You are on page 1of 30

GIẢI TÍCH TỔ HỢP1

Ngô Thái Hưng

Khoa Kinh Tế Luật


Trường Đại học Tài Chính – Marketing

Ngày 31 tháng 7 năm 2021

1
Combinatorics
NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 1 / 19
TẬP HỢP

Khái niệm .
Tập hợp được coi như là khái niệm nguyên thủy không
có định nghĩa, tương tự như những khái niệm về điểm,
đường thẳng trong hình học sơ cấp.
Ta thường dùng các chữ in hoa A, B, X , Y... để ký hiệu
cho tập hợp.
Các đối tượng lập nên tập hợp được gọi là phần tử của
tập hợp, thường ký hiệu bằng chữ thường a, b, x, y, z...
Nếu a là một phần tử thuộc tập hợp A ta viết a ∈ A
hay a∈¯A

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 2 / 19
TẬP HỢP

Khái niệm .
Tập hợp được coi như là khái niệm nguyên thủy không
có định nghĩa, tương tự như những khái niệm về điểm,
đường thẳng trong hình học sơ cấp.
Ta thường dùng các chữ in hoa A, B, X , Y... để ký hiệu
cho tập hợp.
Các đối tượng lập nên tập hợp được gọi là phần tử của
tập hợp, thường ký hiệu bằng chữ thường a, b, x, y, z...
Nếu a là một phần tử thuộc tập hợp A ta viết a ∈ A
hay a∈¯A

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 2 / 19
TẬP HỢP

Khái niệm .
Tập hợp được coi như là khái niệm nguyên thủy không
có định nghĩa, tương tự như những khái niệm về điểm,
đường thẳng trong hình học sơ cấp.
Ta thường dùng các chữ in hoa A, B, X , Y... để ký hiệu
cho tập hợp.
Các đối tượng lập nên tập hợp được gọi là phần tử của
tập hợp, thường ký hiệu bằng chữ thường a, b, x, y, z...
Nếu a là một phần tử thuộc tập hợp A ta viết a ∈ A
hay a∈¯A

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 2 / 19
TẬP HỢP

Khái niệm .
Tập hợp được coi như là khái niệm nguyên thủy không
có định nghĩa, tương tự như những khái niệm về điểm,
đường thẳng trong hình học sơ cấp.
Ta thường dùng các chữ in hoa A, B, X , Y... để ký hiệu
cho tập hợp.
Các đối tượng lập nên tập hợp được gọi là phần tử của
tập hợp, thường ký hiệu bằng chữ thường a, b, x, y, z...
Nếu a là một phần tử thuộc tập hợp A ta viết a ∈ A
hay a∈¯A

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 2 / 19
TẬP HỢP

Có hai cách xác định một tập hợp:


1 Liệt kê mọi phần tử của tập hợp
Ví dụ .
A = {a1 , a2 , a3 }
là một tập gồm 3 phần tử a1 , a2 , a3
2 Nêu ra tính chất đặc trưng cho các phần tử của tập
hợp
Ví dụ .
B = {x ∈ R : |x| ≤ 3}
là tập hợp các số thực thỏa mãn: −3 ≤ x ≤ 3
NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 3 / 19
TẬP HỢP

Có hai cách xác định một tập hợp:


1 Liệt kê mọi phần tử của tập hợp
Ví dụ .
A = {a1 , a2 , a3 }
là một tập gồm 3 phần tử a1 , a2 , a3
2 Nêu ra tính chất đặc trưng cho các phần tử của tập
hợp
Ví dụ .
B = {x ∈ R : |x| ≤ 3}
là tập hợp các số thực thỏa mãn: −3 ≤ x ≤ 3
NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 3 / 19
TẬP HỢP

1 Một tập không chứa một phần tử nào gọi là tập


rỗng, ký hiệu là ∅
2 Một tập A mà mỗi phần tử của nó đều là một phần
tử của tập hợp B được gọi là một tập con của B. Ta
viết A ⊂ B
∀x, x ∈ A ⇒ x ∈ B

3 Tập rỗng là con của mọi tập hợp

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 4 / 19
TẬP HỢP

1 Một tập không chứa một phần tử nào gọi là tập


rỗng, ký hiệu là ∅
2 Một tập A mà mỗi phần tử của nó đều là một phần
tử của tập hợp B được gọi là một tập con của B. Ta
viết A ⊂ B
∀x, x ∈ A ⇒ x ∈ B

3 Tập rỗng là con của mọi tập hợp

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 4 / 19
TẬP HỢP

1 Một tập không chứa một phần tử nào gọi là tập


rỗng, ký hiệu là ∅
2 Một tập A mà mỗi phần tử của nó đều là một phần
tử của tập hợp B được gọi là một tập con của B. Ta
viết A ⊂ B
∀x, x ∈ A ⇒ x ∈ B

