ღია ეკონომიკის

მაკროეკონომიკური
თეორია
თავი 32
 სასესხო კაპიტალისა და უცხოური
ვალუტის მიწოდება და მოთხოვნა
• გავიხსენოთ შემდეგი ტოლობა
• S = I +NCO
• როდესაც ქვეყანა თავისი
შემოსავლის ერთ ლარს ზოგავს, ამ
დანაზოგით შეუძლია სამამულო
კაპიტალის შეძენის ან უცხოური
აქტივის შესყიდვისთვის გამოიყენოს
• ტოლობის ორი მხარე სასესხო
კაპიტალის ორ მხარეს ასახავს,
• სასესხო კაპიტალის მიწოდების
წყარო ერ. დანაზოგია(S)
• მოთხოვნის წყარო, კი სამამულო
ინვესტიციები(I) და კაპიტალის
წმინდა გადინება(NCO)
 • კაპიტალური აქტივის შეძენა სასესხო კაპიტალზე მოთხოვნას ზრდის, იმის
სასესხო მიუხედავად სამამულო აქტივი(I) შეიძინება თუ უცხოური (NCO)

კაპიტალისა და • რადგანაც კაპიტალის წმინდა გადინება შეიძლება დადებითიც იყოს და

უარყოფითიც ის ან ზრდის სამამულო ინვესტიციებიდან წარმოქმნილ სასესხო
უცხოური ვალუტის კაპიტალზე მოთხოვნას ან ამცირებს მას
• როდესაც NCO <0, ქვეყანაში გვაქვს კაპიტალის წმინდა შემოდინება. უცხოური
მიწოდება და კაპიტალური რესურსების შემოდინება ამცირებს მოთხოვნას ადგილობრივი
მოთხოვნა წარმოშობის სასესხო ფონდებზე
•
 სასესხო კაპიტალისა და უცხოური
ვალუტის მიწოდება და მოთხოვნა
• სასესხო კაპიტალის მოთხოვნა მიწოდებას რეალური სარგებლის
განაკვეთი აწონასწორებს
• სარგებლის მაღალი განაკვეთი ადამიანებს დაზოგვისკენ
უბიძგებს და სასესხო კაპიტალის მიწოდების რაოდენობის ზრდას
განაპირობებს
• ხოლო მეორეს მხრივ, მაღალი განაკვეთი ინვესტირებას ხარჯიანს
ხდის, და შესაბამისად ამცირებს ინვესტირების სტიმულს
• თუ ამ მოვლენას შევხედავთ წმინდა კაპიტალის გადინების მხრივ,
მივალთ დასკვნამდე რომ გაზრდილი სარგებლის განაკვეთი
სტიმულს აძლევს ქვეყანაში უცხოური კაპიტალის შემოდინებას,
და აფერხებს გადინებას.
 სასესხო კაპიტალისა და უცხოური
ვალუტის მიწოდება და მოთხოვნა
სარგებლი • სასესხო კაპიტალის მიწოდების
ს
განაკვეთი
მიწოდება მრუდი ზრდადია, რადგან
(S)
სარგებლის გაზრდილი განაკვეთი
დაზოგვის სტიმულს აჩენს და
5% სასესხო კაპიტალის მეტ
რაოდენობას წარმოქმნის
• სასესხო კაპიტალის მოთხოვნის
მოთხოვნა (I + NCO)
მრუდი კლებადია, რადგან
1200 სასესხო კაპიტალი სარგებლის განაკვეთის ზრდა,
(მილიარდი
დოლარი)
სესხებას აძვირებს და შესაბამისად
მოთხოვნაც მცირდება
 უცხოური ვალუტის გაცვლის ბაზარი
• გავიხსენოთ კიდევ ერთი ტოლობა NCO = NX
• ამ ტოლობის მიხედვით, როდესაც NX > 0, აქვს რომ სამამულო
ეკონომიკა (ქართველებს) ხელთ უცხოური ვალუტა უჭირავთ,
რომელიც უცხოური აქტივების მარაგის გასაზრდელად უნდა
გამოიყენონ, ანუ საქართველოდან კაპიტალის გადინება ხდება.
• ხოლო, თუ NX < 0 ნიშნავს, რომ ქართველები ვყიდულობთ მეტ
უცხოურ პროდუქტს ვიდრე ვყიდით და შესაბამისად გვჭირდება
ფინანსები, რომ ეს ყველაფერი დავაფინანსოთ. ამისთვის
უცხოელებს უნდა მივყიდოთ სხვა აქტივები, ანუ ქართული
აქტივი გაიყიდება უცხოელებზე და ამით კაპიტალის
საქართველოში შემოდინება მოხდება, რაც NCO <0
 უცხოური ვალუტის გაცვლის ბაზარი
• გავიხსენოთ კიდევ ერთი ტოლობა NCO = NX
• ამ ტოლობის ორი მხარე შეგვიძლია განვიხილოთ როგორც უცხოური ვალუტის გაცვლის ბაზრის
ორი მხარე
• NCO -ში იგულისხმება ლარების ის რაოდენობა, რომელიც უცხოეთის აქტივების ყიდვის მიზნით
მიეწოდება
• NX -ში დოლარების ის რაოდენობა იგულისხმება, რომელზეც წარმოიქმნება მოთხოვნა აშშ-ს
საქონლისა და მომსახურების ექსპორტის ყიდვის მიზნით
• ფასი კი რომელიც აწონასწორებს მიწოდებასა და მოთხოვნას უცხოური ვალუტის გაცვლის ბაზარზე
