‫ﭘﻮﻫﻨﺘﻮن ﭘﻮﻟﻲ ﺗﺨﻨﻴﻚ ﻛﺎﺑﻞ‬

‫ﭘﻮﻫﻨﺤﻲ ﺳــــــــــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫دﻳﭙﺎرﺗﻤﻨﺖ ﻣﻬــــــــــﻨﺪﺳﻲ‬

‫ﺗﺄﻣﻴﻦ رﻓﺎﻫﻴﺖ ﺳﺎﺣﻪ‬

‫وﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬

‫ﭘﻮﻫﻨﻮال ﺳﻠﻴﻤﺎن )ﻋﺜﻤﺎﻧﺨﻴﻞ(‬

‫ﻛﺎﺑﻞ‪ .‬ﺳﺎل ‪1396‬‬

 ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺮ اﻳﻜﻮﻟﻮژي )‪ - ecology‬اﺛﺮات ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه‪ ،‬اﺛـﺮات ﻣﻮﺟـﻮد زﻧـﺪه ﺑـﺮ ﻣﺤـﻴﻂ و‬
‫رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه( ﺳﺎﺣﺎت ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﻗﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻫﻮ ا‪ ،‬ﺧـﺎك‪ ،‬آب ﻫـﺎي زﻳـﺮ زﻣﻴﻨـﻲ و ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﺛﺮ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در ﺳﺎﺣﺎت‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮات آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻴﻄﻲ زﻳﺴﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ را در ﺷﻬﺮﻫﺎ را ﺟﻬﺖ زﻳﺴﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺴﺎﻋﺪ و ﻣﻬﻴـﺎ ﻛـﺮده اﺳـﺖ و ﺑـﺎ آﺛـﺎر ﺳـﻮء ﮔﺴـﺘﺮش‬
‫ﺻﻨﻌﺖ و اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺎدرﺳﺖ ﺗﻜﻨﺎﻟﻮژي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻧﻤﻮده و ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴـﺖ در ﺷـﻬﺮﻫﺎ ﮔﺮدﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬روان ﺷﻨﺎﺳﺎن و دوﻛﺘﻮران ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه اﻧﺪ ﻛـﻪ ﺳـﺎﺣﻪ ﺳـﺒﺰ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﺜﺒﺘﻲ در ﺳـﻼﻣﺘﻲ و ﺻـﺤﺘﻤﻨﺪي ﺷـﻬﺮوﻧﺪان ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه‬
‫دارد‪ .‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻮاع ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر آﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻛﻤﺒﻮد آب و‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﺧﺎك در اﻛﺜﺮ ﻧﻘﺎط ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺤﻠـﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺿـﺮورﺗﻲ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ در ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در روﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﻛـﺎر و ﺗـﻼش ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل ﻣـﺄﻣﻨﻲ‬
‫ﺟﻬﺖ اﻟﺘﻴﺎم اﻋﺼﺎب و روان اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮي دارﻧﺪ و اﻳﻦ ﻧﻘﺶ در ﺑﻘﺎي ﺣﻴﺎت در ﻛﺮه ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺮ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﺮورت اﻳﺠﺎد و ﺣﻔﻆ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺒﺰ ﻧﺒﺎﺗﻲ ﻳﻜﻲ از ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ و ﻣﺜﻠﺚ ﺑﻘﺎ و دوام اﻧﺴـﺎن‬
‫ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ آب‪ ،‬ﻫﻮا و ﻏﺬا اﺳﺖ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺒﺰ ﻫﻴﭻ ﮔـﺎه ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻧـﻪ ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ‪ ،‬زﻳـﺮا ﻫـﻢ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻛﺴﻴﺠﻦ و ﻫﻢ ﻏﺬاﺳﺎزي ﻓﻘﻂ ﺑﺎ وﺟﻮد ﮔﻴﺎه و ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻣﻜـﺎن ﭘـﺬﻳﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﺿـﺮورت در‬
‫ﺣﻴﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻮﺟﻮدي اﺳﺖ ﺗﻨﻮع ﻃﻠﺐ‪ ،‬ﻟﺬا در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺳﺎﺣﻮي ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﺿـﺮورت‬
‫اﻫﻤﻴﺖ و ﺑﻬﺎء دادن ﺑﻪ درﺧﺘﻜﺎري‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺗﻨﻮع ﻫﻢ از دﻳﮕﺮ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﺟـﺎ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺒﺎﺗﻲ‪ ،‬اﻳﺠﺎد و ﻧﮕﻬﺪاري ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ و داﻧـﺶ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴـﻖ و ﺗﻔﺤـﺺ و ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻴﺎﻫﻲ دارد‪ ،‬ﺗﺎ راﺑﻄﻪ دﻳﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎن و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﻮد و اﻧﺴﺎن ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑـﺎ ﻃﺒﻴﻌـﺖ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه آﺷﺘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در اﻳﺠﺎد ﺗﻨﻮع ﻧﺒﺎﺗﻲ در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺳﺎﺣﺎت ﻫﻤﻮاره ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻫﻮا و اﻗﻠـﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺧﺸﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎد‪ ،‬ﺗﺎﺑﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻏﻴﺮه وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﻮع ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎدآور ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﻴﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮدن وﺿﻌﻴﺖ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ دﻳﮕﺮ در ﭘﻬﻨﻪ وﺳﻴﻊ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺳﺒﺐ روﻳﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﺗﻨـﻮع ﻛـﻪ ﺳـﻴﻤﺎي‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴـﺘﻲ را ﺟـﺎن ﻣـﻲ ﺑﺨﺸـﺪ‪ ،‬ﭼـﻪ از ﻧﻈـﺮ اﻗﺘﺼـﺎدي و ﭼـﻪ از ﻧﻈـﺮ‬
‫اﻳﻜﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻮﺟﻬﻲ دارد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻳﻜﻲ از ﻫﺰاران ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺗﻜﻨﺎﻟﻮژي و ﻣﺤﻴﻂ ﻳﻚ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ دارد و ﻋﺒﺎرت از ﻳﻚ ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ از آن ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران رواﻧﻲ را ﺗﺪاوي ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻴﻮه دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ و اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻓﺮم را‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮ ﻓﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻴﺖ ﻣﻮاد آن ارﺗﺒﺎط دارد ‪.‬‬
‫از زﻣﺎن ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺪﻳﻢ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ دراﻋﺼﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻨﻈﺮ ﺟﺎﻟﺐ و زﻳﺒﺎ ﻛﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎً ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎرﻳﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎء‪ ‬اﮔﺮ ﻣﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻳﻚ دﻳﺰاﻳﻦ ﺧﻮب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻚ ﺑﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ دﻳﺪه ﺷﻮد ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﻌﺒﺎت زﻳﺮ را در ﺧﻮد ﺟﺎ داده اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﻣﺎﺳﺘﺮ ﭘﻼﻧﻴﻨﮓ )‪(master planning‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ﺳﺎﻳﺖ ﭘﻼﻧﻴﻨﮓ )‪(site planning‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ‪.‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﭘﻼن ﮔﺬاري ﺷﻬﺮي ‪.‬‬ ‫‪-۴‬‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ ﺷﻬﺮ ‪.‬‬ ‫‪-۵‬‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ ﭘﺎرك و ﻏﻴﺮه ‪.‬‬ ‫‪-۶‬‬

‫و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ً ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ از ﻋﻬﺪه اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺑﺮﻣﻲ آﻳﺪ او را ﻣﻬﻨﺪس ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺧﻄﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺒﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﻣﻴﺎن اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺴﺘﺮده و ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ وﺳﻴﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﻧﺪ و در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﺛﺮ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻬﻨﺪس وﻳﺘﺮوﻳﺲ )‪ (Vitruvius‬ﺑﻨﺎم ‪ the layout of town‬ﻳﺎ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻧﺸﺮ ﻣﻲ‬
‫رﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻓﻌﻼً از آن ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻣﺄﺧﺬ و ﻣﺮﺟﻊ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻓﺮار رﺳﻴﺪن دوره رﻧﺴﺎﻧﺲ )‪ -Renaissance‬رﻧﺴﺎﻧﺲ در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 1300‬ﻣﻴﻼدي از اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ آﻏﺎز‬
‫ﺷﺪ و در ﻃﻮل ﺳﻪ ﻗﺮن در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ (.‬ﺑﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن ﺗﻮﺟﻪ‬
‫زﻳﺎدي ﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮوع دورة رﻧﺴﺎﻧﺲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺼﺮوف ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ اﻟﻲ ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺷﻬﺮ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻲ ﻣﺜﺎﻟﻲ از ﺷﻬﻜﺎر ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن آﻧﺰﻣﺎن‬
‫در ﺧﺼﻮص ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﻮد اﻣﺎ در ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﺑﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن واﮔﺬار ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ‬
‫ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن را در ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﺮاق اﺳﺘﺎﻳﻞ ﺟﺪﻳﺪ دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻳﺎد ﻛﺮده اﻧﺪ و‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺰرگ ﭼﻮن وﻳﻠﻴﺎم ﻛﻨﺖ‪ ،‬اﻣﭙﺮي رﭘﺘﻮن و ﻏﻴﺮه ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻼش ﺑﻪ ﺧﺮج دادﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن را ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ دﻳﺰاﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از آن ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺎﻗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪي )ﺟﻠﺒﺮت ﻟﻴﻨﮓ ‪ (Gilbert Laing‬در‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎم ﻛﺘﺎب ) ‪Landscape Architecture of Great‬‬
‫‪ (Painters‬ﺑﻮد و ﻣﻮﺿﻮع آن اﻧﻮاع ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻛﻪ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ از آن اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ در‬
‫ﻛﺘﺎب ﻫﺎي )‪ AJ Dowing‬و ‪ ( JC LODAN‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻗﺮن ﻧﺰده ﺑﻪ اوج ﺧﻮد رﺳﻴﺪ و‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻼن ﮔﺬاري ﺷﻬﺮي ﻛﻪ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و دﻳﺰاﻳﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ ﺧﻴﻠﻲ‬
‫ﺷﻬﺮت ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ و ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺳﺎزي در ﻫﺮ ﺣﻮﻣﻪ و ﺷﻬﺮي رواج ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﻃﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ در ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻨﺤﻴﺚ ﻳﻚ ﻣﻜﺘﺐ ﺟﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬اﻛﻮﻟﻮژي‪ ، Aerial photography ،‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﺤﻠﻲ و ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬در‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻨﺤﻴﺚ ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن اﻛﺎدﻣﻴﻚ در ﻳﻚ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﻧــــــﺎم ‪the making of‬‬
‫‪ English landscape‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ W. Ghoskins‬در ﺳﺎل ‪ 1955‬ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻔﺎت ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫‪ -1‬ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻨﻈﺮ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ از ﻋﻠﻮم ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺎزي و ﻣﻌﻤﺎري و ﻏﻴﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﻓﻀﺎ ﺳﺎزي در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎز ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﭘﺎرك ﺳﺎزي و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ -2‬ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻓﻬﻤﻲ از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪ و ﺗﻬﺪاب را ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲ ﺳﺎزد ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮم‪ ،‬ﻗﻮه و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﺒﺎرت از دﻳﺰاﻳﻦ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻓﻀﺎي ﻋﺎﻣﻪ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ً داﺷﺘﻦ ﻳﻚ اﺟﺘﻤﺎع و ﻣﺤﻴﻂ‬
‫زﻳﺴﺖ زﻳﺒﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻨﻈﺮه ﻋﺒﺎرت از دﻳﺰاﻳﻦ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻨﻈﺮه ﻫﺎي روي زﻣﻴﻦ و ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﻀﺎي‬
‫ﺑﻴﺮوﻧﻲ اﺳﺖ ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﺿﺮورﻳﺎت و ﺧﻮاﻫﺸﺎت ﻣﺮدم را ﺑﺪون ﺻﺪﻣﻪ و ﺿﺮر ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮآورده‬
‫ﺳﺎزد ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻤﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻟﻐﺖ آﻟﻤﺎﻧﻲ )‪ (landschape‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ ‪ land‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ زﻣﻴﻦ و ﭘﺴﻮﻧﺪ‬
‫‪ schape‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ‪ shape‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻤﺎ و ﺷﻜﻞ دادن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ اول‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫‪ .1-1‬ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻋﻠﻢ وﻫﻨﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ را ﺑـﺎ ﺗﺮﺗﻴـﺐ دادن‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﻛﺸﺖ و زرع و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﺎس ﻳﻚ ﭘﻼن ﺟﺎﻣﻊ و زﻳﺒﺎ اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺗﻮﭘـﻮﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﭙـﻪ ﻫـﺎ‪ ،‬دره ﻫـﺎ‪ ،‬درﻳـﺎ ﻫـﺎ و درﻳﺎﭼـﻪ ﻫـﺎ ‪،‬‬
‫روﺋﻴﺪﻧﻲ ﻫﺎ )ﻧﺒﺎﺗﺎت( ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺘﻪ زار ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻤﻦ ﻫﺎ و ﮔﻠﻬﺎ وﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﻌﻤﻴـﺮات‪ ،‬ﺗـﺮاس ﻫـﺎ و‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﻴﻼن دار‪ ،‬ﺳﺮﻛﻬﺎ‪ ،‬ﭘﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻮاره ﻫﺎ و ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻗﻮاﻋﺪي ﻣﺸﺨﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻤـﺎي‬
‫زﻣﻴﻦ )ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ( وﺟﻮد ﻧﻪ دارد‪ ،‬زﻳﺮا ﻃﺮح ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﭘﺮاﺑﻠﻢ ﻫﺎ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ ﻣﺨـﺘﺺ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻔﺎوت و ﺗﻐﻴﻴﺮ در اﻗﻠﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺴﺘﻲ و ﺑﻠﻨﺪي و ﺳﺎﺣﺎت اﻃﺮاف ﺧﻮد را دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .1-1‬زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻗﻠﻌﻪ ﻣﻴﺪﻳﭽﺘﻦ )‪ : (Grounds of Middachten Castle‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻳﻚ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺧﻮب از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺣﻮض ﻫﺎ و ﺟﻬﻴﻞ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺒﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎغ ﻣﻴﺪﻳﭽﺘﻦ در ﻧﻴﺪرﻟﻨﺪ داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻮق ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳـﻦ زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻫﺎ ‪ 1900‬ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ‪ 1700‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻃﺮح ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻓﺮاﻧﺴﻪ دوره آﺧﺮ ﺑﺎروك ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻗﺒﻼ ً ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ﻧﻤﺎي زﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻳﺎد ﻣﻲ ﺷﺪ و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺑـﺎغ ﻫـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ در‬
‫اﻃﺮاف ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻮد ﻣﮕﺮ اﻣﺮوز ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﺎت وﺳﻴﻊ را ﻛﻪ از ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫‪7‬‬
‫ﺗﺎ ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺰرگ را اﺣﺘﻮاء و ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ﻧﻤـﺎي زﻣـﻴﻦ ﻳـﺎ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ‬
‫اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﻚ ﭘﻴﺸﻪ و ﺷﻐﻞ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﺎن ﺗﺠﺎرت ﭘﻴﺸﻪ ﻗﺒﻮل ﺷﺪه و ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑﺎﻏﺒﺎﻧـﺎن‬
‫ﻣﺘﺬﻛﺮه ﮔﻠﻬﺎ را ﻃﻮري ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ از آن ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ و اﻳﻦ ﮔﻠﺨﺎﻧـﻪ ﻫـﺎ را ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﻋﻤﺎر ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻏﺒﺎن ﻫﺎي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻛﻪ ﻗﺮاردادي ﻫﺎي ﺗﺠـﺎرﺗﻲ و ﻳـﺎ اﺷـﺨﺎص‬
‫ﻏﻴﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﻳﻲ در اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻚ ﺑﻮدﻧﺪ زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ را ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻛﺜﺮ ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃـﺮح ﻣـﻲ ﺷـﺪﻧﺪ و ﺑﺎﻏﻬـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ ﺧﻮاﺳـﺘﺎر‬
‫ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻛﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺑﺰرگ دارﻧﺪ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-1‬اﺳﺎﺳﺎت‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻃﺮح ﻳﻚ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻠﻲ ﺗﺤﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار دﻫـﺪ‬
‫و ﺑﻌﺪا ً ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮﺳﺎزان‪ ،‬اﻧﺠﻨﻴﺮان ﺳﺮﻛﺴﺎز‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و اﻧﺠﻨﻴﺮان ﺗﻌﻤﻴﺮات و دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﭘﺮوژه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻬﻨﺪس ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺳـﺎﺣﻪ را ﻧﻴـﺰ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮد و ﻫﻤﭽﻨﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻗﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮاص ﺧﺎك و ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎ در ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﻮد‪ ،‬وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﺬﻛﻮر ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ ﺑﻌﺪا ً ﻣﻬﻨﺪس ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺮح ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ ﻣﻲ ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ .2-1‬ﺑﺎغ ﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﻳﺎ )‪ : (Formal Garden‬ﺑﺎﻏﻬﺎي رﺳﻤﻲ در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ در اروﭘﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮدﻧﺪ؛ در ﻣﺮاﻛﺰ اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﭘﺴـﺘﻲ و ﺑﻠﻨـﺪي‬
‫و در آن ﻳﻚ ﺑﺎﻻ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺷﺖ و ﺑﻪ ﭼﻬﺎر اﻃﺮاف اﻳﻦ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﮔﻠﻬﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃـﻮري ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ دﻳـﺰاﻳﻦ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺟـﺎي‬
‫ﻫﺎي ﭘﺮﭘﻴﭻ ﻣﺎﻧﻨﺪ دو ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ در ﻋﻜﺲ آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﺗﻮﺳﻂ دﻳﻮار ﻫﺎي ﺑﻮﺗﻪ ﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕـﺎه و ﻳـﺎ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻔﺮﻳﺢ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ در ﻓﻀـﺎي ﺑـﺎز آﻓﺘـﺎﺑﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ﻛﺸﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ در اوﻗﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ﺷﮕﻮﻓﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﭘـﻼن ﻣﻮﻓـﻖ‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن دﻳﮕﺮ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺟـﻮي ﻫـﺎ‪ ،‬ﭼﺸـﻤﻪ ﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎي دراز‪ ،‬ﭘﻴﺎده روﻫﺎ در ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-1‬ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﻪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﻣﺼﺮﻳﺎن ﺑﺎﻏﻬﺎ را در ﺑﻴﻦ دﻳﻮار ﻫﺎي ﻛﻪ ﺧﺎﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺷـﺎن را اﺣﺎﻃـﻪ ﻣـﻲ ﻧﻤـﻮد ﻣـﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺷﻜﻞ رﺳﻤﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﺑﺎﻏﻬﺎ در ﭼﻬﺎر اﻃﺮاف ﻳـﻚ ﺣـﻮض‬
‫ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ﻣﺎﻫﻲ ﻫﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛـﻪ در اﻃـﺮاف ﺣـﻮض ﻣـﺬﻛﻮر درﺧﺘـﺎن و ﻧﺒﺎﺗـﺎت زﻳﻨﺘـﻲ‬
‫ﺑﺸﻜﻞ ردﻳﻒ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺐ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺸﻜﻞ ﻳﻚ ﻣﻘﺒﺮه رﻧﮓ آﻣﻴﺰي ﺷﺪه ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺴﻴﻮﭘﻮﺗﻤﻴﺎن ) ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ( ﺑﺎغ ﻫﻨﮕﻨﮓ در ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺑﻴﻠﻮن ) ﺑﺎﺑﻞ( ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از ﻋﺠﺎﻳـﺐ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧـﻪ ﺟﻬـﺎن ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رﻓﺖ ﺷﺎﻣﻞ درﺧﺘﺎن ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺒﻮه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻻي زﻣﻴﻦ ﻛﺸﺖ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ درﺧﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗـﺮاس‬
‫ﺑﺎﻻي ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﺗﺎق ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﻳﻜﻲ از ﻛﻨﺞ ﻫﺎي ﻗﺼﺮ ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻧﻴﺒﻮﭼﺎﻧﺪﻧﻴﺰار دوم )ﺑﺨـﺖ‬
‫اﻟﻨﺼﺮ دوم( ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ) ‪. (Nebuchadnezzar II‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺷﻜﻞ ‪ .3-1‬ﻳﻚ ﻧﻘﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ )و آﺳﻤﺎن ﺧﺮاش ﺑﺎﺑﻞ در دورﻧﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮ( ﻛﻪ در ﻗﺮن ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖکه دﺳﺘﻮر ﻧﻴﺒﻮﭼﺎﻧﺪﻧﻴﺰار دوم )ﺑﺨﺖاﻟﻨﺼﺮ دوم( در ﺣﺪود ﺳﺎل ‪ 600‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻋﺠﺎﻳﺐ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ي ﺟﻬﺎن " ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺳﻤﻴﺮاﻣﻴﺲ" ﻳﺎ ﻫﻤﺎن "ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑـﻞ" ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ي ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻮﻳﺴﺎن ﻛﻬﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪ اي ﻫﻴﭽﮕﺎه در ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺑﻞ در ﻛﺸﻮر ﻋﺮاق اﻣﺮوزي واﻗﻊ ﻧﺸﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ "اﺳﺘﻔﺎن ام‪ .‬داﻟﻲ" ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎس داﻧﺸﮕﺎه آﻛﺴـﻔﻮرد‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎ ‪ 2‬دﻫـﻪ از زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮد را ﺻـﺮف‬
‫ﻛﺎوش و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰه ي اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ زادﮔﺎه واﻗﻌـﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎ در اﺻﻞ در ‪ 400‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺷﻤﺎل ﺑﺎﺑﻞ و ﻗﺪﻣﺖ آن ﻧﻴﺰ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﺼﺪ ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ي ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ ﭘﺮ از ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد اﺳـﺖ و‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺳﻤﻴﺮاﻣﻴﺲ ﻣﻠﻜﻪ ي اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺎﺑﻞ و ﻳﺎ ﻫﻤﺎن "ﺷﻤ‪‬ﻮر‪-‬آﻣﺎت" ﻣﻠﻜﻪ آﺷﻮر‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬وي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آﺷﻮرﻳﺎن را در ﺻﺪه ي ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و دﺳﺘﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗـﺎرﻳﺨﻲ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺑـﺎغ ﻫـﺎي ﻃﺒﻘـﻪ اي در زﻣـﺎن‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ "ﻧ‪‬ﺒ‪‬ﻮﺧَﺬﻧ‪‬ﺼ‪ّ‬ﺮ دوم" ﻳﺎ ﻫﻤﺎن " ﺑﺨﺖ ﻧﺼﺮ دوم" و ﺑـﻪ دﺳـﺘﻮر وي ﺑـﺮاي ﻫﻤﺴـﺮ ﺟﺪﻳـﺪش "اﻣﻴﺘـﻴﺲ"‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎﻫﺰاده اﻣﻴﺘﺲ دﺧﺘﺮ ﻫﻮوﺧﺸﺘﺮه‪ ،‬ﺷﺎه ﻣﺎد ﺑﻮد‪ .‬او ﻛﻪ از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻣﺎد آﻣﺪه ﺑـﻮد ﻧﻤـﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮ از ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﺎﺑﻞ ﻋﺎدت ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻧ‪‬ﺒ‪‬ﻮﺧَﺬﻧ‪‬ﺼ‪ّ‬ـﺮ دوم ﺑـﺮاي راﺣﺘـﻲ‬
‫ﻫﻤﺴﺮش دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﻨﺎﻳﻲ را اﺣﺪاث ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ در ﺗﻤـﺎم ﻃـﻮل ﺳـﺎل ﺧـﻮد را در آﻧﺠـﺎ راﺣـﺖ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آﺑﻴﺎري ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ روزاﻧﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 37‬ﻫﺰار ﻟﻴﺘﺮ آب ﻧﻴﺎز ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺑـﺮاي آﺑﻴـﺎري و‬
‫ﺣﻔﻆ ﺣﻴﺎت ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻳـﻚ ﻧـﻮع وﺳـﻴﻠﻪ ي آﺑﻴـﺎري ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﻧـﻮع‬
‫ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﺰم ﺧﺎص اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻗﺎي "دﻳﻮدور ﺳﻴﺴﻴﻠﻲ" از ﻛﺎوﺷﮕﺮان و ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻛﻬﻦ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ‪ ،‬وﺳﻌﺖ‪ ،‬ﻋﺮض و ارﺗﻔﺎع ﺑـﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ داﺷـﺘﻪ اﻧـﺪ و ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ آﺑﻴـﺎري‬

‫‪10‬‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎﻃﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺧﻮد ﻳﻚ ﻣﻌﺠﺰه ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻃﻮل و ﻋﺮض اﻳﻦ ﺑﻨـﺎ ﺑـﻴﺶ از‬
‫‪ 1300‬ﻣﺘﺮ و ارﺗﻔﺎع آن ﻧﻴﺰ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 250‬ﻣﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬دوﻣﻴﻦ ﻋﺠﺎﻳﺐ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ي ﺟﻬﺎن ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺣﻔـﻆ‬
‫ﻧﺸﺪه و ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﻼﻳﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻳﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ﻗﺮن ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮرﺧﺎن و ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن درﺻﺪد ﻛﺸﻒ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﺑﻪ ﺟﺎﻣﺎﻧﺪه از ﺑﺎغ ﻫـﺎي ﺑﺎﺑـﻞ‬
‫در ﻣﺤﺪوده ي ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺑﺮآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﻼش ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﻧﺪ و اﺛﺮي از ﺑﻘﺎﻳﺎي ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻦ در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از دﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از آن دوران‪ ،‬اﺛﺮي ﻳﺎ ﻳﺎدي از ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻮد ﻛﻪ دﻛﺘﺮ "اﺳﺘﻔﺎن ام‪ .‬داﻟﻲ" را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ اﻧﺪاﺧﺖ ﻛـﻪ ﺧـﻮدش ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ‬
‫درﺑﺎره ي اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺗﻼش و ﻛﺎوش در ﻛﺘﻴﺒﻪ ﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻴﺨﻲ ﺑﻴﻬﻮده ﻧﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻫـﺎي ﻛﻬـﻦ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮزه ي ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ )‪ ، (British Museum‬آﻗـﺎي داﻟـﻲ ﺗﻮاﻧﺴـﺖ ﻳـﺎدي از ﻳـﻚ ﻛـﺎخ ﻣﺠﻠـﻞ در‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ آﺷﻮرﻳﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻨﻮا را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن زﺑﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در ﺑﺎﺑـﻞ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻂ ﻣﻴﺨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در آن آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎخ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎﻳﺶ "ﻣﻌﺠﺰه اي" ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ي‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﻨﻮا‪ ،‬ﺑﺎﺑﻞ ﻛﻬﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ي دﻛﺘﺮ داﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ "ﻃﺒﻘﻪ اي" در ﺣﻘﻴﻘﺖ در ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ ﻗﺒﻞ از ﻣـﻴﻼد و در زﻣـﺎن ﭘﺎدﺷـﺎه‬
‫آﺷﻮر "ﺳﻨﺎﺧﺮﻳﺐ" ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي آن زﻣﺎن از ﺷﻬﺮ "ﻧﻴﻨﻮا" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﺑﺎﺑﻞ ﻛﻬﻦ" ﻳﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺧﻴﺎل ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬دوﻣـﻴﻦ ﻋﺠﺎﻳـﺐ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧـﻪ در ﺷـﻬﺮ ﺑﺎﺑـﻞ‬
‫اﻣﺮوزي ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺗﻼش ﻫﺎي ﻧﻔﺴﮕﻴﺮ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫـﺎي ﻛﻬـﻦ درﺑـﺎره ي ﺑـﻴﻦ اﻟﻨﻬـﺮﻳﻦ‪ ،‬اﻳـﻦ اﻣﻜـﺎن را ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ ﻣﻜﺎن ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺤﻞ‪ ،‬دﺷﺖ ﻫﺎي وﺳﻴﻊ ﺷـﻬﺮ‬
‫"ﻣﻮﺻﻮل" در ﺷﻤﺎل ﻋﺮاق ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻮد روزي ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻨﻮا ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ي دﻛﺘﺮ داﻟﻲ‪ ،‬ﻛﺎوش و ﺣﻔﺎري دﺷﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺻﻮل ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻬـﺎﻳﻲ را درﻣـﻮرد ﺑـﺎغ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﻨﻮا )‪( Nineveh‬ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ دوﻟﺖ آﺳﻮري ﺑﻮد و ﺑﺮ ﻛﺮاﻧﻪ درﻳﺎي دﺟﻠﻪ در ﻛﺸﻮر ﻋـﺮاق ﻛﻨـﻮﻧﻲ‬
‫ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻨﻮا در ﺳﺎل ‪ 612‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﻪ دﺳﺖ اﻗﻮام ﻣﺎد وﺑﺎﺑﻞ )ﻣﺎدي ﻫﺎ و ﺑﺎﺑﻠﻲ ﻫﺎ( وﻳـﺮان ﺷـﺪ‪.‬‬
‫آﺳﻮريﻫﺎ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻨﺎ ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ ﺷـﻬﺮ ﺑﻨـﺎ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ آﻧـﺎن در آن زﻣـﺎن ﻧﻴﻨـﻮا‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ ﻧﻴﻨﻮا ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ‪ ،‬از اﺳﻢ ﻧﻴﻦ ﻛﻪ ﻧﺎم ﻳﻜﻲ از ﺧﺪاﻳﺎن‬

‫‪11‬‬
‫آﺷﻮر ﺑﻮده و ﻳﺎ از ﻧﺎم ﻧﻴﻨﻮس ﻣﺸﺘﻖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻴﻨﻮا ﻳﻚ اﺳﻢ ﺧﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ زادﮔﺎه دﻻوران ﻧﺎﻣـﺪاري ﺑـﻮده‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1248‬ق‪.‬م‪ .‬ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ آﺷﻮرﻳﻬﺎ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪.4-1‬‬

‫در ﻛﻮه ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﻤﺎل اﻗﻮاﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آﺳﻮرﻳﺎن ﭘﺎرك ﻫﺎي را ﻛـﻪ ﻣﺘﺸـﻜﻞ از درﺧﺘـﺎن اﻧﺒـﻮه ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻜﺎر ﺑﺎﻻي اﺳﭗ ﻫﺎ و اﺳﭗ ﺳﻮاري اﻧﻜﺸﺎف دادﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻏﻬﺎي رﺳﻤﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻛـﻪ‬
‫دﻳﻮار ﻫﺎي آﻧﺮا اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﻃﺮح ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻮض ﻫﺎ و ﻛﺎﻧـﺎل ﻫـﺎ آﺑﻴـﺎري ﻣـﻲ ﺷـﺪ و ﻣﻌﻤـﻮﻻ ً‬
‫درﺧﺘﺎن زﻳﺎدي ﻏﻴﺮﻣﺜﻤﺮ در آن درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻳﻮﻧﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺎﻏﻬﺎ در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻫﺎ ﻃﻮري ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاف ﺑﺎغ ردﻳﻒ ﺳﺘﻮن ﻫﺎ را در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻨﺞ ﻗﺮن ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد در آﺗﻦ ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻋﺎﻣﻪ و ﻋﻤـﻮﻣﻲ داراي ﭘﻴـﺎده رو ﻫـﺎي ﻛـﻪ در اﻃـﺮاف آن‬
‫ردﻳﻒ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺒﺪل ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ زﻳﺎدي ﻓﻴﻠﺴـﻮف ﻫـﺎ و ﺷـﺎﮔﺮدان در آن‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي روﻣﻦ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺸﻜﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻫﺎ داراي ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاف آن ردﻳﻒ ﺳﺘﻮن ﻫـﺎ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ .5-1‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺪرﻳﺎن‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺪرﻳﺎن در ﺷﻬﺮ ﺗﺎﻳﻮﻟﻲ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﻛﻪ د رﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 118 -34‬ﻣﻴﻼدي ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛﻼﻧﺘـﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧـﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﺣـﺎل‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺎغ آن ﺑﻨﺎم ﻛﺎﻧﻮﭘﺲ ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ )‪ . (Canopus at Hadrian's Villa‬ﻗﺴﻤﺖ اﺧﻴﺮ ﻛﺎﻧﻮﭘﺲ ﺑﻌـﺪ از دو ﻣﻴـﻞ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﻟﻜﺴﺎﻧﺪرﻳﻪ ﻳﻮﻧﺎن وﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮﭘﺲ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ و ﻃﺎق ﻫﺎ و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ دورادور ﺣـﻮض‬
‫ﻫﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .4-1‬دﻧﻴﺎي ﻏﻴﺮ ﻏﺮﺑﻲ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻ ً در اﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻ ً داراي ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨـﺪﻳﻦ‬
‫درﺑﺎر اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺳﺮد‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﺗﭙﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ داراي ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ و ﺣـﻮض ﻫـﺎي‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺮاغ ﻫﺎ در ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎﻋﺚ روح ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ آﻧﻬﺎﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻗﺮن ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻮرﻳﺲ در ﻫﺴﭙﺎﻧﻴﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻏﻬـﺎ را در ﻛـﺮدووا ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴـﺪو و ﺧﺎﺻـﺘﺎ ً در اﻻﻣﺒـﺮاي ﮔﺮاﻧـﺎدا‬
‫ﻃﺮح ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ ﮔﻠﻬﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه‪ ،‬آب و ﺳﺎﻳﻪ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺘﺤﺪ ﺗﻨﻄﻴﻢ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫در وﻗﺖ ﻣﻐﻞ در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ و ﻫﺠﺪﻫﻢ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﺜﺎل ﻫـﺎي آن ﺑﻨـﺎي‬
‫ﺗﺎج ﻣﺤﻞ در آﮔﺮه و ﺑﺎغ ﺷﺎﻟﻴﻤﺎر در ﻻﻫﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ .6-1‬ﺗﺎج ﻣﺤﻞ‪ :‬ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺗﺎج ﻣﺤﻞ در آﮔﺮه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دارﻧﺪ و اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ در ﻗﺮن ﻫﻔـﺪﻫﻢ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑـﺎغ ﻋﻨﺎﺻـﺮ‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راه دﺧﻮﻟﻲ ﺑﻄﺮف ﻣﻘﺒﺮه ﺑﺸﻜﻞ ﻗﺎﻟﻴﻦ ﻓﺎرس ﻃﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻴﻨﻲ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻗﺼﺮ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺑﺪ و ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ را در اﻃﺮاف ﺣـﻮﻳﻠﻲ ﻫـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ درﺧﺘـﺎن و ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﻛـﻪ در ﮔﻠـﺪان ﻫـﺎ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ اﻋﻤﺎر ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮ اﻣﭙﺮﻳﺎل در ﺑﻴﺠﻨﮓ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﻏﻬﺎي زﻳﺒﺎ و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ‬
‫زﺣﻤﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و داراي درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺟﻬﻴﻞ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪ ،‬ﺗﭙﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼـﻚ‪ ،‬ﭘـﻞ ﻫـﺎ و ﻏﺮﻓـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺎﭘﺎن ﻫﻤﭽﻨﺎن داراي ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻃﺮح آﻧﻬﺎ از ﻣﻮدل ﻫﺎي ﭼﻴﻦ و ﻛﻮرﻳﺎ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫در زﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ ﻗﺼﺮ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺑﺪ‪ ،‬ﭼﺎﻳﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﻫﺎ داراي ﺑﺎﻏﻬـﺎي ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻳﻚ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻃﻮري ﻳﻜﺠﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻤـﺎي ﺧﺎﺻـﻲ را ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﻣـﻲ‬
‫آورد‪ .‬ﺷﻬﺮ ﻛﻴﻮﺗﻮ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺷﺎن داراي ﺣﻮض ﻫﺎ‪ ،‬آﺑﺸﺎر ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺻﺨﺮه ﻫﺎ‪ ،‬رﻳﮓ و ﻫﻤﭽﻨﺎن داراي ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻞ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ‪ ،‬دروازه ﻫﺎ و ﻏﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﻓﻮق ﺑﺎ ﻳـﻚ ﭘـﻼن دﻗﻴـﻖ ﻃـﺮح ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از ﺑﺎﻏﻬـﺎي آن؛ ﺑـﺎغ ﻛﺘﺴـﻮرا دﻳﺘﺎﭼﻴـﺪ )‪Detached‬‬
‫‪ ( Katsura‬در ﻛﻴﻮﺗﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ﺷﻜﻞ ‪ .7-1‬ﻗﺼﺮ )‪ (Katsura Detached Palace, Kyōto‬ﻛﺘﺴﻮره دﻳﺘﺎﭼﻴﺪ در ﻛﻴﻮﺗﻮ‪:‬‬
‫ﻗﺼﺮ ﻛﺘﺴﻮره در ﺷﻬﺮ ﻛﻴﻮﺗﻮ ﺟﺎﭘﺎن در ﺳﺎل )‪ (1662‬ﻣﻴﻼدي ﺑﺮاي ﺷﻬﺰاده ﻓﺎﻣﻴﻞ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻃﻮري ﻃـﺮح ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‬

‫ﻛﻪ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﺎده ﮔﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻏﻬﺎ در اﻃﺮاف ﻗﺼﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ ﻃﺮح ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﮕﻲ و ﻫﻢ ﺷﻜﻠﻲ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ داد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .8-1‬ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ‪ :‬ﻃﺮح ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ از ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﺻﺨﺮه ﻫﺎ و ﺑﺎﻏﻬـﺎي ﺻـﻮﻣﻌﻪ ﻫـﺎي ﺑـﻮداﻳﻲ ﺑـﻪ ﺑﺎﻏﻬـﺎي ﻗﺼـﺮ ﻫـﺎ ﻣﺒـﺪل‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬در ﻃﺮح اﻛﺜﺮ ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﺳﻨﮓ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎ و آب ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ داد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻛـﻪ در‬
‫ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺒﺎرت از )‪ (azaleas‬ﻳﻜﻨﻮع ﺑﺘﻪ )‪ (maples‬اﻓﺮا ) ﮔﻠﺒﺮگ( و درﺧﺘﺎن ﻛﺎج و ﺻﻨﻮﺑﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪azaleas, cut-leaf ) .‬‬
‫‪(maples, and pines‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ .5-1‬دوره ﻫﺎي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‪ ،‬رﻧﺴﺎﻧﺲ و ﺑﺎروك‬
‫اروﭘﺎ در ﻗﺮون وﺳﻄﻲ درﮔﻴﺮ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﻨﮓ ﻫﺎي ﺑﻮد ﻛﻪ وﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺎي زﻳﺎدي را در آﻧﺠـﺎ ﺑﺠـﺎ ﮔﺬاﺷـﺖ ‪.‬‬
‫اروﭘﺎ در اﻳﻦ دوره داراي ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ً در ﺑﻴﻦ اﺣﺎﻃﻪ ﻫﺎي داراي دﻳﻮار ﻫﺎي ﺑﺴـﻴﺎر ﺟﺴـﻴﻢ‪،‬‬
‫ﻗﻠﻌﻪ ﻫﺎ و ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺮن ﻧﻬﻢ د رﺻﻮﻣﻌﻪ ﻫﺎي ﺳﻮﻳﺴﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﺎل ﻃـﺮح ﻣـﻲ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﭼﻬـﺎر ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ اول آن ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺒﺎﺗﺎت‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ دوم آن ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﺳـﻮم آن ﻣﻴـﻮه‬
‫ﺟﺎت و ﻗﺴﻤﺖ ﭼﻬﺎرم آﻧﺮا ﮔﻠﻬﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺪاد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .9-1‬ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺳـﺒﺎﺗﻴﻨﻲ )‪ :(Sabatini Gardens, Palacio Real, Madrid, Spain‬ﺷـﻬﺮ ﻣﺎدرﻳـﺪ ﭘﺎﻳﺘﺨـﺖ اﺳـﭙﺎﻧﻴﻪ داراي ﺗﻌﻤﻴـﺮات ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺑﺰرگ از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺼﺮ روﻳﺎل ﻳﺎ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺳﺒﺎﺗﻴﻨﻲ ﻛﻪ د رﻗﺼﺮ ﻣﺬﻛﻮر ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺜﺎل ﻫﺎي ﺑﺎغ ﻫﺎي رﺳﻤﻲ و ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر‬
‫ﻣﻲ رود‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻣﺘﺸﻜﻞ از درﺧﺘﺎن داراي ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﺣﻮض ﻫﺎ و ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎغ ﻫﺎي اﻛﺜﺮ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ راﻫﺮو ﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه اﺣﺎﻃﻪ و د رﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي آن ﻳـﻚ ﺟـﺎده ﻳـﺎ ﭼﺸـﻤﻪ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ از ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻓﺎرس ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ اﻧﺠﺎم دادن ﻋﺒﺎدت ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﺪﻧﺪ اﻟﻬـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در دوره رﻧﺴﺎﻧﺲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺤﺮان اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺛﺒﺎت ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ ﻗﻠﻌﻪ ﻫﺎ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺼـﺮ ﻫـﺎ و ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺳﺎﺣﺎت وﺳﻴﻊ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺷﺪه؛ ﺧﺎﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ و ﭘﻼن ﻫﺎ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ و ﻛﻼﺳـﻴﻚ دوﺑـﺎره‬
‫ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ و ﻃﻮري ﻃﺮح ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎده رو ﻫـﺎ و زﻳﻨـﻪ ﻫـﺎ از ﻳـﻚ‬

