اسالم)‬

‫‪ .２‬سنهوری‪ ،‬عبدالرازق (‪ ،)1389‬نظریه ء دولت در فقه اهل سنت‪،‬‬
‫‪ .３‬قرضاوی‪ ،‬یوسف (‪ ،)1384‬اصول فقه سیاسی اسالم‪،‬‬
‫‪ .４‬محسنی‪ ،‬آصف (‪ ،)1353‬فقه سیاسی اسالم کتابفروشی جعفری‪ ،‬تهران‬ ‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬
‫‪ .５‬الرحمن‪ ،‬گوهر‪ ،‬اسالمی سیاست‬
‫‪ .６‬خالف‪ ،‬عبدالوهاب‪ ،‬سیاست شرعی‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون نظام اقتصادی اسالم‬

‫‪---------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫نظام اقتصادی اسالم‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪SL-IC 0601‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫ششم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫اقتصاد به عنوان شاهرگ حیات بشری از ضرورت های مبرم بشر است‪ .‬دین مقدس اسالم نه تنها در مورد نظام اقتصادی از خود‬
‫احکام دارد‪ ،‬بلکه یکی از مهمترین عرصه های عبادت در اسالم عبادت مالی می باشد‪.‬بر همین اساس است که نظام اقتصادی‬
‫اسالم در سمسترهای ششم در قالب کاریکولم ثقافت اسالمی تدریس می شود‪ .‬محصالن بعد از ختم این سمستر معلومات کلی‬
‫را در مورد نظام اقتصادی اسالم و سایر مکاتب معروف اقتصادی‪ ،‬مال و اهمیت و هدف آن در اسالم‪ ،‬انواع مالکیت‪ ،‬عواید و‬
‫مصارف مال و شروط استفاده و جمع آوری حاصل نموده و در نتیجه طبق رهنمود های اسالم در تطبیق اندوخته هایش در‬
‫بهبود اقتصادی فردی و اجتماعی تالش همگانی نماید‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با مفاهیم کلی مباحث نظام اقتصادی اسالم و کسب معلومات مقایسوی از مکاتب اقتصادی وضعی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫درک تفاوت های اساسی مکاتب اقتصادی سوسیالزم و کاپیتالزم با نظام اقتصادی اسالم در موضوعات درآمد‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫مصرف و توزیع سرمایه‪.‬‬

‫شناخت انواع مالکیت و خصوصیات هریک در نظام های اقتصادی اسالم‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫معرفت اسباب مشروع مالکیت خصوصی و اسباب محرمه مالکیت در اسالم‪ ،‬شناخت انواع ربا‪ ،‬احکام و فلسفه‬ ‫‪‬‬

‫حرمت آن و اجناس ربوی‪.‬‬

‫شناخت انواع شرکت های مشروع‪ ،‬آشنایی با انواع بیمه حکم آن‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫فصل اول‪ :‬پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‬

‫مفهوم اقتصاد اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫تاریخ تدوین اقتصاد اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫اهمیت اقتصاد اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬اصول و مصادر اقتصاد اسالمی‬

‫‪ ‬خصوصیات وویژه گی های اقتصاد اسالمی‬
‫‪ ‬ارتباط اقتصاد با عبادت اسالمی‬
‫‪ ‬بررسی و نقد نظام های اقتصادی معاصر و برتری نظام اقتصادی اسالم‬

‫فصل دوهم‪ :‬عواید دولت اسالمی (زکات‪ ،‬عشر‪ ،‬خراج‪ ،‬معادن‪ ،‬وقف و مالیات)‬

‫نگاهی به مالکیت دراسالم‬ ‫‪‬‬

‫انواع مالکیت‬ ‫‪‬‬
‫اسباب مالکیت در اقتصاد اسالمی‬ ‫‪‬‬
‫تعریف عقد شروط ارکان و انواع آن‬ ‫‪‬‬
‫بیع و شراء‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬تعریف بیع‪ ،‬شروط‪ ،‬ارکان و انواع آن‬

‫‪ ‬بیع مشروع (سلم اجاره‪)..‬و بیع نا مشروع { اشاره به احتکار و ربا نیز صورت گیرد}‬
‫‪ ‬خیارات در بیع‬
‫‪ ‬اجاره‪ ،‬هبه‪ ،‬وصیت‪،‬‬

‫شراکت و انواع آن‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬عنان‪ -‬وجوه – ابدان – مضاربت – مزارعت ومساقات – مفاوضه – بانکداری – بیمه‬

‫‪ ‬حقوق کارگر و کارفرما‬

‫عقود تبرعات‪ :‬وصیت هبه با ذکر ارکان و شروط آن‪ –.‬قرض حسنه‬ ‫‪‬‬
 ‫عقود امانات‪ :‬عاریه – ودیعه – رهن‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬مصارف مال‬

‫مصارف مشروع و نا مشروع‬ ‫‪‬‬

‫نفقه‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬تعریف‪ ،‬شروط و انواع آن‬

‫زکات { اشاره به عالج فقر با زکات مهم است}‬ ‫‪‬‬

‫صدقات و کفارات‬ ‫‪‬‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی جهت تنظیم رابطه‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری سالم از نعمات ارزنده عالم هستی‪.‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و فعال شان در عرصه های‬

‫‪1.8‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه انسانی و عناصر مؤثر در تحکیم صلح و ثبات‬
‫‪.4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫اسالمی‪.‬‬ ‫کشور در‬

‫‪1.8‬‬
‫مسایل کلی اسالمی به مبتنی بر دالیل نقلی و عقلی با بیان‬ ‫بخشضیح‬
‫حیات و تو‬
‫جهت تبیین‬
‫نظریتعالیم‬
‫دانشپرتوی‬ ‫ارایه‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬
‫‪.3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان الگوی های عملی تربیه سالم‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪1.4‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪2.2‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت اسالمی‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با اصول و مبانی کلی اسالم‪،‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫حکم آن‪.‬‬
‫اقتصادی اسالم‪.‬‬

‫مجموع‬
‫آن و اجناس ربوی‪.‬‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫مصرف و توزیع سرمایه‪.‬‬

‫کسب معلومات مقایسوی از مکاتب اقتصادی وضعی‪.‬‬

‫کاپیتالزم با نظام اقتصادی اسالم در موضوعات درآمد‪،‬‬

‫شناخت انواع شرکت های مشروع‪ ،‬آشنایی با انواع بیمه‬

‫درک تفاوت های اساسی مکاتب اقتصادی سوسیالزم و‬

‫شناخت انواع مالکیت و خصوصیات هریک در نظام های‬

‫معرفت اسباب مشروع مالکیت خصوصی و اسباب محرمه‬

‫مالکیت در اسالم‪ ،‬شناخت انواع ربا‪ ،‬احکام و فلسفه حرمت‬
‫آشناییی کامل با مفاهیم کلی مباحث نظام اقتصادی اسالم و‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫ششم‬ ‫سوم‬ ‫نظام اقتصادی اسالم‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫مفهوم اقتصاد اسالمی‪ ،‬تاریخ تدوین اقتصاد‬
‫اسالمی‪ ،‬تفاوت علم اقتصاد با نظام اقتصادی‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫اسالم‪ ،‬اهمیت اقتصاد اسالمی‬

‫اصول و مصادر اقتصاد اسالمی‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬

‫خصوصیات و ویژه گی های اقتصاد‬

‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫اسالمی‪ ،‬ارتباط اقتصاد با عبادات اسالمی‬
‫بررسی و نقد نظام های اقتصادی معاصر و‬ ‫‪‬‬
‫برتری نظام اقتصادی اسالم‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫چهارم‬

‫مالکیت در اسالم‪ ،‬نگاهی به مالکیت‬

‫دراسالم‬
‫‪9‬‬ ‫پنجم‬

‫انواع مالکیت‬
‫عواید دولت اسالمی (زکات‪ ،‬عشر‪ ،‬خراج‪،‬‬
‫‪11‬‬ ‫ششم‬
‫معادن‪ ،‬وقف و مالیات)‬
‫اسباب مشروعه مالکیت خصوصی در‬ ‫‪‬‬
‫اقتصاد اسالمی‪ ،‬احیاء موات‪ ،‬احراز مباحات‪،‬‬
‫‪13‬‬ ‫هفتم‬
‫عقود و میراث‬

‫تعریف عقد شروط ارکان و انواع آن‪ ،‬بیع و‬

‫شراء تعریف بیع‪ ،‬شروط‪ ،‬ارکان و انواع آن‬
‫‪15‬‬ ‫هشتم‬

‫بیع مشروع (سلم اجاره‪)..‬خیارات در بیع‪.‬‬

‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪17‬‬ ‫نهم‬

‫اسباب محرمه مالکیت در اقتصاد اسالمی{‬

‫‪19‬‬ ‫دهم‬
‫ربا‪ ،‬قمار احتکا ر‪}....‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫شراکت و انواع آن‪ ،‬عنان‪ -‬وجوه – ابدان‬ ‫‪‬‬
‫– مضاربت – مزارعت و مساقات – مفاوضه‬
‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬
‫– بانکداری – بیمه حقوق کارگر و کارفرما‬

‫بانکداری و معامالت بانکداری اسالمی‬ ‫‪o‬‬

‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬

‫بیمه (به مزارعه ومساقات نیز اشاره شود)‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬

‫عقود تبرعات‪ :‬وصیت هبه با ذکر ارکان و‬

‫شروط آن‪ –.‬قرض حسنه‪ ،‬عقود امانات‪:‬‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫عاریه – ودیعه – رهن‬
‫مصارف مال‪ ،‬مصارف مشروع و نا مشروع‪،‬‬
‫‪29‬‬ ‫پانزدهم‬
‫نفقه تعریف‪ ،‬شروط و انواع آن‬
‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و‬
‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬
‫راهنمایی امتحان‬

‫نوت‪ :‬جدول فوق در کتاب نصاب تحصیلی رشته گنجانیده نشده بلکه توسط استاد مضمون تهیه و در اول سمستر به دسترس‬
‫محصلین قرار‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬
‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫نظام اقتصادی اسالم – دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .1‬صدر‪ ،‬باقر‪ ،1393 ،‬اقتصاد ما‪ ،‬انتشارات دارالصدر‬

‫‪ .2‬عثمانی‪ ،‬تقی (‪ ،)1394‬اقتصاد اسالمی‪ ،‬دیجیتال‬
‫‪ .3‬عبدالعزیز‪ ،‬نعمانی‪ ،‬نظام اقتصادی اسالم‬
‫‪ .4‬مطهری‪ ،‬مرتضی (‪ ،)1380‬نظریه اقتصادی‪،‬‬ ‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬

‫‪ .5‬طهماسی‪ ،‬مبادی علم اقتصاد‪ ،‬انتشارات خجسته‬

‫‪ .6‬قرضاوی‪ ،‬یوسف‪ ،‬مبادی اقتصاد اسالمی‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون قرآن و علوم معاصر‬

‫مقطع تحصیلی‪ :‬لیسانس‬

‫‪---------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫قرآن و علوم معاصر‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪SL-IC 0701‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هفتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫قرآن و علوم معاصر عنوان هفتمین مضمون ثقافت اسالمی است که در سمستر های هفتم در قالب کاریکولم تحصیلی ثقافت‬
‫اسالمی تدریس می شود‪ .‬این مضمون به گونه ی کلی ارتباط مطالب قرآنی را با علوم امروزی بیان میکند و از ضرورت های‬
‫مبرم جهت فهم درست اسالم میباشد‪ .‬زیرا تکنالوژی امروزی برخی از جوانان را که از قرآن معلومات کاملی ندارند دوچار‬
‫شک و تردیدهای خطیر نموده است‪ ،‬مانند این گمان که در عصرپیشرفت علم وتکنالوژی مطالب قرآنی قابلیت تطبیقش را از‬
‫دست داده است‪ .‬در حالیکه هر قدر علوم معاصر اکتشافات جدید را ایجاد نماید بجز بیان نمودن اشارات علمی که در قرآن‬
‫مجید و سنت پیامبر اسالم قبل از یکهزارو چهارصد سال آمده است‪ ،‬چیزی دیگری نمیباشد‪ .‬محصالن بعد از فراگیری این‬
‫مضمون در ختم سمستر معلومات کلی علمی را پیرامون مراحل و گونه های نزول قرآن کریم‪ ،‬حقوق قرآن کریم‪ ،‬ابعاد اعجاز‬
‫قرآن کریم و رابطه اکتشافات علمی با مطالب قرآن را بدست آورده و در نتیجه به عظمت وگسترده گی اعجاز علمی قرآن‬
‫کریم بیشتر آشنا شده و در تطبیق دستورات قرآن در زندگی فردی و اجتماعی خویش تالش عاشقانه نموده و در تمام عرصه‬
‫های حیات شان هدفمندتر گام برخواهند داشت‪..‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل به مباحث عمومی و کلی قرآن کریم‪ ،‬مراحل و گونه های نزول کریم ابعاد اعجاز و برخی از نمونه های‬ ‫‪‬‬

‫اعجاز این کالم جاودانه الهی‪.‬‬

‫شناخت و درک حقوق قرآن کریم‪ ،‬معرفت مقاصد و اهداف قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫شناخت ابعاد اعجاز قرآن کریم‪ ،‬رابطه قرآن کریم با اکتشافات علمی معاصر و چگونگی میزان اعتماد به نظریات ارایه‬ ‫‪‬‬

‫شده علمی معاصر‪.‬‬

‫آشناییی به مفاهیم معجزه‪ ،‬کرامت‪ ،‬استدراج و نمونه های از معجزات پیامبر اکرم (ص)‬ ‫‪‬‬

‫شناخت مطالب قرآنی پیرامون خلقت سیارات‪ ،‬حرکات منظومه ها‪ ،‬تطور خلقت انسان‪ ،‬نزول باران‪ ،‬نظام زوجیت در‬ ‫‪‬‬

‫هستی‬

‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‪:‬‬

‫قرآن‬ ‫‪‬‬
‫مراحل نزولی قرآن‬ ‫‪‬‬
‫جمع آوری قرآن‬ ‫‪‬‬
‫فضائل قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫حقوق قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫نظریات برخی از دانشمندان غربی در مورد قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫خالصه فصل اول‬ ‫‪‬‬
‫پرسش ها‬ ‫‪‬‬
‫مآخذ‬ ‫‪‬‬

‫فصل دوهم‪ :‬علوم معاصر‬

‫تمهید‬ ‫‪‬‬
‫مفهوم علوم معاصر‬ ‫‪‬‬
‫قرآن کریم و اکتشافات علمی معاصر‬ ‫‪‬‬
‫نظریات برخی از دانشمندان علوم معاصر در مورد قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫معیار ها و ضوابط اعجاز علمی‬ ‫‪‬‬
‫پیشرفت ساینس در پرتوی قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫اشتباهات نظریات ساینسی‬ ‫‪‬‬
 ‫خالصه فصل دوم‬ ‫‪‬‬
‫پرسش ها‬ ‫‪‬‬
‫مآخذ‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬اعجاز قرآن کریم‬

‫انواع معجزات قرآن کریم‬ ‫‪‬‬

‫وجوه اعجاز قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫نمونه های اعجاز علمی قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫خالصه فصل چهارم‬ ‫‪‬‬
‫پرسش ها‬ ‫‪‬‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی جهت تنظیم‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1.4‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری سالم از نعمات ارزنده عالم‬
‫هستی‪.‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و فعال شان در عرصه‬ ‫‪.5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1.6‬‬
‫های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه انسانی و عناصر مؤثر در تحکیم صلح‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫و ثبات کشور در پرتوی تعالیم حیات بخش اسالمی‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ارایه دانش نظری جهت تبیین و تو ضیح مسایل کلی اسالمی به مبتنی بر دالیل نقلی و عقلی‬ ‫‪.4‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪.3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان الگوی های عملی‬

‫‪2.6‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت دنیا و آخرت همآهنگی ایجاد نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪1.8‬‬
‫تربیه جوانان آگاه‪ ،‬توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت اسالمی‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با اصول و مبانی کلی‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫اسالم‪ ،‬آشناییی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم با دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

‫در هستی‬

‫مجموع‬
‫اهداف قرآن کریم‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نظریات ارایه شده علمی معاصر‪.‬‬

‫های از معجزات پیامبر اکرم (ص)‬

‫نمونه های اعجاز این کالم جاودانه الهی‪.‬‬

‫اکتشافات علمی معاصر و چگونگی میزان اعتماد به‬

‫آشناییی به مفاهیم معجزه‪ ،‬کرامت‪ ،‬استدراج و نمونه‬

‫شناخت ابعاد اعجاز قرآن کریم‪ ،‬رابطه قرآن کریم با‬
‫آشناییی کامل به مباحث عمومی و کلی قرآن کریم‪،‬‬

‫شناخت و درک حقوق قرآن کریم‪ ،‬معرفت مقاصد و‬

‫مراحل و گونه های نزول کریم ابعاد اعجاز و برخی از‬

‫شناخت مطالب قرآنی پیرامون خلقت سیارات‪ ،‬حرکات‬

‫منظومه ها‪ ،‬تطور خلقت انسان‪ ،‬نزول باران‪ ،‬نظام زوجیت‬
‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫پوهنتون‬ ‫اساسی‬
‫‪1‬‬ ‫هفتم‬ ‫چهارم‬ ‫قرآن و علوم معاصر‬ ‫ثقافت اسالمی‬
‫شمول‬

‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫برسش و‬ ‫تعریف قرآن کریم‪ ،‬مفهوم وحی و انواع آن‪ ،‬وحی‬
‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫پاسخ‬ ‫مخصوص قرآن کریم‬
‫مراحل نزولی قرآن‪ ،‬جمع آوری قرآن‪ ،‬فضائل قرآن‬ ‫‪o‬‬
‫‪//‬‬ ‫کریم‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬

‫حقوق قرآن کریم‪ ،‬نظریات برخی از دانشمندان غربی‬

‫‪//‬‬ ‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫در مورد قرآن کریم‬
‫دالیل عدم تحریف قرآن کریم‬ ‫‪‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪7‬‬ ‫چهارم‬

‫معیار ها و ضوابط اعجاز علمی‪ ،‬پیشرفت ساینس در‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫پرتوی قرآن کریم‪ ،‬اشتباهات نظریات ساینسی‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬

‫انواع معجزات قرآن کریم‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ششم‬

‫‪//‬‬ ‫وجوه اعجاز قرآن کریم‬ ‫‪13‬‬ ‫هفتم‬

‫‪//‬‬ ‫نمونه های از اعجاز قرآن کریم‬ ‫‪15‬‬ ‫هشتم‬

‫‪//‬‬ ‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪17‬‬ ‫نهم‬

‫جدایی میان زمین و آسمان از دیدگاه قرآن کریم و‬ ‫‪o‬‬

‫‪//‬‬ ‫علوم معاصر‪ ،‬نجوم از قرآن کریم و علوم معاصر‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬

‫باد و هوا ازدیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‪ ،‬زمین‬ ‫‪o‬‬

‫‪//‬‬ ‫و کوه ها ازدیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‬ ‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬

‫محیط زیست ازدیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‬ ‫‪o‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬
 ‫نتیجه‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫متوقعه‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫آموزشی‬
‫بحار و نزول باران ازیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‬
‫‪//‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬

‫خلقت انسان و مراحل آن از دیدگاه قرآن کریم و‬

‫‪//‬‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫علوم معاصر‬
‫ریاضیات از دیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‪،‬‬
‫‪//‬‬ ‫‪29‬‬ ‫پانزدهم‬
‫فزیک از دیدگاه قرآن کریم و علوم معاصر‬

‫‪//‬‬ ‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و راهنمایی امتحان‬ ‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬

‫نوت‪ :‬جدول فوق در کتاب نصاب تحصیلی رشته گنجانیده نشده بلکه توسط استاد مضمون تهیه و در اول سمستر به دسترس‬
‫محصلین قرار‪.‬‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫قرآن و علوم معاصر ‪ -‬دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .１‬مخلص‪ ،‬عبدالروءف (‪ ،)1394‬تجلی قرآن در عصر حاضر‪،‬‬

‫‪ .２‬نابلسی‪ ،‬محمد راتب‪ ،‬دایره المعارف اعجاز علمی در پرتوی قرآن و سنت‬
‫‪ .３‬زندانی‪ ،‬عبدالمجید (‪ ،)1382‬کتاب توحید‪ ،1382)( ،‬جامعه القرآن‪،‬‬
‫تهران‬
‫‪ .４‬صابونی‪ ،‬علی‪ ،‬تبیان فی علوم القرآن‬ ‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬
‫‪ .５‬میلر‪ ،‬گری‪ ،‬قرآن کتاب شگفت انگیز‬
‫‪ .６‬محسنی‪ ،‬آصف‪ ،‬قرآن یا سند اسالم‬
‫‪ .７‬عبدالباقی‪ ،‬مصباح اهلل‪ ،‬قرآن کریم و علوم معاصر‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفته وار مضمون تمدن اسالمی‬

‫‪----------‬‬ ‫اسم پوهنتون‪:‬‬

‫شرعیات‬ ‫اسم پوهنحی‪:‬‬
‫ثقافت اسالمی‬ ‫اسم دیپارتمنت‪:‬‬
‫تمدن اسالمی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬

‫‪SL-IC 0801‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪ 1‬کریدیت‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬

‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬

‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫هشتم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫مضمون تمدن اسالمی که در سمستر های هشتم در قالب کاریکولم تحصیلی مضامین ثقافت اسالمی تدریس می شود‪ ،‬در حقیقت جزء تاریخ‬
‫فراموش شده اسالم در نزد مسلمانان امروزی و مخصوصاً قشر جوان جامعه بشمار می رود که آگاهی و فهم درست آن از نیاز های اساسی و ضرورت‬
‫های مبرم محلصالن می باشد‪ .‬محصالن عزیز در ختم سمستر معلومات کلی را پیرامون مفهوم تمدن‪ ،‬عوامل ایجاد تمدن ها‪ ،‬عناصر سازنده تمدن‬
‫ها‪ ،‬بخصوص عناصر تمدن اسالمی و نقش اسالم در اصالح و تغییرات مثبت در روند های تمدنی بدست آورده و در نتیجه بتوانند عالوه بر بیان‬
‫اساسات بعد وحیانی تمدن اسالمی از دستآورد های مسلمانان در عرصه های مختلف تمدنی با استناد به دالیل روشن در عرصه علوم مختلفه مانند‪:‬‬
‫کیمیا‪ ،‬فزیک‪ ،‬ریاضی‪ ،‬طب‪ ،‬فارمسی‪ ،‬انجنیری‪ ،‬همچنان تاریخ‪ ،‬جغرافیه‪ ،‬فلسفه‪ ،‬علم فلک بر عالوه ازعلوم شرعی دفاع نموده و در نشر آن تالش‬
‫سازنده را انجام دهند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫آشناییی کامل با عناصر سازنده تمدن‪ ،‬تمدن های بشری قبل از اسالم‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫تبیین و تو ضیح عناصر سازندۀ تمدن به شکل عام و عناصر تمدن به شکل خاص همراه با‬ ‫‪‬‬

‫ارایه دالیل مستند و قابل پذیرش علمی اکادمیکی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫توانایی بر تشخیص اینکه رسول (اکرم ص) در دوره تأسیسی و توسعوی تمدن اسالمی کدام تغییرات و اصالحات را در تمدن بشری‬ ‫‪‬‬

‫بمیان آ ورده و چی اصول را جدیدا پی ریزی نموده اند‬

‫اینکه به توانند با ارایه نمونه های از کار کرد های تمدنی خلفای راشدین در عرصۀ توسعه و گسترش تمدن اسالمی نقش ایشان را در‬ ‫‪‬‬

‫برازندگی های فراموش شده تمدن اسالمی مسئوالنه ایفا نمایند‪.‬‬

‫دفاع مستدل ازین که به گونه عام تمدن امروزین بشریت مرهون سعی و تالش مسلمانان دورههای نخستین تاریخ اسالم است‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫شیوه های تدریس و آموزش‪:‬‬

‫ارایه ی لکچر‪ ،‬بحث آزاد و مناقشه‪ ،‬پاسخ به سواالت مربوط به عنوان درس بر اساس اصل محصل محوری‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫پیشگفتار‪ -‬محتویات مضمون‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬ورود به پدیده تمدن‬

‫‪ ‬تعریف لغوی و اصطالحی تمدن‬

‫‪ ‬عناصر تمدن‬
‫‪ ‬ویژه گی های تمدن اسالمی‬
‫فصل دوهم‪ :‬تمدن اسالمی‬
‫‪ ‬اسالم و تغییردر تمدن بشریت‬
‫‪ ‬مبانی علمی در کار نامه های رسول اهلل صلی اهلل علیه وسلم‬
‫‪ ‬معرفی مختصراز کار نامه های‪ :‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬اخالقی و‪ .....‬رسول اهلل صلی اهلل علیه و سلم‬
‫‪ ‬نماد های از اندوخته های علمی خلفای راشدین‬
‫‪ ‬بخشی ار انجازات علمی وپیشرفتهای تکنالوژی مسلمانان پیشین‬
‫‪ ‬نمونه های از اندوخته های علمی وتکنالوژی در عرصه های‪:‬‬
‫‪ ‬نقش تمدن اسالمی در رفاه بشریت‬
‫‪ ‬علت عقب مانده گی مسلمانان امروزی و راه های بیرون رفت‬
‫‪ ‬گفتگوی تمدن ها‬

‫فصل سوم‪ :‬جوامع اسالمی و مفاهیم جدید‬

‫‪ ‬محیط زیست‬
‫‪ ‬حقوق بشر و حقوق زن‬
‫‪ ‬آزادی بیان‬
‫‪ ‬نقد و بررسی بردگی در اسالم‬
 ‫انکشاف مهارت های تحقیقات علمی و توسعه فکری سالم اسالمی و انسانی‬ ‫‪.6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫جهت تنظیم رابطه درست انسان با پروردگار و جامعه انسانی و بهره گیری سالم‬
‫از نعمات ارزنده عالم هستی‪.‬‬
‫بلند بردن سطح دانش دینی و اسالمی محصالن به منظور حضور سالم و فعال‬ ‫‪.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬

‫‪1.2‬‬
‫شان در عرصه های مهم انکشاف های حیاتی فردی و اجتماعی جامعه انسانی و‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫عناصر مؤثر در تحکیم صلح و ثبات کشور در پرتوی تعالیم حیات بخش‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1.8‬‬
‫اسالمی‪.‬‬
‫دانش نظری جهت تبیین و تو ضیح مسایل کلی اسالمی به مبتنی بر دالیل‬ ‫‪ .4‬ارایه‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫نقلی و عقلی با بیان آثار و حکمت های هر موضوع‪.‬‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪.3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫تربیه کادر های متخصص‪ ،‬متعهد و معتدل اسالمی که بتوانند به عنوان الگوی‬

‫‪2.4‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫های عملی تربیه سالم اسالمی دور از افراط و تفریط میان سعادت دنیا و آخرت‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.2‬‬

‫‪2.4‬‬
‫توانمند و ملتزم به ارزشها و اساسات فرهنگ و ثقافت اسالمی‬
‫آگاه‪،‬نمایند‪.‬‬ ‫همآهنگی‬
‫جوانانایجاد‬ ‫تربیه‬

‫ن‪.‬م‪.‬‬
‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫شنایی علمی و اکادمیکی محصالن رشته های مختلف تحصیالت عالی با اصول‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫و مبانی کلی اسالم‪ ،‬آشنایی ی با جهان بینی های مطرح و ارتباط اسالم با‬
‫دستآوردهای علوم معاصر‪.‬‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل ‪ =۲‬مطابقت نسبی ‪ =۱‬کمترین مطابقت‬

‫همراه با‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫را جدیدا پی ریزی نموده اند‬

‫شده تمدن اسالمی مسئوالنه ایفا نمایند‪.‬‬

‫مسلمانان دورههای نخستین تاریخ اسالم است‪.‬‬

‫ارایه دالیل مستند و قابل پذیرش علمی اکادمیکی‪.‬‬
‫آشناییی کامل با عناصر سازنده تمدن‪ ،‬تمدن های بشری قبل از اسالم‪،‬‬

‫اینکه به توانند با ارایه نمونه های از کار کرد های تمدنی خلفای راشدین در‬

‫دفاع مستدل ازین که به گونه عام تمدن امروزین بشریت مرهون سعی و تالش‬
‫توانایی بر تشخیص اینکه رسول (اکرم ص) در دوره تأسیسی و توسعوی تمدن‬
‫اسالمی کدام تغییرات و اصالحات را در تمدن بشری بمیان آ ورده و چی اصول‬
‫تبیین و تو ضیح عناصر سازندۀ تمدن به شکل عام و عناصر تمدن به شکل خاص‬

‫عرصۀ توسعه و گسترش تمدن اسالمی نقش ایشان را در برازندگی های فراموش‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬
 ‫کورسس پالیسی هفته وار مضمون‬

‫نوع مضمون‬ ‫تعداد کریدیت‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫مضمون‬ ‫دیپارتمنت‬

‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫پوهنتون شمول‬ ‫‪1‬‬ ‫هشتم‬ ‫چهارم‬ ‫تمدن اسالمی‬ ‫ثقافت اسالمی‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬

‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫ورود به پدیده تمدن تعریف لغوی و اصطالحی تمدن‬
‫پرسش و‬
‫‪1‬‬ ‫اول‬
‫پاسخ‬ ‫عناصر تمدن ویژه گی های تمدن اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫بر رسی وضعیت تمدن های قبل از اسالم‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬

‫تمدن اسالمی اسالم و تغییردر تمدن بشریت‬

‫‪//‬‬ ‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫مبانی علمی در کار نامه های رسول اهلل صلی اهلل علیه وسلم‬
‫معرفی مختصراز کار نامه های‪ :‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬اخالقی‬
‫‪//‬‬ ‫‪7‬‬ ‫چهارم‬
‫و‪ .....‬رسول اهلل صلی اهلل علیه و سلم‬
‫نماد های از اندوخته های علمی خلفای راشدین (کارکرد های‬
‫‪//‬‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬
‫تمدنی)‬

‫‪//‬‬ ‫بخشی از دستاوردهای علمی وپیشرفتهای تکنالوژی مسلمانان پیشین‬ ‫‪11‬‬ ‫ششم‬

‫دستاوردهای تمدن اسالمی ‪:‬دستاوردهای علمی علوم اسالمی‬

‫(تقسیر‪ ،‬حدیث فقه‪ ،‬اصول فقه اصول تفسیر و انواع اصول های دیگر‬
‫‪//‬‬ ‫‪13‬‬ ‫هفتم‬
‫وعلم کالم)‪ ،‬علوم تجربی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬قضایی‪ ،‬معماری‪،‬‬
‫اداری و حکومتداری و مراکز معروف علمی‬

‫‪//‬‬ ‫فقه‪ ،‬اصول فقه صرف و نحو‪ ،‬علم کالم‪...‬‬ ‫‪15‬‬ ‫هشتم‬

‫‪//‬‬ ‫امتحان بیست فیصد‬ ‫‪18‬‬

‫‪//‬‬ ‫ریاضیات‪ ،‬هندسه‪ ،‬طب‬ ‫‪19‬‬ ‫دهم‬

‫‪//‬‬ ‫تاریخ‪ ،‬جغرافیه‪ ،‬معماری وانجنیری‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫یازدهم‬

‫نقش تمدن اسالمی در رفاه بشریت‬

‫‪//‬‬ ‫‪23‬‬ ‫دوازدهم‬
‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫نتیجه متوقعه‬ ‫ساعات‬
‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫آموزشی‬ ‫درسی‬
‫علت عقب مانده گی مسلمانان امروزی و راه های بیرون رفت‬

‫‪//‬‬ ‫گفتگوی تمدن ها‬ ‫‪25‬‬ ‫سیزدهم‬

‫‪//‬‬ ‫محیط زیست‪ ،‬حقوق بشر و حقوق زن‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬

‫آزادی بیان‬ ‫‪‬‬

‫‪//‬‬ ‫نقد و بررسی بردگی در اسالم‬ ‫‪ 29‬‬ ‫پانزدهم‬

‫‪//‬‬ ‫ارزیابی ؛ حل مشکالت محصالن و راهنمایی امتحان‬ ‫‪31‬‬ ‫شانزدهم‬

‫نوت‪ :‬جدول فوق در کتاب نصاب تحصیلی رشته گنجانیده نشده بلکه توسط استاد مضمون تهیه و در اول سمستر به دسترس محصلین قرار‪.‬‬

‫منابع یا مآخذ‪:‬‬

‫‪ .１‬ماخذ اساسی‬
‫تمدن اسالمی ‪ -‬دیپارتمنت ثقافت اسالمی‬

‫‪ .1‬صمیم‪ ،‬عبدالمجید (‪ ،)1397‬تمدن اسالمی‪ .‬طبع اول‪ ،‬انتشارات قدس‬

‫‪ .2‬سباعی‪ ،‬مصطفی (‪ 1420‬ق)‪ ،‬من روائع حضارتنا‪ .‬دارالوراف‪ ،‬ریاض‪.‬‬
‫‪ .3‬رحیم زی‪ ،‬حسام الدین (‪ ،)2918‬تمدن اسالمی‬
‫‪ .4‬علوان‪ ،‬ناصع‪ ،‬دستآورد های تمدن اسالمی و نقش آن در سیاست‬
‫‪ .２‬مآخذ کمکی‬
‫‪ .5‬والیتی‪ ،‬علی اکبر‪ ،‬تمدن اسالمی‬
‫‪ .6‬ابراهیم حسن‪ ،‬حسن‪ ،‬تاریخ سیاسی اسالم‬
‫‪ .7‬گستاولوبون‪ ،‬تمدن اسالم و عرب‬
 ‫مفردات درسی مضمون مبادی جنگلداری‬

‫مفردات مضمون مبادی جنگلداری‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬
‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫جنگلداری و منابع طبیعی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی جنگلداری‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgFNR0429‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪) 3 ( 2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫تخصصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫مفکور سه عمده معرفی ا سا سات جنگلداری کتاب مدرن که شامل مو ضوعات مختلف تعریفات ‪ ،‬نقش جنگل در زندگی ب شر؛ تاریخچه‪ ،‬ساحه‬
‫انتشــار‪ ،‬جنگل و جهان معاصــر‪ ،‬بِیولوژِی جنگل ( ‪ ،)FOREST BIOLOGY‬جمعِیت درختان‪ ،‬ســورت بندِی( ‪ ،) ASSORTMENT‬وضــع‬
‫جنگل ها در جهان و افغانســـتان‪ ،‬خواص عمومِی درختان همیشـــه ســـبزیا مخروطی (‪ ،) CONIFER‬جنگالت برگرِیز( ‪DECIDUOUS‬‬
‫‪ ، )FOREST‬انواع جنگالت برگریز یاپهن برگ در افغان ستان‪ ،‬همِی شه بهار ان یا مخروطی ها ‪ ،‬طریقه ک شت‪ ،‬انواع درخت ارغوان‪ ،‬نقش جنگل‬
‫در تنظِیم پخش آبها‪ ،‬نقش جنگل در حفظ خاک ها‪ ،‬نقش جنگل از نظر نظامِی‪ ،‬پوشش نباتی بع ضِی کشور هاِی همساِیه‪ ،‬جمع آورِی تخم از النه‬
‫حِیوانات‪ ،‬جنگلهای طبیعی افغانستان‪ ،‬درانکشاف ساختار جامعه مفید مند میباشد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫‪.1‬آموزش ودرک مفهوم اساسی جنگلداری افغانستان ‪.‬‬

‫‪.2‬کسب تجارب در مورد احداث جنگالت‪ ،‬اهمیت اقتصادی جنگالت‪ ،‬احداث قوریه جات درختان جنگلی‪.‬‬

‫‪ .3‬کسب دانش مدیریت جنگالت و قوریه های بزرگ تجارتی‬

 ‫مفردات درسی‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‪ ،‬جنگل تعریف جنگل درخت درختچه پیچک چوبی ‪ ،‬نقش جنگل در زندگی بشر‪ ،‬نقش جنکل در برآورده ساختن چوب‬
‫مورد نیاز‪ ،‬محصوالت اصلی وفرعی جنگل تولید و مصرف چوب در سال‪ ،‬مصرف فعلی داخلی کشور‪ ،‬پیش بینی های آینده‪.‬‬

‫فصـــل دوم‪ :‬نقش جن گل در آب وهوا‪ ،‬اثرجن گل در بار ندگی‪ ،‬نقش درخت کاری در کاهش آلودگی‪ ،‬اثر جن گل در بار ندگی‪ ،‬اثرجن گل در‬
‫جلوگیری از زیان باد های سخت‪ ،‬اثرجنگل در ت صفیه هوا نقش جنگل در صنعت طبیعت گردی نقش جنگل درتنظیم پخش آبها‪ ،‬نقش جنگل در‬
‫حفظ خاک ها‪ ،‬نقش جنگل از نظر نظامی ‪ ،‬نقش جنگل از نگاه حیوانات ونباتات در حال انقراض‪ ،‬نقش جنگل بحیث تفریحگاه‪ ،‬شــرایط محیطی‬
‫جنگل‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬تاریخچه جنگل داری‪ ،‬درختکاری از نگاه اسالم‪ ،‬نباتات قرانکریم‪ ،‬تاریخچه جنگل کاری در افغانستان‬

