Professional Documents
Culture Documents
Лисабонски Договор
Единствениот европски акт служи како правна основа за бројни заеднички политики, како
што се социјалната, економската, политиката во областа на заштитата на животната
средина, истражувањето и технологијата.
Имајќи го предвид тоа, од 1. јули 1967 година постои само еден единствен Совет на
министри и единствена Комисија, која ја наследи моќта на највисоката власт на
Европската заедница за јаглен и челик, Комисијата на Европската економска заедница9 и
Комисијата на Евроатом.
Трите столба
1
Главниот столб всушност е Европска заедницата, во која заедничката работа на
учесниците е регулирана според Договорот за европската заедница преовладува методот
на Заедницата;
Во 1986 година Европската Унија го усвои Единствениот европски акт (Single European Act
– SEA), со кој се отвори патот за еден заеднички закон за ЕУ, врз основа на принципот на
заемно признавање на законите и регулативите на нејзините земји-членки.
2
1. Царинската унија;
2. утврдувањето на правилата за конкуренција потребни за функционирање на
внатрешниотпазар;
3. монетарната политика за државите-членки кои го користат еврото како
платежносредство;
4. зачувувањето на биолошките ресурси на морето, како дел од заедничката политика
зарибарство;
5. заедничката трговска политика, и
6. склучувањето меѓународни договори, кога тоа е во рамките на некој од
законодавните акти на Унијата или кога е потребно за да ѝ се помогне на Унијата да
извршува одреденавнатрешна надлежност или доколку постои можност за
нарушување или смена на опфатотна заедничките правила.
3
1. Секоја земја-членка може да одлучи да се повлече од Унијата, во
согласност со нејзините уставни барања.
2. Земја-членка што ќе одлучи да се повлече од Унијата го известува
Европскиот совет за својата намера. Во врска со насоките обезбедени
од Европскиот совет, Унијата преговара и склучува договор со таа земја-
членка, одредувајќи ги деталите за нејзиното повлекување, имајќи ја
предвид рамката за нејзините идни односи со Унијата. За договорот се
преговара во согласност со член 218(3) од Договорот за функционирањето
на Европската унија. Советот го склучува договорот во име на Унијата,
постапувајќи со квалификувано мнозинство, по добивање на согласност
од Европскиот парламент.
3. Договорите за односната држава престануваат да важат од датумот
на влегување во сила на договорот за повлекување, или доколку нема
таков датум, две години по известувањето споменато во став 2, освен ако
Европскиот совет, во согласност со засегнатата земја-членка, не одлучи
едногласно да го продолжи овој период.
4. За целите на ставовите 2 и 3, членот на Европскиот совет или на Советот,
кој ја претставува земјата-членка што се повлекува, не учествува ниту во
дискусиите ниту во одлуките на Европскиот совет или на Советот, кои се
однесуваат на таа земја.
Квалификуваното мнозинство се дефинира во согласност со член 238(3)
(а) од Договорот за функционирањето на Европската унија.
Кога една провинција од земјите-членки би се оделила, но би сакала да се врати во ЕУ, би
требало повторно да поднесе барање за да се приклучи, исто како да е нова земја која
поднесува барање од почеток.
Има еден пример кога една територија престанала да биде дел од заедница (Гренланд во
1985 г.)
4
Исклучива надлежност на Унијата, во областите во кои таа е единствениот
законодавец:
− Царинската унија;
− утврдувањето на правилата за конкуренција потребни за функционирање на
внатрешниот пазар;
− монетарната политика за државите-членки кои го користат еврото како платежно
средство;
− зачувувањето на биолошките ресурси на морето, како дел од заедничката политика за
рибарство;
− заедничката трговска политика, и
− склучувањето меѓународни договори, кога тоа е во рамките на некој од законодавните
акти на Унијата или кога е потребно за да ѝ се помогне на Унијата да извршува одредена
внатрешна надлежност или доколку постои можност за нарушување или смена на опфатот
на заедничките правила.
5
независноста сè уште произлегува од националното ниво, една земја членка, која сака да
замине, може да го повлече тоа. Заради тоа, ако во согласност со законот тоа не е
склоноста на земјата, може да се повлече со цел да се избегне тоа. Ова, сепак, не се
случило како што придобивките од членството често се гледа дека го надминуваат секое
негативно влијание на одредени закони.
- Лисабонски Договор
- Ирска
6
тенденција да се зголеми моќта на претседателот на Комисијата кој во иднина ќе се
назаначува од страна на Европскиот Совет со квалификувано мнозинство.До моментот
кога и 27. земја ќе се придружи како членка на Унијата, бројот на членовитена комисијата
ќе порасне до 26 Комесари, со што ќе се промени членот 213 (1) од Договорот за
Европската заедница, со тоа што бројот на членови на Комисијата ќе биде поголем од
бројот на земји членки, при што членовите се избираат рамноправно по пат на ротација.
20. Граѓаните на која земја два пати на референдум гласаа против членство
во ЕУ?
- Норвешка
21. Каде и кога се усвоени критериумите кои секоја земја која сака да стане
членка на ЕУ мора да ги исполни?
