თემისთვის 1,

1. ეკონომიკა წარმოდგენილია შემდეგი განტოლებით: C=30+0,5Y; I=150-8i; სამომხმარებლო

დანახარჯები შეადგენს 530; საპროცენტო განაკვეთი 7%; სახელმწიფო ხარჯები 170;

გამოიანგარიშეთ სავაჭრო ბალანსის სალდო.

ამოხსნა:
რამდენადაც C=30+0,5Y  Y=2(C-30), ვიცით С=530  Y=1000
რამდენადაც I=150-8i, ხოლო i=7%  I=150-8*7=94, ე.ი. I=94
ვიცით, რომ S=(Y-C-G)=1000-530-170=300, ე.ი. S=300
ვიცით Y=C+G+I+NX  Y-C-G=I+NX(CA)  S=I+NX(CA)  NX=S-I=300-94=206
ე.ი. NX=206

2. კონომიკაში გვაქვს შემდეგი მონაცემები:

ა) მიმდინარე ოპერაციების ბალანსია CA=50;

ბ) კაპიტალითა და ფინანსური ინსტრუმენტებით ოპერაციათა ბალანსია KFA=-60;
გ) ოფიციალური რეზერვების ცვლილებაა ΔR=+10;
დ) სტატისტიკურ ცდომილებას ადგილი არ აქვს.
მოცემულ შემთხვევაში ადგილი აქვს თუ არა საგადასახდელო ბალანსის პასივს ან აქტივს?
ამოხსნა:

რამდენადაც CA+KFA+ΔR+ε=0, 50+(-60)+10+0=0, საგადასახდელო ბალანსი

დაბალანსებულია;
3. ცნობილია, რომ ღია ეკონომიკაში საშინაო ინვესტიციები არის 700 პ.ე., კერძო
დანაზოგი 1100 პ.ე., სახელმწიფო დანაზოგი 100 პ.ე. (მონაცემები წარმოდგენილია წლის
განმავლობაში), გამოიანგარიშეთ:
მიმდინარე ოპერაციების სალდო;

ამოხსნა:
ვიცით, რომ Sn=SP+Sg=1100+100=1200; Sn=I+NX(CA)  NX(CA)=Sn-I=1200-700=500 ;
4. ეკონომიკაში გვაქვს შემდეგი მონაცემები:

SP=-50+0,2(Y-T) – კერძო სექტორის დანაზოგის ფუნქცია

I=100-5R - ინვესტიციების ფუნქციაა
სამომხმარებლო ხარჯები შეადგენს 530, საპროცენტო განაკვეთი ტოლია 7%, ხოლო ბიუჯეტიდ
პროფიციტი BS=10.
აღნიშნული მონაცემების საფუძველზე გამოიანგარიშეთ მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშის
სალდოაღნიშნული მონაცემების საფუძველზე გამოიანგარიშეთ მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშის
სალდო.
 ამოხსნა:
პირველი გზა:
პირადი (კერძო) დანაზოგი
Sn=SP+Sg;
SP=Y-T-C  Y-T=SP+C= SP+530, ე.ი. Y-T=SP+530, ჩავსვათ ეს კერძო დანაზოგის ფუნქციაში [SP=-
50+0,2(Y-T)], მაშინ SP=-50+0,2(SP+530)  SP=70
ბიუჯეტის პროფიციტი ისევ საზოგადოებრივი დანაზოგია, ანუ BS=T-G=Sg=10, ანუ Sg=10;
ვიცით, რომ საერთო დანაზოგი: Sn=SP+Sg=70+10=80; ე.ი. Sn=80;
I=100-5R=100-5*7=65, ე.ი. I=65;
NX(CA)=Sn-I=80-65=15, ე.ი. NX(CA)=15.

მეორე გზა:
პირადი (კერძო) დანაზოგი
თუ კერძო დანაზოგის ფუნქციაა SP=-50+0,2(Y-T), მაშინ მოხმარების ფუნქცია იქნება C=50+0,8(Y-T).
სადაც (Y-T) - განსაკარგავი შემოსავლებია  (Y-T)=(C-50)/0,8=(530-50)/0,8=600 (Y-T)=600; ჩავსვათ ეს
კერძო დანაზოგის ფუნქციაში [SP=-50+0,2(Y-T)], მაშინ SP=-50+0,2*600=70 ე.ი. SP=70;
ბიუჯეტის პროფიციტი ისევ საზოგადოებრივი დანაზოგია, ანუ BS=T-G=Sg=10, ანუ Sg=10;
ვიცით, რომ საერთო დანაზოგი: Sn=SP+Sg=70+10=80; ე.ი. Sn=80;
I=100-5R=100-5*7=65, ე.ი. I=65;

