‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫ﻋﻨﻮان اﺛﺮ‪ :‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫ﻣﺆﻟﻒ‪ /‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ :‬رﯾﻤﻮن آرون‪ /‬ﺑﺎﻗﺮ ﭘﺮﻫﺎم‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ /‬ﺳﺎل ﻧﺸﺮ‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ 1381 /‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺪ و ﺑﺮرﺳﯽ‬

‫ﮐﻠﻮد ﻓﺮدﯾﻨﺎن رﯾﻤﻮن آرون‪ ،‬ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬از‬
‫ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﭘﺮآوازة ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ و دﻧﯿﺎي ﻏﺮب و در ﺑﺴﯿﺎري از ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫وي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻏﻠﺐ ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ و ادب‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬از ﺷﺎﮔﺮدان داﻧﺸﺴﺮاي ﻋﺎﻟﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﺑﻮد و‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻼت ﺧﻮد را در اﯾﻦ ﻣﺆﺳﺴﮥ ﻣﻌﺮوف آﻣﻮزﺷﯽ و داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ژان ﭘﻞ ﺳﺎرﺗﺮ‪،‬‬
‫ﭘﻞ ﻧﯿﺰان و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ از ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﺎ ﮔﺬراﻧﺪن رﺳﺎﻟﮥ دﮐﺘﺮاﯾﺶ )درآﻣﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﮥ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﮔﺎﻟﯿﻤﺎر‪ ،‬ﭘﺎرﯾﺲ‪ (1938 ،‬در ﺳﺎل ‪ 1930‬ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ در دو ﺟﻠﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ و ﺳﭙﺲ در ﯾﮏ ﺟﻠﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ درسﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آرون در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ )ﺳﻮرﺑﻮن( داده و در آﻧﻬﺎ از اﻓﮑﺎر و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﻫﻔﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس و ﻣﺘﻔﮑﺮ ﻧﺎﻣﺪار‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﯿﻮ‪ ،‬اوﮔﻮﺳﺖ ﮐﻨﺖ‪ ،‬ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‪ ،‬آﻟﮑﺴﯽ دوﺗﻮﮐﻮﯾﻞ‪ ،‬اﻣﯿﻞ دورﮐﯿﻢ‪ ،‬وﯾﻠﻔﺮدو‬
‫ﭘﺎرﺗﻮ و ﻣﺎﮐﺲ وﺑﺮ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﻓﺼﻞ از ﮐﺘﺎب‪ ،‬اﺑﺘﺪا از ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه و اﻓﮑﺎر ﻫﺮ ﻣﺘﻔﮑﺮ‪ ،‬آﻏﺎز ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﮥ اﺳﺎﺳﯽ از اﻧﺪﯾﺸﮥ او اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻮﻋﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي‪،‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت درﺑﺎرة زﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪ و آﺛﺎر ﻫﺮ ﻣﺘﻔﮑﺮ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺣﻮاﺷﯽ و ﮐﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﯽ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺳﯿﺮ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮐﺘﺎب از ﺣﯿﺚ زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﯽ‪ ،‬ﺗﻮاﻟﯽ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﻓﮑﺮي و ﺗﺮﺗﯿﺐ و ﺗﺮﺗﺐ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﯾﺎ ﻫﻤﮕﻮﻧﯽ و ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﯽ آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﺎً ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﺟﺬاب اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪،‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪ 96‬ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ درﺑﺎرة ﻣﺘﻔﮑﺮان ﭘﯿﺸﯿﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺸﯿﺎر اﺳﺖ و در‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ را در ﮐﻨﺎر ﯾﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ در ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﮥ آﻧﻬﺎ و زﻣﺎﻧﮥ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‬
‫آرون ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﺮاي ﺑﺤﺮان ﻓﮑﺮي و ﻧﻈﺮﯾﻪﺳﺎزي روزﮔﺎر ﺧﻮد و ﺗﻌﺎرض ﻣﯿﺎن‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﻠﻮك ﺷﺮق ﺳﺎﺑﻖ و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﻋﻠﻢﮔﺮا ﯾﺎ ﻋﻠﻢﻧﻤﺎ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮ‬
‫دﯾﮕﺮي اﯾﺪﺋﻮﻟﮋﯾﮏ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب‪ ،‬رﻧﺪاﻧﻪ‪ ،‬راهﻫﺎﯾﯽ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﯾﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ آﺛﺎر ﻣﺸﺎﺑﻪ‪:1‬‬
‫ﯾﺎن ﮐﺮاﯾﺐ‪ /‬ﺷﻬﻨﺎز ﻣﺴﻤﯽﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ‬
‫ﻟﻮﯾﯿﺲ ﮐﻮزر‪ /‬ﻣﺤﺴﻦ ﺛﻼﺛﯽ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ و اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺑﺰرﮔﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﺑﻨﯿﺎدي در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﻟﻮﯾﯿﺲ ﮐﻮزر و ﺑﺮﻧﺎرد روزﻧﺒﺮگ‪ /‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ارﺷﺎد‬
‫راب اﺳﺘﻮﻧﺰ‪ /‬ﻣﻬﺮداد ﻣﯿﺮداﻣﺎدي‬ ‫ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺑﺰرگ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫اﺳﺘﻮارت ﻫﯿﻮز‪/‬ﻋﺰتا‪ ...‬ﻓﻮﻻدوﻧﺪ‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﮑﻠﯽ‬
‫ﻧﺜﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي اﺛﺮ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻨﺪرج در‬
‫آن‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ اﻏﻠﺐ روان و رﺳﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺟﺬاب و داراي ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي‬
‫زﯾﺒﺎﯾﯽﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﭘﺮﮐﺸﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬در آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻣﺘﻦ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻦ روان و زﯾﺒﺎﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐﻪ از اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﺘﻦﻫﺎﯾﯽ را ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ادﺑﯿﺎت آﻧﻬﺎ‪ ،‬درﺟﮥ ﺳﺎدﮔﯽ و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻣﺘﻦ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﺴﺨﮥ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺧﺮﯾﻦ ﭼﺎپﻫﺎ و وﯾﺮاﺳﺘﮥ دوم ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮي ﺳﻮم‪ ،‬اﺛﺮ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﮐﻮﺷﺶﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي‬
‫ﻻزم در ﮐﺘﺎب ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ از ﺟﻤﻠﮥ اﯾﻦ اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬رﻓﻊ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬

‫‪ .١‬اﮔﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺘﺎب را ﺑﺮرﺳﯽ آراء ﺑﻨﯿﺎنﮔﺬاران اﺻﻠﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدي ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي‬
‫ﺑﺪاﻧﯿﻢ و ﺳﺎزﻣﺎندﻫﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ اﺛﺮ را ﻓﺮدﻣﺤﻮر ﯾﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﻮر در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﯾﺎن ﮐﺮاﯾﺐ و در ﮔﺎم‬
‫ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺘﺎبﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺟﺪول آﻣﺪه اﺳﺖ را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺛﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ داﻧﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ از ﺣﯿﺚ‬
‫وﺳﻌﺖ و ﻋﻤﻖ ﺑﺮرﺳﯽ آراء اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان و ﻣﺤﺪود ﻣﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎن ﮐﻼﺳﯿﮏ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎ‬
‫ﮐﺘﺎب ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﭼﻨﺪي دارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪97‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫رﻋﺎﯾﺖ ﻗﻮاﻋﺪ وﯾﺮاﯾﺶ )ﻣﺮاﻋﺎت ﻋﻼﺋﻢ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري( ﻧﺒﻮده اﺳﺖ و از اﯾﻦ ﺣﯿﺚ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﻣﻮارد ﻧﻘﺺ و ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫در اﻏﻠﺐ ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ﮐﺘﺎب‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻼﻣﺖ »‪ «،‬و ﺣﺮف ﻋﻄﻒ »و« ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺳﻄﺮ ‪ 6‬ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،3‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﻪ »ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ«؛ ﺳﻄﺮ ‪ 7‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ‬
‫»آزﻣﺎﯾﺶ«؛ ﺳﻄﺮ ‪ ،17‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ »ﮐﻬﻦ ﮔﺮدﯾﺪ«؛ ﺳﻄﺮ آﺧﺮ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ »وﺟﻮد ﺑﻨﺪﮔﯽ«؛‬
‫ﺳﻄﺮ ‪ 8‬ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،19‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ »ﻓﻠﺴﻔﮥ آﻟﻤﺎن«؛ ﺳﻄﺮ ‪ ،12‬ﺑﻌﺪاز ﮐﻠﻤﮥ »ﺣﻖ داﺷﺘﻪ« و‪....‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻼﻣﺖ »‪ «،‬و ﻋﻼﻣﺖ »‪ «.‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن‪ :‬ﺳﻄﺮ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،19‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ‬
‫»ﻣﯽداﻧﻢ«؛ ﭘﺎراﮔﺮاف آﺧﺮ ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،679‬ﺳﻄﺮ اول‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ »ﻣﯽﮔﺮوﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻼﻣﺖ »‪ «،‬در ﻣﻮارد ﻻزم‪ :‬ﭘﺎراﮔﺮاف دوم از ﺻﻔﺤﮥ ‪ ، 92‬ﺳﻄﺮ دوم‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬
‫از ﮐﻠﻤﺎت »اﺳﺖ« و »ﻣﯽﭘﺮدازد«؛ ﭘﺎراﮔﺮاف اول از ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،93‬ﺳﻄﺮ اول‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﮐﻠﻤﮥ »رخ‬
‫داد« و‪....‬‬
‫از ﺣﯿﺚ ﺳﺒﮏ ﻧﮕﺎرش و رﻋﺎﯾﺖ ﻗﻮاﻋﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رواﻧﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻮاﯾﯽ و ﺗﺎ ﺣﺪي‬
‫رﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﻢ ﺑﺎﻗﺮ ﭘﺮﻫﺎم و ﺗﺴﻠﻂ اﯾﺸﺎن ﺑﺮ اﻣﺮ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﻣﺘﻮن ﻓﺮاﻧﺴﻮيزﺑﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻓﺎرﺳﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻮة ﻧﮕﺎرش ﮐﺘﺎب‪ ،‬روان ﺗﺎ ﺣﺪي ﺟﺬاب و اﻏﻠﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ از ﮐﺎر درآﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻠﺪ )ﮔﺎﻟﯿﻨﮕﻮر(‪ ،‬ﺻﺤﺎﻓﯽ و ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫در ﻧﺴﺨﮥ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺣﺮوفﻧﮕﺎري و ﺻﻔﺤﻪآراﯾﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﯾﺎ اﻣﺮوزيﺗﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﻮرد »ﺳﺮﺻﻔﺤﻪ« ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬ﻃﺮح روي‬
‫ﺟﻠﺪ در وﯾﺮاﺳﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﮔﺎﻟﯿﻨﮕﻮر ﺳﺎده اﺳﺖ و ﻇﺎﻫﺮاً در اﯾﻦ ﭼﺎپ از ﮐﺎور ﮐﺎﻏﺬ‬
‫روﻏﻨﯽ ﺟﻠﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺣﺎوي ﻃﺮﺣﯽ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻣﻌﻨﺎدار و ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺒﺮي‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در ﮐﻞ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ ﻇﺎﻫﺮي ﮐﺘﺎب ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺎت ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ‬
‫آرون ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻂ و ژرفﺑﯿﻨﯽ ﺧﺎص ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﻬﻢ ﻫﺮ ﯾﮏ‬
‫از ﺑﻨﯿﺎنﮔﺬاران ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ را‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار داده‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ‬
‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎ و درﺳﺖ‪ ،‬ﺑ ﻪﮐﺎر ﺑﺮد و در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد ﺑﺎ‬
‫دﻗﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از زﺑﺎﻧﯽ روان و رﺳﺎ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎدي – ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﺬﮐﺮ ﺑﯿﻨﺶ و ﺳﻠﯿﻘﮥ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺑﯽﻃﺮﻓﯽ و دور ﻣﺎﻧﺪن از‬
‫ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺧﺎص‪ ،‬ﮐﺎري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر را ﺑﺮاي آﯾﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮاﻫﻢ آورده اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪ 98‬ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺑﺤﺚﻫﺎي دﻗﯿﻖ وي درﺑﺎرة اﺻﻄﻼﺣﺎﺗﯽ ﻫﻤﭽﻮن‬

