1.

მოიყვანეთ მაგალითი და მასზე დაყრდნობით ახსენით როგორ მუშაობს

ფულის ნეიტრალიტეტის თეორია.
ფულის ნეიტრალიტეტის თეორია ეს არის დებულება რომლის დანახმადაც ფულის
მიწოდების ცვლილება რეალურ ცვლადებზე არ მოქმედებს

2. მოკლედ ახსენით :
ა) კავშირი დანაზოგებს, ინვესტიციებსა და კაპიტალის გადიენბას შორის.

S=I+NCO

ბ)კავშირი წმინდა ექსპორტსა და კაპიტალის წმინდა გადინებას შორის.

NX=NCO

3. თუ უცხოელები A ქვეყანაში გეოპოლიტიკური სიტუაციის გაუარესების გამო ამ

ქვეყანაში თავიანთი აქტივების გაყიდვას დაიწყებენ,იმსჯელეთ რა მოხდება
Aქვეყნის სასესხო კაპიტალსა და სავალუტო ბაზარზე? როგორ
შეიცვლებარეალური საპროცენტო განაკვეთი და სავალუტო კურსი?

სახეზე გავქვს უცხოური კაპიტალის გაფრენა() რადგან კაპიტაალის წმინდა

გადინება იცვლება ეს საპროცენტო განაკვეთს გაზრდის ხოლო სავალუტო კურსი
შემცურდება და გაუფასურდება. შესაბამისად ნაკლებად მთხოვნადი იქნება ჩვენი
ქვეყნის ვალუტა.

4. ერთ ქილა კოკა-კოლა აშშ-ში $0.75ღირს, მექსიკაში კი 12 პესო. როგორი იქნება

პესო/დოლარის კურსი, თუ მსყიდველობთი უნარის პარიტეტი
შენარჩუნებულია?

e= 12/0.75=16

5. თუ გერმანული ავტომობილი 500 000 ევრო ღირს, ასეთივე ტიპიდ ამერიკული

ავტომობილი $10 000, ხოლო 1 დოლარს 0.4 ევროს ყიდვა შეუძლია , რისი
ტოლია რეალური გაცვლითი კურსი?

გერმანული ავტომობილის ფასი აშშ დოლარებში=500000/0.4=1250000$

რეალური გაცვლითი კურსი 1250000/10000=125 ანუ ერთი გერმანული
ავტომობილით 125 ამერიკული ავტომობილის ყიდვაა შესაძლებელი

6. ვენდისის ერთი ლატეს ფასი აშშ-ში $3 -ია , ხოლო საქართველოში 6ლარი.

ნომინალური სავალუტო კურსი: 1 აშშ დოლარი = 2.9 ქართული ლარის ტოლია.
გამოთვალეთ რეალური სავალუტო კურსი .
 3*2.9=8.70
8.70/6=1.45 ანუ ერთი ამერიკული ლატეთი 1.45 ქართული ლატეს ყიდვაა
შესაძლებელი

7. სტარბაქსის ერთი ლატეს ფასი აშშ-ში $3-ია , ხოლო მექსიკაში 24 პესო.

ნომინალური სავალუტო კურსი: 1 აშშ დოლარი=10 მექსიკური პესო.
გამოთვალეთ რეალური სავალუტო კურსი.

3*10=30
რეალური სავალურო კურსი=30/24=1.25

8. გაცვლითი კურსი ევროსა და ლარს შორის არის e=3.1 (ერთი ევრო ღირს 3.1
ლარი). ევროპულ მაღაზიაში ერთი მაისური ღირს 10 ევრო, საქართველოში
იგივე მაისური ღირს 50 ლარი.

ა) გამოთაველთ ევროპული მაისურის ფასი ლარში

10*3.1=31ლ
ბ) გამოთვალეთ რეალური სავალუტო კურსი.
31/50=0.62 ანუ ერთი ამერიკული ლატეთი 0.62 მექსიკური ლატეს ყიდვაა
შესაძლებელი

9. თუ იაპონური ავტომობილი 500 000იენი ღირს, ხოლო ასეთივე ტიპის

ამერიკული ავტომობილი $10 000 და 1 დოლარს 100 იენის ყიდვა შეუძლია ,
როგორია ნომინალური და რეალური სავალუტო კურსები?

$10000*100=1000 000
1000 000/500 000=2 ანუ ერთი ამერიკული ავტომობილით 2 იაპონური ავტომობილის
ყიდვაა შესაძლებელი

10. დავუშავთ , რომ საქართველოში კომერციული ბანკებში სადეზიპოტო

ანგარიშზე მოქალაქეებს შეტანილი აქვთ 5 მილიარდი ლარი, ხოლო
სარეზერვო ნორმა 10%, რა რაოდენობის ფულის შექმნა შეუძლია საბანკო
სისტემას ამ შემტხვევაში ? რა მოხდება თუ რეზერვის ნორმა გაიზრდება 20%-
მდე?