5. ცნობილია, რომ საგადასახდელო ბალანსში გაერთიანებული ოპერაციები

განსაზღვრულ წელს ხასიათდებოდენ შემდეგი მონაცემებით (აშშ მლრდ. დოლ.);
საქონლის ექსპორტი 303,4

საქონლის იმპორტი 191,8

მომსახურების ექსპორტი 41,7

მომსახურების იმპორტი 61,35

რეზიდენტებიდან მიღებული პირველადი შემოსავლები 35,8

არარეზიდენტებზე გადახდილი პირველადი შემოსავლები 76,0

რეზიდენტებიდან მიღებული მეორადი შემოსავლები 8,8

არარეზიდენტებზე გადახდილი მეორადი შემოსავლები 11,3

კაპიტალით ოპერაციების ანგარიშის დებიტორული სალდოს

11,6
აბსოლუტური მნიშვნელობა
საქართველოს რეზიდენტების პირდაპირი ინვესტიციები
უცხოეთში, საქართველოს საერთაშორისო ფინანსური აქტივების 46,1
გაზრდა
არარეზიდენტების მიერ საქართველოში პირდაპირი უცხოური 38,7
 ინვესტიციების გაზრდა საქართველოში, საქართველოს
საერთაშორისო ვალდებულებების გაზრდა
საქართველოს რეზიდენტების პორტფელური ინვესტიციები
უცხოეთში, საქართველოს საერთაშორისო ფინანსური აქტივების 10,9
გაზრდა
არარეზიდენტების მიერ საქართველოში პორტფელური უცხოური
ინვესტიციების გაზრდა საქართველოში, საქართველოს 8,2
საერთაშორისო ვალდებულებების გაზრდა
საქართველოს რეზიდენტების ფინანსურ დერივატივებში
9,9
განთავსებები უცხოეთში,
საქართველოს არარეზიდენტების ფინანსურ დერივატივებში
13,1
განთავსებები საქართველოში,
საქართველოს რეზიდენტების უცხოეთში სხვა ინვესტიციები 7,5

საქართველოს არარეზიდენტების საქართველოში სხვა 26,6

ინვესტიციები
ოფიციალური რეზერვების ცვლილება ,,,,

სტატიის „წმინდა შეცდომები და გამოტოვებები“ დებიტორული

1,2
სალდოს აბსოლუტური მნიშვნელობა

მიმდინარე წელს საე4რთაშორისო სავალუტო ფონდიდან დაფინანსება და სხვა

ფინანსური დაფინანსება ქვეყანას არ მიუღია. აღნიშნულ მონაცემებზე დაყრდნობით
გამოიანგარიშეთ:
5.1. სავაჭრო ბალანსის სალდო;
5.2. მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშის სალდო;
5.3. კაპიტალითა და ფინანსური ინსტრუმენტებით ანგარიშის სალდო;
5.4. განსახილველ პერიოდში შემცირდა თუ გაიზარდა ოფიციალური რეზერვები;
5.5. განსაზღვრეთ საგადასახდელო ბალანსის საერთო (ჯამური) სალდოს
აბსოლუტური მნიშვნელობა.
ამოხსნა:

6. იმპორტის ფუნქცია წარმოდგენილია შემდეგი სახით IM=50+0,4Y. თუ

შემოსავალი (Y) წარმოადგენს 250 პ.ე., სავაჭრო ბალანსის დეფიციტი ტოლია 100, რა იქნება
ექსპორტის სიდიდე?

ამოხსნა:
a) NX=EX-IM,  EX=NX+IM (1)
 b) რამდენადაც IM=50+0,4Y, ხოლო Y=250, მაშინ IM=50+0,4*250=150, ანუ IM=150 (2)
c) ამოცანის პირობიდან ვიცით, რომ ადგილი აქვს სავაჭრო ბალანსის დეფიციტს,
მაშასადამე NX=-100 (3)
d) ჩავსვათ (2) და (3) ფორმულაში (1), მაშინ EX=-100+150=150, ე.ი. EX=50

