სასწავლო კურსი „ფინანსური მენეჯმენტის საფუძვლები“

დასკვნითი გამოცდები
ბილეთი#2
საკითხები
(თითოეული თეორიული საკითხი ფასდება 10ქულით)
1.ღირებულების წყაროები-გაყიდვების გაზრდა; ლევერეჯის სარგებელი.

გაყიდვების გაზრდა
ზოგიერთი შეძენის მიზეზი არის გაყიდვების გაზრდა.საბაზრო წილის მოპოვებით კომპანიამ
შეიძლება უზრუნველყოს გაყიდვების გაზრდა მუდმივად და მოიპოვოს ბაზარზე
დომინირება.ასევე შეიძლება წარმოიშვას სხვა საბაზრო და სტრადეგიული სარგებელი. შესაძლოა
შეძენამ მოიტანოს ტექნოლოგიური უპირატესობები წარმოებისთვის;ან შეძენა შეავსებს ხვრელს
წარმოების ხაზაში, ამგვარად გააძლიერებს კომპანიის გაყიდვებს. შენაძენი და გაყიდვის შესაბამისი
ზრდა ღირებული რომ იყოს,იგი უნდა იყოს ეფექტიანი დანახარჯების მქონე.
შერწყმა-ორი ან მეტი კომპანიის შერწყმა,რომლის შედეგადაც ფუნქციონირებს მხოლოდ ერთი
იურიდიული პირი აგრძელებს მუშაობას.
სინერჯი-ეკონომიკა,როცა შერწყმული კომპანიის წარმოებული აქტივების ღირებულება არის
მაღალი,ვიდრე თითოეული მათი აქტივები ცალ-ცალკე.
მასშტაბის ეკონომიკა- მსხვილი წარმოების უპირატესობა, როცა წარმოების რაოდენობის ზრდის
შედეგად მცირდება პროდუქციის ერთეულის საშუალო თვითღირებულება.

ლევერეჯის სარგებელი
ღირებულებამ შიძლება ასევე გაიზარდოს ლევერეჯის გამოყენებით. ბევრ კორპორაციულ
რესტრუქტურიზაციაში,ხშირად წარმოიშობა ფინანსური ლევერეჯი. ამ დროს,შესაძლებელია
შეიქმნას ღირებულება აქციონერებისთვის .არსებობს კომპრომისი კორპორაციულ დაბეგვრას და
პერსონალურ გადასახადების ეფექტს,გაკოტრების, წარმომადგენლებით დანახარჯებისა და
მოტივაციურ გავლენას შორის.

დაბეგვრის მიზეზები
ზოგიერთი შერწყმის მოტივაცია არის დაბალი გადასახადების გადახდა.ნაკლები დაბეგვრის
მომავალში გადატანის შემთხვევაში,კომპანიას,ნაკლები დაგროვებადი დაბეგვრით,შესაძლოა
ჰქონდეს საკმარისი მოგების მცირე პერსპექტივა მომავალში,თუ სრულად გამოიყენებს
გადასახადების გადატანას მომავალში. მომგებიან კომპანიასთან შერწყმი,შეიძლება შესაძლებელ
იყოს გადარჩენილი კომპანიისთვის უფრო ეფექტიანად გამოიყენოს დანაკლისის მომავალში
გადატანა.თუმცა,არსებობს შეზღუდვები,რომლებიც ზღუდავენ მის გამოყენებას შეძენილი
კომპანიის სამართლიანი საბაზრო ღირებულების პროცენტამდე.შესაძლოა არსებობდეს
ეკონომიკური სარგებელი-მთავრობის ხარჯზე-რომელიც არ შეიძლება განხოირციელდეს ორივე
კომპანიის მიერ დამოუკიდებლად.

2.პროექტების შეფასება და შერჩევა: ალტერნატიული მეთოდები-წმინდა მიმდინარე ღირებულება;

