Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama

2010

Sadržaj:

Uvodna razmatranja................................................................................... 2
1. Sadržaj pojma............................................................................................ 3
1.1. Podjela finansiranja........................................................................... 4
1.2. Samofinansiranje............................................................................... 5
1.3. Finansiranje tuđim sredstvima......................................................... 6
1.4. Otvoreno samofinansiranje............................................................... 7
1.5. Troškovi koji se vremenski razgraničavaju....................................... 9
2. Izvori samofinansiranja........................................................................... 11
3. Prednosti i mane samofinansiranja.......................................................... 11
4. Analitički osvrt na DOO „Dobitak“........................................................ 12
Zaključak................................................................................................ 13
Literatura................................................................................................ 14
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

UVODNA RAZMATRANJA

U osnovi, finansiranje preduzeća predstavlja odluku, odnosno djelatnost

nabavljanja sredstava s kojima je u robno-novčanoj privredi moguće vršiti određena
plaćanja.

Definicija je potpuno jasna kada se radi o osnivanju preduzeća. Međutim, u toku

razvoja preduzeće zadovoljava svoje potrebe za finansijskim sredstvima ili prilivom
finansijskih sredstava kroz odvijanje ciklusa reprodukcije, tj. uz oslobađanja
finansijskih sredstava koja “kruže” u okviru proizvodno-poslovnog procesa, ili
prilivom finansijskih sredstava koja povećavaju masu do tada uloženih finansijskih
sredstava.

2
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

1. SADRŽAJ POJMA

Za sadržaj pojma finansiranja bitna su dva aspekta: priliv likvidnih raspoloživih

finansijskih sredstava, odnosno priliv finansijskih sredstava koja služe zadovoljavanju
dodatnih potreba proizašlih iz povećanja obima reprodukcije preduzeća, ili zbog
nesklada između potrebnih isplata i tekućih priliva finansijskih sredstava.

Ipak, svako povećanje sredstava i njihovih izvora ne predstavlja finansiranje.

Recimo, pored tekućih obaveza, tu se mogu svrstati i povećanja izvora sredstava
uslijed fuzija više preduzeća, prenosa sredstava bez naknade, revalorizacije, porasta
kurseva valuta, i sl. Naime, za sva ova povećanja značajno je da nije proizašao i priliv
finansijskih sredstava, što je jedna od osnovnih odrednica i finansieanja.

Isto tako, često se iznose stavovi koji u pojmu finansiranja obuhvataju i trošenje
i plasiranje finansijskih sredstava. Trošenje sredstava kroz izdatke vezane za nove
investicije ili proizvodno-poslovne procese, svodi se na tehniku disponiranja
novčanim srestvima za namjene koje spadaju u sferu pripreme proizvodnje i sferu
prometa, a ne u finansijsku sferu. Doduše, postoje neki izdaci koji imaju prvenstveno
finansijski značaj, kao izdaci za poreze i doprinose preduzeća, oročavanje sredstava,
davanje novčanih kredita, kratkoročni plasmani u slučaju prevelike solventnosti ili
izdaci povezani s vraćnjem novčanih kredita. Zapravo, za sve novčane izdatke
potrebno je nabaviti finansijska sredstva iz odgovarajućih izvora što ulazi u pojam
finansiranja, dok njihovo trošenje, posebno kroz izdatke iz finansijske sfere, ulazi u
pojam finansijskog poslovanja ili finanijske funkcije koji je širu pojam od pojma
finansiranja.

Često je i shvatanje koje u finansiranju ubraja tzv. preslojavanje sredstava i

izvora sredstava. Preslojavanje sredstava odvija se preko redovnog ciklusa
reprodukcije, a vanredno se pojavljuje u slučaju prodaje sredstava koja nisu
neophodna za odvijanje proizvodno-poslovnog procesa.

Međutim, redovno preslojavanje je u stvari obrtanje sredstava, odnosno

oslobađanje finansijskih sredstava uslijed ubrzavanja obrtaja sredstava u određenom
razdoblju. Inače, ubrzavanje obrtaja javlja se kao posljedica skraćenja roka priliva
novčanih sredstava. Iz toga proizilazi da je za finansijski aspect bitan totalni, a ne
parcijalni obrtaj, bitno je smanjenje ukupnog vremena angažmana finansijskih
sredstava, a ne smanjenje samo u jednoj fazi ili obliku angažmana (npr. pojedine vrste

3
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
zaliha). Prema tome, ubrzanje totalnog obrtaja predstavlja u stvari povećanje
naplaćene realizacije u određenom razdoblju.