‫فصــــل چهارم‪ :‬پیدایش جنگل ها جنگل وانواع آن‪ ،‬جنگل طبیعی و مصنوعی‪ ،‬احداث جنگلهای اقتصادی احداث جنگلهای محافظوی‪ ،‬احداث‬
‫جنگل به منظور ایجاد فضـــای ســـبز‪ ،‬انتخاب انواع درختان به منظور جنگل کاری مصـــنوعی‪ ،‬شـــکل جمعیت نونهاالن جنگلی‪ ،‬انبوهی جمعیت‬
‫نونهاالن جنگلی‪ ،‬برتری های اقتصادی‪ ،‬برتریهای بیولوژیکی‪.‬‬

‫فصــل پنجم‪ :‬دانش جنگل داری‪ ،‬دانش جنگل داری‪ ،‬تعریف و هدف‪ ،‬ضرورت و اهمیت‪.‬‬

‫فصـــل ششم‪ :‬جنگل و جهان معاصر‪ ،‬ساحه عمومی جنگلهای جهان و افغانستان‪ ،‬سرانه ساحه جنگلها ساحه جنگلهای افغانستان‪ ،‬کشور های مقدم‬
‫در جنگلداری‪.‬‬

‫فصــل هفتم‪ :‬بِیولوژِی جنگل‪ ،‬عالِیم جنگالتِی جمعِیت درختان‪ ،‬تشکل فورم‪ ،‬قرابت تاجها‪ ،‬انبوهی‪ ،‬غلو وپر بودن درختان‪ ،‬عمر یا سن‪ ،‬منشا‪،‬‬
‫چگونگی سطح تولید ( ‪ ،)Bonneted‬سورت بندِی‪.‬‬

‫فصــــل هشتم‪ :‬بذر(تخم ) جنگلی‪ ،‬روش های جمع آوری‪ ،‬بذر هاِی جنگلِی در خرِیطه هاِی پالستِیکِی‪ ،‬ترکیب خاک خریطه های پالستیکی‪،‬‬
‫بیوبالک‪.‬‬

‫فصــــــل نهم ‪ :‬قورِیه‪ ،‬تعریف قورِیه ‪ ،‬انواع قوریه های دایمی و موقتی‪ ،‬نوع زمین‪ . ،‬سمت و شکل ساحه قوریه‪ ،‬ارتفاع زمین‪ ،‬موقعیت قوریه‪،‬‬
‫اطراف ساحه قوریه‪ ،‬آب قوریه‪ ،‬طرز احداث قوریه‪ ،‬آماده ساختن بسترهای بذر‪. ،‬تقسیمات ساحه قوریه‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬جمع آوری تخم درختان جنگلی‪ ،‬جمع آوری تخم درختان جنگلی‪ ،‬طرز وطرق جمع آوری وسایل موردنیاز ‪ ،‬جمع آوری تخم درختان‬
‫جنگلی از روی درختان استاده‪ ،‬جمع آوری تخم درختان جنگلی از روی درختان قطع شد‪.‬‬
‫فصل یازدهم‪ :‬انتشار جغرافیای جنگلها در جهان و افغانستان‪ ،‬وضعیت فعلی جنگلهای جهان وافغانستان‪ ،‬دسته بندی ومشخصات انواع مشهورمخروطی‬
‫ها ( همیشه بهاران) در جهان و افغانستان‪ ،‬دسته بندی ومشخصات انواع مشهور برگریزان ( پهن برگان ) در جهان و افغانستان‪ ،‬جنگالت مخروطی‬
‫( همیشه سبز )‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون مبادی جنگلداری دیپارتمنت جنگلداری و منابع طبیعی‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های مختلف‬

‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با گرسنگی‬

‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند بردن‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و تولید‬
‫بهتر محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫رشته اگرانومی‪.‬‬
‫نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫کشور های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬
‫از طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و مسلکی‪.‬‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫آ شناییی مح صلین با نقش جنگل در زندگی‬

‫ب شر‪ ،‬نقش جنکل در برآورده ساختن چوب‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬
‫مورد نیاز‪ ،‬مح صوالت اصـلی وفرعی جنگل‬
‫تولید و مصرف چوب‬

‫ا ه میــت ا ثر ج نگــل در بــارنــد گی‪ ،‬ن قش‬

‫درخت کاری در کاهش آلودگی‪ ،‬اثرجن گل‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫در ت صفیه هوا نقش جنگل در صنعت طبیعت‬
‫گردی نقش‬
‫آشـــ ناییی محصـــلین با پ یدایش جن گل ها‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫جنگل وانواع آن‪،‬احداث جنگلهای اقتصادی‬ ‫‪۳‬‬
‫احداث جنگلهای محافظوی‪.‬‬

‫آموزش محصـــلین در مورد اهم یت جن گل‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫درجهان معاصـــر‪ ،‬ســـاحه عمومی جنگلهای‬ ‫‪۴‬‬
‫جهان و افغانستان‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫تربیه محصلین و تقدیم آنها به سایر رشته ها‬ ‫‪۵‬‬

‫‪2.2‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.49‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪=۱‬مطابقت کم‬ ‫‪ =۲‬مطابقت نسبی‬ ‫‪ =۳‬مطابقت کامل‬
 ‫منابع یا مآخد‪:‬‬
‫‪ .1‬ایریا‪ .)1999(،‬احیای مجدد جنگالت افغانستان "‪.‬گزارش ورکشاپ زوپ " پشماور‪.‬‬

‫‪ . 2‬حسن یار و اکبری) ‪ .( 1364‬جنگلهای طبیعی افغانستان "‪ .‬انتشارات پوهنتون کابل ‪ .‬ص‪.97 .‬‬

‫‪ .3‬دهپور ‪ ،‬ا ع‪ .) 1374 ( .‬ت شخیص انواع درختان و بته های زینتی ساحات سبز مورد ا ستفاده عمه شهر کابل " ‪ .‬پوهنتون‬
‫کابل ‪ .‬مجله علوم طبیعی‪ (،‬دور سوم شماره چهارم – ششم) ‪،‬صص‪. 67 -52 .‬‬

‫‪ .4‬حســینی‪ ،‬ســید علی‪ ) 1382 ( ،.‬طبیعت و کشــاورزی از دیدگاه اســالم ؛ ‪ ،‬مرکز تحقیقات حوزه ی ولی فقیه در جهاد‬
‫سازندگی ‪ ،‬چاپ اول ‪ ،‬تهران ‪.‬‬

‫‪ .5‬کوهســـتانی ‪ ،‬ن ا‪ .) 1377 ( .‬ســـروی جنگالت پســـته ‪ ،‬احیاء و احداث آن "‪ .‬تحقیق علمی جهت ترفع به رتبه پوهنملی‬
‫‪.‬پوهنحٌی زراعت پوهنتون کابل ‪.‬ص‪.172.‬‬

‫‪.6‬گلشنی‪ ،‬مهدی (‪ ) 1375‬قرآن و علوم طبیعت ؛ ‪ ،‬نشر مطهر ‪ ،‬چاپ اول ‪ ،‬تهران‪.‬‬

‫‪ .7‬مهدی پور علی اکبر)‪ (1360‬ترجمه مصور سوره رعد ؛ ‪ ،‬دفتر نشر فرهنگ اسالمی ‪ ،‬چاپ اول ‪ ،‬تهران‪.‬‬
‫ماخذ اساسی‬
‫‪ .8‬میرزایی‪ ،‬نجف علی(‪ ) 1376‬توحید مفضل ( شگفتی آفرینش ) ؛ ترجمه ‪ ،‬انتشارات هجرت ‪ ،‬چاپ چهارم ‪ ،‬قم‪.‬‬

‫‪ .9‬ناصری ‪ ،‬غ‪ .‬ن ‪ .) 1367 (.‬جنگلداری عمومی ‪ .‬پوهنحی زراعت پوهنتون کابل ‪،‬ص ‪.252.‬‬

‫‪ .10‬ناصری ‪ ،‬غ ‪ .‬ن ‪ . )1383 (.‬مبادی جنگلداری "‪ .‬چاپ امداد تخنیکی برای زراعت وزارت زراعت و مالداری ‪ ،‬ص‪101 .‬‬

‫‪ .11‬سعید ‪ ،‬م‪ .) 1368 (.‬یک نظر اجمالی بر سی ستم تران سپورت شهر کابل "‪.‬پوهنتون کابل‪ ،‬مجله علوم طبیعی ‪ ،‬شماره ‪1‬‬
‫)‪،‬صص‪.124 -101 .‬‬

‫‪ 12‬فقیه‪ ،‬نسرین ‪ .) 2002(.‬با برنامه "‪ ،‬باغ بابر بنیانگذار امپراطوری مغولی هند در کابل ‪.‬ایران تهران ‪،‬صص‪.128-83.‬‬

‫‪ .13‬صبور ‪ ،‬س ش‪ . )2001 (.‬راپور میترولوجی مؤسسه خوراکه و زراعت جهان "‬

‫‪ .14‬علیم ‪ ،‬ع خ ‪ .) 1392 (.‬اساسات هایدرولوژی ‪ ،‬انتشارات رسالت ص ‪.352‬‬

‫‪ .15‬عارض ‪ ،‬غ ج ‪. )1360 (.‬جغرافیای طبیعی افغانستان "‪ .‬انتشارات پوهنتون کابل‪ ،‬صص ‪54 – 53 .‬‬
 ‫‪1. S. Jermemy. )2007(. A-Z of food safety.Thorogood Publishing Ltd.‬‬
‫‪2. Owen, R. F., Marcus, K., Gary, W. S., Steven, R. T. and John, R. W., International‬‬ ‫ماخذ کمکی‬
‫‪Food Safety hand book. CRC press. New York.‬‬
‫‪3. David, M., Nancy, R. and Richard, L., Essential of Food Safety and Sanitation.‬‬
‫‪Prentice Hall Press. USA.‬‬

‫مفردات مضمون مبادی محیط زیست‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫جنگلداری و منابع طبیعی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی محیط زیست‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgFNR0214‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪) 3 ( 2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫پوهنتون شمول‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫آلودگی عبارت اســت از تجمع بیش از حد موادّ مضــرّه و یا افزایش خارج از اندازه معیاری مواد مفیده در داخل آب‪ ،‬خاک‪ ،‬هوا و‪ ...‬که غالباً‬
‫تو سط ان سان تولید و انجام می شود‪ .‬و در نهایت ساختار‪ ،‬عملکرد‪ ،‬ترکیب و خا صیت اولیّه آنها را ازبین می برد‪ .‬ایجاد آلودگی یا پرو سه آلوده‬
‫شدن محیط زی ست همان طوری که ذکر شد غالباً تو سط ان سان انجام می شود‪ ،‬ولی در حقیقت مجموعه ای از عوامل در این عملیه دخالت دارند‬
‫که انسان در رأس همه آنها قرار دارد ‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫‪ .1‬شناحت محیط زیست و اهمیت آن‬

‫‪ .2‬شناخت منابع آلودگی و روش های کنترول آن‬
‫‪ .3‬شناخت منابع زباله ها و اثرات منفی باالی مردم‬
‫فصـــل اول ‪ :‬محیط زیســــت‪ ،‬تعریف محیط زیســــت‪ ،‬کره ح یات (‪ ،)Biosphere‬قشـــر یا قســـ مت هوا (‪ ، )Atmosphere‬طب قه آبی‬
‫(‪ ،)Hydrosphere‬طبقه خشــکه (‪ ،)Lithosphere‬محیط زیســت و مســؤلیت های افراد جامعه‪ ،‬اجزای محیط زیســت‪ ،‬منابع طبیعی‪ ،‬تاثیرات‬
‫انسان بر محیط زیست‪ ،‬آب‪ ،‬خاک‪ ،‬هوا‪ ،‬آلودگی چیست‪ ،‬ماده های آلوده کننده‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬آلودگی هوا‪ ،‬وضعیت فعلی هوای افغانستان‪ ،‬الف ‪ :‬عوامل طبیعی آلودگی هوا‪ ،‬ب‪ :‬عوامل مصنوعی آلودگی هوا‪ ،‬اوزون و الیه اوزون‬
‫چیســت ؟ اتموســفیر چیســت؟ دانشــمندان اتموســفیر را به پنج قســمت تقس ـیم میکنند نقش الیه اوزون و تأثیرات ســؤتخریب آن‪ ،‬گازهای گلخانه‬
‫ای(‪ ، (Greenhouse gasses‬اثر گلخانه ی و گرم شدن جهانی‪ ،‬و سایل عمده آلودگی هوا در حال حا ضر‪ ،‬پیامد های عمده که از آلودگی‬
‫هوا بوجود می آید‪ ،‬درمواقع آلودگی هوا چه باید کرد؟‬

‫فصل سوم‪ :‬آلودگی آب‪ ،‬آبهای زیر زمینی‪،‬آبهای سطحی‪،‬مصارف آب‪ ،‬مصرف شهری و منازل رهایشی آب‪ ،‬مصارف زراعتی آب‪ ،‬مصارف‬
‫صنعتی آب‪ ،‬آلودگی آب‪ ،‬آلودگی ناشی از باران اسیدی‪ ،‬تأثیر باران اسیدی روی نباتات و جنگلها ‪ ،‬عوامل آلوده کننده آب ‪ ،‬عوامل آلوده کننده‬
‫آبهای زیرزمینی‪ ،‬عوامل آلوده کننده آبهای سطحی‪ ،‬علل آلودگی آبها ممکن است فیزیکی و کیمیاوی باشند‪.‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬خاک وآلودگی آن‪ ،‬خاکهای افغانستان‪ ،‬خاک و اهمیت آن‪ ،‬فرسایش خاک‪ ،‬آلودگی خاک‪ ،‬اثرات آلودگی خاک‪ ،‬شیوه جلوگیری‬
‫وکاهش از آلودگی خاک‪ ،‬عوامل تخریب خاک‪ ،‬تاثیر زراعت بر خاک‪ ،‬تاثیر نفوس بر خاک‪ ،‬تخریب اراضی‪ ،‬صحرا گرایی‪ ،‬شور و باتالقی شدن‬
‫زمین ها‪ ،‬فقدان پوشش نباتی‪ ،‬تاثیر صنعت بر خاک‪.‬‬

‫ف صل پنجم ‪ :‬آلودگی صوتی‪ ،‬مفهوم آلودگی صوتی و منابع مولد آن‪ ،‬منابع آلودگی صدا‪ ،‬عوامل کاهش دهنده در سطح شهر‪ ،‬کاهش آلودگی‬
‫صوتی درمحل کار‪ ،‬آثار آلودگی صوتی بر ان سان‪ ،‬الف‪ -‬اثرات م ستقیم‪ ،‬ب‪ -‬اثرات غیرم ستقیم روش های کنترول آلودگی صوتی ‪ ،‬شیوه های‬
‫کاهش سرو صدای سرکها و جاده ها‪ ،‬شیوه های کاهش سرو صدا درمیدانهای طیاره‪ ،‬شیوه های کاهش سرو صدا در کارخانجات‪ ،‬شیوه های‬
‫کاهش سروصدا دراطراف منازل مسکونی‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬زباله ها و اثرات آن‪ ،‬زباله و اهمیت آن ‪ ،‬وضعیت زباله ها در افغانستان‪ ،‬اثرات سوء زباله ها‪ ،‬انواع زباله ها‪ ،‬زباله های شهری‪ ،‬زباله های‬
‫صــنعتی‪ ،‬زباله الکترونیک‪ ،‬مشــکالت بوجود آمده از زباله های الکترونیک‪ ،‬زباله های شــفاخانه ها ‪ ،‬کثافات کیمیاوی خطرناک در ســه بخش زیر‬
‫تقسیم بندی میشوند‪ .‬روش های دفع زباله ها‪ ،‬بازیافت کاغذ‪ ،‬پالستیک ها ‪ ،‬دفن زباله‪ ،‬سوازندن ‪ ،‬کمپوست‪ ،‬برای کاهش زباله ها چگونه مردم را‬
‫آگاه سازیم‪.‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬انرژی تجدید پذیر‪ ،‬انرژی خورشیدی‪ ،‬سوختهای گیاهی و انرژی بیوم‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون مبادی محیط زیست دیپارتمنت جنگلداری و منابع طبیعی‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های مختلف‬

‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با‬

‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند بردن‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و تولید‬
‫بهتر محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫رشته اگرانومی‪.‬‬
‫مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫کشور های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫گرسنگی از طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن‬

‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و مسلکی‪.‬‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫آشناییی محصلین با محیط زی ست‪،‬‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫تعریف محیط زیســت‪ ،‬و مســؤلیت‬ ‫‪۱‬‬
‫های افراد جامعه‪.‬‬

‫آشــناییی محصــلین با آلودگی هوا‪،‬‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬
‫وضعیت فعلی هوای افغانستان‬

‫آ شناییی مح صلین با آلودگی آب‪،‬‬

‫آبــهــای زیــر زمــیــنــی‪،‬آبــهــای‬
‫ســـطحی‪،‬مصـــارف آب‪ ،‬مصـــرف‬
‫شـــهری و م نازل ر هایشـــی آب‪،‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫مصـــارف زراعتی آب‪ ،‬مصـــارف‬ ‫‪۳‬‬
‫صــــنــعــتــی آب‪ ،‬آلــودگــی آب‪،‬‬
‫آلودگی ناشـــی از باران اســـیدی‪،‬‬
‫تأثیر باران اســـیدی روی نباتات و‬
‫جنگلها‪.‬‬

‫آموزش محصــلین در مورد زباله ها‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫و اثرات آن‪ ،‬ز با له و اهم یت آن ‪،‬‬ ‫‪۴‬‬
‫وضعیت زباله ها در افغانستان‬

‫تربیه محصلین و تقدیم آنها به سایر‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۵‬‬
‫رشته ها‬

‫‪2.4‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪.69.2‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪=۱‬مطابقت کم‬ ‫‪ =۲‬مطابقت نسبی‬ ‫‪ =۳‬مطابقت کامل‬
 ‫منابع یا مآخد‪:‬‬
‫‪ .1‬امید‪ ،‬عبدالرحیم‪ .)1390 (.‬حفاظت محیط زیست‪ ،‬الیه اوزون‪.‬‬
‫‪ .2‬امیربیگی‪ ،‬مهندس حسن(‪ ،) 1385‬اصول صحت محیط‪ ،‬انتشارات اندیشه رفیع‪،‬‬
‫‪ .3‬کنت وات‪ ، ،‬ترجمه عبدالحسین و هاب زاده‪ ،) 1372(.‬مبانی محیط زیست‪ ،‬چاپ اتشارات جهاد دانشگاه‬
‫مشهد‪،‬‬
‫ماخذ اساسی‬
‫‪ .4‬مخدوم‪ ،‬داکتر مجید‪ .) 1382(.،‬زیستن درمحیط زیست‪ ،‬انتشارات دانشگاه تهران‪،‬‬
‫‪ .5‬الکساندر کیز‪ ،‬مترجم محمدحسن حبیبی‪ )1379(،‬حقوق محیط زیست‪ ،‬چاپ دانشگاه تهران‬

‫‪1. Nandini,N and Sunitha,N. Environmental Studies. 2013‬‬

‫‪2. Dhameja,K, suresh. Environmental Engineering and management.2012‬‬ ‫ماخذ کمکی‬
‫‪3. Dhameja,K, suresh. Environmental Engineering and management.2012‬‬
‫‪4.‬‬
 ‫مفردات مضمون مبادی سیستماتیک نباتی‬

‫مفردات مضمون مبادی سیستماتیک‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬
‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫جنگلداری و منابع طبیعی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی سیستماتیک‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪AgFNR0213‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪) 3 ( 2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫منابع طبیعی از ارزشمندترین نعمتهایی است که خداوند(ج) به انسان عطا فرموده است‪ ،‬آشناییی با این ثروت های بزرگ خدادادی و آگاهی در‬
‫باره طبیعت به ما کمک خواهد کرد که از این منابع عاقالنه و بطور صحیح استفاده کنیم‪ ،‬وقتی اطالع ما در باره این منابع با ارزش و طبیعت اطراف‬
‫ما اندک باشد‪ ،‬آنها را بطور نا معقول مورد استفاده قرار می دهیم‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫‪ .1‬شناخت انواع نباتات بر اساس سیستم طبقه بندی علمی‬

‫‪ .2‬شناخت اجزای نباتات و وظایف انها‬

‫‪ .3‬شناخت روش های مختلف تکثیر نباتات‬

‫فصـــل اول‪ :‬مقدمه‪ ،‬مفاهیم کلی راجع به نباتات‪ ،‬تفاوت میان اجســـام حیه و غیر حیه‪ ،‬رشـــته های مربوط به نباتات بکار برد مفاهیم علمی راجع به‬
‫نباتات‪ ،‬منشأ پیدایش نباتات‪ ،‬اهمیت نباتات‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬نمو و تقسیمات حجروی‪ ،‬مایتوسیز و مراحل آن‪ ،‬مایوسیز و مراحل آن‪ ،‬فرق بین مایوسیز و مایتوسیز‬

‫فصل سوم‪ :‬اناتومی نباتات (ساختمان داخلی نباتات)‪ ،‬ساختمان حجره‪ ،‬انواع حجرات‪ ،‬غشای حجروی‪ ،‬اجزای حجرات نباتی‪ ،‬پروتوپالزم‪ ،‬غشای‬
‫پالزمایی‪ ،‬هســته‪ ،‬خالی حجروی‪ ،‬ســایتوپالزم‪ ،‬مایتوکاندریا‪ ،‬پالســتیدها‪ ،‬رایبوزوم ها‪ ،‬اندوپالزمیک ریتوکلوم‪ ،‬ســایتوســول و مایکروفایالمنتها‪،‬‬
‫انساج نباتی‪ ،‬انواع اساسی حجرات و انساج‪ ،‬انساج پرنکیما‪ ،‬انساج کولینکیما‪ ،‬انساج سکلرینکیما‪.‬‬
‫ف صل چهارم‪ :‬تخم نباتات‪ ،‬نمایش عمومی ساختمان تخم‪ ،‬ساختمان تخم لوبیا‪ ،‬ساختمان تخم نخود‪ ،‬ساختمان تخم لوبیای کا ستر‪ ،‬ساختمان تخم‬
‫جواری‬

‫فصل پنجم‪ :‬ریشه نباتات‪ ،‬سیستم های ریشه‪ ،‬تشکیل و تنظیم سیستم های ریشه‪ ،‬ساختمان داخلی ریشه‪ ،‬ساختمان ریشههای اختصاصی‪ ،‬وظایف‬
‫ریشه‪ ،‬موارد استعمال ریشه‬

‫فصل ششم‪ :‬ساقه نباتات‪ ،‬ساقه و وظایف آن‪ ،‬ساقه های اختصاصی‪ ،‬انواع ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه‪ ،‬های یک مشیمه‪ ،‬اناتومی ساقه‬
‫های دو مشیمه علفی‪ ،‬اناتومی ساقه های دو مشیمه خشبی‪ ،‬فرق بین ساقه و ریشه‪ ،‬ساختمان نباتات خشبی‪ ،‬کمبیم انتقالی‪ ،‬ترتیب حجرات کمبیم‪،‬‬
‫زایلم اولی و دومی‪ ،‬انواع حجرات چوبی‪ ،‬حلقات ساالنه‪ ،‬فلویم اولی و دومی‪ ،‬پوست خارجی‪ ،‬کارک کمبیم‪.‬‬

‫ف صل هفتم‪ :‬برگ و پندکهای نباتات‪ ،‬خواص و ساختمان خارجی برگ ها‪ ،‬حا شیه برگ ها‪ ،‬و سعت برگ ها‪ ،‬شکل برگ ها‪ ،‬ساختمان داخلی‬
‫برگ ها‪ ،‬حجرات اپیدرمس برگ ها‪ ،‬حجرات میزوفیل برگ ها‪ ،‬انســـاج انتقالی برگ ها‪ ،‬دمچه برگ ها‪ ،‬رگبرگها و انواع آن‪ ،‬منشـــا و پیدایش‬
‫برگ ها‪ ،‬برگهای یک م شیمه‪ ،‬برگهای دو م شیمه‪ ،‬انواع برگ ها‪ ،‬برگ های ساده و انواع آنها‪ ،‬تنظیم برگ ها بروی ساقه(‪ ،)Phyllotaxy‬انواع‬
‫پندک ها‪ ،‬پندک های انجامی‪ ،‬پندکهای جانبی‪،‬پندک های ‪ ، Axillary‬پندک های ‪ ،Accessory‬پندک های ‪ ،Subpetiolar‬پندک های‬
‫متحوله‪ ،‬پندک های ‪ ،Caulin‬پندکهای ‪ ،Radicals‬پندکهای ‪ ،Epiphylous‬پندکهای اختصاصی‪ ،‬پندک های ‪.Bulbils‬‬

‫ف صل ه شتم‪ :‬گل و تولید مثل در نباتات‪ ،‬اجزای گل ها‪ ،‬اجزای گل های نباتات یک م شیمه‪ ،‬اجزای گل های نباتات‪ ،‬دو م شیمه‪،‬انواع مختلف گل‬
‫ها و فورمول گلی در نباتات‪ ،‬تولید مثل در نباتات‪ ،‬تکثر غیر زوجی در نباتات‪ ،‬تکثر زوجی در نباتات‪ ،‬دوران حیات در نباتات‪ ،‬گامیتوفایت در‬
‫نباتات‪.‬‬

‫فصل نهم‪ :‬ساختمان گلی و گرده افشانی در نباتات‪ ،‬گرده افشانی غیر خودی‪ ،‬مرحله پختگی آله تذکیر و آله تآنیث جنین و انکشاف تخم‪.‬‬

‫فصـــل دهم‪ :‬میوه در نباتات‪ ،‬انکشـــاف و تولید میوه‪ ،‬انواع میوه‪ ،‬تنوع و پراکنده گی تخمها‪ ،‬طبقه بندی انواع میوه ها‪ ،‬میوه های ســـاده‪ ،‬میوه های‬
‫مجتمه‪ ،‬میوه های مرکب‪ .‬ناسازگاری گرده و ستگما‪ ،‬انواع گلهای مکمل گلهای ناقص‪ ،‬موقعیت تخمدان‪ ،‬عمل القاح در نباتات‪.‬‬

‫کارهای عملی مضمون‪:‬‬

‫‪ .1‬معرفی مایکرسکوپ و انواع آن جهت بکار گیری درست و مناسب توسط محصلین تازه وارد در رشته زراعت‪ ،‬نشان دادن حجران نباتی‬
‫(حجرات در ورقه نبات پیاز) به محصلین‪ ،‬نشان دادن انساج در برگ نباتات ذریعه مایکریسکوپ در سالیت های تهیه شده‪ ،‬نمایش‬
‫ویدیوئی تقیسمات حجروی به محصلین‪.‬‬
‫‪ .2‬مشاهده عملی تفاوت تخم غله جات و حبوبات‪ ،‬نمایش اناتومی ریشه های نباتی در سالید ها‪ ،‬مشاهده تفاوت های ساقه نباتات یک‬
‫مشیمه و دو مشیمه ای برای محصلین‪.‬‬
‫‪ .3‬مقایسه ساقه و ریشه از نگاه ساختمان و وظایف‪ ،‬مقایسه انواع مختلف برگهای نباتی‬
‫‪ .4‬مشاهده انواع مختلف برگهای نباتی‪ ،‬مشاهده گرده افشانی ذریعه سالید‪ ،‬مشاهده گل و اعضای بدنی گراس ها‪ ،‬مطالعه و مشاهده انواع‬
‫مختلف گلهای نباتی‪.‬‬
 ‫‪ .5‬نمایش ویدیوئی قلمه و پیوند کردن نباتات ( به طریقه تکثر غیر زوجی)‪،‬‬
‫‪ .6‬شناسائی انواع مختلف میوه جات از طریق سالید‪.‬‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون سیستماتیک نباتی دیپارتمنت جنگلداری و منابع طبیعی‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های مختلف‬

‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با‬

‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند بردن‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و تولید‬
‫بهتر محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫رشته اگرانومی‪.‬‬
‫مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫کشور های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫گرسنگی از طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن‬

‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و مسلکی‪.‬‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫آشــناییی محصــلین با مفاهیم کلی راجع به‬
‫نباتات‪ ،‬تفاوت میان اج سام حیه و غیر حیه‪،‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬
‫مفاهیم علمی راجع به نباتات‪ ،‬منشأ پیدایش‬
‫نباتات‪ ،‬اهمیت نباتات‪.‬‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫آشناییی محصلین با اناتومی نباتات‬ ‫‪۲‬‬

‫آشــناییی محصــلین با تخم نباتات‪ ،‬نمایش‬

‫عمومی ســـاختمان تخم‪ ،‬ســـاختمان تخم‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫لوبیا‪ ،‬ســاختمان تخم نخود‪ ،‬ســاختمان تخم‬
‫لوبیای کاستر‪ ،‬ساختمان تخم جواری‬
‫آموزش محصــلین در مورد ریشــه نباتات‪،‬‬
‫سیستم های ریشه‪ ،‬تشکیل و تنظیم سیستم‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۴‬‬
‫های ری شه‪ ،‬ساختمان داخلی ری شه‪ ،‬موارد‬
‫استعمال ریشه‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫تربیه محصلین و تقدیم آنها به سایر رشته ها‬ ‫‪۵‬‬

‫‪2.4‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.50‬‬ ‫اوسط عمومی‬

 :‫منابع یا مآخد‬
‫ انتشارات دانشگاه تهران‬.‫ جلد اول‬،‫) گیاه شناسی پایه‬1384(.‫ احمد‬،‫قهرمان‬.1

.‫ انتشارات پوهنتون بلخ‬.‫) تکسانومی نباتی‬1395(.‫ محمد طاهر‬،‫ نسیمی‬.2

‫ چاپ هما‬.‫ جلد اول‬.‫) سییتماتیک نباتی‬1353(.‫ سید امیر شاه‬.‫ الوف‬،‫ اندرس‬.3
‫ماخذ اساسی‬
‫پالن‬
‫ تهران دانشگاه پیام نور‬.‫) سیستماتیک گیاهی یک‬1380 (.‫ بهرام‬،‫ بهزاد‬.4

‫ دانشگاه امیر کبیر‬.‫ جلد اول‬.‫) رده بندی گیاهی‬1379 (،...‫ ولی ا‬،‫ مظفریان‬.5

1. ALSTON, R. E., AND B. L. TURNER. 1963. Biochemical Systematics. Pre ntice

Hall Inc. , Englewood Cliffs, New Jersey. 404 p.
2. CONSTANCE, L. 1988. Plant taxonomy in my time. Aliso 12: 1-5. CORRELL,
D. S. 1971. Lloyd Herbert Shinners-a portrait. Brittonia 23: 101 - 104.
3. DOYLE, J. J. 1992. Gene trees and species trees: molecular systematics as one-
character taxonomy. Syst. Bot. 17: 144-163.
4. EUSENS, W. J., R. D. BOYD, AND A. D. WOLFE. 1992. Genetic and
morphological divergence among varieties of Aphanostephus skirrhobasis
(Asteraceae-Astereae) and related species with different chromosome numbers.
Syst. Bot. 17:380-394. ‫ماخذ کمکی‬
5. EWAN, J. , AND N. D. EWAN. 1971. Biographical dictionary of Rocky
Mountain naturalists. Bohn, Scheltema and Holkema, Utrecht, The Netherlands.
Regnum Veg. 107: i-xvi. 1-235.
6. GRANT, V. 1992. Systematics and phylogeny of the /pomopsis aggreggata group
(Polemoniaceae): traditional and molecular approaches. Syst. Bot. 17: 683-691.
7. KELLOG, E. A., R. ApPELS, AND R. J. MASON-GAMER. 1996. When genes
tell different stories: the diploid genera of Triticeae (Gramineae). Syst. Bot. 21:
321-347.
 ‫درسی مصونیت مواد غذایی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫هرات‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مصئونیت مواد غذاییی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪FT215-Ag‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪)2+0( 2‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫تخصصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‪:‬‬

‫پس از اتمام این کورسـس‪ ،‬محصــالن باید بطور کلی معلومات کافی در مورد مصــئونیت غذاییی شــامل عملیات زراعتی خوب‪ ،‬روش های خوب‬
‫تولید مواد غذاییی‪ ،‬حفظ الصـحه غذاییی‪ ،‬شـناسـائی خطرات مواد غذاییی‪ ،‬قوانین و مقررات ملی و بین اللملی مصـئونیت غذاییی و غیره را کسـب‬
‫خواهند نمود‪ ،‬تا بتوانند اقدامات کنترولی را برای حل یا رفع مشکالت بهداشتی مواد غذاییی تعیین نمایند و در طرح پروگرام های حفظ الصحوی‬
‫برای صنایع غذاییی کمک نمایند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫محصالن شامل این کورسس اهداف زیر را تعقیب خواهند نمود‪:‬‬

‫‪ ‬دانستن اهمیت حفظ الصحه‪ ،‬عملیات زراعتی و روشهای خوب تولید مواد غذاییی‬
‫‪ ‬آشنائی با خطرات مواد غذاییی و مقررات و قوانین مواد غذاییی‬
‫‪ ‬شناسایی اقدامات کنترولی برای رفع مشکالت حفظ الصحوی در سیستم های تولید و پروسس مواد غذاییی‬
 ‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫فصل اول‪ :‬معرفی و اهمیت مصئونیت غذاییی‬

‫مقدمه‪ ،‬معرفی کورسس‪ ،‬اهمیت مصئونیت مواد غذاییی‬

‫فصل دوم‪ :‬خطرات مواد غذاییی‬

‫خطرات بیولوژیکی‪ ،‬خطرات کیمیاوی‪ ،‬خطرات فیزیکی‬

‫فصل سوم‪ :‬عملیات زراعتی خوب (‪)Good Agriculture Practices‬‬

‫اهداف ‪ ،GAP‬حفظ الصحه آب‪ ،‬صحت و بهداشت کارکنان‬

‫فصل چهارم‪ :‬شیوه های تولید خوب (‪ )GMP‬و تفتیش محصوالت غذاییی‬

‫استفاده ‪ ،GMP‬سروی های بهداشتی کار خانه‪ ،‬پاک کردن محیط کار‬

‫فصل پنجم‪ :‬بهبود و تصفیه آب‬

‫سالم سازی آب‪ ،‬استفاده از کلور در آب‪ ،‬روش های فزیکی سالم سازی آب‬

‫فصل شیشم‪ :‬مدیریت مواد زائد‬

‫مدیریت ضایعات‪ ،‬تصفیه آب کارخانجات‬

‫فصل هفتم‪ :‬مدیریت آفت کش ها و ماده غیر اصلی (‪)Extraneous Matter‬‬

‫معرفی آفت کشها‪ ،‬آفت کش ها در مواد غذاییی‪ ،‬منجمنت آفت کشها‬

‫فصل هشتم‪ :‬پاک کاری و دیزاین تجهیزات معیار های اصلی گزینش محل کارخانه‪ ،‬دسترسی به مواد اولیه مناسب‪ ،‬آماده سازی‪ ،‬محل کار‪ ،‬روش‬
‫های پاک کاری محل کار‬

‫فصل نهم‪ :‬حفظ الصحه‬

‫آشنائی با قوانین و مقررات ملی و محلی‪ ،‬حفظ الصحه کارمندان‪ ،‬حفظ الصحه سطوح در تماس‬

‫فصل دهم‪ :‬بسته بندی‪ ،‬انبارداری و انتقاالت‬

 ‫روش های سالم بسته بندی مواد غذاییی‪ ،‬اثرات بسته بندی در سالمت مواد غذاییی‪ ،‬روش های حمل نقل درست مواد غذاییی‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه دیپارتمنت‬

‫‪.1‬‬
‫‪.7‬‬

‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬
‫‪.4‬‬

‫اللملی‬
‫سهمگیری در انکشاف صنعت مواد غذائی‬

‫کسب دانش و مهارتهای مسلکی‬

‫انکشاف‪ ،‬معرفی و ترویج تکنالوژی مناسب‬

‫جوابگویی به ضرورتهای بخش تولیدی مواد غذاییی‬

‫به عنوان متخصصین کنترول کیفیت مواد غذاییی‬

‫ارتقای ظرفیت جهت مدیریت منابع به طور پایدار‬

‫متخصصین در قسمت قوانین و استاندارد های ملی و بین‬

‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫شماره‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دانســـتن اهمیـــت حفـــظ الصـــحه‪ ،‬عملیـــات زراعتـــی و‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱‬‬
‫روشهای خوب تولید مواد غذاییی‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫آشــــنائی بــــا خطــــرات مــــواد غــــذاییی و مقــــررات و‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫قوانین مواد غذاییی‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫شناســــایی اقــــدامات کنترولــــی بــــرای رفــــع مشــــکالت‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫حفـــظ الصـــحوی در سیســـتم هـــای تولیـــد و پروســـس‬ ‫‪۳‬‬
‫مواد غذاییی‬
‫‪1.3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬
‫‪1.7/3‬‬ ‫اوسط عمومی‬
‫‪ =۳‬اعظمی ترین اشتراک ‪ =۲‬اشتراک متوسط ‪ =۱‬کمترین اشتراک‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون مصئونیت مواد غذاییی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫اساسی‬
‫تخصصی‬ ‫‪2‬‬ ‫دوم‬ ‫اول‬ ‫تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫مصئونیت مواد غذاییی‬ ‫زراعت‬

‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬

‫نتیجه متوقعه آموزشی‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫پرسش و‬ ‫معرفی مضمون‪ ،‬مفردات و منابع مضمون‬ ‫‪1‬‬
‫اول‬
‫پاسخ‬ ‫معرفی و اهمیت مصئونیت غذاییی‬ ‫‪2‬‬
‫پرسش‬ ‫(خطرات‬ ‫غذاییی‬ ‫مواد‬ ‫خطرات‬
‫وپاسخ‬ ‫بیولوژیکی‪ ،‬خطرات کیمیاوی‪ ،‬خطرات‬ ‫‪3‬‬
‫فیزیکی)‬
‫دوم‬
‫(خطرات‬ ‫غذاییی‬ ‫مواد‬ ‫خطرات‬
‫بیولوژیکی‪ ،‬خطرات کیمیاوی‪ ،‬خطرات‬ ‫‪4‬‬
‫فیزیکی)‬
‫پرسش‬ ‫عملیات زراعتی خوب ( ‪Good‬‬ ‫‪5‬‬
‫سوم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪)Agriculture Practices‬‬ ‫‪6‬‬
‫پرسش‬ ‫شیوه های تولید خوب (‪ )GMP‬و تفتیش‬ ‫‪7‬‬
‫چهارم‬
‫وپاسخ‬ ‫محصوالت غذاییی‬ ‫‪8‬‬
‫پرسش‬ ‫شیوه های تولید خوب (‪ )GMP‬و‬ ‫‪9‬‬
‫پنجم‬
‫وپاسخ‬ ‫تفتیش محصوالت غذاییی‬ ‫‪10‬‬
‫پرسش‬ ‫مدیریت آفت کش ها و ماده غیر اصلی‬ ‫‪11‬‬
‫ششم‬
‫وپاسخ‬ ‫(‪)Extraneous Matter‬‬ ‫‪12‬‬
‫پرسش‬ ‫‪13‬‬
‫بهبود و تصفیه آب‬ ‫هفتم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪14‬‬
‫پرسش‬ ‫‪15‬‬
‫امتحان ‪% 20‬‬ ‫هشتم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪16‬‬
‫امتحان میان‬ ‫‪17‬‬
‫پاک کاری و دیزاین تجهیزات‬ ‫نهم‬
‫سمستر‬ ‫‪18‬‬
‫پرسش‬ ‫‪19‬‬
‫حفظ الصحه ذخیره خانه ها‬ ‫دهم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪20‬‬
‫پرسش‬ ‫‪21‬‬
‫وپاسخ‬
‫حفظ الصحه فارم ها نباتی و حیوانی‬ ‫یازدهم‬
‫‪22‬‬

‫‪23‬‬
 ‫ارزیابی‬ ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫نتیجه متوقعه آموزشی‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫روزمره‬ ‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫پرسش و‬
‫مدیریت مواد زائد‬ ‫‪24‬‬ ‫دوازدهم‬
‫پاسخ‬
‫پرسش‬ ‫‪25‬‬
‫اصول بسته بندی مواد غذاییی‬ ‫سیزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪26‬‬
‫پرسش‬ ‫‪27‬‬
‫انتقاالت مواد غذاییی‬ ‫چهاردهم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪28‬‬
‫پرسش‬ ‫‪29‬‬
‫انکشاف پالن مصئونیت غذاییی‬ ‫پانزدهم‬
‫وپاسخ‬ ‫‪30‬‬
‫جمع بندی‬ ‫حل مشکالت محصلین‬ ‫‪31‬‬
‫شانزدهم‬
‫رهنمایی امتحان نهایی‬ ‫‪32‬‬

‫منابع یا مآخد‪:‬‬
‫‪4. S. Jermemy. )2007(.A-Z of food safety.Thorogood Publishing‬‬

‫‪Ltd.‬‬
‫ماخذ اساسی و کمکی‬
‫‪5. Owen, R. F., Marcus, K., Gary, W. S., Steven, R. T. and John, R. W.,‬‬
‫‪International Food Safety hand book. CRC press. New York.‬‬
‫‪6. David, M., Nancy, R. and Richard, L., Essential of Food Safety and‬‬
‫‪Sanitation. Prentice Hall Press. USA.‬‬
 ‫مفردات مضمون مبادی علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫مبادی علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪FT324-Ag‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪ 3‬کریدیت (‪)1+2‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫تخصصی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫سوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫معرفی مختصر مضمون‪:‬‬

‫در این کورسس مبادی و اساسات علم و تکنالوژی مواد غذاییی تدریس خواهد شد‪ .‬در این دوره محصلین نخست مفاهیم علم و تکنالوژی مواد‬
‫غذاییی‪ ،‬خصــوصــیات صــنایع غذاییی‪ ،‬فعالیت های متخصــصــین صــنایع غذاییی و اجزای مواد غذائی را خواهند آموخت ســپس به موضـوعات چون‬
‫پاستوررازیشن‪ ،‬استررالیزیشن‪ ،‬عملیه سرد سازی‪ ،‬انجماد‪ ،‬تخمیر آشنا خواهند شد و بالخره تکنالوژی های مختلف چون تکنالوژی غالت‪ ،‬تکنالوژی‬
‫شــیر‪ ،‬تکنالوژی گوشــت‪ ،‬گوشــت و تخم مرغ‪ ،‬تکنالوژی میوه جات و ســبزیجات‪ ،‬تکنالوژی چربی‪ ،‬تکنالوژی بســته بندی مواد غذاییی به شــمول‬
‫موضــوعات چون ایمنی و بهداشــت در غذا‪ ،‬مایکروبیولوژی مواد غذا‪ ،‬مقررات دولتی مواد غذاییی و اســتندرد های مواد غذاییی در این کورســس‬
‫آموزش داده خواهد شد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‪:‬‬

‫‪ ‬آشنائی با علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬

‫‪ ‬درک ازاصول و مبادی علم و تکنالوژی مواد غذاییی برای بهبود کیفیت مواد غذاییی‬
‫‪ ‬داشتن مهارت های مورد نیاز برای انکشاف تخنیک ها و تولید مواد غذایی‬

‫مفردات درسی مضمون‪( :‬فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫فصل اول‪ :‬معرفی علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬

‫فعالیت های مختصصین مواد غذاییی‪ ،‬فرق بین علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬
‫فصل دوم‪ :‬خصوصیات صنایع غذاییی‬
‫اجزای صنایع غذاییی‪ ،‬فعالیت های بین المللی‪ ،‬عملیات مرتبط‬
‫فصل سوم‪ :‬جنبه های تغذیه ای اجزای غذا‬
 ‫غذا و انرژی‪ ،‬کیفیت کاربوهایدرید‪ ،‬پروتین‪ ،‬ویتامین‪ ،‬منرال‪ ،‬آب‪ ،‬فایبر‪ ،‬کیفیت کاربوهایدرید‪ ،‬پروتین‪ ،‬ویتامین‪ ،‬منرال‪ ،‬آب‪ ،‬فایبر‪ ،‬رژیم و‬
‫امراض مزمن‬
‫فصل چهارم‪ :‬عملیات واحد در پروسس مواد غذاییی و فکتور های کیفی در غذا‬
‫فکتور های ظاهری‪ ،‬فکتوری های ساختار‪ ،‬فکتور های طعم‪ ،‬استندرد های کیفی‬
‫فصل پنجم‪ :‬خرابی و فساد مواد غذاییی و کنترول آنها‬
‫مفهوم زمان ماندگاری‪ ،‬دالیل اصلی خرابی مواد غذاییی‪ ،‬کنترول مایکرواورگانیزم ها‪ ،‬کنترول انزایم ها‬
‫فصل شیشم‪ :‬پروسس حرارتی سرد و گرم و حفظ مواد غذاییی‬
‫تاثیر حرارت روی میکروب ها و انزایم ها‪ ،‬رابطه حرارت و زمان‪ ،‬فرق بین سرد سازی و انجماد سازی‬
‫فصل هفتم‪ :‬خشک کردن مواد غذاییی فرق بین خشک کردن و آبکشی میکانیزم خشک کردن روش های خشک کردن مواد غذاییی‬
‫فرق بین خشک کردن و آبکشی‪ ،‬میکانیزم خشک کردن‪ ،‬روش های خشک کردن مواد غذاییی‬
‫فصل هشتم‪ :‬تخمیر مواد غذاییی‪ ،‬انواع تخمیر و استفاده از مایکرواورکانیزم ها نقش مایکرواورگانیزم ها درعملیه تخمیر‬
‫تخمیر‪ ،‬انواع تخمیر‪ ،‬نقش مایکرواورگانیزم ها درعملیه تخمیر‬

‫فصل نهم‪ :‬تکنولوژی شیر و محصوالت شیر‪ ،‬اجزای شیر‪ ،‬عملیه پاستورازیشن و همونیژیشن‬

‫اجزای شیر‪ ،‬عملیه پاستورازیشن و همونیژیشن‪ ،‬تولید آیس کریم‪ ،‬تولید پنیر‪ ،‬تولید مسکه‬

‫فصل دهم‪ :‬تکنولوژی گوشت‪ ،‬گوشت مرغ و تخم مرغ‬

‫تکنولوژی گوشت‪ ،‬گوشت مرغ‪ ،‬تخم مرغ‬

‫فصل یازدهم‪ :‬تکنولوژی چربی‪ ،‬روغن‪ ،‬و محصوالت مرتبط‬

‫اثر اجزای مواد غذاییی روی خصوصیات چربی‪ ،‬منابع روغن و چربی‪ ،‬پروسس‪ ،‬نحوه تولید و استخراج‪ ،‬خواص عملکردی روغن و چربی ها‬
‫فصل دوازدهم‪ :‬تکنولوژی غالت‪ ،‬حبوبات و دانه های روغنی‬
‫دانه های غالت‪ ،‬اساسات پخت‪ ،‬حبوبات‪ ،‬و دانه های روغنی‪ ،‬محصوالت تولید شده‬
‫فصل یازدهم‪ :‬تکنولوژی میوه جات و سبزیحات‬
‫خصوصیات عمومی‪ ،‬ترکیبات‪ ،‬مرحله پس از برداشت‪ ،‬رسیدگی میوه و سبزیجات‪ ،‬برداشت و پروسس میوه جات‪ ،‬برداشت و پروسس سبزیجات‬
‫فصل دوازدهم‪ :‬نوشیدنی ها‬
‫نوشیدنی های غیر الکولی گاز دار‪ ،‬پروسس قهوه‪ ،‬پروسس چای‪ ،‬پروسس آبمیوه‪ ،‬انواع آبمیوه‬
‫فصل سیزدهم‪ :‬اساسات بسته بندی مواد غذاییی‬
‫معرفی‪ ،‬انواع بسته ها‪ ،‬مزایا و معایب بسته ها‪،‬‬
‫فصل چهاردهم‪ :‬ایمنی‪ ،‬ریسک و خطرات مواد غذاییی‬
‫تعریف‪ ،‬غذاهای خطرزا‪ ،‬نقش میکروب ها در ایمنی مواد غذاییی‪ ،‬تاثیر پروسس های مواد غذاییی روی ایمنی میکروبی غذا‪ ،‬خطرات فیزیکی و‬
‫کیمیاوی‬
‫فصل پانزدهم‪ :‬مقررات دولتی مواد غذاییی و برچسب زدن مواد غذاییی‬
‫معرفی‪ ،‬استندرد های مواد غذاییی‪ ،‬قوانین مواد غذاییی‪ ،‬لیبل های مواد غذاییی‪ ،‬استندرد های هسپ و کودکس‬
 ‫فصل شانزدهم‪ :‬میکروبیولوژی موادغذاییی‬
‫نقش میکروب ها در غذا‪ ،‬نقش میکروب ها در تخمیر‪ ،‬نقش میکروب ها در غذا‪ ،‬نقش میکروب ها در تخمیر‬
‫فصل هفدهم‪ :‬ضایعات مواد غذاییی‬
‫ضایعات و انواع آن‪ ،‬مدیریت ضایعات مواد غذاییی‬

‫کار های عملی مضمون‬

‫آشنائی با البراتوار تکنالوژی مواد غذاییی‪ ،‬آشنائی با ایمنی‪ ،‬ریسک و خطرات مواد غذاییی‪ ،‬آشنائی با اصول تولید و نگهداری مواد‬
‫غذاییی‪ ،‬خشک کردن مواد غذاییی‪ ،‬تخمیر مواد غذاییی‪ ،‬تعین کیفیت و پاستورازیشن شیر‪ ،‬تعین کیفیت گوشت و تخم مرغ‪ ،‬معرفی اجزای غالت‪،‬‬
‫حبوبات و تعین کیفیت آنها‪ ،‬شناخت اجزای میوه جات و سبزیحات و تهیه نوشیدنی از آنها‪ ،‬میکروبیولوژی موادغذاییی‪.‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه دیپارتمنت‬

‫‪.6‬‬

‫‪.5‬‬

‫‪.3‬‬

‫‪.2‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.7‬‬

‫‪.4‬‬
‫سهمگیری در انکشاف صنعت مواد غذائی‬

‫کسب دانش و مهارتهای مسلکی‬

‫جوابگویی به ضرورتهای بخش تولیدی مواد غذاییی‬
‫انکشاف‪ ،‬معرفی و ترویج تکنالوژی مناسب‬

‫به عنوان متخصصین کنترول کیفیت مواد غذاییی‬

‫ارتقای ظرفیت جهت مدیریت منابع به طور پایدار‬

‫متخصصین در قسمت قوانین و استاندارد های ملی و بین اللملی‬

‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫شماره‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫دانســــتن اهمیــــت حفــــظ الصــــحه‪ ،‬عملیــــات زراعتــــی و روشــــهای‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۱‬‬
‫خوب تولید مواد غذاییی‬
‫آشــــنائی بــــا خطــــرات مــــواد غــــذاییی و مقــــررات و قــــوانین مــــواد‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬
‫غذاییی‬
‫شناســـــایی اقـــــدامات کنترولـــــی بـــــرای رفـــــع مشـــــکالت حفـــــظ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪۳‬‬
‫الصحوی در سیستم های تولید و پروسس مواد غذاییی‬
‫‪2.3‬‬ ‫‪1.3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1.3‬‬ ‫‪1.3‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫مجموع‬
‫‪1.8/3‬‬ ‫اوسط عمومی‬
‫‪ =۳‬اعظمی ترین اشتراک ‪ =۲‬اشتراک متوسط ‪ =۱‬کمترین اشتراک‬
 ‫پالن درسی هفته وار مضمون مبادی علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬

‫تعداد‬
‫نوع مضمون‬ ‫سمستر‬ ‫صنف‬ ‫دیپارتمنت‬ ‫مضمون‬ ‫رشته‬
‫کریدیت‬ ‫معلومات‬
‫مبادی علم و تکنالوژی مواد‬ ‫اساسی‬
‫تخصصی‬ ‫‪3‬‬ ‫سوم‬ ‫دوم‬ ‫تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫زراعت‬
‫غذاییی‬

‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬

‫ارزیابی روزمره‬ ‫نتیجه متوقعه آموزشی‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫پرسش و پاسخ‬ ‫معرفی مضمون‪ ،‬مفردات و منابع مضمون‬ ‫‪1‬‬
‫اول‬
‫معرفی علم و تکنالوژی مواد غذاییی‬ ‫‪2‬‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫خصوصیات صنایع غذاییی‬ ‫‪3‬‬ ‫دوم‬
‫‪4‬‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫جنبه های تغذیه ای اجزای غذا‬ ‫‪5‬‬ ‫سوم‬
‫‪6‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫عملیات واحد در پروسس مواد غذاییی و‬ ‫‪7‬‬
‫چهارم‬
‫فکتور های کیفی در غذا‬ ‫‪8‬‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫خرابی و فساد مواد غذاییی و کنترول آنها‬ ‫‪9‬‬ ‫پنجم‬
‫‪10‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫پروسس حرارتی سرد و گرم و حفظ مواد‬ ‫‪11‬‬
‫ششم‬
‫غذاییی‬ ‫‪12‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫خشک کردن مواد غذاییی فرق بین‬ ‫‪13‬‬
‫خشک کردن و آبکشی میکانیزم خشک‬
‫هفتم‬
‫کردن روش های خشک کردن مواد‬ ‫‪14‬‬
‫غذاییی‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫امتحان ‪% 20‬‬ ‫‪15‬‬ ‫هشتم‬
‫‪16‬‬
‫امتحان میان‬ ‫تخمیر مواد غذاییی‪ ،‬انواع تخمیر و‬ ‫‪17‬‬
‫سمستر‬ ‫استفاده از مایکرواورکانیزم ها نقش‬ ‫نهم‬
‫‪18‬‬
‫مایکرواورگانیزم ها درعملیه تخمیر‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫تکنولوژی شیر و محصوالت شیر‪ ،‬اجزای‬
‫‪19‬‬
‫شیر‪ ،‬عملیه پاستورازیشن و همونیژیشن‬
‫دهم‬
‫تکنولوژی گوشت‪ ،‬گوشت مرغ و تخم‬
‫‪20‬‬
‫مرغ‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫‪21‬‬
‫تکنولوژی چربی‪ ،‬روغن‪ ،‬و محصوالت‬
‫یازدهم‬
‫مرتبط‬ ‫‪22‬‬

‫پرسش و پاسخ‬ ‫‪23‬‬

‫تکنولوژی میوه جات و سبزیحات‬ ‫دوازدهم‬
‫‪24‬‬
 ‫روش‬ ‫فعالیت‬ ‫فعالیت‬ ‫ساعات‬
‫ارزیابی روزمره‬ ‫نتیجه متوقعه آموزشی‬ ‫موضوع‬ ‫هفته‬
‫تدریس‬ ‫محصل‬ ‫استاد‬ ‫درسی‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫تکنولوژی غالت‪ ،‬حبوبات و دانه های‬ ‫‪25‬‬
‫سیزدهم‬
‫روغنی‬ ‫‪26‬‬
‫پرسش وپاسخ‬
‫میکروبیولوژی موادغذاییی‬ ‫‪27‬‬ ‫چهاردهم‬
‫‪28‬‬
‫پرسش وپاسخ‬ ‫اساسات بسته بندی مواد غذاییی‬ ‫‪29‬‬
‫پانزدهم‬
‫و خطرات مواد غذاییی‬ ‫‪30‬‬
‫جمع بندی‬ ‫ضایعات مواد غذاییی‬ ‫‪31‬‬
‫حل مشکالت محصلین رهنمایی امتحان‬ ‫شانزدهم‬
‫‪32‬‬
‫نهایی‬

‫منابع یا مآخد‪:‬‬
‫‪1. N. Potter Joseph H. Hotchkiss, Food Science, Notman, Fifth‬‬
‫‪Edition‬‬
‫‪2. Singh R. Paul, Introduction to Food Engineering, 2009.‬‬ ‫ماخذ اساسی و کمکی‬
‫‪3. B Srilakshmi, Food Science Paperback, 2015, 6th edition.‬‬
 ‫مفردات (مبادی ترویج زراعتی)‬

‫‪-----------------------------------------------------------------------------------------------‬‬

‫پوهنتون‪:‬‬

‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬

‫دیپارتمنت‪:‬‬

‫اسم مضمون‪ :‬مبادی ترویج زراعتی‬

‫کود مضمون‪AgEcEx 216 :‬‬

‫تعداد کریدت‪3 :‬‬

‫کتگوری مضمون‪ :‬اساسی‬

‫پیش نیاز مضمون‪ :‬ندارد‬

‫صنف (اول)‬

‫سمستر (دوم)‬

‫‪ .1‬شرح مختصر مضمون ‪ :‬دهاقین در شرایط حاضر با تکنالوژی های جدید ضرورت دارد که از این تکنالوژی ها بتوانند در بلند بردن کیمیت و‬
‫کیفیت مح صول شان و باالخره در بلند بردن عاید شان نقش عمده بازی نمایند‪ .‬در این را ستا مح صالن و فارغین فاکولته زراعت با آموختن‬
‫میتودها و روش های جدید ترویج زراعتی نقش عمده و کلیدی در امر انتقال دانش و اندوخته های شـــان در بخش ترویج زراعتی به دهاقین‬
‫کمک نموده تا باشــد ســبب پیشــرفت فعالیت های شــان گردد‪ .‬بنابران کورســس مبادی ترویج زراعتی که در آن تعلیم و تربیه و انواع آن و‬
‫دیگر فعالیت های مربوط به زراعت را فراگیرد و با استفاده از این اندوخته های شان در بهبود کیفیت و کمیت محصوالت زراعتی دهاقین در‬
‫ســطح فارم و جامعه نقش ایفا نماید‪ .‬در این کورس ـس موضــوعات از قبیل تعریف‪ ،‬معرفی‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬تیوری های ترویج‪ ،‬روش و میتود های‬
‫ترویجی‪ ،‬تشکیالت ترویجی‪ ،‬اداره و منجمنت‪ ،‬نظارت و ارزیابی سیستم های ترویجی در افغانستان‪ ،‬وضعیت کنونی سیستم های ترویجی در‬
‫سطح کشور‪ ،‬معرفی سیستم های ترویجی مدرن نظر به نیازمندی دهاقین افغانستان و غیره مسایل مربوط به ترویج زراعتی تدریس میگردد‪.‬‬

‫‪ .2‬اهداف آموزشی‪ :‬در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود تاکه‪:‬‬
‫مفاهیم و اساسات ترویج زراعتی را تشریح کنند؛‬ ‫‪‬‬
‫روش و میتودهای ترویجی را توضیح کنند؛‬ ‫‪‬‬
 ‫تشکیل‪ ،‬اداره و مشکالت ترویج در کشور تحلیل نمایند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ .3‬شیو های تدریس و آموزش‪ :‬در تدریس این کورسس از روش ارایه لکچر آزاد و به شکل فاورپاینت استفاده می شود و برای حمایت فعال از‬
‫پروسه آموزش محصلین در جریان سمستر به بعضی نهاد های دهاقین برده میشوند تا بامسایل تشکیل و فعالیت این نهاد ها آشنا شوند‪ .‬همچنان‬
‫مواد درســی مضــمون که مطابق به مفردات درســی تهیه میشــود برای آنها توزیع میگردد‪ .‬پالیســی کورس ـس در روز اول با محصــلین درمیان‬
‫گذاشته خواهدشد‪.‬‬

‫‪ .4‬شیوه های ارزیابی محصالن‪ :‬برای این که محصلین بتوانند مضمون مبادی ترویج زراعتی را مؤفقانه سپری نمایند توصیه میشود که مواد درسی‬

‫مضمون را به شکل درست مطالعه نمایند و سهم فعال در دروس روزمره مضمون داشته باشند‪ .‬شیوه های ارزیابی محصالن قرار ذیل میباشند‪:‬‬
‫فیصدی سهم گیری در فعالیت های صنفی (پروسه آموزش و تدریس)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی پروژه های صنفی (کار خانگی)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی فعالیت های انفرادی و گروپی (کار عملی)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی امتحان وسط سمستر‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی امتحان نهایی‬ ‫‪‬‬

‫‪ .5‬پالن درسی مضمون ( فصل ها و زیر فصل ها‬

‫فصل اول‪ :‬مفاهیم و اساسات ترویج‬

‫مفهوم و تعریف‪ ،‬اساسات ترویج‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهداف و ساحات کار ترویج زراعتی‪ ،‬تیوری های ترویج‪ ،‬اخالق ترویج ‪ ،‬وضع کنونی ترویج و روند‬
‫تغییرات آن در جهان‪ ،‬نتایج متوقعه از فعالیتهای ترویج و سواالت فصل‬

‫فصل دوم‪ :‬تعلیم و تربیه ترویجی‬

‫نقش تعلیم و تربیه ترویجی در انکشـــاف زراعت‪ ،‬انواع تعلیم و تربیه‪ ،‬عوامل تاثیر گذار باالی ترویج زراعتی‪ ،‬عوامل اجتماعی‪ ،‬عوامل قتصـــادی ‪،‬‬
‫عوامل سیاسی‪،‬دعوامل جغرافیایی و سواالت فصل‬

‫فصل سوم‪ :‬مفاهمه ترویجی‬

‫تعریف افهام و تفهیم‪ ،‬عنا صر افهام و تفهیم‪ ،‬چهار جنبه یک پیام‪ ،‬پرو سه افهام و تفهیم‪ ،‬ا شکال افهام و تفهیم‪ ،‬ا شتباهات معمول در افهام و تفهیم‪،‬‬
‫وسایل ارتباط جمعی‪ ،‬وسایل اطالعات جمعی سمعی – بصری و سواالت فصل‬

‫فصل چهارم‪ :‬انتشار و قبول نوآوری ها‬

‫قبول نوآوری ها‪ ،‬مفهوم قبول نوآوری ها‪ ،‬عناصر نوآوری ها و سواالت فصل‬

‫فصل پنجم‪ :‬روش ها و مدل های ترویجی‬

 ‫انواع روش های ترویجی‪ ،‬روش انفرادی‪ ،‬روش گروپی‪ ،‬روش کتلوی‪ ،‬نمایشات و سواالت فصل‬

‫فصل شش م‪ :‬پالن کردن برنامه های ترویجی‬

‫برنامه ریزی ‪ ،‬ضـــرورت طرح یک برنامه ترویج‪ ،‬اصـــول پالنگذاری برنامه‪ ،‬مراحل پالنگذاری یک برنامه ترویج‪ ،‬مشـــخصـــات پروگرام خوب‪،‬‬
‫پروگرامهای ترویج زراعتی‪ ،‬تطبیق کردن پروگرام های ترویج‪ ،‬پروگرام های زراعت برای خانم ها‪ ،‬چالشهای عمده‪ ،‬رهنمود برای مامورین ترویج‬
‫جهت تشخیص نیازها‪ ،‬ساحه عملی برنامه های ترویج زراعتی و ستراتیژی ترویج زراعتی وزارت زراعت و سواالت فصل‬

‫فصل هفتم‪ :‬ن ظارت و ارزیابی برنامه های ترویج‬

‫اســـاســـات نظارت‪ ،‬شـــاخصـــهای نظارت‪ ،‬طروق نظارت‪ ،‬هد ف ارزیابی برنامه های ترویج‪ ،‬مراتب ارزیابی‪ ،‬مراحل ارزیابی برنامه‪ ،‬تکنیک های‬
‫شــناســایی و ارزیابی ســریع ‪ ،‬تقویت ظرفیت نظارت و ارزیابی‪ ،‬فرق میان نظارت و ارزیابی‪ ،‬طروق جمع آوری معلومات برای ارزیابی و ســواالت‬
‫فصل‬

‫فصل هشتم‪ :‬سهم گرف تن دهاقین در پروگرام های ترویج‬

‫ســـهم گرفتن دهقان یعنی چی؟‪ ،‬چرا دهقان در پروگرام های ترویجی ســـهم میگیرد‪،‬نقش دهقان و کارمند ترویجی در پالن کردن پروگرام های‬
‫ترویجی‪ ،‬موسسات غیر دولتی و ترویج‪ ،‬اصول و انواع موسسات غیر دولتی‪ ،‬فواید و زیان های موسسات غیر دولتی و سواالت فصل‬

‫فصل نهم‪ :‬نقش ترویج زراعتی‬

‫در تغیر زراعتی عنعنوی به زراعت عصری‪ ،‬در انکشاف سکتور زراعت‪ ،‬در انکشاف اقتصادی‪ ،‬در انکشاف جامعه‪ ،‬در توانمندی زنان و جوانان‬
‫روستایی ‪ ،‬در اقتصاد خانواده و سواالت فصل‬

‫فصل دهم‪ :‬تشکیل و وظایف کارمندان ترویج‬

‫ت شکیل و خ صو صیات آن‪ ،‬شرایط ضروری برای ت شکیل‪ ،‬انواع ت شکیل‪ ،‬مراحل ساختن ت شکیل‪ ،‬وظایف اداره ترویج‪ ،‬عوامل تاثیر گذار باالی‬
‫فعالیت های ترویجی‪ ،‬مشکالت ادارات ترویجی‪ ،‬الیحه وظایف‪ /‬مسولیت های کارکنان ترویج‪ ،‬مشخصات کارکنان ترویج و سواالت فصل‬

‫فصل یازده هم‪ :‬ترویج الکترونیکی (‪)E-extension‬‬

‫مفهوم و تعریف ترویج الکترون یکی‪ ،‬نقش ترویج الکترونیکی در انت قال تکنالوژی و معلومات جدید‪ ،‬انواع ترویج الکترونیکی ‪ ،‬فواید و نواقص‬
‫ترویج الکترونیکی‪ ،‬سواالت فصل‬
 ‫جدول مفهومی مضمون‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫به محصــلین در عرصــه های اقتصــاد زراعتی و منابع‪ ،‬مدیریت تشــبُثات زراعتی‪ ،‬ترویج و‬
‫تعلیمات زراعتی و انکشاف دهات با درنظر داشت تقاضای بازار‪.‬‬
‫انکشاف زراعت و تهیه مواد برای ساختن پالیسی ها‪.‬‬
‫‪ -2‬انجام تحقیقات علمی برای حل مشکالت اجتماعی ‪ -‬اقتصادی‪ ،‬بهبود روند آموزش‪،‬‬
‫‪-1‬‬

‫‪ -3‬تهیه برنامه های آموزشـــی جهت تقویت مهارتها‪ ،‬و دانش نظری (تیوریک) و عملی‬
‫مشارکت در تطبیق پروژه های انکشافی‪.‬‬
‫ســهم گیری فعال در پروســه انکشــاف اقتصــادی با عرضــۀ خدمات مشــورتی و‬

‫نتایج متوقعه مضمون مبادی ترویج زراعتی‬

‫شماره‬
‫در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود‪:‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مفاهیم و اساسات ترویج زراعتی را تشریح کنند‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روش و میتودهای ترویجی را توضیح کنند‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تشکیل‪ ،‬اداره‪ ،‬و مشکالت ترویج در کشور تحلیل نمایند‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2.3‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫مجموع‬
‫‪2.2‬‬ ‫اوسط عمومی‬
‫‪ =1‬کمترین اشتراک‬ ‫‪ =2‬اشتراک متوسط‬ ‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک‬

‫‪ .6‬مأخذ‬

‫‪1. A.W. van den Ban and H.S. Hawkins. (2002). Agricultural Extension Textbook 2nd edition. CBS‬‬
‫‪PUBLISHERS & DISTRIBUTORS PVT LTD, INDIA‬‬
‫‪2. T. Wesa,. (2009). Afghan Agricultural Extension System: The Impact of Neglect and Prospects‬‬
‫‪for the furtur. LAMBERT Saarbruken.‬‬
‫‪3. S. N. Khaild, and Sh. Sherzad. (2019). Agricultural Extension Manual For Extension Worker .‬‬
‫‪UNFAO‬‬
‫‪ .4‬مین‪ .‬سید محمد کبیر‪ .)1392( .‬کرنیز ترویج‪ .‬ماللی مطبعه‪ .‬کندهار ‪-‬افغانستان‬
‫‪ .5‬فضل‪ .‬فضل الدین و کریمی‪ ،‬پریسا‪ .)1396( .‬مبادی ترویج زراعتی‪ .‬نشرات پوهنتون کابل‬
 ‫مفردات (مبادی اقتصاد زراعتی)‬

‫‪------------------------------------------------------------------------------------------------‬‬

‫)‬ ‫(‬ ‫پوهنتون‪:‬‬

‫)‬ ‫(‬ ‫پوهنحی‪:‬‬

‫دیپارتمنت‪:‬‬

‫اسم مضمون‪ :‬مبادی اقتصاد زراعتی‬

‫کود مضمون‪AgEcEx 418 :‬‬

‫تعداد کریدت‪3 :‬‬

‫کتگوری مضمون‪ :‬اساسی‬

‫پیش نیاز مضمون‪ :‬ندارد‬

‫صنف (دوم )‬

‫سمستر (اول)‬

‫شرح مختصر م ضمون ‪ :‬دراین کورسس روش های استفاده از ا صول و نظریات علم اقتصاد درسکتور زراعت مطالعه میگردد‪ .‬این یک کورسس‬
‫مقدماتی اقتصــاد زراعتی اســت که محصــلین را درشــناخت بهتر منابع تولید ســکتور زراعت‪ ,‬روش های مؤثر و پایدار اســتفاده از این منابع را با در‬
‫نظرداشت ارزشها و ضرورت های حفاظتی محیط زیست قادر میسازد‪ .‬همچنان در این کورسس محصلین با انواع عوامل تولید‪ ،‬توابع تولید‪ ،‬توابع‬
‫مصرف‪ ،‬بودیجه سازی مزرعه‪ ،‬فرصت ها‪ ،‬محدودیت ها و انتخاب های مناسب در شرایط در حال تغیر محیط تولید و بازار آشنا میشوند و مبادی‬
‫مدیریت مزرعه‪ ،‬تمویل مزرعه و بازاریابی محصوالت زراعتی را می آموزند‪.‬‬
‫اهداف آموزشی‪ :‬در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود تاکه‪:‬‬
‫مفاهیم اساسی اقتصاد و اقتصاد زراعتی را توضیح نمایند؛‬ ‫‪‬‬
‫وضیعت سکتور زراعت چالش ها و فرصت های بالقوه را تحلیل نمایند؛‬ ‫‪‬‬
‫عوامل تولید را لست و وضیعت آن در کشور تحلیل نمایند؛‬ ‫‪‬‬
‫پروسه تولید را تشریح نمایند و عرضه و تقاضای محصوالت زراعتی را تحلیل نمایند‬ ‫‪‬‬
 ‫مصارف تولید را محاسبه نمایند؛‬ ‫‪‬‬

‫شیو های تدریس و آموزش‪ :‬در تدریس این کورسس از میتودهای نوین زیر و محصل محوری استفاده گردد ‪.‬‬
‫ارائیه لکچر نوت ها‪ ،‬استفاده از فاورپاینت‬ ‫‪‬‬
‫مباحثات گروپی‬ ‫‪‬‬
‫طوفان مغزی‬ ‫‪‬‬
‫تحلیل قضیه ها‬ ‫‪‬‬
‫کار های گروپی و انفرادی‬ ‫‪‬‬

‫مواد درسی مضمون که مطابق به مفردات درسی تهیه میشود برای محصلین تهیه و توزیع میگردد‪ .‬پالیسی کورسس در روز اول با محصلین در میان‬
‫گذاشته خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -１‬شیوه های ارزیابی محصالن‪ :‬برای این که محصلین بتوانند مضمون مبادی اقتصاد زراعتی را مؤفقانه سپری نمایند توصیه میشود که‬

‫مواد درســی مضــمون را به شــکل درســت مطالعه نمایند و ســهم فعال در دروس روزمره مضــمون داشــته باشــند‪ .‬شــیوه های ارزیابی‬
‫محصالن قرار ذیل میباشند‪:‬‬
‫فیصدی سهم گیری در فعالیت های صنفی (پروسه آموزش و تدریس)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی پروژه های صنفی (کار خانگی)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی فعالیت های انفرادی و گروپی (کار عملی)‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی امتحان وسط سمستر‬ ‫‪‬‬

‫فیصدی امتحان نهایی‬ ‫‪‬‬

‫‪ -5‬پالن درسی مضمون ( فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اساسی اقتصاد ( ‪)Economics of Principles‬‬

‫تعریف اقتصاد‬ ‫‪‬‬

‫ضرورت پیدایش علم اقتصاد بحیث یک دسپلین مستقل‬ ‫‪‬‬
‫تقسیم علم اقتصاد‬ ‫‪‬‬
‫الف‪ .‬اقتصاد کالن‬ ‫‪‬‬
‫ب‪.‬اقتصادخرد‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل دوم‪ :‬زراعت و اقتصاد زراعتی‬

 ‫اقتصاد زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫سیر تکامل اقتصاد زراعتی بحیث یک دسپلین جداگانه‬ ‫‪‬‬
‫چالش های داخلی سکتور زراعت‬ ‫‪‬‬
‫چالش های خارجی سکتور زراعت‬ ‫‪‬‬
‫اهمیت اقتصاد زراعتی در کشور های روبه انکشاف‬ ‫‪‬‬
‫رابطه بین زراعت و صنعت‬ ‫‪‬‬
‫وفع فعلی زراعت افغانستان و اولویت های انکشافی سکتور زراعت افغانستان‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬اقتصاد عوامل تولید‬

‫مفهوم عوامل تولید‬ ‫‪‬‬

‫مشخصات عوامل تولید‬ ‫‪‬‬
‫طبقه بندی عوامل تولید‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬اقتصاد تولید‬

‫پروسه تولید‬ ‫‪‬‬

‫مسایل اساسی تولید ( چه تولید شود؟ چی مقدار تولید شود؟ از کدام روش و تکنالوژی استفاده شود و غیره)‬ ‫‪‬‬
‫مراحل تولید‬ ‫‪‬‬
‫تابع تولید‬ ‫‪‬‬
‫انواع تابع تولی‬ ‫‪‬‬
‫قانون بهره نزولی‬ ‫‪‬‬
‫تولیدمجموعی‪ ،‬تولیدوسطی و تولید نهایی‬ ‫‪‬‬
‫رابطه بین تولید مجموعی‪ ،‬تولیدوسطی وتولید نهایی‬ ‫‪‬‬
‫تابع تولید بااستفاده ازدوعامل متحول تولید ومنحنی تولید یکسان‬ ‫‪‬‬
‫قابلیت تعویض عوامل تولید‬ ‫‪‬‬
‫منحنی مصارف یکسان‬ ‫‪‬‬
‫ترکیب مطلوب عوامل تولید با کمترین تمام شد‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬
 ‫فصل پنجم‪ :‬مصارف تولید‬