მომგებიანობის ინდექსი.
მომგებიანობის ინდექსი არის პროექტის მომავალი წმინდა ფულადი ნაკადების ახლანდელი
ღირებულების კოეფიცენტი ამ პროექტის საწყის ინვესტიციებზე.აქამდე ჩვენმა ანალიზმა ჩვენა რომ
იმ შემთხვევაში,როდესაც საკიტხი ეხება ცალკეულ დამუკიდებულ პროექტს მაშინ მისი შეფასების
მეთოდები ანუ უკუგების შიდა განაკვეთი,წმინდა ახლანდელი ღირებულება და მომგებიანობის
ინდექსი გვიძულებს მივიღოთ მსგავსი გადაწყვატილებები ანუ ან მივიღოთ პროქტი ან
ვუარყოთ.დამოკიდებული პროექტი არის საინვესტიციო პროექტი,რომლის მიღება დამოკიდებულია
ერთი ან რამდენიმე სხვა პროექტის მიღებაზე.საინვესტიციო პროექტის შეფასებისას შესაძლოა ზოგი
მათგანი იყოს ურთიერთგამომრიცხავი.ურთიერთგამომრიცხავი პროექტი არის ისეთი პროექტი
 სადაც მიღება გამოხატავს ერთი ან რამდენიმე ალტერნატიული პროექტის მიღებას.თუ ორი ან მეტი
საინვესტიციო წინადადება არის ურთიერთგამომრიცხავი ისე,რომ ჩვენ უნდა ავირჩიოთ ერთი ამ
დროს შეიძლება იყოს მეთოდების საფუძველზე წინააღმდეგობრივი შედეგები და ასეთი კონფლიკტი
შესაძლოა გამოწვეული იყოს ინვესტიციების მასშტაბების,განსხვავება ფულად ნაკადებში და
პროექტის სიცოცხლის ციკლის მიზეზებიდან.ბოლო პოტენციურ სიძნელე დაკავშირებული
პროექტის შეფასებისას და შერჩევის ალტერნატიული მეთოდების გამოყენებასთან,რომელსაც ჩვენ
განვიხილავთ ეხება კაპიტალის ნორმირებას.კაპიტალის ნორმირება არის სიტუაცია როცა ხდება
ლიმიტირება მთლიან კაპიტალურ დანახარჯებზე კონკრეტული პერიოდის განმავლობაში.თუ
კაპიტალი არის ნორმირებული რამდენიმე პერიოდის განმავლობაში,კაპიტალის ნორმირების ამოცანა
შესაძლოა ამოხსნას სიმდიდრის მაქსიმალურად გაზრდის შეზღუდული რამდენიმე ალტერნატიული
მეთოდით.ეს მეთოდები იყენებენ წრფივ,მთელრიცხობრივ ან მიზნობრივ პროგრამირებას.თუ
კაპიტალი არის ნომინალური მხოლოდ მიმდინარე პერიოდისთვის,ამოცანა მდგომარეობს ისეთი
პროექტების არჩევაში,რომლებიც ზრდიან ინვესტიციის ფულად ღირებულებას ბიუჯეტის ლიმიტის
გადაუჭარბებლად.მგრძნობელობის ანალიზი საშუალებას გვაძლევს გამოვიყენოთ ამგვარი
ხალმხრივი შეფასებები.მგრძნობელობის ანალიზი არის ალბათობის ანალიზი სადაც ცვალადები ან
დაშვებები იცვლება საბაზრო საფუძველზე,იმისთვის რომ განისაზღვროს მათი ზეგავლენა პროექტის
გაზომვად შედეგებზე,როგორც არის წმინდა ახლანდელი ღირებულება ან უკუგების შიდა განაკვეთი.
ახლა განვიხილავ პროექტის შეფასების და შერჩეევის ოთხ ალტერნატიულ მეთოდს,რომელიც
გამოიყენება კაპიტალდაბანდების გამოყენებისას და ესენია:

1.გამოსყიდვის მეთოდი
2.უკუგების შიდა განაკვეთი
3.წმინდა ახლანდელი ღირებულება
4.მომგებიანობის განაკვეთი.