Kod vanrednog preslojavanja, vrši se rasprodaja i unovčenje nepotrebnih

sredstava, odnosno oslobađaju se finansijska sredstva koja su već prije nabavljena
finansiranjem. Radi se zapravo o racionalizaciji u preduzeću koja ima za posljedicu
smanjenje potrebe angažmana finansijskih sredstava. To je dio opšteg nastojanja za
racionalizacijom poslovanja preduzeća, I ne može se smatrati finansiranjem. Treba
istaći sa s finansiranjem može ova pojava biti povezana jedino u slučaju kad cijena,
koja se postigne u prodaji, nadmašuje vrijednost tog sredstva po knjigovodstvenoj
vrijednosti. Tada se može i imati određeni višak finansijskih sredstava, koji, po
pravilu, predstavlja dobitak. Taj dobitak, može određenom politikom postati novi
izvor finansiranja.

Prema tome, finansiranje spada u područje finansijske funkcije preduzeća koja

obuhvata: finansiranje, ekonomisanje ili privređivanje finansijskim sredstvima,
politiku I djelatnost plasiranja sredstava u finansijske plasmane izvan vlastite
reprodukcije, te tehno-operativnu djelatnost povezanu s prilivom i odlivom
finansijskih sredstava.

Prema tome, finansiranjem se može smatrati sam onaj priliv finansijskih

sredstava koji povećava ukupni iznos finansijskih sredstava uložen u preduzeća.

1.1. Podjela finansiranja

Za podjelu finansiranja bitan je cilj koji se želi postići. Recimo: osnivačko

finansiranje, finansiranje proširenja, sanaciono finansiranje, finansiranje pojedinačnih
poslova, finansiranje s ciljem da se prebrode kratkotrajne krize likvidnosti,
soloventnosti, te finansiranja u cilju supstitucije dugoročnih tuđih izvora sredstava
vlastitim izvorima.
No, mnogo je češća I važnija podjela finansiranja prema porijeklu izvora
finansijskih sredstava i to: finansiranje vlastitim sredstvima I finansiranje tuđim
sredstvima.
Finansiranje vlastitim sredstvima može biti dvojako. U zemljama tržišne privrede
finansijske sredstva prilikom osnivanja, sanacija ili proširenja daju vlasnici, i to se
naziva vlastitim finansiranjem. Međutim, povećanje mase finansijskih sredstava
uloženih u preduzeće javlja se i kao posljedica raspodjele dohotka ili dobitka koji je

4
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
nastao kao višak prihoda nad rashodima. Ova unutrašnja vrsta finansiranja se naziva
samofinansiranjem.

Prelazeći s vlasničkog stanovišta, neki autori poistovećuju vlastito

finansiranje i samofinansiranje. Međutim, postoji jedna bitna razlika između
finansiranja i samofinansiranja. Za samofinansiranje je uslov rentabilno poslovanje,
dobitak ili višak prihoda nad izdacima. Kod vlastitog finansiranja to ne mora biti
uslov, budući da se javlja prilikom osnivanja preduzeća kad još nema novčanih
priznanja iz poslovanja. Uostalom, ono se može javiti i u toku poslovanja kad
preduzeće posluje na granici rentabilnosti, ili čak u uslovima gubitka (sanacija
preduzeća).

Za finansiranje tuđim sredstvima značajno je da u preduzeću sredstva potiču

izvana na temelju priliva koji nije povezan sa realizacijom, odnosno da ostaju u
preduzeću ograničeno vrijeme.Zapravo je za pravilno shvatanje samofinansiranja,
bitno da se ne poistovećuje finansiranje i priliv finansijskih sredstava. Priliv iz
realizacije može se smatrati finansiranjem samo u onom dijelu koji nije privremeno
ili trajno namijenjem tekućim izdacima za reprodukciju.