‫مفهوم مصارف تولید‬ ‫‪‬‬

‫انواع مصارف تولید ( ثابت‪ ،‬متحول‪ ،‬فرصتی‪ ،‬مجموعی و مصارف نهایی)‬ ‫‪‬‬
‫مشتقات مصارف تولید و محاسبه آنها‬ ‫‪‬‬
‫مصارف ثابت متوسط‬ ‫‪‬‬
‫مصارف متغیر متوسط‬ ‫‪‬‬
‫مصارف مجموعی متوسط‬ ‫‪‬‬
‫رابطه بین مصرف و عاید‬ ‫‪‬‬
‫محاسبه عواید‪ ،‬مصارف و مفاد خالص یک محصول در چارچوب یک تابع معین تولید و شرایط متغیر نرخ بازار‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل ششم‪ :‬عرضه و تقاضا‬

‫مفهوم عرضه‬ ‫‪‬‬

‫جدول عرضه‬ ‫‪‬‬
‫حرکت روی منحنی عرضه و تغیر موقعیت منحنی عرضه‬ ‫‪‬‬
‫ارتجاعیت عرضه‬ ‫‪‬‬
‫مفهوم تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫جدول تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫حرکت روی منحنی تقاضا و تغیر موقعیت منحنی تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫ارتجاعیت تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬مدیریت مزرعه‬

‫مفاهیم اساسی مدیریت مرزعه‬ ‫‪‬‬

‫مراحل عمده و مهم تصمیم گیری‬ ‫‪‬‬
‫دفترداری مزرعه‬ ‫‪‬‬
‫عناوین مهم دفترداری مزرعه (موجودی‪ ،‬صورت عواید و مصارف‪ ،‬مراحل براورد مصارف و عواید مرزعه)‬ ‫‪‬‬
‫هدف و مقدار پرداخت ها‬ ‫‪‬‬
‫سنجش مفاد و ضرر مزرعه‬ ‫‪‬‬
 ‫تعین ارزش استهالک دارایی ها مزرعه‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬تمویل مزرعه‬

‫مفهوم تمویل‬ ‫‪‬‬

‫تمویل در سطح ملی و سطح یک تصدی‬ ‫‪‬‬
‫منابع تمویل در سطح اقتصاد کالن‬ ‫‪‬‬
‫منابع تمویل در سطح مزرعه (پس انداز مزرعه‪ ،‬قرضه‪ ،‬هدف قرضه‪ ،‬انواعه قرضه ها‬ ‫‪‬‬
‫بررسی سیستم مالی افغانستان و دسترسی دهاقین به آنها‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬
 ‫جدول مفهومی مضمون‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬سهم گیری فعال در پروسه انکشاف اقتصادی با عرضۀ‬

‫بازار‪.‬‬
‫‪ -2‬انجام تحقی قات علمی برای حل مشـــکالت اجتماعی ‪-‬‬

‫برای ساختن پالیسی ها‪.‬‬

‫دانش نظری (تیوریک) و عملی به محصــلین در عرصــه های‬

‫اقتصــاد زراعتی و منابع‪ ،‬مدیریت تشــبُثات زراعتی‪ ،‬ترویج و‬
‫تعلیمات زراعتی و انکشــاف دهات با درنظر داشــت تقاضــای‬
‫خدمات مشورتی و مشارکت در تطبیق پروژه های انکشافی‪.‬‬

‫اقتصـادی‪ ،‬بهبود روند آموزش‪ ،‬انکشـاف زراعت و تهیه مواد‬

‫‪ -3‬تهیه برنامه های آموزشـــی جهت تقویت مهارت ها‪ ،‬و‬

‫نتایج متوقعه مضـــمون مبادی اقتصـــاد زراعتی در اخیر این مضـــمون محصـــلین قادر‬
‫خواهند بود‪:‬‬

‫شماره‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مفاهیم اساسی اقتصاد و اقتصاد زراعتی را توضیح نمایند؛‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫وضیعت سکتور زراعت چالش ها و فرصت های بالقوه را تحلیل نمایند؛‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫عوامل تولید را لست و وضیعت آن در کشور تحلیل نمایند؛‬ ‫‪3‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫پروسه تولید را تشریح نمایند و عرضه و تقاضای محصوالت زراعتی را تحلیل نمایند‪.‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مصارف تولید را محاسبه نمایند؛‬ ‫‪5‬‬

‫‪2.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫مجموع‬
‫‪2.5‬‬ ‫اوسط عمومی‬
‫‪ =1‬کمترین اشتراک‬ ‫‪ =2‬اشتراک متوسط‬ ‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک‬

‫‪ .7‬مأخذ‬

‫‪1. R.K. Lekhi and J. Singh .(2012). Agricultural Economics: an Indian Perspectives. Eight Edition.‬‬
‫‪Kalyani Publishers. New Dilhi, India.‬‬
‫‪2. S. Subba Reddy and etal. (2018). Agricultural Economics. 2nd Edition. Oxfor & IBH, New Delhi.‬‬
‫& ‪3. V.T. Raju and D.V.S. Rao. (2015). Economics of Farm Production and Management. Oxfor‬‬
‫‪IBH, New Delhi, India.‬‬
‫‪ .4‬مین‪ ،‬سید محمد کبیر‪ .)1394( .‬کرنیز اقتصاد‪ .‬رحمیی مطبعه‪ ،‬کندهار‪-‬افغانستان‬

‫‪ .5‬فضل‪ ،‬فضل الدین‪ .‬و اکبرزاد‪ ،‬نصرت اهلل‪ .)1393( .‬مبادی اقتصاد زراعتی‪ .‬چاپ چهارم انتشارات قرطبه‪ ،‬کابل‪ -‬افغانستان‬

‫‪ .6‬فائر‪ ،‬ولی محمد‪ .)1393( .‬مبادی اقتصاد زراعتی‪ .‬پوهنتون بلخ‪ ،‬مطبعه افغانستان تایمز‪ ،‬کابل‪ -‬افغانستان‬
 ‫جدول مفهومی مضمون‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬ســهم گیری فعال در پروســه انکشــاف اقتصــادی با عرضــۀ خدمات مشــورتی و‬

‫ترویج و تعلیمات زراعتی و انکشاف دهات با درنظر داشت تقاضای بازار‪.‬‬

‫‪ -2‬انجام تحقی قات علمی برای حل مشـــکالت اجتماعی ‪ -‬اقتصـــادی‪ ،‬بهبود روند‬

‫عملی به مح صلین در عر صه های اقت صاد زراعتی و منابع‪ ،‬مدیریت ت شبُثات زراعتی‪،‬‬
‫مشارکت در تطبیق پروژه های انکشافی‪.‬‬

‫آموزش‪ ،‬انکشاف زراعت و تهیه مواد برای ساختن پالیسی ها‪.‬‬

‫‪ -3‬تهیه برنامه های آموزشـــی جهت تقویت مهارتها‪ ،‬و دانش نظری (تیوریک) و‬

‫نتایج متوقعه مضمون مبادی احصائیه زراعتی‬

‫شماره‬
‫در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود‪:‬‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اساسات و مفاهیم احصائیه زراعتی را تشریح نمایند؛‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫میتودهای جمع آوری و تحلیل ارقام احصائیوی را توضیح نمایند؛‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روش های محاسبات احصائیوی را تشریح و در عمل پیاده نمایند؛‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫برای انجام دادن محاسبات احصائیوی از پروگرام های کمپیوتر استفاده کرده بتوانند‪.‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2.3‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.5‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪ =1‬کمترین اشتراک‬ ‫‪ =2‬اشتراک متوسط‬ ‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک‬

‫مأخذ‬ ‫‪.7‬‬
‫‪1.‬‬ ‫‪Bluman, Allan G. (2007). Elementary Statistics: A Step by Step Approach, 7th edition. Mac‬‬
‫‪GrawHill: USA.‬‬
‫‪2.‬‬ ‫‪Gupta, S C and Kapoor, V. (2010). Fundamentals of Mathematical Statistics. Sultan Chand & Sons,‬‬
‫‪New Delhi, India.‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪Gupta, S P. (2010). Statistical Methods. Sultan Chand & Sons, New Delhi, India.‬‬
‫‪4.‬‬ ‫‪Rao, G. Nageswara. (2007). Statistics for Agricultural Sciences 2nd edition. BS Publications:‬‬
‫‪Hyderabad, India.‬‬
‫‪5.‬‬ ‫‪Sa, Myra L., Wi, Jeffrey A., and S, Andrew. (2012). Statistics for the Life Science . Pearson‬‬
‫‪Education, Inc.: USA.‬‬
‫حسن زوی‪ ،‬نجیب اهلل‪ .‬و ساالری طارق‪ .)1398( .‬مواد درسی مبادی احصاییه زراعتی‪ .‬پوهنتون کابل‬ ‫‪.6‬‬
 ‫مفردات (بازاریابی محصوالت زراعتی)‬

‫‪----------------------------------------------------------------------------------------------‬‬

‫)‬ ‫(‬ ‫پوهنتون‪:‬‬

‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬

‫دیپارتمنت‪:‬‬

‫اسم مضمون‪ :‬بازاریابی محصوالت زراعتی‬

‫کود مضمون‪AgEcEx 624 :‬‬

‫تعداد کریدت‪2 :‬‬

‫کتگوری مضمون‪ :‬تخصصی‬

‫پیش نیاز مضمون‪ :‬مبادی اقتصاد زراعتی‬

‫صنف (سوم)‬

‫سمستر (دوم)‬

‫‪ -1‬شـــرح مختصـــر مضـــمون‪ :‬درین کورســـس محصـــلین با موضـــوعاتی همچون مفاهیم عمومی بازاریابی‪ ،‬رابطه بین تولید و بازاریابی‬
‫محصوالت‪ ،‬روش های بازاریابی‪ ،‬چالش های بازاریابی‪ ،‬فعالیت ها و واسطه های بازاریابی ‪ ،‬مصرف کننده های مح صوالت زراعتی و‬
‫حیوانی و م شخ صات آن ها‪ ،‬مدیریت مح صوالت زراعتی بعد از رفع حا صل‪ ،‬مدیریت خطر‪ ،‬تعین ستندرد برای مح صوالت زراعتی و‬
‫کنترول کیفیت آن ها‪ ،‬جمع آوری اطالعات و انجام دادن تحقیقات بازار‪ ،‬قیمتهای محصـــوالت زراعتی و عوامل نوســـانات آن ها‪ ،‬و‬
‫م صارف بازاریابی آ شناییت حا صل می کند‪ .‬با یاد گیری و آموزش مو ضوعات فوق مح صلین با جریان مح صوالت بین دروازه فارم‬
‫تولیدی تا مصــرف کننده های نهایی و نیز تغییراتی که در جریان محصــوالت زراعتی توســط کمپنی ها و واســطه های بازاریابی روی‬
‫محصوالت اضافه می شود‪ ،‬آشنا می شوند‪.‬‬

‫‪ -2‬اهداف آموزشی‪ :‬در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود تاکه‪:‬‬
‫در رابطه به مسایل بازاریابی محصوالت زراعتی‪ ،‬چالش ها و فرصت ها معلوماتی حاصل نمایند؛‬ ‫‪‬‬
‫مفهوم ارزش افزایی محصوالت‪ ،‬تحقیقات بازار و بازاریابی محصوالت زراعتی را تشریح کنند ؛‬ ‫‪‬‬
‫فعالیتها و واسطه های بازاریابی ‪ ،‬قیم و عوامل نوسانات آن ها را بیان کنند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -3‬شیو های تدریس و آموزش‪ :‬تدریس این مضمون مبتنی بر نتایج و شاگرد محوری میبا شد‪ .‬لکچرنوت از قبل در دسترس محصلین قرار‬
‫داده میشود و لکچرها از طریق پاورپوینت با اشتراک فعال محصلین توسط استاد مضمون پیشکش میگردد‪ .‬پالیسی کورسس در روز اول‬
‫در اختیار محصلین قرارداده خواهد شد‪ .‬کارخانگی هایی انفرادی و گروپی جهت یادگیری بهتر مضمون به محصلین داده میشود‪ .‬تمامی‬
‫کارخانگی ها توسط استاد با دقت کامل چک گردیده و توسط محصلین در صنف پیشکش میگردد‪ .‬محصلین در اخیر مضمون توانایی‬
‫این را خواهند داشت تا عملیات مختلف بازاریابی محصوالت زراعتی و مفاهیم ارزش افزایی را عمال مشاهده نموده به معلومات خویش‬
‫بیافزاند‪ .‬محصلین میتواند در جریان ساعتهای درسی و وقت گرفتن از طریق ایمیل مشکالت شان را با استاد مضمون حل نماید‪.‬‬
‫شیوه های ارزیابی مح صالن‪ :‬برای این که مح صلین بتوانند م ضمون بازاریابی مح صوالت زراعتی را مؤفقانه سپری نمایند تو صیه می شود که‬
‫مواد درسی مضمون را به شکل درست مطالعه نمایند و سهم فعال در دروس روزمره مضمون داشته باشند‪ .‬شیوه های ارزیابی محصالن قرار‬
‫ذیل میباشند‪:‬‬
‫فیصدی سهم گیری در فعالیت های صنفی (پروسه آموزش و تدریس)‬ ‫‪‬‬
‫فیصدی پروژه های صنفی (کار خانگی)‬ ‫‪‬‬
‫فیصدی امتحان وسط سمستر‬ ‫‪‬‬
‫فیصدی امتحان نهایی‬ ‫‪‬‬
‫پالن درسی مضمون (فصل ها و زیر فصل ها)‬

‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اساسی مارکیتنگ‬

‫آهداف آموزشی‬

‫مارکیت چه است‬ ‫‪‬‬

‫اقتصاد مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫اهمیت اقتصادی مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫سیستم مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫انکشاف مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫مارکتنگ مولد است‬ ‫‪‬‬
‫موثریت مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫رابطه زارع و مارکتنگ‬ ‫‪‬‬
‫چالش های عمده تولید و بازار یابی‬ ‫‪‬‬
‫تدابیر عملی جهت رفع چالشها‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل دوم‪ :‬مسایل اساسی مارکتینگ و روش های مطالعهُ آنها‬

 ‫اهداف اموزشی‬

‫روش های اساسی مطالعه مارکتنگ‬ ‫‪‬‬

‫بررسی و مطالعه هر محصول بصورت جداگانه‬ ‫‪‬‬
‫بررسی مسایل مارکیتنگ از طریق مطالعه فعالیت ها‬ ‫‪‬‬
‫وظایف تبادلوی‬ ‫‪‬‬
‫وظایف فزیکی‬ ‫‪‬‬
‫انتقال محصوالت (حمل ونقل )‬ ‫‪‬‬
‫ذخیره‬ ‫‪‬‬
‫پروسس‬ ‫‪‬‬
‫وظایف تسهیالتی‬ ‫‪‬‬
‫طرح و تطبیق قوانین و مقررات تجارتی‬ ‫‪‬‬
‫طرح و تطبیق ستندرد ها و کنترول کیفیت‬ ‫‪‬‬
‫تمویل‬ ‫‪‬‬
‫بیمه‬ ‫‪‬‬
‫جمع آوری و انتشار اطالعات مارکیتی و پخش آنها به تمام طرف های معامله‬ ‫‪‬‬
‫تحقیقات مارکیتی‬ ‫‪‬‬
‫انواع خطر‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم‪ :‬مصرف کننده های محصوالت زراعتی و تحلیل تقاضا و رفتار آنها‬

‫اهداف آموزشی‬

‫تشخیص احتیاجات مصرف کننده ها‬ ‫‪‬‬

‫ضروریات فردی‬ ‫‪‬‬
‫ضروریات بیالوژیکی‬ ‫‪‬‬
‫ضروریات سایکولوژیکی‬ ‫‪‬‬
‫اقناع ضروریات‬ ‫‪‬‬
‫مصرف‬ ‫‪‬‬
‫موقعیت مصرف کننده در مارکیت‬ ‫‪‬‬
 ‫طرز مصرف‬ ‫‪‬‬
‫طبقه بندی اشیا‬ ‫‪‬‬
‫انگیزه های خرید مصرف کننده ها‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬تولید و مدیریت محصوالت زراعتی بعد از رفع حاصل‬

‫اهداف آموزشی‬

‫مراقبت محصول بعد از رفع حاصل‬ ‫‪‬‬

‫پالنگذاری تولید و رفع حاصل‬ ‫‪‬‬
‫دالیل ضایعات بعد از رفع حاصل‬ ‫‪‬‬
‫تخنیک های جلوگیری از ضایعات‬ ‫‪‬‬
‫روش های جمع اوری محصول‬ ‫‪‬‬
‫بسته بندی محصول‬ ‫‪‬‬
‫پروسس محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫پرابلم های تصدی های پروسس در افغانستان‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬ستندرد نمودن و درجه بندی محصوالت زراعتی‬

‫اهداف آموزشی‬

‫معنی و مفهوم ستندرد‬ ‫‪‬‬

‫فواید ستندرد نمودن و درجه بندی محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫اوصاف ستندرد های مطلوب‬ ‫‪‬‬
‫فکتور های ستندرد و کیفیت‬ ‫‪‬‬
‫ستندردهای کیفیت مواد غذائی‬ ‫‪‬‬
‫سورت و درجه بندی‬ ‫‪‬‬
‫پرابلم های ستندرد نمودن و درجه بندی محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫تعین حدود سورت‬ ‫‪‬‬

‫مصئونیت و امنیت مواد غذائی (‪)Food Security and Food Safety‬‬ ‫‪‬‬
 ‫اداره نورم و ستندرد افغانستان (انسا)‬ ‫‪‬‬
‫وظایف و مسولیت های اداره ستندرد در قبال محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل ششم‪ :‬عمده فروشی و پرچون فروشی‬

‫اهداف آموزشی‬

‫عمده فروش‬ ‫‪‬‬

‫انواع تشکیالت عمده فروشی از نگاه مالکیت‬ ‫‪‬‬
‫عمده فروشان بین المللی‬ ‫‪‬‬
‫از نگاه حجم ومقدار خدمات نیز عمده فروشان طبقه بندی شده میتوانند‬ ‫‪‬‬
‫خدمات عمده فروشان به پرچون فروشان و سایر مشتریها‬ ‫‪‬‬
‫پرچون فروشی‬ ‫‪‬‬
‫طبقه بندی پروچون فروشی ها از نگاه مالکیت و پالیسی های اداره و مدیریت‬ ‫‪‬‬
‫کانال های توزیع‬ ‫‪‬‬
‫کانالهای توزیع مواد استهالکی‬ ‫‪‬‬
‫کانال های توزیع مواد صنعتی‬ ‫‪‬‬
‫کانالهای توزیع محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬
‫مارکیت های عمده فروشی محلی‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت های مارکیت های محلی‬ ‫‪‬‬
‫انواع واسطه ها در مارکیت عمده محلی‬ ‫‪‬‬
‫انواع میانجی ها در مارکیت های عمده مرکزی‬ ‫‪‬‬
‫مارکیتهای عمده فروشی مرکزی دومی‬ ‫‪‬‬
‫مارکیتهای عمده کوپراتیف ها‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬تحقیق و جمع آوری اطالعات مارکیتی‬

‫اهداف آموزشی‬

‫تحقیقات بازار یابی اساس جمع اوری ‪ ،‬تحلیل و انتشار اطالعات مارکیتی‬ ‫‪‬‬
 ‫تحقیقات مارکیتی چیست؟‬ ‫‪‬‬
‫پالن تحقیق مارکیتی‬ ‫‪‬‬
‫اهمیت اطالعات مارکیتی‬ ‫‪‬‬
‫حدود اطالعات مارکیتی‬ ‫‪‬‬
‫دیزاین تحقیق‬ ‫‪‬‬
‫پرابلم جمع اوری و انتشار اطالعات در مورد نرخها‬ ‫‪‬‬
‫نمایند گی های جمع کننده و انتشار دهنده اطالعات مارکیتی‬ ‫‪‬‬
‫معیارهای ارزیابی اطالعات مارکتی‬ ‫‪‬‬
‫رقابت در بازار‬ ‫‪‬‬
‫اشکال رقابت در بازار‬ ‫‪‬‬
‫شرایط انحصار کامل‬ ‫‪‬‬
‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل هشتم ‪ :‬عرضه و تقاضا محصوالت زراعتی‬

‫اهداف آموزشی‬

‫مفهوم تقاضا‬ ‫‪‬‬

‫قانون تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫سه نکته مهم در مورد تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫تقاضای انفرادی و تقاضای بازار‬ ‫‪‬‬
‫منحنی تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫حرکت روی محنی تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫عرضه‬ ‫‪‬‬
‫منحنی عرضه‬ ‫‪‬‬
‫منحنی های عرضه و تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫نرخ معادل‬ ‫‪‬‬
‫تاثیر تغیر موقعیت منحنی عرضه و تقاضا باالی نرخ معادل‬ ‫‪‬‬
‫ارتجاعیت عرضه و تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫انواع ارتجاعیت تقاضا‬ ‫‪‬‬
‫ارتجاعیت عرضه نظربه قیمت‬ ‫‪‬‬
 ‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل نهم‪ :‬مسایل قیم محصوالت زراعتی‬

‫اهداف آموزشی‬

‫قیم محصوالت زراعتی‬ ‫‪‬‬

‫نرخ چیست‬ ‫‪‬‬
‫ارزش‬ ‫‪‬‬

‫نرخ حقیقی یا بازار ‪Real price‬‬ ‫‪‬‬

‫نرخ عادی‪Normal price‬‬ ‫‪‬‬

‫وظایف نرخها‬ ‫‪‬‬
‫عوامل که باالی قیم محصوالت زراعتی تاثیرات میکند‬ ‫‪‬‬
‫نوسانات نرخها‬ ‫‪‬‬

‫نوسانات موسمی ‪seasonal fluctuation‬‬ ‫‪‬‬

‫نونسانات دورانی ‪cyclical fluctuation in price‬‬ ‫‪‬‬

‫نوسانات طویل المدت نرخها ‪long trend fluctuations‬‬ ‫‪‬‬

‫سواالت فصل‬ ‫‪‬‬

‫فصل دهم‪ :‬مصارف مارکیتنگ‬

‫اهداف آموزشی‬

‫مصارف‬ ‫‪‬‬
‫انواع مصارف‬ ‫‪‬‬
‫مصارف حمل و نقل‬ ‫‪‬‬
‫مصارف پروسس‬ ‫‪‬‬
‫مصارف ذخیره‬ ‫‪‬‬
‫مصارف جمع اوری محصوالت در مراکز تولید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫مصارف عمده فروشی‬ ‫‪‬‬
‫مصارف پرچون فروشی‬ ‫‪‬‬
‫تقلیل مصارف مارکیتنگ‬ ‫‪‬‬
 ‫سواالت فصل دهم‬ ‫‪‬‬
‫جدول مفهومی مضمون‬
‫نتایج متوقعه رشته‬
‫‪ -1‬ســهم گیری فعال در پروســه انکشــاف اقتصــادی با عرضــۀ خدمات مشـورتی و‬

‫‪ -2‬انجام تحقی قات علمی برای حل مشـــکالت اجتماعی ‪ -‬اقتصـــادی‪ ،‬بهبود روند‬

‫عملی به مح صلین در عر صه های اقت صاد زراعتی و منابع‪ ،‬مدیریت ت شبُثات زراعتی‪،‬‬
‫مشارکت در تطبیق پروژه های انکشافی‪.‬‬

‫ترویج و تعلیمات زراعتی و انکشاف دهات با درنظر داشت تقاضای بازار‪.‬‬

‫آموزش‪ ،‬انکشاف زراعت و تهیه مواد برای ساختن پالیسی ها‪.‬‬

‫‪ -3‬تهیه برنامه های آموزشـــی جهت تقویت مهارتها‪ ،‬و دانش نظری (تیوریک) و‬

‫نتایج متوقعه مضمون بازاریابی محصوالت زراعتی‬

‫در اخیر این مضمون محصلین قادر خواهند بود‪:‬‬

‫شماره‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬ ‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫در رابطه به مسایل بازاریابی محصوالت زراعتی‪ ،‬چالش ها و فرصت ها معلوماتی حاصل نمایند؛‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مفهوم ارزش افزایی محصوالت‪ ،‬تحقیقات بازار و بازاریابی محصوالت زراعتی را تشریح کنند ؛‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فعالیتها و واسطه های بازاریابی‪ ،‬قیم و عوامل نوسانات آن ها را بیان کنند‬ ‫‪3‬‬

‫‪2.3‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.3‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪ =1‬کمترین اشتراک‬ ‫‪ =2‬اشتراک متوسط‬ ‫‪ =3‬اعظمی ترین اشتراک‬

‫‪ -4‬مأخذ‬
‫‪1. Andrew W. Shepherd. (2007). A guide to MARKETING GOSTS and how to calculate them. FAO‬‬
‫‪Publiction.‬‬
‫‪2. Dr. A.C. Broadway and Arif A. Broadway. (2019). A Text Book of Agri Business Management.‬‬
‫‪Kalyani Publisher.‬‬
‫‪3. I.M Crawford. (2006). Agricultural and Food Marketing Management. FAO Publication.‬‬
‫‪4. Richard L. Kohls and Joseph N. (2015). Marketing of Agricultural Products, 9th Edition, Pearson‬‬
‫‪Publisher.‬‬
‫& ‪5. S.S Acharya and N.L. Agarwal.( 2016). Agricultural Marketing in India, 6th Edition, Oxford‬‬
‫‪IBH publishing Co. PVT. LTD.‬‬
‫‪ .6‬فضل فضل الدین‪ .)1395( .‬مبادی مارکیتنگ محصوالت زراعتی‪ .‬نشرات پوهنتون کابل‪،‬‬
 ‫مفردات درسی مضمون ریاضیات عمومی‬

‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون ریاضیات عمومی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬
‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫ریاضی‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫ریاضیات عمومی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag0113‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫هفته اول‪ :‬مقدمه و اهمیت ریاضیات در زراعت‬

‫هفته دوم‪ :‬معرفی اعداد‬

‫هفته سوم‪ :‬معادالت یک مجهوله و دو مجهوله‬

‫هفته چهارم‪ :‬معادالت درجه دوم‬

‫هفته پنجم‪ :‬کسرها‬

‫هفته ششم‪ :‬تناسبها‬

‫هفته هفتم‪ :‬طاقتها‬

‫هفته هشتم‪ :‬ربح و فیصد‬

‫هفته نهم‪ :‬جذرها‬

‫هفته دهم‪ :‬توابع مثلثاتی‬

‫هفته یازدهم‪ :‬لېمېت‬

‫هفته دوازدهم‪ :‬مشتق‬

 ‫هفته سېزدهم‪ :‬لوګارېتم‬

‫هفته چهاردهم‪ :‬مساحتها‬

‫هفته پانزدهم‪ :‬احجام‬

‫هفته شانزدهم‪ :‬واحدات اندازه ګېری‪.‬‬

‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون فزیک عمومی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫فزیک‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫فزیک عمومی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag0211‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫هفته اول‪ :‬مقدمه او اهمیت فزیک در زراعت‬

‫هفته دوم‪ :‬شاخه های فزیک د اتباط ان با علوم دیګر‬

‫هفته سوم‪ :‬واحدات به سیستم سی جی ایس‪ ،‬ایم کا ایس و ایم تی ایس‪.‬‬

‫هفته چهارم‪ :‬توان‪ ،‬کار‪ ،‬فشار او انرژی‬

‫هفته پنجم‪ :‬فزیک دایمنامیک‬

‫هفته ششم‪ :‬فزیک ستاتیک‬

‫هفته هفتم‪ :‬فزیک سینماتیک‬

‫هفته هشتم‪ :‬برق و وسایل برقی‬

‫هفته نهم‪ :‬ماشینهای ساده و مرکب‬

‫هفته دهم‪ :‬جرثقیل او انواع ان‬

 ‫هفته یازدهم‪ :‬دستګاهای بادی‬

‫هفته دوازدهم‪ :‬دستګاهای آبی‬

‫هفته سېزدهم‪ :‬دستګاهای خورشیدی یا افتابی‬

‫هفته چهاردهم‪ :‬توربینها و انجنها‬

‫هفته پانزدهم‪ :‬فزیک اتوم و فزیک نور‬

‫هفته شانزدهم‪ :‬اشعه الفا‪ ،‬بیتا و ګاما‪.‬‬

 ‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی تاریخ معاصر افغانستان‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫تاریخ‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫تاریخ معاصرافغانستان‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag0111‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫هفته اول‪ :‬مقدمه و اهمیت مطالعه تاریخ‬

‫هفته دوم‪ :‬نامها تاریخی افغانستان (اریانا‪ ،‬باختر و خراسان بزرګ)‬

‫هفته سوم‪ :‬موقعیت جغرافیوی افغانستان‬

‫هفته چهارم‪ :‬مرزهای تاریخی افغانستان‬

‫هفته پنجم‪ :‬مقابله با سلطه صفاوی ایران به رهبری مېرویس خان هوتک‬

‫هفته ششم‪ :‬مقابله با سلطه قاجاریهای ایران به رهبری احمدشا بابا ابدالی‬

‫هفته هفتم‪ :‬مقابله با سلطه شېبانیهای بخارا‬

‫هفته هشتم‪ :‬مقابله با سلطه بابریهای هند‬

‫هفته نهم‪ :‬مقابله با تجاوزات انګلیس (سالهای ‪)۱۹۱۹-۱۸۳۸‬‬

‫هفته دهم‪ :‬کسب استقالل افغانستان در سال ‪ ۱۹۱۹۱‬میالدی مطابق به ‪ ۱۲۹۸‬هجری شمسی‪.‬‬

‫هفته یازدهم‪ :‬امان اهلل خان و اصالحات اجتماعی‪ ،‬فرهنګی و اقتصادی آن (سالهای ‪)۱۹۲۸-۱۹۱۹۱‬‬

‫هفته دوازدهم‪ :‬اغتشاش حبیب اهلل کلکانی علیه اصالحات امان اهلل خان‬

‫هفته سېزدهم‪ :‬حاکمیت خاندان محمدزی (نادر خان‪ ،‬ظاهرشاه و داود خان) از ‪.۱۳۵۷-۱۳۱۰‬‬

‫هفته چهاردهم‪ :‬حاکمیت حزب خلق و پرچم به کومک اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ‪.۱۳۷۰-۱۳۵۷‬‬
 ‫هفته پانزدهم‪ :‬حاکمیت هفتګانه و هشتګانه (صبغت اهلل مجددی وبرهان الدین ربانی و مال محمد عمر) از ‪.۱۳۸۰-۱۳۷۱‬‬

‫هفته شانزدهم‪ :‬حاکمیت بروکراتها و تکنوکراتها به کومم پېمان ناتو(حامد کرزی‪ ،‬اشرف غنی و عبداهلل عبداهلل) سال ‪ ۱۳۸۰‬تا فی الحال‪.‬‬

‫منابع‪:‬‬
 ‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی کیمیای عمومی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫کیمیا‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫کیمیای عمومی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag0110‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫ندارد‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬
‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬ساینس‬

‫معرفی و طبقه بندی ساینس‪ ،‬مواد و ترکیبات آن‪ ،‬خواصی فزیکی و کیمیاوی ماده‪ ،‬طبقه بندی ماده (ماده خالص و مخلوطها)‪ ،‬اتوم (رادیو اکتیف‪،‬‬
‫نظریات دانشمندان معاصر در مورد ساختمان اتم)‪ ،‬نمایش اتوم (سنبول‪ ،‬نمبر اتومی‪ ،‬عدد کتلوی‪ ،‬ایزوتوپ‪ ،‬ایوتون و ایزوبار)‬

‫فصل دوم‪ :‬طبقه بندی عناصر‬

‫جدول دورانی عناصر(عرفی پېروید جدول‪ ،‬معرفی ګروپهای جدول)والنس و نمبر اکسېدېشن‪ ،‬روابط کیمیاوی‪ ،‬فرمول کیمیاوی و طرز‬
‫فرمول نویسی‪ ،‬تعامالت کیمیاوی‪ ،‬معادالت کیمیاوی‪ ،‬توزین معادالت کیمیاوی‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬محلول ها‬

‫محلول ها و انواع آن‪ ،‬مالیکول ګرام‪ ،‬معادل ګرام‪،‬مول‪،‬غلظت محلول ها (محلول رقیق‪ ،‬محلول غلېظ‪ ،‬محلول مشبوع‪ ،‬محلول مافوق مشبوع‪،‬‬
‫موالرتی‪ ،‬نارملتی‪ ،‬مولل و غلظت نسبتی)‪ ،‬قابلیت انحالل‪ ،‬عمل ازموس وفشار ازموتیک‪ ،‬خواص کالیګاتیف محلولها‪ ،‬دیفیوژن‪ ،‬ازموسس وشار‬
‫ازموتیک‪ ،‬محلول نمکی فزیولوژیکی‪ ،‬سسپنشن‪ ،‬کلوییدها‪ ،‬ایمېلېشن و دیالېز‪.‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬طبقه بندی مرکبات کیمیاوی‬

‫اکسایدها (انواع اکسایدها‪ ،‬خواص اکسایدها‪ ،‬نامګذاری اکسایدها‪ ،‬اهمیت اکسایدها و موارد استعمال اکسایدها)‪ ،‬تېزابها (انواع تېزابها‪،‬‬
‫خواص تېزابها‪ ،‬نامګذاری تېزابها‪ ،‬اهمیت تېزابها و موارد استعمال تېزابها)‪ ،‬القلی ها (انواع القلی ها‪ ،‬خواص القلی ها‪ ،‬نامګذاری القلی‬
‫ها‪ ،‬اهمیت القلی ها و موارد استعمال القلی ها)‪ ،‬نمک ها (انواع نمک ها‪ ،‬خواص نمک ها‪ ،‬نامګذاری نمک ها‪ ،‬اهمیت نمک ها و موارد استعمال‬
‫نمک ها)‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬قوانین کیمیاوی‬

‫قوانین کیمیاوی‪ ،‬قانون تحفظ کتله‪ ،‬قانون ترکیب ثابت‪ ،‬قانون نبست های مضاعف‪ ،‬قانون حجمی ګیلوسېک‪ ،‬قانون اویګادرو‪ ،‬انرژی و انواع‬
‫آن (انرژی حرکی‪ ،‬انرژی پوتنشېل‪ ،‬اساس میتابولېزم)‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬کیمیا عناصر‬

‫فرق بین فلزات و غیر فلزات‪ ،‬فلزات و اهمیت آن در زراعت‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ اول جدول (هایدروجن‪ ،‬لېتېم‪ ،‬سودېم وپتاشیم)‪ ،‬معرفی‬
‫عناصر ګروپ دوم (برلیم‪ ،‬مګنېزیم‪ ،‬کلسیم و باریم)‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ سوم جدول (بورون‪ ،‬المونیم و ګالیم)‪ ،‬معرفی عناصرګروپ‬
‫فرعی جدول (مس‪ ،‬نکل‪ ،‬کوبالت‪ ،‬آهن‪ ،‬طال‪ ،‬نقره‪ ،‬جست و مولبدینیم)‪ ،‬غیر فلزات و اهمیت آن در زراعت‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ چهارم جدول‬
‫(کاربن وسلیکان)‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ پنجم جدول (نایتروجن و فاسفورس)‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ ششم جدول (اکسیجن‪ ،‬سلفر و‬
‫سلینیم)‪،‬معرفی عناصر ګروپ هفتم جدول (فلورین‪ ،‬کلورین‪ ،‬برومین و آیودین)‪ ،‬معرفی عناصر ګروپ هشتم جدول ( ایلیوم‪ ،‬نېیون او ارګون)‪.‬‬

‫مفردات و پالن درسی هفتهوار مضمون مبادی کیمیای عضوی‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪...‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫کیمیا‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫کیمیای عضوی‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag0212‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪2+1‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫کیمیای عمومی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫فصل اول‪ :‬اساسات کیمیای عضوی‬

‫تاریخچه‪ ،‬تعریف‪ ،‬کاربرد کیمیاعضوی در زراعت‪ ،‬کودهای کیمیاوی عضوی‪ ،‬عناصر عمده در ترکیب مرکبات عضوی‪ ،‬انواع تعامالت مرکبات‬
‫عضوی‬

‫فصل دوم‪ :‬مرکبات الیفاتیک‪ ،‬مرکبات الیسایکلیک‪ ،‬مرکبات اروماتیک‪ ،‬هېتروسیکلیک‪ ،‬مرکبات طبیعی‪ ،‬الکان ها یا پرافین ها‪ ،‬رادیکال ها یا‬
‫ګروپ های عضوی‪ ،‬انواع ایزومیرها‪ ،‬نامګذاری الکان ها‪ ،‬استحصال الکان ها‪ ،‬خواص کیمیاوی الکان ها‪ ،‬میتان‪ ،‬خواص کیمیاوی و مشتقات میتان‬
‫ها‪.‬‬