Копенхаген 1993
Мадрид 1995
7
23. Договорот од Амстердам:
- Амстердам
Лисабонски Договор
Квалификувано мнозинство.
8
Советот е составен од претседателите на земјите членки и премиерите на владите и
претседателот на Европската комисија и Високиот претставник за заедничка надворешна и
безбедносна политика.
Во пракса, Европскиот суд на правда има улога на арбитер во спорови помеѓу институции
на Европската Унија и помеѓу институции на земјите членки. Европскиот суд на правда
обезбедува институциите на Европската Унија да не ги надминат овластувањата што им се
дадени со Договорите. Европскиот суд на правда обезбедува и почитување на Договорите
на Европската Унија на национално ниво, а соглaсно одредбите на Договорот од Мастрихт,
може да изрекува и казни за фирмите или земјите членки што го прекршиле правото на
Унијата.
- Европската Комисија
- Европски Парламент
- Берлејмон
9
35. Којa институција ја донесе одлуката единствената валута да се именува евро?
Европската Комисија
- Франкфурт
Германија
Германија
Совет на министри
10
44. Советот на ЕУ најголемиот број од своите одлуки ги носи со :
Во пракса, Европскиот суд на правда има улога на арбитер во спорови помеѓу институции
на Европската Унија и помеѓу институции на земјите членки. Тој се состои од Европски
суд на правдата, Општ суд и специјализирани судови. Европскиот суд на правда
обезбедува институциите на Европската Унија да не ги надминат овластувањата што им се
дадени со Договорите.Европскиот суд на правда обезбедува и почитување на Договорите
на Европската Унија на национално ниво, а соглaсно одредбите на Договорот од Мастрихт,
може да изрекува и казни за фирмите или земјите членки што го прекршиле правото на
Унијата.
11
49. Која е улогата на Генералниот адвокат во Судот на правдата на ЕУ ?
Европскиот парламент,
Европскиот совет,
Европската комисија,
Судот на ревизори.
12
- Европскиот Парламент.Омбудсманот ќе биде назначен по секој избор на Европскиот
Парламент за времетраење на неговиот мандат. Омбудсманот има право на реизбор.
овластен да ги прима жалбите од било кој граѓанин на Европската Унија или било кое
физичко или правно лице кое престојува или има регистрирано канцеларија во земјите
членки, а кои се однесуваат на повреди на човековите права предизвикани од активности
на институции на Европската Унија или тела со исклучок на Европскиот суд на Правдата
како и Судот од прва инстанца кога дејствуваат во нивната судска улога.
Судот на ревизорите проверува дали е примен целокупниот приход на Унијата и дали сите
нејзини трошоци настанале на легален и регуларен начин, како и дали со буџетот на
Европската Унија се управува на коректен начин.
13
Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ) се состои и од Европската централна
банка (ЕЦБ) и од националните централни банки (НЦБ) на сите 28држави - членки на
Европската Унија.
Првите идеи за економска и монетарна унија во Европа беа изнесени и пред основањето на
Европските заедници. На пример, веќе во 1929 година, во Лигата на народите, Густав
Стресман побара европска валута наспроти позадината на зголемена економска поделба
која се должи на големиот број нови држави во Европа после Втората светска војна.
Првиот обид да се создаде економска и монетарна унија помеѓу членките на Европските
14
заедници, потекнува од иницијативата на Европската комисија во 1969 година, која ја
изнесува потребата за ,,поголема координација на економските политики и монетарна
соработка која беше проследена со одлуката на Шефовите на држави или влади на
нивниот самит во Хаг во 1969 година, да се изготви план во фази со намера да се создаде
економска и монетарна унија до крајот на 70-те години на дваесетиот век. Врз основа на
различни претходни предлози, експертската група предводена од Премиерот и Министер
за финансии, Пјер Вернер, го презентираше првиот воопшто прифатен план за создавање
на економска и монетарна унија во три фази (планот Вернер) во октомври 1970 година.
Проектот е проследен со сериозни неуспеси благодарение на кризите кои произлегуваат од
неконвертибилноста на американскиот долар во злато во август, 1971 година, (односно,
пропаѓањето на Бретон Будс системот ) како и од зголемените цени на нафтата во 1972
година. Обидот да се ограничат флуктуациите на европските валути со помош на „змија во
тунелот” завршил со неуспех. Дебатата за ЕМУ се започна во целост одново, на Самитот
во Хановер, во јуни 1988 година, кога од АдХок Комитетот (комитетот на Делор) на
гувернерите на централните банки на дванаесет земји-членки, со кој претседава
Претседателот на Европската комисија, Жак Делор се бара да предложат нов распоред со
јасни, практични и реални чекори за создавање на економска и монетарна унија. Овој
начин на работа потекнува од Спаак методот. Извештајот на Делор од 1989 година, утврди
план со кој ќе ја воведе ЕМУ во три фази и истиот вклучува и формирање на институции
како Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ), којшто ќе стане одговорен за
дефинирање и спроведување на монетарната политика.
15
Формално Советот на Европската Унија е водечко одлучувачко тело на Европската Унија.
Неговото седиште е во Брисел и самостојно или заедно со Парламентот одлучува за
усвојување на законодавството на Европската Унија и ја дефинира формата на
усвојувањето.