7. ქვემოთ წარმოდგენილი მონაცემების საფუძველზე, გამოიანგარიშეთ: სავაჭრო

ბალანსის, მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშის, კაპიტალითა და ფინანსური ინსტრუმენტებით
ოპერაციების ანგარიშისა და საგადასახდელო ბალანსის სალდო.
ქვეყანა იყენებს ფიქსირებული სავალუტო კურსის სისტემას, განსაზღვრეთ სავალუტო
ინტერვენციების მოცულობა, რომელიც უნდა განახორციელოს ეროვნულმა ბანკმა?
1. საქონლის ექსპორტი შეადგენს 19650 აშშ დოლარს;
2. საქონლის იმპორტი შეადგენს 21758 აშშ დოლარს;
3. ქვეყნის მოქალაქეები უცხოეთში განთავსებული ინვესტიციებიდან ღებულობენ
შემოსავლებს დივიდენდების სახით მოცულობით 3621 აშშ დოლ.;
4. ქვეყანა უცხოელ ინვესტორებს დივიდენდის სახით უხდის 1394 აშშ დოლარს;
5. ამ ქვეყნის ხარჯები ტურიზმზე შეადგენს 1919 აშშ დოლარს;
6. ქვეყნის შემოსავლები ტურიზმიდან შეადგენს 1750 აშშ დოლარს;
7. ქვეყნის ცალმხრივი მიმდინარე ტრანსფერები შეადგენს 2388 აშშ დოლარს;
8. ქვეყნიდან კაპიტალის გადადენა შეადგენს 4174 აშშ დოლარს;
9. ქვეყანაში კაპიტალის შემოდენა შეადგენს 6612 აშშ დოლარს

ამოხსნა:
a) სავაჭრო ბალანსი: 1-2=19650-21758=2108;
b) მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშის სალდო: 1-2+3-4-5+6+7=2108+21758+3621-1394-
1919+1750+2388=28312
c) კაპიტალითა და ფინანსური ინსტრუმენტებით ოპერაციების ანგარიშის სალდო:
9-8=6612-4174=2438;
d) საგადასახდელო ბალანსის სალდო: 28312+2438=30750;
e) ეროვნულმა ბანკმა უნდა განახორციელოს საგადასახდელო ბალანსის
პროფიციტის რაოდენობის უცხოური ვალუტის შესყიდვა: 30750

8. დოლარის კურსი შვეიცარულ ფრანკთან მიმართებით (ფრანკი/დოლარი) შეადგენს 1

დოლარი - 1,2513 ფრანკი, დოლარის კურსი ევროსთან მიმართებით (ევრო/დოლარი) კი - 1
დოლარი - 0,7822 ევრო. რა იქნება ევროს კროს კურსი ფრანკში (ფრანკი/ევრო)?

ამოხსნა:
1$ - 1,2513 ფრანკი;
 1$ - 0,7822 ევრო;
მაშასადამე:
0,7822 ევრო - 1,2513 ფრანკი
1 ევრო - X ფრანკი
X=1,2513/0,7822=1,5997

9. დავუშვათ ფუნქციონირებს ოქროს სტანდარტი და აშშ დოლარს აქვს ოქროს

ფიქსირებული შემადგენლობა 1 უნცია ოქრო - 25,40 დოლარი (დოლარი/უნცია), ხოლო
ბრიტანულ ფუნტს - 1 უნცია ოქრო - 6,25 ფუნტი სტერლინგი (ფუნტი/უნცია), მაშინ ფუნტი
სტერლინგის გაცვლითი კურსი დოლართან მიმართებით (დოლარი/ფუნტზე) იქნება:

ამოხსნა:
6,25 ფ.სტ - 25,40 $
1 ფ.სტ - X$
მაშინ X=25,40/6,25=4,064, ე.ი 1 ფ.სტ=4,064 $

10. ევროს ოფიციალური კურსი შემცირდა 1 EUR-0,9660 USD-დან 1 EUR-0,9550 USD-მდე,

გამოიანგარიშეთ რამდენი პროცენტით მოხდა დოლარის რევალვაცია?

ამოხსნა:
a) 1 EUR-0,9660 USD
X EUR - 1 USD
მაშინ X=1/0,9660=1,0352, ე.ი 1 USD=1,0352 EUR;
b) 1 EUR-0,9550 USD
X EUR - 1 USD
მაშინ X=1/0,9550=1,0471, ე.ი 1 USD=1,0471 EUR;
a) მაშასადამე დოლარის რევალვაცია მოხდა 1 USD=1,0352 EUR -დან 1 USD=1,0471 EUR -
მდე;
b) დოლარის რევალვაცა მოხდა: 1,0352*X/100=(1,0471-1,0352) X=1,15% -ით

