საქართველოს უნივერსიტეტი

სოციალურ მეცნიერებათა სკოლა

საპრეზენტაციო თემა „ფაუსტი კინოში“

„ფაუსტი“ ფრიდრიხ ვილჰელმ მურნაუს ფილმის მიხედვით

ლექტორი - მერაბ ღაღანიძე

სტუდენტი - მარიამ ჟორჟოლიანი

თბილისი

2023
 ფაუსტი კინოში

“Faust”- Friedrich Wilhelm Murnau

ფრიდრიხ ვილჰელმ მურნაუს 1926 წლის მუნჯი ფილმი“ფაუსტი“ გერმანული
ექსპრესიონისტული კინოს შედევრია, რომელიც აგრძელებს მაყურებლის მოხიბვლას
გამოსვლიდან თითქმის ერთი საუკუნის შემდეგაც კი. ვიზუალური სიუჟეტი, რომელიც
მურნაუს მიერ იქნა გამოყენებული ხაზს უსვამს გამოსახულების ძალას სიტყვებზე. ამავე
სახელწოდების წიგნზე დაფუძნებული ფილმი მოგვითხრობს კაცზე, რომელიც თავის სულს
ეშმაკს მიყიდის მისი სურვილების ხორცხშესასხმელად.

მურნაუს ვიზუალური სტილი სრულიად არის ნაჩვენები ამ ფილმში, განსაცვიფრებელი

კამერის ოსტატობით, რომელიც ფილმის მაყურებელს ეკრანებთან აჯაჭვებს. ის რაც „ფაუსტს“
დაუვიწყარ კინომატოგრფაიულ გამოცდილებად აქცევს არის ის თუ როგორ იყენებს
ვიზუალურ თხრობას თავისი თემებისა და ემოციების გადმოსაცემად. ფილმში დიალოგების
ნაკლებობა საშუალებას აძლევს სურათებს ისაუბრონ თავისთავად, რაც მას ხელმისაწვდომს
და გასაგებს ხდის მაყურებლისთვის სხვადასხვა კულტურაზე და ენებზე.სინათლის,
ფერების და ჩრდილის გამოყენება განსაკუთრებულ ეფექტს ქმნის , სცენები ხშირად
სიბნელეშია ჩაფლული ან ზედემტად განათებულ ღია ფერებში ინაცვლებს, რაც
იძლევასაერთო განწყობას პერსონაჟის და სამომავლო საფრთხეების მიმართ.

უფრო კონრეტულად კი მურნაუმ გამოიყენა ისეთი ტექნიკები როგორიცაა:

1. ექსპრესიონისტული განათება

მურნაუმ გამოიყენა დახვეწილი განათების ტექნიკა სინათლესა და ჩრდილს შორის

დრამატული კონტრასტების შესაქმნელად, ხაზს უსვამდა სიუჟეტის ზებუნებრივ
ელემენტებს.
 2. კამერის მოძრაობა

მურნაუმ გამოიყენა მოძრავი კამერა დინამიური, ფართო კადრების შესაქმნელად,

რამაც ფილმს ეპიკური და დრამატული განცდა შემატა.

3. სპეციალური ეფექტები

ორმაგი ექსპოზიცია და მქრალი კადრები, ფანტასტიკური და სხვა სამყარო

სურათების შესაქმნელად.

4. კომპლექტების გამოყენება

რეჟისორმა შექმნა დახვეწილი კომპლექტები, რომლებიც საშუალებას აძლევდა

კამერის კონკრეტულ კუთხეებსა და პერსპექტივებს, ჩაეფლო მაყურებელი ფილმის
ფანტასტიკურ სამყაროში.

5. სამსახიობო სტილი

მურნაუმ მოუწოდა თავის მსახიობებს გამოეყენებინათ გადაჭარბებული ჟესტები და

მიმიკები, რაც ამატებდა ფილმს თეატრალურ და ექსპრესიონისტულ ხასიათს.