Стразбур
17
Администрацијата на Комисијата е составена од 36 Генерални директори и служби
сместени во Брисел и Луксембург кои ги извршуваат следните задачи на Комисијата:
- предлагање мерки;
- извршување на политиките;
- извршување на буџетот и
- спроведување на законите.
итн.
18
65. Кои три институции се клучни за процесот на донесување одлуки во ЕУ?
66.Европскиот парламент
Европскиот парламент е тело кое врши демократска контрола врз Унијата и има моќ со
усвојување на предлог за изгласување недоверба да ја распушти Комисијата (за ова е
потребно двотретинско мнозинство).
5 години
19
Парламентот врши четири функции: законодавна; политичка; надзорна и буџетска.
1.Законодавна;
2. Политичка функција
Политичката функција на парламентот има исклучителна важност. Со оглед на тоа што тој
претставува повеќе од 500 милиони граѓани, во 27 земји членки претставува Европски
форум, Парламентот е еден вид на виртуелен изведувач на работите на европската
конструкција. Договорот му дава право на парламентот да побара Комисијата да поднесе
предлози по прашања за кои тој смета дека се предвидени со Заедничкиот акт на
Заедницата (чл. 192 ДЕЗ). Како дополнение на многу извештаи поднесени од страна на
Комисијата, Европскиот совет лично го известува Европскиот парламент, на секоја од
своите сесии, како и на годишно ниво, за постигнатиот напредок на Унијата.
3.Надзорна функција
4.Буџетска функција
Парламентот мора да даде согласност за секоја позначајна одлука која вклучува трошок,
кој треба да биде направен од заедничкиот буџет. Тоа е всушност ефикасност на
Парламентот кој, на крај од процедурата на изедначување на ставовите со Советот, го
усвојува или го отфрла буџетот, предложен од страна на Комисијата. Со тоа, тој
спроведува демократска контрола врз самите капацитети на Заедницата и ја контролира
потрошувачката на Заедницата, откако доби моќ да и даде опомена на Комисијата за
раководењето со буџетот на Заедницата (чл. 272 и чл. 276 ДЕЗ) Ваквата моќ на буџетската
функција на Европскиот парламент може да се спореди со таа на националните
парламенти кои, иако имаат повеќе права од него во уставни рамки, често ги практикуваат
со помала јачина од него, заради припадноста на мнозинството од членовите на
парламентите, на владејачката партија или партии.
20
69. Состаноците на Европскиот совет се вообичаено самити каде лидерите на
ЕУ се состануваат да одлучуваат за:
70. Каде и кога беше одржан првиот формален самит на Европскиот совет ?
Jacques Delors
21
74. Која институција на ЕУ со седиште во Луксембург е надлежна за контрола
на фондовите на ЕУ, регуларниот начин на нивно полнење од средства од
даночните обврзници на земјите-членки, како и законито и економично трошење
на средствата од ЕУ фондовите?
Судот на Ревизори
Европскиот Парламент.
акти на Заедницата;
22
основачки Договори претставуваат креатори на системот со кој се дефинира суштината на
правото во целина. Во основа, валидностa на правниот систем зависи од Договорите, а
валидноста на Договорите зависи од меѓународното право.
23
82. Што се подразбира под ‘правен основ’ на ЕУ мерка ?
Ова значи дека правен акт на Европската унија, што е во спротивност со правната норма
на некоја држава-членка, треба да се примени пред националниот акт, ако тоа е значајно за
Европската унија
24
Се смета дека и одредбите од Договорите и регуалативите на ЕУ имаат хоризонтално
„директен ефект“. Тоа значи дека граѓаните можат да се потпрат на правата кои им се
доделени (и обврските кои произлегуваат од нив).
За да може една одредба да има име директно дејство мора да бидат исполнети три услови
1.јасна и недвосмислена,
2. неусловена
Договорот од Мастрихт.
25
правото на Европската унија го има првенството пред правото на државите-членки. Ова
значи дека правен акт на Европската унија,што е во спротивност со правната норма на
некоја држава-членка, треба да се применипред националниот акт, ако тоа е значајно за
Европската унија (елемент на Заедни-
цата, односно Унијата), на пример ако е значајно за внатрешниот пазар. Ова начелона
првенство се применува дури и ако хиерархиската поставеност на правната нормана некоја
држава-членка е повисока од правниот акт на Европската унија. Според тоа,освен кога
случајот е во исклучива внатрешна надлежност на државата-членка, се применува
Европското право. Дури и ако некоја регулатива на Европската унија била воспротивност
со уставот на државата-членка, важи ова начело на првенство, според коеби се применила
европската регулатива.. Сепак, од 1964 година, т.е. од пресудата на ЕСП во врска со
случајот Коста/Енел (случај 6/641; ECR 585), прифатено е постоењето на ова првенство.
