Lecture Chapter5

CHƯƠNG 5
MẠNG 2 CỬA
5.1. Khái niệm chung
5.2. Hệ phương trình trạng thái
5.3. Xác định các ma trận trạng thái
5.4. Phân loại mạng hai cửa
5.5. Ghép nối mạng hai cửa
5.6. Các thông số mạng hai cửa
2
5.1. KHÁI NIỆM CHUNG
5.1.1 Khái niệm

5.1.2 Giới hạn
3
5.1.1. Khái niệm
- Mạng hai cửa là mạch điện trao đổi năng lượng, tín hiệu
điện từ với bên ngoài qua hai cửa. Mỗi cửa là một cặp cực ở
đó năng lượng, tín hiệu có thể được đưa vào hoặc lấy ra.
- Mạng hai cửa là phần mạch điện mà ở mỗi cửa dòng

điện đi vào 1 cực bằng dòng điện đi ra ở cực kia.
4
5.1.2. Giới hạn
- Ta chỉ xét mạng 2 cửa tuyến tính không nguồn (không chứa các
nguồn độc lập) ở chế độ xác lập điều hòa.
Mạng 2 cửa
5
5.2. HỆ PHƯƠNG TRÌNH TRẠNG THÁI
5.2.1 Hệ phương trình trạng thái dạng Z

5.2.2 Hệ phương trình trạng thái dạng Y
5.2.3 Hệ phương trình trạng thái dạng H
5.2.4 Hệ phương trình trạng thái dạng G
5.2.5 Hệ phương trình trạng thái dạng A
5.2.6 Hệ phương trình trạng thái dạng B
6
U    I   Z Z12  I1 
    Z    
1 1 11
  
 U 2  I 2   Z21 Z22  I 2 
7
U  Z I  Z I

1 11 1 12 2
  Z I  Z I
U 2 21 1 22 2
Trong đó:

U Trở kháng vào cửa 1, khi cửa 2 hở
Z11  1 :
I I  0
mạch [Ω]
1
2
U Trở kháng tương hỗ cửa 1 đối với cửa

Z12  1 :
I I  0
2, khi cửa 1 hở mạch [Ω]
2
1
8
U  Z I  Z I

1 11 1 12 2
  Z I  Z I
U 2 21 1 22 2
Trong đó:

U Trở kháng tương hỗ cửa 2 đối với cửa
Z21  2 :
I I  0
1, khi cửa 2 hở mạch [Ω]
1
2

U Trở kháng vào cửa 2, khi cửa 1 hở
Z22  2 :
I I  0
mạch. [Ω]
2
1
9
VD: Cho mạch điện như hình sau:
° °
1 I1 Z1 Z2 I2 2
° °
U1 Z3 U2
Tìm các thông số của Z. Biết:
Z1  5  j5 ; Z2  5  j5 ; Z3  10 
10
Hướng dẫn: Sử dụng K1, K2 (dòng mắt lưới).
 Z1  Z3 Z3 
Z 
 Z3 Z2  Z3 
15  j5 10 
  ()
 10 15  j5 
11
° °
1 I1 I2 2
10 0 
Z
° ° °
J Z1 U1
  U2 Z2
 j2 5 j5 
1' 2'
Tính P, Q, S của Z2. Biết: Z2  10  j5 ; Z1  j10 
J  200 (A) (hiệu dụng phức);
12
Hướng dẫn: Sử dụng phương trình trạng thái:
U  Z I  Z I
1 11 1 12 2

U 2  Z21I1  Z22 I 2
Và 2 pt K1 tại cửa 1 và K2 tại cửa 2 ta tìm được: I 2
Tính CS phức  P,Q,S
16 8 8 5
ĐS: P  (W); Q  (VAr) ; S  (VA)
45 45 45
13
5.2.2. Hệ phương trình trạng thái dạng Y
I1  U   Y Y12   U 
 