‫‪16‬‬
‫ﺗﺮاس ﺑﻪ ﺗﺮاس دﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻤﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺒﻲ از ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺷﻬﺮ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد‪ .‬درﺧﺘﺎن‬
‫ﺑﻠﻨﺪي ﺳﺮو ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺣﺼﺎر ﺑﺎغ ﻫﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد و ﺗﺨﺖ ﻫﺎي زﻣﻴﻨـﻲ ﺑـﺎ ﮔﻠﻬـﺎ‪ ،‬ﻛﺘـﺎره ﻫـﺎي ﺳـﻨﮕﻲ‪،‬‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ و ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﻳﻚ ﻫﻤﻨﻮاﺋﻲ ﺧﺎص د رﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﭘـﻼن داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻄـﻮري ﻣﺜـﺎل ﺑﺎﻏﻬـﺎي ﻗـﺮن‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻴﺪﻳﺴﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻟﻤﻴﺮي و ﻻﭘﻴﺘﺮا )‪ (Medici, Palmieri, and La Pietra‬در ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺷﻬﺮ ﻓﻠﻮرﻧﺲ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ و ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎ در ﻗﺮن ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﻣﻴﺪﻳﺴﻲ‬
‫روم‪ ،‬ﻛﺎﭘﺮاروﻻ) ‪ ( Caprarola‬و ﻏﻴﺮه ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺳﻴﻊ ﻟﻮﺋﻲ‬
‫ﭘﺎﻧﺰده ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﻏﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ و ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻫﻤﺎن دوران ﻃـﺮح‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺴﺌﻮول ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺪري ﻟﻲ ﻧﺘﺮي )‪ (André Le Nôtre‬ﺑﺎغ ﻗﺼﺮ وارﺳﺎي‬
‫)‪ (Versailles‬را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎص از ﺑﺎﻻ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﺪ ﻃﺮح ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎغ ﻣﺬﻛﻮر ﺷـﺎﻣﻞ ﭼﻤـﻦ‬
‫ﻫﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﺪ ﺑﻮد‪ .‬زﻣﻴﻦ آن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه و‬
‫در آن درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ و ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاف ﻳﻚ ﻣﺤﻮر ﻣﺮﻛﺰي ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﻲ ﻧﺘﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎغ ﻫﺎ را ﻃﺮح ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﺟﻤﻠـﻪ ﺑـﺎغ ﺳـﺎﻟﺰﺑﻮرگ )‪ (Salzburg‬در‬
‫ﻣﻮﻧﻴﺦ )‪ ،(Munich‬ﭘﺎرك ﺟﻴﻤﺰ در ﻟﻨﺪن ‪ ،‬ﻓﺎﻧﺘﻴﻦ ﺑﻠﻴﻮد در ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎغ ﻫﺎ را در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ را ﻃﺮح‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .10-1‬ﺑﺎغ ﻫﺎي وﻳﺮﺳﺎﻳﻠﻴﺲ )‪ :(Gardens at Versailles‬ﺑﺎغ ﻫﺎي زﻳﺒﺎي ﻛﻪ ﻗﺼﺮ وﻳﺮﺳﺎﻳﻠﺲ را زﻳﺒﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ در ﻛﺸـﻮر ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﻗـﺮار دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﺼﺮ از ﺳﺎل ‪ 1837‬ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ اﻳﻨﻄﺮف ﻳﻚ ﻣﻮزﻳﻢ ﻣﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺑﺸﻜﻞ ﺟﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺑﺮاي ﻟـﻮﺋﻲ ﭘـﺎﻧﺰده ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻓﺮاﻧﺴﻮي اﻧﺪري ﻟﻲ ﻧﻴﺘﺮي )‪ (André Le Nôtre‬ﺑﺎغ ﻫﺎي آﻧﺮا در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 1662‬ﻣﻴﻼدي و ‪ 1669‬ﻣـﻴﻼدي در ﻳـﻚ ﺷـﻜﻞ ﻣـﻨﻈﻢ ﻫﻨﺪﺳـﻲ در‬
‫آورد و اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎي ﻋﺮﻳﺾ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از درﺧﺘﺎن ﺗﺰﺋﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻮي ﻫﺎ و ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ اﻧﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .11-1‬ﻗﺼﺮ ورﺳﺎﻟﻴﺲ )‪(Versailles palace‬‬

‫ﻃﺮح ﻫﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ً در ﺗﻤﺎم ﻣﻤﺎﻟﻚ اروﭘﺎ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮد‪ .‬در ﻗـﺮن ﻫﺠـﺪﻫﻢ ﻃـﺮح ﻫـﺎي ﻓﺮاﻧﺴـﻮي ﺑـﻪ‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ و ﺑﺎغ ﻗﺼﺮ واﻟﻲ وﻳﻠﻴﺎﻣﺲ ﺑﺮگ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺴﭙﺎﻧﻮي ﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻜﺴﻴﻜﻮ را‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺼﺮف ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰﻫﻤﻴﻦ ﻃﺮح ﻫﺎ را در آﻧﺠﺎ ﭘﻴﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .6-1‬دوره روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ‬
‫در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ ﺑﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺷﻴﻮه روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻴﺪ زﻳﺎدي ﺑﺎﻻي زﻳﺒـﺎ ﺑـﻮدن و ﺧـﻮش ﻣﻨﻈـﺮه‬
‫ﺑﻮدن ﻃﺒﻴﻌﺖ داﺷﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ و ﻫﻤﭽﻨﺎن در دﻳﮕﺮ ﻋﺮﺻﻪ ﻫـﺎ ﺑﻮﺟـﻮد آورد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺮاي ﺑﺎر اول از اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻄـﻮر ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﻃـﺮح ﺷـﺪه و دﻳـﺰاﻳﻦ ﺷـﺪه رﺳـﻤﻲ؛‬
‫ﺷﺨﺺ ﺑﻨﺎم ﺑﺮون )‪ (Brown‬ﺗﺮﺟﻴﺢ داد از ﺳﺒﻚ ﺟﺪﻳﺪ روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﭘﻴﺮوي ﻛﺮده درﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫از اﻳﻦ ﺳﺒﻚ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗﺼـﺮ ﺑﻠﻴﻨﻬـﻴﻢ و ﭼـﺖ ﺳـﻮارت ) ‪Blenheim‬‬
‫‪ (Palace and Chatsworth‬ﻧﻴﺰدر اﻳـﻦ دوره ﺗﻮﺳـﻂ وي ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻮاﺳـﻄﻪ ﺑـﺮون در ﻗﺼـﺮ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺬﻛﻮر ﮔﻞ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﭼﻤﻦ ﻫﺎي وﺳﻴﻊ و درﺧﺘﺎن ﻛﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﻴﺎده رو ﻫـﺎ‪ ،‬ﺣـﻮض ﻫـﺎ و‬
‫درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ در آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮ را در ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﻫﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ) ‪ (Humphry Repton‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﮔﻠﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫ﺳﺒﻚ روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻫﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﺟﺎﻟﺐ و ﺧﻮﺑﻲ از ﺳـﺒﻚ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر در ﺷﻬﺮ ارﻣﻴﻨﻮن وﻳﻠﻲ )‪ (Ermenonville‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻔﻮذ و اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در زﻣـﺎن ﺳـﻠﻄﻨﺖ ﻧـﺎﭘﻠﻴﻮن‬
‫ﺳـﺒﻚ روﻣﺎﻧﺘﻴـﻚ اﻧﮕﻠﻴﺴـﻲ ﺗﻮﺳـﻂ اﻧﺠﻨﻴـﺮ ﺟـﻴﻦ ﭼـﺎرﻟﻴﺰ ادﻟـﻒ اﻟﻔﻨـﺪﻳﻦ ) ‪Jean Charles Adolphe‬‬
‫‪ (Alphandin‬ﺑﺎ ﻃﺮح ﻛﺮدن ﭘﺎرك ﺑﺰرگ ﭘﺎرﻳﺲ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻜﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺮﻣﻨﻲ و آﺳﺘﺮﻳﺎ ﺳﺒﻚ روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﺷﻮق و ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮدي ﺷﻬﺰاده ﻫﻴﺮﻣﻦ ون ﭘﻜﻠﺮ ﻣﺎﺳﻜﻮ ) ‪Hermann‬‬
‫‪ ( von Pückler-Muskau‬ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﺎرﻛﻲ د رﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺮﻟﻴﻦ در زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺷﺎن ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺒﻚ روﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻴﻔﺮﺳﻦ در اﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺎﻟﺖ وﻳﺮﺟﻨﻴـﺎ ﺑﻮﺟـﻮد آﻣـﺪ‪ .‬ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﻳﻦ ﺳﺒﻚ ﭘﺎرك ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﻮﻳﺎرك ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﻓﺮﻳـﺪرﻳﻚ ﻻو اوﻟﻤﺴـﺘﻴﺪ و‬
‫ﻛﺎﻟﻮﻳﺮت واﻛﺲ )‪ (Frederick Law Olmsted and Calvert Vaux‬ﻛـﻪ در ﺳـﺎل ‪ 1857‬ﻣـﻴﻼدي‬
‫ﻃﺮح ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ د راﻣﺮﻳﻜـﺎ اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﺒﻚ روﻣﺎﻧﺘﻴـﻚ ﭘـﺎرك‬
‫ﻣﺬﻛﻮر دﻳﮕﺮ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗـﺮار داد ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻴﻦ ﻣـﺬﻛﻮر ﻃـﺮح ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .12-1‬ﺑﺎغ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﻮﻳﺎرك‪ :‬ﺑــﺎغ ﻣﺮﻛــﺰي ﻧﻴﻮﻳــﺎرك ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳــﻴﻦ اﻣﺮﻳﻜــﺎﺋﻲ ﺑــﻪ ﻧــﺎم ﻫــﺎي ﻓﺮﻳــﺪرﻳﻚ ﻻواوﻟﺴــﻤﺖ و ﻛــﺎﻟﻮرت واﻛــﺲ‬
‫)‪ (Frederick Law Olmsted and Calvert Vaux‬در ﺳﺎل ‪ 1857‬ﻣﻴﻼدي ﻃﺮح ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻋﺎﻣﻪ در اﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه اﻣﺮﻳﻜـﺎ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ زود ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺳﺒﻚ ﺧﻴﺎﻟﻲ آن ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﻛﺸﻮر ﻛﺎﭘﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ .7-1‬ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‬
‫در ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ داﺧﻠﻲ راه ﺣﻞ ﻫﺎي ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻤـﺮاي اﺣﺎﻃـﻪ ﻫـﺎي ﺷـﺎﻧﺮا‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤـﻮد ﻃﻮرﻳﻜـﻪ اﻳـﻦ آﻳـﺪه و ﺷـﻴﻮه در ﻛـﺎر ﻫـﺎي ﺳـﻮﻳﻦ ﻣﺎرﻛﻠﺴـﻴﻮس )‪ (Sven Markelius‬در‬
‫ﺳـﻮﻳﺪن‪ ،‬آﻟﻮارآﻟﺘـﻮ)‪ (Alvar Aalto‬در ﻓﻨﻠﻴﻨـﺪ و ﻓﺮاﻧـﻚ ﻟﻮﻳـﺪ راﻳـﺖ )‪ (Frank Lloyd Wright‬در‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎ دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﻬﺎﻧﻲ در وﺳﻂ دو ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪن ﻃـﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ داﺧﻠـﻲ ﺑـﻪ ﻃـﺮح‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﮔﺮدﻳﺪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻃﺮاﺣﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻻي ﻃﺮح ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻊ و ﻛﺎﻣـﻞ‪ ،‬ﺣـﻮزه‬
‫ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻮي‪ ،‬ﻳﻚ اﻳﺎﻟﺖ وﺳﻴﻊ و ﻳﺎ ﭘﺮوژه ﻣﻠﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻳﻜﺠﺎ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﻮاد‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻣﺰدي ﻛﺎر ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم؛ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﻃﺮح ﻛﺮدن دﻗﻴـﻖ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎ ً در ﺑﺮاﻋﻈﻢ آﺳﻴﺎ و اروﭘﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ دو ﺑﺎره در ﺳﺎﺣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﺎزﺳـﺎزي‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﻋﻤﺪه ﻓﺮوﺷﻲ ﻫﺎ در ﺷﻬﺮك ﻫﺎي ﻧﻮ ﺿﺮورت ﺑـﻪ ﭘـﻼن ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﻓﻀـﺎ ﻫـﺎي ﺑـﺎز‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ .13-1‬ﺳﺎﺣﻞ ﻓﻠﻮرﻳﺪا ‪ :‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻌﺎﺻﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬـﻢ را ﺑـﺮاي ﻣﺘـﻮازن ﻗـﺮار دادن ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻃﺒﻴﻌـﻲ‪ ،‬ﻛﺸـﺖ و زرع و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻌﻪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺳﺎﺣﻞ ﻓﻠﻮرﻳﺪا ﻛﻪ در ﺳـﺎﺣﻞ ﺧﻠـﻴﺞ ﻣﻜﺴـﻴﻜﻮ ﻗـﺮار دارد ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻴﻦ ﺑﻨـﺎم اﻧـﺪرﻳﺲ دﻳـﻮاﻧﻲ‬
‫واﻟﻴﻨﺮاﺑﺖ ﭘﻼﺗﺮ‪ -‬زﻳﺒﺮك )‪ (Andres Duany and Elizabeth Plater-Zyberk‬ﺑﺤﻴﺚ ﺟﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ﺟﺪﻳـﺪ ﻃـﺮح ﺷـﺪه ﺑـﻮد و در ﺳـﺎل ‪1981‬‬
‫ﻣﻴﻼدي ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم از ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﻄﺮف ﺳﺎﺣﻞ ﻣﺴﻜﻦ ﮔﺰﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ را ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﺨـﺎﻃﺮي ﻛـﻪ ﺳـﺎﺣﻞ ﻳـﻚ ﺟـﺎي‬
‫آرام ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻳﺎ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺿﻲ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1984‬ﻣﻴﻼدي در ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻜﻮﺳﻴﺎ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻗﺒﺮس ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻤﺎﻟﻚ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺗﺪوﻳﺮ ﻳﺎﻓﺖ در ﺧﺘﻢ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﺬﻛﻮر اﻋﻼﻣﻴﻪ ذﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺸﺮ ﺳﭙﺮده ﺷﺪ‪:‬‬
‫" آﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻠﺢ آﻣﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎﻻي ﺣﺮﻳﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺗﺠﺎوز ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﻧﻤﻮده‬
‫ﺗﻮازن اﻳﻜﺎﻟﻮژﻳﻜﻲ را ﺑﺮﻫﻢ زﻧﻴﻢ واﺳﺎﺳﺎت زﻧﺪﮔﻲ را در ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ زﻳﺮ ﭘﺎ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ؟‬
‫اﻋﻀﺎي ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﻮﺷﺪار دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز وﻗﺖ دارﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴـﺎﻳﻞ ﺣﻴـﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻧﻔـﻊ ﺑﺸـﺮ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻀﻤﻮن ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ رﻓﺎﻫﻴﺖ ﺳﺎﺣﻪ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و آﻣﻮزش آﻧﺮا اﻣﺮوز آﻏﺎز ﻣﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﻳﻚ ﻣﻀﻤﻮن ﺟﺪﻳﺪ و ﺟﻮان ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و در دﻫـﻪ ﻫـﺎي اﺧﻴـﺮ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﻪ ﺣﻴـﺚ ﻳـﻚ ﻣﻀـﻤﻮن‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﺒﺎﺣﺚ آن ﻣﺴـﺎﻳﻞ ﻣﺤـﺪود ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ﺧﺎﺻـﺘﺎ ً ﻣﺴـﺎﻳﻞ زﻳﺒـﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ دو دﻫﺔ اﺧـــــــــﻴﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ راة ﻃـﻮﻻﻧﻲ را ﭘﻴﻤـﻮده و‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﻜﺸﺎف ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﻚ ﻣﻀﻤﻮن ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮان ﻫﺮ ﻣﻬﻨﺪس و ﻃﺮاح ﺷﻬﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ را ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ درك ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺮو ﻛﺎر دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﺮا ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻜﻠﻒ اﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﺗﻮﺟـﻪ ﺧـﺎص ﺑﺪارﻧـﺪ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨـﺪي ﺗﺸـﻜﻞ‬
‫اﻧﻜﺸﺎف و ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ آﻧﺮا ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ درك ﻧﻤﺎﻳﺪ؟‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻋﺒﺎرت از ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﺠـﺎﻧﺲ ﺧﺸـﻜﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﺮﺣﺪات ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻣﺤـﺎط ﮔﺮدﻳـﺪه و‬
‫درﻣﺤﻮﻃﻪ آن ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻗﻠﻴﻢ‪ ،‬وﺿﻊ اراﺿﻲ‪ ،‬آب‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧـﺎت‪ ،‬ﭘﺮﻧـﺪه ﮔـﺎن ‪ . . .‬و ﻏﻴـﺮه‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﺣﺪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻌﺎﺻﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪ -‬ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫‪ -‬ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬
‫‪ -‬ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ را ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﻜﺸﺎﻓﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ وﺟـﻮد آﻣـﺪه و در ﺗﺸـﻜﻞ آن‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﻣﺪاﺧﻠﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ را ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺛﺮ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺸﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ داراي رﻳﻠﻒ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ رﻳﻠﻒ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ آن ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ﻛـﻪ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن آ ب و ﻫﻮا ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺗﻤﺎس ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎس ﻫﺎ و ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﺑﻴﻦ رﻳﻠﻒ ﻫﺎ ﺟﺮﻳﺎن آب و ﻫﻮا اﻗﻠﻴﻢ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻮي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﻴﻨـﺔ‬
‫ﻧﺸﻮ و ﻧﻤﻮي ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺸﺨﺺ را ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬در ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺑﻲ ﺷﻤﺎر وﺟﻮد‬
‫دارد اﻣﺎ اﺳﺎس ﺗﻤﺎم ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ را رﻳﻠﻒ ﻫﻤﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ در اﺛﺮ ﺑﻌﻀـﻲ ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫رﻳﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎً ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺒﺎﻗﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻫﻤﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﺑﺸـﺮ ﻣﺼـﺌﻮن ﻣﺎﻧـﺪه ﺑﺎﺷـﺪ زﻳـﺮا اﻧﺴـﺎن در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﻌﻀﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻳﻠﻒ‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﻏﻴـﺮه‬
‫را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﺔ آن ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺗـﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣﺘﺸـﻜﻠﻪ ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﺑـﺮﻫﻢ ﺧـﻮرده و ﺑـﻪ‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﺒﺪل ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ در زﻣﺎن ﺑﻪ وﺟﻮده آﻣﺪه ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در اﺑﺘﺪاي ﻇﻬﻮر ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ در ﺷﻜﻞ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ روﻧﻤﺎ ﻣـﻲ ﮔﺮدﻳـﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا در اﺛﺮ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺸﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر ﻧـﺎ ﭼﻴـﺰ و آن ﻫـﻢ در ﺳـﺎﺣﺎت ﻣﺤـﺪود ﺻـﻮرت ﻣـﻲ ﮔﺮﻓـﺖ و‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات وارده ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎز ﮔﺸﺖ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل وﻗﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻣﻮر زراﻋﺘﻲ ﻧﻤﻮد ﺳﺎﺣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود‬
‫را ﻗﻠﺒﻪ‪ ،‬ﻛﺸﺖ ﻳﺎ زرع ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎ ﭼﻴﺰ را در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﻣـﻲ‬
‫آورد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﻌﺪ از ﺟﻤﻊ اوري ﺣﺎﺻﻼت و ﻗﻄﻊ اﻣﻮر زراﻋﺖ زﻣﻴﻦ در وﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫اوﻟﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد اﻣﺎ زﻣﺎن اﻳﻜﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫـﺎي ﺑﺸـﺮي ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻳﺎﻓـﺖ و ﺳـﺎﺣﺎت وﺳـﻴﻊ را در ﺑـﺮ‬

‫‪22‬‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘـﺬﻳﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻧـﺪ و داﻣﻨـﻪ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﻫـﺎي ﻣﺼـﻨﻮﻋﻲ روز ﺑـﻪ روز‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺳﻴﺎره ﻣﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﻛﻢ وﺟﻮد دارد و ﺑﺪون ﺷﻚ اﻳﻦ ﭘﺮوﺳﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺸﺮ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫روﻧﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ذﻳﻞ وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ زراﻋﺘﻲ‬
‫ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻫﺎ و دﻫﻜﺪه ﻫﺎ‬
‫ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ‬
‫ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﮔﺎه ﻫﺎ و ﺗﻔﺮﻳﮕﺎه ﻫﺎ‬
‫ﻓﻜﺘﻮر ﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺑﺰرگ وارد ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ ﻋﺒـﺎرت از ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻨـﺪ‬
‫ﻫﺎي ذﺧﺎﻳﺮ آب‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎي آﺑﻴﺎري‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻫﺎﻳـﺪروﺗﺨﻨﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎي ﺷـﺒﻜﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺑﺸـﺮ ﻗـﺮار دارد ﻋﺒـﺎرت از‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﻓﻊ زﻳﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻴﻦ‬
‫اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ آﻧﻬﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده دارد‪ .‬در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑـﺰرگ رﻳﻠـﻒ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ و ﺑﻌﻀﺎ ً ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻧﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﻓﻊ زﻳﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود‪.‬‬
‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮات‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮﺗﻲ و اﺷـﺨﺎص ﭘﻴـﺎده رو‪ ،‬ﺳـﺮك‬
‫ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻄﻮط اﻫﻦ‪ ،‬ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﻧﺠﻨﻴـﺮي ﻣـﻮرد ﺿـﺮورت اﻋﻤـﺎر ﻣـﻲ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﻛﻠﻤﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻔﻬﻮم اﺻﻠﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده و ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ‬
‫ﺷﻬﺮ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﻃﻮرﻳﻜﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد اﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن در ﺳـﺎﺣﺎت‬
‫ﻫﻤﻮار ﻃﺮح رﻳﺰي ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮات آﻧﻬﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ و ﻣﻴﺪان ﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﺔ آن ﻣﻨﻈﺮة ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺷـﻬﺮ‬
‫ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺎده و ﺳﺮك ﻫﺎي آن ﻣﺎﻧﻨﺪه دره ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴـﺮات‬

‫‪23‬‬
‫آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮ ه ﻫﺎ و ﺗﭙﻪ ﻫﺎ و ﻣﻴﺪان ﻫﺎي آن ﻣﺎﻧﻨﺪ وادي ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﺷﻬﺮ ﻫـﺎي‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺷﻬﺮ از ﻃﺮف روز ﻣﻘﺪار زﻳﺎد ﺣﺮارت آﻓﺘﺎب را ﺟﺬب و از ﻃﺮف ﺷﺐ ﺣﺮارت ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻫﻮاي‬
‫ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺮوﺳﺔ ﺗﺒﺎدﻟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻫـﻮاي ﺷـﻬﺮ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺒﺎدﻟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ ﻛﻮه ﻫﺎ و ﻫﻮاي آزاد ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻐﻠﻖ ﺗﺮ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺷﻬﺮ ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺮارت آﻓﺘﺎب را ذﺧﻴﺮه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺣﺮارت را از ﻃﺮﻳﻖ وﺳﺎﻳﻞ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺴـﺨﻴﻦ و ﺗﻨـﻮﻳﺮ‬
‫ﺷﻬﺮ ﺟﺬب ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻫـﻮاي اﻃـﺮاف آﻧﻬـﺎ‬
‫ﮔﺮم ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎء‪ ‬رژﻳﻢ ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬وزش ﺑﺎد‪ ،‬روﺷﻨﺎﻳﻲ اﻓﺘﺎب و ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ در ﺷﻬﺮ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ ﺧﺎص‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ در ﺗﻨﻴﺠﺔ آن اﻗﻠﻴﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻬﺮي را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آورد‪.‬‬
‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﭼﻮن ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻓﺎﺑﺮﻳﻜﻪ ﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ و ﻣﻘﺪار زﻳﺎد ﮔـﺎزات ﻣﻀـﺮه ﮔـﺮد و ذرات‬
‫ﺧﺎك در ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ را ﻛﺜﻴﻒ و آﻟﻮده ﻣﻲ ﺳﺎزد از ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ در ﻓﻀـﺎي ﺷـﻬﺮ‬
‫ﻫﺎي ﺑﺰرگ دﻣﻪ و ﻏﺒﺎر دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﺷﻌﻪ ﻣﻔﻴﺪه آﻓﺘﺎب ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﻪ اﻧـﺪازه‬
‫‪ 4/5‬ﺣﺼﻪ آن ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺮﺳﺪ ﭼﻮن ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ را ﺗﻌﻤﻴﺮات و دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﻫﺎي اﻧﺠﻨﻴﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮك ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ‪ ،‬و ﻣﻴﺪان ﻫﺎ اﺣﺘﻮا ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ و از ﺟﺎﻧـﺐ دﻳﮕـﺮآب ﻫـﺎي‬
‫ﺑﺮف و ﺑﺎران ﺳﻄﺢ ﺟﺎده ﻫﺎ و ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺷﻬﺮ در ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻧﺎﻟﻴﺰاﺳـﻴﻮن ﺷـﻬﺮ ﻣـﻲ رﻳـﺰد و ﺧـﺎرج‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮان ﻣﻴﺪان ﻫﺎ و ﺟﺎده ﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﻓﺎﻗﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨـﺎن در ﺳـﺎﺣﺎت‬
‫ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ در اﺛﺮ ﻛﻤﺒﻮد آب و رﻃﻮﺑﺖ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻫﻮا ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺰرگ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ و ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻣﻌﻠـﻮم‬
‫اﺳﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﺎﻻي ﻣﻴﻜﺮواﻗﻠﻴﻢ ﺷﻬﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺰرگ ﻣﺜﺒﺖ وارد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﻠـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﮔﺎزات ﻛـﺎرﺑﻦ داي اوﻛﺴـﺎﻳﺪ )‪ (CO2‬را از ﻫـﻮا ﺟـﺬب ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ و ﺑـﻪ ﻋـﻮض آن ﻣﻘـﺪار ﻛـﺎﻓﻲ‬
‫اوﻛﺴﻴﺠﻦ را ﺑﻪ ﻫﻮا ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ ، photosynthesis‬ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ را از ذرات ﺧﺎك و دود ﭘﺎك و ﺻـﺎف ﻣـﻲ‬
‫ﺳﺎزد و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻫﻮا را ازدﻳﺎد ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﺔ ﭼﻨـﻴﻦ ﭘﺮوﺳـﻪ ﻫـﺎ در ﻣﻴﻜـﺮواﻗﻠﻴﻢ ﺷـﻬﺮ ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬
‫ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻔﻴﺪ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آورد‪.‬‬

‫‪24‬‬
6CO 2 + 12 H 2 O 
→ 6O2 + C 6 H 12 O6 + 6 H 2 O

25
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺎﻻي ﻣﻴﻜﺮو اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻬﺮ وﻗﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ وارد ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻣﺴـﺎﺣﺖ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺷـﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﺣﺪود ‪ 250‬اﻟﻲ ‪ 300‬ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﺎﻳﺪ )‪ 1‬ﻫﻜﺘـﺎر زﻣـﻴﻦ =‬
‫‪ 10000‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ (‪ .‬ﺗﺬﻛﺮ ﺑﺎﻳﺪ داد اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻪ در ﺳـﺎﺣﻪ ﺷـﻬﺮ ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ﻣـﻲ‬
‫‪26‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﻗﺖ در ﺗﺼﻔﻴﺔ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ زﻳﺮا ﻣﻴﻜﺮو اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي ﻧﺸﻮ و ﻧﻤﻮي آﻳﻨﺪه آن‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺧﺸﻚ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮان ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ اﻋﻤـــﺎر و اﻳﺠـﺎد‬
‫)ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن( ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد ﻳﻌﻨﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎ درﺧﺘﺎﻧﻲ ﻏﺮس ﮔﺮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮو اﻗﻠﻴﻢ ﺷﻬﺮ آﻣﻴﺰش و ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮك ﻫﺎ ﻣﻴﺪان ﻫﺎ و در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ ﻛﻤﻚ زﻳﺎد ﻣـﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺻﺪاي دﻟﺨﺮاش و ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻋﺮاده ﺟﺎت‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﺎﺑﺮﻳﻜﻪ ﻫﺎ و‬
‫دﻳﮕﺮ آواز ﻫﺎي ﻧﺎ ﻫﻨﺠﺎر وﻏﻴﺮ ﻣﻄﻠﻮب را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﻓﻊ زﻳﺴـﺖ را در ﺷـﻬﺮ ﻫـﺎ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﮔﺮوپ ﻫﺎي ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫـﺎي ﻧـﻮاﺣﻲ‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺷﻬﺮ‪ ،‬رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑـﻪ اﻣﺘـﺪار‬
‫ﺟﺎده ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﻪ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻧﺒﺎﺗـﺎت و درﺧﺘـﺎن ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫اﻟﻨﻮع )ﻧﺮﺳﺮي ﻫﺎ وﻗﻮرﻳﻪ ﻫﺎ( ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ دﻓﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻫﺎ و ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻪ ﻧﻨﺪارﺗﻮن ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺤﺪود‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ در ﺣﻮﻳﻠﻲ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴـﺮات‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ در داﺧﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻫﺎ در ﺻـﺤﻦ ﻣﻜﺎﺗـﺐ و ﻛﻮدﻛﺴـﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﭘـﺎرك و ﺑـﺎغ‬
‫ﻫﺎي ﺷﻔﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺎوﻳﺎﻧﻪ در ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﻮد و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻃﻮري ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ و ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ .1-1‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﻄﺎﺑﻖ ارﻗﺎم ﺟﺪول ‪ 1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺮاي ﻓﻲ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬

‫در دﻫﻜﺪه ﻫﺎي‬ ‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي‬ ‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي‬

‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي‬ ‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي‬ ‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫روﺳﺘﺎﻳﻲ و‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ وﻗﺮﻳﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫زراﻋﺘﻲ‬ ‫ﻫﺎ‬
‫ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬
‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﺷﻬﺮﻫﺎ و دﻫﻜﺪه ﻫﺎ‬
‫در ﺳـــــﺎﺣﻪ ﻫـــــﺎي‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬

‫‪28‬‬
 ‫ﻟﻜﭽﺮ ﺳﻮم‬

‫ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ دورادور)ﻣﺤﻴﻂ اﻃﺮاف( ﺷﻬﺮ‬

‫اﻳﻦ ﻟﻜﭽﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ذﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫‪ -1‬ﻛﻤﺮ ﺑﻨﺪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ اﻃﺮاف و ﻧﻮاﺣﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫‪ -2‬ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ رﻓﺎﻫﻴﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻲ‬
‫‪ -3‬ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺟﻨﮕﻼت ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﭘﺮاﺑﻠﻢ ﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت زﻧﺪه ﮔﻲ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻤﻠﻜـﺖ ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﺒـﻮده‬
‫ﺑﻠﻜﻪ اﻧﻬﺎ ﺷﻜﻞ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﻮده ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﻔﻮس در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻫﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻫـﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻄﺮات ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬ﻃﻮرﻳﻜﻪ اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﻮم ﺣﺼﻪ ﻧﻔﻮس‬
‫ﺟﻬﺎن )‪ ( 1/3‬در ﺷﻬﺮﻫﺎ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻤﺎﻟﻚ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﻦ رﻗـﻢ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ‪ 2/3‬ﻳـﺎ )‪ (0.6‬ام‬
‫ﺣﺼﻪ ﻧﻔﻮس ﻣﻤﺎﻟﻚ ﻣﺬﻛﻮر را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻋﻠﻤﺎ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌـﺪ از ﮔﺬﺷـﺖ ‪30‬‬
‫ﺳﺎل ﻧﺼﻒ ﻧﻔﻮس ﻛﺮه زﻣﻴﻦ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﻣﺴﻜﻦ ﮔﺰﻳﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪ و در ﻣﻤﺎﻟﻚ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن اﻳـﻦ رﻗـﻢ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 4/5‬ﻳﺎ )‪ (0.8‬ام ﺣﺼﻪ ﻧﻔﻮس ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﺮان ﻻزم اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺳـﺮ از اﻣـﺮوز در ﻣـﻮرد اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ در آﻳﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻚ در ﭼﻪ ﻧﻮع ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد ﺑﺮاي ﺣﻞ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺣﻴﺎﺗﻲ در ﻃﺮح و ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﭘـﻼن ﻫـﺎي اﻧﻜﺸـﺎف ﻣﻨﻄﻘـﻮي در ﭘﻬﻠـﻮي ﻣﺴـﺎﻳﻞ اﺳﺎﺳـﻲ ﭘـﻼن‬
‫ﮔﺬاري از ﻗﺒﻴﻞ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻠﻲ ‪ ،‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻔﻮس در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮر ﻃﺮح و اﻋﻤﺎر ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ‬
‫ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﻨﻮع‪ ،‬ﺣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻧﻔﻊ‬
‫رﺷﺪ ﺳﺎﻟﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠـﻲ و ﻏﻴـﺮه ﺑﺎﻳـﺪ در ﻣـﻮرد ﺣﻔﺎﻇـﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻈـﻴﻢ و اﻧﻜﺸـﺎف ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻣﺤـﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌـﻲ زﻳﺴـﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻨﺎﺳﺐ اراﻳﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪29‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻞ ﮔﺮدد ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻃﺮح ﭘﻼن ﻫـﺎي اﻧﻜﺸـﺎف‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻮي ﺳﺎﺣﻪ ﺗﺤﺖ ﭘﻼن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ و دﻫﻜﺪه ﻫﺎ ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺒﺰ اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ ﻫﺎ و دﻫﻜﺪه ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻌﺎدن ﻣﻮاد ﻣﻔﻴﺪه ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ اﻋﻤﺎر ﺑﻨﺪ ﻫﺎي آﺑﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي ﺑﺮق و آﺑﻴﺎري زﻣﻴﻦ ﻫﺎي زراﻋﺘﻲ ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﻨﮕﻼت و ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﻳﺎدﮔﺎري ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎ ي ﻣﻠﻲ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫در ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭘﻼن ﻫﺎي اﻧﻜﺸﺎف ﻣﻨﻄﻘﻮي ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﻬﻠـﻮي ﺣـﻞ ﻣﺴـﺎﻳﻞ اﺳﺎﺳـﻲ ﭘﻼﻧﮕـﺬاري ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻋﻤـﺎر‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات‪ ،‬ﺷﻬﺮاه ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻄﻮط آﻫﻦ‪ ،‬ﺑﻨﺪ ﻫﺎي آب‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻌﺎدن و ﻏﻴـﺮه ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﻳﻞ ﻣﺤـﻼت‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﻼت اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي دﺳـﺘﻪ ﺟﻤﻌـﻲ ﻳﻜـﻲ از ﻣﺴـﺎﻳﻞ ﻣﻬـﻢ رﻓﺎﻫﻴـﺖ‬
‫زﻳﺴﺖ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود ﻣﺤﻼت اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔـﺮدد‬
‫ﻛﻪ از ﺗﺮاﻛﻢ اﺷﺨﺎص زﻳﺎد در ﻳﻚ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺤﺪود ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ زﻳﺮا اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد زﻳـﺎدي از اﺷـﺨﺎص‬
‫در ﻳﻚ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺤﺪود ﺟﻤﻊ ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮاﺑﻲ ﭼﻤﻦ زار ﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﺮد ﻫـﺎي ﮔـﻞ ﻧﻬـﺎل ﻫـﺎ ‪ ،‬ﺑﺘـﻪ ﻫـﺎي زﻳﻨﺘـﻲ‪،‬‬
‫ﻛﺜﻴﻒ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﺟﻮي ﻫﺎ ‪ ،‬ﺣﻮض ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ اﮔﺮ در ﺗﻮازن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﺸﺮ ﻛﺪام ﺑﻲ ﻣﻮازﻧﮕﻲ روﻧﻤـﺎ ﻣـﻲ ﮔـﺮدد‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻲ ﻣﻮازﻧﮕﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﻮﻳﺶ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده و دوﺑﺎره ﺗﻮازن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮان درﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در اﺛﺮ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﺸﺮ در ﺗﻮازن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻲ ﻣﻮازﻧﮕﻲ روﻧﻤﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻻزم اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ وارده ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻮﺛﺮ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد ﺗﺎ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻧﻮاﻗﺺ و ﻛﻤﺒﻮدي ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﺨﻮرد‪.‬‬

‫‪30‬‬
‫ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪﻳﻢ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺤﻼت اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ اﻳﻨﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺎﺣﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔـﺮدد ﻛـﻪ از ﺗﺠﻤـﻊ ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎد اﻓـﺮاد در ﺳـﺎﺣﺎت ﻣﺤـﺪود‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﺗﺎ ﺗﺠﻤﻊ اﻓﺮاد ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮاﺑﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻧﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اوﻟﻲ آن در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻣـﺮ ﺣﻔﺎﻇـﺖ از ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﺑـﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ رﺷﺪ و اﻧﻜﺸﺎف ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺒﺎرزه و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ رﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺨﺮﻳﺒﺎت‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺨﺮﻳﺒﺎت ﺳﻄﺢ آن در اﺛﺮ وزش ﺑﺎد ﻫـﺎي ﻃﻮﻓـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﻣـﻲ‬
‫آﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﻌﻀﻲ از ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﻛﻪ اﺳﺎس آن از ﺳﻨﮓ ﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎك‪ ،‬آب و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺨﺮﻳﺒﺎت ﺳﻄﺤﻲ آن ﻛﺪام ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻪ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻣﺮوزي ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺢ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺎﺣﺎت ﻣﺸﺨﺺ در داﺧـﻞ ﺳـﺎﺣﻪ ﺷـﻬﺮ و‬
‫در اﻃﺮاف و ﻧﻮاﺣﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺣﺎت اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷـﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻼت ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ را از ﻟﺤﺎظ ﻃﺮز اﺳﺘﻔﺎده و وﻗـﺖ و زﻣـﺎن ﻣـﻲ ﺗـﻮاﻧﻴﻢ ﺑـﻪ ﺳـﻪ‬
‫ﮔﺮوپ ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻢ ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻣﺤﻼت ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت در داﺧﻞ ﺷﻬﺮ‪ :‬ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴـﻪ و ﺗﻜﺜﻴـﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و دﻳﮕﺮ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‪ .‬اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ از اﻳﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﻫﻤـﻪ روزه ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺧﺘﻢ ﻛﺎر رﺳﻤﻲ و در اوﻗﺎت ﺑﻴﻜﺎري از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﺮاﺣﺖ اﻫﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه‬
‫ﻫﺎ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺤﻼت ﺳﻜﻮﻧﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﻼت ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ‪ :‬اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ از اﻳﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم در روز ﻫـﺎي‬
‫رﺧﺼﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬روز ﻫﺎي رﺧﺼﺘﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪت دو ﻳﺎ ﺳـﻪ روز را ﺑـﻪ آﻧﺠـﺎ ﻣـﻲ روﻧـﺪ و رﻓـﻊ‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ ) اﻃﺮاف و ﻧﻮاﺣﻲ ﺷﻬﺮ ( ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﺎ ﻫﺎي ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ذرﻳﻌﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ در ﻇﺮف ‪ 2 – 1‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ان ﻣﺤﻼت ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﺤﻼت اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﭼﻨﺪ روز‪ :‬در روز ﻫﺎي رﺧﺼﺘﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﺪت اﻳﻜﻪ اﺷﺨﺎص ﻳﻚ ﻣﺪت ﻣﻌﻴﻦ از ﻛﺎر و ﻣﺼﺮوﻓﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ رﺧﺼﺖ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و اﻋﻤﺎر ﻣﻲ‬

‫‪31‬‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم دور ﺗﺮ از ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑـﺰرگ اﻋﻤـﺎر ﻣـﻲ ﮔﺮدﻧـﺪ و ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻮﺗﻞ ﻫﺎ رﺳﺘﻮراﻧﺖ ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه وﺳﺎﻳﻞ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺬﻛﺮ ﺑﺎﻳﺪ داد اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻼت اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ داراي ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‬

‫ﻃــﺮح و ﺗﻨﻈــﻴﻢ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕــﺎه ﻫــﺎ در اﻃــﺮاف ﺷــﻬﺮﻫﺎي ﺑــﺰرگ ﻳﻜــﻲ از اﻧــﻮاع ﭘﻼﻧﮕــﺬاري اﻧﻜﺸــﺎف ﻣﻨﻄﻘــﻮي‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬در ﻃﺮح ﭘﻼن ﮔﺬاري ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه در ﻧﻮاﺣﻲ ﺧـﺎرج ﺷـﻬﺮ ﻫـﺎي ﺑـﺰرگ ﺑﺎﻳـﺪ دو‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ذﻳﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬در زﻣﻴﻦ ﻫﺎي زراﻋﺘﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ زراﻋﺖ ﺗﺮوﻳﺞ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺣﺎﺻـﻼت آن اﺣﺘﻴﺎﺟـﺎت و ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪي‬
‫ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻳﺎن را ﻣﺮﻓﻮع ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻮه ﺟﺎت و ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﻓﻊ زﻳﺴﺖ‪ ،‬اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺑﺮاي اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‪.‬‬
‫در ﭘﻼن اﻧﻜﺸﺎﻓﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺎﻳﺪ دو ﻣﺴـﺄﻟﻪ اﺳﺎﺳـﻲ ذﻳـﻞ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت دﻗﻴـﻖ وﻫﻤـﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺳـﺎﺣﻪ از ﻟﺤـﺎظ اﻧﻜﺸـﺎف زراﻋـﺖ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤﮕـﺎه ﻫـﺎ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻤﻴـﺮات‪ ،‬ﺷـﺒﻜﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ و ﻏﻴﺮه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﻧﺠﻨﻴﺮي‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ دﻗﻴﻖ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﻼن ﮔﺬاري ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺬﻛﻮر‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدد ﻻزم اﺳﺖ ﻛـﻪ اوﻟﺘـﺮ از‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔـﺮدد و ﺑـﻪ اﺳـﺎس ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ آن ﭘﻼن اﻧﻜﺸﺎﻓﻲ آن ﻃﺮح و در ﺳﺎﺣﻪ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺛﻤﺮ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﺎزي ﻋﻘﻴﺪه دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﺟﺎ ﻫﺎي اﻋﻤﺎر ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﺷﻬﺮ‬
‫را ﺟﻨﮕﻼت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪.‬اﻣﺎ ﻃﻮرﻳﻜﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫داراي ﺟﻨﮕﻼت ﻓﺮاوان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﺳﺎﺣﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﺟﻨﮕﻼت ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧـﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﺜﺎل اﻳﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﺳﺒﺰ دورا دور ﺷﻬﺮ ﻛﺎﺑﻞ را ﺟﻨﮕﻼت ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ؟‬