‫فصل سوم‪ :‬الکین ها الوفین ها‬

‫نامګذاری الکین ها‪ ،‬ایزومیر سېز و ترانس‪ ،‬استحصال الکین ها‪ ،‬خواص کیمیاوی الکین ها‪ ،‬نفت و طرز تهیه آن‪.‬‬

‫فصل چهام‪ :‬الکاین ها‬

 ‫خواص کیمیاوی الکان ها‪ ،‬استحصال الکان ها‪ ،‬اسیتلین‪ ،‬استحصال اسیتلین در تخنیک و البراتوار ها‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬مرکبات اکسیجندارهایدروکاربن ها‬

‫الکهول ها‪ ،‬نامګذاری و ایزومیر الکهول ها‪ ،‬خواص فزیکی الکهول ها‪ ،‬الکهول های اولی‪ ،‬دومی او سومی‪ ،‬الکهول های یک قیمته‪ ،‬دو قیمته و سه‬
‫قیمته‪ ،‬خواص کیمیاوی الکهول ها‪ ،‬ایتایل الکهول‪ ،‬تخمر الکهولی‪ ،‬موارد استعمال ایتایل الکهول‪ ،‬ګالیکول‪ ،‬استحصال ګالیکول وګلسرین‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬ایترها‬

‫نامګذاری ایترها‪ ،‬خواص عمومی ایترها‪ ،‬موارد استعمال ایترها‪ ،‬دای ایتایل ایتر‪ ،‬استحصال ایتر ها‬

‫فصل هفتم‪ :‬مرکبات سلفردار هایدروکاربن ها‬

‫تایول ها و مرکپتان ها‪ ،‬نامګذاری مرکپتان ها‪ ،‬استحصال مرکپتان ها‪ ،‬خواص کیمیاوی مرکپتان ها‪ ،‬اکسېدېشن مرکپتان ها‪ ،‬تیوایترها‪ ،‬استحصال‬
‫تیوایترها‪ ،‬خواص کیمیاوی‪،‬نامګذاری و موارد استعمال‪.‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬الدیهایدهای الیفاتیک‬

‫نامګذاری‪ ،‬استحصال‪ ،‬موارد استعمال‪ ،‬فارم الدیهاید‪ ،‬استحصال موارد استعمال الدیهاید های غیر مشبوع‪ ،‬الدیهایهای اروماتیک‬

‫فصل نهم‪ :‬کیتون های الیفاتیک‬

‫کیتون های اروماتیک‪ ،‬نام ګذاری‪،‬استحصال‪ ،‬خواص کیمیاوی و موارد استعمال‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬اسیدهای عضوی‬

‫نامګذاری‪ ،‬تیزابیت اسیدهای عضوی‪ ،‬خواص کیمیاوی‪ ،‬میتانویک اسید‪ ،‬استیک اسید‪ ،‬هګزولیک اسید‪ ،‬بنزویک اسید‪ ،‬اسیدهای عضوی غیر‬
‫مشبوع‪ ،‬مرکبات نایتروجندار‪ ،‬الکان ها‪ ،‬نایتروالکانها‪ ،‬استحصال‪ ،‬نامګذاری‪ ،‬موارد استعمال‪ ،‬امین ها‪ ،‬خواص‪ ،‬موارد استعمال‪ ،‬نامګذاری‪ ،‬ایسترها‪،‬‬
‫خواص‪ ،‬استحصال‪ ،‬موارد استعما‬
 ‫مفردات مضمون مبادی خاکشناسی‬

‫تعداد کریدت‬ ‫نام مضمون به انگلیسی‬ ‫نام مضمون‬ ‫کود مضمون‬

‫‪)1+2(=3‬‬ ‫‪Fundamentals of Soil Science‬‬ ‫مبادی خاکشناسی‬ ‫‪Ag SS0318‬‬

‫پیش شرط مضمون‪ :‬ندارد‬

‫معرفی مختصر مضمون‪:‬‬

‫این کورسس معنی و مفهوم خاکشناسی را برای محصلین دوره لیسانس پوهنحی زراعت معرفی می نماید‪ .‬بعد از فرا گرفتن این مضمون محصالن‬
‫قادر به دانســتن اهمیت‪ ،‬اجزا‪ ،‬خواص و انواع خاک‪ ،‬خصــوصــا در رابطه به نمو‪ ،‬حاصــل و کیفیت محصــوالت زراعتی خواهد گردیدند‪.‬برعالوه‬
‫بخاطر نیل به اهداف ذیل تدریس می گردد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫درک اهمیت خاک ‪ ،‬خ صو صأ اهمیت خاک ها در زراعت‪ ،‬شناخت عوامل و عملیه های ت شکیل خاک‪ ،‬ک سب معلومات درباره خواص فزیکی‪،‬‬
‫کیمیاوی و بیولوژیکی خاک و تأثیر خواص خاک باالی نباتات‪.‬‬

‫‪ ‬تشخیص و شناخت پرابلم های عمده خاک‪ ،‬خصوصأ خاکهای افغانستان و برطرف نمودن این پرابلم ها‪.‬‬
‫‪ ‬معرفی خاک به حیث و سط نموی و منبع مواد غذاییی نباتات‪ ،‬معرفی سی ستم های طبقه بندی خاک واهمیت آن‪ ،‬شناخت عوامل و‬
‫اسباب تخریب خاک و طرق کنترول تخریب خاک (حفاظت خاک)‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون مبادی خاکشناسی‬

‫فصل اول‪ :‬آشناییی با خاک‬

‫اهمیت خاک و تاریخچه علم خاکشناسی ‪ ،‬تعاریف علم خاکشناسی‪ ،‬شاخههای علم خاکشناسی ‪ ،‬تعریف برخی اصطالحات خاکشناسی ‪،‬‬
‫انواع خاک و اجزای خاک ‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬پیدایش و تشکیل خاک‬

‫ترکیب کیمیاوی پوســـته زمین و منرالشـــناســـی ‪ ،‬انواع ســـنگها ‪ ،‬ســـنگهای آذرین )‪ ، (Igneous Rock‬ســـنگهای دگرگونی یا متحوله‬
‫)‪ ،(Metamorphic Rock‬ســـ نگ های رســـوبی ( ‪ ،)Sedimentary Racks‬هواد یدگی )‪ ، (Weathering‬هواد یدگی فیزیکی‬
‫)‪ ، (Physical Weathering‬هوادیدگی کیمیاوی )‪ ، (Chemical Weathering‬عوامل موثر بر شـــدت تخریب و تجزیه منرال ها و‬
‫سنگها ‪ ،‬عوامل تشکیل دهنده خاک)‪ ، (Soil Forming Factors‬کلیاتی از پروسه های خاکسازی (‪)Soil Forming Processes‬‬

‫فصل سوم‪ :‬فزیک خاک‬

‫بافت خاک )‪ ، (Soil Texture‬ساختمان خاک (‪ ، )Soil Structure‬کثافت حجمی )‪ ، (Bulk Density‬وزن مخ صوص حقیقی خاک یا‬
‫کثافت حقیقی خاک ) ‪ ، (Particle Density‬تخلخل خاک )‪ ، (Porosity‬رطوبت خاک )‪ ، (Soil Moisture‬حرارت خاک ‪ ،‬رنگ‬
‫خاک )‪. (Soil Color‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬کیمیای خاک‬

‫ساختمان و خواص منرالهای ر سی ‪ ،‬منرالهای سیلیکاته ‪ ،‬انواع رسهای سیلیکاته ‪ ،‬رسهای اک سایدی ‪ ،‬سطح مخ صوص ذرات خاک‪ ،‬من شا‬
‫چارچ ها منفی در خاک ‪ ،‬ظرفیت تبادل کاتیونی (‪ ، )CEC‬فیصدی اشباع القلی خاک )‪pH ، (Percentage Base Saturation -%BS-‬‬
‫خاک‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬حاصلخیزی خاک‬

‫عنا صر مورد نیاز گیاه ‪ ،‬عنا صر ضروری پر م صرف اولیه‪ ،‬عنا صر ضروری پر م صرف ثانویه‪ ،‬عنا صر ضروری کم م صرف‪ ،‬عنا صر مفید و زهری‪،‬‬
‫عالیم کمبود عناصر ضروری‪ ،‬کودهای عضوی ‪ ،‬کودهای غیر عضوی‪ ،‬فیصدی عنصر غذاییی و برآورد کودی ‪ ،‬مدیری‪ ،‬عناصر غذاییی در خاک‬
‫‪ ،‬آزمون خاک ‪ ،‬اهداف آزمون خاک ‪ ،‬روشهای مصرف کود ‪ ،‬مقدار و زمان مصرف کود‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬مواد عضوی و منشآ آنها‬

‫اهمیت مواد عضــوی خاک‪ ،‬منابع مواد عضــوی خاک‪ ،‬ترکیب مواد عضــوی خاک‪ ،‬محصــوالت تجزیه مواد عضــوی خاک‪ ،‬نســبت کاربن و‬
‫نایتروجن‪ ،‬روش های ازدیاد مواد عضوی خاک‬

‫فصل هفتم‪ :‬حفاظت خاک و آب‬

‫اهمیت حفاظت خاک ‪ ،‬عوامل فرســایش خاک‪ ،‬انواع فرســایش خاک ‪ ،‬عوامل موثر در فرســایش خاک ‪ ،‬اثرات فرســایش خاک جلوگیری از‬
‫فرسایش خاک‬

‫فصل هفتم‪ :‬بیولوژی خاک‬

‫ماکروارگانیزم های خاک (‪ ، )Macro Fauna‬ح شرات (‪ ، )Insects‬مایکروارگانیزم های خاک (‪ ، )Micro Fauna‬نباتات خاک ( ‪Soil‬‬
‫‪ ، )Flore‬نقش میکروارگانیزمها در تغییر شکل عناصر غذاییی ‪ ،‬میکروارگانیزمهای مضره در خاک ‪.‬‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬طبقهبندی خاک‬

‫سیستم طبقهبندی قدیم ‪ ،‬سیستم جدید طبقهبندی )‪ ، (Soil Taxonomy‬دستهها یا طبقات سیستم جدید (‪)Categories of new system‬‬
‫‪ ،‬سیستم ‪ ، WRB‬مقطع عمودی و افقی خاک (‪ ، )Soil profile‬آردرهای خاکشناسی (‪.)Soil Orders‬‬

‫فصل نهم‪ :‬خاک های شور و سدیمی‬

‫امالح خاک ‪ ،‬مدیریت خاکهای شــور و ســدیمی ‪ ،‬منشــاء و علل شــور شــدن خاکها ‪ ،‬عوامل موثر در شــوری و ســودیمیشــدن خاک و آب ‪،‬‬
‫طبقهبندی خاکهای شور و سدیمی ‪ ،‬اثرات شوری و سدیمی خاک بر نبات و عکسالعمل نبات به آن‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬آلودگی خاک و آب‬

‫معرفی آلودگی ها‪ ،‬منشا آلودگی خاک و آب‪ ،‬مدیریت آلودگی خاک و آب‪.‬‬

‫کار عملی‪ :‬آ شناییی با شرایط و لوازم البراتوار‪ ،‬نمونه برداری خاک‪ ،‬تعین فی صدی رطوبت خاک‪ ،‬تعین بافت خاک‪ ،‬تعین ساختمان خاک‪ ،‬تعین‬
‫کثافت خاک‪ ،‬پی اچ و هدایت برقی خاک و آب‪.‬‬
 ‫‪.6‬‬

‫‪8‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫بهبود کیفیت خاک‪ ،‬آب و هوا با در نظرداشت اصول حفاظت از محیط زیست‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫‪.5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫سهمگیری فعال در تحقیقات زراعتی و ایجاد روابط با مراکز و مؤسسات علمی جهان‬

‫‪12‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫خودکفایی کشور از لحاظ تولید مواد غذاییی و افزایش صادرات محصوالت با کیفیت‬ ‫‪.4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪11‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‬
‫زراعتی‬

‫‪2.5‬‬
‫نتایج متوقعه‬

‫‪.3‬‬

‫‪1‬‬

‫‪7‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫بهبود وضع اقتصادی دهاقین کشور از طریق نوآوری و معرفی تکنالوژیهای مناسب تولید‬

‫ن‪.‬م‪.‬ر‬

‫‪ =۱‬کمترین اشتراک‬
‫تربیه و تقدیم کادرهای علمی و مسلکی در سطح ملی و بین المللی و ایجاد برنامههای فوق‬ ‫‪.2‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬

‫‪11‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬
‫لیسانس‬

‫کسب دانش و مهارت مسلکی‪ ،‬شناخت و مدیریت سالم خاکها و منابع آبی افغانستان و‬ ‫‪.1‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬

‫‪12‬‬
‫ن‪.‬م‪.‬ر‪.‬‬

‫‪ =۲‬اشتراک متوسط‬
‫استفاده معقول و مؤثر از این منابع‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫‪ =۳‬اعظمی ترین اشتراک‬

‫مبادی خاکشناسی‬

‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اوسط عمومی‬
‫کسب معلومات در مورد تمام مضامین مربوط‬
‫دانستن خواص بیولوژیکی خاک‬
‫دانستن خواص فزیکی و کیمیاوی خاک‬
‫شناخت خاکهای زراعتی‬

‫خاکشناسی‬
‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬

‫شماره‬
 ‫منابع‪:‬‬

‫محمودی و دکتر جکیمیان‪ .)1389( .‬مبانی خاشناسی عمومی‪ .‬انتشارات دانشگاه تهران‪ ،‬ایران‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪ .2‬شاهویی‪ ،‬صابر‪ .1385 .‬سرشت و خصوصیات خاک ها‪ .‬انتشارات دانشگاه کردستان‪ ،‬ایران‬

‫‪3.‬‬ ‫‪Das, D.K. 2011. Introduction to Soil Science, 3rd ed., Kalyani Publ., New Delhi, 110002, India‬‬
‫‪4.‬‬ ‫‪Brady, N.C. and R.R. Weil. 2017. The Nature and Properties of Soils. 14th Ed. Pearson Publications‬‬
‫‪5.‬‬ ‫‪Introductory of Soil Science .2016. The Indian Soil Society of Soil Science Book (ISSS) India, New‬‬
‫‪Delhi.‬‬
‫‪6.‬‬ ‫‪Hillel, D. 2008. Soil in the Environment: Crucible of Terrestrial Life.‬‬
‫‪7.‬‬ ‫‪13 Elsevier Inc., Burlington, MA, USA.‬‬

‫مفردات هذا از منابع و ماخذ شامل کشور های امریکا‪ ،‬هندوستان‪ ،‬ایران‪ ،‬پاکستان‪ ،‬جاپان و پوهنتون های مختلف افغانستان کابل‪ ،‬بلخ‪ ،‬هرات‪،‬‬
‫ننگرهار‪ ،‬کندهار‪ ،‬بامیان و بغالن استفاده به عمل آمده است‪.‬‬

‫نوت‬

‫مضمون لسان انگلیسی ‪ ۱‬و ‪ ۲‬که دارای ‪ ۲‬کرېدت میباشد در سمستر اول و سمستر دوم صنف اول توسط دیپاتمنت ا انگلیسی پوهنحی‬ ‫‪‬‬
‫ادبیات تدریس میشود‪ .‬مضمون انګلیسی تخصصی ‪ ۳‬و ‪ ۴‬که دارای ‪ ۲‬کرېدت است در سمستر سوم و چهارم صنف دوم توسط هر‬
‫دیپارتمنت تحت عنوان ترمینالوژی رشته مشخص تدریس میګردد‪.‬‬
‫مضمون اموزش کمپیوتر که دارای ‪ ۲‬کرېدت است در سمستر اول و دوم صنف اول توسط دیپارتمنت اموزش کمپیوتر ساینس تدریس‬ ‫‪‬‬
‫میشود که معلومات عمومی در قسمت کمپیوتر و برنامه های ایم ایس آفېش (ورد‪ ،‬ایکسیل‪ ،‬فوتوشاپ و غیره) به محصالن تدریس‬
‫میگردد‪.‬‬
 ‫مفردات درسی نباتات عمومی‬

‫نباتات عمومی (‪)General Botony‬‬

‫‪AgAgron 0111‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2+1=3‬‬ ‫تعداد کریدت‪:‬‬

‫مضمون پیش نیاز‪ :‬ندارد‬

‫اول‬ ‫صنف‪:‬‬

‫اول‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‬

‫نباتات عمومی از جمله مضامین اساسی برای تمام دیپارتمنت های پوهنحی زراعت محسوب شده که در سمستر اول سال تحصیلی به تمام رشته‬
‫های زراعت تدریس می ګردد‪ .‬نباتات عمومی موضوعاتی را مورد بحث قرار میدهد که در جریان چهار سال محصلین پوهنحی زراعت به‬
‫آنها روبرومیشوند‪ .‬مثإل آشنائی با اصطالحات مروجه زراعتی‪ ،‬کسب معلومات الزمه در مورد نباتات‪ ،‬دانستن اهمیت نباتات و استفاده از آنها در‬
‫موارد مختلف مثل مواد غذائی‪ ،‬پوشش تعمیرات‪ ،‬ادویه جات‪ ،‬احداث باغ های زینتی و پارک های تفریحی و سایر موارد دیگر را احتوا می کند‪.‬‬
‫برعالوه مضمون نباتات عمومی راجع به انواع مختلف نباتات و اعضای مختلف آنها ( انواع مختلف برگ ها ‪ ،‬ساقه ها ‪ ،‬ریشه ها‪ ،‬گل ها و میوه ها‬
‫) مفصآل معلومات ضروری را توضیح میدارد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫‪ ‬آشنائی محصالن راجع به اهمیت نباتات مختلف جهان‬

‫‪ ‬معرفی مفاهیم کلی نباتات‪ ،‬منشأ و پیدایش ‪ ،‬وظایف حجرات و انساج نباتی‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از قسمت های مختلف نباتات به حیث منبع غذائی‬
‫‪ ‬معرفی اعضای مختلف نباتات یعنی ( تخم ‪ ،‬ریشه ‪ ،‬ساقه ‪ ،‬برگ ‪ ،‬پندک ‪،‬گل ومیوه )‪.‬‬
‫‪ ‬تربیه محصلین و تقدیم آنها به سایر رشته ها‬
 ‫مفردات درسی مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫مفاهیم کلی راجع به نباتات‪ ،‬تفاوت میان اجسام حیه و غیر حیه‪ ،‬رشته های مربوط به نباتات بکار برد مفاهیم علمی راجع به نباتات‪ ،‬منشأ پیدایش‬
‫نباتات‪ ،‬اهمیت نباتات‬

‫فصل دوم‪ :‬نمو و تقسیمات حجروی‬

‫مایتوسیز و مراحل آن‪ ،‬مایوسیز و مراحل آن‪ ،‬فرق بین مایوسیز و مایتوسیز‬

‫فصل سوم‪ :‬اناتومی نباتات (ساختمان داخلی نباتات)‬

‫ساختمان حجره‪ ،‬انواع حجرات‪ ،‬غشای حجروی‪ ،‬اجزای حجرات نباتی‪ ،‬پروتوپالزم‪ ،‬غشای پالزمایی‪ ،‬هسته‪ ،‬خالی حجروی‪ ،‬سایتوپالزم‪،‬‬
‫مایتوکاندریا‪ ،‬پالستیدها‪ ،‬رایبوزوم ها‪ ،‬اندوپالزمیک ریتوکلوم‪ ،‬سایتوسول و مایکروفایالمنتها‪ ،‬انساج نباتی‪ ،‬انواع اساسی حجرات و انساج‪ ،‬انساج‬
‫پرنکیما‪ ،‬انساج کولینکیما‪ ،‬انساج سکلرینکیما‪.‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬تخم نباتات‬

‫نمایش عمومی ساختمان تخم‪ ،‬ساختمان تخم لوبیا‪ ،‬ساختمان تخم نخود‪ ،‬ساختمان تخم لوبیای کاستر‪ ،‬ساختمان تخم جواری‬

‫فصل پنجم‪ :‬ریشه نباتات‬

‫سیستم های ریشه‪ ،‬تشکیل و تنظیم سیستم های ریشه‪ ،‬ساختمان داخلی ریشه‪ ،‬ساختمان ریشههای اختصاصی‪ ،‬وظایف ریشه‪ ،‬موارد استعمال ریشه‬

‫فصل ششم‪ :‬ساقه نباتات‬

‫ساقه و وظایف آن‪ ،‬ساقه های اختصاصی‪ ،‬انواع ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه‪ ،‬های یک مشیمه‪ ،‬اناتومی ساقه های دو مشیمه علفی‪ ،‬اناتومی‬
‫ساقه های دو مشیمه خشبی‪ ،‬فرق بین ساقه و ریشه‪ ،‬ساختمان نباتات خشبی‪ ،‬کمبیم انتقالی‪ ،‬ترتیب حجرات کمبیم‪ ،‬زایلم اولی و دومی‪ ،‬انواع حجرات‬
‫چوبی‪ ،‬حلقات ساالنه‪ ،‬فلویم اولی و دومی‪ ،‬پوست خارجی‪ ،‬کارک کمبیم‪.‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬برگ و پندکهای نباتات‬

‫خواص و ساختمان خارجی برگ ها‪ ،‬حاشیه برگ ها‪ ،‬وسعت برگ ها‪ ،‬شکل برگ ها‪ ،‬ساختمان داخلی برگ ها‪ ،‬حجرات اپیدرمس برگ ها‪،‬‬
‫حجرات میزوفیل برگ ها‪ ،‬انساج انتقالی برگ ها‪ ،‬دمچه برگ ها‪ ،‬رگبرگها و انواع آن‪ ،‬منشا و پیدایش برگ ها‪ ،‬برگهای یک مشیمه‪ ،‬برگهای دو‬
‫مشیمه‪ ،‬انواع برگ ها‪ ،‬برگ های ساده و انواع آنها‪ ،‬تنظیم برگ ها بروی ساقه(‪ ،)Phyllotaxy‬انواع پندک ها‪ ،‬پندک های انجامی‪ ،‬پندکهای‬
‫جانبی‪،‬پندک های ‪ ، Axillary‬پندک های ‪ ،Accessory‬پندک های ‪ ،Subpetiolar‬پندک های متحوله‪ ،‬پندک های ‪ ،Caulin‬پندکهای‬
‫‪ ،Radicals‬پندکهای ‪ ،Epiphylous‬پندکهای اختصاصی‪ ،‬پندک های ‪.Bulbils‬‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬گل و تولید مثل در نباتات‬

‫اجزای گل ها‪ ،‬اجزای گل های نباتات یک مشیمه‪ ،‬اجزای گل های نباتات‪ ،‬دو مشیمه‪،‬انواع مختلف گل ها و فورمول گلی در نباتات‪ ،‬تولید مثل‬
‫در نباتات‪ ،‬تکثر غیر زوجی در نباتات‪ ،‬تکثر زوجی در نباتات‪ ،‬دوران حیات در نباتات‪ ،‬گامیتوفایت در نباتات‬

‫فصل نهم‪ :‬ساختمان گلی و گرده افشانی در نباتات‬

‫گرده افشانی غیر خودی‪ ،‬مرحله پختگی آله تذکیر و آله تآنیث جنین و انکشاف تخم‪.‬‬

‫فصل دهم‪ :‬میوه در نباتات‬

‫انکشاف و تولید میوه‪ ،‬انواع میوه‪ ،‬تنوع و پراکنده گی تخمها‪ ،‬طبقه بندی انواع میوه ها‪ ،‬میوه های ساده‪ ،‬میوه های مجتمه‪ ،‬میوه های مرکب‪.‬‬
‫ناسازگاری گرده و ستگما‪ ،‬انواع گلهای مکمل گلهای ناقص‪ ،‬موقعیت تخمدان‪ ،‬عمل القاح در نباتات‪،‬‬

‫کارهای علمی مضمون‬

‫‪ .7‬معرفی مایکرسکوپ و انواع آن جهت بکار گیری درست و مناسب توسط محصلین تازه وارد در رشته زراعت‪ ،‬نشان دادن حجران نباتی‬
‫(حجرات در ورقه نبات پیاز) به محصلین‪ ،‬نشان دادن انساج در برگ نباتات ذریعه مایکریسکوپ در سالیت های تهیه شده‪ ،‬نمایش‬
‫ویدیوئی تقیسمات حجروی به محصلین‪.‬‬
‫‪ .8‬مشاهده عملی تفاوت تخم غله جات و حبوبات‪ ،‬نمایش اناتومی ریشه های نباتی در سالید ها‪ ،‬مشاهده تفاوت های ساقه نباتات یک‬
‫مشیمه و دو مشیمه ای برای محصلین‪.‬‬
‫‪ .9‬مقایسه ساقه و ریشه از نگاه ساختمان و وظایف‪ ،‬مقایسه انواع مختلف برگهای نباتی‬
‫‪ .10‬مشاهده انواع مختلف برگهای نباتی‪ ،‬مشاهده گرده افشانی ذریعه سالید‪ ،‬مشاهده گل و اعضای بدنی گراس ها‪ ،‬مطالعه و مشاهده انواع‬
‫مختلف گلهای نباتی‪.‬‬
‫‪ .11‬نمایش ویدیوئی قلمه و پیوند کردن نباتات ( به طریقه تکثر غیر زوجی)‪،‬‬
‫‪ .12‬شناسائی انواع مختلف میوه جات از طریق سالید‪.‬‬
‫جدول ‪ 16‬هفته ای برای یک سمستر با عناوین اصلی و فرعی‬

‫مضمون نباتات عمومی‬

 ‫ارزیابی‬ ‫فعالیت ها‬ ‫اهداف‬ ‫عناوین اصلی و فرعی‬ ‫هفته ها‬
‫مهارت‬ ‫دانش‬
‫‪ ‬ارزیابی محصلین راجع به‬ ‫معرفی نباتات عمده زراعتی‬ ‫شناخت نباتات و استفاده‬ ‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬ ‫هفته اول‬
‫اهمیت نباتات و موارد استفاده‬ ‫و اهمیت آن در زندگی روز‬ ‫آن در زندگی انسانها و‬
‫آن در زندگی روز مره‬ ‫مره‪،‬‬ ‫حیوانات‬ ‫مفاهیم کلی راجع به نباتات‪ ،‬تفاوت میان اجسام‬
‫‪ ‬ضرورت دانستن نباتات عمومی‬ ‫حیه و غیر حیه‪ ،‬مفاهیم علمی راجع به نباتات‪ ،‬منشأ‬
‫برای محصلین زراعت‬ ‫نشان دادن تفاوت ها بین‬ ‫پیدایش نباتات و اهمیت نباتات‬
‫اجسام زنده و غیر زنده‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫بیان میخانیکت تقسیمات‬ ‫با‬ ‫محصلین‬ ‫آشنایی‬ ‫فصل دوم‪ :‬نمو و تقسیمات حجروی‬ ‫هفته دوم‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫مایوسیز و‬ ‫حجروی‬ ‫تقسیمات حجروی و‬
‫‪ ‬سهیم ساختن محصلین در‬ ‫مایتوسیز در نباتات مختلف‬ ‫بمیان آمدن حجرات‬ ‫مایتوسیز و مراحل آن‪ ،‬مایوسیز و مراحل آن‪،‬‬

‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫دختری از حجرات مادری‬ ‫فرق بین مایوسیز و مایتوسیز‬

‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫تشریح و توضیح وظایف‬
‫انساج نباتی و بیان وظایف‬
‫اخذ امتحان وسط سمستر ‪٪ 20‬‬
‫بیان میخانیکت تقسیمات‬ ‫آشنایی محصلین با تفاوت‬ ‫مایوسیز و مراحل آن‬ ‫هفته سوم‬
‫حجروی جسمی و جنسی‬ ‫های تقسیمات حجروی‬
‫در نباتات مختلف‬ ‫مایتوسیز و مایوسیز‬ ‫فرق بین مایوسیز و مایتوسیز‬
‫تشریح و توضیح اجزای‬ ‫معرفی ساختمان داخلی‬ ‫فصل سوم‪ :‬اناتومی نباتات (ساختمان داخلی‬ ‫هفته چهارم‬
‫داخلی حجرات و وظایف‬ ‫نباتات و‬ ‫نباتات) ساختمان حجره‪ ،‬انواع حجرات‪ ،‬غشای‬
‫آنها در حیات نباتات‬ ‫حجروی‪ ،‬اجزای حجرات نباتی‪ ،‬پروتوپالزم‪،‬‬
‫شناخت محصلین در‬ ‫غشای پالزمایی‬
‫ارتباط به ارگانیل های‬
‫داخلی حجرات‬
‫تشریح و توضیح اجزای‬ ‫معرفی ساختمان داخلی‬ ‫هسته‪ ،‬خالی حجروی‬ ‫هفته پنجم‬
‫داخلی حجرات و وظایف‬ ‫نباتات و‬
‫آنها در حیات نباتات‬ ‫سایتوپالزم‪ ،‬مایتوکاندریا‪ ،‬پالستیدها‪ ،‬رایبوزوم‬
‫شناخت محصلین در‬ ‫ها‪ ،‬اندوپالزمیک ریتوکلوم‪ ،‬سایتوسول و‬
‫ارتباط به ارگانیل های‬ ‫مایکروفایالمنتها‪،‬‬
‫داخلی حجرات‬
‫معرفی ساختمان داخلی‬ ‫انساج نباتی‬ ‫هفته ششم‬
‫نباتات و‬
‫آنها در به میان آمدن قسمت‬ ‫انواع اساسی حجرات و انساج‪ ،‬انساج پرنکیما‪،‬‬
‫های مختلف نبات‬ ‫شناخت محصلین در‬ ‫انساج کولینکیما‪ ،‬انساج سکلرینکیما‬
‫ارتباط به ارگانیل های‬
‫داخلی حجرات‬
 ‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫نشان دادن اجزای مختلف‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫تخم ها و بیان وظایف آنها‬
‫در رشد آنها‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫بیان اهمیت اقتصادی آنها‬
‫در زندگی انسانها‬
‫انواع ریشه در نباتات‪ ،‬بیان‬
‫اهمیت و استعمال آنها در‬
‫ارزیابی کارخانگی‬ ‫زندگی موجودات زنده و‬
‫نشان دادن اجزای داخلی‬
‫آنها‬
‫‪ ‬ارزیابی کار عملی محصلین‬ ‫‪ ‬بیان وظایف ساقه ها در‬
‫که بشکل گروپی انجام داده‬ ‫نباتات‬
‫اند‬ ‫‪ ‬تشریح و توضیح انواع‬
‫ساقه های اختصاصی‬
‫نباتات‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫مقایسه اناتومی یا ساختمان‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫داخلی نباتات یک مشیمه‬
‫یی با نباتات دو مشیمه یی‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫و‬ ‫اجزا‬ ‫دادن‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫خصوصیات مورفولوجی و‬
‫اناتومی برگ ها در نباتات‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫مخلتف‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫خارجی برگ ها در‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫و‬ ‫اجزا‬ ‫دادن‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫مورفولوجی‬ ‫خصوصیات‬
‫برگ ها در نباتات مخلتف‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫بیان وظایف تخم در‬ ‫فصل چهارم‪ :‬ساختمان تخم ساختمان تخم‪،‬‬ ‫هفته هفتم‬
‫حیات نباتات‪ ،‬انسانها و‬ ‫ساختمان تخم لوبیا‪ ،‬ساختمان تخم نخود‪،‬‬
‫حیوانات‬ ‫ساختمان تخم لوبیای کاستر‪ ،‬ساختمان تخم‬
‫جواری‬
‫تفکیک تخم ها به اساس‬
‫و‬ ‫داخلی‬ ‫ساختمان‬
‫خارجی شان‬
‫تشریح و توضیح انواع‬ ‫فصل پنجم‪ :‬ریشه نباتات سیستم های ریشه‪،‬‬ ‫هفته هشتم‬
‫ریشه در نباتات و درک‬ ‫تشکیل و تنظیم سیستم های ریشه‪ ،‬ساختمان‬
‫وظایف آنها در انتقال‬ ‫داخلی ریشه‪ ،‬ساختمان ریشههای اختصاصی‪،‬‬
‫آب‪ ،‬منرال ها و مواد‬ ‫وظایف ریشه‪ ،‬موارد استعمال ریشه‬
‫معدنی‬
‫و‬ ‫مورفولوجی‬ ‫بیان‬ ‫فصل ششم‪ :‬ساقه نباتات‬ ‫هفته نهم‬
‫ساختمان داخلی نباتات‬
‫یک مشیمه یی و دو‬ ‫ساقه و وظایف آن‪ ،‬ساقه های اختصاصی‪ ،‬انواع‬
‫مشیمه یی‬ ‫ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه ها‪ ،‬اناتومی ساقه های یک‬
‫مشیمه‪ ،‬اناتومی ساقه های دو مشیمه علفی‬
‫معرفی و تشریح اجزای‬ ‫اناتومی ساقه های دو مشیمه خشبی‬ ‫هفته دهم‬
‫ساختمان داخلی نباتات‬
‫خشبی دو مشمه یی‬ ‫فرق بین ساقه و ریشه‪ ،‬ساختمان نباتات خشبی‪،‬‬
‫کمبیم انتقالی‪ ،‬ترتیب حجرات کمبیم‪ ،‬زایلم اولی‬
‫و دومی‪ ،‬انواع حجرات چوبی‪ ،‬حلقات ساالنه‪،‬‬
‫فلویم اولی و دومی‪ ،‬پوست خارجی‪ ،‬کارک‬
‫کمبیم‪.‬‬
‫نشان‬ ‫فصل هفتم‪ :‬برگ و پندک های نباتات‬ ‫هفته یازدهم‬
‫شناسایی محصلین راجع‬ ‫خواص و ساختمان خارجی برگ ها‪ ،‬حاشیه برگ‬
‫به منشا و پیدایش برگها و‬ ‫ها‪ ،‬وسعت برگ ها‪ ،‬شکل برگ ها‪ ،‬ساختمان‬
‫بیان انواع و خصوصیات‬ ‫داخلی برگ ها‪ ،‬حجرات اپیدرمس برگ ها‪،‬‬
‫حجرات میزوفیل برگ ها‪ ،‬انساج انتقالی‬
‫نباتات مختلف‬
‫نشان‬ ‫شناسایی محصلین راجع‬ ‫دمچه برگ ها‪ ،‬رگبرگها و انواع آن‬ ‫هفته دوازدهم‬
‫به منشا و پیدایش برگها و‬
‫بیان انواع و خصوصیات‬ ‫منشا و پیدایش برگ ها‪ ،‬برگهای یک مشیمه‪،‬‬
‫آنها در نباتات مختلف‬ ‫ها‪،‬‬ ‫برگ‬ ‫انواع‬ ‫مشیمه‪،‬‬ ‫دو‬ ‫برگهای‬
‫(‪ ،)Phyllotaxy‬انواع پندک ها پندک های‬
‫‪ ،Caulin‬پندکهای ‪ ،Radicals‬پندکهای‬
‫‪ ،Epiphylous‬پندکهای اختصاصی‪ ،‬پندک‬
‫های ‪.Bulbils‬‬
 ‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫و‬ ‫اجزا‬ ‫دادن‬ ‫نشان‬ ‫شناسایی محصلین در‬ ‫فصل هشتم‪ :‬گل و تولید مثل در نباتات‬ ‫هفته سیزدهم‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫و‬ ‫نمویی‬ ‫خصوصیات‬ ‫ارتباط به خصوصیات‬
‫خصوصیات تکثری در‬ ‫نمویی‪ ،‬تکثری‪ ،‬و شیوه‬ ‫اجزای گل ها در نباتات یک مشیمه و دو مشیمه‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫نباتات مختلف‪ ،‬نشان دادن‬ ‫رشد ساختمان گلی در‬ ‫‪ ،‬انواع مختلف گل ها و در نباتات‪ ،‬تکثر زوجی‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫تکثر زوجی و غیر زوجی‬ ‫نباتات‬ ‫در نباتات‪ ،‬تکثر غیر زوجی در نباتات‪ ،‬دوران‬
‫در نباتات مختلف‬ ‫حیات در نباتات‪ ،‬گامیتوفایت در نباتات‬

‫‪ ‬ارزیابی محصلین برای ‪15‬‬ ‫و‬ ‫اجزا‬ ‫دادن‬ ‫نشان‬ ‫شناسایی محصلین در‬ ‫فصل نهم‪ :‬ساختمان گلی در نباتات‬ ‫هفته چهاردهم‬
‫دقیقه اول ساعت‬ ‫و‬ ‫نمویی‬ ‫خصوصیات‬ ‫ارتباط به خصوصیات‬
‫خصوصیات تکثری در‬ ‫نمویی‪ ،‬تکثری‪ ،‬و شیوه‬ ‫گرده افشانی خودی و غیر خودی‪ ،‬مرحله پختگی‬
‫و‬ ‫مختلف‬ ‫نباتات‬ ‫رشد ساختمان گلی در‬ ‫آله تذکیر و آله تآنیث‪ ،‬انواع گلهای مکمل‬
‫خصوصیات گرده افشانی‬ ‫نباتات مختلف‬ ‫گلهای ناقص‪ ،‬موقعیت تخمدان‪ ،‬عمل القاح در‬
‫خودی و غیر خودی در‬ ‫نباتات‪ ،‬جنین و انکشاف تخم‪.‬‬
‫نباتات مختلف‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫محصلین باید قادر به‬ ‫شناسایی محصلین در‬ ‫فصل دهم‪ :‬میوه در نباتات انکشاف و تولید میوه‪،‬‬ ‫هفته پانزدهم‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫شناسایی انواع میوه ها در‬ ‫مورد انکشاف و تولید‬ ‫انواع میوه‪ ،‬تنوع و پراگنده گی تخمها‪ ،‬طبقه بندی‬
‫نباتات مختلف باشند‬ ‫میوه‪ ،‬انواع و اقسام تخم ها‬ ‫انواع میوه ها‪ ،‬میوه های ساده‪ ،‬میوه های مجتمه‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫میوه های مرکب‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫اخذ امتحان نهایی سمستر ‪٪60‬‬ ‫مشوره و کمک برای‬ ‫همکاری محصلین در‬ ‫حل مشکالت محصلین در ارتباط به دروس‬ ‫هفته شانزدهم‬
‫محصلین در ارتباط به و کار‬ ‫ارتباط به مشکالت آنها‬ ‫گذشته‬
‫های عملی آنها‬ ‫در قسمت دروس سمستر‬
 ‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با گرسنگی از‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪2.6‬‬
‫طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫نمره‬

‫‪۱‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل نمودن‬

‫نمره‬

‫‪1.4‬‬
‫زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت کشور‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪2.4‬‬
‫نمره‬
‫های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫‪=۱‬مطابقت کم‬
‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و تولید بهتر‬

‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪2.6‬‬

‫‪2.26‬‬
‫نمره‬
‫محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند بردن‬

‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪2.6‬‬
‫ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫نمره‬

‫‪ =۲‬مطابقت نسبی‬
‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪۱‬‬
‫‪۱‬‬

‫‪۲‬‬
‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و مسلکی‪.‬‬

‫‪۱‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪1.4‬‬
‫نمره‬
‫جدول نقشه مفهومی مضمون نباتات عمومی‬

‫‪۲‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۳‬‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های مختلف رشته‬

‫نمره‬

‫‪2.8‬‬
‫اگرانومی‪.‬‬

‫‪ =۳‬مطابقت کامل‬
‫مجموع‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫اوسط عمومی‬
‫تربیه محصلین و تقدیم آنها به سایر‬
‫معرفی اعضای مختلف نباتات (‬
‫استفاده از قسمت های مختلف‬
‫آشنائی محصالن راجع به اهمیت‬

‫تخم ‪ ،‬ریشه ‪ ،‬ساقه ‪ ،‬برگ ‪ ،‬پندک‬

‫‪،‬گل ومیوه )‪.‬‬
‫معرفی مفاهیم کلی نباتات‪ ،‬منشأ و‬

‫نباتات به حیث منبع غذائی‬

‫پیدایش‪ ،‬وظایف حجرات و انساج‬

‫رشته ها‬
‫نباتات مختلف جهان‬

‫نباتی‪.‬‬

‫‪۵‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫شماره‬
 ‫منابع اصلی‬

1. Martin, J.H. R.P. Waldern, D.L. Stamp. (2006). Principles of Field Crop Production. Fourth Edition.
Pearson Education, Inc., New Jersey, Columbus, Ohio.
2. Reddy. SR. (2016). Agronomy of field crops. Kalyani publishing. New delhi.
3. Criag. C. and Kristine. M. (2016). Introduction to Agronomy of Food, crops and Environment.
4. Qarqin, A.B. Naem.(2016). General Botany. Qartaba Publisher.

