Professional Documents
Culture Documents
MK Osiguruvanje 13
MK Osiguruvanje 13
ЗЕЛЕНА КАРТА
ГАРАНЦИЈА ЗА ДВИЖЕЊЕ СО ВОЗИЛО ВО ЕВРОПА
13/2017
Од уредникот
Систем на зелена
карта
Издавач
Национално биро за Првата асоцијација за поимот ОСИГУРУВАЊЕ е
осигурување - Македонија помислата за сигурност, удобност, безгрижност за мож-
ните лоши работи што може да се случат на имотот или
За издавачот здравјето на луѓето. Со развојот на технологијата „ло-
м-р Трајче Латиновски
шите“ работи што можат да се случат се зголемуваат и видоизменуваат. Едно
Адреса драстично зголемување на ризиците од материјални и нематеријални штети
ул. „Митрополит Теодосиј настапува со појавата на автомобилите на почетокот на дваесеттиот век. Нив-
Гологанов“, бр. 28/3, Скопје ниот број фрапантно брзо се зголемувал, а со тоа и штетите кои настанувале
тел: 02 / 3136-172 од употреба на возилата. Напредните држави со развиени системи за зашти-
е-пошта: nibm@nibm.com.mk та како Шведска, Норвешка, Данска, први донеле прописи со кои се штителе
www. nibm.com.mk
жртвите од сообраќајните незгоди. Меѓутоа, автомобилскиот сообраќај овоз-
Издавачки совет можил неограничено движење и надвор од границите на сопствената држава.
м-р Трајче Латиновски Што со незгодите предизвикани во странство? Што со жртвите настрадани
(претседател) од странски возила?
д-р Климе Попоски Потребата да се заштитат и жртвите и учесниците во незгодите создала
Марија Томеска еден неверојатен унифициран систем пред се за територија на Европа - СИ-
Сања Танчевска СТЕМОТ НА ЗЕЛЕНА КАРТА!
Бошко Андов
Системот на зелена карта, во овој момент, овозможува непречено дви-
Уредувачки одбор жење на моторни и приклучни возила на патиштата во 48 држави од Европа,
Лепосава Гелевска Азија и Африка.
Мирјана Поп Талеска Првично, членуваа околу дваесетина членки, зашто постоеја паралелно
Систем на сина карта за социјалистичките држави, Системот на кафеава кар-
Главен и одговорен уредник та за африкански држави.
Мирјана Поп Талеска
Со усогласувањата на законодавствата на сите држави заживеа комплетно
Ликовно-графички уредник Системот на зелена карта.
Миле Раденковиќ На овој начин, олеснета е меѓународната циркулација на моторни возила
со осигурување од ризици од автоодговорност во случај на сообраќајна незго-
Компјутерска обработка да со гарантирање на надомест за оштетените во согласност со националниот
Петар Петренко закон и прописите на земјата во која се случила незгодата. Странските учес-
ници во незгодите се изедначени во своите права, како и домашните граѓани.
Печатница
„Алфа СИД д.о.о.е.л.“ Првата Спогодба помегу Бироата е склучена во 1951 година. Со цел да го
ул. „АВНОЈ“, бр. 84-1/2 унапредат меѓународниот патен сообраќај некои држави го укинаа увидот на
Скопје зелените карти на нивните граници врз основа на спогодби потпишани од на-
ционалните бироа со кои регистарските ознаки на моторните возила се доказ
Тираж за постоење на задолжителното осигурување.
2000 примероци Подоцна, во 1972 година, Советот на европската заедница им предложи на
Датум
државите членки склучување на спогодба која е позната како Дополнителна
декември, 2017 г. спогодба меѓу бироата.Потоа, врз однапред утврдени принципи, повеќе земји
станаа членки на Системот на зелена карта а во 1991 година сите спогодби
беа собрани во еден документ познат под името Мултилатерален Гаранциски
договор.
Националното биро за осигурување е примено за член во Советот на Би-
роата на 27 мај 1994 година на Генералното собрание што се одржа во Рим.
