Professional Documents
Culture Documents
1312 - Makedonski Jazik I Literatura JUNI 2023 - SKRATEN
1312 - Makedonski Jazik I Literatura JUNI 2023 - SKRATEN
ЗАЛЕПИ ТУКА
ЗАЛЕПИ ТУКА
УПАТСТВО ЗА КАНДИДАТОТ
Внимателно прочитај го упатството. Не испуштај ништо.
Залепи ја шифрата на означеното место на тестот („Шифра на кандидатот“).
Не врти страници и не почнувај со решавање на задачите сè додека не ти каже надгледувачот.
Тестот содржи задачи.
ДРЖАВЕН ИСПИТЕН ЦЕНТАР
010101231-Ј
3 3
1 поен
(1.1) Со кој епитет Хомер го опишува Ахил во првите стихови од
извадокот?
1 2
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
1 2
1 поен
(1.3) Зошто Ахил бил толку гневен на Хектор?
______________________________________________________________________
1 2
1 поен
(1.4) Која божица го наговара Хектор да влезе во двобој со Ахил?
______________________________________________________________________
1 2
(1.5) За разлика од Ахил кој се бори за слава, неговиот противник Хектор 1 поен
се бори за
_____________________________________________________________________. 1 2
1 поен
(1.6) За која војна се говори во делото „Илијада“?
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________
1 2
______________________________________________________________________
1 2
010101231-Ј
4 3
2 Прочитај ја внимателно песната „Убавината“ од Ацо Шопов и одговори на
поставените прашања.
Убавината
Me прогони како жена блудна,
ненаситна, похотна, осамена.
Me грабнува вo прегратка пламена
неизбежно и сo cилa судна.
010101231-Ј
5 3
1 поен
(2.1) Со што ја споредува убавината лирскиот субјект?
_____________________________________________________________________
1 2
1 поен
(2.2) Во песната се искажуваат размислувањата на поетот. Според тоа, во
кој вид лирика се вбројува оваа песна?
_____________________________________________________________________ 1 2
1 поен
(2.3) Римата во првата строфа, според основната поделба е
_____________________________________________________________________.
1 2
_____________________________________________________________________
1 поен
(2.5) Каква е песната според организираноста на строфите?
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________.
1 2
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
1 2
010101231-Ј
6 3
3 Основач на Охридската книжевна школа е: 1 поен
A. Свети Кирил
Б. Кирил и Методиј
В. Климент Охридски
Г. Црноризец Храбар
A. господин
Б. господа
В. госпоѓица
Г. госпожа
A. секаков
Б. кршлив
В. двоен
Г. волнен
A. сол
Б. табла
В. ѕид
Г. колибри
010101231-Ј
7 3
9 Во кој од наведените зборови треба да се употреби согласката Ѕ? 1 поен
A. назира
Б. презир
В. бубрези
Г. солза
___________________________________________________________________________.
1 2
___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________. 1 2
010101231-Ј
8 3
16 Примерите од типот: Танталови маки, Сизифов труд, Ахилова пета се 1 поен
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
19 Кој е автор на првата македонска граматика позната под името „Слогница 1 поен
речовска“?
1 2
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
Ќе се видиме ли утре
1 2
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________ 1 2
010101231-Ј
9 3
24 Внимателно прочитај го текстот и одговори на поставените прашања.
010101231-Ј
10 3
Наполеон Бонапарта привремено го нарекол музејот „Лувр“ по себе. Со доаѓањето на
власт, Наполеон не само што го нарекол музејот по себе, туку тој станал и центар каде
што успеал да ги изложи сите предмети со голема уметничка вредност кои ги зел за време
на војната. Стотина слики и скулптури го краселе музејот „Наполеон“, помеѓу останатите
предмети. По паѓањето на Наполеон во 1814 година, сите 5 000 освоени дела за време на
војната им биле вратени на земјите од каде што Наполеон ги зел, а Лувр конечно станал
музеј „Лувр“.