‫‪32‬‬
‫ﻧﺨﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ در ﻛﺠـﺎ ﻣـﺪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد؟واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﻮاﺣﻲ زراﻋﺘﻲ اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺧـﺎص ﻣﺒـﺬول‬
‫ﮔﺮدد و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻓﻜﺘﻮر ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕـﺎه ﻫـﺎي دﺳـﺘﻪ ﺟﻤﻌـﻲ ﺧـﺎرج ﺷـﻬﺮ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ دارد‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ دﻧﺪ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ آب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ دﻧﺪ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اب ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ دﻧﺪ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ آب اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد زﻳﺮا دﻧﺪ ﻫﺎي اب از ﻳﻜﻄﺮف در اﻣﻮر زراﻋﺘﻲ و ﺳﺮﺳﺒﺰ ﻣﻨﻄﻘﻪ ارزش‬
‫ﻓﺮاوان دارد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺣﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺰاﻳﻲ دارد زﻳﺮا ﺣـﻞ ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ از ﺗﺠﻤﻊ و ازدﺣﺎم ﻣﺮدم در ﺳﺎﺣﺎت ﻣﺤﺪود ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳـﺪ ﻛـﻪ در ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬
‫آن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ از ﺧﺮاﺑﻲ و ﺧﺴﺎرات ﻣﺼﺌﻮن ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ذﻳﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺮك ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻋﻤﺎر رﺳﺘﻮراﻧﺖ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭼﺎﻳﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﺤـﻼت ﺻـﺮف ﻏـﺬا در ﻧﻘـﺎط‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺣﻪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﻋﺮاده ﺟﺎت‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻨﺪاورﺗﻮن‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻫﺎ و ﺗﻴﺎﺗﺮ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺮك ﻫﺎي ﻳﻜﻄﺮﻓﻪ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﻋﺮاده ﺟﺎت‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺼﺐ ﻟﻮﺣﻪ ﻫﺎي رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ در ﺟﺎ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻛﺜﺎﻓﺖ داﻧﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ و در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺣﻮض ﻫﺎي اب و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﺗﺠﺎرب و ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﺗﺠﻤﻊ و ازدﺣﺎم ﻣﺮدم در ﻫﻤﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ازدﺣﺎم ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم در اﻃﺮاف ﺣﻮض ﻫﺎي اب ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻇﺮ زﻳﺒﺎ و دﻟﻜـﺶ ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻣﺮاﻛـﺰ‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ و ﻏﻴﺮه زﻳﺎد ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﻀﺎً در ﺣﺪود )‪ (60‬ﻧﻔﺮ در ﻳﻚ ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧـﺪ در ﺣﺎﻟﻴﻜـﻪ‬
‫در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ اﻳﻦ رﻗﻢ در ﻋﻴﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ از )‪ (20‬ﻧﻔﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ از اﺛﺮ ازدﺣﺎم ﻣﺮدم ﺧﺴﺎره ﻣﻨﺪ ﻧـﻪ ﮔﺮدﻧـﺪ ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻧﻘـﺎط ﻣـﺰدﺣﻢ‬
‫ﺳﺮك ﻫﺎي وﺳﻴﻊ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﻓﺮاخ و ﭘﻴـﺎده رو ﻫـﺎي دو ﻃﺮﻓـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ ﭘﺨﺘـﻪ و اﺳﺎﺳـﻲ اﻋﻤـﺎر ﮔـﺮدد‪ .‬در‬
‫ﺳﺎﺣﺎت ﻛﻪ ازدﺣﺎم ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﺘﻮراﻧﺖ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﻴﺎﺗﺮ ﻫﺎي ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرت ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻫـﺎ و ﻏﻴـﺮه ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ‬

‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺖ وﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص و ﺑﺎ ارزش ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮوآﻳﻨﺪه ﺿﺮوري وﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﻫﺪف ازﺗﻀﻤﻴﻦ ﺑﻘﺎي اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده وﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﻌﻘﻮل درزﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ وآﻣﻮزﺷﻲ وﺗﻔﺮﻳﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺐ اﺟﻤـﺎع ﺟﻬـﺎﻧﻲ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ازﻃﺒﻴﻌﺖ وﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻒ زار ﻫﺎ ﻳﻜﻲ از اﺷﻜﺎل ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻧﺒﺎﺗﻲ زﻣﻴﻦ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ؛ ﺑﺎ ﺳﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ در ﻃﻮل ده ﻫﺰار‬
‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ و آﺷﻨﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎن ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎ آﺗﺶ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ از آﺗﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎك ﻛﺮدن ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻬﻴﻪ زﻣﻴﻦ زراﻋﺘﻲ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺴـﺘﺮش زراﻋـﺖ از ﺣـﺪود ده ﻫـﺰار ﺳـﺎل ﻗﺒـﻞ‬
‫ﺷﺮوع ﺷﺪ و اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ً و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮﻳﻊ اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﺎك ﻛﺮدن زﻣﻴﻦ از ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ زﻳـﺮا ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫اﻋﻈﻢ اﻣﻮر زراﻋﺖ اﻧﺴﺎن اوﻟﻴﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﮕﻠﻲ زﻣﻴﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎء ً در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎﺣﻪ اروﭘﺎي ﻣﺮﻛﺰي‬
‫و ﻏﺮﺑﻲ ﭘﺎك ﻛﺮدن زﻣﻴﻦ ﻫﺎ از ﺟﻨﮕﻞ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1300‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﻼد ﺑﻪ ﺣﺪ اﻋﻈﻢ ﺧﻮد رﺳﻴﺪ و در ﻗﺮون ﭼﻬﺎرده‬
‫و ﭘﺎﻧﺰده زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ وﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻴﺸﺮوي در ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺟﻨﮕﻞ در ﻃﻮل ﻗﺮون اﺧﻴـﺮ ﻫﻤﻴﺸـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ و ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻧﺒﻮده و ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﻜﻨﺎﻟﻮژي اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺪم ﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮﻫﻢ زدن ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻫﻤﮕﺎن را ﺑﺮان ﻣﻴﺪارد‪ ،‬ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺻﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻻزم اﺳﺖ ارزش واﻗﻌﻲ‬
‫ﺟﻨﮕﻞ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در زﻳﺴﺖ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺣﻴﺎﺗﻲ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺷـﻨﺎ ﻛـﺮد و‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﭘـﺎرك ﻫـﺎي ﺟﻨﮕﻠـﻲ و ﻣﻠـﻲ ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﻤـﻮد و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ را ﭘﺪﻳﺪ آورد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎي را ﻛﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ دﺳﺖ ﺧﻮش ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬

‫‪34‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺟﻬﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ آﺷـﻜﺎرﺗﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻘﺮ و ﻛﻤﺒﻮد ﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻛﻪ در ﻧﺎﺑﻮدي ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﺑـﺎ دﺳـﺖ اﻧﺴـﺎن ﺑـﻪ وﺟـﻮد‬
‫آﻣﺪه ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮان اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄـﻲ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﺗﻤﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي و ازدﻳﺎد ﻧﻔﻮس‪ ،‬اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻳـﻚ‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ﻻزم و ﺿﺮوري در ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي و ﺑﻬﺴﺎزي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎرك ﻫـﺎي ﻣﻠـﻲ ﻳـﻚ‬
‫اﺳﻢ ﻋﺎم ﺑﺮاي ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺧـﺎرج ﺷـﻬﺮي اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻇـﺎﻫﺮا ً در ﺗﺤﻘـﻖ ﺑﺨﺸـﻴﺪن ﺣﻔـﻆ و ﺣﺮاﺳـﺖ‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻳﻚ از اﺑﺘﻜﺎرات ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲ رود‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺗﺤﺖ ﺣﻤﺎﻳﻪ دوﻟﺖ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﺸـﺮ در آن را ﻣﻤﻨـﻮع ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از )‪ (150‬ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ آﻧﻬﺎ اﺿـﺎﻓﻪ‬
‫ﺗﺮ از )‪ (25‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ را اﺣﺘﻮا ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﭘـﺎرك ﻣﻠـﻲ در اﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه اﻣﺮﻳﻜـﺎ در ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫ﻏﺮﺑﻲ اﻳﺎﻟﺖ ﻛﻠﻴﻔﻮرﻧﻴﺎ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ در اﻳﻦ ﭘﺎرك درﺧﺘﺎن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ )‪ (3800‬ﺳﺎل ﻣﻲ رﺳﺪ‬
‫ﺑﻌﺪاً در ﻣﻤﺎﻟﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در آن ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و ﺧﻄﺮ ان وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺬﻛﻮر در اﺛﺮ ﻣﺪاﺧﻼت ﺑﻲ رﺣﻤﺎﻧﻪ ﺑﺸﺮ ﻣﺤﻮ و ﻧﺎﺑﻮد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﺎل اﻳﺎﻟﺖ ﻧﻴﻮادا اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دارد )‪ (3000‬ﻫﻜﺘـﺎر زﻣـﻴﻦ‬
‫را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﻮده‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﺎرك درﺧﺘﺎن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ)‪ (4000‬ﺳﺎل و ارﺗﻔﺎع آﻧﻬﺎ ﺑﻪ )‪ (150‬ﻣﺘﺮ و‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻨﻪ اﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از )‪ (16‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ دﻳﮕﺮي در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺎرك اﻟﻤﭙﻴﻚ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﺴـﺎﺣﺖ ان ﺑـﻪ )‪ (380‬ﻫﻜﺘـﺎر زﻣـﻴﻦ ﻣـﻲ‬
‫رﺳﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﺳﺮﺣﺪ اﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دارد ﻣﺴﺎﺣﺖ )‪ (100‬ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎر زﻣـﻴﻦ را‬
‫اﺣﺘﻮا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﭘﻮﻟﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه )‪ ( 5000‬ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﭘﺎرك ﻣﻠـﻲ در‬
‫ﻛﻮه ﻫﺎي )ﺗﺎﺗﺮاخ( ﻳﺎ )ﺗﺎﺗﺮا( در ﭼﻜﻮﺳﻠﻮاﻛﻴﺎ‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮح و اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ از ﻳـﻚ ﻃـﺮف ﺑـﻪ‬
‫وﺣﺪت و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺻﺪﻣﻪ ﻧـﻪ رﺳـﺪ و از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺴـﺎﻋﺪ ﮔـﺮدد ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺳﻌﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮك ﻫﺎي ﻣﻮﺗﺮ رو در ﻣﺤﻴﻂ ﭘـﺎرك اﻋﻤـﺎر‬
‫ﮔﺮدد و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرت ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﭘﺎرك داﺧﻞ ﮔﺮدد ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺳﺮك ﻫﺎي‬
‫اﻃﺮاف ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺗﻮﻗﻒ ﻋﺮاده ﺟﺎت ‪ ،‬ورﻛﺸﺎپ ﻫﺎي ﺧـﺪﻣﺎت ﺗﺨﻨﻴﻜـﻲ و ﻛﻤـﭗ ﻫـﺎي‬
‫رﻫﺎﻳﺸﻲ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ وﻗﺘﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺳـﺎﺣﻪ وﺳـﻴﻊ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ آن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﻟﻬﺴﺘﺎن )ﭘﻮﻟﻨﺪ( – ﺻﻔﺤﻪ ‪41‬‬

‫درﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺗﺎ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ازﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺗﻮﺟـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬
‫وﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ درزﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ وآﻣﻮزﺷـﻲ وﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ وﻃﺮﺣﻬـﺎي ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻟـﻴﻜﻦ‬
‫درﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ روز اﻓﺰون ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﻲ وﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣـﺮدم‬
‫اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬آﻣﻮزﺷﻲ وﺗﻔﺮﻳﺤﻲ از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﺣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت وﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬
‫وﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ وﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺎر‬
‫ارزﻧﺪه ﻣﻔﻴﺪي ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮوﻟﻴﻦ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺸـﻮر ﻟﻬﺴـﺘﺎن ﻣﺴـﺘﻘﻴﻤﺎً ﺗﻮﺳـﻂ وزﻳـﺮ ﻣﺤـﻴﻂ زﻳﺴـﺖ ﻣﻨﺴـﻮب ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ وﺑـﺪﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري ازﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻗﻮي ﺑﺎ ﺗﻮان روﺣﻲ واﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮوﮔﺮام ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ درﺧﺼـﻮص اﻫـﺪاف ﺣﻔـﺎﻇﺘﻲ وآﻣﻮزﺷـﻲ وﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ‬
‫وﺗﻮرﻳﺴﺘﻲ دارﻧﺪ از ﻧﻈﺮﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده وﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﻜﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﭘﺮﻧﺪه ﺷﻨﺎس‪ ،‬ﮔﻴﺎه ﺷﻨﺎس‪ ،‬اﻛﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺣﻴـﺎت‬
‫وﺣﺶ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس آﺑﺰﻳﺎن‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻻﺑﺮاﺗﻮاري ﺑﺎ اﺳﻨﺎد ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺘﺨﺪام ﺷـﺪه‬
‫اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫اﻣﻮر ﭘﺎرك درﻣﻴﺎن ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ وﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺼﺺ و وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد اﻣـﻮر ﻣﺤﻮﻟـﻪ را اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ‬
‫دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮاف ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدﻳﺪه و ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﻧﻴﺎز ﻫﺎي ﻛﻠﻲ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﻴﻦ آﻣﻮزش دﻳﺪه و ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎ ﻧﻴﺮو ﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻠﻲ در ﺣﺪود ‪ 120‬ﻧﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 170‬ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺮو در ﺑﺨﺶ ﻫـﺎي راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ و ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻛﺎدر اداري آﻧﻬﺎ ﺣﺪ اﻛﺜﺮ دﻳﭙﻠﻮم ﺑﻮده وآﻣﻮزش ﻻزم در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎري را ﻃﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﭘﺎرك ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺎرك ﻗﺮار داد دارﻧﺪ و در ﺻﻮرت ﻛﻢ ﻛﺎري و ﺗﻨﺒﻠﻲ و ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻣﻮر‬
‫ﻣﺤﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻗﺮارداد آﻧﻬﺎ ﻟﻐﻮ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫درﻫﺮ ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺳﻴﺎر ﻣﺆﻇﻒ اﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از آﻧﻬﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﭼﻮن ﺑـﻲ ﺳـﻴﻢ و‬
‫ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺳﻴﺎر در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﻣﺸـﻜﻞ‬
‫درﺣﻮزه ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺷﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﺰﻳﻤﺖ وﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ درﻛﻨﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي رﻫﺎﻳﺸﻲ ﺑـﺎ اﻣﻜﺎﻧـﺎت ﻛﺎﻣـﻞ )ﺑـﺮق ‪ ،‬آب ‪ ،‬ﺗﻠﻔـﻦ‬
‫واﻧﺮژي ﺣﺮارﺗﻲ ( از ﻃﺮﻳﻖ دﻓﺎﺗﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻄﻮر راﻳﮕﺎن واﮔﺬار ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ ازﭘﺮﺳـﻮﻧﻞ ﭘـﺎرك ﻛـﻪ از‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺣﻖ ﻣﺴﻜﻦ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺣﺘﻲ اﮔﺮ داراي ﻣﻨﺰل ﺷﺨﺼﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ وﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻣﺜـﺎل درﻳﻜـﻲ ازﭘﺎرﻛﻬـﺎ ‪ 7000000‬دﻻر در‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ ازآن از ﻛﻤﻚ ﻫﺎي ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎي ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮدﻳـﺪه‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ داراي ﻳﻮﻧﻴﻔﻮرم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎس وﻛﻔـﺶ ﻓﺼـﻠﻲ )ﺑﻬـﺎري و زﻣﺴـﺘﺎﻧﻲ( ﺑـﻪ آﻧـﺎن داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ازﭘﺮﺳﻮﻧﻞ درﺣﻴﻦ ﺣﻀﻮر در دﻓﺘﺮ ﭘﺎرك ازﻟﺒﺎس ﻓﺮم اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻟﻴﻜﻦ درزﻣﺎن ﺣﻀـﻮردرﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻓﺮم ﻣﻠﺒﺲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﺑﺮروي ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﻓﺮم ﺧﻮد ﻋﻼﻳﻢ وﻧﺸﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻫﻤﺎن ﭘﺎرك ودرﺟﺎت ﺧﻮد راﻧﺼـﺐ ﻣـﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ اداره ﭘﺎرك روزاﻧﻪ ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎرﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻟﻴﻜﻦ ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ آﻧﻬﺎ درﻫﻔﺘـﻪ ﻣﻮﻇـﻒ ﺑـﻪ ‪40‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮر ﭘﺎرك اﻋﻢ از اداري و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ وﺣﺘﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ازﭘﺮﺳﻮﻧﻞ زن ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻣﻜﺎﻧﺎت دﺳﺘﺮﺳﻲ وﺳﻴﻊ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺗﻠﻴﻔﻮن درﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط‪ ،‬ﻛﺎﻣـﻞ وﻣﺠﻬـﺰ و ﭼﻨـﺪ‬
‫ﻛﺎﻧﺎﻟﻪ ﺑﻮده وﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ اداري داراي ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮان و ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻣﻮﺗﺮ دﻓﺘﺮ را دراﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ و وﺳﺎﻳﻂ ﻣﻮﺗﺮي ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻴﺎزﻫـﺎ و ﺿـﺮورت ﻫـﺎي‬
‫ﻫﺮﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ درﭘﺎرﻛﻬﺎ وﺟﻮد دارد ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اداري ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ وﻣﺤﻮﻃﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻣﻴﮕﺮدد ﻃﺮح و ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺿﺮوري ازﻗﺒﻴﻞ ﺳﺎﻟﻮن ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻮن ﺟﻠﺴﺎت ﺑـﺎ اﻣﻜﺎﻧـﺎت ﺻـﻮﺗﻲ وﺗﺼـﻮﻳﺮي ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫وﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬ﻣﻮزﻳﻢ وﻏﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﻋﺮﺿﻪ اﻃﻼﻋﺎت وﻏﻴﺮه در ﺗﻤـﺎم ﭘﺎرﻛﻬـﺎ ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﺎﻟﻴﻜﻴـﺖ ﻛﻠﻴـﻪ‬
‫اراﺿﻲ وﺗﺎﺳﻴﺴﺎت واﻣﻜﺎﻧﺎت ﭘﺎرﻛﻬﺎ دوﻟﺘﻲ ودراﺧﺘﻴﺎرﻫﻤﺎن ﭘﺎرك اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت وﺳﻴﻌﻲ درراﺑﻄﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺗﻮرﻳﺰم درﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ ودرﺣﺎﺷـﻴﻪ ﭘﺎرﻛﻬـﺎ ودر زوﻧﻬـﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ‪،‬‬
‫ﻫﺘﻞ‪ ،‬ﻣﻬﻤﺎﻧﺴﺮا و رﺳﺘﻮراﻧﺖ وﺳﺎﻳﺮاﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد وﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﺟﺎره داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درداﺧﻞ زوﻧﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺗﺮدد ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم ﻳﺎ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮده و ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫـﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ دراﻳـﻦ‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻫﺎ اﺟﺎزه داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺗﻌﺪادي ازدرﻳﺎ ﻫﺎي داﺧﻞ ﻣﺤﺪوده ﭘﺎرﻛﻬﺎ‪ ،‬درﻓﺼﻮل ﻣﺠﺎز اﺟﺎزه ﺻﻴﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﭼﻨﮕﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﮔﻴـﺮي داده‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد و در ﺑﺨﺸﻲ از رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي داﺧﻞ ﭘﺎرﻛﻬﺎ در اﻳﺎﻣﻲ ازﺳﺎل اﺟﺎزه ﻗﺎﻳﻖ ﺳﻮاري ﺻﺎدر و در ﻣﺎﺑﻘﻲ اﻳﺎم‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ دراﻳﻦ ﺧﺼﻮص اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺑﻮﻣﻴﺎن ﻣﺤﻠﻲ ) ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻞ( و ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﺪارس ﻣﺤﻠﻲ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛـﺲ اﺟـﺎزه ورود ﺑـﻪ ﻣﺤـﺪوده‬
‫ﭘﺎرك ﺑﺪون ﺧﺮﻳﺪ ﺗﻜﺖ داده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و اﻓﺰاﻳﺶ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎ ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪ درﻫﻤـﺎن ﻣﺤـﻞ‬
‫اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫درداﺧﻞ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ راه ﻫﺎي ﻋﺒﻮري وﺗﺮدد ﺑﺎﻋﻼﺋﻢ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎ وﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﮔﺎن درﻃﻮل راه ﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزدﻳﺪ از ﭘﺎرك‪ ،‬دﻳﺪه ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺼﻮرت ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرك اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬
‫ﺟﺎﻳﺰه داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﻃﻮل ﻫﺮﺳﺎل ﻛﻤﻚ ﻳﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮي از ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آورﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاﺳـﺮ ﻛﺸـﻮر ﻣﻌﺮﻓـﻲ واز‬
‫آﻧﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﻮارﻫﺎي ﺻﻮﺗﻲ وﺻﺪا ﻫﺎي ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺮﭘﺎرك ازﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﺮوش ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﺗﻔﺎﻗﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺴـﺘﺮده اي ﻧﻴـﺰ ازﻃـﺮف ﺑﺎزدﻳـﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي وﻧﺼﺐ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي زﻳﺒﺎ وﮔﻮﻳـﺎ ) ﺣـﺎوي ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎت ﻫـﺎي ﺿـﺮوري‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﭽـﻪ وﻧﻘﺸـﻪ ﻫـﺎي راﻫﻨﻤـﺎ‬
‫(ازﺟﻤﻠﻪ اﻗﺪاﻣﺎت اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه درﻫﺮ ﭘﺎرك اﺳﺖ ‪ .‬درﺑﺮﺧﻲ ازﻧﻘﺎط ﺣﺎﺷﻴﻪ اي ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻻﻧﻪ ﻫـﺎ وآﺷـﻴﺎﻧﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن وﺣﺸﺮات ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﻳﻚ ازﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﭘﺎرك ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻔﻜﻮره ﻫﺎي ﺧﻮد را درﺧﺼﻮص ﻣﺴـﺎﻳﻞ اﺟﺮاﻳـﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺮاﻧـﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ‬
‫وآﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اول ﭘﺎرك اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ درﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ذﻳﺮﺑﻂ ودرﻧﻬﺎﻳﺖ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ارﺟﺎع وﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ درﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻛﻪ اﻋﺘﺒﺎر آن ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ اﺟﺮاء در ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﺮاﻛﺰ ﻗـﺮﻧﻄﻴﻦ وﺗﻜﺜﻴـﺮ وﭘـﺮورش اﻧـﻮاع ﺟﺎﻧﻮرﻫـﺎي دراﺳـﺎرت‪ ،‬ﻣﺮاﻛـﺰ ﻣﺠﻬـﺰ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎﻣﻼ ً ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اﻧﺘﺮﻧﻴﺘﻲ وﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط وﺳﻴﻊ ﺑـﺎ ﻣﺮاﻛـﺰ آﻣﻮزﺷـﻲ‬
‫ﭘﻮﻫﻨﺘﻮن ﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ً درﻛﻠﻴﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺑﺎﻻي آﻧﻬﺎ ﻛﺎر ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻨﻮﺳﻜﻲ ‪:‬‬

‫درﻣﺮﻛﺰ ﭘﺎرك ﻣﺬﻛﻮرﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي اداري‪ ،‬ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮاﺑﮕﺎه‪ ،‬رﺳﺘﻮراﻧﺖ وﻣﻮزﻳﻢ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﭘﺎرك ‪ 38.5‬ﻫﺰارﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ وﺳﻌﺖ وﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎرك ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارﺳﺎ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫داراي ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﭘﺎرك داراي آرم وﻋﻼﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ )‬
‫ﻋﻼﻣﺖ اﻳﻦ ﭘﺎرك ﻧﻴﺰ ﺳﻴﺎه ﮔﻮش اﺳﺖ ( ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ اﺟﺮاﺋﻴﻮي ﭘﺎرك ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﻼح ﮔـﺮم و ﮔـﺎز اﺷـﮓ آور‬
‫وﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺗﻌﺪاد ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ ‪ 11‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮده ) ﺗﻤﺎم ﭘﺎرك ‪ 170‬ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺮو دارد (‪ .‬ﭘـﺎرك ﻣﻠـﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻨﻮﺳـﻜﻲ‬

‫‪39‬‬
‫داراي ﭼﻨﺪ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮا ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻧﻈﺎرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ )‪ 5‬ﺳـﺎﻟﻪ( ﺑـﺮروي ﺷـﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤـﻲ ﭘـﺎرك را ﺑﺮﻋﻬـﺪه‬
‫دارﻧﺪ ‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻃﺮاف ﭘﺎرك ﻣﺠﺎﻧﻲ اﺳﺖ وﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻜﺎﺗﺐ ﺗﻜﺖ ﻧﻴﻢ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻮزﻳـﻊ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻮدن ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎ درداﺧﻞ ﭘﺎرك ﻣﻤﻨﻮع اﺳـﺖ )ﺑـﻪ ﺟﺰدراﻗﺎﻣﺘﮕـﺎه ﻫـﺎي ﺗﻮرﻳﺴـﺘﻲ ﻣﻮﺟـﻮد در‬
‫ﭘﺎرك ( ‪ 350‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ راه ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﭘﻴـﺎده درﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﺮﺳـﺎل ‪ 40‬اﻟـﻲ ‪ 60‬ﻫـﺰار‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪه ازاﻳﻦ ﭘﺎرك ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮزﻳﻢ و ﮔﺎﻟﺮي ﻋﻜﺲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ راﻫﻬﺎ‪ ،‬اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺎرﻛﻴﻨـﮓ‬
‫در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دروازه ورودي ﭘﺎرك ﻗﺮار ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﺑﻴﺐ ژﻳﻨﺴﻜﻲ ‪: Biebrzanski Park‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﺎرك داراي ﺳﻪ ﺗﺎﻻب )درﻳﺎﭼﻪ( ﻛﻮﭼﻚ و دو رود ﻛﻪ ﺑﻪ درﻳﺎي ﺑﺎﻟﺘﻴـﻚ ﻣـﻲ رﻳﺰﻧـﺪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﺴـﻴﺮ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ اﻳﻦ ﭘﺎرك ‪ 62000‬ﻫﻜﺘﺎرﻣﺴﺎﺣﺖ دارد و ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه آن ﭘﻮﺷﻴﺪه ازدرﺧﺘـﺎن ﺟﻨﮕﻠـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬داراي‬
‫درﺧﺘــﺎن ﺑﻠــﻮط ‪ 500‬ﺳــﺎﻟﻪ اﺳــﺖ‪ 500 .‬ﻛﻴﻠــﻮﻣﺘﺮ راه ﺗﻮرﻳﺴــﺘﻲ دارد‪ .‬ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨــﺪﮔﺎن ﻫﻤــﺎن ﺷــﺮاﻳﻂ ﭘــﺎرك‬
‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻨﻮﺳﻜﻲ را ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎرك ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺎﻻب اروﭘﺎ را در ﺧﻮد ﮔﻨﺠﺎﻧﻴـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﻛﺸﻮرﻟﻬﺴـﺘﺎن داراي ‪ 23‬ﭘـﺎرك ﻣﻠـﻲ اﺳـﺖ‬
‫وﺳﻌﺖ اﻳﻦ ﭘﺎرك ‪ 20%‬ﻣﺠﻤﻮع ﻛﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎي ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻛﺸﻮر ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﺳﻌﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﮕﻠـﻲ‬
‫آن ‪15.5‬ﻫﺰارﻫﻜﺘﺎر اﺳﺖ‪ 130 .‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ دارد ‪ 300 .‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻛﺎﻧـﺎل آﺑـﻲ دارد‪ 280 .‬ﻧـﻮع ﭘﺮﻧـﺪه ﻛـﻪ‬
‫‪ 180‬ﻧﻮع آن درداﺧﻞ ﭘﺎرك ﺗﺨﻤﮕﺬاري ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎرك اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت و ﭘﺮﻧـﺪه ﮔـﺎن را در‬
‫ﺧﻮد ﺟﺎ داده اﺳﺖ‪ 580 .‬راس )وش ( دراﻳﻦ ﭘﺎرك وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎرك ‪ 105‬ﻧﻔﺮﭘﺮﺳﻮﻧﻞ دارد ﻛﻪ ‪ 50‬ﻧﻔﺮﻣﺎﻣﻮر و‪ 28‬ﻧﻔﺮ اداري و‪ 27‬ﻧﻔﺮدﻳﮕﺮ درﻧﻘﺎط ﻣﺤﺘﻠـﻒ ﻣﺴـﺘﻘﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎرك داراي ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻣﺠـﺎﻧﻲ ﺗﻮزﻳـﻊ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻫﺮﺳـﺎﻟﻪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ‬
‫ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن راﻣﺴﺮدراﻳﻦ ﭘﺎرك ﺟﺸﻨﻬﺎي ﺑﺮﮔﺰارﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎرك داراي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪ 25 .‬درﺻﺪ‬
‫ﻟـﻚ ﻟــﻚ ﻫــﺎي ﺟﻬــﺎن دراﻳـﻦ ﭘــﺎرك ﻣﻮﺟــﻮد اﺳــﺖ‪ 36 .‬ﻧــﻮع ﻣـﺎﻫﻲ دراﻳــﻦ ﭘــﺎرك ﻣﻮﺟــﻮد اﺳــﺖ‪3000 .‬‬
‫ﻫﻜﺘﺎرﺟﻨﮕﻞ دارد‪17 .‬ﻧﻮع ﮔﻴﺎ ه ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻋﺼﺮﻳﺨﺒﻨﺪان دارد ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ‪ 1000‬ﻧﻮع ﮔﻴﺎه دراﻳﻦ ﭘـﺎرك ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬

‫‪40‬‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ‪ 50‬ﻧﻮع آن درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎرك زﻣﺴﺘﺎن ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ وﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻫـﺎي‬
‫ﻛﻮﺗﺎه دارد‪ 49 .‬ﮔﻮﺑﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪار ﻧﻴﺰ دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﭘـﺎرك را ﺗﻬﺪﻳـﺪ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از ﻛـﻢ ﺷـﺪن آب رودﻫـﺎ‬
‫وﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺑﺎرش ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ وﭘﻴﺸﺮوي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻨﮕﻞ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺎﻻب ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﻃـﺮاف اﻳـﻦ ﭘـﺎرك ‪14‬‬
‫ﺷﺎرواﻟﻲ ﻫﺎ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻫﺮﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎﻣﺴﺌﻮل رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﺎرك ﺟﻠﺴﻪ دارﻧﺪ وﻫﺮﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺎ رﺋـﻴﺲ‬
‫ﭘﺎرك ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮدم ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ وﺟﻮد ﭘـﺎرك دراﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻔـﻊ آﻧـﺎن اﺳـﺖ ‪.‬‬
‫ﺷﺎرواﻟﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﭘﺎرك ﻣﺆﻓﻖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ وﻳﮕﺮﺳﻜﻲ ‪: wigierski Park‬‬

‫وﺳﻌﺖ اﻳﻦ ﭘﺎرك ‪ 15000‬ﻫﻜﺘﺎراﺳﺖ ‪ .‬دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﻛﻠﻴﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮرﻳﺴـﺘﻲ ﺗﻮﺳـﻂ ﺷـﺮﻛﺘﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻـﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﺳﺎل ‪ 100000‬ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪه ازاﻳﻦ ﭘﺎرك دﻳﺪن ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣﺴـﻴﺮﺑﺎز دﻳﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫وﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮول اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎرك داراي ﻣﻮزﻳﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻟﻮازم ﻗـﺪﻳﻤﻲ ﺳـﺎﻛﻨﻴﻦ ﺑـﻮﻣﻲ اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ درآن‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎرك داراي ﻧﺸﺮﻳﻪ )ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ( اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻄﻮرراﻳﮕﺎن دراﺧﺘﻴﺎر ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﻣـﻲ‬
‫ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺷﺎرواﻟﻲ ﻫﺎي اﻃﺮاف ﭘﺎرك ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق وﻫﻤﻜﺎري ﭘﺎرك‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮي ﻧﻘﺎﺷﻲ وﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘﻲ را راه اﻧﺪازي‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻫﻢ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺧﻮﺑﻲ ازآن ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﭘﺎرك ﺑﺴﻴﺎرﻣﻬﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻮﺳﺖ وﻫﺴﺘﻪ )ﺧﺴﺘﻪ( ﻣﻴﻮه را ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﻛﻪ درﻣﺤﺪوده ﭘﺎرك رﻳﺨﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﻋﻠﻤﻲ وﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آب اﻧﻮاع ﺟﺎﻧﻮرﻫﺎ وﮔﻴﺎﻫﻴﺎن ﺗﻮﺳـﻂ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن ﭘـﺎرك وﺗﺤـﺖ‬
‫ﻧﻈﺎرت رﺋﻴﺲ ﭘﺎرك ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬دراﻳﻦ ﭘﺎرك ‪ 1000‬ﻧﻮع ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ‪ 69‬ﻧـﻮع آن‬
‫درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﻗﺮاردارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 1700‬ﻧﻮع ﺟﺎﻧﻮري ﻧﻴﺰ دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﻣـﻮرد ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬درﭘﺎرك وﻳﮕﺮﺳﻜﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﻲ ﻓﺮاوان ﻋﻤﺪه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮروي اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﻮاع‬
‫ﺟﺎﻧﻮري وﮔﻴﺎﻫﻲ آﺑﺰي ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﻲ ﭘﺎرك ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮگ وﭘﻬﻦ ﺑﺮگ )ﺗـﻮام ( ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻧﻮاع ﭘﺴﺘﺎﻧﺪار ﭘﺎرك ﺷﻮﻛﺎ‪ ،‬ﮔﻮزن وﻣﻮس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ وﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺎرك ﻋﺒﺎرت ازﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎن ورﻋﺪوﺑﺮق‪ ،‬ﺣﺸﺮات آﻓـﺖ زا‬
‫وآﺗﺶ ﺳﻮزي اﺳﺖ‪ .‬درﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮول و ﻧﻈـﺎرت ﻣﺘـﻮاﺗﺮ دراﻳـﻦ ﭘـﺎرك وﺿـﻌﻴﺖ ﻛﻠـﻲ زﻳﺴـﺘﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻧﻔـﻮس‬
‫ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮﻣﻬﺎﺟﺮت آﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮروي ﺣﺸﺮات‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ وﻛﻤﻴﺖ آﺑﻬـﺎ‪ ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗﻤـﺎم ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﭘـﺎرك‬
‫ازﻧﻈﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺎران ﺳﻨﺞ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﺑﻴﺎﻟﻮوﻳﻴﺴﻜﻲ ‪: Bialowieski Park‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﺎرك ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻨﮕﻠﻲ ‪ 200000‬ﻫﻜﺘﺎري ﺑﻜـﺮ اروﭘـﺎ اﺳـﺖ ﻛـﻪ درﻣـﺮز ﻣﺸـﺘﺮك دو ﻛﺸـﻮر‬
‫ﻟﻬﺴﺘﺎن و ﺑﻼروس واﻗﻊ ﮔﺮدﻳـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺨﺸـﻲ ازآن درﻛﺸﻮرﻟﻬﺴـﺘﺎن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘـﻪ )ﺣـﺪود ﻳـﻚ ﭼﻬـﺎرم‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﻨﮕﻞ ( ﻋﺮﺻﻪ اﻳﻦ ﭘﺎرك را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﭘـﺎرك درﺳـﺎل ‪ 1919‬ﺗﺄﺳـﻴﺲ ﮔﺮدﻳـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫در‪ 50‬ﻓﻴﺼﺪ ازﻣﻨﻄﻘﻪ اﻣﻦ اﻳﻦ ﭘﺎرك ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎ درﮔﺮوه ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ وﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﻲ راﻫﻨﻤﺎ اﺟﺎزه رﻓـﺖ و آﻣـﺪ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺰون ﻳﻜﻲ ازﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران اﻳﻦ ﭘﺎرك اﺳﺖ ﻛﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺴﻞ آن دراﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻨﻘﺮض ﻟـﻴﻜﻦ‬
‫ﻣﺠﺪداً ﺗﻌﺪادي ازآﻧﻬﺎ را از ﺑﺎغ وﺣﺸﻬﺎي اروﭘﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺎرك ﻣﻨﺘﻘﻞ و درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در‬
‫ﭘﺎرك ﺟﻬﺖ اﺣﻴﺎ ﻧﺴﻞ اﻳﻦ ﺣﻴﻮان ﺗﻌﺪاد آن ﺑﻪ ‪ 350‬راس رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ 1009‬ﻧﻮع ﮔﻴﺎﻫﻲ دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ 24% .‬ﭘﻮﺷـﺶ ﺟﻨﮕﻠـﻲ آﻧـﺮا ﻛـﺎج و ‪ 17%‬ﺗﻮﺳـﻜﺎ و‪12%‬‬
‫ﺑﻠﻮط وﻣﺎﺑﻘﻲ آﻧﺮا ﺳﺎﻳﺮ درﺧﺘـﺎن ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ‪ ) .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ‪ 19‬ﻧـﻮع ﺳـﺮﺧﺲ و ‪ 3000‬ﮔﻮﻧـﻪ ﻗـﺎرچ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ( ‪ 12000‬ﻧﻮع ﺟﺎﻧﻮري ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧـﺪ ﻛـﻪ ‪ 58‬ﮔﻮﻧـﻪ ﭘﺴـﺘﺎﻧﺪار و ‪259‬‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 15 .‬ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮﻧﺪه ﺷﻜﺎري روزﺷﻜﺎر و‪ 8‬ﻧﻮع ﭘﺮﻧﺪه ﺷﻜﺎري ﺷﺐ ﭘﺮواز دراﻳﻦ ﭘﺎرك زﻳﺴـﺖ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدان‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻧﺠﻤﻦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﻴﮕﻴﺮان وﺻﻴﺎدان‪ ،‬آﻣﻮزش ﻣﻌﻠﻤـﻴﻦ‬
‫ﻣﻜﺎﺗﺐ واﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ازﺟﻤﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﺟﻬﺖ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫درﺣﻔﺎﻇﺖ ازآن اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ و رﻓﺎﻫﻴﺖ ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮﻫﺎ‬

‫‪ .1-4‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺻﻨﻒ ﺑﻨﺪي و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺮﺳﺒﺰ آﻧﻬﺎ‬

‫ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي و ﻓﻀﺎ ﻫﺎي آزاد در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑﻬﺒـﻮد ﺷـﺮاﻳﻂ ﺣﻔـﻆ اﻟﺼـﺤﻪ در‬
‫ﻣﺎﺣﻮل زﻳﺴﺖ و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﺮاﺣﺖ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي در ﺳـﺎﺣﻪ داﺧﻠـﻲ و ﺳـﺎﺣﺎت اﻃـﺮاف ﺷـﻬﺮﻫﺎ زﻳﺒـﺎﻳﻲ و ﺟـﺬاﺑﻴﺖ ﻣﻨـﺎﻇﺮ‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ آﻧﻬﺎ را ﻏﻨﺎ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮ ﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﻣﺘﺸـﻜﻞ از ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي ذﻳـﻞ ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪ -2‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺤﺪود‬
‫‪ -3‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ و اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‪.‬‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ذﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺧﻮرﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺪول ‪ .1-4‬ﻛﺘﻠﻪ ﺳﺒﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‬

‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳـﺒﺰ ﺗﺤـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﺘﻠــﻪ ﻫــﺎي ﺳــﺒﺰ ﺗﺤــﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫اﻗﺴﺎم ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‬
‫ﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺤﺪود‬ ‫ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻧﻬﺎ در ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﭘﺎرﻛﻬــﺎي ﻧــﺎﺣﻴﻮي‪ ،‬ﺑــﺎغ ﻫــﺎي ﭘــﺎرك ﻫــﺎ و ﺑــﺎغ ﻫــﺎي‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣـﺶ ‪ ،‬ﺑـﺎغ ﻫـﺎي‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻮي ‪ ،‬ﻣﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺷـﻔﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫـﺎ ‪ ،‬ﻣﻜﺎﺗــﺐ ‪،‬‬
‫ﺗﺮﺑﻴـــﻪ و ﺗﻜﺜﻴـــﺮ ﻧﺒﺎﺗـــﺎت و‬ ‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﻛﺘﻠــﻪ ﻫــﺎي ﺳـــﺒﺰ در‬
‫ﻫــﺎي ﻛﻮﭼــﻚ و رﺳــﺘﻪ ﻫــﺎي ﻛﻮدﻛﺴــــــــــــــﺘﺎﻧﻬﺎ ‪،‬‬
‫درﺧﺘﺎن ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫﺎ در ﺳﺎﺣﻪ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫ﺳﺎﺣﺎت ﺷﻬﺮ‬
‫ﺳﺒﺰ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ‪ ،‬درﻳﺎ ﻫـﺎ و ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ‬
‫ﻧﻨﺪارﺗﻮن ﻫﺎ‬
‫و ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻏﻴﺮه‬

‫‪43‬‬
‫ﻛﺘﻠــﻪ ﻫــﺎي ﺳــﺒﺰ در ﺳــﺎﺣﻪ‬ ‫ﺟــــﻨﮕﻼت داﺧــــﻞ ﺷــــﻬﺮ ‪،‬‬ ‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در‬
‫ﻛﺘﻠـــﻪ ﻫـــﺎي ﺳـــﺒﺰ در‬ ‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺧـﺎرج‬
‫ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬زﻳـﺎرت ﮔـﺎه ﻫـﺎ و‬ ‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﮔﺎه ﻫـﺎ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕـﺎه‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﺳـﺮﺣﺪي‬
‫ﺳﺎﺣﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬
‫ﻏﻴﺮه‬ ‫اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺷﻬﺮ‬