С О Д Р Ж И Н А
ТЕМА НА БРОЈОТ
ЗЕЛЕНАТА КАРТА И НЕЈЗИНОТО ЗНАЧЕЊЕ ....................................................... 3
РЕГУЛАТИВА
ДИРЕКТИВИ НА ЕУ ЗА МОТОРНИ ВОЗИЛА........................................................ 8
ПРОПИСИ
ХАШКА КОНВЕНЦИЈА И СООБРАЌАЈНИ НЕЗГОДИ............................................17
ПРАКСА
НЕМАТЕРИЈАЛНИ ШТЕТИ ВО ЕВРОПСКИТЕ ДРЖАВИ.......................................25
Т Е М А Н А Б Р О Ј О Т
Развојот на технологијата, појавата на авто- against third party risk), донесена на 22.05.1949
мобилите и зголеменото преминување на грани- година во Женева, со која се повикуваат владите
ците, ја создале потребата за уредување на делот на европските земји да бараат од осигурувачите
за заштита на жртвите од сообраќајните незгоди на своите земји да склучат спогодби за пружање
предизвикани од возила кои не се регистрирани осигурително покритие од одговорност за штети
во посетената земја. кои возачите со возилото ќе ги предизвикаат во
Од првото историско патување со автомобил посетената странска земја, согласно начелата на-
во 1888 година, патниот сообраќај незапирливо ведени во Препораката.
се развивал, поради што се наметнала потребата Основното начело наведено во Препораката
за негово меѓународно регулирање. Во дваесет- во точка 1 потточка А, било основање на цен-
тите години на минатиот век, нордиските земји трална национална Организација на осигурува-
први вовеле задолжително осигурување и тоа: во чи - Биро во секоја земја членка, со обврска на
Финска во 1925 година за домашни возила и во организацијата своите членки-осигурувачи да ги
1937 година за странски возила; во Норвешка во снабдува со исправи за осигурување (чиј обра-
1926 година; во Данска 1927 година и во Шведска зец бил приложен во Препораката).
1929 година. На нашите простори, ова осигуру- За првпат се воведува и доказот за осигуру-
вање станало задолжително во 1965 година, со вање-исправа за осигурување, со која се потвр-
донесување на Законот за задолжително осигуру- дува дека корисникот на моторното возило (воза-
вање на имоти и лица. чот) е осигурен од граѓанско правна одговорност
за штета предизвикана од употреба на моторно
Препорака бр. 5 возило на трети лица во странската посетена
После повеќегодишни неуспешни напори земја, во согласност со прописите на посетената
од меѓународниот институт за унифицирање земја. Во точката 8 од Препорака бр.5, било пред-
на приватното право во Рим, за утврдување видено „доказот за осигурување да биде зелена
на единствено европско право за осигурување боја“, заради што истиот го добил називот Зелена
од автоодговорност, започнала да се испитува карта.
можноста за проширување на осигурителната Со приемот на исправата за осигурување,
заштита на меѓународна договорна основа, што осигуреникот го овластува бирото кое ја издало
довело Пододборот за патен сообраќај на ООН исправата да ги прима сите барања кои се однесу-
на Економската комисија на ОН за Европа, на 25 ваат на штетата и ги овластува другите бироа во
јануари 1949 година, да ја предложи Препорака негово име да ги примаат оштетните барања, об-
бр. 5 (Recommendation on insurance of motorist работуваат и исплаќаат според своите закони за
8)
чл. 2 од ЗМПП 12)
чл. 2 ст. 1 т. 1 од Законот за безбедноста на сооб-
9)
чл. 118 од Устав на РМ раќајот на патиштата (Сл. весник 169/15 и 226/15)
10)
чл. 1 ст. 2 Хашка Конвенција 13)
чл. 2 ст. 1 т. 54 од Законот за безбедноста на сооб-
11)
чл. 2 ст. 1 т. 139 од Законот за безбедноста на сооб- раќајот на патиштата (Сл.весник 169/15 и 226/15)
раќајот на патиштата (Сл. весник 169/15 и 226/15) 14)
чл. 2 од Хашката конвенција
• Спрема возачот, сопственикот на возилото, ло само едно возило, има повеќе оштетени лица22).