Уставниот договор од 2004 година, во членовите 1-10 (во завршна верзија, членови 1-13)
го содржи експлицитното правило дека „Правото на Унијата има предност пред
националното право“. Лисабонскиот договор не содржи таква клаузула; меѓутоа, во
Декларацијата 17 стои „дека, во согласност со добрата судска практика на ЕСП,
Договорите иЗаконите, усвоени од Унијата врз основа на Договорите, имаат предност пред
законитена државите-членки, под условите наведени со таа судска практика“. Понатаму,
Декларацијата го содржи следното мислење од Правната служба на Советот за
првенството
на правото на ЕЗ, како што е предвидено во 11197/07 (JUR 260):
Правото на ЕУ само по себе претставува некој вид на меѓународно право. Бидејќи е така
неговата применливост во внатрешните поредоци на државите членки би тберало да
26
зависи од уставните решенија на државите членки. Меѓутоа државите членки имаат
различни уставни решенија во однос на дејството на меѓународните договори во
внатрешните поредоци.
Врз основа на овој принцип Унијата дирекрно им пренесува права и им наметнува обврски
не само на инстутуциите на Унијата туку и на граѓаните на Унијата.
Според условите утврдени од судот за да има директно дејство одредбата мора да биде:
1. Јасна и недвосмислена
2. Неусловена
27
правото на ЕУ мора да биде достапен под услови поволни како оние за
подеднаква повреда на националното право?
на целите на Унијата“
28
се основните фактори во процесот на европската интеграција, и наместо да бидат ослабени
со тоа што својот суверенитет е делегиран на ЕУ, тие станаа зајакнати со процесот.
Европска Комисија
29
Соодлучување
Прво читање
парламент.
Второ читање
позицијата на Советот;
30
на Советот при првото читање, предложениот акт се смета дека не е
донесен;
измени.
негативно мислење.
Трето читање
14. Периодите од три месеци и шест недели наведени во овој член може
31
105. Договорот од Лисабон го промовира принципот на репрезентативна
демократија во однос на законодавната постапка во ЕУ преку :
читање.
донесен.
32
регулативи, директиви или одлуки од страна на Европскиот парламент со
- Обврски на Омбудсман,
33
108. Во постапката на согласност како посебна законодавна постапка, Европскиот
парламент одлуката за одобрување на предлог правниот акт поднесен од Советот на ЕУ ја
носи со...
Апсолутно мнозинство
34
како и до Европскиот Парламент. По преговорите меѓу нив, предлогот на Комисијата се
усвојува.
35
- Семејни права со прекугранични импликации,
- Обврски на Омбудсман,
36
115. Во која постапка Европскиот парламент има право на вето во случај на
прием на нова земја-членка?
На судот му помагаат осум ‘јавни обвинители’ чија работа е да даваат мислења за случаите
кои стигнале пред судот. Тие мора да го прават тоа јавно и непристрасно. Секој судија и
обвинител е назначен за мандат од шест години, кој може да се обнови. Владите на земјите
членки на ЕУ се согласуваат за тоа кого сакаат да го назначат
- пресудувањето и
Овие тужби може да се поднесуваат против земја членка којашто наводно сторила повреда
на правото на ЕЗ. Како тужител може да се јави Комисијата или некоја друга земја членка.
37
119. Што не претставува предмет на постапката за утврдување повреда на
договорите или неисполнување на обврски од договорите од земја -членка ?
Прелиминарни постапки
Тужбата може да се изнесе пред ЕСП, само од страна на Европската комисија, ако се
вото.
38
120. Кои правни акти НЕ се предмет на испитување на законитоста според
постапката за испитување и поништување на правните акти на органите на ЕУ
која се спроведува од Судот на правдата на ЕУ?
Прелиминарна постапка
Тужител
39
• институција на Унијата и држава-членка, или
Тужен
Пресуда
40
125. Кој може да поведе постапка за прелиминарно толкување на правото на
ЕУ?
• Подносителот мора да биде физичко или правно лице кое за виновник ја смета
Пократок одговор
41
Штета нанесена врз тужителот
128. Која од следниве области не претставува нова област или политика според
Договорот од Лисабон?
42
економска соработка и развој), ВЕУ (Унија на Западна Европа), НАТО (Се-
раат без некакви реални врски меѓу нив. Бројот на членките во тие различни
главни групи.
да издава суверени акти што имаат иста сила како законите во поединечни-
те држави.
43
131. Европската комисија одлучува да свика конвенција. Конвенцијата дава
препораки на Меѓувладината конференција за промени. Европската комисија со
согласност од Европскиот парламент одлучува дали промените наложуваат
свикување на конвенција. Доколку е тоа случај, Меѓувладината конференција
дава согласност на текстот и земјите-членки истиот го ратификуваат. За што
станува збор?
Договорот од Лисабон
Структурни фондови
Договор од Ница
44
136. Која од следниве изјави не е точна? Договорот од Лисабон
14.Протокол на еврогрупата
17.Протокол за Данска
45
Протокол за Франција
46
139. Која од следниве изјави не се воведе како новина со Договорот од
Лисабон?
На Унијата не ѝседоделуваатновиисклучивинадлежности.
47
основа на механизмот opt-out се изземаа од примената на Повелбата пред
нивните национални судови?
48
143. Што се карактеризира како примарно законодавство на ЕУ ?
Целокупната правна регулатива на ЕУ опфаќа околу 100 000 страни текст во Службениот
весник.
Препораки и мислења
Препораки и мислења
49
148. Европската комисија дава предлог за правен акт, Европскиот парламент и
Советот на ЕУ вршат прво читање, во рок од шест недели треба да се постигне
договор за текстот на предложениот правен акт . За што се работи во конкретниот
случај?