1 11 1
  Y      
I 2   U 2   Y21 Y22   U 2 
14
I1  Y11U  Y U 

1 12 2
I 2  Y21U
 Y U
1 22

2
Trong đó:
I Dẫn nạp vào cửa 1, khi cửa 2 ngắn
Y11  1 :
U  0
mạch [S]
1 U
2
I
Y12  1 : Dẫn nạp tương hỗ cửa 1 đối với cửa 2,
U  0 khi cửa 1 ngắn mạch [S]
2 U
1
15
I1  Y11U  Y U 

1 12 2
I 2  Y21U
 Y U
1 22

2
Trong đó:
I Dẫn nạp tương hỗ cửa 2 đối với cửa 1,

Y21  2 :
U   0
khi cửa 2 ngắn mạch [S]
1 U
2
I Dẫn nạp vào cửa 2, khi cửa 1 ngắn

Y22  2 :
U  0
mạch [S]
2 U
1
16
1 I1 Zd I2 2
° °
U1 Z1 Z2 U2
1' 2'
Tìm các thông số của Y. Biết:

Z1  5  j5 ; Z2  5  j5 ; Zd  1 
17
Hướng dẫn: Ta sử dụng định nghĩa.
  0(ngắn mạch cửa 2). Ta xđ được:
Khi : U 2
1 1 1
Y21  - ; Y11  
Zd Z1 Zd
  0 (ngắn mạch cửa 1). Ta xđ được:

Khi : U 1
1 1 1
Y12  - ; Y22  
Zd Z2 Zd
18
° °
Z1 1 I1 I2 2
0,1 0 
Y
°

° °
+
E -
U1 U2 Z2
 0,2 0,05
1' 2'
Tính P, Q, S của Z2. Biết: Z2  20  j40 ; Z1  - j10 ;

E  5000 (V) (hiệu dụng phức)
19
Hướng dẫn: Sử dụng phương trình trạng thái:
Và 2 pt K1 tại cửa 1 và K2 tại cửa 2 ta tìm được: I 2
Tính CS phức  P, Q, S
ĐS: P  125(W); Q  259(VAr) ; S  279,5(VA)
20
U    I1   H11 H12   I1 

    H    
1
  
 I 2   U 2   H 21 H 22   U 2 
21
U   H I  H U 

1 11 1 12 2
 I 2  H 21I1  H 22 U

2
Trong đó:

U Trở kháng vào cửa 1, khi cửa 2 ngắn
H11  1 :
I  0
mạch [Ω]
1 U 2

U Hàm truyền đạt áp từ cửa 2 đến cửa 1,
H12  1 :

U I  0
khi cửa 1 hở mạch
2
1
22
U   H I  H U 

1 11 1 12 2
 I 2  H 21I1  H 22 U

2
Trong đó:
I2 Hàm truyền đạt dòng từ cửa 1 đến
H 21  :
I1 U2 0
cửa 2, khi cửa 2 ngắn mạch.
I
H12  2 : Dẫn nạp vào cửa 2, khi cửa 1 hở mạch [S]
U
2 I  0
1
23
 I1  U   G G12   U  
 
1 11 1
  G      
 U 2   I 2  G 21 G 22   I 2 
24
I1  G11U  G I

1 12 2
U G U   G I
2 21 1 22 2
Trong đó:
I
G11  1 : Dẫn nạp vào cửa 1, khi cửa 2 hở mạch [S]
U
1 I  0
2
I Hàm truyền đạt dòng từ cửa 2 đến

G12  1 :
I  0
cửa 1, khi cửa 1 ngắn mạch [Ω]
2 U
1
25
I1  G11U  G I

1 12 2
U G U  
2 21 1  G 22 I 2
Trong đó:

U
G 21  2 : Hàm truyền đạt áp từ cửa 1 đến cửa 2,

U I  0
khi cửa 2 hở mạch.
1
2

U
G 22  2 : Trở kháng vào cửa 2, khi cửa 1 ngắn
I  0 mạch [Ω]
2 U 1
26
U    U  A A12   U  
    A    
1 2 11 2
  
 I1  - I 2   A 21 A 22  - I 2 
27
5.2.5 Hệ phương trình trạng thái dạng A:
U  A U  
11 2 - A12 I 2