1.2. Samofinansiranje

Samofinansiranje se može podijeliti na otvoreno i skriveno, te na trajno i

privremeno. Otvoreno samofinansiranje je moguće vidjeti iz bilansnih podataka o
dohotku ili dobitku. Skriveno samofinansiranje odnosi se međutim, na onaj dio
viška tekućih priliva nad odlivom koji iz bilo kojih razloga nije u bilansima iskazan
kao dohodak. Trajnim samofinansiranjem može se smatrati onaj dio otvorenog
samofinansiranja koji se definitivno opredeljuje za investicije (pojam trajnosti ne treba
shvatiti apsolutno, jer u slučaju gubitka nastaje process suprotan samofinansiranju
zbog smanjivanja vlastitih sredstava). Privremeno samofinansiranje odnosi se na
skriveno samofinansiranje, na samofinansiranje iz viška priliva u toku godine i na
finansiranje iz rezervnih fondova preduzeća.

Dakle, kapacitet finansijskih sredstava preduzeća povećava se vlastitim

finansiranjem, samofinansiranjem i kreditiranjem, odnosno smanjuje se vraćanjem
kredita, povlačenjem sredstava vlastitog finansiranja i gubitkom. Inače prilive i odlive
finansijskih sredstava, moguće je podijeliti u dvije vrste: na tekuće, koji su povezani s
odvijanjem proizvodno-poslovnog procesa, tj. tekuću reprodukciju, i na finansijske
koji su povezani s tržištem novca i kapitala. Veza između ove dvije vrste finansijskih

5
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
tokova su samofinansiranje i gubitak. U stvari izvori povećanja sredstava mogu se
nazvati izvorima finansiranja. A to su zapravo i vrste finansiranja.

Problem odlučivanja o visini finansiranja, tj. struktuiranju izvora finansijskih

sredstava, treba razmatrati s više gledišta koja otkrivaju relevantnu strukturu i efekte
na ekonomiku preduzeća. Najsvrsishodnije je razmatrati tu problematiku s gledišta:
rentabilnosti, solventnosti I odnosa, uticaja I zavisnosti od tržišta novca I kapitala.

Gledište rentabilnosti posmatra izvore finansijskih sredstava podijeljene na

vlastite i tuđe. Pri tom, treba podvući, da obično nije moguće niti je ekonomski
racionalno finansiranje samo s jednom vrstom izvora finansiranja.

Samofinansiranje pada u finansiranje vlastitim sredstvima, ali je bitno razmotriti

kakve troškove izaziva korišćenje pojedinih vrsta finansiranja. To su zanimljive
dvije vrste troškova: troškovi finansiranja i troškovi korišćenja finansijskih sredstava.

Prva grupa troškova nastaje u toku priprema finansiranja, a odnosi se na izdatke

povezane s nabavljanjem finansijskih sredstava do časa kad preduzeće može početi
koristiti sredstva. Za te troškove značajno je da su jednokratni i ne zavise o dužini
korišćenja sredstava. Po pravilu, ovi troškovi su veći od finansiranja vlastitim
sredstvima, a naročito kada se emituju deonice i oporezuje dobitak.

1.3. Finansiranje tuđim sredstvima

Finansiranje tuđim sredstvimaima za posljedicu opterećenje fiksnim izdacima

za kamate i za otplate kojih nema kod samofinansiranja. Prema tome, povećava se
broj i iznos novčanih izdataka, tako da postoji veći rizik nemogućnosti usklađivanja
novčanih primanja i izdataka. Ovaj rizik nastoji se izbeći preciznim planiranjem i
predviđanjem priliva i odliva novčanih sredstava, te njihovim usklađivanjem po
vremenu i iznosima.

Ovo finansiranje može za preduzeće biti rizično i zbog mogućnosti privremenog

otkazivanja i povlačenja tuđih sredstava.to se može dogoditi i kod nekih vrsti
tzv.vlastitog finansiranja. Za davaoca sredstava važno je da preduzeće u slučaju
otkaza daljeg korišćenja, raspolaže određenim sredstvima, bilo novčanim, bilo u
obliku materijalnih sredstava koje je moguće unovčiti. Za preduzeće je važno da u
slučaju nužnosti povrata sredstava ne dođe u opasnost da prisilno unovčenje ima za
posljedicu nemogućnost proizvodno-poslovne aktivnosti u dotadašnjem obimu. To se
može dogoditi u slučaju prisilnog unovčenja sijela osnovnih sredstava. Opisani rizik

6
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
naziva se rizikom vodoravne solventnosti ili likvidnosti preduzeća, dok za davaoca
sredstava taj rizik predstavlja rizik sigurnosti.