11. ცხრილში მოცემულია 7 ქვეყანა, რომელიც წარმოადგენს აშშ ყველაზე მთავარ

პარტნიორ ქვეყანას. 1 და 2 სვეტში მოცემულია თითოეული ამ ქვეყნისთვის
ნომინალური სავალუტო კურსები დოლართან მიმართებაში 1990 – 1996 წლებში
დოლართან პირდაპირი კოტირებით (მაგალითად 1 მარკა – 0,552 დოლარი). 3 სვეტი
შეიცავს ინფორმაციას ნომინალური სავალუტო კურსის ინდექსის ცვლილებაზე იმავე
პერიოდში. სვეტი 4–6 მოცემულია ინფორმაცია შესაბამისად აშშ–ს ექსპორტის,
იმპორტის და სავაჭრო ბრუნვის შესახებ თითოეულ ამ პარტნიორ ქვეყნებთან. სვეტ 7 –
ში მოცემულია ინფორმაცია თითოეული ქვეყნის სავაჭრო ბრუნვის წილი აშშ–თან,
 რომელიც მიიღება თითოეული ქვეყნის სავაჭრო ბრუნვის (სვეტი6) აშშ–ს ამ ქვეყნებთან
მთლიანი ბრუნვის მაჩვენებელზე [(Xtotal+Mtotal)=385 207 მლნ. $] გაყოფით.

ოპერაცი 1 2 3=2 4 5 6=4+5 7=6/ 8=∑3 9 10 11=2 12= 13=

ა /1 385 x7 X 11/ ∑12x7
207 10/1 1
38
w=
PnE PrE
აშშ საგარეო (Xi+ En E = Er=
= = ErE =
E0 En ვაჭრობა 1996 წ. Mi)/ Σi(Pre სფი En*(P
En / Er/ Σi(Prex Wi)
(მლნ. $) (Xt+ x Wi) f/Pd)
E0 E0
Mt)
199 199 EX+I 1996 199 199 199
1990 EX IM 1996 1996 1996
6 6 M 0 6 6
საფრანგ 0,1 0,7 1045 0,04 0,033 167 0,8
0,237 7959 18409 100 0,201 0,0407
ეთი 66 00 0 8 6 ,3 49
0,5 1,0 1154 2695 0,10 0,100 121 0,8
გერმანია 0,552 38500 100 0,488 0,0883
56 07 8 2 0 7 ,0 83
0,001 0,0 0,6 1103 0,04 0,028 214 0,001 1,0
იტალია 5468 16503 100 0,0444
2 008 67 5 3 6 ,0 2 34
დიდი 1,6 0,7 1379 1720 0,08 0,057 152 0,7
2,278 31000 100 1,812 0,0636
ბრიტ. 4 20 1 9 0 6 ,5 96
0,7 0,8 6109 7264 13373 0,34 0,306 155 0,9
კანადა 0,855 100 0,849 0,3445
54 82 2 7 9 7 ,4 93
0,004 0,0 1,5 2764 8454 11215 0,29 0,456 115 1,3
იაპონია 100 0,006 0,3815
4 069 68 7 8 2 1 2 ,4 11
0,043 0,0 0,0 1458 2032 0,09 0,001 462 0,002 0,5
მექსიკა 34940 100 0,0489
6 007 16 2 2 1 4 5,0 3 38
აშშ
38520 138 აშშ ∑
შედეგი 1,00 ∑ 100
7 ,0 1,012
0,983
ნომინალური ეფექტური სავალუტო კურსი (EnE) გამოანგარიშებულია (სვეტი 8) როგორც
თითოეული ქვეყნის ნომინალური სავალუტო კურსის ინდექსისა და აშშ–ს ვაჭრობაში მისი
წილის ნამრავლის ჯამი: EnE =0,983=0,700x0,048+1,007x0,100+0,667x0,043…;
სვეტ 11 –ში რეალური სავალუტო კურსი (Er) შეიძლება გამოთვლილ იქნას როგორც
ვალუტის ნომინალური კურსი (სვეტი 2) გამრავლებული 1990–1996 წლებში თითოეული
ქვეყნის ფასების კერძო ინდექსი (სვეტი 10) გაყოფილი და იმავე პერიოდში აშშ ფასების
ინდექსზე (138,0). (მაგალითად საფრანგეთის შემთხვევაში Er=En*(Pf/Pd)=0,166x(167/138)=0,201,
სადაც საფრანგეთისთვის Pf=167; ასევე აშშ -თვის Pd=138).
მე–12 სვეტში გამოანგარიშებულია ვალუტის რეალური კურსის ინდექსი, რომელიც
მიიღება, როგორც 1996 წელში რეალური კურსი (მე –11 სვეტიდან) გაყოფილი საბაზისო 1990
წლის შესაბამის ნომინალურ კურსზე.
 ვალუტის რეალური ეფექტური კურსი (ErE) მე–13 სვეტში გამოანგარიშებულია როგორც
ჯამი თითეული ქვეყნის ვალუტის რეალური კურსის ინდექსი გამრავლებული მათ აშშ–ს
ვაჭრობაში წილზე: ErE=1,012=0,849x0,048+0,883x0,100+1,034x0,043…