R=10% მულტიპლიკატორი =1/0.1=10 ანუ ფულის მასა იქნება დეპოზიტები

გაზრდილი10-ჯერ
5*10=50-მდე შეიძლება გაიზარდოს ფულის მასა
R=20% მულტიპლიკატორი=1/0.2=5, ანუ ფულის მასა იქნება დეპოზიტებზე 5-ჯერ მეტი
5*5=25-მდე შეიძლება გაიზარდოს ფულის მასა

11. ვთქვათ პპირველ ცენტრალურ ბანკს 10 მილიონი ლარის დეპოზიტები აქვს და

მიმოქცევაში სხვა ფული არ არის. რეზერვების ნორმა 10%-ია . ამ
მოცემულობაში მაქსიმუმ სადამდე შეიძლება გაიზარდოს ფულის მიწოდება?
 10*10=100მლნ

12. ლევანმა ბანკში 500 ლარი განათავსა დეპოზიტზე , თუ ბანკს შეუძლია

გაასესხოს დეპოზიტზე დადებული თანხის 20% , მაშინ მაქსიმუმ რა
რაოდენობის ფული შექმნაა შესაძლებელი ამ ბანკის მოქმედებების შედეგად?
რა მოხდება თუ რეზერვის ნორმა 10% გახდება?

რეზერვების ნორმა არის 80%, მულტიპლიკატორი =1/0.8=1.25, ამქსიმუმ შეიქმნება

500*1.25=625ლ
R=10%, მულტიპლიკატორი=1/0.1=10, მაქსიმუმ შეიქმნება 500*10=5000ლ

13. ვთქვათ პირველი ეროვნული ბაკის T-ანგარიშს შედეგი სახე აქვს:

აქტივები: ვალდებულებები:

რეზერვები $200 დეპოზიტები $1000

სესხები $800

ა)რას უდრის სარეზერვო მოთხოვნა თუ ბანკს ჭარბი რეზერვები არ აქვს? რას

უდრის ფულადი მულტიპლიკატორი და ფულის მიწოდება თუ ყველა სხვა ბანკიც
მხოლოდ რეზერვების სავალდებულო რაოდნეობას ინარჩუნებს?

 სარეზერვო მოთხოვნა=(200/1000*100=20%)
 ფულადი მულტიპლიკატორი=1/0.2=5
 ფულის მიწოდება =1000*5=5000

ბ)გაიზრდება თუ შემცირდება ფულის მიწოდება , თუ სარეზერვო მოთხოვნა 10

პროცენტული პუქნტით შემცირდება და ბანკებს ისევ არ ექნებათ ჭარბი რეზერვები ?
გამოთვალეთ რა იქნება ფულის მიწოდება ამ შემთხვევაში.

 ფულის მიწოდება იზრდება

 მულტიპლიკატორი=1/0.1=10
 ფულის მიწოდება=1000*10=10000

14. დავუშვათ წელიწადში ფულის მიწოდება 500 მილიარდს შეადგენს.

ნომინალური მშპ 10 ტრილიონია, რეალური მშპ 5 ტრილიონი. იპოვეთ ფასების
დონე? ფულის ბრუნვის სიჩქარე?
M-ფულის მიწოდება =500 მილიარდი
ნომინალური მშპ= P(ფასების დონე) *Y(რეალური მშპ)=2*5ტრილიონზე=10ტრილინი
P*5=10 P=2( ფასების დონე)
 აქ უკვე გვჭირდება რაოდენობრივი განტოლება:
MV=PY
500V=10000 აქ 10000 მივიღეთ: 10 ტრილიონი იყოფა 5მილიარდზე რაც
იგივე რომ 10000მილიარდი გაყო 500 მიალრდზე
V=10000/500=20
15. 2015 წელის დასაწყისში საქართველოში 1.5 მილიონი ადამიანი იყო
დასაქმებული, ხოლო 0.3 მილიონი უმუშევარი , 2015 წელს ქვეყანაში შექმნილი
კარგი ეკონომიკური პირობების გამო დამატებით 0.2 მილიონმა ადამიანმა
დაიწყო სამუშაოს ძიება, წლის ბოლოს დასაქმებული იყო 1.6 მილიონი,
გამოთვალეთ წლის დასაწყისში უმუშევრობის დონე? უმუშევრობის
რაოდნეობა და უმუშევრობის დონე წლის ბოლოს?