Radi izbjegavanja pomenutih rizika, nastala su tzv.pravila finansiranja.

Vertikalna pravila posmatraju izdvojeno odnos vlastitih i tuđih izvora sredstava, dok
vodoravna tretiraju odnos između pojedine vrate sredstava i pojedinih oblika
sredstava. Između tih pravila najpoznatije je tzv.pravilo skladnosti rokova, koje
podrazumijeva da rokovi pretvaranja pojedinih vrsta sredstava u novčani oblik,
odgovaraju rokovima dospijeća pojedinih vrsta izvora sredstava. Iako striktno
pridržavanje navedenog pravila ne osigurava a priori vertikalnu solventnost
preduzeća, pak se smatra da pridržavanje tog pravila pozitivno utiče na održavanje
finansijske stabilnosti preduzeća.

Pored toga, pri određivanju vrste finansiranja, za preduzeće je vrlo važno da mu

se ne okrnji sloboda odlučivanja u poslovnim odlukama. Izbjegavanje tih uticaja
moguće je postići samofinansiranjem.

Ipak,i teorija i praksa slažu se da nije moguće propisati jedinstveno pravilo

optimalne structure izvora finansiranja. Preostaje zapravo, jedina mogućnost da se
prilikom poslovnih odluka na području finansiranja, uzmu u obzir i razmotre svi
relevantni i pomenuti faktori. Pri tom, treba istaći da u pojedinim slučajevima, i pored
saznanja o prednosti određene vrste finansiranja, neće biti moguće to ostvariti. Naime,
u dinamici poslovanja i potrebi hitnosti finansiranja objektivno je teško “sagledati”
koncepciju finansiranja koja bi po drugim kriterijumima imala prednost. Posebno to
važi za samofinansiranje koje po pravilu podrazumijeva duže vrijeme za akumuliranje
sredstava, a koje nije uvijek moguće uskladiti sa potrebama iz zahtjeva za
iskorišćenjem povoljne konjukture, s kratkoročnim finansiranjem prevazilaženja kriza
solventnosti, ili s izvršenjem pojedinog posla i zadatka po osnovu sezonskih oscilacuja
u obimu reprodukcije.

1.4. Otvoreno samofinansiranje

Otvoreno samofinansiranje je finansiranje iz dohotka ili dobitka. Veličina

dohotka je iskazana u bilansu uspjeha, odnosno na priznatim načelima bilansiranja,
kao razlika između prihoda i rashoda, s tim što u rashode nisu uračunata primanja
zaposlenih. Prihodi i rashodi su kategorije koje se mogu razlikovati od kategorija
prihoda i izdataka koji su relevantni za finansiranje. Naime, prihodi i rashodi se
javljaju kao komponente za izračunavanje tzv.periodičnog uspjeha kao dijela totalnoh

7
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
uspjeha koji se može doznati samo na kraju postojanja preduzeća kada se cjelokupna
sredstva pretvore u novac. To znači, da se tek s aspekta totalnog uspjeha izjednačuje
kategorija prihoda i rashoda s kategorijom priliva i odliva novčanih sredstava.

Zapravo, s gledišta finansiranja, dohodat na temelju fakturisane realizacije ne

može biti mjerodavan za prosuđivanje samofinansiranja. Na to ukazuje činjenica, da
preduzeće koje prodaje svoje proizvode na kredit, mora za isti nivo novčanih izdataka
u određenom eazdoblju finansiranjem angažovati veći iznos izvora finansiranja od
onog preduzeća koje prodaje svoje proizvode za gotovo. Drugim riječima, ukoliko
preduzeće želi investirati finansijska sredstva u visini nenaplaćene realizacije, mora
angažovati dodatne izvore finansiranja.

Isovremeno, treba imati u vidu da prihodi od prodaje osnovnih sredstava ne

ulaze u prihod koji čine dohodak, već eventualna pozitivna razlika uzmeđu postignute
prodajne vrijednosti i neotpisane vrijednosti. Iako je tu riječ o samofinansiranju ovaj
prihod nije iskazan u veličini dohotka.