50
финализира договорот врз основа на препораките на конвенцијата или според условите на
Европскиот совет.
Декларација од Лакен.
Ирска
соодлучување
51
155. Основната надлежност на Високиот претставник за Заедничка надворешна
и безбедносна политика е:
Неговите/нејзинитезадачивклучуваат:
- претставувањенаЕвропскатаунијавостранство, и
- претседавањесоСоветотзанадворешниработи, штогосочинуваатситеминистри за
надворешниработивоЕвропскатаунија.
Високиотпретставниктребадараководисозаедничкатанадворешна и
безбедноснаполитика.СонеговитепредлозикоигиизнесувапредСоветот,
требадапридонесувазаразвојнатааполитика.
Секаде каде што е постигната поволна надворешна политика, Високиот претставник може
да дејствува , преговарајќи за се она што е корисно за земјите членки. Високиот
претставник ја координира работата на Специјалните Претставници на Европската Унија,
и обавува други задачи како што е координирање на антитероризмот.
52
157. Што се случува доколку се појави судир помеѓу правото на ЕУ и
националното право усвоено по стапувањето на сила на Договорите за земјата -
членка која е страна во конкретниот случај?
Договорот за ЕЕЗ создаде сопствен правен систем што е интегриран во правните системи
на државите членки чии што судови се должни да го применуваат. Субјекти на тој правен
53
систем не се само државите членки туку и нивните државјани.Судовите кои ги
применуваат правата на зедницата мара да осигурат дека тие правила ќе имаат целосен
ефект и мора да ги заштитуваат правата што им ги даваат на поединците.
Принцип на правото на заедницата е дека државите за кои што било утврдено дека се
одговорни, се должни да ја надоместат штетата предизвикана на пединци со повредата на
правото на зедницата.Општа обврска е на државите да обезбедат исполнување на
обврските од договорите од кои се изведува принципот на искрена соработка (во добра
верба) помеѓу државите членки.
образложено мислење
Европската Комисија
При текот на постапката Комисијата ужива дискреција дали и какво мислење ќе достави
до државата членка или дали воопшто ќе ја активира тужбата пред ЕСО. Доколку го сори
54
тоа тужбата мора да биде заснована врз истите основи и документација врз кои се темелел
наодот за наводно сторената повреда во административната фаза влучително и во
образложеното мислење. Судот нема да дозволи Комисијата да го менува мислењето на
основите на тужбата во административната фаза бидејќи со тоа би се загрозила
суштинската гаранција на тужената држава да и се овозможи да ги изнесува сопствените
забелешки околу наводно сторената повреда.
Судот утврдил дека државата не може да се повикува на одредби, востановени пракси или
услови во нејзиниот внатрешен правен систем ( честа промена на власта, реорганизација
на власта).
55
166. Која од долунаведените слободи се смета дека е основоположник на
внатрешниот пазар на ЕУ?
Демократските начела на кои треба да се заснова Европската унија. Тие што го содржат
„начелото на еднаквост на своите граѓани“ [начелото на репрезентативна демократија
[член 10 (1), ЛДЕУ], директно застапување на граѓаните на Унијата на ниво на Унијата во
Европскиот парламент [член 10 (2), ЛДЕУ], правото на секој граѓанин да учествува во
демократскиот живот на Унијата [член 10 (3), ЛДЕУ] и функционирањето на политичките
партии („Политичките партии на ниво на ЕУ придонесуваат за креирањето на европската
политичка свест и изразувањето на волјата на граѓаните на Унијата“) [член 10 (4), ЛДЕУ].
• право на писмено обраќање до која било институција или кое било тело на
56
Унијата на еден од јазиците на државите-членки и право на добивање одговор
на истиот
Еуропол
57
172. Кој Договор се потпиша во 1985 година и доведе до постепено укинување
на граничната контрола кај земјите потписнички на овој Договор?
Шенгенски Договор
- Амстердамски договор
174. Кој беше избран во 2009 (ре-избран во 2012 година) како прв постојан
претседател на Европскиот совет според Договорот од Лисабон ?
Мастришкиот договор
Европска Комисија
Европски Парламент
58
178. Оваа институција одлучува за начинот на толкување на правото на ЕУ .
Истата гарантира дека сите земји-членки на ЕУ на ист начин го применуваат
правото на ЕУ. Составена е од 28 независни судии, по еден од секоја земја-
членка на ЕУ. За која институција на ЕУ станува збор?
Европски Совет
Второ читање
59
182. Европскиот парламент расправа по предлозите доставени од Европската
комисија и истите со измени ги враќа назад до Европската комисија. За која фаза
од постапката на одлучување во ЕУ станува збор?
Прво читање
1998
Швајцарија
Полска
187. Кој беше автор на планот чија цел беше постигнување на Економска и
монетарна унија до 1980 година?
60
188. Подредете ги следните Договори по нивниот хронолошки ред на
усвојување:
Париз
61
Судот на правдата
Шарл Де Гол
Данска
62
200. Која година стапи на сила Шенгенскиот договор?