‫در ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﺳﺎﺳﻲ ذﻳﻞ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻳﺴـﺖ‬
‫در ﺷﻬﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺎوﻳﺎﻧﻪ و ﻣﻨﻈﻢ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت ‪ ،‬ﻣﺮاﻛـﺰ‬
‫ﻛﻠﺘﻮري‪ ،‬ﺳﺎﺣﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ و در اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎ و ﺳﺮك ﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺳﺎﺣﺎت اﻃﺮاف وﻧﻮاﺣﻲ آن ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺳـﺎﺣﻪ ﺷـﻬﺮ‬
‫ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ رﺳﺘﻪ ﻫﺎ و ﺟﺎده ﻫﺎي ﺳﺮ ﺳﺒﺰ ﺑﺎ ﻧﻮاﺣﻲ اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ وﺻﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻣﻮر ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻣﻮر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﺷﺮوع ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻨﻜﻪ در ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻣﻮر ﺳﺮ ﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻳﻌﻨﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت و‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻫﻮا‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ و ﺳﻤﺖ وزش ﺑﺎد‪ ،‬ﺷﺪت ﺗﺸﻌﺸﻊ اﻓﺘﺎب و ﻏﻴﺮه را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻴﺎر ﮔﺮدد و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻮﻋﻴﺖ ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗﺎت وﺿﻊ اراﺿﻲ ‪ ،‬ذﺧﺎﻳﺮ آب و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻣﻮر ﺳـﺮ ﺳـﺒﺰي ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ دارد‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺗﺤﻠﻴـﻞ و ارزﻳـﺎﺑﻲ ﮔـﺮدد و‬
‫ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺟﻬﺖ رﺷﺪ ﺳﺎﻟﻢ ﻧﺒﺎﺗﺎت و درﺧﺘﺎن اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﺗﺠـﺎرب و ﻣﺸـﺎﻫﺪات ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﺳﺮﺳـﺒﺰي و ﺳـﻴﺮ آﺑـﻲ ﺳـﺎﺣﻪ ﺷـﻬﺮ ﺑـﺎﻻي ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫ﻣﻴﻜﺮواﻗﻠﻴﻢ ان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول ذﻳﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ وارد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪44‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ .2-4‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺑﺎﻻي ﻣﻴﻜﺮواﻗﻠﻴﻢ ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‬
‫ﺗﻨﺰﻳــــﻞ درﺟــــﻪ‬
‫ﺗﻨﺰﻳــــﻞ ﺷــــﺪت‬ ‫ﺗﻨﺰﻳــــﻞ درﺟــــﻪ‬
‫ﺣـــﺮارت ﺳـــﻄﺢ‬ ‫ﺑﺎﻻ رﻓﺘﺘﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﺑـﺎد‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺮﺳﺒﺰي و‬
‫ﺗﺸﻌﺸــﻊ اﻓﺘــﺎب ﺑــﻪ‬ ‫ﺣﺮارت ﺑﻪ ﺳـﺎﻧﺘﻲ‬
‫زﻣــﻴﻦ ﺑــﻪ ﺳــﺎﻧﺘﻲ‬ ‫ﺑﻪ ‪%‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻫﻮا ﺑﻪ ‪%‬‬ ‫ﺳﻴﺮ اﺑﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫‪%‬‬ ‫ﮔﺮﻳﺪ‬
‫ﮔﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﺘﻠــﻪ ﻫــﺎي ﺳــﺒﺰ‬
‫‪20 – 25‬‬ ‫‪95 – 100‬‬ ‫‪50 – 75‬‬ ‫‪10 – 20‬‬ ‫‪3.5 – 5.5‬‬
‫ﺑﺰرگ‬
‫‪12 – 20‬‬ ‫‪94 – 96‬‬ ‫‪20 – 40‬‬ ‫‪4–6‬‬ ‫‪1 – 1.5‬‬ ‫ﮔﺮوپ درﺧﺘﺎن‬
‫‪12 – 19‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪30 – 50‬‬ ‫‪4–7‬‬ ‫‪1 – 1.5‬‬ ‫ﻗﻄﺎر درﺧﺘﺎن‬
‫ﭼﻤـــﻦ زار ﻫـــﺎ و‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1–4‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫ﻛﺮد ﻫﺎي ﮔﻞ‬
‫دﻧﺪ ﻫـﺎي اب اﻟـﻲ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ 2،5‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪5 – 10‬‬ ‫‪1.5 – 3.5‬‬ ‫ﻓﻮاره ﻫﺎ‬
‫ﺣﻮض ﻫﺎي اﺑﺎزي‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪0.5 – 1‬‬
‫اﻃﻔﺎل‬
‫‪-‬‬ ‫‪20 – 100‬‬ ‫‪20 – 40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0.5 – 0.8‬‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎن ﻫﺎ‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﻬﺎ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬـﺪاري ﺷـﻮد اﻳـﻦ ﻧـﻮع‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ ﺧﺎص و ﺗﻜﺮار ﻧﺎﺷﺪﻧﻲ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-4‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ذﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﺣﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺮﺳﺒﺰ درﺑﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺷﻬﺮ ) ﺷﻜﻞ اﻟﻒ (‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﺎت ﻧﺴﺒﺘﺎ ً ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ) ﺷﻜﻞ ب (‬
‫‪ -‬رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺳﺮﺳﻴﺰ و ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺟﻨﮕﻼت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ اﻣﺘــــــــــﺪاد درﻳﺎ ﻫﺎ و دﻧﺪ ﻫﺎي آب ) ﺷﻜﻞ‬
‫ج(‬

‫‪45‬‬
 ‫‪ -‬ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺒﺰ دورادور و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺷﻬﺮ ﺷﻜﻞ ) د (‬
‫‪ -‬رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎ ‪ ،‬ﺳﺮك ﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺷﻬﺮ ) ﺷﻜﻞ ي (‬
‫ﺗﺬﻛﺮ ﺑﺎﻳﺪ داد اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ رﺳﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫـﺎ‪ ،‬ﺳـﺮك ﻫـﺎ و ﭘﻴـﺎده رو‬
‫ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﺎ ﻫﻢ وﺻﻞ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻼ اﻧﻘﻄﺎع ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﻓﻊ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺗـﺎﻣﻴﻦ ﮔـﺮدد و از ﺟﺎﻧـﺐ دﻳﮕـﺮ اﻗﻠـﻴﻢ‬
‫ﺷﻬﺮ از ﻟﺤﺎظ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﺑﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ و دﻳﮕﺮ ﻓﻀﺎ ﻫـﺎي آزاد‬
‫ﻃﻮري ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﺎﺣﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ‪ 500-1000‬ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺤﺪود و اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺎﺑﻊ ﻧﻮرم ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ارﻗﺎم ﺟﺪول ذﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ .3-4‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻮرم‬

‫ﻓﺎﺻــﻠﻪ ﺑــﻴﻦ‬
‫وﻗﺖ اﻋﻈﻤﻲ‬ ‫ﻣﺴـــــﺎﺣﺖ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﺘﻠﻪ ﺳــــــﺎﺣﻪ و‬ ‫ﻧﻮﻋﻴﺖ ﻛﺘﻠـﻪ‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻧﻬﺎ‬ ‫اﺻــﻐﺮي ﺑــﻪ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑـﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬ ‫ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫ﺑﻪ دﻗﻴﻘﻪ‬ ‫ﻫﻜﺘﺎر‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﭘـــــﺎرك ﻫـــــﺎي‬ ‫ﭘـــــﺎرك ﻫـــــﺎي‬
‫‪ 20‬دﻗﻴﻘـــﻪ ﺗﻮﺳـــﻂ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻧـﻮاﺣﻲ ‪5‬‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﭘﺎرﻛﻬﺎي ‪25‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﻮﺗﺮ‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ‬
‫در داﺧـــﻞ ﺳـــﺎﺣﻪ‬
‫ﺳـــﺎﺣﺎت ﺳﺮﺳـــﺒﺰ‬
‫ﺷﻬﺮ و ﻳﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﺑـﻪ ﻧﻮرم ﺑﻨﺪي ﻧﻤﻴﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪10 -7‬‬ ‫‪2‬‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺣﺪ اﻗـﻞ ‪ 10‬دﻗﻴﻘـﻪ‬ ‫ﭘـــــﺎرك ﻫـــــﺎي‬
‫‪2‬‬ ‫در داﺧﻞ ﻧﻮاﺣﻲ‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺗﺮ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻮي‬
‫‪ 20-15‬دﻗﻴﻘـــﻪ ﺑـــﺎ‬ ‫در داﺧــﻞ ﻧــﻮاﺣﻲ‬ ‫ﭘﺎرﻛﻬــﺎ ﻳــﺎ ﺑﺎﻏﻬــﺎي‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﭘﺎي ﭘﻴﺎده‬ ‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬
‫‪ 5 – 7‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑـﺪون‬ ‫در داﺧـــﻞ ﺳـــﺎﺣﻪ‬ ‫ﭘـــــﺎرك ﻫـــــﺎي‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﻣﻮﺗﺮ‬ ‫ﻣﻜﺮورﻳﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻜﺮورﻳﺎﻧﻬﺎ‬

‫‪46‬‬
 ‫در ﭘﻴﺸــــــــــﺮوي‬
‫ﺗﻌﻤﻴــــﺮات ﻋــــﺎم‬ ‫ﺑﺎﻏﭽــــــﻪ ﻫــــــﺎي‬
‫وﻗﺖ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪6‬‬
‫اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ و ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ‬
‫و در ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎي ﺷﻬﺮ‬
‫در داﺧـــﻞ ﻧﺎﺣﻴـــﻪ‬ ‫ﺑـــــــﺎغ ﻫـــــــﺎي‬
‫وﻗﺖ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫ﻋـــــﺮض اﻧﻬـــــﺎ ﺑﻪ اﻣﺘـﺪاد و درﺑـﻴﻦ‬
‫ﺑﻠــﻮار ﻫــﺎ و رﺳــﺘﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘـــــﺮ وﻳـــــﺎ ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮك ﻫﺎ وﻗﺖ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫‪8‬‬
‫ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫و ﭘﻴﺎده روﻫﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ 18‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪ 30‬دﻗﻴﻘـــﻪ ﺗﻮﺳـــﻂ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷــﻬﺮ‬ ‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫‪5–7‬‬ ‫‪ 50‬ﻫﻜﺘﺎر‬ ‫‪9‬‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ‬ ‫و)ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ(‬ ‫ﺷﻬﺮ‬

‫‪ .3-4‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ و ﻣﺤـﺪود ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻧﺎﺣﻴﻮي‪ ،‬ﭘﺎرك ﻫـﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻮاﺣﻲ و ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ‪ ،‬رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده‬
‫رو ﻫﺎي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي ﻣﺤﺪود ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از ﺑﺎغ ﻫﺎ و ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫـﺎ در داﺧـﻞ ﺣـﻮﻳﻠﻲ ﻫـﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬ﺑﺎغ و ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﺗﺐ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮﺧﻮارﮔﺎه ﻫﺎ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ و‬
‫ﻣﺴﻠﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻧـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﻻزم اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺑﻪ ﻋﻮض ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﻤﺒﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ دﻳﮕﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺜـﺎل ‪ -‬ﻓﺮﺿـﺎً در‬
‫داﺧﻞ ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺑﻨﺎﺑﺮان ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻮض ﭘﺎرك ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻳﺎ‬

‫‪47‬‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ اﻣﺘـﺪاد ﺳـﺮك ﻫـﺎ و‬
‫ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻳﺴﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮدد ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪50%‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎ را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻴﻜﺮورﻳﺎن ﻫﺎ ﺑﺪون ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﺗﺐ و ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن ﻫﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺮاي ﻓـﻲ‬
‫ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ m210‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺒﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‬

‫‪ .1-5‬ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺷﻬﺮ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲ‬
‫رود‪ .‬ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻫـﺎ ﻃـﻮري ﻃـﺮح رﻳـﺰي ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ﻛـﻪ در ان ﻋـﻼوه ﺑـﺮ وﺳـﺎﻳﻞ‬
‫ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻛﻠﺘﻮري را ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎرك ﻫـﺎ اﻣﻜـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﭘﻬﻠﻮي ﺗﻔﺮﻳﺢ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ ﻛﻠﺘﻮري ﻫﻤﺸﻬﺮﻳﺎن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﺎ ﻫﺎي ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد ﻛـﻪ از ﻳـﻚ ﻃـﺮف در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﻣﺮاﻛـﺰ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺤﻞ اﻳﺠﺎد ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﻨﺎﻇﺮ زﻳﺒﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻼت‬
‫و دﻧﺪ ﻫﺎي آب ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻨﮕﻼت و دﻧﺪ ﻫﺎي آب ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد و ﺑﻴﻦ ﭘـﺎرك ﻫـﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺳﺎﺣﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﻳـﺪ وﺳـﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴـﭙﻮرﺗﻲ ﺷـﻬﺮ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻً ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻃﺒﻘـﺎت ﻣـﺮدم ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ از آن اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﺷﮕﺎه و ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻋﻼوه‬
‫ﺑﺮ ﻧﻜﺎت ﻓﻮق ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻬﻢ و ﻣﻔﻴﺪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮي اﺳـﺖ ﻛـﻪ در آب و ﻫـﻮاي‬
‫ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺬارد و ﺧﻮد ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺤﻴﻄﻲ وﺳﻼﻣﺘﻲ اﻓﺮاد ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﭘـﺎرك ﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و رﻓﺎﻫﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ و ﺳﻦ و ﺳﺎل ﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .1-1-5‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اداري‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﻳﻞ اداري و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬دﻓـﺎﺗﺮ و اﺗـﺎق ﻫـﺎي ﻣـﺪﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ و ﺑﺰرﮔﻲ ﭘﺎرك‪ ،‬ﺗﺸـﻜﻴﻼت اداري آن ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺤـﻞ اﻋﻤـﺎر و‬
‫اﻳﺠﺎد و اﻋﻤﺎر اﻳﻦ دﻓﺎﺗﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺎﺣﻪ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻪ ﺗﻤـﺎم ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي‬

‫‪49‬‬
‫ﭘﺎرك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺿﺮورﻳﺎت ﭘﺎرك ﻫـﺎ ﺧﺼﻮﺻـﻴﺎت اﺗـﺎق ﻫـﺎي ﻧﮕﻬﺒـﺎﻧﻲ و ﻣﺤـﺎﻓﻈﻴﻦ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ‬
‫دروازه ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻋﻼوه ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اداره و وﺳﺎﻳﻞ آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ؛ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺸﺖ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻗﻪ ﺑﻠﻨﺪ از دﻳﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ رﺳـﺘﻮراﻧﺖ ﻫـﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻓـﻪ ﻫـﺎ‪ ،‬ﻣﻴـﺪان ﻫـﺎي ﺳـﭙﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﺑـﺎغ ﻛﻮدﻛـﺎن و ﻏﻴـﺮه‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻓﻮري و ﺿـﺮوري در اﺧﺘﻴـﺎر ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎي اداري و ﺣﻔـﻆ و ﻣﺮاﻗﺒـﺖ ﭘـﺎرك در ﻳـﻚ ﻳـﺎ ﭼﻨـﺪ ﻗﺴـﻤﺖ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺠﺘﻤـﻊ‬
‫)ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ( ﻳﺎ ﭘﺮاﮔﻨﺪه اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﻟﻤﻘﺪور ﻛﻮﺷﺶ ﺷﻮد ﺗـﺎ اﻳـﻦ اﻣـﺎﻛﻦ در ﮔﻮﺷـﻪ ﻫـﺎ و‬
‫زواﻳﺎي ﺑﻲ روح ﭘﺎرك واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻫﺮ ﭘﺎرك اﻳﺠﺎد ﺑﺨﺶ ﻛﻤﻚ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ‬
‫وﺳﻌﺖ و ﺗﻌﺪاد ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪ .2-1-5‬ﻋﻤﺮاﻧﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﭘﺎرك ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ در ﻳﻚ ﭘﺎرك ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از ‪:‬‬
‫اﻟﻒ – ﺳﺮك ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم در ﭘﺎرك ﻫﺎ؛ ﺳﺮك ﻫﺎي ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ واﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ ﺷـﺎﻣﻞ‪ :‬ﺳـﺮك ﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻋﻲ و ﭘﻴﺎده روﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻋﺮض ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﺮ ﻫﺎي ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر و ﺑﺎرﺑﺮي )‪ (trucks‬ﻣﺨﺼﻮص از آﻧﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﻮﺗﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﭘﻬﻠﻮي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﺮض‬
‫ﺳﺮﻛﻬﺎي اﺻﻠﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪15‬ﻣﺘﺮ ﺑﻮده ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺳـﻔﺎﻟﺖ و ﻗﻴﺮرﻳـﺰي ﺷـــﺪه ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ )ﻣﻨﻈـﻮر از ﻋـﺮض‬
‫ﺳﺮك ﻗﺴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﻣﻮﺗﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ( در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻠﻮار ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬و ﭘﻴﺎده روﻫﺎ را در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺮك ﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺑـﻪ وﺳـﻌﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻳـﻚ ﻃﺮﻓـﻲ ﻳـﺎ دو‬
‫ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﻋﺮض ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﻣﺘﺮ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪50‬‬
‫در ﺗﻤﺎم ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم ‪ ،‬ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮاره رو و ﭘﻴﺎده رو‪ ،‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ﻋﺮض ‪ 1/5‬ﺗﺎ‬
‫‪ 2‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﭼﻤﻦ ﻛﺎري ﻳﺎ ﮔﻞ ﻛﺎري اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه و درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻗﻪ ﺑﻠﻨﺪي ﺑـﻪ ﻓﻮاﺻـﻞ ﻣﻌـﻴﻦ و در اﻳـﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻏﺮس ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻨﻈﺮه ﺳﺮك ﺑـﺮاي ﻋـﺎﺑﺮﻳﻦ ﻓﻀـﺎﺋﻲ ﺧﺸـﻚ و ﺧﺴـﺘﻪ ﻛﻨﻨـﺪ ه‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﺟﻬﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺳﺮك اﺻﻠﻲ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ در ﻓﻮاﺻﻠﻲ ﺣﺪود ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﻣﺘﺮ) ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻫﺎي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻄﻮط ارﺗﺒﺎﻃﻲ ( ﺳﺎﺣﺎت ﭼﻤﻦ و ﮔﻞ ﻛﺎري را ﺑﻪ ﻋﺮض ‪ 2‬ﺗـﺎ‪ 3‬ﻣﺘـﺮ ﻗﻄـﻊ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬در اﻋﻤـﺎر و‬
‫اﻳﺠﺎد ﺳﺮك ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده روﻫﺎ ﺗﻤﺎم اﺻﻮل و ﻣﻌﻴﺎر ﻓﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷـﻮد) رﻋﺎﻳـﺖ ﻣـﻴﻼن دو ﻃﺮﻓـﻲ در ﺳـﻄﺢ‬
‫ﺳﻮاره رو‪ ،‬اﻳﺠﺎد آب روﻫﺎي ﻛﺎﻧﺎﻟﻲ ﻳﺎ ﺟﻮي ﻫﺎي روﺑﺎز( ‪ ،‬ﭘﻴﺎده روﻫﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮان آﺳـﻔﺎﻟﺖ ﻳـﺎ ﺳـﻨﮓ ﻓـﺮش‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮك ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﺳﻮاره رو ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛـﻪ دو ﻣـﻮﺗﺮ ﺑـﻪ راﺣﺘـﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ از ﭘﻬﻠـﻮي ﻳـﻚ دﻳﮕـﺮ در ﺟﻬـﺖ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺮك ﻫﺎ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬زﻳـﺮا در ﺗـﺮدد وﺳـﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﻴـﻪ و ﻋﺒـﻮر‬
‫ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ ﺳﺮ درﮔﻤﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﺮض اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ ﺣـﺪود ‪ 7‬ﻣﺘـﺮ و ﻋـﺮض ﭘﻴـﺎده روﻫـﺎ ﺣـﺪود‬
‫)‪ (3M‬ﺳﻪ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺣﺎت و رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﻜﺎري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬اﺻـﻮﻻً ﻃـﺮز‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﺮك ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎده‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺮك ﻫﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﺮاي ﺗﺮدد ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎده اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻃﻮل و ﻋـﺮض آن ﻫـﺎ ارﺗﺒـﺎط ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ و ﻛﻮﭼﻜﻲ ﭘﺎرك و ﻧﻮع ﻃﺮح دارد ‪ .‬ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي ﻓﺮﻋـﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺮك اﺻـﻠﻲ در‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺮك ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﺮض آن ﻫـﺎ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ )ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ(‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻋﺮض ﺟﺎده ﻫﺎ زﻳﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ در ﻛﻨﺎر آن ﻫـﺎ ﺣﺎﺷـﻴﻪ اي‬
‫از ﮔﻞ ﻛﺎري و ﭼﻤﻦ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻳﺎ دو ﻃﺮﻓﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗـﺎت ﻧﻴـﺰ ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﻧـﻮع وﻓـﺮم‬
‫ﻃﺮح‪ ،‬در وﺳﻂ اﻳﻦ ﺳﺮك ﻫﺎ رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﻜﺎري اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﻓﺮش ﺳﺮك ﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻈﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت و زﻳﺒﺎﺋﻲ‪ ،‬از آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻳﺎ اﻧﻮاع ﺳﻨﮓ ﻓﺮش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮك ﻫﺎي ﻛـﻪ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ‬
‫ﭘﺎرك را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ )ﻳﺎ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ ﻣﻨﺎﻇﺮ وﺳﻴﻊ ﮔﻞ ﻛﺎري ‪ ،‬ﭼﻤـﻦ ﻛـﺎري‪ ،‬ﻣﺸـﺮف ﺑـﺮآب‬
‫ﻧﻤﺎﻫﺎ( ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﻋﺮض آﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ اﻣﻜﺎن ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺑﻴﺎن ﻣﻨـﺎﻇﺮ و ﺣﺠـﻢ ﻓﻀـﺎ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ و دراز ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ )‪ (Benches‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻋﺮض اﻳﻦ ﺳﺮﻛﻬﺎ ﺑﻴﻦ ‪10‬ﺗﺎ‪ 12‬ﻣﺘﺮ‬

‫‪51‬‬
‫و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪15‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮش اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎده ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ً از اﻧﻮاع ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي رﻧﮕﻴﻦ )ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ رﻧﮕﻬـﺎ(ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ .1-5‬ﭘﻴﺎده رو ﺟﺎده ﻟﻮﻳﻴﺲ ﻣﺘﻨﺎوﺑﺎ از ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ب‪ -‬دروازه ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺤﻞ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دروازه ﻫﺎي )ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ( ﻣﺘﻌـﺪدي ﺑـﻪ اﺷـﻜﺎل و‬
‫اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺘﻨﻮع داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳـﺮﻛﻬﺎي ﺷـﻬﺮ دروازه ﻫـﺎي ورودي و‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﭘﺎرﻛﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن واﻗﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﻋـﺎﺑﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫دروازه ﻫﺎ ﻓﻀﺎﺋﻲ را ﺑﺎ ﻃﺮح ﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ)آب ﻧﻤﺎﻫﺎي ﻣﺠﻠﻞ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﺗﺰﺋﻴﻨـﺎت ﮔﻠﻜـﺎري( ﻃـﺮح و اﻳﺠـﺎد‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ و وﺳﻴﻊ ﻛﻪ دروازه ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ آن از ﻧﻈﺮ ﭘﻴﺎده رو ﻫـﺎ‬
‫و ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ و ﺳﻮاره رو ﻫﺎ ﻣﺠﺰا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬دروازه ﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻼﻗـﻲ ﺳـﺮك ﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ ﺷـﻬﺮ‬
‫واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬ﻣﻌﻤﻮﻻ دروازه ﻫﺎي ورودي را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎده ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫ﻫﺮ دو از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﭘﻴﺎده روﻫﺎي ﭘﺎرك ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﭘﻴﺎده روﻫﺎي ﺳﺮك ﺷﻬﺮ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﮔﺮدد ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻣﺤﺪوده ﭘﺎرك ﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻂ دﻳﻮاره ﻫﺎي از ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎي آﻫﻨﻲ ‪....‬و ﻏﻴﺮه اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ .2-5‬ﺟﺎده ﻣﺎﭘﻞ‪ ،‬ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ‪ :‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﻣﺪﺧﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺟﺎده ﻣﺎﭘﻞ‬

‫ج‪ -‬ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻓﺎه ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻀﺎﺋﻲ را در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و ﻳـﺎ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﭘﺎرك ﺟﻬﺖ ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻌﺪاد ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﻫـﺎ ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻌﺪد و ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و وﺳﻌﺖ ﭘﺎرك دارد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎ‪:‬‬

‫از آن ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ اﻧﻮاع ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻻزم و ﺿـﺮوري اﺳـﺖ ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﭘﺎرك ﻣﻲ ﺗﻮان ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي را ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺑﻪ ﻣﻮزﻳﻢ ﺣﻴﻮاﻧﺎت‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗـﺎت‪ ،‬ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﻫـﺎ و ‪...‬‬
‫داد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎ در ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي دور از ﭼﺸﻢ اﻧﺪازﻫﺎ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻃﺮح ‪ ،‬در ﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺎرك اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.3-5‬‬

‫‪53‬‬
 ‫ﻫـ ‪ -‬ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﮔﺮﻣﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻧﺒﺎﺗﺎت زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺶ رس ﻛﺮدن ) ﻧﻬﺎﻟﻲ ﻛﺮدن( ‪ ،‬ﻳﺎ ازدﻳﺎد ﻧﺒﺎﺗﺎت ‪ ،‬در ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي‬
‫از ﭘﺎرك ﻛﻪ ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور ﻣﺮدم ﻛﻢ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﮔﺮﻣﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﺑﺎ اﺻـﻮل ﺗﺨﻨﻴﻜـﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺎرك ﻫﺎ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ و اﻗﻠﻴﻤﻲ ﺑـﺮاي ﻧﺒﺎﺗـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ ﻣﺨﺼـﻮص ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫ﮔﺮم و ﺳﺮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.4-5‬‬

‫و‪ -‬آﻛﻮارﻳﻮم‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و ﺗﻔﻨﻦ ﺑﺮاي ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺣﻴﻮاﻧﺎت آﺑﺰي ﺣـﻮض ﻫـﺎي ﺑﺰرﮔـﻲ‬
‫ﺑﺎ اﻋﻤﺎق ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻧﻮاع ﺣﻴﻮاﻧﺎت درﻳﺎﺋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬دوﻟﻔﻴﻦ ﻫﺎ و ﺗﻤﺴﺎح ﻫـﺎ و ‪ ..‬ﺗﻌﺒﻴـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ در‬
‫ﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻮض ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳـﺎﺧﺘﻪ و در‬
‫آﻧﻬﺎ اﻧﻮاع ﻣﺎﻫﻲ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻧﻴﺎ را ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻛﻮارﻳﻮم‬
‫ﻫﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎي ﺑﺰرگ و آﻣﻮزﺷﻲ از اﻧﻮاع ﺟﺎﻧﻮران درﻳﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻋﻤﺎر‬
‫و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻌﻲ دارﻧﺪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ اﻳـﻦ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت را ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر در داﺧﻞ اﻛﻮارﻳﻮم از ﻧﺒﺎﺗﺎت آﺑﺰي ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ .3-1-5‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺗﻲ ﭘﺎرﻛﻬﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﺠﺎد ﺗﻨﻮع و ﺷﺎداﺑﻲ در ﺣﻴﺎت ﭘﺎرك ﻻزم اﺳﺖ از ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺘﻲ زﻧﺪه‪ ،‬زﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻫﻢ آﻫﻨﮓ و ﻣﺘﺤﺮك ﭘﺪﻳﺪ آورد ‪ .‬ﻟﺬا اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ذﻳﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫اﻟﻒ – آب ﻧﻤﺎ )‪(Fountain‬‬
‫آب ﻧﻤﺎﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺣﻮض ﻫﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮاً داراي ﻓﻮاره ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭼﺮاغ‬
‫ﻫﺎي رﻧﮕﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﻤﻖ اﻳﻦ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 40‬ﺗﺎ ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و ﻓﺮم ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺷﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ آب ﻧﻤﺎ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎده‪ ،‬ﻣﺴﻄﺢ و ﻃﺒﻘﻪ ﻳﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺘﻨﻮع ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺎﺷﻮﻳﻪ ﺧﺎرﺟﻲ و ﻳﺎ ﺑﺪون آن ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد از ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت‪،‬‬
‫ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻤﺒﻮل ﻳﺎ رﺳﺎﻧﺪن ﻣﻨﻈﻮري در ﺗﺰﺋﻴﻦ آب ﻧﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود ‪ .‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫـﺎ را ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﻳﻜﺠﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺎر ﻳﺎ وﺳﻂ آب ﻧﻤﺎ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻧﻮع ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛـﺎﻣﻼً ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ و ﻫـﻢ‬
‫آﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﺮه و ﻃﺮح ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت در ﻛﻨﺎر آب ﻧﻤﺎ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺠﺴﻤﻪ از ﮔﻠﺪان ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺰرگ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺷﻜﻞ و ﻧﻮع و اﻧﺪازه آب ﻧﻤﺎ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ اﮔﺮ اﻧﺪازه ﻃﻮل آب ﻧﻤﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻋﺮض آن ﺑﺎﺷﺪ آب ﻧﻤﺎ ﻛﺸﻴﺪه ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺟﻠﻮه ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ و اﮔـﺮ ﻫـﺮ‬
‫اﻧﺪازه ﻋﺮض ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻃﻮل ﮔﺮدد آب ﻧﻤﺎ ﻛﻮﭼﻚ و ﻓﺸﺮده ﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.5-5‬‬

‫ب – ﺑﺮﻛﻪ ﻫﺎ و درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ‬

‫اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺑﺮﻛﻪ در ﻫﻮاي ﭘﺎرك و زﻳﺒﺎﺋﻲ آن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ و ﺑﺮﻛﻪ ﺑـﻪ اﺷـﻜﺎل ﻣـﻨﻈﻢ ‪ ،‬ﻏﻴـﺮ ﻣـﻨﻈﻢ‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫اﻋﻤﺎق ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻨﮕﻞ ﻛﺎري‪ ،‬در وﺳﻂ ﭘﺎرك ﻳﺎ در ﻛﻨﺎر ﺳﻄﻮح ﮔـﻞ ﻛـﺎري ﻫـﺎي وﺳـﻴﻊ‬

‫‪55‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ ﻛﻪ در داﺧﻞ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺮﻛﻪ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎ ﺧﻄﻮط و ﮔﻠﻬﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺗﻲ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.6-5‬‬

‫ج‪ -‬درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬

‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻣﺤﻞ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ آب ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ در دﺳﺘﺮس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً درﻳﺎﭼـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ اﺷـﻜﺎل‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻛﻪ ﺧﻄﻮط ﺣﺎﺷﻴﻪ آن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻠﻮه ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺧﻴﺮاً ﺳﻄﺢ آب درﻳﺎﭼﻪ ﻫـﺎ‬
‫را ﺣﺪود ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 150‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﻃﺮاف ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ دراﻣﺮ ﺗـﺮدد‬
‫و اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺸﺘﺮ از درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ‪ ،‬در اﻃﺮاف آن ﺳﺮك ﻫﺎﺋﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮد ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ درﻳﺎﭼﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺰرﮔﻲ از ﭘﺎرك را اﺷﻐﺎل ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ در وﺳﻂ آن ﻳـﻚ ﻳـﺎ ﭼﻨـﺪ‬
‫ﺟﺰﻳﺮه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد و ﺑﺎ ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗـﺰﺋﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺣﻔـﻆ ﺣﺠـﻢ آب و ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫زﻳﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮدات و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻮﺟﻮد در درﻳﺎﭼﻪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ از ﭼﻨـﺪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺠﺮاﺋـﻲ آب وارد درﻳﺎﭼـﻪ‬
‫ﺷﺪه و از ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺠﺮا آب ﺧﺎرج ﮔﺮدد ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ آب ﻧﻤﺎ داﺋﻤـﺎً در آن آب ﺟﺮﻳـﺎن داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪1/5‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻠﻲ در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دو ﻃﺮف ﻧﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺟﺰاﻳﺮ داﺧﻞ درﻳﺎﭼـﻪ و‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دو ﻃﺮف درﻳﺎﭼﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و ﻓﺮﻣﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاح در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﭘﻠﻬﺎﺋﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋـﺮض‬
‫و ﻃﻮل ﭘﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺮك ﻫﺎ و ﺳﻄﺢ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ واﻧﻬﺎر ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪56‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﭘﻠﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗـﺮدد و ارﺗﺒـﺎط ﻧﻤـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬ﻣﻨﺤﺼـﺮاً ﺟﻬـﺖ ﺧﻠـﻖ‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻲ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎن ﺗﻔـﺮﻳﺢ‬
‫و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺸﺘﺮ ‪ ،‬از اﻧﻮاع ﻗﺎﻳﻖ ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮري و ﭘﺎﺋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.7-5‬‬

‫د‪ -‬ﺟﻨﮕﻞ ﻛﺎري‬

‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻮﻃﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻨﮕﻞ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﻪ زار ﺑﺮاي ﮔﺮدش در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ﺿﺮوري اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﺑﻴﺸﻪ ﻫﺎ در ﭘﺎرك ﻧﻪ ﻓﻘﻂ از ﻧﻈﺮ زﻳﺒﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي در آب و ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺸﻪ ﻫﺎ ﺳﺮﻛﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺘﻨﻮع و ﺑﺎ ﻋﺮض ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ ،‬در ﻗﺴﻤﺖ ﻫـﺎﺋﻲ از‬
‫آن ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎﺋﻲ را ﺧﺎﻟﻲ و آزاد ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﺗـﺎ ﺑﺘـﻮان از ﭼـﻮﻛﻲ ﻫـﺎي ﭼـﻮﺑﻲ و ﺳـﻨﮕﻲ ﺑـﺮاي اﺳـﺘﺮاﺣﺖ و‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﻨﮕﻞ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺠﺰا از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً درﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ﻣﻜﺎن ﻫﺎﺋﻲ ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد آﻻﭼﻴﻖ )ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺎ( ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻤـﻮم در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬آﻻﭼﻴﻖ ﻳﺎ ﺳﺮﭘﻨﺎه ﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺎراﻧﻲ ﻳﺎ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ .‬اﺻـﻮﻻً ﺗﻌـﺪاد‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﭘﺎرك ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪57‬‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.8-5‬‬

‫ه‪ -‬ﮔﻞ ﻛﺎري و ﭼﻤﻦ ﻛﺎري‬

‫ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﻞ ﻛﺎري در ﭘﺎرك ﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻧﻈـﺮ ﻓـﺮم و ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧـﻮع‬
‫ﭘﺎرك ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ و ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ً در اﻃﺮاف ﺳﺮﻛﻬﺎي وﺳﻴﻊ و ﺳﺮﻛﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر ﻋﺎﺑﺮ ﭘﻴـﺎده ﺗﺨﺼـﻴﺺ‬
‫دارد ﮔﻞ ﻛﺎري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻟﻜﻪ اي و ﭼﻤﻦ ﻛﺎري ﻣﺤﺪود اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻃﺮاف آب ﻧﻤﺎﻫـﺎ ﻳـﺎ‬
‫در ﺳﻄﻮح وﺳﻴﻊ ﭼﻤﻦ ﻛﺎري ﮔﻠﻜﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻟﻜﻪ اي و ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ وﺳﻌﺖ ﭼﻤﻦ‬
‫ﻛﺎري ﻧﺴﺒﺘﺎً زﻳﺎد اﺳﺖ ‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﻳﺎ درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗـﻚ ﻳـﺎ ﺗـﻮده اي ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ و ﺣﻔـﻆ ﻧﻜـﺎت‬
‫ﺿﺮوري از ﻧﻈﺮ ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت و ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ در اﻳـﻦ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎ ﺑـﺮاي اﺳـﺘﺮاﺣﺖ‬
‫ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎﺋﻲ ﻗﺮار داده ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.8-5‬‬

‫‪58‬‬
 ‫‪ .4-1-5‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت رﻓﺎﻫﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ‪:‬‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ رﻓﺎﻫﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻛﻪ از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻪ اﺧﺘﺼـﺎر ﺑـﻪ ﺷـﺮح زﻳـﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬رﺳﺘﻮراﻧﺖ ﻫﺎ‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻓﺎه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ‪ ،‬رﺳﺘﻮران ﻫﺎ و ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬رﺳﺘﻮران ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﻟﻦ ﻫـﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷـﻴﺪه ﻳـﺎ در ﻣﺤﻮﻃـﻪ ﻫـﺎﺋﻲ‬
‫ﺳﺮﺑﺎز ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﻞ ﻛﺎري و ﭼﻤﻦ ﻛﺎري اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪد ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ در ﺻﻮرت ﻛـﻪ ورود اﺗﻮﻣﺒﻴـﻞ‬
‫در ﭘﺎرك آزاد ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﻫﺎﺋﻲ ﻧﺰدﻳﻚ رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ﺟﻬﺖ رﻓﺎه ﺑﻴﺸـﺘﺮ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن اﻳﺠـﺎد ﺷـﻮد در‬
‫ﺿﻤﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﺮاﻛﻨﺪه در ﺳﻄﺢ ﭘﺎرك ﻫـﺎ دﻛـﻪ ﻫـﺎﺋﻲ ﻧﻴـﺰ ﻛﻨـﺎر درﻳﺎﭼـﻪ ‪ ،‬ﺣﺎﺷـﻴﻪ ﺟﻨﮕـﻞ ﻳـﺎ ﻛﻨـﺎر‬
‫ﺳﺮﻛﻬﺎي ﻓﺮﻋﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻮزﻳﻚ‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و ﺗﻨﻮع ﻣﺤﻞ ﻫﺎﺋﻲ ﺳﺮﺑﺎز وﻳﺎ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻄـﺎﺑﻖ اﺻـﻮل ﻓﻨـﻲ ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي‬
‫ﻣﻮزﻳﻚ و ﻛﻨﺴﺮت اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ اﻃﺮاف ﻣﺤﻮﻃـﻪ ﻣﺰﺑـﻮر ﺑـﺎ دﻳـﻮاه ﻫـﺎي ﺳـﺒﺰ ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫دﻳﻮاره ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﭘﻮﺷﻴﺪه از اﻧﻮاع ﻧﺒﺎﺗﺎت روﻧﺪه و ﮔﻞ دار ﺗﺰﺋﻴﻦ ﺷـﻮد ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻳـﺎدآوري ﻳـﺎ‬
‫ﺳﻤﺒﻠﻴﻚ در اﻃﺮاف آن ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎﺋﻲ از ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ و ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ‪ .‬در ﻓﻀﺎي ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﭼـﻮﻛﻲ‬
‫ﻳﺎ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻫﺎﺋﻲ ﺟﻬﺖ رﻓﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺤﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺠﻤﻮع ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎي ﻣﻮزﻳﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﺑﺎز ﻳﺎ ﺳﺮﭘﻮﺷـﻴﺪه ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮ ﺳـﺮﮔﺮﻣﻲ ﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺗـﻮان‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﺎردن ﭘﺎرﺗﻲ را ﭘﺪﻳﺪ آورد ‪.‬‬
‫ج‪ -‬دﺳﺖ ﺷﻮﺋﻲ و ﺗﺸﻨﺎب ﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ رﻓﺎﻫﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﻧﻈﺎﻓﺖ در ﭘﺎرك ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻼﺗﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺸﻨﺎب ﻫﺎ و دﺳﺖ ﺷﻮﻳﻲ ﻫﺎ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ در ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺟﻨﮕﻞ ‪ ،‬ﺳﺮﻛﻬﺎي ﻓﺮﻋﻲ ‪ ،‬ﺑـﺎغ‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن ‪ ،‬ﺑﺎغ وﺣﺶ و ‪ ...‬اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬زﻳﺮا ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن رﺳﺘﻮراﻧﺖ ‪ ،‬ﻛﺎﻓـﻪ ‪ ،‬ﺗﻴـﺎﺗﺮ ﻫـﺎ واﺟـﺪ اﻳـﻦ‬
‫اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎي ﺳﻴﻨﻤﺎ و ﺗﻴﺄﺗﺮ‬