Rashodi s kojima se smanjuju prihodi, takođe ne moraju biti vremenski

povezani s izdacima. Nenaplaćena realizacija se može smatrati faktorom
samofinansiranja, odnosno ni rashodi koji se odnose na neplaćenu realizaciju ne mogu
se uzeti u obzir nezavisno od toga da li je novčani izdatak već izvršen. Isto tako ni
rashodi kao što su: otpis potraživanja, manjkovi na sredstvima ili negativne razlike
vremenskih razgraničenja, ne bi se smjele uzimati u obzir pri utvrđivanju obima
samofinansiranja.

Dakle, izvjesna problematika ukazuje, da su visina dohotka s gledišta

finansiranja, ne može potpuno tačno odrediti jer se ne mogu izbjeći uticaji
knjigovodstveno-bilansne tehnike. Takav dohodak odgovarao bi okvirno razlici
između prihoda koji se temelji na stvarnom prilivu novčanih sredstava i srazmjernom
dijelu rashoda koji se odnose n ate prihode.

Pored visine dohotka, na obim otvorenog samofinansiranja, utiče unutarnja

deoba dohotka na lične dohotke i fondove. Deobi se često, inače prilazi s aspekta
ličnih dohodaka, a ređe s aspekta fondova. Tada je ostatak dohotka na fondove,
potpuno rezidualna vrijednost. Tu nema politike. S obzirom da su izdvajanja u
fondove izvor samofinansiranja, ostaje pitanje: da li postoji potrebni minimum
samofinansiranja? Taj minimum se ne može izračunati, ali se okvirno može
procijeniti. Naime, minimum samofinansiranja mora osigurati neokrnjenu
reproduktivnu sposobnost preduzeća, odnosno ne sadrži iznos za finansiranje
dotadašnjeg obima reprodukcije. Visina tog iznosa mora odgovarati: iznosu porasta

8
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
cijena osnovnih sredstava koji se ne mogu nadoknaditi otpisivanjem (1), iznosu
porasta vrijednosti zaliha na kraju obračunskog razdoblja u odnosu na početne zalihe
ukoliko za taj iznos nije dobijen dugoročni kredit za obrtna sredstva (2) i konačno,
iznos potreban za otplate dugoročnih kredita koji nadmašuju slobodna sredstva
protivvrijednosti amortizacije (3).

Uz to, da bi se minimumom samofinansiranja osiguralo održanje finansijske

stabilnosti, ne smije se taj minimum upotrijebiti za nove investicije. Zapravo, time bi
se trajnije investirala sredstva u proširenje obima reprodukcije, a i poremetila
finansijske stabilnost u okviru dotadašnjeg obima reprodukcije.

Inače, otvoreno samofinansiranje se iskazuje u pasivi bilansa u obliku rezervi

koje zajedno s osnovnom glavnicom čine vlastite izvore sredstava preduzeća. Pri tom,
kao otvoreno samofinansiranje može se smatrati izdvajanje u rezervne fondove.
Fondovi rezervi preduzeća ne mogu se smatrati samofinansiranjem ukoliko postoji
obaveza vraćanja privremeno korišćenih sredstava rezervnih fondova. Ova sredstva su
slična tuđim sredstvima koje je potrebno vratiti samo što rok nije preciziran kao kod
finansiranja tuđim sredstvima.

Konsideracije tzv.skrivenog samofinansiranja često vode u pogrešnu sliku o

ostvarenom obimu samofinansiranja na temelju bilansnih podataka. Relevantna su
odstupanja redovnih rashoda od izdataka, naročito kod dvije vrste rashoda i to: kod
troškova koji se vremenski razgraničavaju i kod amortizacije.