‫منابع فرعي‬

1. chooly, J. (1997). Introduction to Botany .Tim O'Leary.

2. Yellamanda, R.T., Sankara Reddi, G.H. (2016).Principles of Agronomy. KalyaniPublishes, Ludhiana
New Delhi India.
 ‫مبادی نباتات مزروعی (‪)Principle of Field Crops‬‬

‫‪AgAgron 0319‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2+1=3‬‬ ‫تعداد کریدت‪:‬‬

‫مضمون پیش نیاز‪ :‬نباتات عمومی‬

‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬

‫سوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‬

‫نباتات مزروعی که شامل غله جات‪ ،‬حبوبات (پلی دارها) ‪ ،‬نباتات صنعتی و نباتات علوفه ئی بوده ‪ ،‬زیربنای زراعت و اقتصاد را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫چنانجه بیشتر از ‪ 60‬فیصد ساحه کشت نباتات مؤقتی را همین نباتات تشکیل داده و زنده گی ما از نظر خوراک و پوشاک مستقیم و یا غیر مستقیم‬
‫باالی محصوالت همین نباتات متکی میباشد‪ .‬بنا بر همین دلیل ار بدو تاسیس پوهنځی زراعت مضمون مبادی نباتات مزروعی شامل نصاب درسی‬
‫پوهنځی گردیده که از جمله مضامین اساسی میباشد‪ .‬چون نباتات مزروعی یک مضمون مبادی بوده ازینرو محتویات آن ‪ 10‬فصل مختلف را در‬
‫برگرفته که هر فصل آن در سمیستر های بعدی منحیث یک مضمون مستقل در کریکولم دیپارتمت اگرانومی تدریس میشود‪ .‬در حقیقت محتویات‬
‫مضمون تقریباً معرفی کلی دیپارتمنت اگرانومی را پوشش میکند‪ .‬در نهایت موضوعات بشکل بسیار ساده و مطابق به شرایط افغانستان و استندرد‬
‫های جهانی پیشکش گردیده و حتی المقدور سعی بعمل آمده تا موضوعات به عبارات عام فهم به لسان دری تحریر گردد‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫‪ ‬معرفی همه عوامل تأثیر گزارباالی کشت و تولید نباتات مزروعی که از شرایط اقلیمی کشت یک نبات شروع الی مراحل جمع آوری ‪،‬‬
‫ذخیره وپروسس آنرا دربر میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬معرفی تکنالوژی مناسب بخاطر کشت و برداشت نباتات مرزوعی‬
‫‪ ‬بلند بردن سطح دانش و آگاهی محصلین تمام رشته های زراعت در مورد اهمیت و شناسائی نباتات مزروعی با درنظر داشت شرایط‬
‫موجوده افغانستان‪.‬‬
‫‪ ‬تأکید بر چالش های بلند بردن سطح تولید محصوالت زراعتی در شرایط افغانستان‪.‬‬

‫‪ ‬معرفی مقدماتی موارد ذیدخل در کشت نباتات مزروعی و راه گشا برای سمستر های بعدی‬
 ‫مفردات درسی مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬علم و فن تولید نباتات مزروعی‬

‫مقدمه‪ ،‬تعریف زراعت‪ ،‬نظری به تاریخچه زراعت‪ ،‬پیشرفت های علمی در ساحه زراعت‪ ،‬تحقیقات علمی در ساحه زراعت‪ ،‬تحقیقات علمی در‬
‫اگرانومی‪ ،‬اهمیت نباتات مزروعی‪ ،‬نفوس‪ ،‬جهان و تهیه غذا‪ ،‬منشا و اختالف در نباتات مزروعی‪ ،‬طبقه بندی نباتات زراعتی‪ ،‬نباتات عمده مزروعی‬
‫دنیا‪ ،‬زراعت در افغانستان‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬رابطه نباتات با محیط‬

‫اقلیم‪ ،‬انواع اقلیم‪ ،‬اقلیم افغانستان‪ ،‬عوامل محیطی عمده در نموی نباتات مزروعی‪ ،‬بارندهگی‪ ،‬حرارت‪ ،‬طول فصل نمو‪ ،‬رطوبت‪ ،‬روشنایی یا نور‪ ،‬هوا‬
‫‪ ،‬خاک‪ ،‬گروپ های عمده خاک و رابطه آنها در تولید نباتات مزروعی‪ ،‬تعامل خاک و رابطه آن با نموی نباتات‪ ،‬امراض‪ ،‬حشرات و گیاهان هرزه‪،‬‬
‫حاالت اقتصادی‬

‫فصل سوم‪ :‬عملیات نرم کردن و آماده نمودن زمین‬

‫تاریخچه انجام عملیات بذری‪ ،‬عملیات بذری یا تیلیج‪ ،‬وسایل و لوازم عملیات بذری‪ ،‬وسایلیکه در آماده کرد نهایی مزرعه به منظور کشت مورد‬
‫استعمال قرار میگیرد‪ ،‬شدیار تابستانی‪.‬‬

‫فصل چهارم ‪ :‬کود های کیمیاوی‪ ،‬تناوب زراعتی و کشت مخلوط نباتات مزروعی‬

‫هدف استعمال کود‪ ،‬استمال کود‪ ،‬انواع کود ها‪ ،‬کود های کیمیاوی یا غیر عضوی (تجارتی)‪ ،‬کود های طبعی یا عضوی‪ ،‬کود حیوانی‪ ،‬کود سبز‬
‫و نباتات پوششی‪ ،‬عناصر ضروری وتأثیر آن باالی نموی نباتات‪ ،‬تناوب زراعتی‪ ،‬اساسات تناوب زراعتی‪ ،‬عوامل تأثیر گذار باالی تناوب زراعتی‪،‬‬
‫فواید تناوب زراعتی‪ ،‬ضرورت یک تناوب خوب‪ ،‬مثال های تناوب زراعتی‪ ،‬کشت مخلوط نباتات زراعتی‪.‬‬

‫فصل پنجم ‪ :‬آبیاری و نیاز آبی نباتات مزروعی‬

‫مقدمه‪ ،‬ابیاری و اهمیت ابیاری‪ ،‬تاریخچه ابیاری‪ ،‬انواع ابیاری‪ ،‬ضرورت ابیاری‪.‬‬

‫فصل ششم‪ :‬اساسات تولید و تکنالوژی تخمهای بذری‬

‫اهمیت تخمهای بذری‪ ،‬ترکیب کیمیاوی تخمهای بذری‪ ،‬خصوصیات عمده تخمهای بذری اصالح شده‪ ،‬صنف ها عمده تخمهای بذری‪ ،‬منابع‬
‫تهیه تخم بذری‪ ،‬تصدی تخم های اصالح شده بذری‪ ،‬مشخصات تخم های بذری ثبت شده و معیاری‪ ،‬معیار های بین المللی تخم های بذری‬

‫فصل هفتم‪ :‬اساسات کنترول گیاهان هرزه‬

‫طریقه های کنترول گیاهان هرزه و رابطه شان با خصوصیات گیاهان هرزه‪ ،‬قدرت تولید تخم بوسیله گیاهان هرزه‪ ،‬حالت رکود تخم گیاهان هرزه‪،‬‬
‫انواع گیاهان هرزه و رابطه شان با روشهای کنترول‪ ،‬خسارات ناشی از گیاهان هرزه‪ ،‬اختالف در طول عمر گیاهان هرزه‪ ،‬طبقه بندی کنترول گیاهان‬
‫هرزه‪ ،‬کنترول وقایوی‪ ،‬کنترول معالجوی‪ ،‬طریقه های میخانیکی‪ ،‬طریقه های بذر نباتی و رقابتی‪ ،‬کنترول بیولوژیکی‪ ،‬طریقه های کیمیاوی‪ ،‬استعمال‬
‫گیاه کشها بگونه متفرقه‪ ،‬کنترول گیاهان هرزه ساحات مختلف زراعتی‪.‬‬

‫فصل هشتم‪ :‬اساسات وراثت و اصالح نباتات‬

‫قوانین وراثت‪ ،‬قانون جدا شدن‪ ،‬جینوتایپ وفینو تایپ‪ ،‬قانون جوره شدن آزاد‪ ،‬اصالح نباتات‪ ،‬اهداف نسلگیری در نباتات‪ ،‬طریقه های اصالح‬
‫نباتات‪،‬‬

‫فصل نهم‪ :‬خصوصیات نباتی نباتات مزروعی‬

‫خصوصیات نباتی فامیل گندمیان (گندم ‪ ،‬جواری ‪ ،‬برنج ‪ ،‬جو ‪ ،‬باجره ‪ ،‬نیشکر ‪ ،‬گال وارزن)‪ ،‬خصوصیات نباتی فامیل لگییوم ها (رشقه ‪ ،‬شبدر ‪،‬‬
‫لوبیا وماش ‪ ،‬نخود ‪ ،‬باقلی )‪ ،‬خصوصیات نباتی سایر نباتات عمده مزروعی ( لبلبو ‪ ،‬کچالو ‪ ،‬آفتابپرست ‪ ،‬زغر ‪ ،‬پنبه )‪.‬‬

‫فصل دهم ‪ :‬جمع آوری ‪ ،‬ذخیره و پروسس محصول نباتات مزروعی‬

‫جمع آوری‪ ،‬وقت جمع آوری‪ ،‬طریقه های جمع آوری‪ ،‬جمع آوری نباتات تیل دار‪ ،‬ذخیره محصوالت نباتات مزروعی‪ ،‬انبار ها و ذخیره گاه ها‪،‬‬
‫جوانه زدن دانه ها در گدامها‪ ،‬اشکال ذخیره انبار دانه ها‪ ،‬ذخیره جواری‪ ،‬ذخیره حبوبات‪ ،‬ذخیره دانه های تیلدار‪ ،‬ذخیره کچالو‪ ،‬اساسات تولید‬
‫روعنیات نباتی‪،‬اساسات تولید شکر از لبلبوی قندی‪.‬‬

‫فصل یازدهم ‪ :‬مارکیتنگ محصوالت نباتات مزروعی‬

‫وظایف مارکیتنگ‪ ،‬ستندرد وسورت‪ ،‬مارکیتنگ محصوالت نباتات عمده زراعتی‪ ،‬مارکیتنگ بیده‪.‬‬

‫کارهای عملی مضمون‬

‫‪ ‬معرفی انواع وسایل قلبه به محصلین (قلبه به وسیله حیوانات مثل گاو‪ ،‬اسپ‪ ،‬مرکب‪ ،‬شتر) و قلبه توسط وسایل قلبه که توسط تراکتور‬
‫اجرا میگردد‪ .‬توضیح مفیدیت های قلبه و آماده سازی بستر مناسب برای کشت نباتات‬
‫‪ ‬معرفی ماله و انوال آن مشمول بر ماله های وطنی که توسط انسان یا حیوانات اجرا میگردد و انواع ماله های ماشینی به محصلین جهت نرم‬
‫کاری زمین و هموار کردن بستر کشت‬
‫‪ ‬معرفی وسایل خیشاوه یا کلتیواتور ها‪ ،‬وسایل که چهت شکستاندن کلوخ ها و نرم کردن زمین استفاده میشود‬
‫‪ ‬مطالعه و تست جوانه زدن تخم های نباتات شامل شناسائی تخم های خوب قوه نامیه تخم‪ ،‬پاک بودن‪ ،‬محل نگهداری و غیره راجع به‬
‫تخم های بذری‬
‫‪ ‬مطالعه خالصیت و ضد عفونی کردن تخم ها جهت کنترول آفات و امراض و پیشگیری از تخریبات ناشی از بروز آفات و امراض نباتی‬
‫‪ ‬رویانیدن تخم قبل از کشت و تست جوانه زنی تخم‬
 ‫‪ ‬کمپوست و روش تهیه آن‪:‬‬
‫‪ ‬معرفی وآشنائی با روش های تهیه کمپوست و انواع کود های عضوی‪ ،‬بیان مفیدیت ها و مشکالت آن‬
‫‪ ‬معرفی کود سبز‪ ،‬انواع آن و طریقه های استفاده کود سبز برای افزایش حاصلخیزی خاک و پالن گذاری مناسب برای تهیه و استفاده از‬
‫کود های سبز‬
‫‪ ‬آشنائی با کود های عضوی مایع و طرز تهیه و استفاده از آن‪ ،‬آماده کردن‪ ،‬مقدار و روش استفاده از کود های مایع و حیوانی‬
‫‪ ‬روش های کود دهی به نباتات شامل طریقه های مختلف کود دهی (تزریقی‪ ،‬پاش دادن‪ ،‬خطی‪ ،‬کناری‪ ،‬مایع‪ ،‬محلول پاشی و غیره)‪.‬‬
‫‪ ‬آشنائی با طریقه ها و استفاده از ملچ و اقسام ملچ شامل ملچ خاک‪ ،‬ملچ های مواد عضوی‪ ،‬ملچ های مواد مصنوعی و بقایای نباتی‬
‫جدول هفته ای برای یک سمستر با عناوین اصلی و فرعی‬

‫مضمون مبادی نباتات مزروعی‬

 ‫ارزیابی‬ ‫فعالیت ها‬ ‫اهداف‬ ‫عناوین اصلی و فرعی‬ ‫هفته ها‬
‫مهارت‬ ‫دانش‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫در‬ ‫محصلین‬ ‫درک‬ ‫مانند‬ ‫تعارریفی‬ ‫دانستن‬ ‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬ ‫هفته اول‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫مواردی مانند زراعت‬ ‫و‬ ‫اگرانومی‬ ‫زراعت‪،‬‬
‫عنعنوی وزراعت عصری‬ ‫اگرانومست به خصوص رشته‬ ‫تعریف زراعت‪ ،‬نظری به تاریخچه زراعت‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫و همچنان ارایه مفاهیم‬ ‫اگرانومی‬ ‫پیشرفت های علمی در ساحه زراعت‪ ،‬تحقیقات‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫اساسی مربوط به فصل‪.‬‬ ‫علمی در ساحه زراعت‪ ،‬تحقیقات علمی در‬
‫اگرانومی‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫دانستن محصلین از منشاء‬ ‫آشنایی محصلین با چگونگی‬ ‫اهمیت نباتات مزروعی‪ ،‬نفوس جهان و تهیه غذا‪،‬‬ ‫هفته دوم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه سهیم ساختن‬ ‫و‬ ‫مزروعی‬ ‫نباتات‬ ‫تهیه غذا‪ ،‬دانستن محصلین که‬ ‫منشا و اختالف در نباتات مزروعی‪ ،‬طبقه بندی‬
‫محصلین در درس جدید به‬ ‫همچنان دانستن شان در‬ ‫کدام نبات در کدام فایلم‬ ‫نباتات زراعتی‪ ،‬نباتات عمده مزروعی دنیا‪،‬‬
‫مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫مورد صنف نباتات‬ ‫وصنف طبقه بندی شده است‪.‬‬ ‫زراعت در افغانستان‪.‬‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫آشنای محصلین با انواع‬ ‫دانستن شرایط مساعد برای‬ ‫فصل دوم‪ :‬رابطه نباتات با محیط‪ ،‬اقلیم‪ ،‬انواع‬ ‫هفته سوم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه سهیم ساختن‬ ‫مختلف اقلیم ‪ ،‬توافق‬ ‫رشد و نموی نباتات مزروعی‬ ‫اقلیم اقلیم افغانستان‪ ،‬عوامل محیطی عمده در‬
‫محصلین در درس جدید به‬ ‫نباتات در اقلیم های‬ ‫نموی نباتات مزروعی‪ ،‬بارنده گی‪ ،‬حرارت‪،‬‬
‫مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫مختلف ‪.‬‬ ‫و دانستن مشخصات اقلیم ها‬ ‫طول فصل نمو‪ ،‬رطوبت‪ ،‬روشنایی یا نور‪ ،‬هوا‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫آشنای محصالن با انواع‬ ‫آگاهی محصالن در رابطه به‬ ‫تعریف خاک‪ ،‬گروپ های عمده خاک رابطه‬ ‫هفته چهارم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه سهیم ساختن‬ ‫خاک ها‪ ،‬که کدام نبات‬ ‫اهمیت خاک‪ ،‬که بستر اساسی‬ ‫آنها در تولید نباتات مزروعی‪ ،‬تعامل خاک و‬
‫محصلین در درس جدید به‬ ‫در کدام نوع خاک توافق‬ ‫نباتات را تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫رابطه آن با نموی نباتات‪ ،‬امراض‪ ،‬حشرات و‬
‫مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫وهمپذیری خوبتر دارند‪.‬‬ ‫گیاهان هرزه‪ ،‬حاالت اقتصادی‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫آشنای محصالن با انواع‬ ‫زراعتی‪،‬‬ ‫عملیات‬ ‫تعریف‬ ‫فصل سوم‪ :‬عملیات نرم کردن و آماده نمودن‬ ‫هفته پنجم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه سهیم ساختن‬ ‫قلبه های که در کشور‬ ‫دانستن حد اقل انواع قلبه ها‬ ‫زمین تاریخچه انجام عملیات بذری‪ ،‬عملیات‬
‫محصلین در درس جدید به‬ ‫موجود است و روش‬ ‫وسایل که جهت شکستاندن‬ ‫بذری یا تیلیج‪ ،‬وسایل و لوازم عملیات بذری‪،‬‬
‫مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫معرفی‬ ‫استفاده آنها‬ ‫کلوخ ها و نرم کردن زمین‬ ‫وسایلیکه در آماده کردن مزرعه به منظور کشت‬
‫یا‬ ‫خیشاوه‬ ‫وسایل‬ ‫استفاده میشود‬ ‫مورد استعمال قرار میگیرد‪ ،‬شدیار تابستانی‪.‬‬
‫کلتیواتور ها‬

‫معرفی و آشنائی با روش‬
‫های تهیه کمپوست و‬
‫اخذ امتحان وسط سمستر ‪٪ 20‬‬ ‫انواع کود های عضوی‪،‬‬
‫بیان مفیدیت ها و‬
‫مشکالت آن‬
‫دریافت مناسبترین مقدار کود‬ ‫فصل چهارم ‪ :‬کود های کیمیاوی‪ ،‬تناوب زراعتی‬ ‫هفته ششم‬
‫بخاطر رشد و پرورش نباتات‬ ‫کشت مخلوط نباتات مزروعی‪ ،‬هدف استعمال‬
‫مزروعی و آشنایی محصلین با‬ ‫کود‪ ،‬استمال کود‪ ،‬انواع کود ها‪ ،‬کود های‬
‫انواع کود ها‬ ‫کیمیاوی یا غیر عضوی (تجارتی)‪ ،‬کود های‬
‫طبعی یا عضوی‪ ،‬کود حیوانی‪ ،‬کود سبز و نباتات‬
‫پوششی‪.‬‬

‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫شناسایی محصلین با انواع‬ ‫آشنای محصلین با عناصر‬ ‫فصل پنجم‪ :‬عناصر ضروری وتأثیر آن باالی‬ ‫هفته هفتم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫عناصر که بخاطر رشد و‬ ‫ضروری زیاد مصرف و کم‬ ‫نموی نباتات تناوب زراعتی‪ ،‬اساسات تناوب‬
‫مصرف‬ ‫زراعتی‪ ،‬عوامل تأثیر گذار باالی تناوب زراعتی‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫پرورش نباتات مزروعی‬ ‫فواید تناوب زراعتی‪ ،‬ضرورت یک تناوب‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫کار برد دارد‪.‬‬ ‫خوب‪ ،‬مثال های تناوب زراعتی‪ ،‬کشت مخلوط‬
‫نباتات زراعتی‪.‬‬
‫آموزش روش آبیاری در‬ ‫تشریح و توضیح روش های‬ ‫فصل ششم‪ :‬آبیاری و نیاز آبی نباتات مزروعی‬ ‫هفته هشتم‬
‫ساحه‬ ‫درست آبیاری نباتات مزروعی‬
‫ارزیابی کارخانگی و کار عملی‬ ‫آبیاری و اهمیت آبیاری‪ ،‬تاریخچه آبیاری‪ ،‬انواع‬
‫آبیاری‪ ،‬ضرورت آبیاری‪.‬‬
‫اخذ کویز و معرفی نباتات که در‬ ‫مطالعه و تست جوانه زدن‬ ‫نشان دادن وسایل مناسب‬ ‫فصل هفتم‪ :‬اساسات تولید و تکنالوژی تخمهای‬ ‫هفته نهم‬
‫ساحه است‪.‬‬ ‫تخم های نباتات شامل‬ ‫بخاطر مشخص نمودن تخم‬ ‫بذری اهمیت تخمهای بذری‪ ،‬ترکیب کیمیاوی‬
‫شناسائی تخم های خوب‬ ‫های خوب و خراب‬ ‫تخمهای بذری‪ ،‬خصوصیات عمده تخمهای‬
‫قوه نامیه تخم‪ ،‬پاک‬ ‫بذری اصالح شده‪ ،‬صنف ها عمده تخمهای‬
‫بودن‪ ،‬محل نگهداری و‬ ‫بذری‪ ،‬منابع تهیه تخم بذری‪ ،‬تصدی تخم های‬
‫غیره راجع به تخم های‬ ‫اصالح شده بذری‬
‫بذری‬

‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫آموزش روش کنترول‬ ‫معرفی و شناسایی گیاهان‬ ‫فصل هفتم‪ :‬اساسات کنترول گیاهان هرزه‬ ‫هفته دهم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫گیاهان هرزه در ساحه‬ ‫هرزه به محصلین و بیان اضرار‬
‫توسط استاد رهنما باید‬ ‫آنها‬ ‫طریقه های کنترول گیاهان هرزه و رابطه شان با‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫عملن انجام گردد‬ ‫خصوصیات گیاهان هرزه‪ ،‬قدرت تولید تخم‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫بوسیله گیاهان هرزه‪ ،‬حالت رکود تخم گیاهان‬
‫هرزه‪ ،‬انواع گیاهان هرزه و رابطه شان با روشهای‬
‫کنترول آنها‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫آموزش روش اصالح‬ ‫فهماندن قانون وراثت به‬ ‫فصل هشتم‪:‬اساسات وراثت و اصالح نباتات‬ ‫هفته یازدهم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫نباتات برای محصالن‬ ‫خصوص قانون اول و سوم‬
‫عزیز و بیان اهمیت‬ ‫مندل‬ ‫قوانین وراثت‪ ،‬قانون جدا شدن‪ ،‬جینوتایپ وفینو‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫وراثت در اصالح نباتات‬ ‫تایپ‪ ،‬قانون جوره شدن آزاد‪ ،‬اصالح نباتات‪،‬‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫اهداف نسلگیری در نباتات‪ ،‬طریقه های اصالح‬
‫نباتات‪،‬‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫نشان دادن اجزا و‬ ‫شناسایی محصلین در ارتباط به‬ ‫فصل نهم‪ :‬خصوصیات نباتی نباتات مزروعی‬ ‫هفته دوازدهم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫خصوصیات نمویی و‬ ‫خصوصیات نمویی‪ ،‬تکثری‪،‬‬
‫تکثری‬ ‫خصوصیات‬ ‫مبدا انشتار‪ ،‬تخم نباتات‬ ‫خصوصیات نباتی فامیل گندمیان (گندم‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫نباتات مزروعی‬ ‫مزروعی‬ ‫جواری‪ ،‬برنج‪ ،‬جو‪ ،‬باجره‪ ،‬نیشکر‪ ،‬گال وارزن)‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬
‫ارزیابی درس روز قبل به مدت‬ ‫شناسایی محصلین در‬ ‫شناسایی محصلین در رابطه به‬ ‫خصوصیات نباتی فامیل لگییوم ها‬ ‫هفته سیزدهم‬
‫‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫رابطه به نباتات فامیل‬ ‫فامیل نباتات لیگیومی و‬
‫لیگیومی و گندمیان‬ ‫گندمیان‬ ‫(رشقه‪ ،‬شبدر‪ ،‬لوبیا و ماش‪ ،‬نخود‪ ،‬باقلی )‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫خصوصیات نباتی سایر نباتات عمده مزروعی (‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬یا ‪ 6‬دقیقه‬ ‫لبلبو‪ ،‬کچالو‪ ،‬آفتابپرست‪ ،‬زغر‪ ،‬پنبه )‪.‬‬
‫ارزیابی مشخصات کلکسیون‬ ‫جمع‬ ‫روش‬ ‫آموزش‬ ‫شناسایی محصلین در ارتباط به‬ ‫فصل دهم ‪ :‬جمع آوری‪ ،‬ذخیره و پروسس‬ ‫هفته چهاردهم‬
‫تخم نباتات مخلتف‬ ‫محصوالت‬ ‫آوری‬ ‫روش های جمع آوری‬ ‫محصول نباتات مزروعی‬
‫زراعتی به شیوه های‬ ‫محصوالت زراعتی‬
‫مشخص نمودن فیصدی جوانه‬ ‫مختلف‬ ‫جمع آوری‪ ،‬وقت جمع آوری‪ ،‬طریقه های جمع‬
‫زدن تخم ها در البراتوار‬ ‫آوری‪ ،‬جمع آوری نباتات روغنی‪،‬‬

‫ارزیابی کار عملی یعنی آموزش‬ ‫شناسایی محصلین در‬ ‫شناسایی محصلین در ارتباط به‬ ‫ذخیره محصوالت نباتات مزروعی‬ ‫هفته پانزدهم‬
‫روش پیدا نمودن فیصدی جوانه‬ ‫ارتباط به روش ذخیره و‬ ‫روش ذخیره و پروسس‬
‫زدن در نباتات مختلف ‪.‬‬ ‫محصوالت‬ ‫پروسس‬ ‫محصوالت زراعتی‬ ‫انبار ها و ذخیره گاه ها‪ ،‬جوانه زدن دانه ها در‬
‫زراعتی‬ ‫گدامها‪ ،‬ذخیره جواری‪ ،‬ذخیره حبوبات‪ ،‬ذخیره‬
‫دانه های تیلدار‪ ،‬ذخیره کچالو‪ ،‬اساسات تولید‬
‫روعنیات نباتی‪،‬اساسات تولید شکر از لبلبوی‬
‫قندی‪.‬‬
‫اخذ امتحان نهایی سمستر ‪٪60‬‬ ‫آموزش سورت و درجه‬ ‫یابی‬ ‫بازار‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫فصل یازدهم ‪ :‬مارکیتنگ محصوالت نباتات‬ ‫هفته شانزدهم‬
‫بندی محصوالت زراعتی‬ ‫محصوالت زراعتی و همچنان‬ ‫مزروعی‪ ،‬وظایف مارکیتنگ‪ ،‬ستندرد وسورت‪،‬‬
‫و همچنان مشهوره برای‬ ‫مارکیتنگ محصوالت نباتات عمده زراعتی‪،‬‬
‫محصالن در مورد امتحان‬ ‫همکاری محصلین در ارتباط‬ ‫مارکیتنگ بیده‪.‬‬
‫فاینل‪.‬‬ ‫به مشکالت آنها در قسمت‬
‫دروس سمستر‬
 ‫جدول نقشه مفهومی مضمون مبادی نباتات مزروعی‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های مختلف رشته‬

‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با گرسنگی از‬

‫های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل نمودن‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت کشور‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند بردن‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و تولید بهتر‬
‫طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫اگرانومی‪.‬‬
‫زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و مسلکی‪.‬‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫معرفی همه عوامل تأثیر گزارباالی کشت و‬

‫تولید نباتات مزروعی که از شرایط اقلیمی‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬
‫کشت یک نبات شروع الی مراحل جمع‬
‫آوری ‪ ،‬ذخیره وپروسس آنرا دربر میگیرد‪.‬‬

‫معرفی تکنالوژی مناسب بخاطر کشت و‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬
‫برداشت نباتات مرزوعی‬

‫بلند بردن سطح دانش و آگاهی محصلین تمام‬

‫رشته های زراعت در مورد اهمیت و شناسائی‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫نباتات مزروعی با درنظر داشت شرایط‬
‫موجوده افغانستان‪.‬‬

‫معرفی مقدماتی موارد ذیدخل در کشت‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫نباتات مزروعی و راه گشا برای سمستر های‬ ‫‪۴‬‬
‫بعدی‬

‫تأکید بر چالش های بلند بردن سطح تولید‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۵‬‬
‫محصوالت زراعتی در شرایط افغانستان‪.‬‬

‫‪2.4‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.69‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪=۱‬مطابقت کم‬ ‫‪ =۲‬مطابقت نسبی‬ ‫‪ =۳‬مطابقت کامل‬
 ‫منابع اصلی‬

1. Ahmadi ,M.S., Wakil Ahamd, S. (2016). Principes of Field Crop Production. Azeem publisher.
2. Ashraf. M. (2016). Advanced in Agronomy. Volume 97.
3. Chandrasekaran. B., Annaduria. K. and Samasundaram. E. (2010). A Text Book of Agronomy. New
Age International (P) Ltd., Publishers. New Delhi.
4. Criag. C. and Kristine. M. (2015). Introduction to Agronomy of Food, crops and Environment.
Second Edition.
5. Martin, J.H. R.P. Waldern, D.L. Stamp. )2006(. Principles of field crop production. Fourth Edition.
Pearson Education, Inc., New Jersey, Columbus, Ohio.

‫منابع فرعی‬

1.Reddy. SR. Agronomy of field crops. (2016). Kalyani publishing. New delhi.