корисникот како и секое друго лице кое има Во тој случај, меродавното право се одредува, по-
некое право во врска со возилото, без оглед на себно спрема секој оштетен. Во случај кога еден
нивниот редовен престој. Значи одговорноста
оштетен има редовен престој во земјата на ре-
на наведените лица ќе се регулира според
меродавното право определено според гистрација на возилото, а другиот оштетен нема
регистрацијата на возилото. Овде е битна редовен престој во земјата на регистрација на
поврзаноста на сопственикот или корисникот возилото, спрема првиот оштетен ќе се примени
со самото возило. Се чини дека овде не е земено правото на земјата-државата на регистрација на
во предвид дека возачот може да биде лице возилото, а спрема другиот оштетен ќе се приме-
кое нема никаква врска ниту со возилото,
ни правото на државата каде е случена незгодата.
21)
чл. 4 ст. 1 т. а) од Хашката конвенција. 22)
чл. 4 с. 1 т. а) на Хашката конвенција.
23)
чл. 4 т. б) на Хашката конвенција.
24)
чл. 5 ст. 1 на Хашка конвенција.
25)
чл. 5 ст. 2 на Хашка конвенција.
НЕМАТЕРИЈАЛНИ ШТЕТИ ВО
ЕВРОПСКИТЕ ДРЖАВИ
Во осигурителната пракса, особено кај осигурување-
то од авто-одговорност, поимот нематеријална штета е и
тоа како познат и застапен, особено ако се земе во пред-
вид грубата статистика на бројот на пријавени штети. Од
вкупниот број на штети од автоодговорност кои се прија-
вуваат годишно, некои 40% се побарувања за нематеријал-
ни штети. Нематеријална штета е нанесување некому
физички и психички бол или страв. Може да се сретнат и
други називи-неимотна штета, морална штета, неекомом-
ска штета,иматеријална и така натаму.
Целта на овој вид надомест е пружање некаква сатис-
факција на оштетениот кој претрпел душевна бол, со тоа
што при одмерување на висината на истата се води смет-
ка за значењето на повреденото добро и целта за која овој
вид на надомест служи, така што со него да не бидат пого-
дени тенденциите кои не се споиви со нејзината природа и
Пишува: Маја Ризова
Самостоен стручен соработник за правни совети во општествена цел. Иако институцијата нематеријална ште-
Триглав осигурување та постои уште во најстарите човечки цивилизации, сепак
во одредени човечки општества била целосно оспорувана,
па иако во правната наука кај скоро сите цивилизирани
држави е установена како еден општоприфатен институт,
Од вкупниот број на штети занимавањето на правната и пошироката заедница со овој
од авто-одговорност кои институт воопшто не е единствена. Главните разлики се
се пријавуваат годишно, однесуваат на нејзината правно-етичка природа, како и
не/можноста да се утврди објективната висина на сама-
некои 40% се побарувања та штета, неможноста да се утврди соодветниот правичен
за нематеријални штети. надомест , како и кругот на лица кои имаат право на таков
Нематеријална штета вид надомест.
Во Шведска, земја која и припаѓа на оние повисоко
е нанесување некому развиени европски земји, начинот на кој се утврдува на-
физички и психички бол доместот за нематеријлна штета е точно утврден и доста
или страв. Може да се униформиран. Првично нематеријалните штети се реша-
сретнат и други називи, како ваат во компанијата која е осигурувач од автоодговорност
на возилото во кое повредениот се наоѓал или бил во не-
неимотна штета, морална посредна близина на истото. Интересно е што и возачот
штета, не-екомомска штета, на возилото има право на надомест, без оглед на неговата
иматеријална ... вина за настанатата сообраќајна несреќа.
Надоместот на нематеријална штета се одвива во две
фази, односно прво се утврдува надомест за периодот на
таканаречена “медицинска итност“ (medical emergency).
Овој период отпочнува од денот на настанување на не-
среќата и трае се до моментот кога медицинската состојба
на повредениот ќе се стабилизира. Овој период ќе се смета
за завршен кога медицинската состојба на повредениот е
SAVA
OSIGURUVANJE
I N S U R A N C E C O M PA N Y