26 март 1995
Европски парламент
Полска
Лисабон
1986
63
206. Кој француски министер е еден од 'основачите' на Европската унија? Во
неговата Декларација од 1950 година се предлага создавање на нова форма на
организација на државите во Европа наречена супранационална заедница .
Роберт Шуман
Хаг
Европски Совет
азил
64
Членовите на Европскиот парламент се директно избрани од страна на граѓаните на ЕУ за
да ги претставуваат нивни те интереси. Изборите се одржуваат на секои пет години и сите
граѓани над 18 години (во Австрија над 16) – околу 375 милиони – имаат право на глас.
Парламентот се состоиод 751 члена, кои доаѓаат од сите земји-членки.Местата во
Европскиот парламент се распределени меѓуземјите-членки врз основа на нивниот удел во
вкупниот број на населението во ЕУ.
Обединети во различноста
65
216. Која е основната надлежност на Европскиот економски и социјален
комитет?
овој комитет е основан како механизам со кој интересните групи на цивилното општество
ќе се вклучат во заедничкиот пазар и ќе се воспостави комуникација меѓу економските и
општествените актери и институциите во ЕУ. Комисијата, Советот и Парламентот на ЕУ се
должни да го консултираат Комитетот при донесувањето одлуки во областа на економската
и социјалната политика.
66
219. Лисабонската стратегија, уште позната и како Агендата од Лисабон или
Лисабонскиот процес, претставуваше акционен и развоен план за Европската
унија за периодот 2000 до 2010 година. Во март 2010 година Европската
комисија усвои нова стратегија за заживување на Европската економија . Кој е
називот на новата стратегија?
67
223. Колку често ротира претседателството на Советот на ЕУ ?
На 6 месеци
Работи независно.
68
230. Европскиот суд на ревизори ја испитува:
Судот на ревизорите проверува дали е примен целокупниот приход на Унијата и дали сите
нејзини трошоци настанале на легален и регуларен начин, како и дали со буџетот на
Европската Унија се управува на коректен начин
Судот има по еден член од секоја земја-членка, кои ги назначува Советот на Европската
Унија, со мандат од шест години и со можност за обновување
Амстердам.
69
членки, а на друга страна, воведување на заедничка царинска тарифа vis-a-vis трети
држави;
на период што не смее да биде подолг од три месеца. Ако Советот не донесе
поднесе изменет предлог или нов предлог или, пак, може повторно да го доста-
ви истиот предлог.
да ја усвои предложената мерка, и покрај тоа што таа може да поднесе изменет
71
Системот на двојно мнозинство не само што е подемократски, туку е и поефективен во
споредба
Унијата со 27 држави-членки.
Правото кое произледува од договорто како независен извор на правото заради неговата
специјална или оригинална природа не може да биде надминато со домашните правни
одредби, независно од нивната рамка а при тоа да не биде лишено од неговиот карактер
како право на заедниците и да не се доведат во прашање правните осднови врз кои што се
темели заедницата.
72
примена, да го аргументира своето тврдење дека актот е неприменлив во
конкретниот случај?
243. Кој суд или судови имаат јурисдикција да изречат надомест на штета
според членот 340 ДФЕУ во случаи на вондоговорна одговорност?
Без тоа да влијае врз вториот став, Европската централна банка, во согласност со општите
начела заеднички за законите на земјите-членки, ги надоместува сите штети кои ги
предизвикала банката или нејзините службеници при извршувањето на нивните
должности. Личната одговорност на нејзините службеници кон Унијата се уредувасо
одредбите утврдени во Кадровските прописи или во Условите за вработување кои важат за
нив.
244. Кои правни акти може да се оспорат според членот 263 ДФЕУ (кога се
испитува законитоста на правните акти)?
телата, канцеларии или агенции на Унијата кои имаат правни ефекти кон
трети страни.
73
245. Кои се потенцијалните последици кои може да настапат при успешно
постапување според членот 263 ДФЕУ за испитување на законитоста на
правните акти на ЕУ?
74
ратификација на финалниот договор за приклучување
75
250. Од колку судии е составен Судот на правдата на ЕУ
мандат
консултирање;
соработка;
согласност.
76
уредно овластен да настапува во име на својата влада. Дневниот ред го одредува и
присуството на ресорниот министер. Така на пример, ако станува збор за прашања од
доменот на надворешна политика, присуствуваат министрите за надворешни работи од
земјите членки, а ако на агендата се прашања од земјоделство, тогаш учествуваат
ресорните министри за земјоделство.
Луксембург
Општа примена
Фактот што регулативата има општа примена значи дека таа е "применлива врз објективно
утврдени ситуации и предизвикува правни последици по категориите на лица третирани на
еден општ и апстрактен "начин". Полето на примена иа регулативата не е поединечно
скроена за поединци или специфични ситуации.
Обврзувачка во целина
Директна применливост
77
Регулативите се директно применливи во сите земји членки. Одредена регулатива
автоматски станува дел на највисоките одредби по ранг на правниот поредок на односната
земја членка без потреба да биде транспонирана во него на каков било начин. Всушност,
формалното инкорпорирање на одредбите на регулативата во националниот правен
поредок се смета за забрането, по основ на тоа што на тој начин би се довеле во прашање
"правната природа на применливите одредби и датумот на нивното стапување на сила".