აქედან გამოსყიდვის პერიოდის მეთოდი საკმაოდ მარტივი დანარჩენ სამ მეთოდის შედარებით და
დანარჩენები უფრო რთულია და ეფუძნება ფულადი ნაკადების დისკონტირებას.
ფულადი ნაკადის დისკონტირება არის საინვესტიციო პროექტის შეფასების და შერჩევის
მეთოდი,რომლის მიხედვით ფულის ნაკადები გამოითვლება ფულის ღირებულების დროითი
ცვლილების გათვალისწინებით.
საინვესტიციო პროექტის გამოსყიდვის პერიოდი არის დროის პერიოდი,რომელიც საჭიროა
საინვესტიციო ბიზნეს პროექტში ინვესტირებული თანხების ფულადი შემოსავლის მისაღებად.
განვიხილავ ახლა მეორე მეთოდს და მეორე მეთოდი არის უკუგების შიდა განაკვეთი და ეს არის
ინვესტიციებზე შემოსავლის განაკვეთის შეფასების მეთოდი.დისკონტირების განაკვეთი,რომელიც
უტოლდება მომავალი ფულადი მოძრაობების მიმდინარე ღირებულების,საინვესტიციო პროექტის
განხორციელების და საწყისი ინვესტიციების ღირებულების გათვალისწინებით.
უკუგების შიდა განაკვეთის ამოხსნით დიდ როლს ასრულებს ინტერპოლაცია რომელიც არის ორ
ნაცნობ ციფრს შორის მდებარე უცნობი რიცხვის მიახლოებითი შეფასება.
აქცეპტენის კრიტერიუმი,რომელიც ძირითადად გამოყენებულია უკუგების შიდა განაკვეთის
მეთოდთან და არის ინვესტიციის შიდა მომგებიანობის განაკვეთის შედარება საინვესტიციო
პროექტის მისაღებად მოთხოვნილი მომგებიანობის მინიმალურ განაკვეთან,ანუ იგივეა რაც
ბარიერული განაკვეთი რომელიც არის მომგებიანობის მინიმალური განაკვეთი,რომელიც საჭიროა
საინვესტიციო პროექტის მისაღებად,მიღებული ფულადი ნაკადების დისკონტირების ანალიზით
განაკვეთი რომლის მიხედვიტაც,პროექტი განიხილება მისაღებად.
უკუგების შიდა განაკვეთის მეთოდის მსგავსად წმინდა ახლანდელი ღირებულება არის
საინვესტიციო პროექტების ახლანდელი ღირებულება,წმინდა ნაღდი ფულის შემოსავლებს
გამოკლებული პროექტის საწყისი ნაღდი ფულის გასავალი.
იყო კიდევ წმინდა ახლანდელი ღირებულების გრაფიკი რომელიც ნიშნავს იმას რომ ასახავს
დამოკიდებულების რომელიმე პროექტის წმინდა ღირებულებასა და დისკონტირებულ
ღირებულებას შორის.
 ბოლოს გვაქვს მომგებიანობის ინდექსის მეთოდი და მომგებიანობის ინდექსი არის პროექტის
მომავალი წმინდა ფულადი ნაკადების ახლანდელი ღირებულების კოეფიცენტი ამ პროექტის საწყის
ინვესტიციებზე.