1
 I1  A 21U
 - A I
2 22 2
Trong đó:

U 1
A11  1  : Không thứ nguyên

U I  0 G 21
2
2
U 1
A12  - 1 - : Đơn vị đo là Ω
I  Y21
2 U 2 0
28
U  A U  
11 2 - A12 I 2

1
 I1  A 21U
 - A I
2 22 2
Trong đó:
I 1
A 21  1  : Đơn vị đo là S
U Z21
2 I  0
2
I 1
A 22  - 1 - : Không thứ nguyên
I  H 21
2 U
2 0
29
U    U  B B12   U 
 
2 1 11 1
  B       
 I 2  - I1   B21 B22  - I1 
30
U  B U  
11 1 - B12 I1

2
 I 2  B21U
 - B I
1 22 1
Trong đó:

U 1
B11  2  : Không thứ nguyên

U I  0 H12
1
1

U 1
B12  1  : Đơn vị đo là Ω
I  - Y12
1 U 1 0
31
U  B U  - B I

2 11 1 12 1
 I 2  B21U
 - B I
1 22 1
Trong đó:
I 1
B21  2  : Đơn vị đo là S
U  I  0 Z12
1
1
I 1
B22  1  : Không thứ nguyên
I  - G12
1 U
1 0
32
5.3. XÁC ĐỊNH CÁC MA TRẬN TRẠNG THÁI
5.3.1 Phương pháp viết hệ đủ

5.3.2 Phương pháp suy ra từ ma trận khác
33
a. Các phương pháp sử dụng:
- Phương pháp dòng nhánh: tùy ý.
- Phương pháp thế nút: Khi 2 nguồn dòng độc lập ở 2 cửa.
- Phương pháp dòng mắt lưới: Khi 2 nguồn áp độc lập ở 2 cửa.
34
b. Các bước thực hiện:
- Thay thế 2 biến trạng thái bằng 2 nguồn độc lập.
- Viết hệ đủ cho mạch.
- Rút gọn hệ đủ chỉ để lại 4 biến trạng thái (2 phương trình.
- Chuyển hệ trên về dạng phương trình trạng thái cần xác định.
- Từ đó suy ra ma trận trạng thái.
35
c. Các cấu trúc cần lưu ý:

* Mạng hình T:
° °
1 I1 Z1 Z2 I2 2
° °
U1 Z3 U2
1' 2'
- Đặt 2 nguồn áp ở 2 cửa.
- Dùng phương pháp dòng mắt lưới.
36
* Mạng hình π:
° °
1 I1 Z3 I2 2
° °
U1 Z1 Z2 U2
1' 2'
- Đặt 2 nguồn dòng ở 2 cửa.
- Dùng phương pháp điện thế nút.
37
5.3.1 Phương pháp viết hệ đủ:
* Mạng hình r thuận ngược:
° ° °
°
1 I1 Z2 I2 2 1 I1 Z1 I2 2
° ° ° °
U1 Z1 U2 U1 Z2 U2
1' 2' 1' 2'

- Dùng cả phương pháp trên.
* Mạng hình khác:
- Thực hiện đầy đủ các bước của PP.
38
° °
1 I1 Z1 Z2 I2 2
° °
U1 Z3 U2
1' 2'
Xác định phương trình trạng thái Z.
39
Nhận xét: Đây là mạng T:
- Thay thế 2 biến trạng thái bằng 2 nguồn áp độc lập.
° °
1 I1 Z1 Z2 I2 2
° °
+
+
-
U1 Z3 U2 -
1' 2'
40
- Viết hệ đủ cho mạch: Dùng PP dòng mắt lưới:
° °
1 I1 Z1 Z2 I2 2
°
I I °
+
-
U1 m1 Z3 m2 U2 -
1' 2'
U  (Z  Z )I  Z I

1 1 3 m1 3 m2
  Z I  (Z  Z )I
U 2 3 m1 2 3 m2
41
- Rút gọn hệ đủ chỉ để lại 4 biến trạng thái (bài toán cụ thể).
- Chuyển hệ trên về dạng phương trình trạng thái cần xác định.
U  (Z  Z )I  Z I