‫‪59‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و ﺳﺮﺑﺎز ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻴﻠﻢ و ﺗﻴـﺎﺗﺮ در ﻓﺼـﻮل ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺳﺎل اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎي را در ﻫﻮاي آزاد ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻴﻠﻢ و اﻧﻮاع‬
‫ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ه‪ -‬ﺑﺎغ وﺣﺶ‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮاي ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻣﻌﻤـﻮﻻً دور از ﻣﺤـﻞ ﺗﺠﻤـﻊ و اﺳـﺘﺮاﺣﺖ‪ ،‬ﺑـﺎغ‬
‫وﺣﺶ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻃﻔﺎل )ﻃﻴﻮر ‪ ،‬ﻣﻴﻤﻮن و ‪ (. . .‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬
‫و‪ -‬ﭼﻮﻛﻲ و دراز ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ‬
‫ﻳﻜـﻲ از وﺳــﺎﻳﻞ ﺿــﺮوري و ﻣــﻮرد ﻧﻴـﺎز در ﭘــﺎرك ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮدﻳــﺖ ﭼــﻮﻛﻲ ﻳـﺎ ﻧــﻮﻋﻲ وﺳــﻴﻠﻪ اﺳــﺘﺮاﺣﺖ ﺑــﺮاي‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل و اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬آن‬
‫ﭼﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ و ﻳﻚ ﻃﺮاح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﭘﺎرك ‪ ،‬ﻧﺼـﺐ و ﻗـﺮار دادن‬
‫ﭼﻮﻛﻲ در ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﺿﺮوري و ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ وﺟﻮد ﭼـﻮﻛﻲ در ﭘـﺎرك ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺿﺮوري ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻗﺮار دادن آن در ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻣـﻼل ﺑﺎزدﻳـﺪ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻣـﻲ ﺷـﻮد ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﭼﻮﻛﻲ در ﭘﺎرك ﺧﻮد ﻣﺴﺄﻟﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺮاح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ .‬زﻳـﺮا ﻛﻤﺒـﻮد ﻳـﺎ زﻳـﺎد‬
‫ﺑﻮدن آن در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ از ﻧﻈﺮ رﻓﺎﻫﻴﺖ ﺑﺎر ﻣﻲ آورد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ اﺳﺘﺮاﺣﺖ را در ﺳﺮﻛﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋـﻲ ﺟﻨﮕـﻞ ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﭼﻤﻦ ﻛﻨﺎر ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎي ﮔﻞ ﻛﺎري ‪ ،‬ﺣﻮض ﻫﺎ‪ ،‬دﻧـﺪ ﻫـﺎي آب‪،‬‬
‫ﻓﻮاره ﻫﺎ و ‪ . . .‬ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ‪ .‬ﭼﻮﻛﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان در داﺧﻞ ﺟﻨﮕﻞ از ﭼﻮب و ﻳﺎ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻛﻨـﺪه ﻫـﺎي درﺧﺘـﺎن ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻈﺎﻓﺖ و ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزم اﺳﺖ در ﻛﻨﺎر ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﭼـﻮﻛﻲ ﻫـﺎ ﻇﺮوﻓـﻲ را ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﻛﺜﺎﻓﺖ داﻧﻲ ﻗﺮار داد ‪ .‬ﻇﺮوف ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ اﺷﻜﺎل و اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ رﻧـﮓ ﻫـﺎي ﻣﺘﻨـﻮع ﻫـﻢ آﻫﻨـﮓ ﺑـﺎ ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً در ﻧﻘﺎط ﭘﺮﺗﺮدد و ﺳﺮﻛﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ﭘﺎرك از ﻇﺮوف ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻴـﺰ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫ز‪ -‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳـﭙﻮرﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺿـﺮوري ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻧـﻮاع و ﺗﻌـﺪاد ﻣﻴـﺪان ﻫـﺎي‬
‫ﺳﭙﻮرﺗﻲ در ﭘﺎرﻛﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑـﻪ ﺑﺰرﮔـﻲ و ﻛـﻮﭼﻜﻲ ﭘـﺎرك دارد‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً در ﭘﺎرﻛﻬـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ ﺳـﺎﺣﺎﺗﻲ را‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﻪ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﺗﻨﻴﺲ ‪ ،‬ﺑﺴﻜﺘﺒﺎل‪ ،‬واﻟﻴﺒﺎل‪ ،‬و ‪ . . .‬ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ‪.‬‬
‫در ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺑﺮاي ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺳﺮ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴـﺘﻘﻞ و‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﭘﺎرك و ﻧﻮع ورزش ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﻣﺬﺑﻮر ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺻﻮل‬
‫اﺳﺘﻨﺪردﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ‪ :‬زﻣـﻴﻦ ﻓﻮﺗﺒـﺎل‪ ،‬ﺣـﻮض ﻫـﺎي آﺑﺒـﺎزي ﺑـﺮاي ﺳـﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و دﻳﮕﺮ ورزش ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ‪.‬‬
‫در ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺑﺰرگ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻟﻮﻧﻬﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺮاي ورزش ﻫﺎي زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر زﻧـﺪه و ﻓﻌـﺎل ﻧﮕـﺎه‬
‫داﺷﺘﻦ ﭘﺎرك در ﻓﺼﻮﻟﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻤﺘﺮي از ﻓﻀﺎي آزاد وﺟﻮد دارد اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫اﺳﺖ در اﻃﺮاف ﻣﻴﺪان ﻫﺎ و ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ‪ ،‬ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ در ﻓﻮاﺻـﻠﻲ دﻳـﻮاره ﻫـﺎي ﺳـﺒﺰ و‬
‫درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻗﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻏﺮس ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻃﺮاف ﺳﺎﻟﻮﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻃﺮح ﻫﺎي از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا در‬
‫آورد ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺑﺎزي اﻃﻔﺎل‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و ﺑﺎزي ﻛﻮدﻛﺎن ﺳﺎﺣﺎﺗﻲ را در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺣﻮض ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻨﮕـﻞ ﻫـﺎ ﻳـﺎ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دورادور ﻛﻮدﻛﺎن را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻋﻤـﺎر و اﻳﺠـﺎد ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻣﺬﺑﻮر ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ و وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎزي ﻣﺘﻨﻮع ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﻫﺎي ﻧﺮم و ﻛﺎﻣﻼً ﺷﺴـﺘﻪ ﺷـﺪه ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮول و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﭽﻪ ﻫﺎ در اﻃﺮاف زﻣﻴﻦ ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ ي ﻗﺮار ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ در ﺿـﻤﻦ‬
‫آﻧﻜﻪ اﻃﻔﺎل اﺣﺴﺎس اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬واﻟﺪﻳﻦ و ﻣﺮﺑﻴﺎن ﻧﻴﺰ در روي ﭼﻮﻛﻲ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻴﺪان ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﻞ ﺗﺮدد وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ داﺧﻞ ﭘﺎرك ﻛﺎﻣﻼً دور ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﻫـﺎي ﻛـﻪ در‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻳﺎ دﻳﻮاره ﻫﺎي ﺳﺒﺰ و ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺤﺼﻮر و اﺣﺎﻃﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﻫﺎ وﺟﻮد ﻛﺎﻧﺘﻴﻦ ﻫﺎ ‪ ،‬دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ و ﺗﺸﻨﺎب ﻫﺎ ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫در داﺧﻞ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﺎﺣﻴﻪ اي ‪ ،‬ﺳﺎﺣﺎﺗﻲ را ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﭘﺎرك ﻫـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ‬
‫اﻃﻔﺎل اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﻮدﻛـﺎن اﻧـﻮاع وﺳـﺎﻳﻞ ﺑـﺎزي و ﺳـﺮﮔﺮﻣﻲ در ﺣـﺪ‬
‫اﻣﻜﺎن در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺣﺎت وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﭘﺎرك اﻃﻔـﺎل ‪ ،‬ﻣﻮﺟـﻮد ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺤﺪود ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﮔﻞ ﻛﺎري و ﭼﻤﻦ ﻛﺎري در آن اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرك ﻫـﺎ‬
‫ﭼﻤﻦ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺰﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ‪ ،‬ﺗﻨﻮع و ﻓﻀﺎي اﻣﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ذﻳﻞ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 17-5‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك‬
‫را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ آرام ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﻛﻪ در آن ازدﺣﺎم ﻣﺮدم ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧـﺪازه‬
‫‪ %70-50‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻛﻠﺘﻮري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﻣﻮزﻳﻢ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﻴﺎﺗﺮ ‪ ،‬ﻧﻨﺪارﺗﻮن ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧـﺪازه‬
‫‪ %8-3‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه‪ %20-10‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺢ اﻃﻔﺎل ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ اﻧـﺪاز‪ %10-5‬ﻓﻴﺼـﺪ ﭘـﺎرك را ﺗﺸـﻜﻴﻞ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﻋﻤﺎر ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺣﻔﻆ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ‪ %5-1‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻴﻤﺎي ﻫﺎي ذﻳﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دروازه ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﺎرك‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق در وﺳﻂ ﭘﺎرك ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از ﻫﻢ ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺿﺎﻓﻪ از ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮ ﻣﺘﺮ از ﻫﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺸﻜﻞ اﺷﻌﻮي ﺑﻪ ﻃﻮل ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اﺷﻌﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺿﺎﻓﺘﺮ از ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮ ﻣﺘﺮ از ﻫﻢ‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺎغ ﺑﺸﻜﻞ ﺻﻠﻴﺒﻲ و ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻟﺨﻂ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎ ﺧﺎرج ﺳﺮﺣﺪات ﭘﺎرك ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﺑﺸﻜﻞ ﺣﻠﻘﻮي‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻨﺪي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﭘﺮاﮔﻨﺪه‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺬﻛﺮ داد اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻫﺮﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ داراي ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫـﺎي ﻣﺸـﺨﺺ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻣﺜﺎل ﻗﺴﻤﺖ ﻧﻤﺎﻳﺸﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ و دﺳـﺘﻪ ﺟﻤﻌـﻲ ﻣﻌﻤـﻮﻻً در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ دروازه در آﻣـﺪ‬
‫ﭘﺎرك ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬رﻓﺎﻫﻴﺖ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ﻛـﻪ ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدي ﻣـﺮدم درآن‬
‫ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﺷﺪه و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ در اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺮك ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي وﺳـﻴﻌﻲ‬
‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي آرام ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ آن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد و ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ درﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ اﻋﻤـﺎرﮔﺮدد ﻫﻤﭽﻨـﺎن درﻳـﻦ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫دﻧﺪﻫﺎي آب ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬درﻗﺴﻤﺖ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻛﻠﺘﻮري و ﺗﺮﺑﻴﻮي‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ‪ ،‬ﺻﺎﻟﻮن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻧﻨﺪارﺗﻮن ﻫﺎ ‪ ،‬ﭼﺎﻳﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ وﻏﻴـﺮه ﻣـﺪﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﺣﻮض ﻫﺎي آﺑﺒﺎزي و ﻏﻴﺮه ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ در ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺳـﺎﻣﺎن و ﻟـﻮازم ﺳـﭙﻮرﺗﻲ ﻣﻮﺟـﻮد ﺑﺎﺷـﺪ و ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻴﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﺮس ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﮔﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺑﺎزي اﻃﻔﺎل ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ در آﻣﺪ ﭘﺎرك ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑـﺎد‬
‫ﻫﺎي ﺧﺎك آﻟﻮد‪ ،‬ﺷﺪت ﺗﺎﺑﺶ آﻓﺘﺎب و ﺻﺪا ﻫﺎي دﻟﺨﺮاش ﺗﻮﺳﻂ درﺧﺘﺎن و ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﻄﻤـﻴﻦ‬
‫‪64‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮد‪ .‬در ﺳﺎﺣﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ اﻃﻔﺎل ﺑﺎﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ و ﻟـﻮازم ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺎزي اﻃﻔـﺎل ﻣـﺪ ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎ ﻏﺮﻓﻪ ﻫﺎي آﻳﺴﻜﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺸﺮوﺑﺎت ﻏﻴﺮاﻟﻜﻮﻟﻲ ﺻﺎﻟﻮن ﺳﻴﻨﻤﺎ و ﻏﻴﺮه ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دروازه درآﻣﺪ ﭘﺎرك و ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ دروازه درآﻣـﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ .‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻛﻠﺘﻮري ﺷﻬﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول ذﻳﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ‪%‬‬ ‫ﻧﺎم ﺳﺎﺣﺎت‬

‫ﺳﺎﺣﻪ ﻛﻪ در ان ﺗﺮاﻛﻢ اﺷـﺨﺎص ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﻛﻪ در ان ﺗﺮاﻛﻢ اﺷﺨﺎص اﺿﺎﻓﻪ‬
‫اوﺳﻂ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﺮ از ‪ 60‬ﻧﻔﺮ در ﻳـﻚ ﻫﻜﺘـﺎر‬
‫ﺗﺮ از ‪ 60‬ﻧﻔﺮ در ﻳﻚ ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺳﺎﺣﺎت ﺳﺮ ﺳﺒﺰ و دﻧـﺪ‬
‫‪80 -75‬‬ ‫‪75 – 65‬‬
‫ﻫﺎي اب‬
‫ﺟﺎده ﻫـﺎ و رﺳـﺘﻪ ﻫـﺎي‬
‫‪12 – 8‬‬ ‫‪10 – 15‬‬
‫ﺳﺮﺳﺒﺰ‬
‫‪8–4‬‬ ‫‪12 – 8‬‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎ‬
‫‪4–2‬‬ ‫‪7–5‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‬

‫در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻛﻪ ازدﺣﺎم ﻣﺮدم ﻳﺎ اﺷﺨﺎص زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﻴـﺎده رو ﻫـﺎ ‪ 10-3‬ﻣﺘـﺮ و در‬
‫ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺮاﺣﺖ ارام ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ و ﭘﻴــﺎده رو ﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 5 -1.5‬ﻣﺘﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دروازه اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﻃﺮاف ان و ﺳﻤﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻮده‬
‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪ .‬در ﭘﻴﺶ روي دروازه اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺪان ﺟﻬـﺖ ﺗﻮﻗـﻒ وﺳـﺎﻳﻂ‬
‫ﻧﻘﻠﻴﻪ ﺷﻬﺮ و ﻣﻮﺗﺮ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ) ﭘﺎرﻛﻨﮓ وﺳﺎﻳﻂ ( ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﻼوه ﺑـﺮ دروازه‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي دروازه ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دروازه ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﭘﺎرك را در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺎرك را ﺑﺎ ﺳﺮك ﻫﺎ و ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫‪ A‬ﻗﺴﻤﺖ وﺳﻄﻲ ﭘﺎرك‪ B ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘـﺎرك‪ C ،‬ﺧـﻂ ﺷـﺮوع ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ‪ E ،‬ﻗﺴـﻤﺖ ﭘﻴـﺎده رو ﻫـﺎي‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎرك ﺑﺎ ﺷﻬﺮ‪ D ،‬ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ درﺟﻪ دوم ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺷﻬﺮ‪ F ،‬ﺟﺎده ﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫ﺷﻬﺮ ‪ G ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دﺧﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرك ‪ H ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮﻗﻒ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴـﭙﻮرﺗﻲ ﺷـﻬﺮي و ﻣـﻮﺗﺮ ﻫـﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﻲ‪.‬‬
‫ﻃﺮق ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺎغ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﺎرك ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺜﺎل ﻫﺎي ذﻳـﻞ‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻢ ‪.‬‬

‫‪ -I‬ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮاس ﻫﺎ‬

‫ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮاس ﻫﺎ و ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻳﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت ﺗﻌﻤﻴﺮات اﻃﺮاف ﺑﻪ ﻃـﺮف‬
‫ﭘﺎرك ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﻤﺘﺮ و ﻫﺮ ﻗﺪر از ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك دورﺗﺮ ﻣﻲ ﺷـﻮﻳﻢ ارﺗﻔـﺎع و ﺗﻌـﺪاد ﻃﺒﻘـﺎت ﺗﻌﻤﻴـﺮات‬
‫اﻃﺮاف زﻳﺎدﺗﺮ ﺷﺪه ﺑﺮود‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻃﺮح رﻳﺰي اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻠﻨـﺪ ﻣﻨـﺰل ﻧﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎﻻي ﻓﻀـﺎي‬
‫ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ وارد ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻨـﺰل ﻗـﺮار‬
‫ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫ﺷﻜﻞ‪ -1 .‬ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻨﺰل ‪ -2 ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻛﻢ ﻣﻨﺰل و ﺗﺮاس ﻧﻤﺎ ‪ -3 ،‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك‬

‫‪ -II‬ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك از ﺟﺎده ﻫﺎي ﻣﺰدﺣﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اراﺿﻲ ﺳﺎﺣﻪ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ -3 .‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ‪ -4 ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺼﺎﻟﻲ ﺑﺎﻻي ﺟﺎده ﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ ‪ -5 ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﻛﻨﺎر درﻳﺎ ﻫﺎ ‪ -6‬درﺧﺘﺎن ﺑـﻪ اﻣﺘـﺪاد ﺟـﺎده و‬

‫ﻳﺎ رﺳﺘﻪ ﺳﺒﺰ ‪ -7 ،‬دﻧﺪ ﻫﺎي اب و ﻳﺎ درﻳﺎ ﻫﺎ ‪.‬‬

‫‪ -III‬ﺗﻮﺻﻞ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺎ دﻧﺪ ﻫﺎي آب ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﭘﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻻي ﺟﺎده ﻫﺎي ﻛﻨﺎر درﻳﺎ ﻫﺎ‪.‬‬

‫‪67‬‬
 ‫ﺷﻜﻞ‪ -3 .‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ‪ -4‬ﭘﻴﺎده رو ﺑﻴﻦ ﭘﺎرك وﺟﺎده‪ -7‬دﻫﻠﻴﺰ ﺳﺒﺰ‪ -8‬ﭘﻴﺎده رو ﭘﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ -9‬ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺒﺰ دﻓﺎﻋﻲ‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻛـﻪ اﺿـﺎﻓﻪ ﺗـﺮ از ‪ 200-300‬ﻫﻜﺘـﺎر زﻣـﻴﻦ را اﺣﺘـﻮا ﻣﻴﻜﻨـﺪ در داﺧـﻞ آن ﺑﺎﻳـﺪ وﺳـﺎﻳﻞ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻬﻞ وآﺳﺎن از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﺪن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻫـﺎﻟﻲ ﺷـﻬﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ از آن ﻫـﻢ در‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﻫﺎي ﮔﺮم و ﻫﻢ در ﻣﻮﺳﻢ ﻫﺎي ﺳﺮد) درﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل ﺳﺎل( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺮاي اﻃﻔﺎل‬

‫ﭘﺎرك ﺑﺎزي اﻃﻔﺎل ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﻛﻤﻴﺖ و ﻫﻢ از ﻟﺤـﺎظ ﻛﻴﻔﻴـﺖ اﻫﻤﻴـﺖ زﻳـﺎدي دارد‪ .‬از ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎي اﻫﻤﻴـﺖ‬
‫ﭘﺎرك اﻃﻔﺎل ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي رواﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ‪ ،‬ارﺗﺒـﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻌـﻲ و از ﻫﻤـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮ ﺧﻼﻗﻴـﺖ ﻛـﻮدك‬
‫اﺷﺎره ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺎرك اﻃﻔﺎل اﻳﻜﻪ داراي اﺳﺘﻨﺪرد ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻲ اﺳﺖ؟‬
‫ﻳﻚ ﭘﺎرك ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ اﺑﻌﺎد ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داراي وﺳﺎﻳﻞ ﺳـﺎده و ﺑـﻲ‬
‫ﺧﻄﺮ ﺑﻮده ﻳﻌﻨﻲ ارﺗﻔﺎع وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ و ﻧﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺪه و ﺗﻴﺰ ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑـﻴﻦ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺑﺎزي اﻃﻔﺎل و ﺗﺮدد وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﻣﻮﺗﺮﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎﺣﻪ زﻣﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت و ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ اﺟﺮاء ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎزي ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ‬
‫ﺳﻦ اﻃﻔﺎل اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺤﻼت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎﻳﺴﻜﻞ راﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮپ ﺑﺎز ‪ ،‬اﺳﻜﻴﺖ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺮه ) ﻳﺦ ﻣﺎﻟـﻚ(‬

‫‪68‬‬
‫و ﭼﺮخ ﻓﻠﻚ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻋﻤﻮم ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺳﻦ و ﺿﺮورﻳﺎت ﻛﻮدﻛﺎن ﺳـﻪ ﻋﻨﺼـﺮ اﺳﺎﺳـﻲ و‬
‫ﻣﻬﻢ در ﭘﺎرك اﻃﻔﺎل ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ -‬زﻣﻴﻦ ‪ ،‬ﻧﻮع ﺗﺤﺮك و ﻧﺒﺎﺗﺎت‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه و ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪه ﻛﻞ ﭘﺎرك‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺮاي ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﺳﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺗﻌـﺎدل و اﻣﻨﻴـﺖ در‬
‫ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻛﻪ رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ دارﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺗﻴﻎ دار و ﺑﺎ ﺑﺮگ ﻫﺎي ﻧﻮك ﺗﻴـﺰ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي زﻫﺮي ﺧﻮد داري ﻛﺮد‪ .‬آب ﻧﻴﺰ در ﻓﻀﺎ ﻫـﺎي ﺑـﺰرگ ﻋﻨﺼـﺮ اﺳﺎﺳـﻲ اﺳـﺖ و روح ﺑﺨـﺶ و در‬
‫ﺻﻮرت داﺷﺘﻦ و ﺳﺎﻳﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬اﻃﻔﺎل ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎزي و آﺑﺒﺎزي ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ اﮔﺮ آب ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ وﺟﻮد ﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎي آب ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺣﻮﺿﭽﻪ‬
‫ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ارﺗﻔﺎع ‪ 25‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬داﻳﻢ ﺗﻤﻴﺰﺷﻮﻧﺪ و داراي ﻓﻮاره ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﺿﻤﻦ ﺑﺎﻳﺪ از آﻟﻮده‬
‫ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﮓ و ﮔﺮﺑﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺿﺮورﻳﺎت اﻃﻔﺎل را ﺑﻪ ﭼﻬـﺎر ﮔـﺮوپ‬
‫ﺳﻨﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي و زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي اﻃﻔﺎل را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوپ ﺳﻨﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻮدﻛﺎن ﺗﺤﺖ ﺳﻪ ﺳﺎل‪ :‬ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ً ﺗﺎ )‪ (50‬ﻣﺘﺮي ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮر‬
‫ﺷﺪه و داراي ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ) ‪ (20‬ﻃﻔﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﭼﻤﻦ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻧـﺎﻫﻤﻮار وﻟـﻲ‬
‫ﻛﻢ ارﺗﻔﺎع و داراي ﻳﻚ ﻛﻠﺒﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﺑﺮاي اﻃﻔﺎل ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 7‬ﺳﺎل ‪ :‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ً ﺟﺪا از ﻣﺤﻞ ﺑﺎزي ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛـﻮدك‬
‫)‪ (10‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ زﻣﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﻮم آن ﭼﻤﻦ ﻳـﺎ زﻣـﻴﻦ ﻛﻮﺑـﺪه و ﻳـﻚ ﺳـﻮم ﻧﻴﻤـﻪ ﺳـﻔﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺜﻞ ﺗﺎب و ﻧﺮدﺑﺎن و ﻳﻚ ﺳﻮم ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه زﻣﻴﻦ ﺳﺨﺖ ﻣﺜﻞ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﺗﻴﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﻜﻞ راﻧﻲ و ﺗﻮپ‬
‫ﺑﺎزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﻠﺒﻪ و دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﻛﻮدﻛﺎن و اﻃﻔﺎل ‪ 7‬ﺗﺎ ‪ 9‬ﺳﺎل‪ :‬در اﻳﻦ ﺳﻦ ﻛﻮدﻛـﺎن ﺿـﺮورت ﺑـﻪ رواﺑـﻂ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ‪ ،‬ﺗﺤـﺮك‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﻤﻪ ﺳﻔﺖ ﻳﺎ ﭼﻤﻨﺰار ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎﻳﺴﻜﻞ راﻧـﻲ از آﺳـﻔﺎﻟﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﻮدك )‪ (10‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از زﻣﻴﻦ اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﻛﻮدﻛﺎن ‪ 9‬ﺗﺎ ‪ 12‬ﺳﺎل‪ :‬ﻛﻮدﻛﺎن در اﻳﻦ ﺳﻦ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﺮ ﺷﺪه و ﻓﻀـﺎﻳﻲ وﺳـﻴﻊ ﺗـﺮ ﺑـﺎ ﺣﺼـﺎر‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺿﺮورت دارﻧﺪ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ از آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻛﺸﻲ ﻫـﺎي ﻣﺘﻌـﺪد ﺑـﺮاي ﺑـﺎزي و ﻧـﺮﻣﺶ و ﻣﻴـﺰ‬
‫ﭘﻴﻨﮓ ﭘﺎﻧﮓ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮري ﻫﺎي ﻓﻠﺰي )‪ (3‬ﻣﺘﺮي اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬اﺑﻌـﺎد اﻳـﻦ زﻣـﻴﻦ ﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬

‫‪69‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 12‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و زﻣﻴﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮاي ﭘﺮش ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺎت ﺗﻌﺎدﻟﻲ ‪ ،‬ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ و دوﻳـﺪن و ﺧﺰﻳـﺪن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎﻻي ‪ 12‬ﺳﺎل ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻣﺎﺟﺮا ﺟﻮﻳﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻫﺎ و ﻣﺤﻠﻲ ﺑـﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﻫـﺎي‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ )‪ (150‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮاي ﺷﺐ و روز و ﻓﻀﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻔﺮ )‪ (20‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 500‬ﻳﺎ ‪ 800‬ﻣﺘﺮي ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ واﻗﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي اﻃﻔﺎل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزي ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﭙﻮرﺗﻲ‪ ،‬ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ داﻧﺶ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﻜﺎﺗـﺐ در ﺟـﺎ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﺤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎرك ﻫﺎي اﻃﻔـﺎل ﺑﺎﻳـﺪ ﻃـﻮري ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي و‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ در آن ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ آﻣﻮزش ﺷﺎﮔﺮدان در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻢ ‪ ،‬ﺗﺨﻨﻴﻚ و ﻫﻨـﺮ‬
‫ﻫﺎي زﻳﺒﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و ﻣﻴﺪان ﻫﺎ در ﭘﺎرك ﻫﺎي اﻃﻔﺎل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﺳﻌﺖ و ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﭘﺎرك اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎرك ﻫﺎي اﻃﻔﺎل ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻧﺪازه )‪ (10 – 20‬ﻫﻜﺘﺎر ﺳﺎﺣﻪ را اﺣﺘﻮا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎ ي ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از )‪ (10‬ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﻜﺎن آن ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘـﺎرك‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﻋﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ وﺗـﺎﻣﻴﻦ ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫رﻓﺎﻫﻴﺖ در ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﻦ اﻃﻔـﺎل ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي و اﻋﻤـﺎر ﮔـﺮدد ﻳﻌﻨـﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ رﻓﺎﻫﻴﺖ دراﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﺮوپ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻃﻔﺎل‬
‫را از ﻟﺤﺎظ ﺳﻦ ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ داده ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻳﻚ ﭘﺎرك اﻃﻔﺎل در ﺷﻬﺮ ﻣﺴﻜﻮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪:‬‬

‫‪70‬‬
 ‫دروازه اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎرك‪.‬‬
‫ﻣﻴﺪان ﺑﺮاي رﺳﻢ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻣﺤﻞ اﻓﺮوﺧﺘﻦ اﺗﺶ و ﺑﺮج ﻧﺼﺐ ﺑﻴﺮق‪ .‬ﻗﺼﺮ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي اﻃﻔـﺎل‪ .‬ﻣﻴـﺪان ﻫـﺎي ﺳـﭙﻮرﺗﻲ ‪ .‬ﻣﻴـﺪان ﺑـﺮاي اﺗﻠﺘﻴـﻚ‬
‫ﺧﻔﻴﻔﻪ‪ .‬ﻣﻴﺪان ﺳﭙﻮرت‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺎزي ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ‪ .‬اﺳﺘﮕﺎه ﻛﺸﺘﻲ ﻫـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ‪ -10 .‬ﺣـﻮض آﺑﺒـﺎزي ﺳﺮﭘﻮﺷـﻴﺪه‪ -11 .‬ﺣـﻮض آﺑﺒـﺎزي ﺳـﺮﺑﺎز‪-12 .‬‬

‫ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺮﺑﻴﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺣﻴﻮاﻧﺎت‪ -13 .‬ﺑﺎﻏﭽﻪ اﺷﺠﺎر ﻣﻴﻮه دار‪ -14 .‬ﭼﺎﻳﺨﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﻧﺘﻴﻦ ‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﻳﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺗﻮﻟﻴﺪات‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺟﻠﺐ اﺷـﺨﺎص ﻋﻼﻗﻤﻨـﺪ و ﺗﺠـﺎرت ﭘﻴﺸـﻪ و‬
‫آﮔﺎﻫﻲ از اﻧﻮاع ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎر و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آن ﻫﺎ ﻛﻢ ﺗـﺮ و ﺑـﻪ ﻧـﺪرت‬
‫در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﺤﺪود در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع اﻣـﺎﻛﻦ ﺑﺎﻳـﺪ از ﻓﻀـﺎي وﺳـﻴﻊ و‬
‫ﺷﺎدي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺿﻤﻦ رﻓﺎه ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻄﻮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺗﻲ ﻛﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺷﻮد ﺷﺎﻣﻞ ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻋﻤﺎر رﺳﺘﻮراﻧﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﺑﺮاي اﻃﻔﺎل‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺒﺰ و ﮔﻞ ﻛﺎري ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺮك ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺎ ﻋﻼﻳﻢ راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ در ﺟﻬﺖ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﺮاغ ﻫﺎي ﻏﺮض ﺗﻨﻮﻳﺮ ﺳﺮك ﻫﺎ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺪادي دروازه ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮد ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎﻟﻮن ﻳﺎ ﻣﺤﻞ اراﻳﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪات در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫و ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﮔﻠﻜﺎري و ﻏﻴﺮه در اﻃﺮاف اﻳﻦ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺿﺮوري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻨﮕﻞ ﻛﺎري ‪.‬‬

‫‪71‬‬
 ‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ‬

‫‪72‬‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﺳﺎﺣﻪ اي ﻣﺤﺪود و ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﺣﺎت ﺑﺎز و ﺑﺰرگ ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ اﻋﻤـﺎر‬
‫و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬رﻋﺎﻳﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺳﺘﻨﺪرد ﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاي اﻧﻮاع ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ و ﻓﻮاﺻﻞ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺪﻳﻮم ﻫﺎي‬
‫ﺳﭙﻮرﺗﻲ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ) ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ و زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ(‬
‫‪ -‬اﻳﺠﺎد ﺳﺎﺣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻓﻮاﺻﻞ و اﻃﺮاف ﺳﺎﺣﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺳﺎﺣﺎﺗﻲ ﺟﻬﺖ ﭼﻤﻦ ﻛﺎري؛ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﺳﺮك ﻫﺎ در ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ -‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دروازه ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻳﺠﺎد ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﺿﺮوري در ﭘﺎرك ) رﺳﺘﻮراﻧﺖ‪ ،‬ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﻫﺎ و ‪(.......‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮم و ﺷﻜﻞ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﺎرك ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻃﺮاف ﺳﺎﺣﺎت ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺎ دﻳﻮاره ﻫﺎي ﺳﺒﺰ و درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻗﻪ ﺑﻠﻨـﺪ ﺟﻨﮕﻠـﻲ ﻏﻴـﺮ ﻣﺜﻤـﺮ اﺣﺎﻃـﻪ و از ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻧﺠﺎم ﺑﺎزي ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﭙﻮرﺗﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﺎﻳﺪ در وﺳﻂ ﻛﺘﻠـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺳﺒﺰ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺎﻳـﺪ ﮔﻮﺷـﻪ ﻫـﺎي ﺑـﺮاي‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻛﻠﺘﻮري‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﻮي و ﻣﺮﻛﺰ ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺧﻮاﺳـﺘﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬اﺑﻌﺎد و ﺟﻬﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ در ﻫﻮاي آزاد‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﻧﻮرﻣﺎﺗﻴﻔﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃـﺮف ﻣﻴـﺪان ﻫـﺎي ﺳـﭙﻮرﺗﻲ را از‬
‫وزش ﺑﺎد ﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ و آواز ﻫﺎي دﻟﺨـﺮاش اﺟﻨﺒـﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﻧﻤﺎﻳـﺪ و از ﺟﺎﻧـﺐ دﻳﮕـﺮ‬
‫درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﺣﻪ دﻳﺪ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻴﺎن ﻣﻮاﻧﻊ را اﻳﺠﺎد ﻧﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺮﺳﺒﺰي ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺘﻪ ﻫﺎ و ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮگ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ در ﻣﻮﺳﻢ‬
‫ﺧﺰان زودﺗﺮ ﻧﺮﻳﺰﻧﺪ و ﻫﻮاي ﺳﺎﺣﻪ را ﺗﻮﺳﻂ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ آﻟﻮده ﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ ﻗﺮار ذﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪105*68.5 m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﻓﺘﺒﺎل‬
‫‪9*18m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان واﻟﻴﺒﺎل‬
‫‪26*14m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﺑﺎﺳﻜﺘﺒﺎل‬
‫‪30*60m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﻫﺎﻛﻲ رو ﻳﺦ‬
‫‪23.77*10.97m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﺗﻴﻨﺲ‬
‫‪91*55m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﻫﺎﻛﻲ روي ﭼﻤﻦ‬
‫‪105*67.5m‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﻫﻨﺞ ) ﻫﻨﺪ ﺑﺎل (‬

‫ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎ و ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﻠﺤﻮظ اﺳﺖ در ﭘـﺎرك ﻫـﺎي ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻻزم اﺳﺖ در ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﺣــﺪاﻋﻈﻢ از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺳﺎﻳﻪ اﻓﮕـﻦ و ﭘﻮﺷﺸـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد زﻳﺮا در اﻳﻦ ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت در ﻗﻔﺲ ﻫﺎي ﺑﺎ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﻳـﺎ آﻧﻜـﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﭘﺎرك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻘﺴﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﻛـﺎﻣﻼ ً از ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻣﺠﺰا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان ﺑﺴﻴﺎري دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل از ﺑﺎغ وﺣﺶ ﻣﺴﻜﻮ ﺳﺎﻻﻧﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن از ﺑﺎغ وﺣﺶ ﺷﻬﺮ ﻛﻴﻒ ﺳﺎﻻﻧﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ دﻳﺪن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي وﺣﺶ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد رﺳﺘﻮراﻧﺖ‪ ،‬ﺑﻮﻓﻪ ﻫﺎ‪ ،‬اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ ﺳـﺎﺣﺎت ﺑـﺎزي ﺑـﺮاي‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﺑﺮاي ﺧﻴﻤﻪ ﻫﺎ ؛ ﺑﺎزي وﻣﻮزﻳﻚ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻜـﺎت ذﻛـﺮ ﺷـﺪه در ﺑـﺎﻻ‬

‫‪74‬‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺮدد و اﺳﺘﺮاﺣﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ از ﺣـﺪ اﻛﺜـﺮ اﻣﻜﺎﻧـﺎت رﻓـﺎﻫﻴﺘﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮردو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ دروازه وردوي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮك ﻫﺎي ﻛﻤﺮﺑﻨﺪي؛ ﺳﺮك‬
‫ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ‪ ،‬ﻗﺮاردادن ﺻﺤﻴﺢ ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ و ﺳﻜﻮ ﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫د راﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ زﻧﺪه و ﻓﻌﺎل ﻛﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮ و‬
‫ﺟﻠﺐ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان و ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻃﺮح ﻫﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ و ﮔﻞ ﻛﺎري ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﭘﺎرك دﻳﺪﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻴﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺰرگ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺘﺨﺼﻴﺺ ﺑﻴﺎﻟﻮژي و زوﻟـﻮژي ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲ رود‪ .‬در اﻳـﻦ ﭘـﺎرك ﻣﺘﺨﺼﺼـﻴﻦ زﻳﺴـﺖ ﺷﻨﺎﺳـﻲ و ﺑﻴﻮﻟـﻮژي‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ را در ﻣﻮرد ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﺎﻳﺎب ﻛـﻪ ﻧﺴـﻞ آن در‬
‫ﺟﻬﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﺑﻮدي ﻗﺮار دارﻧﺪ در اﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪه از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﺴﻞ آﻧﻬﺎ را ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ در ﺗﺮﺑﻴﻪ ﺳﺎﻟﻢ اﻃﻔﺎل ﻛﻤﻚ ﻫﺎي ﺷـﺎﻳﺎﻧﻲ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ در‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎرك اﻃﻔﺎل ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺒـﺖ ﭘﻴـﺪا ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ و در ﻣـﻮرد‬
‫ﺟﻬﺎن ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻓﺮاوان را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻼت اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﺳﺎﺣﻪ ﺻـﻨﻌﺘﻲ دور ﺑﺎﺷـﺪ ﻋﺒـﻮر و ﻣـﺮور ﻋـﺮاده ﺟـﺎت در‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ آن ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺻﺪا ﻫﺎي دﻟﺨﺮاش ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎ آراﻣﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ داراي اراﺿﻲ ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻟﻨـﻮع ﻋﻴﻨـﺎً ﻫﻤـﺎن اراﺿـﻲ ﺗﻬﻴـﻪ و‬
‫آﻣﺎده ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻗﺒﻼً درآن زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك وﺣﺶ از ﻟﺤﺎظ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري و ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 70 – 50‬ﻓﻴﺼـﺪ ﺳـﺎﺣﻪ ﭘـﺎرك ‪.‬را اﺣﺘـﻮا‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻴﺎن ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 35 – 25‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺻﺤﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ) وﺗﺮﻧﺮي ( ‪ 5 – 2‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 8 – 3‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻣﻮر اداري ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺎرك ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 5 – 2‬ﻓﻴﺼﺪ‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫ﺗﺬﻛﺮ ﺑﺎﻳﺪ داد اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ آﺧﺮي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﻛﻨﺎر ﺳـﺎﺣﻪ ﭘـﺎرك ﻣﻮﻗﻴﻌـﺖ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻳـﻚ‬
‫دروازه ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻣﺸﺘﺮك داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺳﻪ ﺳﺎﺣﻪ اﺧﻴـﺮ ﺑﺎﻳـﺪ ﻃـﻮري ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي ﮔـﺮدد ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ از دو ﺳﺎﺣﻪ اول ﭘﺎرك و ﻫﻢ از ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن در ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ذﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻗﺮار داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط آب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮﻏﺎﺑﻲ ﻫﺎ ﻗﺎز ﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻚ ﻟـﻚ ﻫـﺎ و‬
‫ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ﮔﺮوپ ﺑﻨﺪي ﺣﻴﻮاﻧﺎت از ﻟﺤﺎظ ﺑﺤﺮ اﻋﻈﻢ ﻫﺎي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺑﺤـﺮ اﻋﻈـﻢ اﻣﺮﻳﻜـﺎ‪ ،‬اروﭘـﺎ‪ ،‬اﻓﺮﻳﻘـﺎ‪ ،‬آﺳـﻴﺎ و‬
‫اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ‪.‬‬
‫ﮔﺮوپ ﺑﻨﺪي ﺣﻴﻮاﻧﺎت از ﻟﺤﺎظ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ) وﺿﻊ اراﺿـﻲ و ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﻣﻨﻄﻘـﻪ( ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﻳﻌﻨﻲ وﻃﻦ اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫ﮔﺮوپ ﺑﻨﺪي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻛﻤﻴﺎب و دﻟﭽﺴﭗ‪.‬‬
‫ﮔﺮوپ ﺑﻨﺪي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺨﺘﻠﻂ‪.‬‬
‫در ﻃﺮح و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﺑﺎﻳﺪ دوﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ذﻳﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ زﻳﺎدي ﺑﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺣﻴﻮاﻧﺎت‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺣﻪ ﭘﺎرك ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﭼﻴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ و ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت را ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺧﻮب ﺗﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮده ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﻪ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻧﺒﺎﺗﺎت‬

‫‪Plant nursery‬‬

‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در داﺧﻞ ﻳﺎ ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺮف و ﻣﻌﻤﻮل در اﻳﻦ ﻧـﻮع‬
‫ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ از اﻧﻮاع ﻧﺒﺎﺗﺎت‪ ،‬درﺧﺘﺎن و درﺧﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳﺮاﺳـﺮ دﻧﻴـﺎ ﺟﻤـﻊ آوري ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺰﺑﻮر را ﺑﻪ ﻧﺎم و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻧﺒﺎﺗﻲ ﻣﺨﺘﺺ و اﺻﻠﻲ ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﭘـﺎرك ﻫـﺎ‬

‫‪76‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻼن و ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻧﺒﺎت ﺷﻨﺎﺳـﻲ )‪ (botany‬ﻣﻔﻬـﻮم ﺧﺎﺻـﻲ از ﻧﻈـﺮ آﻣﻮزﺷـﻲ دارد‪ .‬ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺑﺎﻏﻬﺎ از ﻣﻘﺮرات و اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ درﺧﺘﻜـﺎري و رﻋﺎﻳـﺖ ﻧﻜـﺎت‬
‫ﻻزم ﺟﻨﮕﻞ ﻛﺎري ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎ ً ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻏﻴﺮ ﺣﺮﻓﻪ اي در زﻣﻴﻨﻪ ﻋﻠﻢ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎغ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻓﻀﺎ ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪ اي را ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﻟﻮن ﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎﻏﻬﺎ ﺳﺮك ﻫﺎ ي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ‪ ،‬راه رو ﻫﺎي ﺗﻔﻜﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﻮﻋﻲ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻔﺮﻳﺢ و ﺗﻔﺮج اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ و‬
‫ﻛﺎﻣﻼ ً دﻳﺪﮔﺎه ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﻪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮ آورده ﺷﺪن اﻫﺪاف ﻣﺸﺨﺺ ذﻳﻞ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ در ﻣﻮرد ﺗﺮﺑﻴﻪ و رﺷﺪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزش و ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺑﺮاي اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﻪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ و ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎغ ﻫﺎي وﺣﺶ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ ﻛﻪ در آن ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺮﺑﻴﻪ و در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 70 – 50‬ﻓﻴﺼﺪ ﺳﺎﺣﻪ ﺑـﺎغ‬
‫را اﺣﺘﻮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪77‬‬
78
 ‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت اﺷﺨﺎص ﭘﻴـﺎده رو و ﺗـﺰﺋﻴﻦ ﻣﻴـﺪان ﻫـﺎ؛ ﻛﻮﭼـﻪ ﻫـﺎ و ﺳـﺎﺣﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ ﺷﻬﺮﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﺣﻪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷـﻬﺮي‬
‫اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 0.2– 2‬ﻫﻜﺘﺎر زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻐﻠﻖ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﻬﺮ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺗﺎ ﻣـﺪت‬
‫زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮه اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺟـﺬاب و دﻟﭙـﺬﻳﺮ‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي و اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪79‬‬
‫از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻤﭙﻮزﻳﺸﻦ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻳﻜﻲ ﻫﻢ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي آن ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﻗﺴـﻤﺖ ﻣﺮﻛـﺰي‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻮاره ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮض ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ‪ ،‬ﮔﻠﺪان و ﻳﺎ ﻛﺮد ﻫﺎي ﮔﻞ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و‬
‫دورا دور ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﻏﭽﻪ درﺧﺘﺎن و ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﻏﺮس ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪80‬‬
‫در ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻋﻼوه ﺑﻪ درﺧﺘﺎن و ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﻛﺮد ﻫﺎي ﭼﻢ )ﭼﻤﻦ( و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﺧـﻮش آﻳﻨـﺪ‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﺮض ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎي ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 1.5‬ﻣﺘﺮ و در ﻋﺮض ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫـﺎي ﻛـﻪ در‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺟﺎده ﻫﺎي ﻣﺰدﺣﻢ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻨﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺟﺎده ﻫﺎ ﻗﻄـﺎر ﻫـﺎي ﻏﻠـﻮي ﺑﺘـﻪ‬
‫ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﻏﺮس ﮔـﺮدد‪ .‬در ﺻـﻮرت ﺿـﺮورت ﺑـﻪ اﻣﺘـﺪاد ﺟـﺎده ﻫـﺎ ﻛﻤﺮﺑﻨـﺪ ﻫـﺎي ﺳـﺒﺰ ﺿـﺪ ﺳـﺮو ﺻـﺪاي‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬درﺧﺘﺎن و ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﺑـﺮاي اﻳﺠـﺎد ﺑﺎﻏﭽـﻪ ﻫـﺎي ﻣـﺰدﺣﻢ ﺑﺎﻳـﺪ ﻃـﻮري‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف در ﻣﻘﺎﺑﻞ دود و ﮔﺎزات ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ داراي‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ زﻳﻨﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪81‬‬
 ‫ﺑﻴﻼﻧﺲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻮرم ﻫﺎ و ﺟﺪول ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺪول‪.‬‬

‫ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي زﻳﻨﺘـﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺮك ﻫـﺎ ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺮﺳـﺒﺰ ﺑـﻪ ‪%‬‬

‫ﺷﻤﺎره‬ ‫ﺗﻴﭗ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﻫـﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ ﺑـﻪ )درﺧﺖ‪ ،‬ﭼﻤﻦ‪ ،‬ﺑﺘﻪ‬
‫ﻫﺎ (‬ ‫ﻓﻮاره ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ‪% %‬‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬
‫و ﺗﻘــﺎﻃﻊ ﺟــﺎده ﻫــﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴــﺖ دارﻧــﺪ‬
‫‪1‬‬ ‫‪75-65‬‬ ‫‪35-25‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﻣﺴـــﺎﺣﺖ آن ﻳـــﻚ ﻫﻜﺘـــﺎر زﻣـــﻴﻦ‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻪ در ﺳﺎﺣﺎت ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺳﺮك ﻫﺎي داﺧﻞ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ ﻳـﺎ‬
‫‪2‬‬ ‫‪85-75‬‬ ‫‪25-15‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﺑﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻫﺎي ﺷـﻬﺮ و‬
‫در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺟﺎده ﻫﺎ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و‬
‫‪3‬‬ ‫‪80-70‬‬ ‫‪30-20‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ آن زﻳـﺎد ﺗـﺮ از ﻳـﻚ ﻫﻜﺘـﺎر‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﺟﺰاﻳﺮ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ‬ ‫‪100 -97‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪5‬‬