2. Stewar. B.A. Advanced in soil science. Ohio state university, USA.

1. Yellamanda, R.Y., Sankara Reddi, G.H. (2016).Principles of Agronomy. KalyaniPublishes, Ludhiana

New Delhi India.
 ‫مبادی ماشین آالت زراعتی (‪) Principle of Agricultural Machinary‬‬

‫‪AgAgron 0215‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2+1=3‬‬ ‫تعداد کریدت‪:‬‬

‫مضمون پیش نیاز‪ :‬مبادی نباتات مزروعی‬

‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬

‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‬

‫ماشین آالت زراعتی که شامل انواع و اقسام مختلف ماشین آالت ثابت و متحرک می باشند یکی از اجزای عمده ومهم عوامل تولیدی وتنظیمی‬
‫محصوالت زراعتی را به سطح جهانی تشکیل می دهد‪ .‬زیربنای های ماشین آالت به اساس سه دهه جنگ های تحمیلی به حالت رکود باقی مانده‬
‫است که تاثیرات منفی آن درکشور زراعتی ما بطور بارز محسوس است‪ .‬باید یاد آور شد که ماشین آالت ګوناګون زراعتی به کشور عزیز ما‬
‫تورید ګردیده اند ولی کارائی وعدم کارائی آن در شرایط موجود کشور سوال برانګیز است‪ .‬دراینجاست که نیاز مبرم به شناخت ماشین آالت‬
‫اعم از نوعیت‪ ،‬کیفیت‪ ،‬شرایط دست رسی به آن‪ ،‬مقایسه با ماشین آالت عنعنوی که درکشور موارد استعمال دارد‪ ،‬می باشد‪ .‬بنا بر همین دالیل از‬
‫بدو تاسیس پوهنځی زراعت مضمون مبادی ماشین آالت زراعتی شامل نصاب درسی پوهنځی گردیده که از جمله مضامین اساسی میباشد‪ .‬چون‬
‫مضمون ماشین آالت زراعتی یک مضمون مبادی بوده ازینرو محتویات آن (‪ )10‬فصل مختلف را در برگرفته که در یک سمستر تدریس میشود‪.‬‬
‫در حقیقت محتویات مضمون تقریباً معرفی کلی وسایل که در زراعت امروزی مورد استفاده قرار می ګیرد احتوا می نماید‪ .‬در نهایت موارد پیشرفته‬
‫با استندرد های جهانی را ساده تر ساخته تا مطابق به شرایط افغانستان گردیده و حتی المقدور سعی بعمل آمده که موضوعات با عبارات عام فهم‬
‫تحریر گردد‪.‬‬

‫اهداف اموزشی‬

‫‪ ‬معرفی انواع ماشین آالتیکه درشرایط کشور قابل تطبیق ویا درخورتطبیق شدن میباشند‪.‬‬
‫‪ ‬بلند بردن سطح دانش و آگاهی محصلین در مورد اهمیت و شناسائی ماشین آالت با درنظر داشت شرایط موجوده افغانستان‪.‬‬
‫‪ ‬انکشاف مهارت های محصلین درانتخاب و استفاده از ما شین آالت در شرایط اقلیمی کشور‪.‬‬
‫‪ ‬روش استفاده از ماشین آالت زراعتی در ساحه کار های عملی‬
 ‫مفردات درسی مضمون‬

‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬

‫اهمیت ماشین در زراعت‪ ،‬تعریف ماشین وموتور‪ ،‬موتور‪ ،‬دوره تکامل یا پیشرفت‪ ،Error! Bookmark not defined.‬میکانیزه‪ ،‬ساختن‬
‫زراعت‪ ،‬اهداف و اولویت ها در ماشینی ساختن مزرعه‪ ،‬مراحل میکانیزه شدن زراعت‪ ،‬نظام های بهره برداری از ماشین آالت زراعتی‪ ،‬قوهء حیوانی‪،‬‬
‫‪ ،‬قوهء میخانیکی یا ماشینیپ‪ ،‬قوهء برقی‪ ،‬قوهء بادی‪،‬‬

‫فصل دوم ‪ :‬تیلج‬

‫عملیات نرم کردن و آماده ساختن زمین‪ ،‬اهداف عملیات بذری‪ ،‬انواع تیلج‪ ،‬عملیات بذری و وسایل الزم آن‪ ،‬وسایل و ماشین آالت تیلج ‪ ،‬اقسام‬
‫قلبه‪ ،‬ماشین آالت کنترول میخانیکی گیاهان هرزه ‪ ،‬وسایلیکه در آماده کردن نهایی مزرعه به منظور کشت مورد استعمال قرار میگیرند‪ ،‬وسایل‬
‫دستی‪ ،‬کلتیواتور‪ ،‬ماله ها ‪ ،‬ماله چوبی وطنی‪ ،‬ماله دسک ‪ ،‬ماله دندانه دار‪ ،‬ماله دندانه دار فنری ‪ ،‬هارو‪ ،‬خیشاوه کن‪ ،‬خیشاوه کن داخل قطار ها‪،‬‬
‫لوازم خیشاوه ‪ ،‬روتیواتور یا روتوتلر ‪ ،‬جویه کش ‪ ،‬نهـرکن‪ ،‬چقرک کن‪ ،‬تیلیج و رابطه آن با تخریب آب‪ ،‬تیلیج و رابطه آن با تخریب باد‪ ،‬غلتک‬
‫ها‪،‬غلتک صاف‪ ،‬غلتک جریدار‪،‬غلتک های دندانه دار ( کیمبریج) ‪ ،‬غلتک ها ی سبدی یا ریزه کننده‪ ،‬فواید غلتک ها‪ ،‬وسایل شاخه بری درختان‪،‬‬
‫تجهیزات و ماشین های ادویه پاش‪ ،‬وسایل و ماشین آالت استعمال مواد کیمیاوی ‪ ،‬محلول پاش ها‪ ،‬گروپهای عمده محلول پاشها‪ ،‬محلول پاش‬
‫های دارای حجم زیاد ‪ ،‬محلول پاش های دارای حجم کم ‪ ،‬محلول پاشهای دارای حجم فوق العاده کم ‪ ،‬ایروسول ها‪ ،‬مقادیر استعمال ادویه‪،‬‬
‫اجزای محلول پاش‪ ،‬منبع قوه‪ ،‬انواع محلول پاش ها‪ ،‬تجهیزات پودر پاشی توسط طیاره‪ ،‬ماشین های پودر پاش (گردپاش) ‪ ،‬طرز گهداری ماشین‬
‫های ادویه پاش‪.‬‬

‫فصل سوم ‪ :‬تخم پاش یا ماشین کشت‬

‫انواع تخم پاش ها‪ ،‬تنظیم مقدار پاشش تخم ها‪ ،‬نگهداری ماشین های‪ ،‬شت یا تخم پاش ها‪.‬‬

‫فصل چهارم ‪ :‬ماشین های کود پاش‬

‫انواع کود پاش ها‪ ،‬طرق استعمال کود‪،‬طریقه کود پاشی همراه با آبیاری‪ ،‬محلول پاشی کود ‪ ،‬وسایل و ماشین آالت آبیاری‪ ،‬سیستم آبیاری‬
‫بارانی‪،‬آبیاری زیر زمینی‪ ،‬فواید آبیاری زیر زمینی‪.‬‬

‫فصل پنجم ‪ :‬تراکتور‬

‫تاریخچه وتکامل تراکتور در جهان‪ ،‬مقایسه توان تراکتور با حیوانات قلبه ای‪ ،‬انواع تراکتورها‪ ،‬طبقه بندی تراکتور به اساس استعمال‪ ،‬تراکتور‬
‫جهت استعمال عام‪ ،‬تراکتور کشت قطاری‪ ،‬تراکتور باغات‪ ،‬تراکتورصنعتی‪ ،‬تراکتورباغچه و چمن ها‪ ،‬تراکتور بر اساس چرخها ‪ ،‬شناخت قطعات‬
 ‫ظاهری تراکتور‪ ،‬راهنمای کاربرد ‪ ،‬راهنمای نگهداری‪ ،‬راهنمای قطعات‪ ،‬قسمت های اصلی تراکتور‪ ،‬جاجزای ظاهری تراکتور‪ ،‬وسایل راه‬
‫اندازی و کنترول تراکتور‪ ،‬صفحه وسایل اندازه گیری و هشدار دهنده و کنترول (سویچ بورد) ‪ ،‬چراغهای تراکتور‪ ،‬وسایل کنترول و هدایت‬
‫تراکتور‪.‬‬

‫فصل ششم ‪ :‬تریشر ها‬

‫فواید تریشر‪ ،‬انواع تریشر ها‪ ،‬تریشر های ساده‪ ،‬تریشر های کامل‪ ،‬قسمت های عمدهء یک تریشر‪ ،‬غربال ها ‪ ،‬تریشر پایه یی‪ ،‬تریشر محوری ‪،‬‬
‫تریشر الپاد ‪ ،‬تریشر شالی جاپانی ‪،‬تریشر چندین مقصده‬

‫فصل هفتم ‪ :‬ماشین های برداشت یا جمع آوری غالت‬

‫ماشین های ساده درو غالت‪ ،‬ماشین های درو و بسته بندی غالت‪ ،‬ماشین های درو و بسته بندی خود کار غالت‪ ،‬د‪ :‬کمباین‪ ،‬انواع کمباین از‬
‫نظرتأمین توان ( انرژی) ‪ ،‬وظایف عمده کمباین‪ ،‬درو کردن‪ ،‬خرمن کوبی‪ ،‬غربال کردن‪،‬جدا نمودن کاه‪ ،‬انتقال دانه ها‪ ،‬کمباین های کششی ‪،‬‬
‫کمباین های خودرو ‪ ،‬کمباین های کششی ‪ ،‬کمباین های کششی‪ .‬کمباین های خودرو ‪ ،‬کمباین های خود رو‪ ،‬کمباین های خودرو بر اساس‬
‫محل بهره برداری به دو دسته تقسیم شده اند ‪،‬کمباین های دشتی‪ ،‬کمباین های تپه ای‪ ،‬ساختمان و طرز کار کمباین جدا کننده استوانه ئی‪ ،‬اهمیت‬
‫عمل خوب جدا کردن‪ ،‬انتقال دانه های جدا شده‪ ،‬پاک کردن‪ ،‬ماشین های برداشت جواری‪ ،‬ماشین برداشت برنج‪ ،‬ماشین های برداشت لبلبوی‬
‫قندی‪ ،‬ماشین های برداشت پنبه‪ ،‬ماشین های برداشت نیشکر‪ ،‬ماشین های برداشت آفتاب پرست‪ ،‬ماشین های برداشت کچالو‪ ،‬زمان برداشت با‬
‫کمباین‪ ،‬گندم ‪ ،‬جواری ‪ ،‬سایبین ‪ ،‬سایر نباتات معمول‪ ،‬نگهداری کمباین‪ ،‬نقاط قابل یادآوری در موقع ‪ ،‬استفاده از کمباین ها‪ ،‬انبار کردن‬
‫کمباین‪.‬‬

‫فصل هشتم ‪ :‬ماشین های تخم پاکی و تخم شماری‬

‫ماشین های تخم پاکی ‪ ،‬ماشین های تخم شماری ‪ ،‬ماشین شمارش ‪ ،‬ماشین شمارش دارای خالها ‪ ،‬وسایل وطرق هموار کاری زمین های زراعتی‬

‫‪ ،‬توسط پایپ آب ( شلنگ تراز)‪ ،‬طریقه هموار کاری توسط آبیاری ساحه ‪ ،‬هموار کاری زمین های زراعتی توسط چوکات (‪ ، )A‬هموار کاری‬
‫زمین های زراعتی توسط لیزر‬

‫فصل نهم ‪ :‬ماشین های هموار کاری‪/‬الیزر لیولنگ و متفرقه‬

‫ماشین های هموار کاری الیزری‪ ،‬اجزای عمده یک ماشین الیزر‪ ،‬کاسه‪ /‬بکت(دلو) کش شونده‪ ،‬انتقال دهندهء لیزر ‪ ،‬آخذه لیزر ‪ ،‬کنترول‬
‫باکس‪ ،‬سیستم هایدرولیک لیزر‪،‬فواید هموار کاری زمین توسط لیزر‪،‬محدویت های هموار کاری توسط لیزر‪،‬روش استفاده از لیزر جهت هموار‬
‫نمودن زمین‪ ،‬نتیجه گیری‪.‬‬

‫فصل دهم ‪ :‬ماشین آالت در رابطه به تربیه و پرورش حیوانات‬

‫ماشین شیر دوش ‪ ،‬ماشین پاستوریزه کردن شیر‪ ،‬سیستم تنور ‪ ،‬سیستم جاری‪ ،‬ماشین آالت تعقیم کردن شیر ‪ ،‬وسایل خصی کردن حیوانات ‪ ،‬ماشین‬
‫آالت پشم کلی گوسفندان‪ ،‬ماشین آالت قطع کردن شاخ های حیوانات‪ ،‬وسیله سم گیری حیوانات‪ ،‬ماشین آالت جهت نشانی کردن حیوانات‪،‬‬
‫ماشین آالت چوچه کشی‪ ،‬وسایل تشخصی نفطه در تخم‪ ،‬وسایل قطع کردن منقار و ناخن چوچه مرغه‪ ،‬روش معلوم کردن وزن حیوان‪ ،‬وسایل‬
‫القاح مصنوعی‪ ،‬ماشین آالت میده کردن مواد غذایی حیوانات‪.‬‬

‫کار های عملی مضمون‬

‫‪ ‬مشاهده تراکتور معه ملحقات آن در شاپ و توضیح و تشریح قسمت های عمده آن‪.‬‬
‫‪ ‬معرفی و مشاهده انواع وسایل قلبه‪ ،‬ماله وسایل خیشاوه کن یا کلتیواتور ها به محصلین‪.‬‬
‫‪ ‬موتور و ماشین ‪ :‬مطالعه انواع موتور ها و ماشین های مورد استفاده در زراعت و طریقه های استفاده از انواع ماشین های زراعتی‬
‫‪ ‬محلول پاش‪ :‬مطالعه انواع ادویه پاش های کوچک متوسط و بزرگ و طریقه استفاده از هرکدام آنها مشمول بر مسایل حفظ الصحه و‬
‫مدیریت ماشین های ادویه پاش‬
‫‪ ‬پودر پاش های‪:‬مطالعه انواع مختلف پودر پاش ها برای استفاده از ادویه های پودری جهت چلوگیری از انواع آفات و امراض نباتی‬
‫‪ ‬وسایل کشت و تخم پاش ها ‪:‬آشنائی با انواع تخم پاش ها مانند خطی کار ها‪ ،‬قطاری کار ها‪ ،‬نهالی کار‪ ،‬چوکات و مقدار تخم پاش ها‬
‫شامل این پروتوکول میگردد‬
‫‪ ‬ماشین های کود پاش ‪ :‬آشنائی محصلین با ماشین های کود پاش برای انواع کود های جامد و مایع حیوانی‪ ،‬کود های کیمیاوی و طریقه‬
‫های مختلف استفاده از کود ها‬
‫‪ ‬مطالعه و آشنائی محصلین با انواع تراکتور ها و قسمت های مهم تراکتور‪ ،‬استفاده از تراکتور ها و مراقبت و نگهداری تراکتور ها‬
‫‪ ‬معرفی پرزه جات بزرگ و ظاهری تراکتور ها به محصلین و استفاده از آن‪ ،‬میخانکیت کار آنها و حفظ و نگهداری از پرزه جات تراکتور‬
‫ها‬
‫‪ ‬آشنائی انواع ماشین آالت برداشت محصوالت زراعتی شامل ماشین های درو غالت‪ ،‬ماشین های بسته بندی‪ ،‬ماشین های خود کار درو‬
‫و بسته بندی و غیره‬
 ‫جدول ‪ 16‬هفته ای برای یک سمستر با عناوین اصلی و فرعی‬

‫مضمون مبادی ماشین آالت زراعتی‬

‫ارزیابی‬ ‫فعالیت ها‬ ‫اهداف‬ ‫عناوین اصلی و فرعی‬ ‫هفته ها‬

‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫معلومات اختصاصی در‬ ‫مطالعه انواع موتور ها و‬ ‫فصل اول ‪ :‬مقدمه‬ ‫هفته اول‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫مورد نقش زراعت میکانیزه‬ ‫ماشین های مورد استفاده در‬
‫‪ ‬سهیم ساختن محصلین در‬ ‫برروشهای‬ ‫مروری‬ ‫و‬ ‫زراعت و طریقه های‬ ‫مقدمه‪ ،‬اهمیت ماشین در زراعت‪ ،‬تعریف ماشین‬

‫درس جدید به مدت ‪5‬‬ ‫زراعت صنعتی در جهان و‬ ‫استفاده از انواع ماشین های‬ ‫وموتور‪ ،‬دوره تکامل یا پیشرفت‪ ،‬میکانیزه‪،‬‬

‫دقیقه‬ ‫افغانستان‬ ‫زراعتی‬ ‫ساختن زراعت‪ ،‬اهداف و اولویت ها در ماشینی‬

‫ساختن مزرعه‪،‬‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫آموزش روش استفاده از‬ ‫آشنایی محصلین با انواع‬ ‫میکانیزه‪ ،‬ساختن زراعت‬ ‫هفته دوم‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫انواع منابع توان در بخش‬ ‫انرژی یا توان که در بخش‬
‫‪ ‬سهیم ساختن محصلین در‬ ‫زراعت میکانیزه‬ ‫زراعت میکانیزه استفاده‬ ‫اهداف و اولویت ها در ماشینی ساختن مزرعه‪،‬‬

‫درس جدید به مدت ‪5‬‬ ‫میشود‪.‬‬ ‫مراحل میکانیزه شدن زراعت‪ ،‬نظام های بهره‬

‫دقیقه‬ ‫برداری از ماشین آالت زراعتی‪ ،‬قوهء حیوانی‪،‬‬

‫قوهء میخانیکی ‪ ،‬قوهء برقی‪ ،‬قوهء بادی‪.‬‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫آشنای محصلین با طرز‬ ‫دانستن مشخصات مختلف‬ ‫فصل دوم‪ :‬تیلج‪ ،‬عملیات نرم کردن و آماده‬ ‫هفته سوم‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫استفاده انواع قلبه ها‪ ،‬ماله ها‬ ‫تیلج‪ ،‬انواع قلبه و وسایل که‬ ‫ساختن زمین‬
‫و همچنان کنترول گیاهان‬ ‫در مزرعه برای کشت و‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬ ‫هرزه با استفاده از وسایل‬ ‫پرورش نباتات استفاده‬ ‫اهداف عملیات بذری‪ ،‬انواع تیلج‪ ،‬عملیات‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫زراعتی ‪.‬‬ ‫میشود‪.‬‬ ‫بذری و وسایل الزم آن‪ ،‬وسایل و ماشین آالت‬
‫تیلج‪ ،‬اقسام قلبه‪ ،‬ماشین آالت کنترول میخانیکی‬
‫گیاهان هرزه‪ ،‬وسایلیکه در آماده کردن نهایی‬
‫مزرعه به منظور کشت مورد استعمال قرار‬
‫میگیرند‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫آشنای محصلین با طرز‬ ‫دانستن در مورد کار کرد‬ ‫کلتیواتور‪ ،‬ماله ها‬ ‫هفته چهارم‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫استفاده وسایل شاخه بری‬ ‫ماله ها‪ ،‬فهمیدن کار برد‬
‫درختان و آموزش محصالن‬ ‫انواع مختلف غلتک ها در‬ ‫ماله چوبی وطنی‪ ،‬ماله دسک‪ ،‬ماله دندانه دار‪،‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬ ‫به منظور چگونگی استفاده‬ ‫بخش های مختلف مزرعه‪،‬‬ ‫ماله دندانه دار فنری‪ ،‬هارو‪ ،‬خیشاوه کن‪ ،‬خیشاوه‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫از انواع غلتک ها و انواع‬ ‫و دانستن روش استعمال‬ ‫کن داخل قطار ها‪ ،‬لوازم خیشاوه‪ ،‬روتیواتور یا‬
‫مختلف ماله ها در بخش‬ ‫درست وسایل شاخه بری‬ ‫روتوتلر‪ ،‬جویه کش‪ ،‬نهـرکن‪ ،‬چقرک کن‪،‬‬
‫های مختلف مزرعه‬ ‫درختان‬ ‫تیلیج و رابطه آن با تخریب آب‪ ،‬تیلیج و رابطه‬
‫آن با تخریب باد‪ ،‬غلتک ها‪،‬غلتک صاف‪ ،‬غلتک‬
‫جریدار‪،‬غلتک های دندانه دار ( کیمبریج)‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫مطالعه انواع ادویه پاش‪،‬‬ ‫دانستن در مورد تجهزات و‬ ‫تجهیزات و ماشین های ادویه پاش‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫طریقه استفاده از هرکدام‬ ‫ماشین آالت ادویه پاشی به‬
‫آنها و مدیریت ماشین های‬ ‫منظور زراعت میکانیزه و‬ ‫وسایل و ماشین آالت استعمال مواد کیمیاوی‪،‬‬ ‫هفته پنجم‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬ ‫ادویه پاش‪.‬‬ ‫عاری از امراض و حشرات‬ ‫محلول پاش ها‪ ،‬گروپهای عمده محلول پاشها‪،‬‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫منبع قوه‪ ،‬انواع محلول پاش ها‪ ،‬تجهیزات پودر‬
‫مطالعه انواع مختلف پودر‬ ‫پاشی توسط طیاره‪ ،‬ماشین های پودر پاش‬
‫پاش ها برای کنترول انواع‬ ‫(گردپاش) ‪ ،‬طرز گهداری ماشین های ادویه‬
‫آفات و امراض نباتی‬ ‫پاش‪.‬‬
‫آشنای محصالن با طرز کار‬ ‫آشنای محصلین با انواع‬ ‫فصل سوم‪ :‬تخم پاش یا ماشین کشت‬ ‫هفته ششم‬
‫کرد ماشین های تخم و‬ ‫مختلف ماشین های کاشت‬
‫اخذ امتحان وسط سمستر ‪20‬‬ ‫همچنان آموزش روش‬ ‫محصوالت زراعتی‬ ‫انواع تخم پاش ها‪ ،‬تنظیم مقدار پاشش تخم ها‪،‬‬
‫‪٪‬‬ ‫نگهداری ماشین آالت‬ ‫نگهداری ماشین ها‪ ،‬شت یا تخم پاش ها‪.‬‬
‫زراعتی بعد از ختم کار‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫آشنائی محصلین با ماشین‬ ‫آشنای محصلین با ماشین‬ ‫فصل چهارم‪ :‬ماشین های کود پاش‪ ،‬انواع کود‬ ‫هفته هفتم‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫های کود پاش برای انواع‬ ‫آالت کود پاش و روش‬ ‫پاش ها‬
‫کود های جامد و مایع‪ ،‬کود‬ ‫های مختلف کود پاشی‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬ ‫های کیمیاوی و طریقه های‬ ‫طرق استعمال کود‪ ،‬طریقه کود پاشی همراه با‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫مختلف استفاده از کود ها‬ ‫آبیاری‪ ،‬محلول پاشی کود‪ ،‬وسایل و ماشین‬
‫آالت آبیاری‪ ،‬سیستم آبیاری بارانی‪،‬آبیاری زیر‬
‫زمینی‬
‫مطالعه و آشنائی محصلین با‬ ‫روش آموزش مشخصات و‬ ‫فصل پنجم‪ :‬تراکتور‪ ،‬تاریخچه وتکامل تراکتور‬ ‫هفته هشتم‬
‫انواع تراکتور ها و قسمت‬ ‫کار کرد تراکتور در بخش‬ ‫در جهان‪ ،‬مقایسه توان تراکتور با حیوانات قلبه‬
‫ارزیابی کارخانگی و روش‬ ‫های مهم تراکتور‪ ،‬استفاده‬ ‫های مختلف مزرعه و در‬ ‫ای‪ ،‬انواع تراکتورها‪ ،‬طبقه بندی تراکتور به اساس‬
‫استفاده از ماشین آالت در‬ ‫از تراکتور ها و مراقبت و‬ ‫اوقات مختلف‬ ‫استعمال‪ ،‬تراکتور جهت استعمال عام‪ ،‬تراکتور‬
‫فارم تحقیقاتی‬ ‫نگهداری تراکتور ها‬ ‫باغات‪،‬‬ ‫تراکتور‬ ‫قطاری‪،‬‬ ‫کشت‬
‫تراکتورصنعتی‪،‬تراکتورباغچه و چمن ها‪،‬‬
‫تراکتور بر اساس چرخها‬
‫‪ ‬اخذ کویز و معرفی وسایل‬ ‫آشنایی پرزه جات بزرگ و‬ ‫نشان دادن قسمت های‬ ‫شناخت قطعات ظاهری تراکتور‬ ‫هفته نهم‬
‫زراعتی از قبیل انواع قلبه‬ ‫ظاهری تراکتور ها به‬ ‫مختلف تراکتور به محصلین‬
‫ها‪ ،‬ماله ها و لوازم خیشاوه‬ ‫محصلین و استفاده از آن‪،‬‬ ‫و روش استفاده ی درست از‬ ‫راهنمای کاربر‪ ،‬راهنمای نگهداری‪ ،‬راهنمای‬
‫میخانکیت کار آنها و حفظ‬ ‫تراکتور در بخش زراعت‬ ‫قطعات‪ ،‬قسمت های اصلی تراکتور‪ ،‬اجزای‬
‫و نگهداری از پرزه جات‬ ‫میکانیزه‬ ‫ظاهری تراکتور‪ ،‬وسایل راه اندازی و کنترول‬
‫تراکتور ها‬ ‫تراکتور‪ ،‬وسایل اندازه گیری و هشدار دهنده و‬
‫کنترول (سویچ بورد)‬

‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬ ‫مطالعه و آشنائی محصلین با‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫انواع تریشرها و قسمت‬
‫های مهم تراکتور‪ ،‬استفاده‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬ ‫از تریشر ها و مراقبت و‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫نگهداری آنها‬
‫معرفی و آشنای انواع تریشر‬ ‫فصل ششم‪ :‬تریشر ها‪ ،‬فواید تریشر و انواع‬ ‫هفته دهم‬
‫ها و شناسی تریشر های خود‬ ‫تریشر ها تریشر های ساده‪ ،‬تریشر های کامل‪،‬‬
‫کار و کششی در بخش های‬ ‫قسمت های عمدهء یک تریشر‪ ،‬غربال ها‪ ،‬تریشر‬
‫مختلف زراعت‬ ‫پایه یی‪ ،‬تریشر محوری‪ ،‬تریشر الپاد‪ ،‬تریشر‬
‫شالی جاپانی و تریشر چندین مقصده‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬
‫زراعتی شامل ماشین های‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬
‫زراعتی شامل ماشین های‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز قبل به‬
‫مدت ‪ 8‬یا ‪ 10‬دقیقه‬
‫آالت که عملیه تخم پاکی‬
‫سهیم ساختن محصلین در‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی مشخصات محلول‬
‫پاشها ‪ ،‬پودر پاشها و دیگر‬
‫لوازم زراعتی‬
‫‪ ‬مشخص نمودن فیصدی‬
‫جوانه زدن تخم ها در‬
‫البراتوار‬
‫‪ ‬ارزیابی کار عملی یعنی‬
‫آموزش روش استفاده از‬
‫تریشر ها به منظور خرمن‬
‫کوبی محصوالت زراعتی‬
‫آشنائی انواع ماشین آالت‬ ‫فهماندن از چگونگی کار‬ ‫فصل هفتم‪ :‬ماشین برداشت یا جمع آوری غالت‬ ‫هفته یازدهم‬
‫محصوالت‬ ‫برداشت‬ ‫کرد توسط ماشین آالت‬
‫برداشت محصوالت زراعتی‬ ‫وظایف عمده کمباین‪ ،‬درو کردن‪ ،‬خرمن‬
‫درو غالت‪ ،‬ماشین های بسته‬ ‫کوبی‪ ،‬غربال کردن‪،‬جدا نمودن کاه‪ ،‬انتقال دانه‬
‫بندی‪ ،‬ماشین های خود کار‬ ‫ها‪ ،‬کمباین های کششی‪ ،‬کمباین های خود‬
‫درو و بسته بندی و غیره‬ ‫رو‪ ،‬کمباین های کششی‪ ،‬کمباین های دشتی‪،‬‬
‫کمباین های تپه ای‪ ،‬ساختمان و طرز کار کمباین‬
‫جدا کننده استوانه ئی‪ ،‬اهمیت عمل خوب جدا‬
‫کردن‪ ،‬انتقال دانه های جدا شده و پاک کردن‬
‫آشنائی انواع ماشین آالت‬ ‫فهماندن از چگونگی کار‬ ‫فصل هفتم ‪ :‬ماشین های برداشت جواری‬ ‫هفته دوازدهم‬
‫محصوالت‬ ‫برداشت‬ ‫کرد توسط ماشین آالت‬
‫برداشت محصوالت زراعتی‬ ‫ماشین برداشت برنج‪ ،‬لبلبوی قندی‪ ،‬پنبه‪ ،‬نیشکر‪،‬‬
‫درو غالت‪ ،‬ماشین های بسته‬ ‫آفتاب پرست‪ ،‬کچالو‪ ،‬زمان برداشت با کمباین‪،‬‬
‫بندی‪ ،‬ماشین های خود کار‬ ‫گندم‪ ،‬جواری‪ ،‬سایبین‪ ،‬سایر نباتات معمول‪،‬‬
‫درو و بسته بندی و غیره‬ ‫نگهداری کمباین‪ ،‬نقاط قابل یادآوری در موقع‪،‬‬
‫استفاده از کمباین ها‪ ،‬انبار کردن کمباین‪.‬‬
‫شناسایی محصلین در رابطه‬ ‫شناسایی محصلین در رابطه‬ ‫ماشین های تخم پاکی و تخم شماری‪ ،‬ماشین‬ ‫هفته سیزدهم‬
‫به روش استفاده از ماشین‬ ‫به درست فهیمدن از ماشین‬ ‫های تخم پاکی‬
‫آالت که تخم پاکی و تخم‬
‫و تخم شماری را انجام‬ ‫شماری را انجام میدهند‪.‬‬ ‫ماشین های تخم شماری‪ ،‬ماشین شمارش‪،‬‬
‫میدهند‪.‬‬ ‫ماشین شمارش دارای خالها‪ ،‬وسایل وطرق‬
‫هموار کاری زمین های زراعتی‪ ،‬توسط پایپ‬
‫آب ( شلنگ تراز)‪ ،‬طریقه هموار کاری توسط‬
‫آبیاری ساحه‪ ،‬هموار کاری زمین های زراعتی‬
‫توسط چوکات‬
‫آموزش روش استفاده از‬ ‫شناسایی محصلین در ارتباط‬ ‫فصل نهم‪ :‬ماشین های هموار کاری‪/‬الیزر‬ ‫هفته چهاردهم‬
‫ماشین های لیزری برای‬ ‫به روش استفاده از ماشین‬ ‫لیولنگ و متفرقه فواید هموار کاری زمین توسط‬
‫محصالن دوست داشتنی ‪.‬‬ ‫لیزری در خصوص هموار‬ ‫لیزر‪،‬محدویت های هموار کاری توسط‬
‫کاری زمین هایکه شیب‬ ‫لیزر‪،‬روش استفاده از لیزر جهت هموار نمودن‬
‫دارند‪.‬‬ ‫زمین‪ ،‬نتیجه گیری‪.‬‬
‫شناسایی محصلین با طرز‬ ‫شناسایی محصلین در ارتباط‬ ‫فصل دهم‪ :‬ماشین آالت در رابطه به تربیه و‬ ‫هفته پانزدهم‬
‫کار ماشین آالت شیر‬ ‫به روش استفاده از ماشین‬ ‫پرورش حیوانات ماشین شیر دوش‪ ،‬ماشین‬
‫دوشی‪ ،‬وسایل خصی ‪،‬‬ ‫آالت در رابطه به تربیه و‬ ‫پاستوریزه کردن شیر‪ ،‬سیستم تنور‪ ،‬سیستم‬
‫وسایل شاخ بری در‬ ‫پرورش حیوانات‬ ‫جاری‪ ،‬ماشین آالت تعقیم کردن شیر‪ ،‬وسایل‬
‫حیوانات‬ ‫خصی کردن حیوانات‪ ،‬ماشین آالت پشم کلی‬
‫گوسفندان‪ ،‬ماشین آالت قطع کردن شاخ های‬
‫حیوانات‬
‫اخذ امتحان نهایی سمستر‬ ‫آموزش روش استفاده از‬
‫‪٪60‬‬ ‫ماشین های چوچه کشی‪،‬‬
‫در‬
‫حیوانات‪ ،‬وسایل القاح‬
‫مصنوعی برای محصالن ‪.‬‬
‫شناسایی محصلین در ارتباط‬ ‫فصل دهم ‪ :‬ماشین آالت چوچه کشی‬ ‫هفته شانزدهم‬
‫به روش استفاده از ماشین‬
‫شاخ‬ ‫کردن‬ ‫قطع‬ ‫آالت در رابطه به تربیه و‬ ‫وسایل تشخصی نطفه در تخم‪ ،‬وسایل قطع‬
‫پرورش حیوانات‬ ‫کردن منقار و ناخن چوچه مرغه‪ ،‬روش معلوم‬
‫کردن وزن حیوان‪ ،‬وسایل القاح مصنوعی‪،‬‬
‫ماشین آالت میده کردن مواد غذایی حیوانات‬

‫جدول نقشه مفهومی مضمون مبادی ماشین آالت زراعتی‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های‬

‫‪ -7‬تقویه سیستم های زراعت پایدار جهت مبارزه با‬

‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و‬
‫تولید بهتر محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬

‫مسلکی‪.‬‬
‫اکثریت کشور های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫ارزش اقتصادی آنها‪.‬‬

‫مصوونیت غذایی‪.‬‬

‫تبدیل نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫مختلف رشته اگرانومی‪.‬‬

‫بلند بردن ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و‬
‫گرسنگی از طریق توزیع عادالنه غذا و بهبود بخشیدن‬

‫‪ -2‬تقویه موسسات زراعتی بر اساس دانش علمی و‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫معرفی انواع ماشین آالتیکه درشرایط‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫کشور قابل تطبیق ویا درخورتطبیق شدن‬ ‫‪۱‬‬
‫میباشند‪.‬‬

‫بلند بردن سطح دانش و آگاهی محصلین‬

‫در مورد اهمیت و شناسائی ماشین آالت‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬
‫با درنظر داشت شرایط موجوده‬
‫افغانستان‪.‬‬

‫روش استفاده از ماشین آالت زراعتی در‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫ساحه کار های عملی‬

‫محصلین‬ ‫های‬ ‫مهارت‬ ‫انکشاف‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫درانتخاب و استفاده از ما شین آالت در‬ ‫‪۴‬‬
‫شرایط اقلیمی کشور‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪72.‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.47‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪=۱‬مطابقت کم‬ ‫‪ =۲‬مطابقت نسبی‬ ‫‪ =۳‬مطابقت کامل‬
 ‫منابع اصلی‬

1. Ahmadi, M.S. and Mohammad Zarif, S. (2019). Weed Science. Said Hasebullah Publication, Kabul
Afghanistan.
2. Ahmadi. M.S, Wakil Ahmad, S.Mohammad hakim O, Ahmad Fahim, S., and Shamsurahman, S.
(2018). Principle of Field Crop Production, Faculty of Agriculture Kabul University.
3. Chandrasekaran. B., Annaduria. K. and Samasundaram. E. (2010). A text book of Agronomy. New
Age International (P) Ltd., Publishers. New Delhi.
4. Khagapoor, M.R. (2004). Industrial Crops. Wahed Sunati Asfahan. Iran.
5. Khodabandeh, N. (2006). Industrial Crops Culture. Markaze Nashre Sepehr Publication.
6. Mansouri, D. R. )2004(. Farm Machinery and Tractors (Volume I, 11th Edition). Bu Ali Sina
University Publications, Hamdan, Iran.
7. Mansouri-rid, D. (2004). Farm Machenery and Tractors. Bu-Ali Sina University. Vol, 1, No: 104.
8. Martin, J.H. R.P. Waldern, D.L. Stamp. (2006). Principles of Field Crop Production. Fourth Edition.
Pearson Education, Inc., New Jersey, Columbus, Ohio.
‫منابع فرعی‬

1. Reddy. SR. (2016). Agronomy of field crops.. Kalyani publishing. New delhi.
2. Sharifi, M.Z. (2016). Industrial Crops. Aazem Publication, Kabul Afghanistan.
3. Yellamanda, R.T., Sankara Reddi, G.H. (2016).Principles of Agronomy. KalyaniPublishes, Ludhiana
New Delhi India.
 ‫(‪)Experimental Design‬‬ ‫مفردات درسی طرح و تحلیل تجارب علمی‬

‫‪AgAgron 0638‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬

‫‪2+1=3‬‬ ‫تعداد کریدت‪:‬‬

‫مضمون پیش نیاز‪ :‬مبادی احصایه زراعتی‬

‫سوم‬ ‫صنف‪:‬‬

‫دوم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‬

‫مضمون طرح وتحلیل تجارب علمی از نام آن پیدا است موضوعاتی را در مورد نحوه پیش برد تجارب زراعتی مورد بحث قرار میدهد‪.‬چون‬
‫علم زراعت یک علم تطبیقی کار بردی و عملی یا ‪ Applied Science‬است کار آن کامآل در ساحه و ندرتآ در گل خانه ها صورت میگیرد‬
‫‪.‬دانستن چگونگی توافق یک نبات در یک محل ‪،‬تشخیص ودانستن ورایتی های برتر ‪ ،‬فهمیدن جیره مناسب و اقتصادی برای تغذیه حیوانات و‬
‫دانستن مقدار مناسب آفت کشها در یک ساحه معیین ضروری است‪ .‬کسب معلومات درست ودقیق تنها با پیش برد تجارب علمی وطرح وتحلیل‬
‫علمی همین تجارب امکان پذیر است وبس‪ .‬محصلین با فرا گرفتن این مضمون قادر میشوند تجارب مختلف علمی را در عرصه زراعت پیش برده‬
‫در شناخت ورایتی برتر و دیکر فکتور های که در ازدیاد محصوالت زراعتی ومحصوالت حیوانی رول دارند تخصص پیدا کرده و میتوانند‬
‫معلومات شانرا در زمینه بصورت درست آن بکار برده به جامعه مصدر خدمت شوند‪.‬‬

‫اهداف آموزشی‬

‫‪ ‬انجام تجارب ساده در تشخیص جیره متوازن برای تغذیه حیوانات با استفاده از آزمایش های تی ‪T-test‬‬

‫‪ ‬آشنائی کامل محصلین در تحریر مقاله های علمی و نوشتن در خواست تحقیق یا تهیه ‪Proposal‬‬

‫استفاده از طرح های ‪ Split plot ،C R D ,RCBD, LSD‬وغیره جهت انجام تجار علمی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬انکشاف و بهبود مهارت های الزم راجع به تحلیل تجارب ساحوی و البراتواری‬
‫‪ ‬تامین ضروریات مواد تجربوی برای انجام تحقیق‬
 ‫مفردات درسی مضمون‬

‫فصل اول‪ :‬مقدمه‬

‫تعریف تحقیق‪ ،‬اهمیت تحقیق‪ ،‬اهداف تحقیق‪ ،‬اقسام تحقیق‪ ،‬مفاهیم اساسی تجربه‪ ،‬تکرار‪ ،‬قرعه کشی‪ ،‬آماده ساختن بالک‪ ،‬نقشه کشی ‪layout‬‬
‫در مزرعه‪ ،‬سایز و شکل کردها‪ ،‬غیر متجانس بودن خاک ‪ ،‬طریقه های از بین بردن غیر متجانس بودن خاک‪ ،‬اشتباهات میخانیکی و کنترول‬
‫انها‪،‬اصطالحات‪.‬‬

‫فصل دوم‪ :‬طرق تحریر برنامه تحقیق ‪Writing Proposal‬‬

‫عنوان تحقیق‪ ،‬مقدمه‪،‬ارایه پرابلم و فرضیه‪ ،‬مرور بر آثاری ګذشته‪ ،‬میتود تحقیق‪ ،‬نتایج احتمالی‪ ،‬پالنهای کاری و مالی‪ ،‬نمونه پروپوزل‬

‫فصل سوم‪ :‬آزمایش های ‪T- Test‬‬

‫حالت اول ‪ ،T- test‬حالت دوم ‪ ،T-test‬حالت سوم –‪ Sample T-test ،test Paired‬آزمایش جوره ایی ‪ ،‬حالت چهارم ‪T-test‬‬

‫فصل چهارم ‪ :‬دیزاین های کامالً اتفاقی‬

‫‪ ،Completely Randomized Design C.R.D‬مفاد او نواقص دیزاین های کامآل اتفاقی‪ ،‬قرعه کشی و ترتیب ‪ layout‬در طرح ‪،C.R.D‬‬
‫تحلیل وریانس ‪ , ANOVA‬تجزیه ارقام و ‪ ،C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ C.D‬در در دیزاین های کامآل اتفاقی‪ ،‬نتیجه ګیری‪ ،‬طرح کامالٌ اتفاقی با‬
‫تکرارهای غیر مساوی ‪ ،C.R.D with unequal number of replication‬قرعه کشی و ترتیب ‪ layout‬در طرح ‪ ،C.R.D‬تحلیل‬
‫وریانس ‪ ، ANOVA‬تجزیه ارقام ‪ ،C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در دیزاین های کامآل اتفاقی‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬طرح بالک های کامل و اتفاقی‪Randomized complete Block Design R.C.B.D‬‬

‫مفاد و نواقص دیزاین های بالک های کامآل اتفاقی‪ ،‬قرعه کشی ترتیب و تهیه ‪ layout‬در طرح ‪ ،R.C.B.D‬تحلیل وریانس ‪ ANOVA‬و تجزیه‬
‫ارقام‪ ،‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در دیزاین های کامآل اتفاقی‪ ،‬نتیجه و تحلیل‪ ،‬دریافت اعداد گم شده در طرح ‪.R.C.B.D‬‬