1 1 3 1 3 2
  Z I  (Z  Z )I
U 2 3 1 2 3 2
U   Z  Z Z3  I1  I1 
      Z  
1 1 3
   Z3
 U Z2  Z3  I 2  I 2 
2
42
- Từ đó suy ra ma trận trạng thái.
 Z1  Z3 Z3 
Z 
 Z3 Z 2  Z3 
43
5.3.2 Phương pháp suy ra từ ma trận khác
- Thực hiện ma trận dễ tìm cho mạng 2 cửa.
- Suy ra ma trận cần tìm cho mạng 2 cửa (dùng các quan hệ ma
trận trạng thái)
Z  Y -1; Y  Z-1; G  H -1; H  G -1;
VD: Tìm ma trận A của MHC hình pi:

° °
Cách giải: 1 I1 Z3 I2 2
- Tìm ma trận Y, °
Z1 Z2
°
U1 U2
- Suy ra ma trận A.
44
5.3.2 Phương pháp suy ra từ ma trận khác:
- Quan hệ giữa 6 ma trận trạng thái:
45
5.4. PHÂN LOẠI MHC
5.4.1 Mạng 2 cửa thụ động và tích cực

5.4.2 Mạng 2 cửa tương hỗ
5.4.3 Mạng 2 cửa đối xứng
5.4.4 Mạng 2 cửa đối xứng hình học
46
5.4.1 Mạng 2 cửa thụ động và tích cực
Công suất nhận của MHC:
1  * 1  *
P  Re( U1 I1  U 2 I 2 ) :
2 2
- Mạng 2 cửa thụ động nếu : P > 0
- Mạng 2 cửa tích cực nếu : P < 0
47
5.4.2 Mạng 2 cửa tương hỗ
- Nếu thỏa mãn điều kiện tương hỗ.
- Mạng 2 cửa thụ động là mạng 2 cửa tương hỗ. Ngược lại
chưa chắc đúng.
- Điều kiện để nhận biết:

Ma
Z Y H G A B
Trận
Điều
Z12=Z21 Y12=Y21 H12= -H21 G12= -G21 ΔA=1 ΔB=1
kiện
- Như vậy xác định ma trận trạng thái  tính tương hỗ.
48
5.4.3 Mạng 2 cửa đối xứng
- Điều kiện cần: Nếu thỏa mãn điều kiện tương hỗ.
- Điều kiện đủ: Nếu thỏa mãn đối xứng trở kháng.
Ma
Z Y H G A B
Trận
Điều
Z11=Z22 Y11=Y22 ΔH=1 ΔG=1 A11=A22 B11=B22
kiện
- Như vậy xác định ma trận trạng thái  Tính đối xứng.
49
5.4.4 Mạng 2 cửa đối xứng hình học
1. Khái niệm: Luôn dựng được 1 trục đối xứng cho nó
2. Nguyên lý: Mạng 2 cửa đối xứng hình học thì thỏa đối
xứng điện. Điều ngược lại chưa chắc đúng.
50
5.5. GHÉP NỐI MHC
5.5.1 Ghép dây chuyền (ghép tầng) MHC

5.5.2 Ghép nối tiếp MHC
5.5.3 Ghép song song MHC
5.5.4 Ghép song song – nối tiếp MHC
51
5.5.1 Ghép dây chuyền (ghép tầng) MHC
I1 I 2
   