დასაქმებული=1.5 უმუშევარი= 0.3 სამუშაო ძალა=1.5+0.3=1.8

უმუშევრობის დონე =((უმუშევართა რაოდენობა/სამუშაო ძალა)*100 = 0.3 / 1.8 *100
=16.67%
2015 წლის ბოლოსთვის სამუშაო ძალა =1.8+0.2=2 დასაქმებულები=1.6
უმუშევრობის რაოდენობაა=2-1.6=0.4 უმუშევრობის დონე=0.4/2*100=20%

16. ეკონომიკაში ზრდასრული მოსახლეობიდან დასაქმებულთა რაოდნეობა

უტოლდება 200 000 კაცს, უმუშევართ რადენობაა 50 000 კაცი, ხოლო სამუშაო
ძალაში არ შედის 20 000 კაცი . გამოთვალეთ მოცემულ ეკონომიკაში სამუშაო
ძალის ხვედრითი წილი ზრდასრულ მოსახლეობაში და უმუშევრობის დონე
(%).
დასაქმებულები =200 000 უმუშევრები=50 000 სამუშაო ძალა=200 000+50 000=250000
ზრდასრული მოსახლეობა=სამუშაო ძალას +სამუშაო ძალს არ მიკუთვნებულები
=250000+20000=270000
სამუშაო ძალის ხვედრითი წილი ზრდასრულ მოსახლეობაში=სამუშაო
ძალა/ზრდასრული მოსახელობა *100= 250000/270000*100=92.59%
უმუშევრობის დონე= (უმუშევართა რაოდენობა/სამუშაო
ძალა)*100=50000/250000*100=0.2
17. საქართველოში 2016 წელს დასაქმებული იყო 700 000 ადამიანი, ზრდასრული
მოსახლეობა იყო 1 000 000 ადამინი, სამუშაო ძალარ არ მიეკუთვნებოდა 200
000 ადამიანი. ამ ინფორმაციაზე დაყრდნობით იპოვეთ:
ა) უმუშევრობის დონე (%)
სამუშაო ძალა=800 000 ეს მივიღეთ შემდეგნაირად: ზრდასრული
მოსახლეობა=სამუშაო ძალა+სამუშაო ძალას არ მიკუთვნებულები. შესაბამმისად
აქედან სამუშაო ძალა= ზრდასრულ მოსახლეობა-სამუშაო ძალას არ
მიკუთვნებულები.
სამუშაო ძალა =დასაქმებულს + უმუშევარი--- აქედან უმუშევარი=სამუშაო ძალა-
დასაქმებული=800 000-700 000=100 000.
უმუშევრობის დონე= უმუშევართა რაოდენობა/სამუშაო ძალა*100=100 000/800
000*100=12.5%
ბ)სამუშაო ძალის ხვედრითი წილი ზრდასრულ მოსახლეობაში
სამუშაო ძალა/ზრდასრული მოსახლეობა*100=800 000/1 000 000*100=80%
18. ჩაკეტილ ეკონომიკაში მთლიანი შიდა პროდუქტი არის 12 მილიარდი ლარის
ტოლი, მოხმარება 7.5 მილიარდი ლარის, მთავრობის შესყიდვები 3 მილიარდი
ლარის , ხოლომტავრობის ბიუჯეტის გარდამეტი 0.5 მილიარდი ლარი.იპოვეთ
გადასახადების , ინვესტიციებისა და კერძო და საზოგადოებრივი
დანაზოგების მოცულობა.
მშპ=Y=12 მოხმარება=C=7.5 შესყიდვები=G=3 T-G=0.5 გადასახადი
Y=C+I+G T-3=0.5
12=7.5+I+3 T=3.5
12=10.5=I I=1.5
კერძო დანაზოგი=Y-C-T=12-7.5-3.5=12-11=1
საზოგადოებრივი დანაზოგი=0.5
19. როგორ აისაება სახელმწიფო ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირება სასესხო
კაპიტალი ბაზარზე, უცხოური ვალუტის ბაზარზე, კაპიიტალის
გადინება/შემოდინებაზე?

თუ შემცირდება დეფიციტი ,დანაზოგების ზრდა იქნება, ქვეყანაშ მეტი დანაზოგია .

მრუდი მარჯვნივ გადააინაცვლებს. ვინაიდან კაპიტალის წმინდა გადინება
ხდება,ადგილობრივი ვალუტა გაუფასურდება.

20. ამერიკის მოქალაქე ყიდულობს ყველს საფრანგეთიდან $20-ად. როგორ

იმოქმედებს ეს ამერიკის იმპორტზე, ექსპორტზე და წმინდა ექსპორტზე.

იმპორტი უცვლელია, ექსპორტი იზრდება, წმინდა ექსპორტი იზრდება

21. ჩაკეტილ ეკონომიკაში მთლიანი მოხმარება 15 მილიარდი ლარია,

დანაზოგები 5 მილიარდ ლარს უტოლდება , სამთავრობო ბიუჯეტის
დეფიციტია 2 მილიარდი ლარი , ხოლო გადასახადების მოცულობა კი 3
მილიარდი ლარია. დაიანგარიშეთ რისი ტოლია ინვესტიციები და მთლიანი
შიდა პრდუქტი.
მოხმარება=C=15 S=5 T-G=-2 T=3 3-G=2 შესყიდვები=G=5
ეროვნული დანაზოგი=S=S(კერძო)+S(საზოგადოებრივი)
S(კერძო)-2
S(კერძო)=7=T-C-T=Y-15-3=Y-18 Y=7+18=25
მშპ=Y=C+I+G 25=15+I+5 25=I+20 I=5(ინვესტიციები)
22. ღია ეკონომიკის მაკროეკონომიკური მოდელის მიხედვით ახსენით როგორ
იმოქმედებს მტავრობის მიერ ფირმებისთვის ინვესტიციევის
 წამახალისებელი პროგრამის შემუშავება( გადასახადების შემცირება
მათთვის, ვინც ახალ კაპიტალში აკეთებს ინვესტირებას)სარგებლის რეალურ
განაკვეთზე, წმინდა უცხოურ ინვესტიციებზე, დოლარების მიწოდებაზე ,
ვალუტის კურსზე და წმინდა ექსპორტზე?