არის - რეალურის სავალუტო კურსი
• რეალური სავალუტო კურსი წმინდა ექსპორტის ძირითადი დეტერმინანტია
• როდესაც საქართველოში რეალური სავალუტო კურსი იზრდება, ანუ ქართული საქონელი ძვირდება
უცხოურთან შედარებთ, ქართული საქონელი ნაკლებად მიმზიდველი ხდება და შესაბამისად მისი
მისი ექსპორტი მცირდება, ხოლო მსგავსი საქონლის იმპორტი საქართველოში იზრდება
• ამის გამო, ადამიანებს აღარ სურთ ქართული საქონლის ძველი რაოდენობის შესყიდვა და ლარზე
მოთხოვნაც მცირდება. ანუ რეალური სავალუტო კურსის ზრდა, ვალუტის ბაზარზე ლარზე
მოთხოვნის შემცირებას იწვევს
• მასალა ახსნილის 32 თავის წონასწორობა ღია ეკონომიკაში_ქვეთავამდე
ერთობლივი მოთხოვნა
და ერთობლივი
მიწოდება
თავი 33
 ერთობლივი
მოთხოვნა და
ერთობლივი
მიწოდება
• ეკონომიკური აქტივობები
ყოველთვის იცვლება, საქონლისა
და მომსახურების წარმოება
იზრდება,
• სამუშაო ძალის, კაპიტალის
მარაგებისა და ტექნოლოგიური
პროგრესის გამო ეკონომიკებს
სულ უფრო მეტი და მეტი
პროდუქციის წარმოება შეუძლიათ
• თუმცა სხვადასხვა წლებში
წარმოების ნორმალური ზრდა
ფერხდება
 რეცესია/დეპრესია
• როდესაც ეკონომიკა შედარებით ნელი ტემპით
იზრდება, ან წარმოების ნორმალური ზრდა
ფერხდება
• ზოგჯერ ფირმები ვეღარ ასაღებენ მთლიანად თავის
საქონელსა თუ მომსახურებას, ამის გამო ამცირებენ
წარმოებას
• ასევე ისინი ათავისუფლებენ მუშა ხელს, ამცირებენ
ქარხნების მუშაობის დატვირთვას. იწარმოება
ნაკლები საქონელი და მომსახურება
• მცირდება რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტი,
იზრდება უმუშევრობა
• ამგვარ პერიოდებს რეცესია ჰქვია, ხოლო თუ
პერიოდი უფრო მკაცრი და დამაზარალებელია
დეპრესია ჰქვია
 ეკონომიკური
რყევების სამი
ძირითადი ფაქტი
• ეკონომიკაში რყევებს, ანუ
რეცესიისა და ბუმის პერიოდებს
ხშირად ბიზნეს ციკლებსაც
უწოდებენ
• როდესაც რეალური მშპ სწრაფად
იზრდება, ფირმების პროდუქციას
ბევრი მომხმარებელი ჰყავს და
შემოსავალიც იზრდება
• ხოლო როდესაც მშპ მცირდება,
ბიზნესში პრობლემები ჩნდება
• რეცესიის დროს ბიზნესის გაყიდვები
ეცემა და შესაბამისად ფირმებს
მოგებაც უმცირდებათ
 ფაქტი 1: ეკ. რყევები
არარეგულარული და
არაპროგნოზირებადია
• ეკ. რყევები არარეგულარულად,
განუსაზღვრელი სქემის მიხედვით
მიმდინარეობს
• რეცესიის ან ბუმის წინასწარ განსაზღვრა და
პროგნოზირება ძალიან ძნელია
• რეცესიები რეგულარულად არ ხდება,
• ნახაზზე ხედავთ საქართველოს მშპ-ს
ცვლილებას წლების განმავლობაში
• რომელი გრაფიკია უფრო სანდო?
 ფაქტი 2: მაკროეკონომიკურ
სიდიდეთა უმრავლესობა
ერთროულად მერყეობს
• რეალური მშპ ყველაზე ხშირად გამოიყენება ეკონომიკაში
მოკლევადიან ცვლილებებზე დასაკვირვებლად
• თუმცა მოკლევადიან რყევებზე დასაკვირვებლად არ აქვს
მნიშვნელობა ეკონომიკური აქტივობის რომელ
მახასიათებელს ავიღებთ
• მაკროეკონომიკური ცვლადები უმრავლესობა, რომელიც
ქვეყანაში ეკონომიკურ აქტივობას ახასიათებს, თითქმის
ერთდროულად მერყეობს
 ფაქტი 3: როცა წარმოება მცირდება,
უმუშევრობა იზრდება
• როდესაც რეალური მშპ მცირდება, უმუშევრობის დონე
იზრდება.
• როდესაც ფირმები ნაკლები რაოდენობის საქონლისა და
მომსახურების წარმოებას გადაწყვეტენ, ისინი
ათავისუფლებენ პერსონალს და ზრდიან უმუშევართა
რიგებს.
• თითოეული რეცესიისას უმუშევრობის დონე
მნიშვნელოვნად იზრდება
სავარჯიშო 1
სავარჯიშო 2 • მოიძიეთ გაცვლითი კურსები ლარსა და
სხვა ვალუტებს შორის
• გამოთვალეთ სხვადასხვა ვალუტის
გაცვლითი კურსი ერთმანეთში
სავარჯიშო 3
სავარჯიშო 4