ტესტები
(თითოეული ტესტი ფასდება ერთი ქულით)
1. სპონტანური დაფინანსება მოიცავს:
ა). მისაღებ ფულად სახსრებს;
ბ). გადასახდელ ვალდებულებებს;
გ). მოკლევადიან სესხებს;
დ). საკრედიტო ხაზს.
2. ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელი არის სწორი:
ა). თუ პროექტის NPV არის 0–ზე მეტი, მაშინ მისი PI უდრის 0–ს.
ბ). თუ პროექტის IRR =0%, მისი NPV დისკონტის განაკვეთი k–ს გამოყენებით უდრის 0–ს;
გ). თუ პროექტის PI ნაკლებია 1–ზე, მაშინ NPV ნაკლები უნდა იყოს 0–ზე;
დ). თუ პროექტის IRR უფრო მეტია ვიდრე დისკონტის განაკვეთი k, მაშინ PI იქნება 1–ზე
ნაკლები და NPV 1 –ზე მეტი.
3.სელინმა მიიღო 25 000$ შემოსავალი და გადაიხადა საშემოსავლო გადასახადი – 1 500$. ჯონ
ერნანდესმა მიიღო 30 000$ შემოსავალი და გადაიხადა საშემოსავლო გადასახადი 3 000$. რა სახის
გადასახადს იყენებს სახელმწიფო?
ა). პროგრესული;
ბ). პროპორციული;
გ). ფიქსირებული;
დ). რეგრესიული.
4.ქვემოთ ჩამოთვლილიდან რომელი ფორმის პრობლემაა მფლობელის შეუზღუდავი
პასუხიმგებლობა?
ა). კორპორაცია;
ბ). შეზღუდული პარტნიორობა;
გ). პარტნიორობა;
დ). არცერთი ზემოაღნიშნულის.
5.სამ წელიწადში თქვენ უნდა მიიღოთ 5 000$. თუ საპროცენტო განაკვეთი მოულოდნელად
გაიზრდება, ამ თანხის მიმდინარე ღირებულება:
ა). შემცირდება;
ბ). გაიზრდება;
გ). დარჩება უცვლელი;
დ). არ შეიძლება განისაწმინდაზღვროს ამ ინფორმაციის პირობებში.
6.ფორმულაში Ke = (D1/P0) + g, რას წარმოადგენს g?
ა) მოსალოდნელი შემოსავლის ფასს აქციებიდან;
ბ) აქციების დივიდენდების ღირებულებას;
გ) ობლიგაციის საპროცენტო განაკვეთს;
დ). არცერთი ზემოთჩამოთვლილს.
7.სტატისტიკური საზომი, რომლის მეშვებითაც ორი ცვლადი მოძრაობს ერთად არის:
ა). ვარიაციის კოეფიციენტი;
ბ). კოვარიაცია;
გ). ნდობის ექვივალენტი;
დ). არცერთი ზემოაღნიშნული.
 8.30 წლიანი ობლიგაცია გამოშვებული X კომპანიის მიერ 2010 წელს ეხლა გაიყიდება:
ა). ფულის პირველად ბაზარზე;
ბ). ფულის მეორად ბაზარზე;
გ). კაპიტალის პირველად ბაზარზე;
დ). კაპიტალის მეორად ბაზარზე.
9.ქვემოთ ჩამოთვლილიდან რომელი არ წარმოადგენს ინდმეწარმის ნაკლოვანებებს?
ა). კაპიტალის მოზიდვის შეზღუდულობა;
ბ). მფლობელის შეზღუდული პასუხისმგებლობა;
გ). ბიზნესის შეზღუდული ხანგძლივობა;
დ). მენეჯმენტის შეზღუდული ექსპერტიზა.
10.თქვენ გსურთ ისესხოთ 10 000$ 3 წლის ვადით წლიური საპროცენტო განაკვეთი 6%-ი.
სასეხსო ხელშეკრულება ითვალისწინებს სამ თანაბარ გადახდას თვითოეული წლის ბოლოს
3 წლის განმავლობაში. წლიური გადასახადი რომელიც მთლიანად უნდა იყოს გადახდილი
წლის ბოლოს:
ა). 2 674$;
ბ). 2 850$;
გ). 3 741$;
დ). 4 020$.

ამოცანები
(თითოეული ამოცანა ფასდება 5 ქულით)
ამოცანა 1
უკანასკნელი ოთხი წლის განმავლობაში `Tic-Tac Homes”-ის ბალანსი წარმოდგენილია
ცხრილში (ათ. დოლ.).
20X1 20X2 20X3 20X4
ნაღდი ფული $ 214 $ 93 $ 42 $ 38
დებიტორული მოთხოვნები 1 213 1 569 1 846 2 562
სასაქონლო-მატერიალური მარაგები 2 102 2 893 3 678 4 261
წმინდა ფიქსირებული აქტივები 2 219 2 346 2 388 2 692
მთლიანი აქტივები $ 5 748 $ 6 901 $ 7 954 $ 9 553
კრედიტორული ვალდებულებები $ 1 131 $ 1 578 $ 1 848 $ 2 968
თამასუქები (გაცემული) 500 650 750 750
გრძელვადიანი ვალის მიმდინარე ნაწილი 656 861 1 289 1 743
გრძელვადიანი ვალდებულება 500 800 800 800
ჩვეულებრივი აქციები 200 200 200 200
გაუნაწილებელი მოგება 2 761 2 812 3 067 3 092
მთლიანი ვალდებულებები და სააქციო კაპიტალი $ 5 748 $ 6 901 $ 7 954 $ 9 553

გამოიყენეთ ინდექსური ანალიზი და გაანალიზეთ კომპანიის ძირითადი ფინანსური მდგომარეობა.