‫رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ) ﺑﻠﻮارﻫﺎ( ‪:‬‬

‫رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺳﺮك ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬از رﺳـﺘﻪ ﻫـﺎي ﺳﺮﺳـﺒﺰ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﺳﺎﺣﺎت اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕﺎه ﻫﺎ اﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻀﺎ ً‬
‫رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰرا ﺑﻴﻦ دو ﺟﺎده ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺟﻬـﺖ اﺳـﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﻳﺤﮕـﺎه‬
‫اﻫﺎﻟﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﭘﻴﺎده روﻫﺎ‪ ،‬دراز ﭼـﻮﻛﻲ ﻫـﺎ و ﻏﻴـﺮه ﻟـﻮازم اﺳـﺘﺮاﺣﺖ و‬
‫ﻟﻮازم زﻳﻨﺘﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪82‬‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﺗﺠﺎرب ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﺎﻻي ﺻﺤﺖ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ده ﻛﻴﻠﻮﮔﺮام وزن را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺣﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و در ﻣﺴﻴﺮﺣﺮﻛﺖ آن ﺳﺎﺣﻪ ﺳــــﺒﺰ ﻧـﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺷﻌﺎع آﻓﺘﺎب ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻋﻈﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻜﻪ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑـﺪون ﺧﺴـﺘﮕﻲ ﻃـﻲ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ در‬
‫ﺣﺪود ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﻮﺻﻮف در ﻳﻚ ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﺎ وزن ده ﻛﻴﻠﻮﮔﺮام ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 300‬ﻣﺘﺮ را ﺑﺪون ﺧﺴﺘﮕﻲ ﻃﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫راه ﻫﺎي دﺧﻮﻟﻲ ﺑﻪ رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﺮض رﺳﺘﻪ و ﻫــﻢ ﺑﻪ ﻃﻮل رﺳﺘﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬راه ﻫﺎي‬
‫دﺧﻮﻟﻲ اﻳﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل رﺳﺘﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو راه دﺧـــﻮﻟﻲ ﺑﻪ اﻧـﺪازه ‪ 150-200‬ﻣﺘـﺮ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫درﺟﺎده ﻫﺎي ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﺑﺎﻻي آﻧﻬﺎ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو راه دﺧﻮﻟﻲ ﺑﻪ اﻧـﺪازه ‪ 400-500‬ﻣﺘـﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪83‬‬
Бульвары | Ландшафтная архитектура и зеленое строительство
Ландшафтная архитектура и зеленое строительство - Totalarch654 × 452Search
452 by
image
Ташкент. Бульвар им. Ленина
Ленина. Узбекский са
Boulevard - National Associa
Association of City Transportation Officials

84
‫اﮔﺮ ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰ در ﺣﺪود ‪ 20 -15‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد رﺳﺘﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺎده رو ﺑﻪ ﻋـﺮض ‪ 4-7‬ﻣﺘـﺮ ﻣـﺪﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﻳﺎ ﻳﻚ ﻃﺮف ﭘﻴﺎده رو دراز ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﻋﺮض ﺑﻠـﻮار‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ‪ 25‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ ﭘﻴﺎده رو دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﺮض ‪ 1 -2.25‬ﻣﺘﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬رﺳـﺘﻪ ﺳﺮﺳـﺒﺰ ) ﺑﻠـﻮار(‬
‫اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ داراي ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻪ ﺑﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدد‪) .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ(‬

‫‪85‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺳﺮك ﻫﺎ و ﺟﺎده ﻫﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﻳﺎ ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﻄﺎر ﻫﺎ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ) ‪ ( 3‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺑـﻴﻦ ﺟـﺎده‬
‫ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﻴﻦ ﺟﺎده ﻫﺎ و ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از )‪(4‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺎده ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در آن ﺗﺮاﻛﻢ ﻋﺮاده ﺟﺎت زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﺮدو ﻃﺮف ﺟﺎده درﺧﺖ ﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ‬
‫دو ﻗﻄﺎر ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ درﺧﺖ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﺳﺮ و ﺻﺪاي ﻋﺮاده ﺟﺎت و ﮔﺮد و ﺧﺎك ﻣﻲ ﮔـﺮدد و‬
‫ﻋﺮض اﻳﻦ رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از )‪ (6‬ﻣﺘﺮ ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﺟﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮ ﻋﺮض رﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺳـﺒﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از )‪ (25‬ﻣﺘﺮ ﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﻳـﻦ رﺳـﺘﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﺳﺒﺰ درﺧﺘﺎن و ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ ﭼﻨـﺪ ﻗﻄـﺎره ﻏـﺮس ﻣـﻲ ﮔـﺮدد‪ .‬درﺧﺘـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در اﻳﺴـﺘﮕﺎه ﻫـﺎي‬

‫‪86‬‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرت ﻏﺮس ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﺮاي ﻏﺮس آن ﺑﺎﻳﺪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﺮض) ‪ (2*2‬ﻣــــﺘﺮ و ﺑﻪ ﻋﻤﻖ )‪ (1.5‬ﻣﺘﺮﻛﻨﺪﻧﻜﺎري‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ‪ ،‬ﺑﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻳﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ آن ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺧـﺎك ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺑـﺎ ﻣﺤـﻴﻂ ﻛﺸـﺖ روﻳﻨـﺪه ‪،‬‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻣﻬﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﺪرن ﻛﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻗﺸﺎر ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﻪ ﭘﺪﻳﺪه ﻧﻮ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎم ﻫﺎ در دﻫﻪ ‪ 1960‬در آﻟﻤﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻪ ﺑﺴـﻴﺎري از ﻛﺸـﻮر ﻫـﺎي اروﭘـﺎ ﮔﺴـﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺑﺮآورد ﻫﺎ ي ﻣﻮﺟﻮد ﺣﺪود ‪ 10‬ﻓﻴﺼﺪ از ﺗﻤﺎم ﺑﺎم ﻫﺎي آﻟﻤﺎن ‪ ،‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜـﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ي دارﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه اروﭘﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺳﻪ ﻧﻮع‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻓﺸﺮده‬
‫ب‪ -‬ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ج‪ -‬ﮔﺴﺘﺮده ﻳﺎ وﺳﻴﻊ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸﺖ ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﻣﻴﺰان ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎم ﻫﺎي ﻋﻨﻌﻨﻮي ﺳﺒﺰ ﻛﻪ ﺿﺮورت ﺑـﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺧـﺎك ﺑـﺮاي رﺷـﺪ ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﺣﺠـﻴﻢ و ﭼﻤـﻦ ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎم ﻫﺎ ﺿﺮورت ﺑﻪ آﺑﻴـﺎري‪ ،‬ﻛـﻮد دﻫـﻲ و‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ وﺳﻴﻊ ﻳﺎ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﮕﻬﺪار در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺣﺪ اﻗﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر در ﺳﺎل ﻛﻮد دﻫـﻲ ﺑـﺮاي اﻓـﺰاﻳﺶ رﺷـﺪ‬
‫‪87‬‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت‪ ،‬ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻻﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎزﻛﻲ از ﺧﺎك ) اﻏﻠﺐ از ﻛﻮد ﻫـﺎي ﺑـﺎ‬
‫ﻓﻮرﻣﻮل ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد( ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎم ﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ژرف و ﻋﻤﻴﻘﻲ دارﻧﺪ و در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻨﺪ ) ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ(‪ .‬ﻣﺜﺎﻟﻲ از ﻳﻚ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ‪ ،‬ﺑـﺎم ﻣﺮﻛـﺰ ‪ Manu life‬اﺳـﺖ ﻛـﻪ در‬
‫ﺑﺎﻻي ﻳﻚ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ‪ 25‬ﺳﺎﻟﻪ اﻳﻜﻪ در ﺟﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑـﺎ درﺧﺘـﺎن ﺑـﺎﻟﻎ و ﺗﻨﻮﻣﻨـﺪش ‪،‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺳﻄﺤﻲ و ﻛﻢ ﻋﻤﻘﻲ دارﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻣﻲ و‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن؛ ﺳﺒﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ در دﺳـﺘﺮس و ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺎرﻛﺮدي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎم ﺷﺮﻛﺖ ‪ Mountain Equipment‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻳﻚ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1998‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪.‬‬

‫‪88‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي دﻳﮕﺮ در ﺧﺼﻮص ﺑﺎم ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺑﺎم ﻫﺎ ي ﻣﺴﻄﺢ و ﺷﻴﺒﺪار ﻳﺎ ﻣﻴﻼﻧﺪار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎم ﻫـﺎي ﺳـﺒﺰ‬
‫ﺷﻴﺒﺪار‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوﻳﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي ﺳـﺎده ﺗـﺮي‬
‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎم ﻫﺎي ﻫﻤﻮار و ﻣﺴﻄﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻴﻼن ﺑﺎم ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﻧﻔﻮذ آب از ﻃﺮﻳـﻖ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺑﺎم را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺎﻳﻖ رﻃﻮﺑﺘﻲ و زﻫﻜﺸﻲ ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎم ﻫﺎي ﻣﺴﻄﺢ و ﻫﻤﻮار اﻳﺠـﺎب ﻣـﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم اﺟﺰاي ﻋﻤﺪه ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻳﻚ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ذﻳﻞ ﻧﺸﺎن داد‪:‬‬

‫ﺑﺎم ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎران و ﺑﺮف و ﻧﮕﻬﺪاري ﻟﻮازم ﺗﺨﻨﻴﻜﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎم‬
‫ﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را از ﻧﻔﻮذ ﮔﺮﻣﺎ و ﺳﺮﻣﺎ و آﻟﻮده ﺷﺪن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪......‬‬
‫‪89‬‬
‫ﺑﺎم ﻫﺎي ﻣﺴﻄﺢ و ﻫﻤﻮار ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻮده و ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤـﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ در اﻏﻨـﺎي‬
‫ارزش زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻣﻌﻤﺎري ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﻳﻔـﺎ ﮔـﺮ ﻧﻘﺸـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و د رﻣﻘﺎﺑـﻞ‪ ،‬ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻧﻤﺎﻳـﺎﻧﮕﺮ ﮔﺴـﺘﺮه اي از‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﻈﺮﺳﺎزي ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﺰ آن‪ ،‬ﺳﻄﻮح زﻣﺨﺖ و ﺧﺸﻨﻲ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﺷﻬﺮ ‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻓﻊ آب ﺑﺎران ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺪه اﺻﻠﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺣﻲ ﻣﻨﺼﻮب ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ و ﺑﻪ ﻛﺪاﻣﻴﻦ دوره ﺑﺎز ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ‬
‫آﻳﺪه از ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺑﻞ ) ﻋﺮاق ( ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎغ ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ﻫـﻮاي ﻣﻌﻠـﻖ‬
‫ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ در واﻗﻊ روي ﺑﺎم ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻫﺎ در )‪ (600‬ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﺑﻪ دﺳﺘﻮر‬
‫ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺮش ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺰاده ﺧﺎﻧﻤﻲ از ﻣﺎد و دﻟﺘﻨﮓ ﻛﻮه ﻫـﺎ و ﺳـﺒﺰي و ﺧﺮﻣـﻲ زادﮔـﺎه اش ﺑـﻮد‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ دﺳﺘﻮر داد ﻛﻮﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻋﺠﻴﺐ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛـﻮه در واﻗـﻊ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺮﺑﻌﻲ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 120‬ﻣﺘﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ‪ 5‬ﺑﺎم داﺷﺖ و ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮ ﺳﺘﻮن ﻫﺎي ﺑﻨـﺎ ﺷـﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ در آﻧﻬـﺎ اﻧﺒـﻮﻫﻲ از‬
‫ﭼﻤﻦ‪ ،‬ﮔﻞ و درﺧﺖ ﻣﻴﻮه ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي آﺑﻲ آﺑﻴﺎري ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﺳﻮاي اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺣﻲ از ﻛﺠﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﺷﺪه‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ ﻛﻪ ﻃﺮح ﻳﻚ ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ ﺑـﺮ روي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎم اﺟﺮاء ﮔﺮدﻳﺪ ‪ .‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ در واﻗﻊ ﺑﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ آن ﻧﺒﺎﺗﺎت رﺷـﺪ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺗﻨـﻮع‬
‫ﮔﻴﺎﻫﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺑﺎم ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﭼﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺗﺎ ﺑﺎغ ﺑﺎﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﻃﺎرﺣﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﺒﺰ ﭘﻮش ﻛﺮدن ﺑﺎم ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻗﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺸﻦ و ﺑﻲ روح ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻢ آﺑﻲ ‪ ،‬ﻋﻮاﻣـﻞ اﻗﻠﻴﻤـﻲ ‪ ،‬ﻳـﺦ زده ﮔـﻲ ‪ ،‬ﻧﺴـﻴﻢ‬
‫درﻳﺎ و ﺧﺸﻜﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع آب و ﻫﻮا و ﺷـﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤـﻲ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ‪،‬‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﻳﺎ ﺑﺎغ ﭘﺴﺖ ﺑﺎم ‪ ،‬اوج ﺗﻠﻔﻴﻖ اﺟﺮا ﺑﺎ ﻣﺤـﻴﻂ اﺳـﺖ ‪ .‬دﻳﺘﺎﻳـﻞ ﻫـﺎي اﺟﺮاﻳـﻲ ﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﺎﻣﻲ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎﻣﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺎﻳﻖ رﻃﻮﺑﺘﻲ ‪ ،‬ﺣﺮارﺗﻲ ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺿﺪ ﻧﻔـﻮذ آب ‪ ،‬رﻳـﮓ و‬
‫درزﭘﻮش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و در ﻛﻨﺎر آن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻋﻨﺎﺻـﺮي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ ﻋﻤـﻞ ﻧﮕﻬـﺪاري ‪ ،‬زﻫﻜﺸـﻲ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ و اﺳﺒﺎب ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﺒﺎﺗﺎت ) ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪرد( را در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ دﻻﻳـﻞ ﻣﺘﻌـﺪد‬
‫ﻧﻤﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ از ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻣﻬﺎي ﺳـﺒﺰ ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑـﻮده و در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ‪ ،‬ﺗﻨـﻮع‬
‫ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻛﻤﺘﺮي دارﻧﺪ ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺒﺰ در ﺑﺎم ‪ /‬ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮر ﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ و اﻳـﺎﻻت‬
‫ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜﺎ رﺷﺪ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي داﺷـﺘﻪ ﻛـﻪ دﻻﻳـﻞ ﻋﻤـﺪه آن ﻋـﻼوه از ﻣﺒﺤـﺚ زﻳﺒـﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳـﻲ و ﻣﻌﻤﺎراﻧـﻪ ‪،‬‬

‫‪90‬‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻋﺎﻳﻖ ﺳـﺎزي ) ﺣﺮارﺗـﻲ ‪ ،‬رﻃـﻮﺑﺘﻲ و ﺻـﻮﺗﻲ( ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﻀﺎي ﻣﺮده ﺑﺎم در ﺟﻬﺖ ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎي دﻟﭙﺬﻳﺮ و ﺧﻠﻖ ﺳـﻄﻮح ﭼﺸـﻢ ﻧـﻮاز در ﻧﻤـﺎ ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻴـﻖ ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﻣﺼـﻨﻮع ﺑـﺎ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ آﻟﻮده ﮔﻲ ﻫﺎي ﺟﻮي و اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ اوﻛﺴﻴﺠﻦ ﻫﻮا و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓـﻲ‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎراﻧﻬﺎي ﺳﻴﻞ آﺳﺎ و آب ﺑﺎران ﻣﻲ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮر ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ در اﻳﻦ راه ﻗﺪم ﻧﻬﺎده اﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻼش ﻫﺎي ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﻣﻠﻤﻮس ﺗﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻬﺮداران در ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺑـﺎم ﺳـﺒﺰ ﭘﺘﺎﻧﺴـﻴﻞ ﻫـﺎي ﻛـﺎرﺑﺮدي زﻳـﺎدي ﻧﻬﻔﺘـﻪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ‪ ،‬از ﻣﻴﺰان ﻣﺼـﺎرف اﻧـﺮژي ﻛﺎﺳـﺘﻪ و ﺑـﻪ ﻛـﺎرآﻳﻲ ﻣﻔﻴـﺪ ﻣﺤـﻴﻂ ﻣـﻲ اﻓﺰاﻳـﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻣﻬﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﭘﺮوژه در ﺳﺎﻳﺖ اﻓﺰوده و ﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﺟﺘﻤﺎع‬
‫درون ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي در ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد‪ .‬ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻫﺎي ﺑﻲ درﻳـﻎ ﺷـﻬﺮداران‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﺎﺧﺘﺎن ﻛﻢ ﻛﻢ ﺑﻪ ارزش اﻓﺰوده آن و ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي از ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ‪ ،‬ﮔﻴﺎﻫﻜﺎري و ﺗﺨﺼﺺ و ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺎغ ﺑﺎم ﻫﺎ ﺑﻜﻤﻚ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ اﻣﺮ و ﻣﻌﻤﺎران ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﻮاﺣﻲ اﻳﻜﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و ﺗﻌﻤﻴﺮات زﻳﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺖ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﻧﺎﺣــﻴﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻻي ﺑﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات‬
‫ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎﺣﺎت ﺳـﺒﺰ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣﻴﺸـﻮد‪ .‬ﺑﺎﻏﭽـﻪ ﻫـﺎﺋﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻻي ﺑـﺎم ﺗﻌﻤﻴـﺮات‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧﺎك ‪ 30-40‬ﺳـﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ ﺧــــــــﺎك ﻣﻮﺻـﻮف در‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻌﺎع آﻓﺘﺎب از ﺣـــــــــﺪ زﻳﺎد ﮔﺮم ﻧﻪ ﮔﺮدد و ﻫﻤﭽﻨﺎن در زﻣﺴـﺘﺎن در اﺛـﺮ ﺳـﺮدي ﻫـﻮا ﻳـﺦ‬
‫ﺑﻨﺪان ﻧﺸﻮد ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻣﺸﺨﺺ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ آب اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫــــﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﻳـﺐ ﭘﻮﺷـﺶ ﺗﻌﻤﻴـﺮات ﻧـﻪ ﮔـﺮدد ﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫درﻳﻨﺎژ ﻳﺎ زﻫﺒﺮي ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ آب ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻧﺎﻟﺰﻳﺸﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫ﺟﻬﺖ ﺗﻨﺰﻳﻞ وزن ﺧﺎك ﺑﺎﻏﭽﻪ از دو ﻃﺮﻳﻘﻪ ذﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺘﻪ ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ و درﺧﺘﺎن در ﺑﺎﻻي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﻤﻮدي ﻛﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧـــــــﺎك درآن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي‬
‫دﻳﮕﺮزﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻏﺮس ﻣﻲ ﮔﺮدد و در ﻗﺴﻤﺖ اﻳﻜﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧﺎك ﻛﻤﺘـﺮ اﺳـﺖ ﺟﻬـﺖ ﻛﺸـﺖ ﮔـﻞ و ﭼﻤـﻦ‬
‫اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻪ ﻋﻮض ﻗﺸﺮ اول ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎك ﺟﻐﻞ ﺳـﺒﻚ ﻣﻨﻔـﺬ دار ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ و ﺑـﺮاي رﺷـﺪ ﻧﺒﺎﺗـﺎت از ﻛـﻮد‬
‫ﻛﻴﻤﻴﺎوي و دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد ﻛﻴﻤﻴﺎوي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺎﻏﭽـﻪ ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻي ﺑـﺎم ﻋﻤﻮﻣـﺎ ً ﻧﺒﺎﺗـﺎت و ﺑﺘـﻪ ﻫـﺎي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺮدي و ﮔﺮﻣﻲ ﻫﻮا ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﺮه ﻫﻨﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺑﺎم ‪ ،‬ﺑﻠﻮار و ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﺧﺘﺎن و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻛﻮﭼﻚ و زﻳﻨﺘﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪92‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
‫ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰي و رﻓﺎﻫﻴﺖ آن‬

‫‪ .1-6‬ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬

‫در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻫﻤ‪Ĥ‬ﻫﻨﮓ ﻣﻴﻜﺮورﻳﻮن ﻫﺎ و ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ رول ﻣﻬﻤﻲ را ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺣﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي ﻣـﺪ ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻧـﻪ ﺷـﻮد ﺑـﺎﻻي ﻃـﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ و ﻣﺼـﺎرف‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ وارد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي ﻛﻪ اﻳـﻦ ﺷـﺮاﻳﻂ را در‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ از ﻟﺤﺎظ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺸﻦ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻓﺮق دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﻧـﻮع ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي را‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ در ﺷﻬﺮ ﻛﻴـﻒ ﺟﻤﻬـﻮري اوﻛـﺮاﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺷـﻬﺮ وﻳﻠﻴﻨـﻮس و ﺗﻌﻤﻴـﺮات اﻳﻜـﻪ در ﺑﻐـﻞ ﻛـﻮه آﺳـﻤﺎﻳﻲ و‬
‫ﺷﻴﺮدروازه ﻛﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎر ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﺣﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻏﺮﻳﺐ ﺑﺎﺷﺪ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻨﺪس اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪود اﻣﻜﺎن ﻋﻼﻳﻢ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺬﻛﻮر را در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺷﻬﺮ ﻫﺎ و دﻫﻜﺪه ﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﺣﺪات ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻳـﺎ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﻣﺼـﻨﻮﻋﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﻨﺮ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻴﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺳـﺎﺣﺔ ﺷـﻬﺮ ﻫـﺎ ﺷـﺮوع ﻣـﻲ ﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﭙﻠﻜﺲ اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﺟﺰاي ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ و ﻳﺎ دﻫﻜﺪه ﺑﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ اوﻟﺘـﺮ‬
‫از ﻫﻤﻪ ﭘﻼن ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻬﺮ ﻳﺎ دﻫﻜﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔـﺮدد‪ .‬ﺧﺎﻃﺮﻧﺸـﺎن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻨﻜﻪ در ﭘﻼن ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺳﺎﺣﻪ ﻧﻘﺎط اﺳﺎﺳﻲ ذﻳﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ :‬ﻗﺒﻞ از ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﭘﻼن ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻳﺪ راه ﻫﺎي دﺧﻮﻟﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب ‪ :‬در ﭘﻼن ﺳﺎﺣﻪ ﻟﻨﺪ ﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ دﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف اﻃﺮاف ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪93‬‬
 ‫ج‪ :‬در ﭘﻼن ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺟﻨﮕﻼت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻄﻮط اﺣﺎﻃﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫د ‪ :‬ﺗﺮﻛﻴﺐ و وﺿﻊ ﻓﻌﻠﻲ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻞ ﺗﻮﺿﻴﺢ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮدد‪ ) .‬اﻧﻮاع درﺧﺘﺎن و ﺳﻦ درﺧﺘﺎن(‬
‫ه ‪ :‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﺟﺒﻪ زار اﺳﺖ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﺟﺒﻪ زار و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ آب در اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ ) درﻳﺎ‬
‫ﻫﺎ ‪ ،‬ﺟﻮﻳﭽﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬دﻧﺪ ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ( ﺗﻮﺿﻴﺢ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫و ‪ :‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي اﻧﺠﻨﻴﺮي و ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ز ‪ :‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ زﻳﺒﺎﻳﻲ آﻧﻘﺪر اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪارد ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬
‫س ‪ :‬ﻧﻘﺎط اﻳﻜﻪ از آن اﻃﺮاف اﻳﻦ ﺳﺎﺣﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان دﻳﺪ در ﭘﻼن ﻣﺬﻛﻮر ﻧﺸﺎﻧﻲ ﮔﺮدد و ﻫﻢ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﺎط در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﺎ ﺣﺪود اﻣﻜﺎن از ﺑﻴﻦ ﻧﻪ رود‪.‬‬
‫رﺳﻢ‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺎﺣﺎت ﺟﻨﮕﻠﺪار ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺣﻪ ﻣﺬﻛﻮر از ﻟﺤﺎظ ﺟﻨﮕﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴﻖ و‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮدد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﮕﻞ ﻣﺬﻛﻮر از ﻛﺪام ﻧﻮع درﺧﺘﺎن ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪي درﺧﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺪام اﻧﺪازه اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﺮ درﺧﺘﺎن ﭼﻘﺪر اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻴﺖ ﺧﺎك ﭼـﻪ ﻗﺴـﻢ اﺳـﺖ و ﻏﻴـﺮه‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﺣﺔ ﺟﻨﮕﻞ را ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ) ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﻧﻮﻋﻴﺖ درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﻋﻤﺮ درﺧﺘﺎن‪ ،‬اﻧﺒﻮه ﺑﻮدن ﺟﻨﮕﻞ وﻏﻴﺮه(‬
‫ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻴﻤﺎي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻳـﺎ ﺷـﻴﻤﺎي ﺳـﺎﺣﻪ ﺟﻨﮕـﻞ دار را‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ‪.‬‬

‫‪ .2-6‬رﻓﺎﻫﻴﺖ و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮورﻳﻮن ﻫﺎ ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﺗﺐ و ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن ﻫﺎ‬

‫اﻧﺪازه ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺎز ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي را ﺑﺎﻻي ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻫﺎي ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷـﺖ ﻋـﻮارض اراﺿـﻲ‬
‫)ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ( دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰي ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻘـﻮل ﻃـﻮر ذﻳـﻞ‬
‫ﮔﺮوپ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪94‬‬
 ‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ در زون ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻴﺎده رو ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻌﺎل ﻋﻮارض اراﺿﻲ ﻳﺎ رﻳﻠﻴﻒ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻮﭼﻚ اراﺿﻲ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻞ ﺑﺰرگ ﺗﺠﻤﻊ آب ﻳﺎ دﻧﺪ آب و ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ وﺳﻴﻊ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺳﺮﺳﺒﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻗﻴـﻖ ﻣﻴﻜـﺮواﻗﻠﻴﻢ‪ ،‬اﺳـﺘﻌﻤﺎل ﻃﺮﻳﻘـﻪ ﻫـﺎي ﺳﺮﺳـﺒﺰي ﻋﻤـﻮدي) ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫درﺧﺘﺎن اﻧﮕﻮر ( و اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻗﺴﺎم دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻛﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎغ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮارض ﻛﻮﭼﻚ اراﺿﻲ و اﻫﺪاف وﻇﻴﻔـﻮي و دﻳﻜﻮرﻳﺸـﻨﻲ‪ ،‬ﺣـﻮض ﻫـﺎ ﻳـﺎ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺗﺠﻤﻊ آب ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮﻓﻪ و آرام در ﻣﺤﻼت اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﺮدم ﺑﺮاي وﻗﺖ ﻛﻢ و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫ﻫﻮا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻗﻠﻴﻢ ﺧﺸﻚ و ﮔﺮم اﺳﺘﻌﻤﺎل و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد ﻣﺤﻼت ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺠﻤﻊ آب‪ ،‬ﻓﻮاره ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻮا را ﻣﺮﻃـﻮب و‬
‫ﺳﺮد ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻼﻧﮕﺬاري و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺸﻨﻲ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﺑـﺎ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻦ ﻳـﺎ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﭘﻼﻧﮕﺬاري ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ ﺑﺎغ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ اﻳﻨﺴـﺖ ﻛـﻪ ﻓﻀـﺎي ﺧـﻮش آﻳﻨـﺪ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ درﺳﺖ و ﻓﻌﺎل ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻬﻴﺎ ﺳﺎزد و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺬﻛﻮر را ﺑﺮاي ﺑﺎزي‬
‫ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﭙﻮرﺗﻲ و ﺗﺠﻤﻊ اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫رﺳﻢ ﻫﺎ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻴﺎده رو ﻫﺎ در ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ داراي اﻫﻤﻴﺖ ﻋﻤﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﻮري ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻘﻮل و درﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎغ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎغ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ راه ﻫﺎي ﭘﻴـﺎده‬
‫رو ﺑﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﻴﻜﺮورﻳﻮن ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد راه ﻫﺎي ورودي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد اﺳﺎﺳﻲ راه ﻫﺎي ﭘﻴﺎده رو ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺷﻜﺎل و اﻧﻮاع ﭘﺎرك ﻫﺎ‬
‫ﻃﺮح ﻳﺎ اﺳﻜﻠﺖ اوﻟﻴﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻄﻮط رﺑﻄﻲ ﻳﺎ ﺟﺎده ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮔـﺮدد ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت دﻳﮕـﺮ ﺧﻄـﻮط‬
‫رﺑﻄﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻃﺮح ﭘﺎرك را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﺬﺑﻮر‪ ،‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت دﻳﮕﺮ در آن‬

‫‪95‬‬
‫ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻋﻤﻞ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻄﻮط اﺻﻠﻲ ﻃﺮح ﭘﺎرﻛﻬﺎ را از ﻧﻈﺮ ﺧﻄﻮط ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺘﺠﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ – 1‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ‬
‫در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ از ﺧﻄﻮط راﺳﺖ ﻫﻨﺪﺳﻲ و اﺷﻜﺎل ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻨﻈﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً در‬
‫ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﻃﺮح ﻫﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺗﻲ ﻛﺎﻣﻼً از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت اﺷﻜﺎل ﻣـﻨﻈﻢ ﻫﻨﺪﺳـﻲ و ﻗﺮﻳﻨـﻪ ﺳـﺎزي ﺑـﺮ ﺧـﻮردار‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي در ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻧﻮع ﻓﺮاﻧﺴﻮي اﻃﻼق ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻗﺪﻳﻢ و ﭘﺎرك ﻗﺼﺮﻫﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﻠﻮب ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﺤﻮﻻت ﻫﻨﺮ ﭘﺎرك ﺳﺎزي‪ ،‬اﺑﺘﻜﺎر و اﺑﺪاع اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﭘـﺎرك ﻫـﺎ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺘﻤـﺪن و‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬در زﻣﺎن ﺧﻮد ﻣﺮﺳﻮم ﺑﻮده و اﻣﺮوزه ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﺛﺎر ﻫﻨﺮي ﺑﺎﻗﻲ و ﺣﻔـﻆ و ﻧﮕﺎﻫـﺪاري‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻣﺮﺗﺐ اﺳﺖ ‪ ،‬وﺟﻮد ﺟﺎده ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨـﺪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫وﺳﻌﺖ ﭘﺎرك از دﻳﺪﮔﺎه ﻋﺎﺑﺮﻳﻦ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻧﻈﺮ ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﺎرك ﻛﺸـﻴﺪه و ﺑـﺰرگ ﺟﻠـﻮه ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﻳـﻚ ﻧـﻮاﺧﺘﻲ در ﺗﻘﺴـﻴﻤﺎت و ﺗﺰﺋﻴﻨـﺎت ‪ ،‬ﻣﻮﺟـﺐ ﺧﺴـﺘﮕﻲ و ﺑـﻲ‬
‫ﺣﻮﺻﻠﻴﮕﻲ ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬دراﻧﻮاع ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺳﭙﻮرﺗﻲ و ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺎرﻛﻬـﺎي ﻧﻤﺎﻳﺸـﮕﺎه ﻫـﺎ اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ‬
‫ﻃﺮح ﻫﺎ )ﭘﺎرك ﻣﻨﻈﻢ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات و ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺸﻜﻴﻼت در ﻛﻠﻴﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه‪،‬‬
‫در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪-2‬ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺧﻄﻮط اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ وﻟﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و اﺷـﻜﺎل‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ و از ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫در ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﺟﺎده ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ اﻧﺤﻨﺎ و زواﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ اﺳﺖ و رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل ﻓﻨﻲ و ﻧﻜﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﻣﻼً ﺿﺮوري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺧﻄﻮط ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺗﻲ آب ﻧﻤﺎﻫﺎ ‪ ،‬ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻫﺎي ﮔﻞ ﻛﺎري ‪ ،‬ﺗﺠﻤﻊ درﺧﺘﭽﻪ‬
‫ﻫﺎي زﻳﻨﺘﻲ ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرك ﻫﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺘﻲ و ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ و ﻫﻢ آﻫﻨﮓ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﻮع در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ و اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ از آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻧﻴﺎز رواﻧﻲ ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ‪ ،‬ﻧﻮع ﻛﺎﺷﺖ و اﻟﮕﻮﻫـﺎي‬
‫ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻫﺎي ﺳﺮﮔﺮم ﻛﻨﻨﺪه اي را ﺧﻠﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ‬

‫‪96‬‬
‫ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻧﺨﺴﺖ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﺑﺪاع ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻏﻴـﺮ ﻣـﻨﻈﻢ اﻧﮕﻠﻴﺴـﻲ ﻣﻌـﺮوف ﻫﺴـﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻼت اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻧﻴﺰ از ﺗﺸﻜﻴﻼت ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ‬
‫اﻧﻮاع ﭘﺎرك ﻫﺎي ﻛﻪ اﻣﺮوزه اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﺎص ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺮﺧـﻮردار ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺑﻴﺎن ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ آﻧﻬـﺎ را ﭼﻨـﻴﻦ ﺗﻮﺻـﻴﻒ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﭘﺎرﻛﻬـﺎ داراي‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ و ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ از دو ﺳﺒﻚ ﻣـﻨﻈﻢ و ﻏﻴـﺮ‬
‫ﻣﻨﻈﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻌﻴﺎر ﺧﺎﺻﻪ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮاً اﻳﻦ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻛﺎري آﺳﺎن و ﺳﻬﻞ ‪،‬وﻟﻲ ﻋﻤﻼً ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻻزم اﺳﺖ ﺟﺎده ﻫﺎي اﻃﺮاف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي اﺻـﻠﻲ‬
‫‪ ،‬رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي ﺷـﻮﻧﺪ و ﺑـﺮاي اﻳﺠـﺎد ﻫﻤﮕﻨـﻲ و ﺗﺠـﺎﻧﺲ ﺿـﻤﺎﺋﻢ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ آن ﻧﻴـﺰ‬
‫)ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ‪ ،‬ﮔﻞ ﻛﺎري‪ ،‬آب ﻧﻤﺎﻫﺎ و ‪ ( . . .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ و ﮔﺎﻫﻲ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻳـﻦ‬
‫ﭘﺎرﻛﻬﺎ ‪ ،‬ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺴﻄﺢ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮح ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﺻـﻮﻻً‬
‫ﻃﺮح ﭘﺎرك ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ‪ ،‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺑﺘﺎﻧﻴﻚ و ﭘﺎرﻛﻬﺎي وﺣﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ – 4‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻓﺎﻧﺘﺰي‬
‫ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻓﺎﻧﺘﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي اراﺋﻪ و ﻧﺸﺎﻧﺪادن ﻣﻮاد ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ﺗﻨﻮع ﺑـﻴﻦ ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫ﻫﺎ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻓﻀﺎﺋﻲ ﺑﺎز وآزاد اﺳﺖ ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﺣـﺪي ﺗـﺎﺑﻊ و ﭘﻴـﺮو ﻣﻮﺿـﻮع ﻣـﻮرد‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﺟﺎده ﺑﻨﺪي و ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪي ﻓﺎرغ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻠﻲ ﭘﺎرك ﺳﺎزي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﺑﺎزارﻫﺎي روز‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﻴﺎر‪ ،‬ﻓﻀـﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻴﺮك و ﻏﻴﺮه اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺪرن‬
‫اﺷﻜﺎل ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻇﺎﻫﺮاً از ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻌﻴﻦ ﺧﺎﺻﻲ ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬وﻟﻲ ﻋﻤﻼً ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي‬
‫و ﺧﻄﻮط آن ﺟﻠﻮه اي از ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻄﻮط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ ،‬ﺻـﺎف ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﻗﻮس ﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ دار ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ زواﻳﺎ در ﺟﻠﻮه دادن اﻳﻦ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪97‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺗﺰﺋﻴﻦ و اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ اﻃﺮاف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ از اﻳـﻦ ﺳـﺒﻚ‬
‫ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ در ﺳﺒﻚ ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻌﺪاد ﻗـﻮس ﻫـﺎ و زواﻳـﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﻣﺤـﺪود ‪،‬‬
‫ﺳﺎده و ﻛﻢ ﺗﺮ ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﻄﻮح ﻣﺴﻄﺢ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺎرﻛﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻫﺎﺋﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎغ ﺳﻨﮕﻲ در ﻣﻘﻴﺎس ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻧﻤﻮد ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﺳﺒﻚ ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻮﻋﻲ اﻟﻬﺎم و اﺧﺘﻼط از ﺑﺎغ ﻫﺎي زاﻳﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻃﺮح ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ دارد ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬
‫دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻓﻀﺎ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬

‫ﺳﺎﺣﺎت و ﻛﺘﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪ دو ﮔﺮوپ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫ﺳﻄﻮح ﺳﺒﺰ‬

‫‪98‬‬
 ‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ‪:‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﻠﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﮕﻞ و ﺑﺎغ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺳﺒﺰ ‪:‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻧﺎزك و ﻛﻢ ﺣﺠﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳﻄﻮح ﺳـﺒﺰ ﻧﺎﻣﻴـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻣﺮاﺗﻊ ‪ ،‬ﭼﻤﻦ و ‪...‬‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ‬
‫ﺷﻬﺮي ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻀﺎي ﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺟﺎده ي‬
‫ﻏﻴﺮ ﺷﻬﺮي ‪ :‬ﻃﺒﻴﻌﻲ )ﺑﻴﺸﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬واﺣﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ( و ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ )ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎ (‬
‫‪ - 2‬ﺳﻄﻮح ﺳﺒﺰ ‪:‬‬

‫ﺷﻬﺮي ‪ :‬ﺳﻄﻮح ﺳﺒﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺟﺎده ي‪ ،‬ﭼﻤﻦ ﺳﭙﻮرﺗﻲ‬

‫ﻏﻴﺮ ﺷﻬﺮي ‪ :‬ﻃﺒﻴﻌﻲ ) ﻣﺮاﺗﻊ ‪ ،‬ﭼﻤﻨﺰار (‪ ،‬ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ) ﻣﺮاﺗﻊ ‪ ،‬ﻣﺰارع (‬
‫ﺳﺒﻚ ﻫﺎي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫‪ 1‬ﻣﺪرن ‪modern‬‬
‫‪ -2‬رﺳﻤﻲ‬
‫‪ -3‬ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ‬

‫‪99‬‬
 ‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻓﺮاﻧﺴﻮي‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎ در ﺟﻤﻊ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ و از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻋﻤﺪه اﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان‬
‫از ﺗﻨﺎﻇﺮ و ﻧﻈﻢ در اﺷﻜﺎل ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ و ﻛﻞ ﺑﺎغ ﻧﺎﻣﺒﺮد‪.‬‬

‫‪100‬‬
 ‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ‪:‬‬
‫در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف زﻳﺎدي در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻫﻤـﺎن ﮔﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ ﻫﺴـﺖ ‪،‬‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻤﺎل و زﻳﺒﺎﺋﻲ را اﻟﻘﺎء ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺷﻜﺎل و اﺑﻌﺎد ﺳﻨﮓ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻤﺎدﻳﻦ و ﻣﺸﺨﺼـﻲ‬
‫دارد‪ .‬ﺳﻨﮓ ﺑﺰرگ ﻧﺸﺎن ﻛﻮه اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﺗﻴﺰ و ﺳﺮﻛﺶ ﻧﺸﺎن آﺗﺶ و ﺳـﻨﮓ ﻫـﺎي ﺻـﻴﻘﻠﻲ ﻧﻤـﺎدي از‬
‫آب‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﻫﺎ ﺑﺎﻏﺴﺎزي ﻏﺮﺑﻲ ﻓﻮﺗﻮﻛـﺎﭘﻲ ﺑـﺎغ اﺳـﺖ ﻧـﻪ اﺻـﻞ آن‪ .‬و اﻳـﻦ روش و ﺷـﻴﻮه ﺑﺎﻏـﺪاري و‬
‫ﺑﺎﻏﺴﺎزي رادر ﺷﺄن اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﻧﻤﻲ داﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﻠﻴﺪي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه ﻫﺎ ‪ ،‬آب ‪ ،‬ﺳﺒﺰه و ﮔﻴﺎه‪.‬‬

‫ﺳﺒﻚ ﻣﺪرن ‪:‬‬

‫‪101‬‬
‫دادن ﻧﺎم ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎي اﻣﺮوزي ﻛﻤﻲ ﺗﺄﻣﻞ ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ و اﺻﻠﻲ ﺑﺎغ و ﭘﺎرك در اﻣـﺮوز و‬
‫دﻳﺮوز آب و ﮔﻴﺎه و ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك ﺑﻮده اﻧﺪ و اﮔﺮ اﺧﺘﻼﻓﻲ در ﻃﺮح ﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻗﺪﻳﻢ را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺑﻨﺎم ﻣﺪرن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺗﻀﺎد و ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ رﻧﮕﻬﺎ ﭘﺪﻳﺪه اي‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﺮوز و دﻳﺮوز ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﺸﻒ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ اﻣـﺮوز ﻧـﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮده اﻧﺪ‪ ) .‬ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻮدن رﻧﮓ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي از اول در ﭼﺮﺧﻪ رﻧﮓ ﻣﻮﺟﻮد ﺑـﻮده اﻣـﺎ ﻛﺸـﻒ آن ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﻃﺮاﺣﺎن ﻣﺪرن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪(.‬‬

‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺑﺎﻣﻲ ‪:‬‬

‫ﺑﺎم ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎران و ﺑﺮف و ﻧﮕﻬـﺪاري ﻟـﻮازم ﻣﻴﺨـﺎﻧﻴﻜﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳـﺰي ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎمﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را از ﻫﺪر روي ﮔﺮﻣﺎ و ﻛﺜﻴﻒ ﺷﺪن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎم ﻫﺎي ﺗﺨﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﻏﻨﺎي ارزش زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻔﺎﮔﺮ ﻧﻘﺸـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮه اي از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﻈﺮﺳﺎزي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺎره ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺎي ﺑﺎﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﺪه اﺻﻠﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺣﻲ ﻣﻨﺼﻮب ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻛﺪاﻣﻴﻦ دوره ﺑﺎزﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﺳﻮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﭼﻨـﻴﻦ ﻃﺮﺣـﻲ از ﻛﺠـﺎ ﻧﺎﺷـﻲ ﺷـﺪه‪،‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎم ﺳﺒﺰ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ ﻛﻪ ﻃﺮح ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺮروي ﺳﺎزه ﺑﺎم اﺟـﺮا ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺑـﺎم ﺳـﺒﺰ در واﻗـﻊ‬