1.5. Troškovi koji se vremensi razgraničavaju

Od troškova koji se vremensi razgraničavaju prvenstveno treba razmotriti

troškove investicionog održavanja. U ovom slučaju izdaci su manji od ukalkulisanih
iznosa, odnosno višak ovog iznosa se ne likvidira u obračunskom razdoblju, već se
prenosi u narednu godinu. Preduzeća mogu u granicama akumulativnosti proizvoljno
povećavati kalkulativne troškove, i na taj način smanjiti dohodak iskazan u bilansu. Po
pravilu, to ukalkulisanje određenih iznosa investicionog održavanja bez obzira na
izdatke, predstavlja stvaranje rezervi za buduće izdatke. Čak i pod pretpostavkom da
se ukalkulisanje vrši isključivo s ciljem stvaranja rezervi za buduće planirane izdatke,
dolazi do odstupanja između rashoda I izdataka. Finansijska sredstva u
protivvrijednosti te razlike mogu se, sve do pojave za investicionim održavanjem,
upotrijebiti za finansiranje. S obzirom na krajnji cilj rezervisanja tih sredstava, te se

9
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010
sredstva mogu upotrebljavati samo u relativno kratkoročnije plasmane, a to
predstavlja privremeno samofinansiranje.

Preduzeće, međutim, može kalkulisati u troškove i znatno veće iznose, i to

najčešće zbog izbjegavanja oporezivanja dohotka ili zbog smanjenja nerealnih
zahtjeva za deobom dohotka u korist ličnih dohodaka. Inače, ovi iznosi mogu se
upotrijebljavati za dugoročne plasmane kao da se radi o otvorenom samofinansiranju.

Na visinu redovnih rashoda koji utiču na iskazivanje visine dohotka utiče i

visina obračunate amortizacije. Knjigovodstveno gledano, obračunata amortizacija
predstavlja evidentiranje gubljenja vrijednosti osnovnih sredstava kao posebne vrste
troškova preduzeća, a istovremeno se evidenciono vrši rezervisanje dijela izvora
sredstava koji pritiču iz realizacije. Prema tome, troškovi ili rashodi amortizacije su
vremenski vrlo neusklađeni s izdacima za zamjenu dotrajalih osnovnih sredstava, pa
se akumulirani iznosi mogu upotrijebiti za podmirenje potreba novčanih izdataka za
ostale svrhe. Između ostalog, ti se novčani iznosi mogu upotrijebiti i za proširenje
kapaciteta na temelju kojeg dolazi do povećanja obima reprodukcije kad dosadašnja
osnovna sredstva još nisu dotrajala i rade normalnim kapacitetom. Upravo, taj primjer
ukazuje da sredstva u protivvrijednosti amortizacije predstavljaju vrstu finansiranja
koje je po svom postanku istovetno sa samofinansiranjem iz dohotka, samo što se to
radi o skrivenom samofinansiranju, odnosno što nije identična svrha upotrebe tih
sredstava.

Česta su mišljenja koja poriču shvatanja amortizacije kao skrivenog

samofinansiranja. Takva mišljenja polaze s gledišta bilansnih načela vrednovanja
imovine preduzeća, čemu je prilagođena i bilansna tehnika. Važno je uočiti, da se u
bilansu ne iskazuje nikakvo povećanje vrijednosti sredstava i njihovih izvora. Naime,
kupovinom novog osnovnog sredstva, smanjuju se novčana sredstva a povećava
vrijednost osnovnih sredstava. Za finansijsko gledište, na kojem se temelji shvatanje
pojma samofinansiranja, nije pojam vrijednosti istovjetan s pojmom vrijednosti na
osnovu bilansnih načela. To se najbolje vidi u visini potraživanja iz realizacije. S
finansijskog gledišta potraživanje predstavlja angažman finansijskih sredstavakoja su
bila utrošena u proizvodno-poslovnom procesu. Tek u času naplate, novčanim
prilivom izjednačava se vrijednost s finansijskog i s imovinskog gledišta. Tako se i
amortizacija, s finansijskog gledišta, posmatra kao akumulacija sredstava iz realizacije
koju je moguće upotrijebiti kao pokriće potreba preduzeća za izdacima, a ne kao
činilac procjene imovine, kako to tretiraju bilansna načela. Odnosno, potrebe za
finansiranjem, proizilaze iz potrebnog iznosa izdataka povezanih uz određeni obim i
vrijednost reprodukcije, a ne iz procjene vrijednosti oblika materijalnih sredstava.

10
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

2. IZVORI SAMOFINANSIRANJA

 Interni izvori samofinansiranja:

 amortizacija
 naplaćena glavnica dugoročnih plasmana
 akumulacija
 efekti revalorizovanja

 Externi izvori samofinansiranja:

 emisija deonica
 ulaganje kapitala inokosnog vlasnika
 prodaje internih deonica sa popustom
 novih trajnih uloga trećih lica
 prodaje dugoročnih obveznica iznad njihove nominalne vrednosti

3. PREDNOSTI I MANE SAMOFINANSIRANJA

Prednosti:

- najjeftiniji oblik finansiranja procesa reprodukcije,

- veća samostalnost u vodjenju finansijske politike i
- eliminiše se rizik nelikvidnosti.