„Лувр“ бил мета на најголемите грабежи во историјата за време на Втората светска
војна. Кустосите за време на Втората светска војна успеале да ги евакуираат највредните
дела и оние кои можеле да се пренесат во една од тајните рурални палати ширум
Франција. Нацистите по окупацијата на Париз наредиле „Лувр“ повторно да се отвори, а
конфискуваните и украдени ремек-дела од „Лувр“ и музејот „Же де Пом“ и богатите
еврејски Французи, биле одвоени за командантското водство на нацистичката војска,
додека, пак, делата кои биле морално неприфатени, како што се сликите на Пикасо и
Дали, или продадените колекции кои не биле од германско потекло, биле јавно запалени
во 1942 година. „Лувр“ не бил толку успешен во враќањето на украдените дела, па често-
пати бил мета поради неговата контроверзна улога во најголемиот уметнички грабеж во
историјата и неспремноста да ги врати украдените ремек-дела.
https://www.kafepauza.mk/zanimlivosti/
6-fakti-shto-mozhebi-ne-ste-gi-znaele-za-muzejot-luvr/
1 поен
(24.1) Колку уметнички дела денес се изложени во „Лувр“?
A. повеќе од 70 000
Б. помалку од 70 000
В. речиси 70 000
Г. повеќе од 7 000
1 поен
(24.2) Што претставувал Лувр во средниот век, за време на владеењето на
Филип Втори?
A. дворец
Б. тврдина
В. катедрала
Г. кула
010101231-Ј
11 3
1 поен
(24.4) Франсоа Први е првиот европски владетел кој воспоставил
дипломатски односи со:
A. Отоманското Царство
Б. Византиското Царство
В. Римското Царство
Г. Египетското Царство
1 поен
(24.5) На 10 август 1793 година, Лувр ги отворил своите врати за светот
како музеј, најпрво благодарејќи на падот на монархијата и:
A. судот на Франција
Б. Народното собрание
В. Националното собрание
Г. Наполеон Бонапарта
1 поен
(24.6) Која американска прва дама побарала портретот на Мона Лиза да се
изложи на музејската турнеја во Њујорк и Вашингтон?
A. Ненси Реган
Б. Џеки Кенеди
В. Барбара Буш
Г. Марија Тод Линколн
(24.7) Кој француски владетел го именувал музејот „Лувр“ со своето име? 1 поен
A. Наполеон Бонапарта
Б. Робеспјер
В. Франсоа Први
Г. Филип Втори
010101231-Ј
12 3
25 Внимателно прочитај го текстот и одговори на поставените прашања.
ЕВОЛУЦИЈАТА НА ЈАЗИЦИТЕ
(...)
Од каде во светот има толкав број јазици? Објаснувањето за јазичната разновид-
ност со векови е барано во митологијата и во религијата и тоа се поврзувало со наста-
нувањето на јазикот воопшто и со потрагата по заедничкиот прајазик на човечкиот
род. Се верувало дека од тој праизвор водат потекло сите јазици на нашата планета.
Во еврејско-христијанската традиција е позната легендата за Вавилонската кула во
која „збрката со јазиците“ се толкува дека произлегува од гневот на Создателот поради
дрскоста на обичните смртници, кои, сложно кревајќи ја кулата до небото, би го загро-
зиле неговиот неприкосновен авторитет. Не водејќи сметка за некои изминати поеди-
нечни согледувања, почетоците на систематското научно објаснување за јазичната
шареноликост се јавуваат кон крајот на осумнаесеттиот век. Науката до денеска не
успеала да даде одговор на многу аспекти од ова прашање, но сепак цврсто зачекорила
по патот на откривањето и остварила значајни резултати.
Пред сè, променливоста во времето е еден од темелните белези на јазикот во општа
смисла и на секое негово поединечно манифестирање. Јазиците се разликуваат и пора-
ди различните услови во кои живеат човечките групи кои ги говорат и поради разли-
ките во нивните комуникациски потреби. Овие разлики со текот на времето се зголе-
миле, така што одредени групи говорители на ист јазик се раздвојувале при преселби,
територијални освојувања или од други причини и го продолжувале животот одвоено.