‫‪102‬‬
‫ﺑﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ آن ﻧﺒﺎﺗﺎت رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻮع ﮔﻴﺎﻫﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺑﺎم ﭘﻮﺷﻴﺪه از‬
‫ﭼﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺗﺎ ﺑﺎغ ﺑﺎﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳـﺒﺰﭘﻮش‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺎم ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻗﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺸﻦ و ﺑﻲروح ﻣﺤـﻴﻂ ﭘﺸـﺖ ﺑـﺎم‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻤ‪Ĥ‬ﺑﻲ و ﺑﻲ آﺑﻲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻳﺦزدﮔﻲ‪ ،‬ﻧﺴـﻴﻢ درﻳـﺎ و ﺧﺸـﻜﻲ و ﻏﻴـﺮه ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻧـﻮع‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع آب و ﻫﻮا و ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎم ﺳﺒﺰ ﻳﺎ ﺑﺎغ ﭘﺸـﺖ ﺑـﺎم‪ ،‬اوج‬
‫ﺗﻠﻔﻴﻖ اﺟﺮا ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺖ‪ .‬دﺗﺎﻳﻞ ﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻣﻲ ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎم ﻫﺎي ﻣﻌﻤـﻮل ﻧﺪاﺷـﺘﻪ و ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﻋﺎﻳﻖ رﻃﻮﺑﺘﻲ‪/‬ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺿﺪ آب‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و درزﭘﻮش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﻛﻨﺎرآن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻋﻨﺎﺻـﺮي‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﮕﻬـﺪاري‪/‬زﻫﻜﺸـﻲ رﻃﻮﺑـﺖ و اﺳـﺒﺎب ﻧﮕﻬـﺪاري ﻧﺒﺎﺗـﺎت )ﻣﻄـﺎﺑﻖ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد( را در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺒﺰ در ﺑﺎم‪/‬ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ و اﻳﺎﻻت آﻣﺮﻳﻜﺎ رﺷﺪ ﭼﺸـﻤﮕﻴﺮي‬
‫داﺷﺘﻪ ﻛﻪ دﻻﻳﻞ ﻋﻤﺪه آن ﻋﻼوه از ﻣﺒﺤﺚ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﻤﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺳـﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑـﻪ ﻋـﻮاﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ﻋـﺎﻳﻖ‬
‫ﺳﺎزي )ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺘﻲ و ﺻﻮﺗﻲ( ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻀﺎي ﻣﺮده ﺑﺎم در ﺟﻬﺖ ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎي دﻟﭙﺬﻳﺮ‬
‫و ﺧﻠﻖ ﺳﻄﻮح ﭼﺸﻢ ﻧﻮاز در ﻧﻤﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﻲﻫـﺎي ﺟـﻮي و‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ اﻛﺴﻴﮋن ﻫﻮا و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷـﻬﺮداران در ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺑـﺎم ﺳـﺒﺰ ﭘﺘﺎﻧﺴـﻴﻞ ﻫـﺎي ﻛـﺎرﺑﺮدي‬
‫زﻳﺎدي ﻧﻬﻔﺘﻪ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬از ﻣﻴﺰان ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻣﺼـﺮف اﻧـﺮژي ﻛﺎﺳـﺘﻪ و ﺑـﻪ ﻛـﺎراﻳﻲ ﻣﻔﻴـﺪ‬
‫‪103‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲ اﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻣﻬﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﭘـﺮوژه در ﺳـﺎﻳﺖ اﻓـﺰوده و ﻣﻜـﺎن ﻫـﺎي‬
‫ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﺟﺘﻤﺎع درون ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي و ﮔﺮدش در ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎم ﻫـﺎي‬
‫ﺳﺒﺰ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاري و ﻛﻨﺘﺮل وزن ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎران و ﺑﺮف‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻌﺒﻴـﻪ ﺷـﺪه ﭘﻴـﺎده و دﻳﮕـﺮ ﻣـﻮارد را ﻓﺮاﺗـﺮ از‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎم دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه دو ﻣﺸﺨﺼﻪ را ﺑﺮاي ﺑﺎغ ﺑﺎم ﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺑﺎم ﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﻓﺸﺮده‪ ،‬و ﺑﺎم ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده و وﺳﻴﻊ‪ .‬ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻫﺮﻳـﻚ از اﻳـﻦ ﻣﺸﺨﺼـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎغ ﺑﺎم‪ ،‬ﺗﻨﻮع ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ و ﻣﻴﺰان ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري آن ﺑﺴﺘﮕﻲ‬
‫دارد‪.‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬

‫‪ -1‬ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ‬
‫‪ -2‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻋﻲ‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ‪:‬‬

‫زﻣﻴﻦ‬
‫آب‬

‫‪104‬‬
 ‫ﻧﺒﺎﺗﺎت‬
‫ﻧﻮر‬
‫ﻓﻀﺎ‬

‫زﻣﻴﻦ ‪:‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺷﻜﻞ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﻠﻲ ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻫﻤﭽﻮن ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺧﺎك‪ ،‬ﺷﻴﺐ و اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ آﺑﻴﺎري و ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﻧﻴﺰ اﻫﻤﻴﺖ دارﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ اﺻﻠﻲ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ در زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫـﺎي آن زﻳـﺎد ﺑﭽﺸـﻢ‬
‫ﻣﻲ ﺧﻮرد ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺣﺮﻛﺖ آب در ﻣﻴﺎن ﺑﺎغ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آب ‪:‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ آب و اﻫﻤﻴﺖ آﻧﺮا ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ ﭼـﻮن ﻫﺮﭼـﻪ ﺑﮕﻮﻳـﺪ و ﺑﻨﻮﻳﺴـﺪ از‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮب درك ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ آب ﭼﻴﺴﺖ و اﻫﻤﻴﺖ آن در ﻛﺠﺎﺳﺖ ؟‬
‫آب ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻋﻨﺼﺮي در ﻣﻴﺎن ﻓﻀﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮي در ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدن ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺣﺎﻟـﺖ و روح ﻓﻀـﺎ‬
‫دارد ‪ .‬آب راﻛﺪ ﻳﺎ آب ‪ static‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ درﻳﺎﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻛﺜﺮت از ﻓﻀـﺎ را ﺑـﻪ وﺣـﺪت‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ وﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮي ﺳﺎﻛﺖ و آرام و ﻧﻮازش دﻫﻨﺪه‪ ،‬اﺛﺮي آرام ﺑﺨﺶ در اﻧﺴﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﻴﺎورد و اﻓﻜﺎر را‬
‫ﺑﺴﻮي راه و روﺷﻲ آرام و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﻮق دﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ آب ﺑﻪ ﺷﻜﻞ رودﺧﺎﻧﻪ و در ﺣﺎﻟـﺖ ﺣﺮﻛـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬
‫ﺧﻄﻲ را ﻣﻴﺴﺎزد ﻛﻪ ﻓﻀﺎ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺼﻮرت رﺷﺘﻪ اي ﺗﺴﻠﺴﻠﻲ ﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬آب در ﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻓﺮوﻣﻴﺮﻳﺰد ‪ ،‬ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه ﻣﻲ ﭼﻜﺪ ‪ ،‬ﻏﻞ ﻏﻞ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ ‪ ،‬ﻣـﻲ ﺗـﺮاود ‪ ،‬ﻣـﻮج ﻣﻴﺰﻧـﺪ ‪ ،‬ﻣﻴﺮﻳـﺰد و ﻣﻴﭙﺎﺷـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻴﮕﺬرد ‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﺶ و ﻫﻴﺠﺎن ﻣﻲ اﻓﺰاﻳﺪ ﮔﻮﻳﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ را زﻣﺰﻣﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آب ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﻮد در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ و ﻧﺎ ﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن در ﻟﺤﻈﻪ اي دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺎ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﻮد را ﻋﺮﺿﻪ و رﻳـﺘﻢ‬
‫زﻣﺎن را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻮر ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺳﺮو ﺻﺪا و ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﻫﻮا ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑـﻪ ﻓـﺮد آب در اﻟﻘـﺎي‬
‫وﻳﮋﮔﻲ و ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺴﻤﻲ در اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ آب ﻛﻨﺎﻳﻪ از ﻋﺪم ﺛﺒﺎت ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻧﺎ آرام اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪105‬‬
 ‫ﻧﺒﺎﺗﺎت ‪:‬‬
‫ﮔﻴﺎه‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮدي ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺎز ﻃﺮاح ﺑﻪ ﮔﻴﺎه در اﻫﺪاف ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮح ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻳﻲ از ﮔﻴﺎه ﻳﺎ ﻧﺒﺎت‬
‫اﺣﺘﻴﺎج دارد‪ ،‬ﻃﺮاح ﻫﻤﺎن ﺻﻔﺖ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬و ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮاﻗﻊ اﻟﺰاﻣﺎً ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺻﻔﺖ از ﮔﻴﺎه را‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ درﻳﻦ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺻﻔﺖ در درﺟﻪ اول اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺮار دارد و ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻳﮕـﺮ در درﺟـﺎت‬
‫ﺑﻌﺪي ﺧﺎدم و ﻣﻜﻤﻞ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻃﺮاح آﻧﻬﺎ را در ﺗﺮﻛﻴﺐ وارد ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻋﻢ از اﻳﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ ‪ ،‬ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ‪ ،‬ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪه درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ ،‬زﻳﺒـﺎﻳﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺎه ‪ ،‬رﻧﮓ ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ و اﻧﺪازه ﮔﻴﺎه و دﻫﻬﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻃﺮاح در ﻃﺮح‬
‫ﺑﺎغ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﮔﻴﺎه ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﻓﻄﺮﺗﺎً‪ ،‬در اوﻟﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮوي زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ رﻧﮓ ﺣﺮف اول را در زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻣﻴﺰﻧﺪ و ﻧـﻪ ﺷـﻜﻞ و ﻧـﻪ اﻧـﺪازه و ﻧـﻪ‬
‫ﺑﺎﻓﺖ ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻧﮓ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻴﻨﻲ زﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم و ﻟﻄﻴﻒ و‬
‫رﻧﮓ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي دل ﻓﺮﻳﺐ و در ﻫﻢ رﻓﺘﻪ زﻣﺎﻧﻲ زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪازه ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ آن ﻧﻤـﺎي زﻳﺒـﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎغ را ﭘﻨﻬﺎن و از ورود ﻫﻮاي ﺗﻤﻴﺰ و ﻧﻮر آﻓﺘﺎب ﺑﻪ داﺧﻞ اﻃﺎﻗﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪106‬‬
 ‫ﮔﻴﺎه ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻌﻤﺎري ﻃﺮح ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ ،‬ﺳﻔﺘﻲ و ﺳﺨﺘﻲ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﭼﻤﻦ ﺑﺎ دﻳﻮار ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ وﻟﻲ ﻫـﺮ دو در ﻳـﻚ‬
‫ﺻﻔﺖ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺴﺘﻨﺪ و آن اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ دو داراي ﺣﺪ و ﻣﺮز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﺧﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻮار ﻳﻚ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛـﻪ از‬
‫ﻋﻤﻮد ﺑﻮدن ﺧﻮد ﺣﺮف ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺠﻤﻲ را ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬دﻳﺪ ﭼﺸﻢ در زﻣﺴﺘﺎن از درﺧﺖ ﺧﺸﻚ ﻋﺒﻮر‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﺣﻮزه دﻳﺪ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻓﻀﺎ را وﺳﻴﻊ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳـﺒﺰ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫وﺟﻮد ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭘﺮ ﭘﺸﺖ در ﭼﻬﺎر ﻓﺼـﻞ ﺳـﺎل ﺑﻌـﺪ ﻋﻤـﻮدي را ﻋﺮﺿـﻪ ﻣﻴﺪارﻧـﺪ و ﻓﻀـﺎ را ﻣﺤـﺪود و ﺗﻨـﮓ و‬
‫ﺗﺎرﻳﻚ ﺟﻠﻮه ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ازﻳﻦ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺣﺠﻢ و ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻌﻤﺎري ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺎج درﺧﺘﺎن در‬
‫ﺑﺎﻻي در ﻫﻢ ﺑﺮوﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﺳﻘﻒ و ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺴﺘﻪ را ﻋﺮﺿﻪ و دﻳﺪﻫﻮاﻳﻲ را ﻣﺴﺪود ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻛﺎﺷﺖ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 3‬ﻣﺘﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 9‬ﻣﺘﺮ از ﻧﻈﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻣﻨﻈﺮ ﺳﺎزي ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻴﺸـﻮد‪ .‬ﻓﻀـﺎي‬
‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪه از ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع درﺧﺘﺎن ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬـﺎ و ﺟﻬـﺖ دﻳـﺪ ﻧـﺎﻇﺮ دارد ﻛـﻪ اﺻـﻮﻻً در ﺳـﻪ‬
‫ﻣﺤﻮر )اﻓﻘﻲ ‪ ،‬ﻋﻤﻮدي و ﺳﻘﻔﻲ( ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻴﺨﻮرد‪.‬‬

‫‪107‬‬
 ‫ﻧﻮر‪:‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون ﻳﺎ ﺣﻴﺎط ﺟﺰﺋﻲ از ﻣﻨﺰل ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺎ ﺑﺮق و روﺷﻨﺎﻳﻲ را در داﺧـﻞ ﻣﻨـﺰل در‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﺎره اﻧﺪﻳﺸﻲ ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻓـﻮق اﻟﻌـﺎده زﻳـﺎد ﺻـﻨﻌﺖ ﺑـﺮق و ﺳـﺎﺧﺖ‬
‫اﻧﻮاع ﻟﻮازم ﺑﺮﻗﻲ ﺑﺮاي روﺷﻨﺎﺋﻲ و ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻫﺎي ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻧﻮز ﭘﺮدازي ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﺸـﻜﻞ روﺷـﻨﺎﻳﻲ ﺑـﺎغ را‬
‫ﺣﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﺑﺘﻜﺎرات و ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻫﺎي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورده اﻧﺪ ﻛﻪ واﻗﻌﺎً اﻧﺴﺎن را ﻣﺘﺤﻴﺮ ﻣﻴﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺎغ ﻣﺜﻞ دروازه ورودي ‪ ،‬ﺟﺎده ﻫﺎ ‪ ،‬ﺣﻮﺿﻬﺎ ‪ ،‬آﺑﺸـﺎر ﻫـﺎ ‪ ،‬ﻓـﻮاره ﻫـﺎ ‪ ،‬ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﻫـﺎ ‪ ،‬ﻣﺤـﻞ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ و دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻜﺎﻧﺎت روﺷﻨﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﺎغ ﺑﺮاي ﺣﺎﻻت اﺿﻄﺮاري ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻧﻮر اﻓﮕﻦ ﻫﺎي ﻗﻮي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﺮق روي ﺳﻪ ﻣﺤﻮر اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻴﭽﺮﺧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻃﻮﺑﺖ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎ ﻣﺴﺎﻋﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﺣﺮﻛـﺖ ﻣﺎﺷـﻴﻦ آﻻت ‪ ،‬ﺑـﺎﻻرﻓﺘﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن از درﺧﺘـﺎن‬
‫ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ و دﻫﻬﺎ ﻋﺎﻣﻞ دﻳﮕﺮ اﻳﺠﺎب ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻳﻤﻨﻲ را ﺑﻤﺮاﺗﺐ از داﺧﻞ ﻣﻨﺰل رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎزي ﻧﻮر ﺑﺎ ﺑﺮﮔﻬﺎ و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﺎن و ﻣﺸﺎﻫﺪه رﻗﺺ ﺑﺮﮔﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮر در ﭘﺸـﺖ آﻧﻬﺎﺳـﺖ و آب‬
‫ﺣﻮض و آﺑﺸﺎر وﻏﻴﺮه ﻫﻨﺮ ﺧﺎﺻﻲ را ﻃﻠﺐ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺨﺶ اﻳﻤﻨﻲ را در آﻧﻬﺎ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫‪108‬‬
‫‪ -3‬اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺧﺼﻮﺻﺎ زوج ﻫﺎي ﺟﻮان و ﻛﻬﻨﺴـﺎﻻن ﻧﻮرﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ را‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺟﻤﻊ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻛﻬﻨﺴﺎﻻن ﻧﻮر زﻳﺎدﺗﺮ وﻧﻮ ﺟﻮاﻧﺎن ﻧﻮر ﻛﻤﺘﺮ را ﺧﻮاﻫﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻀﺎء ‪:‬‬
‫آﺧﺮﻳﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ‪ ،‬ﻓﻀـﺎي ﻣﻌﻤﺎراﻧـﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اراﺋـﻪ ﺗﻌﺮﻳﻔـﻲ از‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻫﺮو آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ﻧﻈﻢ ﻣﻌﻤﺎراﻧﻪ ﺧﻮد در ﻣﻲ آورد و ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎي‬
‫داﺧﻞ و ﺑﻴﺮون ﺑﺎغ را ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻃﺮاح ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ ﻛـﻪ ﭼـﻪ ﻓﻀـﺎﻳﻲ ﺑﻌـﺪ از ﺑﻠـﻮغ‬
‫درﺧﺘﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ وي اﺳﺖ و ﭼﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﺣﺠﻤﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه دارد؟‬
‫آﻳﺎ ﻛﺪام ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ‪ ،‬اﻣﻦ و ﻳﺎ ﻛﺪام ﻓﻀﺎي آﻓﺘﺎﺑﻲ ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﻛﺪام‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ و ﭼﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﺟﻮاﺑﮕﻮي اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﻫﺎ اﺳﺖ ؟‬
‫ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ‪:‬‬
‫ﭼﻤﻦ ‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗﺎت ﭘﻮﺷﺸﻲ و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻌﻨﻮان اﻣﺘﺪاد ﺻﻔﺤﻪ ﻛـﻒ ﻋﻤـﻞ ﻣﻴﻜﻨﻨـﺪ و ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻓﻀـﺎ را‬
‫ﻣﺤﺼﻮر ﻧﻤﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻً ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه راﺑﻄﻪ و ﻧﺴﺒﺘﻲ دارد ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮرﺑﻮدن و ﺑﺎز و ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز ﺑـﻮدن را‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ اﮔﺮ ارﺗﻔﺎع درﺧﺘﺎن ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه از آن‪ 1/4 ،‬ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﺤﺼﻮر ﺑـﻮدن ﻋﻤـﻼً از‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺮود‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﻀﺎ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا‪ ،‬ﻧﻮر و دﻳﺪ ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪109‬‬
 ‫ﻓﻀﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻀﺎ از ﻳﻜﻄﺮف ﺑﺎز و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻧﻊ ﻋﻤﻮدي اﺳﺖ ‪ .‬در ﻃﺮف ﺑﺎز از ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺒﺎﺗﺎت‬
‫ﭘﻮﺷﺸﻲ و در ﻃﺮف ﺑﺴﺘﻪ از درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و درﺧﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻃـﺮح ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻣﻜﺎﻧﻬـﺎﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ و ﺗﺮاس ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬درﻓﻀﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ارﺗﻔﺎع ﺟﺴﻢ و ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ‪1/3‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ ‪:‬‬

‫درﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﻫﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﺳﺮي آﻧﻬﺎ ﻣﺴﺪود و ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻮدي ﻃﺮﻓﻴﻦ ﭘﺲ از ﺑﻠﻮغ ﺑـﺎز ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬اﻫﻤﻴـﺖ ﻓﻀـﺎﻳﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺷﺎن ﺑﺮ ﻧﻮر و ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻣﻲ اﻧﺪازﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ آﻧﻬﺎ از ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫دور ﻓﻀﺎ ﻣﺤﺼﻮر و از ﻧﺰدﻳﻚ ﻓﻀﺎ ﺑﺎز اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﻟﺒﻪ ﺗﻨﻪ آﻧﻬﺎ دﻻﻟﺖ ﺑـﺮ وﺟـﻮد ﻓﻀـﺎ ﻣﻴﻜﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻓﻀـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻘﻒ و ﺳﺘﻮن ﻓﺎﻗﺪ دﻳﻮار ‪ ،‬ﻓﻀﺎ را ﺑﺎز ﺟﻠﻮه ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻨﻔـﺬ دار ﺑـﺎﻻي ﺳـﺮ ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً ﻣﻨﻔـﺬﻫﺎي ﻛـﻪ‬

‫‪110‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﻳﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﮔﺬراﻧﺪن ﻧﻮر و اﻧـﺪاﺧﺘﻦ آن‬
‫ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﻛﻒ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻮدي زﻳﺮﻳﻦ ﺟﻠﻮه ﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﻧﻮر ازﻳﻦ ﻣﻨﻔﺬﻫﺎ ﺧﻄﻲ ﻧﻮر از ﻣﻴﺎن ﻓﻀﺎ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و ﻧﻘﻮش ﻟﻜﻪ ﻟﻜﻪ اي را ﺑﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﻮﺟﻮد ﻣـﻲ‬
‫آورد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻮر از ﻣﻴﺎن ﺳﻮراﺧﻬﺎي ﺳﺎﻳﺒﺎن و از ﭘﺸﺖ ﺑﺮﮔﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎي زاوﻳﻪ و رﻳﺘﻢ دار ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه‬
‫و ﻧﻘﻮش ﻧﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻗﺼﺎﻧﻲ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺴﺎزد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﺮ ﻓﺼﻞ و دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪن زاوﻳـﻪ ﺗـﺎﺑﺶ آﻓﺘـﺎب و ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﺑﺮﮔﻬﺎ ﻣﻴﺰان ﻧﻮر وﺷﻜﻞ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎ ﺗﻐﻴﺮﻣﻴﻜﻨﻨﺪ و ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎي اﻧﺒﻮه ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﻪ ﺷﺎﺧﻪ در زﻣﺴـﺘﺎن‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻳﺒﺎن ﺑﺴﺘﻪ ‪:‬‬

‫از ﻧﮕﺎه ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ اﻃﺮاف آن ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ درﺧﺘﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻳـﺎ درﺧﺘﭽـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺎﻣﻼً اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ازﻳﻦ ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﺟﺪا ﺑﻮدن از ﻣﺤـﻴﻂ را ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪111‬‬
 ‫ﻓﻀﺎي ﻋﻤﻮدي ‪:‬‬
‫ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﺮاي ﻟﺬت ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درﺧﺘﺎن ﺑﻌﻨـﻮان درب و دﻳـﻮار و ﺗﻨـﮓ ﻛـﺮدن‬
‫ﻓﻀﺎ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﭽﺎﻟﻪ ﺷﺪن و ﮔﺮﻓﺘﮕـﻲ ﺧﺎﺻـﻲ ﻣﻴﺪﻫﻨـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ اي دﻟﮕﺸـﺎ و ﺑـﺎز در ﻃـﺮح‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺲ آزادي را اﻳﺠﺎد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاح ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و ﺗﺪاﺧﻠﻲ از ﺳﻪ ﻃﺮح ذﻛﺮ ﺷـﺪه )ﻋﻤـﻮدي ‪ ،‬اﻓﻘـﻲ و ﺳـﻘﻔﻲ ( ﺑـﺎ ﺑـﺎز‬
‫ﻛﺮدن و ﺑﺴﺘﻦ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻳﺎ ﻫﺮﺳﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﻀﺎ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﺑﻴﻨﻨﮕﺎن اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻧﺰول و ﺻﻌﻮد ﭘﻲ در ﭘﻲ در ﺣﺎل راﻧﻨﺪﮔﻲ در ﺗﭙﻪ ﻫﺎ ﺣﺪ اﻗﻞ ﺑﺮاي ﻳﻜﺒﺎر ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫ﻛﺮده اﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ را در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻫﻢ ﻣﻴﺘﻮان اﻳﺠﺎد ﻛﺮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﻌﻀـﻲ ﻣﻮاﻗـﻊ اﺛـﺮ‬
‫دو ﻋﻨﺼﺮ ﻃﺮح ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻴﺎه و ﭘﺴﺘﻲ و ﺑﻠﻨﺪي زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫`‬

‫‪ -‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺎغ ‪:‬‬

‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺎغ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻌﻴﻦ ﺷﺪه ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻜﺘﻌﺪاد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﺎم آﻧﺮا ذﻳﻼً ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬دروازه ﻫﺎ ‪Gate and Gateways‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺮزﻫﺎ ﻳﺎ اﺣﺎﻃﻪ ﻫﺎ ‪Boundaries‬‬
‫‪ -3‬راﻫﺮو ﻫﺎ ‪Pathways‬‬
‫‪ -4‬ﭘﺘﻪ زﻳﻨﻪ ﻫﺎ ‪Steps‬‬

‫‪112‬‬
 ‫‪ -5‬ﮔﻞ ﻫﺎ ‪Flowers‬‬
‫‪ -6‬ﺣﻮض ﻫﺎ ‪Pools‬‬
‫‪ -7‬آب ﻫﺎي اﻳﺴﺘﺎده )ﺑﺮﻛﻪ( ‪Ponds‬‬
‫‪ -8‬آﺑﺮو ﻫﺎ ‪Flowing Water‬‬
‫‪ -9‬ﻓﻮاره ﻫﺎ ‪Fountains‬‬
‫‪ -10‬آﺑﺸﺎر ﻫﺎ ‪Falling water‬‬
‫‪ -11‬ﻃﺎق ﻧﻤﺎ ﻫﺎ ‪Arches‬‬
‫‪ -12‬ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺎ ‪Pergolas‬‬
‫‪ -13‬ﺑﺎﻻ روﻧﺪه ﻫﺎ و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي دﻳﻮاري‬
‫‪ -14‬ﺗﺮاز ﻫﺎ ﻳﺎ ﺧﻄﻮط ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﻢ ارﺗﻔﺎع ‪Contours‬‬
‫‪ -15‬ﮔﻠﺪان ﻫﺎي ﺑﺰرگ ) ﮔﻞ ﺟﺎﻫﺎ ( ‪Containers‬‬
‫‪ -16‬ﭼﺮاغ ﻫﺎ ‪Lights‬‬
‫‪ Benches -17‬ﻳﺎ درازﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎ و ﭼﻮﻛﻲ ﻫﺎي راﺣﺘﻲ‬
‫‪ -18‬ﮔﺎز ﻫﺎ‬
‫‪ -19‬ﭘﻞ ﻫﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ‬
‫‪ -20‬ﻣﺒﻞ ‪Furniture‬‬
‫‪ -21‬ﻧﻘﺎط ﺗﻮﺟﻪ ‪Focal points‬‬
‫‪ -22‬ﺳﻨﮕﻬﺎ و ﺻﺨﺮه ﻫﺎ ‪Rocks‬‬
‫‪ -23‬ﺷﻜﻞ ﺳﺎزي ﻳﺎ ﮔﻴﺎه آراﻳﻲ ‪Topiary‬‬
‫‪ -24‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ ‪Sculptures‬‬

‫‪ -1‬دروزاه ﻫﺎ ‪:‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﺎ آن روﺑﺮو ﻣﻲ ﺷﻮد درب ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎغ و ﭘﺎرك اﺳﺖ و اﻳﺠﺎب ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛـﻪ از ﻫـﺮ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت دروﻧﻲ و ﺑﻘﻴﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﻳﺎ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ ﻫﻤﺨـﻮان ﺑـﺎ اﺳـﻠﻮب ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن دﻳـﻮار‪،‬‬

‫‪113‬‬
‫ﻛﺘﺎره ﻫﺎ وﺣﺘﻲ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ دروازه ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﺳﻠﻴﻘﻪ در ﺳﺎﺧﺖ دروازه ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎره ﻫﺎ و‬
‫دﻳﻮار ﻫﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺘﻲ ‪ ،‬و ﺣﺘـﻲ ﻣـﺬﻫﺒﻲ اﺳـﺖ و ﻃـﺮاح ﺧـﻮش ﺳـﻠﻴﻘﻪ آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﺟﻬﺎت‪ ،‬ﻃﺮح دروازه ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب و اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺮز ﻫﺎ و اﺣﺎﻃﻪ ﻫﺎ‪:‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻠﻤﻪ دﻳﻮار ﺑﺰﺑﺎن ﺟﺎري ﻣﻴﮕﺮدد ﺳﻄﺤﻲ ﺳﺨﺖ و ﺧﺸﻦ و ﻣﺎﻧﻌﻲ زﻣﺨﺖ در ذﻫﻦ ﻧﻘـﺶ ﻣـﻲ ﺑﻨـﺪد‪.‬‬
‫ﭼﻮﻧﻜﻪ دﻳﻮار ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ دﻳﻮار ﺿﺨﻴﻢ و ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺰان اﻣﻨﻴـﺖ را در آن ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﺣﺪس زد ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﻓﺰﻳﻜﻲ را ﺑﺮاي ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺎﻧﻮاده ﻃﺒﻖ ﺳﻨﺖ و رﺳﻮم و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ درﺧﺘﺎن از ﺣﻤﻠﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﺳﺮﻗﺖ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻴﻮه اﻛﺜﺮاً ﺑﺎﻏﻬﺎ داراي دﻳﻮار ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﺮ ﺳﺎزي و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ دﻳﻮار ﻣﻌﻨﻲ و ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎﺑﻖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫـﺪ و ﺣﻴـﻒ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬

‫‪114‬‬
‫ﺑﺎﻏﺪار ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻌﻲ ﺧﻮد را در ﭘﺮورش ﮔﻞ ﻫﺎي ﻟﻄﻴﻒ و زﻳﺒﺎ و ﻇﺮﻳﻒ ﺑﻜﺎر ﺑﺮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﺳﺮ‬
‫ﺑﺎ ﺟﺴﻤﻲ ﻋﻈﻴﻤﻲ و ﺳﺨﺖ و ﻣﺎﻧﻌﻲ زﻣﺨﺖ ﺑﻨﺎم دﻳﻮار در ﺟﻠﻮ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻣﺠﺴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﻻ ﺑﺮاي رد دﻳﻮار ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﻗﺒﻮل ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ زﻳﺒـﺎﺋﻲ آن ﺑﻨـﺎم ﺣﺼـﺎر ﻫـﺎي ﺳـﺒﺰ اﺳـﺖ ‪ .‬ﭼـﻮن‬
‫ﺣﺼﺎر ﻫﻢ ﻣﻌﻨﻲ دﻳﻮار را در ذﻫﻦ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺼﺎر ﻫﺎ در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬دﻳﻮار ﺑﻴﺪ ‪Hedges‬‬
‫‪ -2‬ﻛﺘﺎره ﻫﺎ ‪Fences‬‬
‫‪ -3‬دﻳﻮار ﻫﺎ ‪walls‬‬

‫‪115‬‬
 ‫‪ -3‬راﻫﺮو ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاء ﻃﺮح ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻄﻮط ارﺗﺒﺎﻃﻲ وﻳﺎ راﻫﺮوﻫﺎ ﺑﻪ ﻫـﻢ ﭘﻴﻮﻧـﺪ داده‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻳﻚ راﻫﺮو ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺤﻴﻄـﻲ اﺳـﺖ ‪ .‬ﭼﻤـﻦ و ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﭘﻮﺷﺸـﻲ‬
‫‪116‬‬
‫ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﺨﻮد را ﺑﺎ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺎﻓﺖ ﺟﺒﺮان ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮي ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي وارد‬
‫ﺑﺨﻮد را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪.‬‬
‫راﻫﺮو ﻫﺎ ﺑﻪ دوﻧﻮع اﻧﺪ‪:‬‬
‫رﺳﻤﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ‬

‫‪ -a‬ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎﺋﻲ‪:‬‬
‫ﺑﺎرز ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ راﻫﺮو ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﺟﻬﺖ اﺳﺖ‪ .‬درﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎي ﻣﺴـﻜﻮﻧﻲ ﺑـﺮاي ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫ﺷﺪن ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺧﻄﻮﻃﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳﺪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﻮاد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﻮﺑﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬زاوﻳﻪ و اﻧﺤﻨﺎ و ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ در راﻫﺮوﻫﺎ در اﻳﺠـﺎد اﺣﺴﺎﺳـﺎت‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ ﻫﺎي ﺗﻨﺪ ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻬﻤﻲ را در ذﻫﻦ ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺧﻂ راﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﻪ رﺳﻤﻲ‬
‫و وﻗﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮاح ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع و ﺧﺘﻢ راﻫﺮو را ﺑﺪاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﺷﻜﻞ ﻃﺮح ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -b‬آراﻣﺶ‪:‬‬
‫‪117‬‬
‫راﻫﺮو ﻫﺎ ﺑﺪون ﺟﻬﺖ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ ﺣﺎﻟﺖ آراﻣﺶ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ رﻫﮕﺬر ﻣﻴﺒﺨﺸﻨﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺎﺑﺮي‬
‫ﺑﻄﻮر ﻧﺎﺧﻮد آﮔﺎه ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻴﺘﻮان ﺗﻮﻗﻒ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -c‬ﻣﻘﻴﺎس‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻛﺎرﻛﺮد ﻫﺎي راﻫﺮو‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻘﻴﺎس از آن اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺎﻓـﺖ و اﻧـﺪازه و ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫واﺣﺪ ﻫﺎي ﻣﻮاد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻜﺎررﻓﺘﻪ ﻫﻤﮕﻲ در ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻘﻴﺎس ﺗﻠﻘﻴﻨﻲ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪118‬‬
 ‫‪ -d‬وﺣﺪت ﺑﺨﺸﻲ‪:‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻳﻚ ﻃﺮح اﻋﻢ از ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ در رﻧﮓ ‪ ،‬اﻧﺪازه ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺪم ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در راﻫـﺮو‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ و اﺗﺤﺎد ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻤﻮد‪.‬اﻳﻦ وﺣﺪت ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑـﻪ اوج ﺧـﻮد ﻣـﻲ رﺳـﺪ ﻛـﻪ ﻃـﺮح راﻫـﺮو‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﺧﺎﺻﻲ از ﻧﻈﺮ ﺷﻜﻞ و رﻧﮓ داﺷﺘﻪ و در ﻧﻮع ﺧﻮد ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -e‬ﻗﺮار ﮔﺎه‪:‬‬
‫راﻫﺮوﻫﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺤﻮﻃﻪ اﺟﺘﻤﺎع ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ‪ ،‬ﺳﻄﻮﺣﻲ ﺑﺮاي ﻗـﺮار دادن ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﻫـﺎ و ﻳـﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ را دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ درﻳﻦ راﺑﻄﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔـﺬرﮔﺎه ﺑﻌﻨـﻮان زﻣﻴﻨـﻪ اي ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺠﺴﻤﻪ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﺷﻲ اي دﻳﮕﺮ در آن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺧﻮد ﺑـﺎ ﻳـﻚ رﻧـﮓ و ﺷـﻜﻞ ﭼﺸـﻤﮕﻴﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﮔﺮدد و ﻣﺠﺴﻤﻪ را از ﻳﺎد ﺑﺒﺮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در آن ﻧﻘﻄـﻪ ﻛـﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻏﺬ ﺳﻔﻴﺪ ﻧﻨﻮﺷـﺘﻪ اي ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﻛـﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﻄﺮ ﻫـﺎ در آن ﺟـﺎ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﺧﻮد داراي ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻈﺮﻫﺎ و ﺗﻮﺟﻬﺎت ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﻘﺶ ﻫﺎ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪119‬‬
 ‫‪ -f‬ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي راﻫﺮو ﻫﺎ‪:‬‬
‫راﻫﺮو ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻴﺎه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺑﻘﻴﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺮح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴـﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻋـﻮارض‬
‫زﻣﻴﻦ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان و اﻧﻮاع ﻧﺰوﻻت آﺳﻤﺎﻧﻲ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وارده ﺑـﺮ آن و ﺑﻄـﻮر ﻛﻠـﻲ ﻧـﻮع اﺳـﺘﻔﺎده و ﻛـﺎرﺑﺮد و‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺼﺎدي ﻃﺮح ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮح ﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع و ﻣﺘﻌﺪد در راﻫﺮو و ﻳـﺎ ﻳـﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ‬
‫راﻫﺮوي از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻈﺮ ﺳﺎزي ﺑﺎﻋﺚ ﻫﺮج و ﻣﺮج ﻣﻴﮕﺮدد ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﻨـﺪه و در ﻫـﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻳـﻚ‬
‫ﻃﺮح ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺮ ﺑﻘﻴﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﺎﻟﺒﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم ﻫﺪف ﻫﻨﺮ ﺟﻠـﺐ و ﺣﻔـﻆ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آن ﺑﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎﺧﺘﻦ ذﻫﻦ ﺑﻪ ﺧﻮد و اﻳﺠﺎد ﺑﺎزﺗﺎب ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﻫﻨـﺮ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻜﺎﻟﻤـﻪ اي‬
‫دوﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺎذﻫﻦ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﻴﺎورد و ﻻزﻣﻪ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ دو ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﺎﻇﺮ و ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه در ﻃـﺮح‬
‫ﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪120‬‬
 ‫‪ -4‬ﭘﻠﻜﺎن و زﻳﻨﻪ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از زﻳﻨﻪ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺒﺪار ﺟﻬﺖ اﺗﺼﺎل از ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺤﻲ دﻳﮕﺮ ﺑـﻮده و اﮔـﺮ ﺷـﻴﺐ‬
‫ﺗﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ زﻳﻨﻪ ﻗﻄﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬درﺧﺘﺎن و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ اﺻﻮﻻ ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮدي را ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺪارﻧـﺪ‬
‫اﻣﺎ زﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﺧﻄﻮط و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط اﻓﻘﻲ ﺧﻮد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻘـﺎط ﻛـﺎﻧﻮﻧﻲ و زﻳﺒـﺎي ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن اﻧﺴﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ از زﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺎﻣﻬﺎ و ﺑـﺮاي ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﻟﻐـﺰش‪،‬‬
‫ﺑﺎﻓﺖ و ﻓﺮم زﻳﻨﻪ ﻫﺎ و زﻳﺒﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﺬراﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﺧﺖ زﻳﻨـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮام ﺑﺎ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺷﻮد‪ .‬از اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي دﻳﮕـﺮ زﻳﻨـﻪ ﻧﺸﺴـﺘﻦ روي آﻧﻬـﺎ ﭘـﺲ از ﻳـﻚ راه‬
‫ﭘﻴﻤﺎﺋﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﺳﻄﺢ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻮﻻً ﻣﺮدم از راه رﻓﺘﻦ و ﺳـﺨﻦ زدن و ﺣﺮﻛـﺎت اﻧﺴـﺎﻧﻬﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ در ﭘﺎرك ﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻟﺬت ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ روي زﻳﻨﻪ ﻫﺎ و ﺗﻤﺎﺷﺎي اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻟﺬت ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻠﻜﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻳﻮار و ﻃﺮح ﻛﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎغ از ﻧﻈﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷـﺘﻪ‬
‫وﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪121‬‬
 ‫ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺐ دار ‪:Ramp‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل از ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺪون زﻳﻨﻪ از ﻣﺰاﻳﺎي آن اﻳﻨﻜـﻪ ﻣـﺮدم در‬
‫راه رﻓﺘﻦ آزاد ﺑﻮده و ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻣﻮاﻇﺐ ﻃﻮل ﮔﺎم ﻫﺎ و ارﺗﻔﺎع و ﻛﻒ زﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺠﺎي آن ﺑﺎ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ اﻃﺮاف و ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻟﺬت ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ .‬از ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﮕـﺮ آن اﻣﻜـﺎن اﺳـﺘﻔﺎده از ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧـﺪار در آن‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬از ﻣﻌﺎﻳﺐ آن اﻳﻨﻜﻪ در زﻣﺴﺘﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮف ﺑﺎري اﻣﻜﺎن ﻟﻐﺰﻳﺪن در آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﮔﻞ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﻠﻬﺎ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﻤﺪه زﻳﺒﺎﺋﻲ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﻠﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻛـﻪ در ﻓـﺮم و‬
‫رﻧﮓ ﺷﺎخ و ﺑﺮگ و ﮔﻞ آﻧﻬﺎ در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد دارد و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻛﺴﻴﮋن ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﻲ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺪﻳﻞ دﻣﺎ ‪ ،‬ﺗﻌﺪﻳﻞ رﻃﻮﺑﺖ ‪ ،‬ﺟـﺬب ﺻـﺪا و ﻏﻴـﺮه اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸـﻮﻧﺪ‪.‬ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴـﺎت ﻛـﻪ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻋﻠﻤﺎﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﮔﻠﻬﺎ ﺑﺮاي ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪن ﻗﺪرﺗﻬﺎ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮد اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬و راز اﻳـﻦ‬
‫ﻛﺎر در رﻧﮓ ﮔﻞ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪122‬‬
 ‫‪ -6‬ﺣﻮض ﻫﺎ ‪:‬‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻮض ﭼﻪ ﺷﻜﻠﻲ از اﺷﻜﺎل ﻫﻨﺪﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﻲ آن ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫روان ﺑﻮدن آب ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻜﻞ ﺣﻮض در آن ﺟﺎ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬اﻣﺎ در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻛﺎر ﻛﺮدن اﺷـﻜﺎل ﻫﻨﺪﺳـﻲ داراي‬
‫ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﻓﺮاوان و ﺳﺨﺖ و ﺗﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ آن ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن اﻟﻘﺎ ﺷﻮد ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻮض اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ذﻫﻨﻲ و ﺑﺼﺮي ﺣﺎﻟﺖ آرام ﺑﺨﺶ دارد و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻇـﺎﻫﺮ آرام و‬
‫ﺳﺎﻛﻦ آن اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻞ وا ﻣﻴﺪارد اﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻧﺴﻴﻤﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺼﺮي آن در ﻫﻢ ﻣﻴﺮﻳﺰد و ﺳﺮوﺻـﺪاي‬
‫ﻣﺰاﺣﻢ ﺑﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﻛﺖ و آرام آن ﭼﻴﺮه ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻬﻢ آب اﺳﺘﻔﺎده آن ﺑﻌﻨﻮان آﺋﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺑـﺎز‬
‫ﺗﺎﺑﻨﺪه و اﻧﻌﻜﺎس دﻫﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪123‬‬
 ‫‪ -7‬آب ﻫﺎي اﻳﺴﺘﺎده )ﺑﺮﻛﻪ( ‪:‬‬
‫ﺣﻮض ﻫﺎ و ﺑﺮﻛﻪ ﻫﺎ ﻇﺮوف آب ﺳﺎﻛﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻮض ﻫﺎ ﻣﻌﻤﺎراﻧﻪ و ﺑﺮﻛﻪ ﻫﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﻛﻪ ﻫـﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎً ﻧﻤﺎدي از روح روﺳﺘﺎﺋﻲ و دﻫﻘﺎﻧﻲ ﻣﺤﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻛﻪ ﻫﺎ آﺑﻬﺎي راﻛﺪي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺧﻄﻮﻃﻲ ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺘﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ ﺑﺼﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -8‬آﺑﺮو ﻫﺎ )ﺟﻮﻳﺒﺎر ﻫﺎ ( ‪:‬‬

‫آﺑﺮو ﻫﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻄﻲ آب ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ و ﻋﺪم ﺗﻤﺮﻛﺰ را ﺑﻴﺎن ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﻜﻞ و ﺷﻴﺐ آﺑﺮو ﻛﻪ ﺻﺎف و‬
‫ﻧﺎﻫﻤﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻧﻴﺰ ﺻﺎف و ﻳﺎ آﺷﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻣﻮاﻧﻌﻲ ﺑﺮ ﺳـﺮ ﺟﺮﻳـﺎن آب وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ آن ﺿﺮﺑﻪ زده و آﺷﻔﺘﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺳﻄﺢ آن ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ و ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ آن ﻣـﻲ اﻓﺰاﻳـﺪ ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ‬
‫آﺑﺮو در ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﺷﻮد ﺑﺮ ﺳﺮﻋﺖ و آﺷﻔﺘﮕﻲ ﺳﻄﺢ آن اﻓﺰوده ﻣﻴﮕﺮدد و ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ آن ﺻـﺪاي ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -9‬ﻓﻮاره ﻫﺎ ‪:‬‬
‫ﻓﻮاره ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﺧﺮوج آب از ﻣﻨﺒﻊ اﺳﺖ ‪ ،‬اﮔـﺮ ﺣﺠـﻢ ﻧﺴـﺒﺘﺎ زﻳـﺎدي از آب ﺑـﺎ ﻓﺸـﺎر زﻳـﺎد از ﺳـﻮراخ ﻧﺴـﺒﺘﺎً‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب زﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﻮاره ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺧـﺎص‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت در ﻣﺤﻞ ﺑﺮ ﺧﻮرد‪ ،‬ﻣﺤﻮر ﻫﺎي دﻳـﺪ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻓﻮاره ﭼﻮن ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ و اﻧﺮژي ﺗﺎﻛﻴﺪ دارد زﻣﻴﻨﻪ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻛﺖ و آرام ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻀـﺎد ﺣﺎﻟـﺖ‬