ბიუჯეტის დეფიციტი ამცირებს სასესხო კაპიტალის მიწოდებას, რაც

ზრდის სარგებლის რეალურ განაკვეთს,რაც ამცირებს კაპიტალის წმინდა
გადინებას,კაპიტალის წმინდა გადინების შემცირება იწვევს დოლარების
მიწოდების შემცირებას რომელიც უნდა გადაიცვალოს უხოურ ვალუტაში, რაც
ზრდის დოლარის გაცვლის კურსს ე.ი. ამყარებს დოლარს, დოლარის გამყარება
ამცირებს მოთხოვნას პროდუქციაზე და ამცირებს წმინდა ექსპორტს

23. ჩაკეტილ ეკონომიკაში მთლიანი შიდა პროდუქტი არის 6 მილიარდი ლარის

ტოლი, მოხმარება 4მილიარდი ლარის, მთავრობის შესყიდვები 2.5 მილიარდი
ლარის,გადასახადები კი 2 მილიარდი ლარია. შეაფასეთ მტავრობის ბიუჯეტი
დეფიციტში თუ გარდამეტში და დათვალეთ რისი ტოლია
დეფიციტი/გარდამეტი. ასევე დაიანგარიშეთ რისი ტოლია დანაზოგები.

T-G=2-2.5=-0.5 დეფიციტია
Y-C-T=6-4-2=O კერძო დანაზოგი

24. რა მოუვა დანაზოგებს და სარგებლის განაკვეთს თუ ადამაინები

გადაწყვეტენ, რომ იცხოვრონ შემდეგი პრინციპით :’’დღევანდელი კვერცხი
სჯობს ხვალინდელ ქათამს’’?

რადგან ხალხი დღეს უფრო მეტს ხარჯავს დანაზოგები მცირდება და ნაკლები

დანზაოგის პირობეებში სარგებლის განაკვეთი იზრდება

25. თუ უცხოელები X ქვეყანაში მიმდინარე საომარი პროცესების გამო ამ

ქვეყანაში თავიანთი აქტივების გაყიდვას დაიწყებენ, მაშინ რა მოხდება იქს
ქვეყნის სასესხო კაპიტალსა და სავალუტო ბაზარზე? როგორ შეიცვლება
რეალური საპროცენტო განაკვეთი და სავალუტო კურსი?
კაპიტალის გაფრენა გვაქვს როდესაც კაპიტალის გაფრენა გვაქვს საპროცენტო
განაკვეთი იზრდება სავალუტო კურსი მცირდება
26. დახურული ეკონომიკის შესახებ მოცემულია შემდეგი ინფორმაცია:მშპ=6000,
გადასახადები=1000, მოხმარება=4000, სახელმწიფფო შესყიდვები=1200.
მოცემულიინფორმაციის საფუძველზე განსაზღვრეთ რისი ტოლია
ინვესტიციები, კერძო და საზოგადოებრივი დანაზოგები.

საზოგადოებრივი დანაზოგი=T-G=1000-1200=-200
კერძო დანაზოგი =Y-C-G=6000-4000-1200=800
Y=C+I+G 6000=4000+I+1200 6000=5200+I I=800
27. 1914 წელს ჰენრი ფორდი თავის მუშებს 5 დოლარს უხდიდა, სფი იმ დროს იყო
10-ის ტოლი, 2018 -ში კი სფი იყო 195 -ის ტოლი, რისი ტოლი იქნება ჰენრი
ფორდის მუშების ხელფასი 2018 წელს აღნიშნული გარემოებების
გათვალისწინებით?

5*195/10=5*19.5=97.5

28. რა განსხვავებაა მოკლევადიან და გრძელვადიან ერთობლივი მიწოდების

მრუდებს შორის ?ახსენით ამ განსხვავების მიზეზები

განსხვავება: მოკლევადიანი მრუდი არის ჩვეულებრივი ზრდადი მრუდი ხოლო

გრძელვადიანი მიწოდების მრუდი არის ვერტიკალური ხოლო ამ განსხვავების
მიზეზი შემდგია: ვერტიკალური მრუდი იმიტომ არის რომ გრძელვადიან პერიოდში
მიწოდება დამოკიდებული არ არის ფასების ის დონეზე, რადგან დამოკიდებულია
მოსახლეობის რაოდნობაზე, ტექნოლოგიურ ცვლაზე, ადამინური კაპიტალის
განვითარებაზე დაა.შ, ხოლო მოკლევადიან პერიოდში ფასბის დონეს
განაპირობებეს მიწოდებას თუ მაღალი ფასების დონეა ფირმებს უფრო მეტი
სტიმული აქვთ მეტი გაყიდონ და შესაბამისად უფრო მეტს აწარმოებენ

29. 2018 წელს ეკონომიკა 150 პურს აწარმოებდა და თითოეულს 1.2 ლარად ყიდდა.
2019 წელს 20 პურს არაწმოებდა 1.5 ლარად ყიდდა. გამოტვალეთ ნომინალური
მშპ , რეალური მშპ დ მშპ დეფლატორი თითოეულ წელს. რამდნეი პრიცენტით
გაიზრდება თითოეული სიდიდე?