78
257. Кај обврската националното право да се толкува во согласност со правото
на ЕУ се работи за?
Овој збор се користи за да ја опише природата на заедницата како една независна целина
на која власта и беше пренесена од национално ниво. Таа има супранационално
обликување изразено преку зајакната улога на супранационалните органи ( Комисија,
Совет, Парламент)
259. Кој случај утврди дека правото на ЕУ има супрематија освен ако не е ultra
vires?
Тужба за поништување
Согласно со членовите 263 и 264, ДФЕУ (претходни членови 230 и 231, ДЕЗ), Општиот
суд треба да го разгледа актот на Унијата што му е доставен и ако тој не е во согласност
со правото на Унијата, ќе го прогласи за ништовен. Ако тужбата е иницирана од страна
на држава-членка или на институција на Унијата, случајот е во судската надлежност на
ЕСП. Покрај тоа, Лисабонскиот договор воведе два важи механизма: тужба иницирана
од страна на државите-членки поради ненадлежност на Унијата и директна тужба ини-
цирана од страна на физичко или правно лице против некој акт на Унијата, согласно со
член 263 (2) и (4), ДФЕУ, (нови):
Член 263 (2), ДФЕУ, (нов): ЕСП „за таа цел има јурисдикција за тужбите иницира-
ни од страна на некоја држава-членка, Европскиот парламент, Советот или Ко-
мисијата, врз основа на недостиг на надлежност, повреда на основното проце-
дурално барање, повреда на Договорите или повреда на владеењето на правото
поврзана со неговото спроведување или злоупотреба на овластувања“.
Исто така, новина е правото на тужба од страна на физичко или правно лице, соглас-
79
но со член 263 (4), ДФЕУ, (нов):
„Секое физичко или правно лице, под условите предвидени со првиот и вториот
параграф, може да иницира постапка против актот од кој е засегнато или е од
негов непосреден или индивидуален интерес, а е против законскиот акт што е од
негов непосреден интерес и нема за цел спроведување мерки“.
За тужбите согласно со член 263, ДФЕУ, мораат да бидат исполнети следните услови:
Тужителот мора да биде овластен за иницирање тужба
Привилегираните тужители треба да бидат овластени за иницирање тужба, без ог-
лед на тоа дали тие се или не се директно засегнати со законодавството, за кое станува
збор. Такви лица се:
Држави-членки.
Институции на ЕУ (вклучувајќи го Европскиот парламент).
Европската централна банка, Судот на ревизорите и Комитетот на регионите,
кога тужбата е со цел да се заштитат нивните привилегии.
Секое физичко или правно лице може да иницира тужба за поништување на
следните видови на законодавни инструменти:
- Одлука што се однесува токму на тоа лице.
- Регулатива што „непосредно или лично“ го засега тужителот.
- Одлука што се однесува на трета странка и што непосредно или лично го за-
сега тужителот.
107
Кога инструментот добива форма на одлука што се однесува токму на тужителот,
нема место за контроверзии. Меѓутоа, во случаи на директиви, регулативи и одлуки
што се однесуваат на трети странки, случајот мора да биде образложен.
Цел на тужбата
Оспорените дејства од членовите 263 и 264, ДФЕУ (претходни членови 230 и 231,
ДЕЗ), мораат да бидат акти од Договорите. Меѓутоа, меѓувладините одлуки донесени
под поранешниот втор столб (Заедничка надворешна и безбедносна политика) не се
под надлежност на Судот, освен ако тоа не е децидно предвидено.
Тужбата се иницира против институции што се во надлежност на ЕСП
акти на Советот,
заеднички акти на Советот и Европскиот парламент,
акти на Европскиот парламент што се наменети за правно дејство,
акти на Европската комисија, и
акти на Судот на ревизорите и Европската централна банка.
Членовите 263 и 264, ДФЕУ (претходни членови 230 и 231, ДЕЗ), не предвидуваат
одлучување од страна на ЕСП за важноста на препораките и мислењата, бидејќи тие не
се општо правно обврзувачки.
Основи за поништување
Подносителот на барањето мора да докаже дека одредбата спаѓа во една од утвр-
дените основи за поништување:
недостиг од надлежност (непостоење на орган),
повреда на клучни процедурални барања,
повреда на Договорите или на начелото за владеење на правото во врска со не-
говата примена и општите правни начела,
злоупотреба на овластувањата.
80
Временски рок
Покрај тоа, тужбата мора да биде иницирана во рамките на строго определен вре-
менски рок од два месеца.
Членовите 263 и 264, ДФЕУ (претходни членови 230 и 231, ДЕЗ), не предвидуваат
одлучување од страна на ЕСП за важноста на препораките и мислењата, бидејќи тие не
се општо правно обврзувачки.
81
гот на значењето на „суд“ или „трибунал“, дискутабилно е дека иницирањето на прели-
минарни одлуки може да им биде дозволено на други тела што разгледуваат правни
прашања и сослушуваат случаи. Сепак, член 267, ДФЕУ (претходно член 234, ДЕЗ), ги
дефинира судовите како независни органи на правосудството; управните органи што го
спроведуваат правото не се судови.