ამ ტექნიკებმა, მურნაუს ოსტატურ რეჟისორობასთან ერთად, ხელი შეუწყო ვიზუალურად

განსაცვიფრებელი და ემოციურად რეზონანსული ფილმის შექმნას, რომელიც ჯერ კიდევ
მუნჯი ფილმების ეპოქის კლასიკად ითვლება.
 და მაინც რა განსხვავებაა „ფუასტის“ წიგნსა და კინოს შორის?

თუ ერთმანეთს შევადარებთ მურნაუს „ფაუსტს“ და გოეთეს „ფაუსტს“ მაშინ ჩვენ შეიძლება

გარკვეული განსხვავებიც დავინახოთ, რაც რა თქმა უნდა ბუნებრივია. წიგნის შემთხვევაში
თხრობა საკმაოდ ეპიზოდურია გოეთე მიმართავს იმ ხერხს სადაც ეპიზოდურად გვიყვება
სხვადასხვა ამბავს, სხვადასხვა დროს და სხვადასხვა ადგილიდან, ხოლო კინოს შემთხვევაში
თუ მურნაუს „ფაუსტს“ ვუყურებთ შევამჩნევთ რომ აქ თხრობა, ამბის გადმოცემა მეტად
ხაზოვანია, ის არ წყდება ეტაპებად და არ გვიყვება ისტორიას დაყოფილ მონაკვეთებად. ასევე
აღსანიშნავია, რომ კინოში სიკეთის და ბოროტების ბრძოლა მეტად წინ წამოწეულია, აქ
ზოგადი სახით არის განხილვა, ხოლო გოეთეს „ფაუსტში“ მეტად ღრმა საფეხურებზე
ჩავდივართ, როგორიცაა ადამიანის სულიერება და მისწრაფებები. და ბოლოს, როგორც

აღვნიშნე მურნაუმ მოახერხა და ვიზუალი აქცია სიტყვად, მან ყველა ტიპის მაყურებლამდე
მიიტანა ისტორია გასაგებად და ვიზუალური საშვალების როლი წინ წამოწია. გოეთემ კი
თავის წიგნში გაშალა ფილოსოფიურ ალეგორიული თემები, რაც მეტ სიღრმეებთან,
კითხვებთან და პასუხისების ძიებასთანაა კავშირში.

ფაუსტში სამი მეტად მნიშვნელოვანი პერსონაჟი იყრის თავს, ესენია მეფისტოფელი

რომლის როლსაც ასრულებს Emill Jannings , ფაუსტი რომლის შემსრულებელიცაა- Gosta
Ekman და ბოლოს გრეთჰენი - Camilla Horn.

აღსანიშნავია ემილ ჯანინგსის განსაკუთრებული, დასამახსოვრებელი როლი, რომელიც

მეფისტოფელის როლს ირგებს და ფაუსტს აცდუნებს, რაც საბოლოო ჯამში ფაუსტის და
მეფისტოფელის ხელშეკრულების დადებით მთავრდება. ჯენინგის პორტრეტი ერთ
დროულად ფილმში იღებს, როგორც ბოროტ ასევე მომხივლელ სახეს, რაც აადვილებს იმის
დანახვის საშუალებას, თუ რატომ მიიპყრო ფაუსტი მისკენ ბოროტმა სულმა. ჯანინგის მიერ
მეფისტოფელის როლი ძალზედ მოწონებული იქნა მისი მიმზიდველი და ეშმაკური
შესრულების გამო, რამაც საბოლოო ჯამში გააცოცხლა პერსონაჟი. მან შეძლო გადმოეცა
პერსონაჟის მანიპულაციური და ბოროტი ბუნება, ასევე მისი ხიბლი და მაცდუნებელი
გამომეტყველება. ჯანინგის მსახიობობა ასევე გამოირჩეოდა გაზვიადებული ჟესტებითა და
მიმიკებით, რამაც შემატა ფილმს დრამატული და თეატრალური ხასიათი. მურნაუს ფილმი
და ცალკე აღებული ჯანინგის შესრულება ითვლება კლასიკად, რომელმაც იქონია
ხალგრძლივი გავლენა მეფისტოფელის პორტრეტზე კინოში, თეატრში და სხვა სფეროებში.

მარგარეტი, ასევე ცნობილი როგორც გრეთჰენი, არის „ფაუსტის“ ცენტრალური პერონაჟი.