Mane:

- nedovoljna uskladjenost raspoloživih novčanih sredstava sa kratkoročnim i

dugoročnim potrebama za novčanim sredstvima,
- negativan uticaj na rast cena proizvoda i usluga.

11
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

4. ANALITIČKI OSVRT NA DOO „Dobitak“

DOO „Dobitak“ je preduzeće koje se bavi preradom drveta. Nalazi se u
neposrednoj blizini opštine Rožaje. Preduzeće je osnovano 2000 god.

DOO "Dobitak" se finansira isključivo iz sopstvenih prihoda - prodaja

prerađenog drveta (grede, colarica, čista građa, obla građa, itd.).

Pored redovnih prihoda od obavljanja prerađivačke djelatnosti DOO "Dobitak"

ostvaruje i vanredne prihode pružanjem i drugih usluga iz svoje djelatnosti. Kao na
primjer prevoz prerađene robe drugih proizvođača, iznajmljivanje radnog prostora,
iznajmljivanje mašina za vuču građe, iznajmljivanje mašina za preradu građe.

Dosadašnji tok finansiranja nikada nije doveo do tkz. minusa u ostvarenoj

dobiti. Preduzeće je uvijek poslovalo sa pozitivnim kapitalom.

12
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

ZAKLJUČAK
Poslovanje ni jednog preduzeća se ne može zamisliti bez odgovarajćih
proizvodnih resursa, a ljudi, sa svim svojim sposobnostima, predstavljaju jedan od tih
resursa koji se naziva ljudski resurs. Ljudski resursi su veoma važni za preduzeća iz
dva razloga:

Ljudi utiču na ekonomsku efikasnost preduzeća. Oni kreiraju i proizvode robe i

usluge, kontrolišu kvalitet, plasiraju proizvode, upravljaju finansijskim sredstvima, te
utvrdjuju opštu strategiju i ciljeve organizacije. Bez efektivnih ljudi preduzeće ne bi
nikada moglo ostvariti svoje ciljeve.

Ljudski resursi čine značajan izdatak ili trošak poslovanja. U zapadnim

zemljama, posebno u velikim preduzećima, troškovi radne snage čine 20-30%
ukupnih troškova, negde čak i do 50%. U privredama u tranziciji, zbog nižih cena
radne snage, ovaj procenat je nešto niži, ali nije nimalo zanemariv.

Pod ljudskim resursima se podrazumeva ukupan duhovni i fizički potencijal

zaposlenog, kako skriveni tako i korišćeni potencijal. Osnovu tretiranja ljudi kao
resursa čini težnja da se ovaj potencijal izjednači u tretmanu sa ostalim poslovnim
resursima preduzeća, kako u pogledu troškova, tako i u pogledu njegove funkcionalne
veze sa procesom rada.

Ljudski resursi raspolažu znanjem koje je neophodno za obavljanje radnih

aktivnosti i razvoj preduzeća. Oni poseduju inovatorske kvalitete, intelektualne,
biološke i fiziološke potencijale bez kojih se ne može odvijati proces rada.
Pribavljanje ovog resursa i njegovo radno angažovanje je ključni zadatak
menadžmenta preduzeća. Zbog toga se i čitav koncept tretiranja zaposlenih u
preduzeću kao ljudskog resursa razvio u okviru menadžmenta, i to u onoj fazi
njegovog razvoja kada je nadležnost za obavljanje značajnog dela aktivnosti vezanih
za zaposlene preneta sa kadrovskog menadžera na ostale menadžere u preduzeću.

13
 Menadžment u Saobraćaju i Komunikacijama
2010

LITRATURA:

 Prof.dr. Vuk Ognjanović – Finansijki menadžment – Fakultet

za menadžment u saobraćaju i komunikacijama, Berane

 Vježbe kod prof. Damira Destanovića

 Predavanja kod prof. dr Vuka Ognjanovića

 Plan i program poslovanja DOO „Dobitak“

14