წელი წარმოებ ფასი ნომ.მშპ რეალური. დეფლატორი

ა მშპ
2018 150 1.2 150*1.2=180 150*1.2=180 180/180*100=100
2019 200 1.5 200*1.5=300 200*1.2=240 300/240*100=125

(125-100)/100=25/100=0.25=25%
მშპ დეფლატორი=ნომინალური მშპ/რეალური მშპ*100
ნომინალური მშპ= P*Q
რეალური მშპ=P*Q
30. თუ ინფლაცია მოსალოდნეზე მაღალია, ვინ იღებს სარგებელს-
დებიტორები(მსესხეებელი) თუ კრედიტორები (გამსესხებელი)?ახსენით

მოსალოდნელზე უფრო მაღალი ინფლაციის დროს ხდება სიმდიდრის და

მყიდველობითი უნარის გადანაწილება მოვალედან კრედიტორზე
(გამსესხებელზე), რადგან სესხების ოდენობა დაფიქსირებულია ფულად
ერთეულებში. მოვალეს ვალის რეალური ღირებულება უმცირდება, შედეგად ის
„რეალურად“ ნაკლებ თანხას აბრუნებს, ვიდრე კრედიტორი (მაგ. ბანკი) მისგან
მოელის. მოვალე იგებს, ხოლო კრედიტორი აგებს.
31. თუ სარგებლის ნომინალური განაკვეთი 5%-ით აღემატება სარგებლის
რეალურ განაკვეთს , რისი ტოლია ინფლაციის განაკვეთი? თუ მიღებული
ინფლაციის განაკვეთი გაიზრდება სამი პროცენტით, როგორ შეიცვლება
სარგებლის ნომინალური განაკვეთი?
ინფლაცია=ნომინალურ განაკვეთს-რეალური განაკვეთი
ნომინალური განაკვეთი=რეალური განაკვეთი+ინფლაცია
32. ახდენენ თუ არა გავლენას ფულის მიწოდებაზე ბანკები 100%-იანი რეზერვის
საბანკო სისტემაში? რატომ? 20%-იანი რეზერვის საბანკო სისტემაში?
100%-იანი ვერ გაასასხებენ ხოლო 20%იანის შემთხვევაში შეუძ₾იათ 80% გასესხება

33. ალუმინის მწარმოებელმა კომპანიამ ველოსიპედების კომპანიამ 200ლარის

ღირებულების ალუმინი მიყიდა. ველოსიპედების კომპანიამ ეს ალუმინი
ველოსიპედების საწარმეობლად გამოიყენა, რომელბიც შემდეგ 350 ლარად
გაყიდა.რამდნეი შემატა ამ ორმა ტრანზაქციამ ქვეყნის მთლიან შიდა
პროდუქტს? პასუხი დაასაბუთეთ:
მთლაინი შიდა პროდუქტი მოიცავს მიმდინარე წლის განმავლობაში ნაწარმოები
საქონლისა და მოსმსახურების საბოლოო პროდუქტების საბაზრო ღირებულებას .
აქედან გამომდინარე ალუმინის ფასი არითვლება რადგან ის არ არის შუალედური
პროდუქტი.
34. რატომ არა აქვთ ბანკებს 100% იანი რეზერვები?რა კავშირია ბანკების ხელთ
არსებულ რეზერვებსა და საბანკო სისტემაში შექმნილ ფულთან?
ვერ მოახდენენ ფულის გასესხებას რადგან 100% რესერვში ინახება, ამიტომ ფულზე
გავლენას ვერ მოახდენენ.
35. რა არის რეზერვის ნორმა? რა კავშირია ბანკების ხელთ არსებულ რეზერვებსა
და საბანკო სისტემაში შექმნილ ფულთან?
რეზერვების ნორმა არის ის მინიმალური ნორმა რომელიც ბანკებმა უნდა შეინახონ
რეზერვის სახით თავიანთი დეპოზიტებიდან, მაგალითად თუ ის უდრის 20%ს
თავიანთი დეპოზიტების 20% უნდა შეინახონ რეზერვებში ხოლო დარჩენილი 80%
გაასესხონ. კავშირი შემდეგია: უარყოფითი დამოკიდებულება გავქვს რადგან რაც
უფრო მაღალია რეზერვების მოთხოვნა მით უფრო ნაკლები ფული იქნება
ეკონომიკაში ხოლო თუ მოთხოვნა დაბალია მით უფრო მეტი ფული იქნება
ეკონომიკაში .
36. როდის არის ხელფასები უფრო მაღალი, როდესაც უმუშევრობა მაღალია თუ
როდესაც უმუშევრობა დაბალია? ახსენით:
როდესაც უმუშევრობა მაღალია ნიშნავს რომ ცოტაა ხალხია დასაქმებული
ფირმებს უწევთ ცოტა ადმაინებისთვის ხელფასის გადახდა შესაბამისად
შეუძლიათ რომ მეტი გადაუხადონ, ხოლო როცა უმუშევრობა დაბალია ნიშნავს
იმას რომ ბევრი ხალხია დასაქმებული და ფირმებს უწევთ ბევრი ადამინისთვის
ხელფასის გადახდა შესაბამისად ბევრს ადამინს უფრო დიდი ხელფასს ვერ
გადაუხდიან. დასკვნა ე.ი დაბალი უმუშვერობის დროს უფრო დაბალია ხელფასი
ხოლო მაღალი უმუშევრობის დროს უფრო მაღალია ხელფასი.
37. დაასახელეთ და დაახასიათეთ ცხოვრების ღირებულებებეის გამოთვლისას
წარმოქმნილი ერთ-ერთი პრობლემა