3 Tập rỗng là con của mọi tập hợp

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 4 / 19
CÁC PHÉP TOÁN TRÊN TẬP HỢP

Phần giao: A ∩ B = {x ∈ X |x ∈ A ∧ x ∈ B }

Phần hội: A ∪ B = {x ∈ X |x ∈ A ∨ x ∈ B }

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 5 / 19
CÁC PHÉP TOÁN TRÊN TẬP HỢP

Phần hiệu: A\B = {x ∈ X |x ∈ A ∧ x ∈


/ B}

Phần bù: Ā = {x ∈ X |x ∈
/ A}

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 6 / 19
CÁC PHÉP TOÁN TRÊN TẬP HỢP

Tính phân phối

A ∪ (B ∩ C) = (A ∪ B) ∩ (A ∪ C)

Tính kết hợp

A ∩ (B ∪ C) = (A ∩ B) ∪ (A ∩ C)

Công thức De Morgan:

A ∪ B = Ā ∩ B̄

A ∩ B = Ā ∪ B̄

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 7 / 19
BÀI TẬP

Ví dụ .
Cho A = {1, 2, 3} và B = {3, 4, 5, 6}
1 Xác định A ∪ B, A ∩ B và A\B
2 Tìm tất cả các tập con của A

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 8 / 19
PHÉP ĐẾM

Quy tắc cộng


Giả sử một công việc có thể thực hiện bằng một trong
k phương pháp, trong đó:
Phương pháp 1 có n1 cách thực hiện
Phương pháp 2 có n2 cách thực hiện
···
Phương pháp k có nk cách thực hiện,
và hai phương pháp khác nhau không có cách thực
hiện chung. Khi đó, ta có n1 + n2 + · · · + nk cách
thực hiện công việc.

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 9 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Quy tắc nhân


Giả sử một công việc được thực hiện tuần tự theo k
bước, trong đó:
Bước 1 có n1 cách thực hiện
Bước 2 có n2 cách thực hiện,
···
Bước k có nk cách thực hiện.
Khi đó, ta có n1 × n2 × · · · × nk cách thực hiện công
việc.

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 10 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Hoán vị
Một hoán vị của n phần tử khác nhau là một cách sắp
thứ tự của n phần tử đó.
Pn = n!
Chú ý: n! = n(n − 1)!
Quy ước: 0! = 1

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 11 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Chỉnh hợp
Một chỉnh hợp chập k của n phần tử là một bộ được
sắp thứ tự gồm k phần tử khác nhau của một tập hợp
đã cho gồm n phần tử
n!
Akn = (n−k)!

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 12 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Chỉnh hợp lặp


Một chỉnh hợp chập k của n phần tử là một bộ được
sắp thứ tự gồm k phần tử không nhất thiết khác nhau
của một tập hợp đã cho gồm n phần tử
Ākn = nk

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 13 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Tổ hợp
Giả sử Ω có n phần tử,
Một tổ hợp chập k của n phần tử của Ω là một tập con
gồm k phần tử của tập Ω
n!
Cnk = k!(n−k)!

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 14 / 19
GIẢI TÍCH TỔ HỢP

Tổ hợp lặp
Cho 1 tập hợp gồm n phần tử. Một nhóm k phần tử
được lấy có hoàn lại / lặp lại từ tập hợp trên và sắp
theo 1 thứ tự nào đó được gọi là 1 chỉnh hợp lặp chập
k của n phần tử. k có thể lớn hơn n.
Bnk = nk

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 15 / 19
BÀI TẬP

1. Có mấy cách phân phối 15 sản phẩm cho 3 người


sao cho người thứ nhất có 2, người thứ hai có 3 và
người thứ ba có 10 sản phẩm?
2. Có bao nhiêu đường thẳng có thể vẽ qua 30 điểm
(không thẳng hàng) trên mặt phẳng?
3. Trên vòng tròn có 12 điểm. Có mấy cách vẽ dây
cung có các mút là các điểm đã cho? Có bao nhiêu
tam giác nhận các điểm đó là đỉnh?

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 16 / 19
BÀI TẬP

1. Có mấy cách phân phối 15 sản phẩm cho 3 người


sao cho người thứ nhất có 2, người thứ hai có 3 và
người thứ ba có 10 sản phẩm?
2. Có bao nhiêu đường thẳng có thể vẽ qua 30 điểm
(không thẳng hàng) trên mặt phẳng?
3. Trên vòng tròn có 12 điểm. Có mấy cách vẽ dây
cung có các mút là các điểm đã cho? Có bao nhiêu
tam giác nhận các điểm đó là đỉnh?