‫ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد‪ :‬ﺷﯿﻮة ﺗﻮﻟﯿﺪ آﺳﯿﺎﯾﯽ )ﺻﻔﺤﻪ ‪ ،(175‬ﻣﻔﻬﻮم زﯾﺮﺑﻨﺎ و روﺑﻨﺎ‬
‫)ﺻﻔﺤﮥ ‪ 207‬و ‪ ،(208‬ارزش اﺿﺎﻓﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(181‬اﻧﻘﻼب )ﺻﻔﺤﺎت ‪ 309‬ﺗﺎ‬
‫‪ ،(335‬دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﻣﺨﺘﺼﺎت آن )ﺻﻔﺤﮥ ‪ 31‬ﺗﺎ ‪ ،(33‬ﻗﺎﻧﻮن )ﺻﻔﺤﮥ ‪ 47‬ﺗﺎ ‪،(48‬‬
‫روح اﻟﻘﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﯿﻮ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(20‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻪﮔﺎﻧﮥ اﻧﺪﯾﺸﮥ ﮐﻨﺖ )ﺻﻔﺤﮥ ‪،(87‬‬
‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(373‬ﺗﻌﺮﯾﻒ دﯾﻦ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(393‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ آن )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(361‬ﮐﻨﺶﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ 462‬ﺗﺎ ‪ ،(464‬ﮐﻨﺶ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‬
‫)ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(627‬ﮐﻨﺶ ﺳﻨﺘﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،(577‬ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪهﻫﺎ و ﻣﺸﺘﻘﺎت )ﺻﻔﺤﮥ ‪،(487‬‬
‫ﻋﻠﯿﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﻋﻠﯿﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ ، (580‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ و اﺧﻼق )ﺻﻔﺤﮥ‬
‫‪ (595‬و ‪....‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﯾﯽ از ﮐﺘﺎب ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺘﻔﮑﺮان را ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺑﺤﺚ اﻧﻘﻼب و ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ )اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ اول‪،‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 309‬ﺗﺎ ‪ ،(335‬ﻣﻘﺪﻣﮥ ﺑﺨﺶ دوم ﮐﺘﺎب )ﺻﻔﺤﮥ ‪ (347‬و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ )ﺻﻔﺤﮥ ‪ 665‬ﺗﺎ ‪(681‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻌﺎدلﺳﺎزي اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ و در ﻃﻮل ﭼﺎپﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻌﺪد ﮐﺘﺎب از ﺣﯿﺚ روزآﻣﺪي و زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ )‪ ،(égoïste‬ﺧﻮدﮐﺸﯽ دﮔﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻪ‬
‫)‪ ،(altruiste‬ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ)‪ ،(nomique‬ﮐﻨﺶ‬
‫ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻫﺪف ) ‪Action rationnelle par rapport à un‬‬
‫‪ ،(but‬ﮐﻨﺶ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ارزش) ‪Action rationnelle par‬‬
‫‪ ،(rapport à une valeur‬ﮐﻨﺶ اﻧﻔﻌﺎﻟﯽ ﯾﺎ ﻋﺎﻃﻔﯽ ) ‪Action‬‬
‫‪ ،(Affective ou émotionnelle‬ﮐﻨﺶ ﻣﻨﻄﻘﯽ )‪،(action logique‬‬
‫ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪهﻫﺎ )‪ ،(residus‬ﻣﺸﺘﻘﺎت )‪ (dérivations‬و ‪....‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻧﻈﺮي ﮐﺘﺎب و ﻧﻮع ﻣﺒﺎﺣﺚ آن‪ ،‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه و ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫ﮐﻮﺷﯿﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ از اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻔﻬﯿﻢ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﺘﺎبﻫﺎ ﺳﻨﺨﯿﺖ‬
‫دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬از ﻃﺮح ﺑﺤﺚ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‪ ،‬ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي‬
‫و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ و ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﮑﺮر و‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺴﯿﻦﺑﺮاﻧﮕﯿﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ در ﺧﻼل ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺗﺒﯿﯿﻦ آراء‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪99‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫ﻣﺘﻔﮑﺮان ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﻫﻢ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺪﻣﮥ ﻣﺘﺮﺟﻢ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪ ،‬اﺑﺘﺪاي‬