1. ჩანაცვლებისკენ სწრაფვა-როდესაც ერთი პროდუქტის ფასი უფრო სწრაფად

იზრდება ვიდრე მეორის, მომხმარებელი ხშირად ამცირებს უფრო მეტად
გაძვირებული პროდუქტის მოხმარებას და ანაცვლებს მას ნაკლებად გაძვირებული
პროდუქტით.
2. ახალი საქონლის გამოჩენა-კალათი არ ითვალისწინებს მყიდველობით
უნარიანობის ცვლილებას, რომელიც ახალი საქონლის გამოჩენით არის
გამოწვეული როდესაც ბაზარზე ახალი საქონელი ჩნდება (მაგ. I-phone),
მომხმარებელს მეტი არჩევანის საშუალება აქვთ.
3. ხარისხის ცვლილებების გაუთვალისწინებლობა-თუ საქონლის ხარისხი იზრდება
წლიდან წლამდე, დოლარის ღირებულება იზრდება, იმ შემთხვევაშიც კი თუ ფასი
უცვლელია თუ საქონლის ხარისხი მცირდება წლიდან წლამდე, დოლარის
ღირებულება მცირდება
38. რა გავლენა აქვს წონასწორულზე დაბალი მინიმმალური ხელფასის
პოლიტიკას სამუშაო ადგილების მიწოდებაზე, მოთხოვნაზე და უმუშევრობის
დონეზე?

წონასწორულზე დაბალი ფასი როდესაც არის მოთხოვნა არის დიდი ხოლო

მიწოდება პატარა , ხელფასიც რეალუად ფასია ანუ შრომის ფასია შესაბამისად
წონასწორულზე დაბალი ხელფასი როდესაc იქნება მოთხოვნა დიდია მუშებზე,
ფირმებს მეტი ვაკანსიები გაუჩნდება რადგან დაბალია ხელფასი ,მიწოდება პატარა
იქნება რადგან ნაკლები ხალხი იქნება იმ ხელფასზე თანახმა. მიწოდება მცირდება,
მოთხოვნა იზრდება, უმუშვერობა არგვაქვს , რადგან მიწოდება მცირდება .

39. განმარტეთ რა იგულისხმება მთლაინი შიდა პროდუქტის მოხმარებაასა და

ინვესტიციების კომპონენტებში და მოიყვანეთ შესბაამისი მაგალითები.

მოხმარება - Consumption (C):

საოჯახო მეურნეობების მიერ საქონელსა და მომსახურებაზე გაწეული ხარჯები
ახალი საცხოვრებლის ყიდვის გამოკლებით
ინვესტიცია - Investment (I):
ფირმების მიერ კაპიტალურ მოწყობილობებზე, მარაგებსა და შენობებზე გაწეული
ხარჯები, ასევე საოჯახო მეურნეობების მიერ ახალ საბინაო პირობებზე გაწეული
ხარჯები.