ის ახალგაზრდა უდანაშაულო და ერთგული ქრისტიანი გოგონაა, რომელსაც შეუყვარდება
ფაუსტი, იმედგაცრუებული მეცნიერი, რომელიც ესმკათან გარიგებას დებს. მათი
ურთიერთობა, რომელიც იწყება ვნებით და სიყვარულით საბოლოოდ ტრაგიკულად
მთავრდება. ფაუსტის ეგოიზმისა და მეფისტოფელის მანიპულაციების გამო. გრეთჰენის
პერსონაჟი წარმოადგენს სიწმინდეს, სათნოებას და უმანკოებას.

„ფაუსტში“ მთავარი გმირი, ჰაინრიხ ფაუსტი იმედგაცრუებული მეცნიერია, უკმაყოფილოა

თავისი ცხოვრებით და ეძებს ცოდნას მიწიერი სფეროს მიღმა, რომელიც მას მიიყვანს
ბედნიერებასთან. სწორედ ამიტომ ის გარიგებას დებს ეშმაკთან_ მეფისტოფელესთან თავისი
ახალლაგაზრდობისა და ახალგაზრდა ქალის, სახელად გრეთჰენის სიყვარულის მოპოვების
შანსის სანაცვლოდ. ფაუსტის ახალგაზრდობისა და სიყვარულის სურვილი არის ის, რაც
ბევრ მაყურებელს შეუძლია დაუკავშიროს საკუთარ თავს, რადგან ყოველივე საუბრობს
ადამიანის უნივერსალურ სურვილზე სიცოცხლის უნარიანობისა და საჭირო „თანამგზავრის“
ყოლის სურვილზე. ფაუსტის პერსონაჟი წარმოადგენს ადამიანის სურვილს ცოდნის,
ძალაუფლებისა და სიამოვნებისკენ, ხოლო მისი მოგზაურობა ერთგვარად არის შემზადება
მისი, რომ შეუზღუდავმა ამბიციებმა და სურვილების საშიშროებამ შეიძლება შეიწიროს მისი
გზა ბედნიერებისკენ. ფაუსტი მთელი ფილმის განმავლობაში აწყდება სხვადასხვა ტიპის
მორალურ გამოწვევებს, რასაც საბოლოოდ ფაუსტი მიჰყავს გამოსყიდვისა და ხსნისკენ.

ფილმში ფაუსტის დაღმავალი მომენტი, როცა ის ცდუნებას აჰყვება და მეფისტოფელს

მიენდობა არის საკმაოდ დასამახსოვრებელი. ჩრდილების, განათების გამოყენება და რა თქმა
უნდა ემილ ჯანინგსის შემზარავი შესრულება ქმნის დაძაბულ ემოციებს, რომლების
მოშორებაც საკმაოდ ძნელია.
 ხოლო ფაუსტის ერთ-ერთი ყველაზე გასაოცარი ასპექტი არის ის თუ როგორ იკვლევს
ცოდვის, ცდუნებისა და გამოსყიდვის თემებს. რაც უფრო და უფრო ძლიერდება ფაუსტი
სულ უფრო და უფრო იზოლირებული და უბედური ხდება და ძალიან გვიან ხვდება თავისი
გარიგების ნამდვილ ფასს. ფილმი საბოლოოდ გვაძლევს დასკვნას, რომ არაფრის ფასად არ
ღირს საკუთარი სულის გაწირვა და ეშმაკისთვის მიყიდვა. ფილმის კულმინაცია, სადაც
ფაუსტი საბოლოოდ გამოისყიდის დანაშაულს მსხვერპლის და მონანიების ძალით არის
მომენტი, რომელიც ტოვებს მაყურებელზე ხანგრძლივ შთაბეჭდილებას.

მთლიანობაში მურნაუს „ფაუსტი“ არის მომხიბვლელი და ვიზუალურად

განსაცვიფრებელი ფილმი, რომელიც იკვლევს მარადიულ თემებს. ის დღემდე რჩება
გერმანული ექსპრესიონისტული კინოს კლასიკად და აუცილებლად უნდა ნახოს ამ ჟანრის
ყველა მოყვარულმა.