პროცენტული ანალიზი არის შემთხვევა, როდესაც ბალანსის ყველა პუნქტი გაყოფილია
მთლიან აქტივებზე და შემოსავლის უწყისის ყველა პუნქტი გაყოფილია წმინდა გაყიდვებზე
ან ამონაგებზე.
ინდექსური ანალიზის დროს ბალანსისა და შემოსავლის უწყისის მაჩვენებლებიi საბაზისო
წელს არის 100% და იგივე ფინანსური ანგარიშგების მაჩვენებლები გამოსახულია
პროცენტულად საბაზისო წლის ანგარიშგებასთან მიმართებაში..
ამოცანის ამოხსნა
ბოლო სამი წლის განმავლობაში კომპანიას გაეზარდა დებიტორიული მოტხოვნები და
მარაგების რაოდენობა.რაც შეეხება ფიქსირებულ აქტივებს ისინი მნიშვნელოვნად გაიზარდა
2004 წელს.ტითქმის არ იზრდებოდა გაუნაწილებელი მოგება.ეს გაიზარდა 2003 წელს 2002
წელთან შედარებით.რაც თავის მხრივ წარმოადგენს კომპანიის საბაზრო პრობლემას.2002
წელს კომპანიას გაეზარდა გრძელვადიანი ვალდებულებები.ეს იმოქმედა გადასახადებზე
და მოკლევადიან ვალდებულებებზე.საბოლოოდ ვიტყვით რომ ასე\თმა კომპანიამ ვერ
სეძლებს წინ სვლას.
ამოცანა 2
Summer Storme-ს ხელმძღვანელობა აანალიზებს ინვესტიციის ვარიანტს
მოსალოდნელი შემოსავლიანობით წლის განმავლობაში 20%. შემოსავლიანობის
შესაძლო ოდენობათა ალბათობების განაწილება დაახლოებით ნორმალურია
სტანდარტული გადახრით 15%.
ა) როგორია იმის ალბათობა, რომ ინვესტიციას ექნება უარყოფითი შემოსავლიანობა?
ბ) როგორია იმის ალბათობა, რომ შემოსავლიანობა აღმოჩნდება 10%-ზე? 20%-ზე? 30%-ზე?
40%-ზე? 50%-ზე მეტი?
ამოცანის ახსნა

მიუხედავად იმისა,რომ შემოსავლიანობის შესაძლო ოდენობათა ალბათობის განაწილება

ნორმალურია და ვაზუსტებთ იმით რომ სტანდარტული გადახრა არის 15%,ეს იმას არ
ნიშნავს,რომ ჩვენ 100% შეგვიძლია დავასკვნათ რომ ინვესტიციას ექნება დადებითი
შემოსავლიანობა.ერთი ხედვით რასაკვირველია ვიტყვით რომ შემოსავალი ნორმალურია და
სტანდარტული გადახრაც 15% შეადგენს მარა ინვესტიცა დროთა განმავლობაში შეიძლება
ფულის ღირებულება შეიცვალოს და ამავდროულად იგი უარყოფით შედეგს მოახდენს
კომპანიის საქმიანობაზე და რასაკვირველია ამ დროსაც ჩადებული ინვესტიციაც უარყოფიდ
ზონაში გადის.
E®=0,2
Alfa=0,15/z=(r-0,2)/0,15
r =0
 z =(r – E(r) )/alfa
z=(0-0,2)/15=-1,333
საბოლოოპასუხი არის 50%-50% პროცებტი რომ ინვესტიციას ექნება უარყოფითი
შემოსავლიანობა.

ბ)მოცემულ ამოცანაში ერთი წლისთვის არის განხილული

წლის განმავლობაში 20% ია შემოსავლიანობა
რაც იმას ნიშნავს,რომ 10% ისთვის მივიღებთ
R=P1+(Pt-Pt-1)/Pt-1=0,2+(0,1-0,9)/-0,9=-0,6/-0,9=დაახლოებით 0,66 მივიღეთ ესიგი დადებითი
შედეგია და ეს იმას ნიშნავს,რომ შემოსავლიანობის 10% ზე აღმოჩენა შესაძლებელია
20% ზე
R=0,2+(0,2-0,8)/-0,8=-0,4/-0,8=0,5 აქაც იგივეაქ ანუ დადებითი შედეგი მივიღეთ და
შესაძლებელია...
ხოლო რაც შეეხება 50% ს აღვნიშნოთ,რომ რაც სიდიდე ზრდება შესაძლებლობა
შემცირდება...ანუ 50% ზე დაბლა მყოფ ციფრებისთვის შესაძლებელი ხოლო %0%ზე მაღლა
უარყოფითი,რაც ეხება 50% ზე უკვე ნულის ტოლია რაც იმას ნიშნავს,რომ ან შეიძლება ან არა.
z(0,3-0,2)/0,15=0,006
z(0,4-0,2)/0,15=0,013
z(0,5-0,2)/0,15=0,06