40. როგორ მოქმმედებს მინიმალური ხელფასის კანონი შრომის ბაზარზე(შრომის

მიწოდებასა და მოთხოვნაზე)როდესაც მინიმალური ხელფასი წონასწორულ
ხელფასზე მაღალია?
წონასწორულ ხელფასზე მაღალი,სამუშაო ძალის მიწოდება ბევრია ხოლო
მოთხოვნამუშაობაზე ნაკლებია, ვაკანსიები არის ნაკლები , უმუშვერობა
გაზრდილია. ზრდის მიწოდება ამცირებს მოთხოვნას.
41. მოცემულია, რომ ჩაკეტილი ეკონომიკის მთლიანი შიდა პროდუქტი არის 8
მილიარდი ლარის ტოლი, მოხმარება 4.5 მილიარდი ლარის, მთავრობის
შესყიდვები 2 მილიარდი ლარის, ხოლო მთავრობის ბიუჯეტის დეფიციტია 0.5
მილიარდი ლარი. იპოვეთ გადასახადების, ინვესტიციებისა და კერძო და
საზოგადოებრივი დანაზოგების მოცულობა.
Y=C+I+G 8=4.5+I+2 I=1.5
Y-G=0.5 T-2=-0.5 T=1.5
S(კერძო)=Y-C-T=8-4.5-1.5=2
S(საზოგადოებრივი)=T-G=-0.5
42. დღეს თქვენ ფლობთ აქციას, რომლის გაყიდვაც 4წლის შემდეგ შეგიძლიათ 50
ლარად და აამავდროულად ამ 4 წლის განმავლობაში ეს აქცია ყოველი წლის
ბოლოს გთავაზობთ დივიდენდს 3 ლარის ოდენობით . გამოიანგარიშეთ ამ
აქციის ღირებულება დღეს თუ სარგებლის განაკვეთი 9%-ის ტოლია.

PV=FV/(1+r) =50/(1+0.09)4=35.42
N

r=9%=0.09

43. თუ სარგებლის განაკვეთია 10 %, უნდა განახორციელოს თუ არა კომპოანიამ

120 მილიონი ლარის ინვესტიცია, როემლიც მას 8 წლის შემდეგ ჰპირდება 150
მილიონი ლარის ამონაგებს?
8 8
FV= 120*(1+10%) =120*1.1 =257.23
44. დაასახელეთ სადაზღვევო ბაზრების ორი ძირიტადი პრობლემა და ახსენით
რას გულსიხმობს თითოეული მათგანი.
ა.არჩევანის უკუპროპორციულობა: მაღალი რისკის მქონე პირი სადაზღვევოს
უფრო ხშირად მიმართავს (და მზად არის უხადოს მას ფული) ვიდრე ფრთხილი
ადამიანი. ბ.მორალური საფრთხე: დაზღვევის შეძენის შემდეგ ადამიანები
ნაკლებად ფრთხილობენ (შეიძლება სახლი არ ჩაკეტონ, მანქანა უფრო
აგრესიულად ატარონ).რადგან სადაზღვევოს არ შეუძლია წინასწარ განასხვავოს
მაღალი და დაბალი რისკის მქონე კლიენტები, დაზღვევის ყოველთვიური
საფასური ხშირად მაღალია, რომ დაიცვას სადაზღვევო კომპანია დანაკარებისგან

45. რას გულსიხმობს მინიმალური ხელფასის კანონი და რა შედეგები მოჰყვება

მას შრომის ბაზარზე?