‫ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬زﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﻗﺴﻤﺖ اﻧﻘﻼب ‪ ،1848‬ﻣﻘﺪﻣﮥ ﺑﺨﺶ دوم‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ و ﺿﻤﺎﺋﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎب از ﻏﻨﺎي ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي در ﺗﺒﯿﯿﻦ و ﺗﺸﺮﯾﺢ آراء ﺑﺰرﮔﺎن اﻧﺪﯾﺸﮥ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﺤﻮﻻت رخ داده در ﺣﯿﻄﮥ اﻓﮑﺎر آﻧﻬﺎ ﻃﯽ دو ﻧﺴﻞ اول )‪– 1870‬‬
‫‪ (1830‬و ﻧﺴﻞ دوم )‪ (1920 - 1930‬ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺑﺮاي دروس »ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ)‪ «(1‬در دورة ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ و »ﺑﯿﻨﺶﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ)‪ «(1‬در ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽارﺷﺪ‪ ،‬ﺣﮑﻢ ﮐﺘﺎب اﺻﻠﯽ و ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻬﻢ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺣﺠﻢ و‬
‫ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎري دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺘﻮا و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﮐﺘﺎب ﻧﺴﺒﺖ‬

‫‪ok‬‬
‫ﺑﻪ اﻫﺪاف درس ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ و دروﺳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪» :‬ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان‬
‫‪bo‬‬
‫_‪t‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ«‪ ،‬از ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫‪ea‬‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﮥ آن ﻧﻘﯿﺼﻪ ﯾﺎ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻣﻬﻤﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد‬
‫@‬
‫‪m‬‬

‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﯾﻦ اﺛﺮ و ﺳﺮﻓﺼﻞﻫﺎي دروس ﻣﺰﺑﻮر و وﺟﻮد ﭘﺎرهاي ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪ra‬‬

‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﻣﯽﺗﻮان در ﺣﺪ ‪ 75‬ﺗﺎ ‪ %80‬اﻋﻼم ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪l‬‬‫‪eg‬‬
‫‪Te‬‬

‫ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ‪ ،‬از ﺑﺮﺧﯽ ﺟﻬﺎت اﯾﻦ اﺛﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي درس »ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ)‪ «(1‬در دورة ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ از ﺣﯿﺚ ﻋﻤﻖ و وﺳﻌﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫ﻣﯽرود و ﺑﺮاي داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺗﺤﺼﯿﻼت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺿﺮوري‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ‬
‫و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻌﻤﻖ و ﺗﺪرﯾﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮐﺘﺎب ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ ﮐﺘﺎب و‪ ،‬در ﺳﻄﺤﯽ ﻧﺎزلﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻓﺎرﺳﯽ آن ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد ﺷﺎﯾﺪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ اﻣﺮ‪ ،‬او ﻻً‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪن دورة زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻮﻻت ﯾﺎ ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫آن در ﻋﻨﻮان اﺛﺮ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ اﮔﺮ ﻋﻨﻮان را ﺑﺎ ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺗﻮأﻣﺎن ﻗﺮاﺋﺖ‬
‫ﮐﻨﯿﻢ و در ﻧﻈﺮ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬اﺷﮑﺎل ﻋﺪم ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از اﯾﻦ‬
‫ﺣﯿﺚ ﻧﯿﺰ ﮐﺘﺎب وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺤﺴﯿﻦﺑﺮاﻧﮕﯿﺰي ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻠﯿﺪيﺗﺮﯾﻦ اﻓﮑﺎر و ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ را ﻃﯽ دو ﻧﺴﻞ اول ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺎ از ﺗﻌﺒﯿﺮ ‪ main Currents‬ﯾﺎ ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ و ﻣﺮاﺣﻞ و در درون آﻧﻬﺎ اﻓﮑﺎر و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺘﻮان ﺑﺮﺧﯽ ﺧﺮدهﮔﯿﺮيﻫﺎ را ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪ 100‬ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اﯾﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ﺣﺪود ‪ %70‬از ﺳﺮﻓﺼﻞ درس »ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ )‪«(1‬؛‬
‫‪ % 30‬از ﺳﺮﻓﺼﻞ درس »ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ« و ‪ %50‬از‬
‫ﺳﺮﻓﺼﻞ درس »ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ )‪ «(2‬در ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ را ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎب ﻓﺎﻗﺪ اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎري و دادهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻬﻨﻪ ﺷﺪن در ﻃﻮل زﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮐﺘﺎب ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي ﻧﻈﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎ ارزش‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪﻧﯽ و‬
‫روزآﻣﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻧﻮآوريﻫﺎ و ﺟﺬاﺑﯿﺖﻫﺎي ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﯿﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﺷﮑﻞدﻫﯽ اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺣﺘﯽ اراﺋﮥ ﻧﻮﻋﯽ روﯾﮑﺮد و ﻧﻈﺮﯾﮥ‬

‫‪ok‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ در ﺑﺎب ﺟﻮاﻣﻊ و ﻣﻨﻄﻖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺳﻬﻢ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ اراﺋﮥ‬
‫‪bo‬‬
‫_‪t‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي ﺑﮑﺮ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ و زﯾﺒﺎ در ﺑﺎب ﻣﺘﻔﮑﺮان ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫‪ea‬‬
‫@‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن آﻧﻬﺎ و دورة زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺆﻟﻒ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮار دادن و ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ‬
‫‪m‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪﻫﺎي اﻓﮑﺎرﺷﺎن‬

‫‪ra‬‬
‫‪eg‬‬

‫)زﯾﺴﺖﺑﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ آﻧﻬﺎ ( ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ واﺣﺪ ﯾﺎ ﻫﻤﮕﻮن؛‬

‫‪l‬‬
‫‪Te‬‬

‫ﮐﻮﺷﺶ در اراﺋﮥ ﺑﯽﻃﺮﻓﺎﻧﮥ اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن و دورﻣﺎﻧﺪن از اﻓﺮاط و‬