‫‪124‬‬
‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد و اﺻﻮﻻً ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺼﺮي آﻧﻬﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﺣﺮﻛﺖ ﺑﻌﻠـﺖ رﻗﺎﺑـﺖ ﺑـﺎ زﻣﻴﻨـﻪ‪ ،‬ﻛـﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻮاع ﻓﻮاره ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪,Aerated, Multiple Spray, Single Orifice:‬‬

‫‪ -10‬آﺑﺸﺎرﻫﺎ‪:‬‬
‫آﺑﺸﺎر آﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻟﺒﻪ اي ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻓﺮو ﻣﻴﺮﻳﺰد ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ آب در آﺑﺸـﺎر ﺑﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺣﺠﻢ و ﺷﺪت ﺟﺮﻳﺎن آب ‪ ،‬ﻟﺒﻪ اي ﻛﻪ آب از آن ﻓﺮو ﻣﻴﺮﻳﺰد ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و ﻣﺎﻫﻴـﺖ آﺑﺸـﺎر و ﻧﻬﺎﻳﺘـﺎً ﺳـﻄﺤﻲ ﻛـﻪ‬
‫آب ﺑﺮ آن ﻓﺮو ﻣﻴﺮﻳﺰد دارد‪.‬‬

‫‪125‬‬
 ‫‪ -11‬ﻃﺎق ﻧﻤﺎ ‪:‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺎ دﻳﺪن ﻃﺎق‪ ،‬ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور و راه رﻓـﺘﻦ در زﻳـﺮ آن را در ذﻫـﻦ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻣـﻲ آورد‪ .‬ﺧﺼﻮﺻـﺎً اﻳﻨﻜـﻪ‬
‫ﺑﺮروي ﻳﻚ ﮔﺬرﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺎﻗﻲ در ﻳﻚ دﻳﻮار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻧﺎ ﺧﻮد آﮔﺎه ﻣﻴﻞ ﺑـﻪ‬
‫رد ﺷﺪن از آن را دارد و دوﺳﺖ دارد راه رﻓﺘﻦ از زﻳﺮ آﻧﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃﺎق اﺻﻮﻻً ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﻓﻀﺎي ﺳـﺒﺰ‬
‫را ﻣﻴﺴﺎزد و ﭼﺸﻢ و ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻴﻜﺸﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً زﻣﺎﻧﻴﻜـﻪ ﭼﻨـﺪ ﻃـﺎق ﭘﺸـﺖ ﺳـﺮ ﻫـﻢ و ﺑﺼـﻮرت‬
‫ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﻣﺸﺘﺎق ﻣﻴﮕﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺎﻗﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺧﺘﻢ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ و آﺧـﺮ آﻧﻬـﺎ ﻛﺠﺎﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ درﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮاي ﻟﺬت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در اﻧﺘﻬﺎي ﻃﺎﻗﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﻲ ﺗﺎﻛﻴﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺛﺎﺑﺖ و ﻳﺎ ﻗﻄﻌﻪ‬
‫اي ﮔﻠﻜﺎري ﺷﺪه ﻳﺎ ﻳﻚ درﺧﺖ ﺷﺎﺧﺺ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد و ﻳﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -12‬ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺳﺎﻳﺒﺎﻧﻬﺎ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي و ﺳﻘﻔﻲ ﺑﺎغ ﻣﻲ اﻓﺰاﻳﻨﺪ و ﻧﮕﺎه را ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﻬﻦ ﺷﺪن ﺷﺎﺧﻪ ﻫـﺎ‬
‫روي ﺳﻘﻒ و آوﻳﺰان ﺷﺪن ﻣﻴﻮه ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﮕﻮر و ﮔﻠﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رز از ﺳﻘﻒ و اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ دﻳﺪﻧﻲ اﺳﺖ و‬
‫ﺣﺎﻟﺖ آراﻣﺶ و ﺻﻠﺢ و دوﺳﺘﻲ را در اﻧﺴﺎن اﻳﺠﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬در اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﺒﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻮﺟـﻪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﺳﻄﺢ و ﺳﺒﻚ و ﮔﺬرﮔﺎﻫﻬﺎ و اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ‪ ،‬ﺧﻮد ﻃﺎﻟﺐ اﻋﻤﺎر و اﻳﺠـﺎد ﺳـﺎﻳﺒﺎن ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً اﻋﻤﺎر و اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﺒﺎن در وﺳﻂ ﺑﺎﻏﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ راﻫﺮو دارد ﻛﻪ ﺟﻬﺖ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨـﺪ و ﻧـﻪ اﺣﺘﻴـﺎج ﺑـﻪ ﻣﺤـﻞ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ دارد ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺼﻮر وﺑﻲ رﺑﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻳﺒﺎن زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ در وﺳﻂ و ﻳﺎ آﺧﺮ ﻳﻚ راﻫـﺮو‬

‫‪126‬‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎي دارﺑﺴﺖ ﻃﻮﻳﻞ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﻳﻚ درﺧﺖ ﺑﺰرگ ‪ ،‬ﻳـﻚ ﻣﺠﺴـﻤﻪ ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺎ ﺻﻨﺪﻟﻲ و ﻣﻴﺰ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﺷﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺟﻠـﺐ ﺗﻮﺟـﻪ ﻛﻨـﺪ ﺑـﺮ زﻳﺒـﺎﺋﻲ آن ﻣـﻲ اﻓﺰاﻳـﺪ‪ .‬در‬
‫ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻃﺮاف ﺳﻄﺢ ﭘﺎﺋﻴﻨﻲ ﺳﺎﻳﺒﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻗﺖ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﺗﺎ رﻧﮓ ﮔﻠﻬﺎ و ﺑﺮﮔﻬﺎ و ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ زﻳﺒﺎﺋﻲ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -13‬ﺑﺎﻻ روﻧﺪه ﻫﺎ و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي دﻳﻮاري‪:‬‬

‫ﻗﺴﻤﻴﻜﻪ از ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪام ﭼﺴﭙﻴﺪه ﺧﻮد ﻛﻪ درﺑﺎﻓﺖ ﮔﻴﺎه ﻳﺎ ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻲ دﻳﻮار ﻓﺮوﻣﻴـﺮود ﺑـﺎﻻ‬
‫ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ اﻧﺪام ﺑﺎﻻروﻧﺪه ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘـﺬﻳﺮ ﻣﻴﺘـﻮان آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫ﺳﻘﻒ ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﺮاﻛﺎﻧﺘﺎ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در ﺟﻠﻮ دﻳﻮارﻫﺎ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺑـﺎﻫﺮس و‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻢ از دﻳﻮار را ﻣﻴﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻫﺎي ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن را از‬
‫اﺷﻌﻪ آﻓﺘﺎب ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺿﻠﻊ ﻏﺮﺑﻲ و ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ در ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﻪ ﻣﻴﺪارﻧـﺪ‪ .‬ﮔﺴـﺘﺮش ﻓﻀـﺎي‬
‫ﺳﺒﺰ ﻋﻤﻮدي و اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﮕﺮ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪127‬‬
 ‫‪ -14‬ﺳﻄﻮح‪:‬‬
‫ﺷﻴﺐ دار و ﻳﺎ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن زﻣﻴﻦ از ﻧﻈﺮ زراﻋﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﺮ ﺳﺎزي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺷـﻴﺐ در ﻛﺸـﺎورزي از‬
‫آن ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ آب ﺑﻪ راﺣﺘﻲ در ﺟﻮي ﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ ﻧﻪ آﻧﻘﺪر ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻒ و ﻧﻪ آﻧﻘﺪر‬
‫زﻳﺎد ﻛﻪ ﺷﺘﺎب و ﺣﺮﻛﺖ آن ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﻣﻄﻠﺐ ﺣـﺪوداً ﺑـﺮﻋﻜﺲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼـﻪ‬
‫ﺷﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ دﺳﺖ ﻃﺮاح ﺑﺮاي ﻗﺮار دادن ﺻﺤﻴﺢ و ﺑﺠﺎي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي ﺑﺎزﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫـﺮ ﺻـﻮرت‬
‫ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ و ﺑﺎﻏﺪاري در زﻣﻴﻦ ﻣﺴﻄﺢ ﺳﺎده ﺗﺮ‪ ،‬و در زﻣﻴﻨﻬﺎي ﻣﻴﻞ دار ﻣﺸﻜﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻣـﺎ ﺑـﺮاي ﻃـﺮاح ﻧﻌﻤﺘـﻲ‬
‫ﺧﺪا داد اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -15‬ﮔﻠﺪان ﻫﺎي ﺑﺰرگ )ﮔﻞ ﺟﺎ ﻫﺎ (‪:‬‬

‫ﻛﻠﻤﻪ ﮔﻠﺠﺎ ﻛﻤﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﮔﻠﺪان اﺳﺖ زﻳﺮا زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ از ﮔﻠﺪان ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺮﻳﻢ ﺟﺴﻢ ﻛﻮزه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑـﺎ ﺷـﻜﻞ و اﻧـﺪازه‬
‫ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت در ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﮔﻠﺠﺎ ﻫﺎ ﻫﺮ ﺟﺴﻤﻲ را ﺑﺎ ﻫﺮ ﺣﺠﻤﻲ اﻋﻢ از ﻳﻚ ﺑﺸﻜﻪ ‪ ،‬ﻳـﻚ ﺗﺸـﺖ‬
‫ﻟﺒﺎس ﺷﻮﺋﻲ ‪ ،‬و ﻳﺎ ﮔﻠﺠﺎ ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ زﻳﺒﺎ را در ﺑﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻏﺒﺎن اﺟﺎزه ﻣﻴﺪﻫﺪ ﮔﻴﺎه ﺧﻮد را در ﻫﺮ ﺟﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻳﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ،Patios ،‬ﭘﺸﺖ ﺑﺎم و ﺗﺮاس ﻋﺮﺿﻪ و ﻇﺮف ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻲ آب و ﻋﻠﻒ را ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن و ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻣﺎﻳﺪ‪..‬‬

‫‪128‬‬
 ‫‪ -17‬ﺻﻨﺪﻟﻲ راﺣﺘﻲ ‪:‬‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻟﻤﻴﺪن از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻃﺮﺣﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪن را ﻛﺸﻴﺪه و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻪ ﺣﺎﻟـﺖ ﻧﺸﺴـﺘﻪ‬
‫و دراز ﻛﺸﻴﺪه ﺑﺎ ﭘﺎي آوﻳﺰان ﻧﮕﻪ ﻣﻴﺪارد و اﺣﺴﺎس ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن دﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -18‬ﮔﺎز ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ دو درﺧﺖ ﺑﺎ ﺗﻨﻪ ﻗﻮي و ﻳﺎ ﻳﻚ درﺧﺖ و دﻳﻮاري در روﺑﺮوي آن در ﺑﺎغ ﺷﻤﺎ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﮔﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﺪرﻛﻼن و ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪129‬‬
 ‫‪ -19‬ﭘﻞ ﻫﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ ‪:‬‬
‫ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه ﻫﺎي ﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه ﻣﻮاج ﻛﻪ در ذﻫﻦ ﺣﺎل و ﻫﻮاي آب و درﻳﺎ و ﻣﻮج را ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫ﺑﺮ روي ﺧﻮد ﭘﻞ ﻧﻴﺰ ﺣﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﻴﺎس اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -20‬ﻣﺒﻠﻤﺎن‪:‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﺑﺎغ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻳﻚ ﭼﻮﻛﻲ ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﻞ و ﮔﻴﺎه اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ ﺧﺎﻃﺮ و آﺳﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﻨـﻲ‬
‫رواﻧﻲ آن ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﻧﻮع ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻳﺎ ﺷﻜﻞ ﺻﻨﺪﻟﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺟـﺬاﺑﻴﺖ و وﺟـﻮد ﻧﻘـﺎط‬
‫ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﻢ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪130‬‬
 ‫‪ -21‬ﻧﻘﺎط ﺗﺎﻛﻴﺪي‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪه اي ﺑﻪ ﺑﺎغ ﻳﺎ ﭘﺎرك‪ ،‬ﺧﻮاه و ﻧﺎﺧﻮاه ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﻄـﻪ ﺟﻠـﺐ ﻣﻴﮕـﺮدد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻳﻚ درﺧﺖ زﻳﺒﺎ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع و ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه و رﻧﮓ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﻳﻚ آﺑﻨﻤﺎ و ﻓﻮاره در‬
‫ﺑﺎﻏﻲ درﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺎز ﻛﺮدن و داﺧﻞ ﺷﺪن از دروازه ﺑﺎغ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﺮه اﺳـﺘﺜﻨﺎﺋﻲ و‬
‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺑﺎغ روﺑﺮو ﮔﺮدد‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﻄـﻪ ﺗﺎﻛﻴـﺪ اوﻻً ﻣﺸـﺨﺺ ﻛـﺮدن ﻧـﻮع آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺎ ﭼﻪ ﭘﺪﻳﺪه اي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ آن ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺎﻛﻴﺪ در آن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬ﻋـﺪم ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪131‬‬
 ‫‪ -22‬ﺳﻨﮓ و ﺻﺨﺮه ‪:‬‬

‫‪132‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﭘﻬﻦ و زﻳﺎدي در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮاي ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻋﺒﻮر در ﭼﻤـﻦ ﻳـﺎ آب از آﻧﻬـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﺷﻜﻞ و ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دارد ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ دارﻳﺪ ﭼﻄﻮر ﻗـﺪم ﺑﺮدارﻳـﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً ﺑـﺎ ﭘﻬـﻦ‬
‫ﻛﺮدن ﻗﺪم ﻫﺎ و ﭘﺮﻳﺪن ﻳﻚ ﻧﻮع ﺗﻔﺮج ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -23‬ﺷﻜﻞ ﺳﺎزي‪:‬‬
‫ﺷﻜﻞ ﺳﺎزي ﻳﻜﻲ از ﻫﻨﺮ ﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻗﻮام ﻛﻬﻦ ﺧﺼﻮﺻﺎً اﻳﺘﺎﻟﻴـﺎ دارد و ﺑﺎﻏﻬـﺎﻳﻲ را ﺗﺮﺑﻴـﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻴﺎﻫﻲ از ﻣﺴﻴﺮ ﻋﺎدي رﺷﺪ ﺧﻮد ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻴﻜﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﺷـﻜﻠﻬﺎي اﻳﺠـﺎد ﺷـﺪه ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﺷـﻜﺎل‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺣﺘﻲ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ و اﺷﻴﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺰ و ﺻﻨﺪﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻮﻻً ﻓﺮم ﻏﺎﻟـﺐ ﺷـﻜﻞ‬
‫ﺳﺎزي ﻫﻨﺪﺳﻲ) ﻛﺮوي ‪ ،‬ﻣﺨﺮوﻃﻲ‪ ،‬ﻫﺮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻜﻌﺒﻲ( اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺼﻮرت ﻏﻴﺮ ﻫﻨﺪﺳـﻲ در‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزي ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ و‬
‫زﻣﺎن ﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آن ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﺎﻟﻮژي ﻋﺼﺮي اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ را ﺗﺎ ﺣﺪودي آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻟﺬت‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه زﻳﺒﺎﺋﻲ آن‪ ،‬ارزش آن ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ را دارد‪.‬‬

‫‪133‬‬
 ‫‪ -24‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزي در ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ اراﺋﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع و ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎص ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮود‪ .‬در ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻫـﻢ ﻣﺠﺴـﻤﻪ ﻫـﺎ در‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺿﺮورت در ﻃﺮح ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻼوه ﺑﺨﺶ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ آن ﺑﺨﺶ زﻳﺒﺎﺋﻲ آن ﻫﻢ ﻣﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪134‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬
‫اﺻﻮل دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬

‫در دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﺎﻳﺪ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ زﻳﺮﻳﻦ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺗﻮازن )‪(Balance‬‬
‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ) ‪(Focalization of interest‬‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ )‪(simplicity‬‬
‫ﺗﻜﺮار و ﺧﻂ )‪(Rhythm & line‬‬
‫ﺗﻨﺎﺳﺐ )‪(Proportion‬‬
‫واﺣﺪ ﺑﻮدن ) ‪(unity‬‬
‫‪ -1‬ﺗﻮازن )‪ : (Balance‬ﻣﻮزون ﺑﻮدن ﻣﺴﻴﺮ و ﺧﻄﻮط ﺑﺴﺘﺮ ﻳﻚ اﺻﻞ در اﻳﻦ ﻧﻮع دﻳـﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﺑﺸـﻤﺎر‬
‫ﻣﻴﺮود ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮ در ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺣﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻮزون ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨـﺪه ﺑـﺎ دﻳـﺪن آن اﺣﺴـﺎس‬
‫آراﻣﺶ و راﺣﺘﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﻮازن را ﺑﻪ ﺳﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪Symmetric‬‬
‫‪Asymmetric‬‬
‫‪Proximal/ distal‬‬
‫‪ Symmetric‬ﻳﺎ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻮازﻧﻪ ﻳﻚ ﺳﻤﺖ ﺷﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﻳﮕﺮ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ Asymmetric‬ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻮازﻧﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﺮ دو ﺳﻤﺖ ﺷﻲ از ﻟﺤﺎظ ﺣﺠﻢ دﻳﺪ ﻣﺸـﺎﺑﻪ ﺑـﻮده‬
‫اﻣﺎ ﻋﻴﻦ ﻛﺎﭘﻲ را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻴﺪﻫﺪ ‪.‬‬
‫‪ Proximal‬ﺣﻮل ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻨﺎﻇﺮ ﺗﻤﺎم اﺷﻜﺎل ﻃﻮري ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ دﻫﻲ ﻣﻴﺸـﻮﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻃـﺮاف‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪135‬‬
 ‫‪ -2‬ﺗﺎﻛﻴﺪ ‪:Focalization of interest‬‬
‫اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل زﻳﺒﺎ ﺳﺎزي در دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﺳﺖ و ﻣﻔﻬﻮم آن ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺴﺎم ﻗـﻮي‬
‫ﭼﻨﺎن ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ دﻫﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ واﺿﻊ و آﺷﻜﺎر و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن را‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ و ﺟﺬب ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ Focalization‬را ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺴﻴﺮ‬
‫ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻄﻮط ﻣﻨﺤﻨﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺧﻴﻠﻲ ﻗـﻮي ﻣﻌﻠـﻮم ﻣﻴﺸـﻮد و اﻳـﻦ ﻧـﻮع ﺗﺎﻛﻴـﺪ را ﻏﻴـﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺎﻇﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪136‬‬
 ‫‪ -3‬ﺳﺎدﮔﻲ ‪:Simplicity‬‬

‫ﻳﻚ اﺻﻞ ﻋﻤﺪه دﻳﮕﺮ در دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎدﮔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺟﺎﻟـﺐ ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻣﻨﻈـﺮه‬
‫دﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﻴﻨﻨﺪه اﺣﺴـﺎس آراﻣـﺶ و ﺳـﻜﻮن ﻣﻴﻜﻨـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ اﺻـﻞ دﻳـﺰاﻳﻦ ﺑـﺎﻻي ﻋﻨﺎﺻـﺮ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و اﻧﻔﺮادي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﻤﻌﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﻴﮕﻴﺮد ‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗـﺎت و ﻋﻨﺎﺻـﺮ دﻳﮕـﺮ ﺗﺰﺋﻴﻨـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮوپ ﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎدﮔﻲ وﻗﺘﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺣﻮض ﻫﺎ ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎ و دﻳﮕـﺮ ﻣـﻮادي ﻛـﻪ در‬
‫ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد اﺷﻜﺎل ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻣﻐﻠﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻼت را ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ اﻳﺠـﺎد‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً اﻳﻨﻜﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﺮات ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري در اﺷﻜﺎل و اﻟﻮان و ﻣﺴﻴﺮ ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه آورده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪137‬‬
 ‫‪ -4‬ﺗﻜﺮار و ﺧﻂ ‪:Rhythm & line‬‬
‫ﺗﻜﺮار اﺟﺴﺎم در ﻳﻚ اﻧﺘﺮوال اﺳﺘﻨﺪرد و ﻳﺎ ‪ pattern‬ﻫﺎي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻜـﺮاري آﻣـﺪه و ﻳـﻚ ‪ Rhythm‬را‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ زﻳﺒﺎﻳﻲ در ﻣﺒﺤﺚ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﺑﺎﻳـﺪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ در‬
‫اﻳﻦ اﺻﻞ ﻋﻤﺪه ﺧﻂ ﻧﻴﺰ از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪي از ﻛﺎرﺑﺮد ﺧـﻂ را ذﻳـﻼً ﺑﺮﺷـﺘﻪ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﺮ درﻣﻴ‪Ĥ‬ورﻳﻢ ‪:‬‬
‫اﺳﺎس ﺧﻂ اﻧﺪازي ﺑﺮاي ﺳﺎﺣﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪود ﺳﺎزي ﺳﺎﺣﻪ دﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﭼﻮﻛﺎت دادن ﺑﺮاي دﻳﺪ ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺮﻣﻴﺖ ‪.‬‬

‫‪138‬‬
 ‫‪ -5‬ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ‪: Proportion‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ اﺻﻞ ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺎم اﺟﺴﺎم ﺷﺎﻣﻞ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﻋﻢ از اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗـﺎت و‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻪ ﺷﻜﻞ درﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺣﻞ ﺷﻮد و از ﻋﺪم ﺗﻨﺎﺳﺐ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﻓﻘﻲ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪ -6‬واﺣﺪ ﺑﻮدن ‪:Unity‬‬

‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻔﻬـﻮم ‪ unity‬اﺳـﺖ و‬
‫آن ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺮق ﺗﻌﻤﻴﺮ را ﻃﻮري در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻔﻬﻮم واﺣﺪي را ﺑﻴﺎن ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻋﻢ از اﻳﻦ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻴﻦ رﻧﮓ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻴﺖ ﮔﻠﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗـﺎت‪ ،‬راﻫﺮوﻫـﺎ و ﻏﻴـﺮه ﻃـﻮري در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ واﺣﺪي را اﻓﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻛﻞ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﺎ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ از ﻟﺤﺎظ ﻓﺮم‪ ،‬رﻧـﮓ و ﻏﻴـﺮه‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪139‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺷﺎﻣﻞ دوﺑﺨﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﺸـﺮﻳﺢ آن دو ﺑﺨـﺶ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﻮد‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ‪ landscaping‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻣﺮدم را ﻛﻪ از ﭘﺮوژه ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎً ﺑﺮاي دﻳﺰاﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪه آن ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻄﻮر دﻗﻴـﻖ ﺑـﻪ ﺿـﺮورﻳﺎت ﻣـﺮدم ﮔـﻮش داده و‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي ﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻜﺎت ذﻳﻞ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ﻓﺮم‬
‫ﻧﻮﻋﻴﺖ ﻣﻮاد ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺬﻛﻮر‬
‫داﻧﺴﺘﻦ اﺳﺎﺳﺎت و ﻗﻮاﻋﺪ و اﺳﺘﻨﺪرد ﻫﺎي دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫ذوق و دﻟﭽﺴﭙﻲ ﻣﺮدم‬
‫آﻓﺎت و اﻣﺮاض ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺒﺎﺗﺎت‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ذﻳﻞ ﺻﻮرت ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪140‬‬
 ‫ﺑﻌﺪ و اﻧﺪازه ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﺟﻴﻮﻟﻮژي‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﻋﻠﻒ ﻫﺎ و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺣﻪ‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﺳﺎﺣﻪ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺤﻞ‬
‫اﻳﻨﻚ ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ را ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻪ داده ﺷﺪه‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻮﺟﻮده ﺳﺎﺣﻪ‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫‪Conceptual design :A‬‬
‫‪Bubble diagram :B‬‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛﺎر ﻫﺎ‬
‫از ﻛﺠﺎ ﺷﺮوع ﺷﻮد ؟‬
‫ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي رﺷﺪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﻮدﻳﺠﻪ ﺑﺮاي اﺗﻤﺎم ﻛﺎر ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫وﻗﺖ ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺎر ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬

‫ﻣﺮاﺗﺐ اﻧﻜﺸﺎف دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻓﻮاﺋﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه در ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﻜﺸـﺎﻓﻲ دﻳـﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ درﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ‪ time management‬آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﺑـﻪ اﺳـﺎس ﻣﺮاﺗـﺐ زﻳـﺮﻳﻦ ﻣﻴﺘـﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺮاﺣـﻞ‬
‫اﻧﻜﺸﺎف دﻳﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ‪.‬‬
‫اﻧﻜﺸﺎف دادن ﭘﻼن اﺑﺘﺪاﺋﻲ و ﻃﺮح اوﻟﻴﻪ‬

‫‪141‬‬
 ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺣﻪ‬
‫ﺿﺮورت ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﺎﺣﺎت ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ ﺳﺎﺣﺎت ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ‬
‫ﻫﺪف از اﻧﻜﺸﺎف ﭘﻼن اﺑﺘﺪاﺋﻲ و ﻃﺮح اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﺰاﻳﻨﺮ ﻳﻚ اﺳﻜﻴﭻ اﺑﺘـﺪاﺋﻲ را‬
‫روي ورق آورده و ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آن را اﺻﻼح ﺳﺎزد ﺗﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻳﻚ ﭘﻼن ﻣﻔﻴﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد و اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ از ﻳﻚ ﺟﻬﺖ وﻗﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﺿﺎﻳﻊ ﮔﺮدد و از ﺟﺎﻧﺐ دﻳﮕﺮ دﻳﺰاﻳﻦ ﻣﻔﻴﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫دﻳﺰاﻳﻨﺮ در اﺳﻜﻴﭻ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﻴﺎس ﻛﻮﭼﻚ ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ اﻃﺎق ﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﻠﻜﻴﻦ ﻫـﺎ‬
‫و ﺣﺘﻲ دروازه ﻫﺎ در ﺳﺎﺣﻪ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ در روي ورق ﺑﻴﺎورد ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ در ﺣﺪود ﻳﻚ ﻣﻨﺰل‬
‫رﻫﺎﻳﺸﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد آﻧﺮا ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ رﻫﺎﻳﺸﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ وﺳﻴﻊ ﺗﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻬﺮ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﻮد آﻧﺮا ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺷﻬﺮي ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ ،‬در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺗﻼش ﺑﻪ ﺧﺮج داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺎﻛﻴﺪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻠﻮه ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺣﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﺳﺮوي ﻛﺎﻣـﻞ از ﺳـﺎﺣﻪ ﻣـﺬﻛﻮر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺣﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻴﺸـﻮد ﺗـﺎ از ﺿـﻴﺎع وﻗـﺖ و ﭘـﻮل ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﺷـﻮد در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻤـﺎم‬
‫ارﺗﻔﺎﻋﺎت ‪ ،‬ﻣﻴﻼن ﻫﺎ ‪ set back ،‬ﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷـﻮد ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻗﺴـﻤﺖ ﻛـﺎر ﻳﻜـﻲ از ﻣﺸـﻜﻼﺗﻴﻜﻪ رخ‬
‫ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻗﺒﻼ ﻏﺮس ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻮﻗـﻊ دﻳـﺰاﻳﻦ‪ ،‬ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ آﻧـﺮا ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴـﺮﻳﻢ و‬
‫دﻳﺰاﻳﻦ ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﻋﻴﺎر ﺳﺎزﻳﻢ ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﻨﺮي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺘﺸـﻜﻞ از دو ﺑﺨـﺶ اﺳﺎﺳـﻲ ﻫﻨـﺮ و‬
‫ﺳﺎﻳﻨﺲ اﺳﺖ و ﻫﺪف آن ﺗﺰﺋﻴﻦ ﺳﺎﺣﺎت داﺧﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻃﻮرﻳﻜـﻪ ﺗـﺰﺋﻴﻦ ﻣـﺬﻛﻮر ﺟﺎﻟـﺐ و‬
‫ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻣﻬﻢ دﻳـﺰاﻳﻦ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﻫﻤﺎﻧـﺎ آﻣﻴﺨـﺘﻦ ﺗﻜﻨـﺎﻟﻮژي اﻧﺴـﺎن ﻫـﺎ ) ﺧﺎﻧـﻪ و‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ( ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻃﺮح ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ از ﻟﺤـﺎظ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ ﺑﺎﻳـﺪ دو اﺳـﺎس‪ ،‬ﻳﻜـﻲ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻨﺮي و دﻳﮕﺮ اﺻﻮل دﻳﺰاﻳﻦ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬

‫‪142‬‬
 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻨﺮي ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻨﺮي ﺷﺎﻣﻞ رﻧﮓ ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ‪ ،‬ﺗﻜﺴﭽﺮ ‪ ،‬و ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﺗﻮﺳـﻂ اﻳـﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣﺤـﺪود ﻧﺸـﺪه‬
‫اﺳﺖ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﻣﺠﺰا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ زﻳﺎد ﺗـﺮ از ﺳـﻪ ﻧـﻮع‬
‫‪ color scheme‬اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﻛـﻪ ﻋﺒـﺎرت اﻧـﺪ از ‪analogous ،monochromatic‬‬
‫‪. complementary ،‬‬
‫ﻫﺪف از ‪ monochromatic‬رﻧﮓ ﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ tint‬و ‪ shade‬ﻋﻴﻦ رﻧـﮓ ﺑﻮﺟـﻮد ﻣـﻲ‬
‫آﻳﺪ ﻣﺜﻼً در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﻞ ﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﮔﻼﺑﻲ ﺑﺎ ﭘﺲ زﻣﻴﻨﻪ ﮔﻼﺑﻲ ﺗﻴﺮه و ﺧﺎﻧﻪ اي ﺑﺎ ﺧﺸﺖ ﺳـﺮخ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ‪ monochromatic color scheme‬ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻫﺪف از ‪ complementary‬رﻧﮓ ﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭼﺮخ رﻧﮓ ﻫﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺐ دو رﻧﮓ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬ﻣﺜﻼً رﻧﮓ ﻫﺎي ﺳﺮخ و ﺳﺒﺰ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Complementary color scheme‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪ و ﺑـﺮگ‬
‫ﺳﺒﺰ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻤﺎي از ﺧﺸﺖ ﺳﺮخ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ در ﻋﻴﻦ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ از‬
‫‪ color scheme‬ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪه ﺗﻐﻴـﺮات در ﻓﺼـﻞ ﻫـﺎي‬
‫ﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل اﺳﺘﻔﺎده رﻧﮓ ﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﮔﻼﺑﻲ ﮔﻞ ﻫﺎي ﺻﺪ ﺑﺮگ در ﭘﻴﺶ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛـﻪ ﻧﻤـﺎي‬
‫از ﺧﺸﺖ ﺳﺮخ دارد‪ ،‬ﺑﻴـﺎن ﻛﻨﻨـﺪه اي ‪ monochromatic color scheme‬اﺳـﺖ و ﻫـﺮ ﮔـﺎه در ﻋـﻴﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻴﻦ ﮔﻞ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺎخ و ﺑﺮگ ﺳـﺒﺰ ﻛـﺎر ﺷـﻮد در آﻧﺼـﻮرت ‪complementary color scheme‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و اﺳﺘﻔﺎده آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﻳﺰاﻳﻨﺮ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻐﻴﺮات ﺣﺎﻻت ﮔـﻞ ﻫـﺎ را در ﻃـﻲ ﻳـﻚ ﺳـﺎل ﻣـﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫اﻧﻜﺸﺎف ﭘﻼن ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪143‬‬
144
‫ﺗﻮﺳﻂ رﻧﮓ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ دور ﻧﻤﺎي ﻳﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻛﻪ رﻧﮓ ﻫﺎي ﮔﺮم ﻫﻢ ﭼﻮن ﺳﺮخ ﻧﺎرﻧﺠﻲ و زرد‪،‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎ را ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﺮ و ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﻧﮓ ﻫﺎي ﺳﺮد ﻫﻤﭽﺮن ﺳﺒﺰ و ﺳﻴﺎه ﺗﻌﻤﻴﺮ را‬
‫دور ﺗﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ‪.‬‬
‫رﻧﮓ ﻫﺎي ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺧﻴﻠﻲ اﺣﺘﻴﺎط ﻻزم دارد ﺗﺎ ﻛﺮﻛﺘﺮ ﻗﻮي‬
‫آن رﻧﮓ ﻫﺎ زﻧﻨﺪه ﻧﺒﻮده و ﺑﺎ ﻋﺚ اذﻳﺖ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻫﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬و ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺗـﻼش ﺷـﻮد ﺗـﺎ ﺗﻐﻴـﺮات رﻧـﮓ ﻫـﺎ در اﻳـﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ اﺳﺎس ﺳﺎل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد ﻧﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس ﻓﺼﻞ ‪ .‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت رﻧﮓ ﻣﺴﻴﺮ ﻟﻨﺪﺳـﻜﻴﭗ‬
‫در ﺟﺮﻳﺎن روز ﺑﺎ ﺗﻔﺎوت درﺟﻪ و ﺷﻌﺎع آﻓﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻋﻄﻒ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده رﻧﮓ ﻫﺎي روﺷﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي و ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺮ ﻋﻜﺲ آن ﻫﻢ ﺻﺪق ﻣﻴﻜﻨـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ در‬
‫‪ patio‬و راﻫﺮوﻫﺎ از رﻧﮓ ﻫﺎي ﺗﺎرﻳﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺎ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻂ ﻳﺎ‪ : Line‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻫﻨﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﺧﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻪ واﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ ﺣﺮﻛـﺖ ﭼﺸـﻢ‬
‫ﺑﻮده و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﻳﺰاﻳﻦ و ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬در ﻛﻞ ﺧﻂ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ‪ ،‬ﺑﺴﺘﺮ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ را ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫ﻣﻴﺴﺎزد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﻂ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد راﺑﻂ ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ و ارﺗﻔﺎﻋﺎت‪ ،‬ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﻏﻴﺮذﻟﻚ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪.‬‬

‫‪145‬‬
‫ﺧﻂ در ﺳﺎﺣﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ادﺧﺎل و ﻳﺎ ﻫﻢ ﺑﺎغ ﻫﺎي ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻣﺤﺮم ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ ﺗﻌـﺪاد ﻧﺒﺎﺗـﺎت ﺑـﺰرگ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻫﻢ از ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻣﻮاد ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ ‪ .‬ﺧﻂ ﻫﺎي ﻋﻤﻮدي ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ ،‬ﻗـﻮت و‬
‫اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺑﻮده ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪه را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻂ ﻫﺎي ﻣﻨﺤﻨﻲ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﻧﺮﻣﺶ ‪ ،‬راﺣﺘﻲ‬
‫و اﺣﺴﺎس ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﻣﻴﺪﻫﺪ ‪.‬‬
‫ﻓﺮم ‪ : form‬ﺷﻜﻞ و ﺧﻂ ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ داﺷﺘﻪ و ﺷﻜﻞ )ﻓﺮم( ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻳﻚ ﻧﺒﺎت ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘـﻪ و ﻳـﺎ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ از ﻧﺒﺎﺗﺎت در ﻳﻚ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺑﻮﺟﻮد آﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻً داراي اﺷﻜﺎل ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺎﻣﺖ ﺳﺘﻮﻧﻲ ‪ ،‬ﺑﻴﻀﻮي ‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ و ﺑﻴﺪﮔﻠﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻓﺮم ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻳﺎ ﺷﻜﻠﻲ از ﻛﺘﻠﻪ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ داراي ﻳﻚ ﻧﻮع‬
‫ﺷﻜﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻴﺚ ﻳﻚ دﻳﺰاﻳﻦ در اﻃﺮاف ﻳﻚ ﺳﺎﺣﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه و ﺟﺰ ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺗﻜﺴﭽﺮ ‪ : texture‬ﺗﻜﺴﭽﺮ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺳﻄﺢ اﺟﺴﺎم را ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ دﻳﺪه ﺷـﻮد و ﻳـﺎ ﺑـﺎ ﺣـﻮاس دﻳﮕـﺮ‬
‫اﺣﺴﺎس ﺷﻮد‪ .‬اﻧﻮاع ﺳﻄﻮح در ﻟﻨﺪﺳﻜﻴﭗ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﻮح ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ ،‬ﭘﻴﺎده رو ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ و ﭘﻮﺷﺶ زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻜﺴﭽﺮ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﻣﻴﺎن ﺷـﺎﺧﻪ ﻫـﺎ و ﺑـﺮگ ﻫﺎﻳﺸـﺎن ﺗﻔـﺎوت دارد و ﺗﻜﺴـﭽﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧـﺪ ﺣـﺎﻻت‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻗﺒﻴﻞ درﺧﺸﺶ ‪ ،‬ﺗﻴﺮﮔﻲ ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﻜﻲ ‪ ،‬ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ ‪ ،‬ﻧﺮﻣﺶ ‪ ،‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ و ﻏﻴﺮه از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻴﺎس ‪ :Scale‬ﻣﻘﻴﺎس ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺷﻲ و ﻳﺎ اﺷﻴﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ اﺣﺎﻃﻪ آﻧﻬﺎ اﻃﻼق ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﺑﺎﻳـﺪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺎﻳﺰ ﻋﺒﺎرت از اﻧﺪازه واﻗﻌﻲ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺑﻮده اﻣﺎ ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪه اﻧﺪازه ﺟﺴﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ دﻳﮕﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺬﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴـﺎن ﻣﻘﻴﺎﺳـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﺳـﺎس آن ارﺗﻔﺎﻋـﺎت ﻧﺒﺎﺗـﺎت و ﺗﻌﻤﻴـﺮات ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ و ﻧﺒﺎﺗﺎت ﭘﻮﺷﺸﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻏﻠﺐ ﻛﻮﺗﺎه و رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻌﻲ دارﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺮ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺒﻮده و آب زﻳﺎدي ﻧﻴﺎز ﻧﺪارﻧﺪ‬
‫ﮔﻞ ﻫﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺧﺰﻧﺪه ﺑﺎﻻ روﻧﺪه‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺳﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﺧﻮازه ﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎي ﭼﻤﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﻮر از آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫‪146‬‬
 ‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎي ﺟﺎﻟﺒﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬‬

‫درﺧﺘﺎن‬
‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت درﺧﺘﺎن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﻳﻞ اﺷﺎره ﻛﺮد ‪:‬‬
‫اﻧﺪازه درﺧﺖ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺷﺎخ و ﺑﺮگ‬
‫ﺷﻜﻞ )ﻫﺮﻣﻲ ‪ ،‬ﻣﺨﺮوﻃﻲ ‪( ... ،‬‬
‫ﺑﺮگ )ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ ‪ ،‬ﺳﻮزﻧﻲ (‬
‫رﻧﮓ‬

‫‪147‬‬
 ‫ﭼﻤﻦ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺼﻮرت ﻓﺮش ﺳﺒﺰي زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻃﺮح ﻫﺎي ﻓﻀﺎي ﺳـﺒﺰ را ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣـﻲ‬
‫دﻫﻨﺪ ‪ .‬داﺷﺘﻦ ﻇﺎﻫﺮي ﺟﺬاب و دﻟﭙﺬﻳﺮ ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺳﺮﻳﻊ و ﻣﻘﺎوم‪ ،‬ﻗﺪرت ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺎ ﺧﻮري و ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ را ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﺨﺼﻮص آن ﺑﺮ ﺷﻤﺮد ‪ .‬ﭼﻤﻦ ﺑﺎ رﻧـﮓ ﺳـﺒﺰ و‬
‫ﻣﻼﻳﻢ ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺐ آراﻣﺶ روح و روان اﻧﺴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪148‬‬
 ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺼﺮي ﻧﺒﺎﺗﺎت‬
‫ﻓﺮم‬
‫ﺑﺎﻓﺖ‬
‫رﻧﮓ‬

‫‪149‬‬
‫ﺷﻜﻞ‪ .‬ﺗﻨﻮع ﻓﺮم در درﺧﺘﺎن زﻳﻨﺘﻲ‬

‫‪150‬‬
 ‫ﺷﻜﻞ‪ .‬وﺣﺪت در ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺧﻄﻮط ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻬﺎ و ﻃﺮح ﻫﺎي ﺳﺎده ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﺮ از اﻧﻮاع ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﻳـﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪151‬‬
152
153
 :‫ﺧﺬ‬Ĥ‫ﻣ‬
.‫ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬.‫ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﺤﻴﻂ و ﻛﺎرﺑﺮد آن‬.1380 .‫ ﺷﻬﺮﻧﺎز‬.‫ ﻣﺮﺗﻀﻮي‬-1
.‫ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‬.1371 .‫ ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬-2
‫ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﻋﻠﻤـﻲ و ﺗﺨﺼﺼـﻲ ﻓﻀـﺎي‬.1378 ‫ اﻟﻲ‬1375 .‫ ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﺎرﻛﻬﺎ و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬-3
.‫ ﺟﻠﺪ اول ﺗﺎ ﺳﻮم‬.‫ﺳﺒﺰ‬
4- Park Design Guidelines & Data. Province of British Columbia. Ministry
of Environment Lands and Parks.
5- UNIFIED FACILITIES CRITERIA (UFC). 3-201-02. 23 February 2009.
LANDSCAPE ARCHITECTURE. APPROVED FOR PUBLIC RELEASE;
DITRIBUTION UNLIMITED. US ARMY CORPS OF ENGINEERS.
6- Landscape architecture, No: 9, Сентябрь 2010, English, Pages- 212,
PDF. 72, 8 Mb
7- Landscape Architecture - april/2010, американский журнал,
посвященный архитектуре, строительству и ландшафтному
моделированию.
8- Landscape Architecture, Сентябрь 2010, американский журнал,
посвященный архитектуре и строительству ландшафтов. Мир книг
9- Landscape Architecture - the American magazine devoted to architecture
and building of landscapes. Мир книг.
10-David sautre.1999. landscpe Construction. Delmar. ISBN- 0827384270.
11- Rain Bird Sprinkler Mfg.2000. Landscape Irrigation Design
Manual.Rain Bird. Pages- 140.
12- Robet Codysnza Alexey Voinov. 2003, Landscape Simulation
Modeling- A Spatially Explicit Dynamic Approach.Springer.ISBN-
0387008357. Pages- 330.
13- Better Homes and Gardens. 1991. Landscaping- Planning, Planting,
Building ( Step- by Step Series), Better Home and Gardens. ISBN-
0696025582. Pages- 336.

154
155