1
U A1 A2 2
U
 
I1 I 2
   
1
U A 2
U A  A1.A 2
 
52
5.5.2 Ghép nối tiếp MHC
I1 I 2 I1 I 2
     
 
Z1 
U 1
Z 2
U
 
1
U 2
U
Z2 Z  Z1  Z2
 
53
5.5.3 Ghép song song MHC
I1 Y1 I 2
   
1
U 2
U
 
Y2
I1 I 2
   
1
U Y 2
U
Y  Y1  Y2  
54
5.5.4 Ghép nối tiếp–song song MHC
I1


H1 I 2
 
1
U 2
U H  H1  H 2

H2

I1 I 2
   

U 1 H 2
U
 
55
5.5.4 Ghép song song – nối tiếp MHC
I 2


G  G1  G 2
I1 G1
 
1
U 2
U

I1 I 2
    G2

1
U G 2
U
 
56
5.6. CÁC THÔNG SỐ MẠNG 2 CỬA
5.6.1 Trở Kháng vào MHC

5.6.2 Hàm truyền đạt MHC
57
5.6.1 Trở kháng vào
a. Trở kháng vào sơ cấp:
* Định nghĩa:

U 1
ZV1  1

I YV1
1
° °
Z1 1 I1 I2 2
° ° °
Mạng 2 cửa
+
E -
U1 U2 Z2
Zv1 1' 2'
58
° °
1 I1 I2 2
* Xác định trở kháng vào
MHC
sơ cấp: Theo Z2(Y2) và ma °
U1 Z,Y
°
U2 Z2
trận trạng thái. A,H
1' Zv1 2'
Z12 Z21 A11Z2  A12

ZV1  Z11 - ZV1 
Z22  Z2 A 21Z2  A 22
H12 H 21 Y12 Y21

ZV1  H11 - YV1  Y11 -
H 22  Y2 Y22  Y2
59
° °
Z1 1 I1 I2 2
° ° °
MHC
+
E -
U1 U2 Z2
Zv1 1' 2'
*Công dụng của trở kháng vào sơ cấp:
- Khảo sát đáp ứng tần số.
- Xác định dòng, áp ở cửa sơ cấp MHC
- Khảo sát khả năng nhận Pmax MHC

60
b. Trở kháng vào thứ cấp:
* Định nghĩa:

U 1
ZV2  2

I YV2
2
° °
1 I1 I2 2
Z1 U1
°
MHC °
U2
1' Zv2 2'
61
5.6.1 Trở kháng vào ° °
1 I1 I2 2
* Xác định trở kháng vào MHC
° °
thứ cấp: Theo Z1(Y1) và Z1 U1 Z,Y U2

ma trận trạng thái. A,H
1' Zv2 2'
Z12 Z21 A 22 Z1  A12

ZV2  Z22 - ZV2 
Z11  Z1 A 21Z1  A11
H12 H 21 Y12 Y21

ZV2  H 22 - YV2  Y22 -
H11  Y1 Y11  Y1
62
° °
1 I1 I2 2
MHC
° °
Z1 U1 U2
1' Zv2 2'

*Công dụng của trở kháng vào thứ cấp:
- Khảo sát đáp ứng tần số.
- Xác định dòng, áp ở cửa thứ cấp MHC
- Khảo sát khả năng phát Pmax MHC

63
c. Trở kháng ngắn mạch và hở mạch:

- Xem SGK
64
5.6.2 Hàm truyền đạt
a. Hệ số khuếch đại áp:
U 
U
* Định nghĩa: K u  2 Hoặc K u   2
E 1 U1
° °
Z1 1 I1 I2 2
° ° °
+
E1 -
U1 MHC U2 Z2
1' 2'
65
a. Hệ số khuếch đại áp:
* Xác định: Từ 3 yếu tố.
- Phương trình mạch sơ cấp.
- Phương trình mạch thứ cấp.
- Phương trình trạng thái.


* Lưu ý: Nếu Z = ¥ thì ta có hệ số khuếch đại áp hở mạch.
66
b. Hệ số khuếch đại dòng:
I
* Định nghĩa: Ki  2
I
1
° °
Z1 1 I1 I2 2
° ° °
MHC
+
E1 -
U1 U2 Z2
1' 2'
67
b. Hệ số khuếch đại dòng:
* Xác định: Từ 3 yếu tố.
- Phương trình mạch sơ cấp.
- Phương trình mạch thứ cấp.
- Phương trình trạng thái.