‫ﺗﻔﺮﯾﻂﻫﺎي ﻧﻈﺮي و روﺷﯽ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص دﻫﮥ‬
‫‪ 60‬و اواﯾﻞ دﻫﮥ ‪ ، 70‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﺼﻮل و ﮐﻞ اﺛﺮ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درﺑﺮدارﻧﺪة ﻧﻮﻋﯽ ﻧﻈﻢ و ﻣﻨﻄﻖ‬
‫ﺧﺎص ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻞ‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﻋﻼوه ﺑﺮ ﯾﺎدداﺷﺖﻫﺎي ﻣﺘﺮﺟﻢ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﮐﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻬﺎر‬
‫ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺣﻮزة اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺴﮑﯿﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭘﯿﺸﺘﺎز‪ ،‬ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫رﺳﻤﺎً ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﯿﻨﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ دارد‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻓﺮدي‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اول ﮐﺘﺎب ﺑﺎ ﺑﯿﺎن آراي وي آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﺮﺗﯿﺐ زﻣﺎﻧﯽ و‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺎن اﻓﺮاد از ﺣﯿﺚ ﻧﻮع و ﮔﺮاﯾﺶ ﺗﻔﮑﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آﻧﻬﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬از‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻮيﻫﺎ‪ ،‬اﮔﻮﺳﺖ ﮐﻨﺖ دوﻣﯿﻦ ﻧﻔﺮ‪ ،‬ﭘﺲ از وي‪ ،‬ﻣﺎرﮐﺲ آﻟﻤﺎﻧﯽ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫اﻟﮑﺴﯽ دوﺗﻮﮐﻮﯾﻞ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮ در ﺑﺨﺶ اول ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬از اﻧﺪﯾﺸﮥ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ از ﺟﺎن ﻣﺎﯾﮥ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ را داراﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎر آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ‬
‫از دو ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮي و آﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻨﺖ و ﻣﺎرﮐﺲ ﺑﺤﺚ ﻣﯽﺷﻮد و دﺳﺖ آﺧﺮ‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪101‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫ﻣﺠﺪداً ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﺳﻮي ﯾﮏ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺘﻔﮑﺮان ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎي‬
‫ﺑﺨﺶ اول‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪة اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ‪ 1848‬از دﯾﺪﮔﺎه ﺳﻪ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮ و ﻧﺎﻇﺮان ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ وﻗﺎﯾﻊ ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﮐﺎر ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻈﺮي – ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي در ﺑﺎب ﯾﮏ ﻣﺼﺪاق ﺧﺎص ﺻﻮرت‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﺳﯿﺮ از ﻓﺎز ﺻﺮﻓﺎً ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺎرﺑﺮدي و‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم ﮐﺘﺎب ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﺎن ﻧﺴﻞ دوم ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﯽ‬
‫در ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ رﺷﺘﮥ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﮐﺘﺎب ﺑﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﭘﯿﺶدرآﻣﺪي ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﺑﮥ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر آﻣﻮزﻧﺪه‪ ،‬ﺟﺬاب و ﻋﻤﯿﻖ اﺳﺖ‪ ،‬آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺳﭙﺲ از اﻓﮑﺎر و آﺛﺎر‬
‫دورﮐﯿﻢ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﺑﺤﺚ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺘﻔﮑﺮ دوم و ﺳﻮم اﯾﻦ ﺟﻠﺪ ﭘﺎرﺗﻮ و وﺑﺮ از اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‬
‫و آﻟﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮐﺘﺎب ﺑﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي ‪ -‬اﻧﺘﻘﺎدي درﺧﺸﺎﻧﯽ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫در اﻧﺘﻬﺎي ﮐﺘﺎب ﭼﻨﺪ ﺿﻤﯿﻤﻪ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽﻫﺎ و ﻣﻘﺎﻻت آرون در ﺑﺎب ﻣﺘﻔﮑﺮان‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﮐﺘﺎب آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﺎﺋﻢ ﻣﺰﺑﻮر از ﯾﮏ ﺳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﺒﮥ ﻧﻈﺮي و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻓﮑﺎر دارﻧﺪ و از دﯾﮕﺮ ﺳﻮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻗﺪري ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﻔﺎدة ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان در ﺑﺨﺶ ﺿﻤﯿﻤﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬از‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ دو ﻧﺴﻞ ﻣﻬﻢ از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎن ﻋﺼﺮ ﺟﺪﯾﺪ و ﺗﺤﻮل ﻣﺮاﺣﻞ و ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﻓﮑﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫آرون ﺧﻮد ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺘﻘﻼﻧﻪ ﻧﻈﺮاﺗﺶ را ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﭘﺮﻫﺎم »رﻧﺪاﻧﻪ« و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ‪» ،‬ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ« از ﺟﻬﺖﮔﯿﺮيﻫﺎي‬