Прекинот на редовните врски, уште повеќе изразен при појавата на географски пре-
чки во вид на планински масиви или на поголеми водени површини, имал последица–
самостоен развој на поединечни облици на говор, па некогашниот заеднички јазик се
цепкал на дијалекти кои сè повеќе се оддалечувале до оној степен кога престанувала
меѓусебната разбирливост, па така може да се зборува за различни, но сепак сродни
јазици.
Да го илустрираме овој процес со еден пример. Пред 2000 години латинскиот јазик
се зборувал во голем дел од Европа, но, кога со пропаста на Римското царство тие про-
стори ги запоседнале германски, словенски, унгарски и арапски народи, говорителите
на латинскиот биле испресечени, без континуирана територија. Низ вековите, латин-
скиот во подрачјата на денешна Романија се повеќе се разликувал од оној во совреме-
на Италија, а секој од овие се диференцирал и од латинскиот на просторите на
Франција или Шпанија. Секој латински дијалект си поминувал свој пат, така што со
тек на времето на тој начин се развиле модерните романски јазици – романскиот, ита-
лијанскиот, францускиот, каталонскиот, шпанскиот, португалскиот и ароманскиот.
Овој тек на случувања може да се реконструира бидејќи за сите тие јазици, вклучу-
вајќи го и латинскиот, постои обилна документација. Но, ова е среќен исклучок,
бидејќи предците на другите јазични семејства, заедно со многу потомци, одамна
исчезнале, не оставајќи никаква писмена трага.
Ранко Бугарски. Јазици. Еин-Соф, Скопје, 2001, 39-41)
010101231-Ј
13 3
1 поен
(25.1) Човековиот јазик, според митологијата, води потекло од
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________.
1 поен
(25.2) На која легенда се заснова еврејско-христијанската традиција за
настанокот на различните јазици?
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
1 поен
(25.3) Со што почнала да се занимава науката на крајот од осумнаесеттиот век?
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 поен
(25.5) Освен поради разликите во комуникациските потреби на човечките
групи, по што уште се разликуваат јазиците?
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 2
_____________________________________________________________________
010101231-Ј
14 3
1 поен
(25.7) Во кој период латинскиот јазик се зборувал во иста форма во голем дел
од Европа?
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
1 поен
(25.8) Кој друг јазик, освен францускиот, португалскиот, романскиот,
италијанскиот, шпанскиот и ароманскиот, спаѓа во групата романски
јазици?
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
1 поен
(25.9) Како се реконструира текот на настанокот на модерните романски
јазици?
_____________________________________________________________________ 1 2
_____________________________________________________________________
1 поен
(25.10) Предците на другите јазични семејства исчезнале без трага затоа што:
_____________________________________________________________________ 1 2
____________________________________________________________________.
010101231-Ј
15 3
26 Избери една тема и: 13 поени
- Напиши текст од 240 до 400 збора; Прочитај ја темата и добро размисли што
треба да содржи текстот; Почитувај ги правилата за композицијата на текстот
(воведен дел, главен дел и заклучок); Почитувај ги правилата на стандардниот
јазик и пишувај со ракописно писмо;
- Мислите искажи ги јасно и поврзано со употреба на факти и аргументи;
Употреби соодветна лексика и стил во согласност со видот на текстот кој го
пишуваш; Не пишувај општи фрази; Не користи буквално и без критична дис-
танца готови текстови од различни извори (учебници, стручни книги, веб-стра-
ници итн.); Внимавај на графичкото средување на текстот, треба да има три
јасно изделени целини (вовед, главен дел, завршен дел) и по можност пасуси
во главниот дел.
010101231-Ј
16 3
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
010101231-Ј
17 3
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
010101231-Ј
18 3
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________ јазик
___________________________________________________________________________
1 2
композиција на текстот
___________________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________________ содржина
___________________________________________________________________________ 1 2
010101231-Ј
19 3
ПРАЗНА СТРАНИЦА
010101231-Ј
20 3