* Lưu ý: Nếu Z = 0 thì ta có hệ số khuếch đại dòng ngắn mạch.
68
c. Hệ số khuếch đại công suất:
P2
* Định nghĩa: KP 
P1
° °
Z1 1 I1 I2 2
° ° °
MHC
+
E1 -
U1 U2 Z2
1' 2'
69
c. Hệ số khuếch đại công suất:
* Xác định:
P1  I m1.ReZV1 
1 2
2
P2  I m2 .ReZ2 
1 2
2

P2 I .ReZ2 
2
2 ReZ2 
 KP    Ki
P1 I .ReZV1  ReZV1 
m2
2
m1 1
70
d. Đơn vị Neper (Np) và Decibel (dB)

U 
U
K u (Np)  ln 2
K u (dB)  20log 2

U 
U
1 1
I I
K i (Np)  ln 2 K i (dB)  20log 2
I I
1 1
1 P2 P2
K p (Np)  ln K P (dB)  10log
2 P1 P1
Chuyển đổi: 1dB = 1,686Np; 1Np = 0,115dB

71

Lecture Chapter5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lecture Chapter5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 5

5.1.1 Khái niệm

- Mạng hai cửa là phần mạch điện mà ở mỗi cửa dòng

5.2.1 Hệ phương trình trạng thái dạng Z

U Trở kháng tương hỗ cửa 1 đối với cửa

Tìm các thông số của Z. Biết:

Tính P, Q, S của Z2. Biết: Z2  10  j5 ; Z1  j10 

J  200 (A) (hiệu dụng phức);

Và 2 pt K1 tại cửa 1 và K2 tại cửa 2 ta tìm được: I 2

Tính CS phức  P,Q,S

I Dẫn nạp tương hỗ cửa 2 đối với cửa 1,

I Dẫn nạp vào cửa 2, khi cửa 1 ngắn

Tìm các thông số của Y. Biết:

  0 (ngắn mạch cửa 1). Ta xđ được:

Tính P, Q, S của Z2. Biết: Z2  20  j40 ; Z1  - j10 ;

Và 2 pt K1 tại cửa 1 và K2 tại cửa 2 ta tìm được: I 2

ĐS: P  125(W); Q  259(VAr) ; S  279,5(VA)

U    I1   H11 H12   I1 

I Hàm truyền đạt dòng từ cửa 2 đến

5.3.1 Phương pháp viết hệ đủ

a. Các phương pháp sử dụng:

- Phương pháp dòng nhánh: tùy ý.

- Thay thế 2 biến trạng thái bằng 2 nguồn độc lập.

- Viết hệ đủ cho mạch.

- Rút gọn hệ đủ chỉ để lại 4 biến trạng thái (2 phương trình.

- Từ đó suy ra ma trận trạng thái.

c. Các cấu trúc cần lưu ý:

1' 2' 1' 2'

Xác định phương trình trạng thái Z.

- Thay thế 2 biến trạng thái bằng 2 nguồn áp độc lập.

VD: Tìm ma trận A của MHC hình pi:

5.4.1 Mạng 2 cửa thụ động và tích cực

- Mạng 2 cửa thụ động nếu : P > 0

- Mạng 2 cửa tích cực nếu : P < 0

- Điều kiện để nhận biết:

1. Khái niệm: Luôn dựng được 1 trục đối xứng cho nó

5.5.1 Ghép dây chuyền (ghép tầng) MHC

5.6.1 Trở Kháng vào MHC

Zv1 1' 2'

Z12 Z21 A11Z2  A12

H12 H 21 Y12 Y21

Zv1 1' 2'

*Công dụng của trở kháng vào sơ cấp:

- Khảo sát đáp ứng tần số.

- Xác định dòng, áp ở cửa sơ cấp MHC

- Khảo sát khả năng nhận Pmax MHC

1' Zv2 2'

thứ cấp: Theo Z1(Y1) và Z1 U1 Z,Y U2

Z12 Z21 A 22 Z1  A12

H12 H 21 Y12 Y21

1' Zv2 2'

- Khảo sát đáp ứng tần số.

- Xác định dòng, áp ở cửa thứ cấp MHC

- Khảo sát khả năng phát Pmax MHC

c. Trở kháng ngắn mạch và hở mạch:

* Xác định: Từ 3 yếu tố.

- Phương trình mạch sơ cấp.

- Phương trình mạch thứ cấp.

- Phương trình trạng thái.

b. Hệ số khuếch đại dòng:

* Xác định: Từ 3 yếu tố.

- Phương trình mạch sơ cấp.

- Phương trình mạch thứ cấp.

- Phương trình trạng thái.