‫ﻋﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ﻓﮑﺮي و دلﻣﺸﻐﻮﻟﯽﻫﺎي ﺧﻮدآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬ﻣﯽﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫از زﺑﺎن ﺧﻮد ﻣﺘﻔﮑﺮان‪ ،‬ﮐﺪﻫﺎ و ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ را ﻧﻘﻞ ﮐﻨﺪ؛ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد ﮔﺰﯾﻨﺶ‬
‫دادهﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭽﻮن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯿﺪاﻧﯽ و آﻣﺎري و ﻫﺮ ﮔﺰﯾﻨﺶ‬
‫دﯾﮕﺮي‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﯾﺎ زﯾﺮ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺟﻬﺖﮔﯿﺮيﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ذﻫﻨﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻓﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪ 102‬ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه اﺛﺮ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ در ﻃﻮل زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد از ﺣﯿﺚ ﻓﮑﺮي و ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﻣﻘﺎم‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت ﻧﻈﺮي و رﻓﺘﺎر ﻋﻤﻠﯽ ‪ -‬ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي ﮔﺎه ﻣﺘﻌﺎرﺿﯽ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ و راﺳﺖ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻧﻮﻋﯽ ﻣﻮﺿﻊ ﻣﯿﺎﻧﻪرو ﯾﺎ‬
‫ﻣﺘﻌﺎدل را در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﯿﺰ ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ و‬
‫ﺗﺤﺴﯿﻦﻫﺎ‪ ،‬اﻇﻬﺎر ﻋﺪمﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻔﮑﺮان و ﺑﯿﺎن ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ روزﮔﺎر ﺧﻮد‪ ،‬از ﺣﯿﺚ ﭼﭗ و راﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻮﺷﯿﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﺎﺑﻨﺪه و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻓﮑﺎر را ﻧﺸﺎن داده دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ دور از ﺗﻌﺼﺒﺎت در ﺗﺠﺰﯾﻪ و‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﻠﻔﯿﻖ اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ و ﺟﺴﺘﺠﻮي راﻫﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺒﺮد ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬راهﻫﺎﯾﯽ ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺧﻮاﻧﺪه و اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﯿﻨﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ آن‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻘﺎﺑﻠﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و‬
‫ﺑﺤﺮانﻫﺎي ﭘﯿﺶ رو و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻔﯿﺪ‬
‫واﻗﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮط آﻧﮑﻪ ﺧﺼﻠﺖ اﺑﺰاري و ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ آن و دوري از ﺟﻬﺖﮔﯿﺮيﻫﺎي اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺑﻪ رﺳﻤﯿﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎب ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ آن ﯾﺎدداﺷﺖﻫﺎي اوﻟﯿﻪ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ و ﻓﻬﺮﺳﺖ راﻫﻨﻤﺎي ﻧﺎمﻫﺎ‪ ،‬ﻣﮑﺎنﻫﺎ و اﺻﻄﻼﺣﺎت و ‪ ...‬اﻓﺰوده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﮥ ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﺴﯿﺎر روان و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ؛ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاردي از ﻋﺪمرواﻧﯽ و‬
‫رﺳﺎﯾﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺳﺮاغ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫از ﺣﯿﺚ رﻋﺎﯾﺖ اﻣﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﭘﺮﻫﺎم ﻣﺘﺤﻤﻞ زﺣﻤﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺪه و ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻦ ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺧﺎص )ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺘﯽ( در اﺻﻞ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي اﻣﺎﻧﺖ را‬
‫رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪ %100‬اﯾﻦ ادﻋﺎ را ﻣﻄﺮح‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ از اﯾﻦ ﺣﯿﺚ ﻣﺸﻬﻮد ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﭘﺮﻫﺎم ﺟﻬﺖﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺧﻮد را در ﯾﺎدداﺷﺖ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﮐﺘﺎب و‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﭘﺎﻧﻮﯾﺲﻫﺎ و ﺣﻮاﺷﯽ آورده اﺳﺖ – ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎ ﺣﺬف‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ – ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي‪ ،‬ﺑﺪﻓﻬﻤﯽ‪ ،‬ﺟﻬﺖﮔﯿﺮي‬
‫ﻏﯿﺮﻋﻠﻤﯽ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﺎب آرون و ﺳﻮءﺗﻌﺒﯿﺮﻫﺎ‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪103‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫و ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢﻫﺎي ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر آرون و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﮑﺮان‬

‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﮐﺘﺎب دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﮥ‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و دو‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف دوم‪ ،‬ﺳﻄﺮ ‪ 9‬و ‪ ...» :10‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻪ دوﺳﺘﺪار وﺑﺮم و ﻣﻈﻨﻮن‬
‫ﺑﻪ دﺷﻤﻨﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان«؛ ﺻﻔﺤﮥ ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎراﮔﺮاف دوم؛ ﺻﻔﺤﮥ ﺑﯿﺴﺖ‬
‫و ﭼﻬﺎر‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎراﮔﺮاف دوم و ‪....‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل ﺗﺮﺟﻤﻪ )آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ و ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ( و ﺑﺮﮔﺮدان‬
‫ﺻﺤﯿﺢ و روان ﻋﺒﺎرات‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﮥ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺘﻦ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدلﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﮐﺎر‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر‪ ،‬ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﻔﯿﺪي در ﺑﺎب ﺑﺮﺧﯽ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي اﻓﮑﺎر‬
‫و آﺛﺎر آرون و ﺑﻌﻀﺎً ﭘﺎرهاي ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﻔﯿﺪ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﯾﺎ ﻧﻘﺪ ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي ﺟﺎﻣﻊ و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪي ﺑﺮ ﮐﺘﺎب اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬درﯾﺎﻓﺖﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎه‪،‬‬
‫ﺑﯿﺎن ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﺘﺮﺟﻢ در ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ و اﻧﺘﻘﺎدي‬
‫وي‪ ،‬اﻋﻢ از ﯾﺎدداﺷﺖ اوﻟﯿﻪ او در آﻏﺎز ﮐﺘﺎب و آﻧﭽﻪ در ﻣﺘﻦ و ﺣﻮاﺷﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺘﻦ ﮐﺘﺎب آورده اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎر وي را ﺗﺎ ﺣﺪي ﺧﺪﺷﻪدار و ﺳﺰاوار اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ‬
‫اﺑﺘﺪا اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﭘﯿﺶ از اﻧﻘﻼب ﻣﺆﺳﺴﮥ ﺳﺎﺑﻖ اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺮاﻧﮑﻠﯿﻦ در ﺳﺎل ‪ 1352‬ﻧﺎﻗﺺ‬
‫ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﺪ و ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭼﺎپ دوم رﺳﯿﺪ و ﻧﺎﯾﺎب ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻧﺘﺸﺎر و ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺑﺨﺶ دوم ﮐﺘﺎب در ‪ ،1363‬از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎرات و آﻣﻮزش اﻧﻘﻼب‬
‫اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﯿﺎز رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﺘﺎبﻫﺎ در ﻣﯿﺎن‬
‫اﺳﺘﺎدان و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﻣﺰاﯾﺎي اﺻﻞ ﮐﺘﺎب و ﺗﺮﺟﻤﮥ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻨﺎﺳﺐ آن‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﺎزﮔﺸﺎﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪداً در ﺳﺎل ‪1364‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ در ﯾﮏ ﺟﻠﺪ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺪ‪ .‬از اﯾﻦ ﭼﺎپ ﯾﺎ وﯾﺮاﺳﺖ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫وﯾﺮاﺳﺖ اول ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪﯾﻦ ﭼﺎپ )اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺳﻪ ﻣﻮرد در ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫‪ 1370 ،1364‬و ‪ (1372‬ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ‪ 1377‬ﮐﺘﺎب ﺑﺎ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮي در ﻧﺎم و ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺎ ﯾﺎدداﺷﺖ ﺟﺪﯾﺪي از ﻣﺘﺮﺟﻢ آن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻓﻌﺎت در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 80 – 81‬و‬
‫ﭘﺲ از آن ﻧﺴﺨﻪﻫﺎﯾﯽ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﭼﺎپ و در اﺧﺘﯿﺎر ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪Telegram @eat_book‬‬

‫‪ 104‬ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﭼﺎپ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب و ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب آن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮدن‬
‫دو وﯾﺮاﺳﺖ و ﺗﺎ ﻧﺴﺨﮥ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﻨﺞ ﺑﺎر ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﭘﺲ از ﺳﺎل‬
‫‪ 1381‬دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﮐﺘﺎب ﺗﺠﺪﯾﺪ ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺤﺘﺮم در ﻧﺴﺨﮥ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﭼﺎپ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ دادهاﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺎرهاي ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ و‬
‫ﯾﮑﺪﺳﺖ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﺻﻼح ﻏﻠﻂﻫﺎي ﭼﺎﭘﯽ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺎرهاي از زﯾﺮﻧﻮﯾﺲﻫﺎ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻨﻮز‬
‫ﻧﻘﺺﻫﺎﯾﯽ در ﮐﺘﺎب وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد در ﭼﺎپﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ اﺻﻼح ﺷﻮد‪ .‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺮﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬وﯾﺮاﯾﺶ ﺗﺨﺼﺼﯽ و ﺟﻬﺖﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺧﺎص‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﯾﺎ ﺣﺬف ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