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 16 / 19
BÀI TẬP

1. Có mấy cách phân phối 15 sản phẩm cho 3 người


sao cho người thứ nhất có 2, người thứ hai có 3 và
người thứ ba có 10 sản phẩm?
2. Có bao nhiêu đường thẳng có thể vẽ qua 30 điểm
(không thẳng hàng) trên mặt phẳng?
3. Trên vòng tròn có 12 điểm. Có mấy cách vẽ dây
cung có các mút là các điểm đã cho? Có bao nhiêu
tam giác nhận các điểm đó là đỉnh?

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 16 / 19
BÀI TẬP

4. Cho 100 sản phẩm gồm 90 sản phẩm tốt và 10 sản


phẩm xấu.
a. Có bao nhiêu cách lấy 10 sản phẩm gồm 8 sản
phẩm tốt và 2 sản phẩm xấu
b. Có bao nhiêu cách lấy 10 sản phẩm từ 100 sản
phẩm đã cho?

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 17 / 19
BÀI TẬP

5. Một khóa số gồm ba vòng khóa, mỗi vòng có mười


chữ số: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Hỏi có tất cả bao
nhiêu mã khóa ?
6. Trong một lớp gồm 30 sinh viên, cần chọn ra ba
sinh viên để làm lớp trưởng, lớp phó và thủ quỹ.
Hỏi có tất cả bao nhiêu cách bầu chọn ?
7. Trong một nhóm ứng viên gồm 7 nam và 3 nữ
a. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người ?
b. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trong đó có đúng 1 nữ ?
c. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trongXÁC
NGÔ THÁI HƯNG (UFM)
đóSUẤT
có &ítTHỐNG
nhấtKÊ 1TOÁN
nữNgày
? 31 tháng 7 năm 2021 18 / 19
BÀI TẬP

5. Một khóa số gồm ba vòng khóa, mỗi vòng có mười


chữ số: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Hỏi có tất cả bao
nhiêu mã khóa ?
6. Trong một lớp gồm 30 sinh viên, cần chọn ra ba
sinh viên để làm lớp trưởng, lớp phó và thủ quỹ.
Hỏi có tất cả bao nhiêu cách bầu chọn ?
7. Trong một nhóm ứng viên gồm 7 nam và 3 nữ
a. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người ?
b. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trong đó có đúng 1 nữ ?
c. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trongXÁC
NGÔ THÁI HƯNG (UFM)
đóSUẤT
có &ítTHỐNG
nhấtKÊ 1TOÁN
nữNgày
? 31 tháng 7 năm 2021 18 / 19
BÀI TẬP

5. Một khóa số gồm ba vòng khóa, mỗi vòng có mười


chữ số: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Hỏi có tất cả bao
nhiêu mã khóa ?
6. Trong một lớp gồm 30 sinh viên, cần chọn ra ba
sinh viên để làm lớp trưởng, lớp phó và thủ quỹ.
Hỏi có tất cả bao nhiêu cách bầu chọn ?
7. Trong một nhóm ứng viên gồm 7 nam và 3 nữ
a. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người ?
b. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trong đó có đúng 1 nữ ?
c. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trongXÁC
NGÔ THÁI HƯNG (UFM)
đóSUẤT
có &ítTHỐNG
nhấtKÊ 1TOÁN
nữNgày
? 31 tháng 7 năm 2021 18 / 19
BÀI TẬP

5. Một khóa số gồm ba vòng khóa, mỗi vòng có mười


chữ số: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Hỏi có tất cả bao
nhiêu mã khóa ?
6. Trong một lớp gồm 30 sinh viên, cần chọn ra ba
sinh viên để làm lớp trưởng, lớp phó và thủ quỹ.
Hỏi có tất cả bao nhiêu cách bầu chọn ?
7. Trong một nhóm ứng viên gồm 7 nam và 3 nữ
a. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người ?
b. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trong đó có đúng 1 nữ ?
c. Có bao nhiêu cách thành lập một ủy ban gồm 3
người trongXÁC
NGÔ THÁI HƯNG (UFM)
đóSUẤT
có &ítTHỐNG
nhấtKÊ 1TOÁN
nữNgày
? 31 tháng 7 năm 2021 18 / 19
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trần Lộc Hùng, Lí thuyết xác suất và thống kê toán học, Nhà xuất
bản giáo dục, (1998).
Nguyễn Thành Cả, Lí thuyết xác suất và thống kê toán học, Nhà
xuất bản lao động, (2010).
Tô Anh Dũng, Lí thuyết xác suất và thống kê toán học, Nhà xuất
bản đại học quốc gia TP HCM, (2007).
Rick Durrett, Elementary Probability for Applications , Cambridge
University , (2009).
Shaledon Ross, A first course in Probability , Pearson , (2010).
Sharpe–De Veaux–Velleman, Business Statistics , Pearson , (2012).

NGÔ THÁI HƯNG (UFM) XÁC SUẤT & THỐNG KÊ TOÁN Ngày 31 tháng 7 năm 2021 19 / 19

You might also like