Дискрециско право и обврска на судот или трибуналот да се обрати до ЕСП
Ако е иницирано прашање за отстапувања на националното право од правото на
Унијата во постапка пред национален суд во последна инстанца и ако овој суд е на ми-
слење дека оваа точка е клучна за донесување одлука во случајот, тогаш тој е обврзан
да го проследи предметот до ЕСП, поради уставното начело за правичен судија.
Меѓутоа, согласно со член 267, ДФЕУ (претходно член 234, ДЕЗ), националниот суд
што не е суд во последна инстанца има дискрециско право за тоа дали да го проследи
предметот или не. Следните критериуми би требало да бидат од помош при определу-
вање на случаите кога некој национален суд би требало да го искористи своето дискре-
циско право да побара одлука од ЕСП:
Националниот суд би требало да го проследи прашањето, само ако тоа прашање од
правото на Унијата било одлучувачко за предметот. Ако случајот би можел да се реши
на основа на домашното право, тогаш нема потреба од негово проследување.
Со други зборови, националниот суд не е обврзан да го проследи предметот до ЕСП,
ако:
- толкувањето на правото на Унијата е толку јасно, што разумно е само едно ре-
шение,
- случај со слични факти веќе е решен од страна на ЕСП, или
- толкувањето на правото на Унијата не би имало значење за решението на слу-
чајот.
Делокруг
Делокругот утврден во член 267, ДФЕУ (претходно член 234, ДЕЗ), е:
толкување на Договорите – ЛДУ и ДФЕУ (пред влегувањето во сила на Лисабон-
скиот договор, дефинираниот делокруг беше ограничен на толкувањето на то-
гашниот ДЕЗ), и
важноста и толкувањето на законодавните акти на институциите на Унијата.
110
ЕСП може да биде подготвен за донесување одлуки за иницијативи што се просле-
дени до него на прашања што не се посебно дефинирани во Договорите, кога се работи
за прашања со непосреден ефект.
Со Лисабонскиот договор беше додадена значајната последна клаузула во членот
267, ДФЕУ: ако е иницирано прелиминарно прашање во случај што е на чекање пред
национален суд во врска со притворено лице, ЕСП „треба да дејствува со минимално
задоцнување“. Оваа промена беше неопходна поради вклучувањето на третиот столб
во делокругот на донесување на прелиминарни одлуки и предвид ги има начелата од
Повелбата за основните права на Европската унија, Европската конвенција за човекови
права (ЕКЧП), Советот на Европа и националното уставно право на државите-членки.
Судски решенија
Одлуките на ЕСП се обврзувачки за националните судови__
82
263. Што подразбира начелото за одговорност на државата за повреда на
правото на ЕУ?
пресуда, тој може да наметне паушална сума или парична казна кои таа
83
наведување е изоставено во Договорот од Лисабон.
84
правниот поредок, во чие обликување значително учество има и овој суд, несомнено
спаѓаат во исклучителните обележја на супранационалноста на ЕУ, којашто ја разликува
ЕУ од сите други меѓународни институции.
Јавни или социјални групи на интерес : Овие групи имаат тенденција да бидат непрофитни
организации кои претставуваат јавен интерес, како што се животната средина, човековите
права и благосостојбата на животните. Еколошките групи се особено ефикасни во
спроведувањето на нивните причини и ефективно влијание врз политиките на Комисијата
за одржлив развој.
85
272. Кои од следните договори претставува Договор со кој се вршат измени на
основачките Договори?
Лисабонски Договор
Договор од Амстердам
Лисабонски Договор
Европска Комисија
87
279. Со кој случај се воспостави вертикално директно дејство на Директивите?
Маршал
Европската Комисија
Договор од Ница
Со Договорот од Лисабон
88
285. Со Договорот од Лисабон и се доделува надлежност на Европската
комисија за усвојување на нова категорија на акти . За кој правни акти
станува збор?
делегирани акти.
89
290. Со Договорот од Лисабон (познат како Реформски Договор ) се врши
измена на два клучни договори кои претставуваат уставен основ за постоењето
на ЕУ. За кои два Договори станува збор?
Општа примена
Фактот што регулативата има општа примена значи дека таа е "применлива врз објективно
утврдени ситуации и предизвикува правни последици по категориите на лица третирани
на еден општ и апстрактен "начин". Полето на примена иа регулативата не е поединечно
скроена за поединци или специфични ситуации.
90
Обврзувачка во целина
Директна применливост
Имплементирање
91
Високиот претставник е назначен од Европскиот Совет, изгласан од квалификувано
мнозинство. Меѓутоа, со цел да се сочува неговата улога во Европската Комисија,
посебно како Заменик-претседател, Високиот претставник мора да се појави пред
распит пред Парламентот, а потоа да биде подреден на гласањето од Парламентот за
одобрување на Комисијата
92
Секое физичко или правно лице може, според условите утврдени во
претходните ставови, да поднесе претставка пред Судот ако институција,
тело, канцеларија или агенција на Унијата не му доставиле на тоа лице
друг акт, освен препорака или мислење.
Слободно движење на добра е основано како принцип со помош на царниската унија меѓу
тогашните шест земији-членки
Eвроправда
93