‫فصل ششم‪ :‬طرح مربع التین ‪(Latin Square Design) LSD‬‬

‫مفاد و نواقص دیزاین مربع التین‪ ،‬جابجا نمودن تریتمنت ها در ستون ها و قطارها‪ ،‬قرعه کشی تهیه و ترتیب ‪ layout‬برای طرح ‪ ، L.S.D‬تحلیل‬
‫وریانس ‪ , ANOVA‬تجزیه ارقام و ‪ ،C.V.‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ C.D‬در دیزاین های کامآل اتفاقی ‪ ،‬دریافت اعداد گمشده در طرح ‪.L.S.D‬‬

‫فصل هفتم‪ :‬تجارب فکتوریل ‪Factorial Experiments‬‬

‫مفاد و نواقص دیزاین تجارب فکتوریل‪ ،‬اقسام فکتوریل‪ ،‬قرعه کشی ترتیب و تهیه نقشه برای تجارب فکتوریل‪ ،‬تحلیل وریانس ‪ ANOVA‬و‬
‫تجزیه ارقام‪ ،‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در دیزاین های کامآل اتفاقی‪.‬‬
 ‫فصل هشتم‪ :‬طرح کرد های خورد شده ‪Split plot Design‬‬

‫مفاد و نواقص طرح کردهای خورد شده‪ ،‬قرعه کشی و ترییب نقشه برای طرحه کردهای خورد شده‪ ،‬تحلیل وریانس ‪ ، ANOVA‬تجزیه ارقام و‬
‫‪ ، C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در دیزاین های کامآل اتفاقی‪.‬‬

‫فصل نهم ‪Strip plot Design :‬‬

‫تهیه و ترتیب ‪ layout‬برای این طرح‪ ،‬قرعه کشی برای برای بالک ها و یا تکرار ها‪ ،‬تعیین درجه آزادی برای هر یک از منابع تفاوت‪ ،‬محاسبات‬
‫مرحله به مرحله‪ ،‬ترتیب ‪ ANOVA‬و محاسبه ‪ LSD‬و یا ‪ ، DMRT‬نتیجه گیری و پیشنهادات‪.‬‬

‫فصل دهم ‪Combined Analysis of experiments :‬‬

‫تحلیل ارقام یکجای تجارب طی سالهای مختلف‪ ،‬تحلیل ارقام یکجای تجارب در محالت مختلف‪.‬‬

‫فصل یازدهم‪ :‬تجارب در مزرعه دهاقین‬

‫دیزاین تجربه و ترتیب نقشه کشی‪ ،‬جمعه آوری ارقام‪ ،‬تجزیه ارقام‪ ،‬جدول وریانس و تجزیه ارقام‪،‬‬

‫فصل دوازدهم‪Data Transformation :‬‬

‫‪. Arc sine transformation ، Square root transformation ، Logarithmic transformation‬‬

‫کارهای عملی مضمون‬

‫‪ ‬اهمیت تدریس کارهای علمی‬

‫‪ ‬تمرین تطبیق پروپوزل وطرح تحقیق در ساحه‬
‫‪ ‬تمرین تهیه راپور تحقیق‬

‫‪ ‬حل تمرین و کارهای عملی در رابطه با حاالت چهارگانه ‪T-test‬‬

‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به ‪Chi – square‬‬

‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به طرح تصادفی (‪)C.R.D‬‬

‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به آزمایش ‪Lest Significance Difference Test‬‬

‫)‪(L.S.D.‬‬
‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به طرح بالک های کامل و اتفاقی( تصادفی)‬
‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به طرح مربع التین‬
‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به طرح کرت (پالت) های خورد شده‬
 ‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به ‪Split- Split- Plot Design‬‬
‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به طرح کرت های خطی‬

‫‪ ‬حل تمرین و سواالت محاسبوی و تطبیق عملی آن در ساحه در رابطه به ‪Regression & Correlation Analysis‬‬
‫جدول ‪ 16‬هفته ای برای یک سمستر با عناوین اصلی و فرعی‬

‫مضمون طرح و تحلیل تجارب علمی‬

 ‫ارزیابی‬
‫‪ ‬ارزیابی محصلین راجع به‬
‫اهمیت مضمون طرح تجارب‬
‫‪ ‬ارزیابی محصلین راجع به نقش‬
‫تجارب علمی در ساحه‬
‫زراعت‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬سهیم ساختن محصلین در‬
‫درس جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫فعالیت ها‬
‫مهارت‬
‫‪ o‬محصلین باید اهمیت طرح‬
‫و تحلیل تجارب علمی را‬
‫بدانند‬
‫‪ o‬نقشه کشی یا ‪ Layout‬را‬
‫باید بدانند‬
‫‪ ‬محصلین قادر به نوشتن‬
‫پروپوزل یک تحقیق مستقل‬
‫باشند‬
‫‪ ‬محصلین باید یک پروژه‬
‫تحقیق را برآورد نماییند‬
‫اهداف‬ ‫عناوین اصلی و فرعی‬ ‫هفته ها‬
‫دانش‬
‫بیان ضرورت تحقیق‪،‬اهداف‬ ‫فصل اول‪ :‬مقدمه‪ ،‬تعریف تحقیق اصطالحات‪،‬‬ ‫هفته اول‬
‫تحقیق‪ ،‬اهمیت تحقیق و تحلیل‬ ‫اهمیت تحقیق‪ ،‬اهداف تحقیق‪ ،‬اقسام تحقیق‪،‬‬
‫آن در تجارب ساحوی زراعتی‬ ‫مفاهیم اساسی تجربه‪ ،‬تکرار‪ ،‬قرعه کشی‪ ،‬آماده‬
‫ساختن بالک‪ ،‬نقشه کشی ‪ layout‬در مزرعه‪،‬‬
‫سایز و شکل کردها‪ ،‬غیر متجانس بودن خاک‪،‬‬
‫طریقه های از بین بردن غیر متجانس بودن‬
‫خاک‪ ،‬اشتباهات میخانیکی و کنترول انها‪.‬‬
‫آشنایی محصلین با نوشتتن‬ ‫فصل دوم‪ :‬طرق نوشتن برنامه تحقیق‬ ‫هفته دوم‬
‫برنامه تحقیق یا پروپوزل‬ ‫‪Proposal writing‬‬
‫عنوان تحقیق‪ ،‬مقدمه‪ ،‬ارایه پرابلم و فرضیه ها‪،‬‬
‫مرور بر آثاری گذشته‪ ،‬میتود تحقیق‪ ،‬نتایج‬
‫احتمالی‪ ،‬پالنهای کاری و مالی‪ ،‬نمونه پروپوزل‬

‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫‪ ‬ضرورت آزمایش های تی‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫– تست‬
‫دانستن انواع تی‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫– تست ها و‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫موارد استفاده آنها‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫‪ o‬ضرورت آزمایش های تی‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫– تست‬
‫دانستن انواع تی‬ ‫‪o‬‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫– تست ها و‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫موارد استفاده آنها‬
‫اهمیت تی – تست ها و موارد‬ ‫فصل سوم‪ :‬آزمایش های ‪T- Test‬‬ ‫هفته سوم‬
‫استفاده آنها در هنگام مقایسه‬
‫‪‬‬ ‫اوسط نمونه ها و بیان تفاوت‬ ‫حالت اول ‪ ،T- test‬حالت دوم ‪T-test‬‬
‫انواع تی – تست ها‬
‫اهمیت تی – تست ها و موارد‬ ‫حالت سوم ‪ T-test‬و حالت چهارم ‪T-test‬‬ ‫هفته چهارم‬
‫استفاده آنها در هنگام مقایسه‬
‫اوسط نمونه ها و بیان تفاوت‬
‫های آنها‬

‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫موارد استفاده از دیزاین فوق‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫در شرایط البرتوار ها‪ ،‬شرایط‬
‫گلخانه ها و استفاده آنها در‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫تجارب علوم مالداری و موارد‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫قابل تطبیق آن‬
‫‪ ‬تشریح و توضیح ضرورت‬ ‫فصل چهارم ‪ :‬دیزاین های کامالً اتفاقی‬ ‫هفته پنجم‬
‫دیزاین ها‬ ‫) ‪Completely Randomized Design‬‬
‫‪ ‬بیان فواید و نواقص دیزاین‬ ‫‪ )D R.C‬مفاد و نواقص دیزاین های کامآل‬
‫کامالً تصادفی یا ‪C.R.D‬‬ ‫اتفاقی‪ ،‬قرعه کشی و ترتیب ‪ layout‬در طرح‬
‫‪ ،C.R.D‬تحلیل وریانس ‪ , ANOVA‬تجزیه‬
‫ارقام و ‪ ،C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ C.D‬در در‬
‫دیزاین های کامآل اتفاقی‬
 ‫موارد استعمال دیزاین فوق با‬
‫تکرار های غیر مساوی‬
‫اخذ امتحان وسط سمستر ‪٪ 20‬‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫تشریح‪ ،‬توضیح و استعمال‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫دیزاین ‪ R.C.B.D‬و بیان اینکه‬
‫چرا دیزاین ذیل بیشترین موارد‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫استفاده را دارا میباشد‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫در یافت بهترین ترتمنت در‬
‫مقایسه با سایر ترتمنت ها و هم‬
‫ارزیابی کارخانگی و سواالت‬ ‫چنان مقایسه ترتمنت ها با‬
‫محاسبوی‬ ‫ترتمنت کنترول‬
‫‪ ‬ارزیابی کار عملی و ساختن‬ ‫در کدام زمان و شرایط از‬
‫کلکسیون گیاهان هرزه ( جمع‬ ‫دیزاین طرح مربع التین استفاده‬
‫آوری ‪ 25‬نوع گیاهان هرزه‬ ‫می نماییم و موارد قابل تطبیق‬
‫معمول)‬ ‫دیزاین در تجارب ساحوی‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫تشریح ‪ L.S.D‬و ‪ C.D‬آیا‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫اصطالح فوق از همدیگر‬
‫تفاوت دارد یا خیر‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫اهمیت تجارب چند فکتوری و‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫بیان اینکه ما چگونه دو‪ ،‬سه‬
‫فکتور را همزمان در یک‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫تحقیق مطالعه مینمایم‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫تشریح و توضیح پالت های‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫اصلی و پالت های خورد شده‬
‫و اینکه ما به کدام فکتور ارزش‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬
‫کمتر و به کدام فکتور ارزش‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫بیشتر قایل میشویم‬
‫ضرورت استفاده از دیزاین سی‬ ‫طرح کامالٌ اتفاقی با تکرارهای غیر مساوی‬ ‫هفته ششم‬
‫آری دی با تکرار های غیر‬ ‫‪ C.R.D with unequal‬قرعه کشی و‬
‫مساوی‬ ‫ترتیب ‪ layout‬در طرح ‪ ، C.R.D‬تحلیل‬
‫وریانس ‪ ، ANOVA‬تجزیه ارقام ‪،C.V‬‬
‫محاسبه ‪ L.S.D‬ویا ‪ DMRT‬در دیزاین های‬
‫کامآل اتفاقی‪.‬‬
‫ضرورت استفاده از دیزاین‬ ‫فصل پنجم‪ :‬طرح بالک های کامالً و اتفاقی‬ ‫هفته هفتم‬
‫‪ R.C.B.D‬و اهمیت دیزاین‬ ‫‪Randomized complete Block‬‬
‫فوق در تجارب زراعتی‬ ‫‪Design‬یا ‪ ،R.C.B.D‬مفاد و نواقص دیزاین‬
‫های بالک های کامآل اتفاقی‪ ،‬قرعه کشی‬
‫ترتیب و تهیه ‪ layout‬در طرح ‪،R.C.B.D‬‬
‫تحلیل وریانس ‪ ANOVA‬و تجزیه ارقام‬
‫در کدام زمان ما اوسط ترتمنت‬ ‫در دیزاین‬ ‫محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪DMRT‬‬ ‫هفته هشتم‬
‫ها را با هم مقایسه می نماییم و‬ ‫های کامآل اتفاقی‪ ،‬نتیجه و تحلیل‪ ،‬دریافت‬
‫همچنان بیان اف محاسبه شده‬ ‫اعداد گم شده در طرح ‪.R.C.B.D‬‬
‫در تجارب ساحوی‬
‫نشان دادن شیوه های مناسب‬ ‫فصل ششم‪ :‬طرح مربع التین یا ‪LSD‬‬ ‫هفته نهم‬
‫قابل تطبیق دیزاین در شرایط‬
‫که ما دو منبع تفاوت ها را‬ ‫)‪ ،(Latin Square Design‬مفاد و‬
‫کنترول مینمایم‬ ‫نواقص دیزاین مربع التین‪ ،‬جابجا نمودن‬
‫تریتمنت ها در ستون ها و قطارها‪ ،‬قرعه کشی‬
‫تهیه و ترتیب ‪ layout‬برای طرح ‪L.S.D‬‬
‫نشان دادن شیوه های مناسب‬ ‫تحلیل وریانس ‪ , ANOVA‬تجزیه ارقام‬ ‫هفته دهم‬
‫قابل تطبیق دیزاین در شرایط‬
‫که ما دو منبع تفاوت ها را‬ ‫‪ ،C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ C.D‬در دیزاین های‬
‫کنترول مینمایم‬ ‫کامآل اتفاقی‬
‫ساختن نقشه تحقیق‪ ،‬ترکیب‬ ‫فصل هفتم‪ :‬تجارب فکتوریل ‪Factorial‬‬ ‫هفته یازدهم‬
‫ترتمنت ها‪ ,‬تعداد مشاهده و‬ ‫‪Experiments‬‬
‫تشریح قرعه کشی ترتمنت ها‬
‫مفاد و نواقص دیزاین تجارب فکتوریل‪ ،‬اقسام‬
‫در بالگ ها‬
‫فکتوریل‪ ،‬قرعه کشی ترتیب و تهیه نقشه برای‬
‫تجارب فکتوریل‪ ،‬تحلیل وریانس ‪ANOVA‬‬
‫و تجزیه ارقام‪ ،‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در‬
‫دیزاین های کامآل اتفاقی‪.‬‬
‫موارد قابل تطبیق دیزاین خورد‬ ‫فصل هشتم‪ :‬طرح کرد های خورد شده ‪(Split‬‬ ‫هفته دوازدهم‬
‫شده و شرایط قابل تطبیق آن‬ ‫)‪plot Design‬‬
‫در ساحه تجربه‬
‫مفاد و نواقص طرح کردهای خورد شده‪ ،‬قرعه‬
‫کشی و ترییب نقشه برای طرح کردهای خورد‬
 ‫شده‪ ،‬تحلیل وریانس ‪ ،ANOVA‬تجزیه ارقام‬
‫و ‪ ،C.V‬محاسبه ‪ L.S.D‬و یا ‪ DMRT‬در‬
‫دیزاین های کامآل اتفاقی‪.‬‬
‫‪ ‬ارزیابی درس روز گذشته به‬ ‫تشریح و توضیح دیزاین خطی‬ ‫موارد قابل تطبیق دیزاین خطی‬ ‫فصل نهم‪Strip plot Design :‬‬ ‫هفته سیزدهم‬
‫مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫و بیان اهمیت آن در پالت های‬ ‫و شرایط قابل تطبیق آن در‬
‫بزرگ‬ ‫ساحه تجربه‬ ‫تهیه و ترتیب ‪ layout‬برای این طرح‪ ،‬قرعه‬
‫سهیم ساختن محصلین در درس‬ ‫کشی برای بالک ها و یا تکرار ها‪ ،‬تعین درجه‬
‫جدید به مدت ‪ 5‬دقیقه‬ ‫آزادی برای هر یک از منابع تفاوت‬
‫‪ ‬معرفی مشخصات کلیکسیون‬ ‫تشریح ‪ L.S.D‬و ‪ DMRT‬آیا‬ ‫جهت‬ ‫محصلین‬ ‫آشنایی‬ ‫محاسبات مرحله به مرحله‪ ،‬ترتیب‬ ‫هفته چهاردهم‬
‫گیاهان هرزه‬ ‫در اصطالح فوق از همدیگر‬ ‫دریافت جدول تحلیل وریانس‬ ‫‪ANOVA‬و محاسبه ‪ LSD‬و یا ‪، DMRT‬‬
‫‪ ‬چگونه گی آماده ساختن‬ ‫تفاوت دارد یا خیر‬ ‫یا‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬ ‫و‬ ‫نتیجه گیری و پیشنهادات‪.‬‬
‫کلیکسیون‬ ‫‪Interaction‬‬
‫‪ ‬ارزیابی کلکسیون گیاهان‬ ‫ضرورت تحلیل ارقام یکجایی‬ ‫موارد قابل تطبیق از تحلیل‬ ‫‪Combined‬‬ ‫‪Analysis‬‬ ‫‪of‬‬ ‫هفته پانزدهم‬
‫هرزه جمع آوری شده توسط‬ ‫و شریک ساختن نتایچ دو ساله‬ ‫ارقام یکجایی و استقاده آن در‬ ‫‪ ، experiments‬تحلیل ارقام یکجای‬
‫محصلین‬ ‫همزمان در یک جدول‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫تجارب طی سالهای مختلف‪ ،‬تحلیل ارقام‬
‫یکجای تجارب در محالت مختلف‪.‬‬

‫اخذ امتحان نهایی سمستر ‪٪60‬‬ ‫استقاده آن در نمونه های‬ ‫هرگاه در بین ارقام تفاوت زیاد‬ ‫فصل دوازدهم‪Data Transformation :‬‬ ‫هفته شانزدهم‬
‫گیاهان هرزه‪ ،‬امراض نباتی‪،‬‬ ‫وجود داشته باشد از ‪Data‬‬ ‫‪،Logarithmic‬‬ ‫‪transformation‬‬
‫آفات زراعتی و نمونه های‬ ‫‪ Transformation‬استفاده‬ ‫‪Square root transformation‬‬
‫مشاهداتی‬ ‫مینماییم‬ ‫‪. Arc sine transformation،‬‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون و رشته‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪ -1‬تربیه کادرهای مسلکی و چیز فهم در بخش های‬
‫‪ -6‬استفاده از تکنالوژی های عصری زراعتی جهت‬

‫‪ -5‬رفع کمبود مواد غذائی که از معضالت فعلی اکثریت‬

‫‪ -3‬کسب دانش مسلکی و مهارت های الزم جهت بلند‬

‫‪ -4‬انجام پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود‪ ،‬اصالح و‬

‫اقتصادی آنها‪.‬‬

‫مسلکی‪.‬‬
‫تولید بهتر محصوالت نباتات مزروعی‪.‬‬
‫نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫مختلف رشته اگرانومی‪.‬‬

‫تبدیل نمودن زراعت عنعنوی به زراعت عصری‪.‬‬

‫کشور های جهان و افغانستان می باشد‪.‬‬

‫بردن ظرفیت های تولیدی نباتات مزروعی و ارزش‬

‫‪ -7‬معرفی تکنالوژی های عصری زراعتی جهت تبدیل‬

‫‪ -2‬تقویه موسسا ت زراعتی بر اساس دانش علمی و‬

‫شماره‬

‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

 ‫آشنائی کامل محصلین در تحریر‬
۳ ۳ ۲ ۳ ۳ ۲ ۳ ‫مقاله های علمی و نوشتن در خواست‬ ۱
‫تحقیق یا تهیه‬

C R D ‫استفاده از طرح های‬

۳ ۲ ۲ ۳ ۲ ۳ ۳ Split plot ،,RCBD, LSD ۲
.‫وغیره جهت انجام تجار علمی‬
‫انکشاف و بهبود مهارت های الزم‬
۲ ۳ ۳ ۳ ۲ ۲ ۳ ‫راجع به تحلیل تجارب ساحوی و‬ ۳
‫البراتواری‬

‫تامین ضروریات مواد تجربوی برای‬

۳ ۲ ۳ ۳ ۲ ۳ ۲ ۴
‫انجام تحقیق‬

‫انجام تجارب ساده در تشخیص جیره‬

۳ ۳ ۲ ۲ ۲ ۲ ۳ ‫متوازن برای تغذیه حیوانات با استفاده‬ ۵
T-test ‫از آزمایش های تی‬

2.8 2.6 2.4 2.8 2.2 2.4 2.8 ‫مجموع‬

2.57 ‫اوسط عمومی‬

‫=مطابقت کم‬۱ ‫= مطابقت نسبی‬۲ ‫=مطابقت کامل‬۳

‫منابع اصلی‬

1. Gupta, V.K. and Parsad. R. (2015). Fundamentals of Design of Experiments. I.A.S.R.I., Library
Avenue, New Delhi- 110 012.
2. Jaggi, Seema. Test of Significance. I.A.S.R.I, Library Avennue, New Delhi – 110012.
3. Mendiburu, F. (2010). Statistical Procedures for Agricultural Research. 2nd Ed. A Wiley-
Interscience publication. JOHN WILEY & SONS. New York.
4. Rangaswamy, R. (2010). A Text book of Agricultural Statistics. 2nd Ed. New Age International
Publisheres.

‫منابع فرعی‬

1. Rana, S.S. and Kumar, S. (2014). Research Techniques in Agronomy. Department of Agronomy,
College of Agriculture, CSK Himachal Pradesh Krishi Vishvavidyalaya, Palampur.
2. Sharma, S.N. (2012). Innovation in Field Experiments planning and statistical Analysis. Jain Bother
(New Delhi). ISBN: 978-81-8360-177-1.
 ‫مفردات درسی مضمون هارتیکلچر‬

‫لیسانس‬ ‫مقطع تحصیلی‪:‬‬

‫‪----------‬‬ ‫پوهنتون‪:‬‬
‫زراعت‬ ‫پوهنحی‪:‬‬
‫هارتیکلچر‬ ‫دیپارتمنت‪:‬‬
‫اساسات هارتیکلچر‬ ‫اسم مضمون‪:‬‬
‫‪Ag.Hort. 427‬‬ ‫کود مضمون‪:‬‬
‫‪ 3‬کریدیت (‪)1+2‬‬ ‫تعداد کریدیت‪:‬‬
‫تخصصی‪ /‬اساسی‬ ‫نوعیت مضمون‪:‬‬
‫نباتات عمومی و سیستماتیک نباتی‬ ‫پیشنیاز مضمون‪:‬‬
‫دوم‬ ‫صنف‪:‬‬
‫چهارم‬ ‫سمستر‪:‬‬

‫شرح مختصر مضمون‪:‬‬

‫مضمون اساسات هارتیکلچر در صنف دوم پوهنحی زراعت برای محصلین تمامی رشته های این پوهنحی در سه کریدیت مشتمل دوساعت نظری‬
‫و دو ساعت کار عملی تدریس می گردد‪ .‬محصلین به اساس تدریس این مضمون میتواند که به اهمیت هارتیکلچر ‪،‬رشته ها ان ‪،‬شناخت نباتات‬
‫هارتیکلچری‪ ،‬تربیه ‪ ،‬تولید ‪ ،‬جمع آوری محصوالت‪،‬ذخیره ‪ ،‬پروسس و مارکیت شناخت پیدا و توانایی حاصل نمایند تا سکتور هارتیکلچرانکشاف‬
‫نماید که به اساس ان مصونیت غذایی و وضعیت صادراتی بهبود یافته که منجر به بهبود اقتصاد ملی میګردد‪.‬‬
‫اهداف اموزشی‬

‫اشنا ساختن محصلین با مسایل و اساسات هارتیکلچر‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫از طریق تربیه کادر ها ‪ ،‬انکشاف ‪ ،‬معرفی و ترویج تکنالوژی مناسب هارتیکلچری ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫بلند بردن ظرفیتها ی بشری غرض تدریس ‪ ،‬تحقیق و ترویج در سکتور هارتیکلچر‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫رشد و انکشاف سکتور هارتیکلچر برای تقویه بنیه اقتصادی و رفاه اجتماعی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫روش های آموزش و تدریس‬

‫تدریس به روش های متفاوت ذیل پیش بینی شده است‪:‬‬

‫‪ ‬ارائه لکچر و شرح درس جدید و مباحث نظری؛‬

‫‪ ‬بحث و گفتگو و به مناقشه علمی گذاشتن موضوعات درس بین محصلین؛‬
‫‪ ‬ارائه سواالت درون صنفی جهت مباحثه دوطرفه بین استاد و محصلین؛‬
‫‪ ‬کارهای گروهی و ارائه آن‪.‬‬
‫‪ ‬پروژه های صنفی‬
‫‪ ‬ارائه سمینار توسط محصلین در بعضی از ساعات درسی‬
 ‫شیوه های ارزیابی محصالن‬

‫اعضای کادر علمی دیپارتمنت هارتیکلچر از شیوه های مختلف ارزیابی برای فهم میزان درک و یاد گیری محصلین استفاده می نمایند که شامل‬
‫ارایه کار های گروپی‪ ،‬کار خانگی‪ ،‬کار های صنفی و ساحوی در جریان سمستر و نیز امتحانات صنفی‪ ،‬امتحان وسط سمستر و امتحان پایان سمستر‬
‫میباشد‪ .‬آماده نمودن پاورپاینت ها روی موضوعات مختلف و ارایه آن توسط محصالن‪ ،‬شکل دیگری از ارزیابی از میزان درک و عمل محصالن‬
‫میباشد‪.‬‬

‫مفردات درسی مضمون ( فصل ها وزیر فصل ها)‬

‫فصل اول معلومات عمومی‪:‬‬

‫معرفی ‪ ،‬تاریخچه‪ ،‬اهمیت‪ ،‬شعبات‬ ‫‪‬‬

‫وضعیت فعلی هارتیکلچر در جهان و افغانستان ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل دوم طبقه بندی نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫میوه جات‬ ‫‪‬‬

‫سبزیجات‬ ‫‪‬‬
‫گلها و نباتات زینتی‬ ‫‪‬‬
‫نباتات طبی و مصاله ای‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم ساختمانهای محافظتی نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫ساختمانها و انواع آن‬ ‫‪‬‬

‫تجهیزات و ابزارها‬ ‫‪‬‬
‫مطالعه و کنترول شرایط محیطی داخل ساختمانهای محافظتی و بستر کشت (میدیا)‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل چهارم تکثیر نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫تکثیر زوجی‬ ‫‪‬‬

‫تکثیر غیر زوجی ( قلمه‪ ،‬پیوند‪ ،‬خوابانیدن یا لیرینگ‪ ،‬کشت انساج و جداسازی )‬ ‫‪‬‬
‫وسایل و مواد برای تکثیر‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫فصل پنجم قوریه داری‪:‬‬

‫معرفی‪ ،‬اهمیت و انواع قوریه ها‬ ‫‪‬‬

‫انتخاب ساحه‬ ‫‪‬‬
‫اجزاء قوریه‬ ‫‪‬‬
‫عملیات مهم زراعتی در قوریه جات‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل ششم احداث باغ‪:‬‬

‫معرفی‪ ،‬اهمیت و مشکالت احداث باغات‬ ‫‪‬‬

‫انتخاب ساحه و محل برای باغ‬ ‫‪‬‬
‫انتخاب نوع‪ ،‬ورایتی و نهال‬ ‫‪‬‬
‫آماده ساختن زمین‪ ،‬نقشه و دیزاین‬ ‫‪‬‬
‫غرس نهال‬ ‫‪‬‬
‫عملیات زراعتی در باغ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل هفتم تربیت و شاخه بری نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫معرفی‪ ،‬اهداف و فواید‪ ،‬سیستمهای تربیت‬ ‫‪‬‬

‫انواع تربیت نهال ها‬ ‫‪‬‬
‫شاخه بری درختان و انواع آن‬ ‫‪‬‬
‫زمان شاخه بری و لوازم شاخه بری نباتات هارتیکلچری‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل هشتم تکنالوژی تولید تخم نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫معرفی و اهمیت تخم‬ ‫‪‬‬

‫بیولوژی گل و عادت گل دهی‬ ‫‪‬‬
‫گرده افشانی‬ ‫‪‬‬
‫طرق اصالح و تکنالوژی تولید تخم نباتات هارتیکلچری‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل نهم هورمونها ومواد تنظیم کننده رشد نباتی‪:‬‬

‫معرفی و اهمیت هورمون ها و مواد تنظیم کننده نمو‬ ‫‪‬‬

 ‫انواع مواد تنظیم کننده نمو‬ ‫‪‬‬
‫موارد استعمال‪ ،‬طرق و زمان استفاده از هورمونها و مواد تنظیم کننده رشد نباتی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل دهم جمع آوری و عملیات بعد از رفع حاصل‪:‬‬

‫شاخصهای پختگی‬ ‫‪‬‬

‫طرق جمع آوری‬ ‫‪‬‬
‫سورت و درجه بندی‪ ،‬بسته بندی‬ ‫‪‬‬
‫انتقال‪ ،‬ذخیره و پروسس‬ ‫‪‬‬
‫بازاریابی نباتات هارتیکلچری‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل یازدهم روش های کشت نباتات هارتیکلچری‪:‬‬

‫روش های کشت سبزیجات ( باغچه خانگی‪ ،‬کشت تجارتی‪ ،‬کشت جهت فروش در ساحه دور و نزدیک)‬ ‫‪‬‬
‫میوه جات‬ ‫‪‬‬
‫گلها و نباتات زینتی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫کارهای عملی‬

‫آشنایی با ساختمانها و ابزار هارتیکلچری ‪ ،‬آشنایی با روش های تکثیر غیر زوجی ( قلمه) ‪ ،‬لیرینگ‪ ،‬جدا سازی‪& Scarification،‬‬
‫‪،Stratification‬انواع پندک پیوند‪ ،‬انواع شاخ بیوند‪ ،‬نقشه و دیزاین باغ‪ ،‬انتقال و غرس نهال در باغ‪ ،‬آشنایی با روش های مختلف تربیت و شاخه‬
‫بری نباتات هارتیکلچری‪ ،‬آشنایی با اجزای گلی‪ ،‬گرده افشانی‪ ،‬عقیم سازی‪ ،‬و کراسینگ نباتات هارتیکلچری‪ ،‬طرق مختلف استحصال تخم نباتات‬
‫هارتیکلچری‪ ،.‬آشنایی با انواع تنظیم کننده های رشد و طرق استعمال آنها‪ ،‬طرق و تعیین وقت جمع آوری‪ ،‬سرد سازی اولیه و کیورینگ‪ ،‬سورت‪،‬‬
‫درجه بندی و بسته بندی‪ ،‬ذخیره و پروسس‪.‬‬
 ‫جدول نقشه مفهومی مضمون اساسات هارټیکلچر‬

‫جدول نقشه مفهومی نتایج متوقعه مضمون اساسات هارټیکلچر رشته هارټیکلچر‬

‫نتایج متوقعه رشته‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬

‫هارتیکلچری‬
‫تشویق سرمایه ګذاری در بخش هارتیکلچر‬
‫‪.‬کسب آګاهی و مهارت های هارتیکلچری‪.‬‬

‫اقتصاد جامعه‬
‫بلند بردن سطح کمیت و کیفیت محصوالت هارتیکلچری‬
‫تسهیل تطبیق پروژه های هارتیکلچری‪.‬‬

‫عرضه خدمات هارټیلچری غرض انکشاف اجتماعی و‬

‫ایجاد فرصت های کاری و تامین مصونیت غذایی‬

‫بلند بردن ارزش زنجیری و رشد تجارت محصوالت‬

‫‪.‬‬

‫شماره‬
‫نتایج متوقعه مضمون‬

‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬ ‫نمره‬

‫اشنا ساختن محصلین با مسایل و اساسات‬
‫هارتیکلچر‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬

‫از طریق تربیه کادر ها ‪ ،‬انکشاف ‪ ،‬معرفی‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫و ترویج تکنالوژی مناسب هارتیکلچری‬

‫بلند بردن ظرفیتها ی بشری غرض تدریس‬

‫‪ ،‬تحقیق و ترویج در سکتور هارتیکلچر‪.‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫رشد و انکشاف سکتور هارتیکلچر برای‬

‫تقویه بنیه اقتصادی و رفاه اجتماعی‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مجموع‬

‫‪2.61‬‬ ‫اوسط عمومی‬

‫‪=1‬مطابقت کم‬ ‫‪ =2‬مطابقت نسبی‬ ‫‪ =3‬مطابقت کامل‬
 :‫ماخذ اساسی و کمکی‬
‫جالل آباد‬. ‫ ګودر خپروندویه ټولنه‬.‫دهارتیکلچر (بڼوالی) اساسا ت‬.)۱۳۹۸(.‫س‬.‫ع‬،‫ عبدیانی‬.1

‫ جالل اباد‬. ‫ ګودر خپروندویه ټولنه‬.‫ د سبو روزنې اساست‬.)۱۳۹۷(.‫ا‬.‫م‬،‫سعادت‬.2

1. Das, J. S. ( 2010). Fruit Growing. Publ. kalyani. New Delhi. India.

2. Singh, Jitendra. (2018). Fundamental of Horticulture. Kalyani publishing center, India.
3. Sharma, R. R. (2015). Propagation of Horticulture crops: principles and practices 2nd edi. Publ.
kalyani. New Delhi. India.
4. Singh, Jitendra. (2015). Basic Horticulture. Publ. kalyani. New Delhi. India.
5. George Acquaah. (2009). Horticulture Principles and Practices 4th edi. PHI Learning Pvt ltd. New
Delhi. India.
 ‫ریفرنس ها و منابع مورد استفاده‬

‫‪ -1‬کتالک پوهنتون کابل ‪1364‬‬

‫‪ -2‬کريکولم درسي پوهنحی رزاعت پوهنتون کابل ‪ ۱۳۶۸‬و ‪۱۳۸۴‬‬
‫‪ -3‬رهنمود انکشاف کریکولم درسی وزارت تحصیالت عالی ‪1388‬‬
‫‪ -4‬طرزالعمل باز نګری و انکشاف نصاب تحصیلی پوهنتون هرات ‪1396‬‬
‫‪ -5‬اسناد کانفرانس ملی (اجماع ملی) معیاری سازی نصاب تحصیلی افغانستان سال ‪1396‬‬
‫‪ -6‬فورمه های نیاز سنجی (پرسش نامه ها) اجماع ملی از اعضای کادر علمی محصالن برحال‪ ،‬فارغ التحصیالن و استخدام کنندګان (کار‬
‫فرمایان)‪.‬‬
‫‪ -7‬فارمت پالیسی کورسسهای جدید اجماع ملی‪.‬‬
‫‪ -8‬مصاحبه ها با ریاست زراعت‪ ،‬انکشاف دهات‪ ،‬موسسه ایف اې او یا خوراک جهان‪ ،‬کمېته هالند‪ ،‬ریاست اقتصاد‪ ،‬اعضای کادر علمی‪،‬‬
‫محصالن برحال‪ ،‬فارغ التحصیالن و استخدام کننده ګان‪.‬‬
‫‪ -9‬کریکولم درسی پوهنتون زراعتی بنګالور هند سال ‪.1387‬‬
‫‪ -10‬کریکولم درسی پوهنتون زراعتی پېشاور پاکستان سال ‪.1388‬‬
‫‪ -11‬کریکولم درسی پوردوی امریکا سال ‪.2005‬‬
‫‪ -12‬نصاب درسی دانشګاه فردوسی مشهد سال ‪.1389‬‬
‫‪ -13‬نصاب دتحصیلی دانشګاه شاهد ایران سال ‪.1388‬‬
‫‪ -14‬نصاب تحٍصیلی (برنامه درسی) دانشګاه تهران سال ‪.1392‬‬
‫‪ -15‬نصاب تحصیلی دانشګاه ګورګان ایران سال ‪. 1395‬‬
‫‪ -16‬نصاب تحصیلی پوهنتون هرات سالهای ‪1391-1386‬‬

‫لست تهیه کنندگان نصاب تحصیلی دیپارتمنت علوم حیوانی پوهنحی های کشور‬

‫ایمل آدرس‬ ‫شماره تماس‬ ‫وظیفه‬ ‫درجه تحصیل‬ ‫رتبه علمی‬ ‫تخلص‬ ‫اسم‬
‫‪Prof.rahimomid@gmail.com‬‬ ‫‪0799101630‬‬ ‫رئیس کلستر‬ ‫ماستر‬ ‫پوهاند‬ ‫امید‬ ‫عبدالرحیم‬

‫‪khmaroof@gmail.com‬‬ ‫‪0784447069‬‬ ‫معاوین کلستر‬ ‫داکتر‬ ‫پوهندوی‬ ‫معروف‬ ‫خوشدل‬

‫‪Saamusavi2018@gmail.com‬‬ ‫‪0778278265‬‬ ‫منشی کلستر‬ ‫داکتر‬ ‫پوهندوی‬ ‫موسوی‬ ‫سید علی عسکری‬
 ‫ریاست انکشاف برنامه های علمی‬

‫پیام برنامه نصاب تحصیلی‬

‫شعار (ملت واحد‪-‬نصاب تحصیلی واحد ‪)One Nation-one curriculum‬‬

‫آدرس‪ :‬وزارت تحصیالت عالی‪ ،‬کارته ‪ 4‬کابل افغانستان‬

‫ایمل آدرس‪dapd.mohe@gmail.com :‬‬
‫شماره تماس‪0202514109 :‬‬