მინიმალური ხელფასის კანონები-როდესაც მინიმალური ხელფასი (კანონის

შედეგად) მიწოდებისა და მოთხოვნის გამაწონასწორებელ ხელფასზე მეტია (above
equilibrium wage), შრომის მიწოდების რაოდენობა იზრდება, ხოლო შრომაზე
მოთხოვნის რაოდენობა მცირდება (წონასწორობის დონესთან შედარებით), რაც
ქმნის შრომის სიჭარბეს და იწვევს უმუშევრობას.მინიმალური ხელფასი აღემატება
შრომის ბაზრის წონასწორობის ხელფასს მხოლოდ ყველაზე დაბალ-
კვალიფიციური და გამოუცდელი ადამიანებისთვის. მაგრამ ეს ჯგუფი მთლიანი
სამუშაო ძალის მხოლოდ მცირე ნაწილია (უმეტესობა მშრომელებისა მინიმალურ
 ხელფასზე მეტს იღებს), ამრიგად მხოლოდ მინიმალური ხელფასის არსებობით
სტრუქტურულ უმუშევრობა ვერ აიხსნება.
46. რა გავლენა აქვს სახელმწიფო ბიუჯეტის დეფიციტს სასესხო კაპიტალის
ბაზარზე?როგორ იცვლება ახალი წონასწორული სარგებლის განაკვეთი და
სასესხო კაპიტალი სახელმწიფო ბიუჯეტის დეფიციტის შემთხვევაში?
ქვეყანა თავის ბიუჯეტს აფინანსებს სესხით შესაბამისად დანაზოგებს ამცირებს ,
დანაზოგები სასესხო კაპიტალზე მიწოდების მრუდს წარმოაანდეგს და როდესაც
მიწოდება მცირდება გაიზრდება სარგებლის განაკვეთი. წონასწორული
სარგებლის განაკვეთი გაიზრდება ხოლო სასეხო კაპიტალი შემცირდება , ანუ
უფრო ნაკლები კაპიტალი იქნება დარჩენილი გასესხებისთვის .(გამოდევნის
ეფექტს უწოდებენ)
47. თუ მთავრობის მიერ გატარებული პოლიტიკა გუსლიხმობს გადასახადების
შემცირებას დაზოგვის სტიმულირების მიზნით , რა გავლენა ექნება ამას
სასესხო კაპიტალის ბაზარზზე? როგორ შეიცვლება ახალი წონასწორული
სარგებლის განაკვეთი და სასესხო კაპიტალი?
ქვეყანამ გგადასახადები შეამცირა იმისთვის რომ დაზოგვის სტიმულირება მიეცა
ხალხისთვის, დაზოგვის სტიულირება თუ მისცა ე.ი დანაზოგები გაიზრდება ,
წონასწორული სარგებლის განაკვეთი შემცირდება როდესაც დანაზზოგები
იზრდება საპროცენტო განაკვეთი მცირდება , ხოლო სასესხო კაპიტალი იზრდება
ვინაიდან მეტი დანაზოგი გაკეთდა.
48. თითოეულ შემთხვევაში დაასახელეთ რომელი ობლიგაციიდან უნდა ელოდეთ
უფრო მაღალ სარგებლის განაკვეთს და ახსენით რატომ?
ა)ობლიგაცია რომელიც ძირითად ტანხას 2022 წელს გასცემს თუ რომელიც თანხას
2030 წელს გასცემს?
სარგებელს უნდა ველოდოთ 2030 წლის ობლოგაციიდან , იმიტომ რომ რაც უფრო
გრძელვადიანია მით უფრო მეტი რისკით ხასიათდება
ბ)“მაიკროსოფტის’’ ობლიგაცია თუ ‘’ნიკორას’’ ობლიგაცია?
ამ შემთხვევაში ნიკორას უფრო მეტი სარგებლის განაკვეთი ექნება რადგან უფრო
მეტი რისკიანობით ხასიათდება
49. განიხილეთ რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს მოსახლეობის ზრდას
მწარმოებლურობაზე.
მოსახლობის ზრდა ზეგავლენას ახდენს სხვა წარმოების ფაქტორებზე: მოითხოვს
მეტ ბუნებრივ რესურსებს, ამცირებს ერთ მომუშავეზე კაპიტალის რაოდენობას ,
დამატებით ტვირთად აწვება საგანმანათლებლო სისტემას რის გამოც ბევრი
ქვეყანა მოსახლეობის ზრდის რეგულირებას ცდილობს (ჩინეთი). თუმცა მეტი
მოსახლეობა პოტენციურად მეტ ინჟინერს და მეცნიერს ნიშნავს, რამაც შეიძლება
მომავალში ტექნოლოგიური პროგრესი გამოიწვიოს

50. ახსენით განათლების როლი მწარმოებლურობის ზრდისთვუს და განმარტეთ ,

როგორი გარეგანი ეფექტი შეიძლება ჰქონდეს

ადამიანური კაპიტალი-ცოდნა და უანრი , რომელსაც მშრომელი განათლებისა და

პრაქტიკული გამოცდილების გზით იძენს. ფიზიკური კაპიტალის მსგავსად ,
ადამინური კაპიტალიც ზრდის ქვეყნის უნარს აწარმოოს საქონელი და
 მომსახურება. ადმაინური კაპიტალიც წარმოებიც წარმოების წარმოებული
ფაქტორია (მოითხოვს მასწავლებლების, ბიბლიოთეკების და სტუდენტების დროს)
ამას დადებითი გარეგანი შედეგი შეიძლება ქონდეს- ადამიანის განათლება
არა მხოლოდ მის საკუთარ კეთილდღეობას ზრდის, არამედ განათლებული
ადამიანი ინოვაციურ იდეებს აყალიბებს თუ როგორ შეიძლება უკეთესად
ვაწარმოოთ საქონელი და მომსახურება. თუ ეს იდეები საზოგადოების ყულაბაში
შევა და ყველა შეძლებს მათ გამოყენებას, მაშინ ეს იდეები სხვა ადამიანების
კეთილდღეობასაც გაზრდის
ანუ გარეგანი ეფექტი ნიშანვს შემდეგს:ერთი პირის ქმედებების გავლენაა სხვა
პირის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე.
51. ახსენით რა ძირითადი განსხვავებებია მთლიანი შიდა პროდუქტის
დეფლატორსა და სამომხმარებლო ფასების ინდექსს შორის

მათ შორის ორი მტავრი განსხვავება:იმპოტრტირებული პროდუქტი შედის

სამომხმარებლო ფასების ინდექსში ხოლო დეფლატორი მას არითვალისწინეებს .
ინვესტიციები შედის დეფლატორში ხოლო სფი მას არითვალისწინებს

52. შედის თუ არა მთლიან შიდა პროდუქტში მთავრობის მიერ გაცემული

უმუშევრობის კომპენსაცია და ახსენით რატომ?
მშპ-ის განამრტება არის საქონლისა და მომსახურების საბოლოო საბაზრო
ღირებულეება ,შესაბამისად უმუშევრობის კომპენსაციას თუ გადაიხდის მთავრობა
ამის სპასუხოდ ვერაფერს ვერ შეისყიდის, ანუ შედის რადგან საპასუხო შესყიდვა
არხდება მხოლოდ ფულის გაცემაა