0630 Istorija MAK 2023 Juni

ШИФРА НА КАНДИДАТОТ
ЗАЛЕПИ ТУКА
ИСТОРИЈА
ДРЖАВНА МАТУРА
ИСТОРИЈА
Време за решавање: 150 минути
јуни 2023 година
УПАТСТВО ЗА КАНДИДАТОТ
Внимателно прочитај го упатството. Не испуштај ништо.

Залепи ја едната шифра на означеното место на тестот („Шифра на кандидатот“), а другата
шифра на означеното место на листот за одговори.
ДРЖАВЕН ИСПИТЕН ЦЕНТАР
Не врти страници и не почнувај со решавање на задачите сè додека не ти каже надгледувачот.

Тестот содржи задачи.
На задачите се одговара на еден од следните начини:
- со заокружување на буквата пред точниот одговор;
- со пишување кус одговор на соодветното место;
- со пишување текст во просторот што е предвиден за тоа;
- со поврзување.
Внимавај на јазикот и на правописот во одговорите. Пишувај читливо. Нечитливите одговори се
вреднуваат со нула (0) поени.
Задачите се одговараат прво во тестот, а потоа треба одговорите на задачите да ги пренесеш
на листот за одговори, според Упатството за пополнување дадено во него.
Во тестот пишувај исклучиво со пенкало кое пишува сино или црно. Одговорите на задачите
напишани со молив се вреднуваат со нула (0) поени.
Препишувањето е најстрого забрането. Сите идентични или слични текстови, како и
текстовите испишани со различни ракописи се вреднуваат со нула (0) поени.
Покрај секоја задача е даден бројот на поените за точниот одговор.
Ти посакуваме многу успех!
© ДИЦ 2023
ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА ДРЖАВНА МАТУРА
1 Најпознато дело кај Сумерците од крајот на III милениум пред нашата ера е: 1 поен
A. Изида и
Озирис. Б.
Рамајана.
В. Епот за
Гилгамеш. Г. Илјада и
една ноќ.
2 Старите Хелени во религиозна смисла биле: 1 поен
A. атеисти.
Б. политеисти.
В. монотеисти.
Г. тотемисти.
3 Населението во стариот Египет било организирано во селски општини. 1 поен
Повеќе такви општини сочинувале:

A. сатрапии.
Б. номи.
В. провинции.
Г. теми.
1 поен
4 По која битка македонскиот крал Филип II станал хегемон над Хелада?
A. Битката кај Маратонското

Поле. Б. Биткатата кај
Гавгамела.
В. Битката кај Хајронеа.
Г. Битката кај Термопилите.
5 Кој е светиот град за античките Македонци – седиште на македонскиот пан- 1 поен
теон?
A. Ајга.
Б. Пела.
В. Александрија.
Г. Дион.
1 поен
6 Конзулите и сенаторите во Рим биле избирани од редовите на:
A. патрициите.
Б. слободните селани.
В. хелотите.
Г. евпатридите.
3 6
18010Ј16
7 Италците, Лангобардите и Етрурците се вбројуват меѓу најпознатите: 1 поен
A. илирски племиња.
Б. тракиски племиња.
В. сарматски
племиња. Г. римски
племиња.
8 Со миланскиот едикт од 313 година, римскиот император Константин I 1 поен
Велики, христијанството го прогласил за:
A. официјална религија во
Империјата. Б. еретичко учење.
В. забранeта религија во Римската Империја.
Г. рамноправно со другите религиски учења во Империјата.
9 Терминот „Пирова победа“ кога се користи во историски контекст означува: 1 поен
A. убедлива победа.
Б. победа со превисока цена.
В. морална победа.
Г. вербална победа.
1 поен
10 Во кој од наведентите градови се појавил Исламот?
A. Мека.
Б. Медина.
В. Багдад.
Г. Басра.
11 Кој арапски лидер ја основал арабиската држава? 1 поен
A. Осман.
Б. Мухамед.
В. Ибн Баџа.
Г. Ибн Рушд.
12 Кој е основачот на Франската држaва? 1 поен
A. Карло Велики.
Б. Клодовик.
В. Карло Мартел.
Г. Пипин Малиот.
4 6
18010Ј16
13 Која од наведените цркви претставува највисок дострел (ремек дело) на 1 поен
византиската архитектура и сликарство?

A. Црквата „Св. Петар” во Рим.
Б. Црквата „Св. Софија“ во
Константинопол. В. Црквата „Св.
Димитрија“ во Солун.
Г. Црквата „Св. Богородица“ во Константинопол.
14 Првиот словенски епископ на Величката епархија бил: 1 поен
A. Климент Охридски.
Б. Наум Охридски.
В. Гаврил Лесноски.
Г. Методиј Солунски.
15 Во која битка загинале феудалните владетели Волкашин и Углеша? 1 поен
A. Битката на Косово
Поле. Б. Битката кај
Ровине.
В. Битката на Марица.
Г. Битката кај
Галиполе.
16 Кој е основниот земјишен данок што биле должни да им го даваат селаните 1 поен
во натура на спахиите во Османлиската Империја?

A. Девширме (Данок во
Kрв). Б. Ушур (Десеток).
В. Рушвет.
Г. Ангарија.
17 Кој од наведените градови е центар на востанието на Скендер бег? 1 поен
A. Драч.
Б. Валона.
В. Кукс.
Г. Кроја.
18 Во 1767 година, по иницијатива на Цариградската патријаршија, а со фер- 1 поен
ман на османлискиот султан, Охридската архиепископија била:

A. прогласена за шизматичка.
Б. прогласена за афтокефална
црква. В. укината.
Г. издигната во ранг на патријаршија.
5 6
18010Ј16
19 Кој одиграл клучна улога при задушувањето на Карпошевото востание? 1 поен
A. Селим Гирај.
Б. Али Паша Јаниниски.
В. Џингис Кан.
Г. Ибрахим паша.
20 Која декларација произлегла од Француската буржоаска револуција? 1 поен
A. Декларација за правата на човекот и

граѓанинот. Б. Декларација за полова
рамноправност.
В. Декларација за расна и верска
рамноправност. Г. Декларација за заштита на
децата.
21 Кој бил предводник на борбата за независност на Американците? 1 поен
A. Ото фон Бизмарк.

Б. Џузепе Гарибалди.
В. Џорџ Вашингтон.
Г. Абрахам Линколн.
22 Како се именува во историјата периодот на востанија и војни на 1 поен
Блаканскиот Полуостров од 1875 до 1878 година?

A. Источна криза.
Б. Балканска криза.
В. Западнa криза.
Г. Центарлнобалканска криза.
23 Македонската револуционерна организација се залагала за политичка 1 поен
автономија на Македонија. На кој начин било предвидено да се дојде до

автономијата?
A. Преку дипломатски постапки пред големите
сили. Б. Атентат врз султанот.
В. Организирање општо востание.
Г. Изведување терористички акции врз објектите со
европски капитал.
24 Организаторите и извршителите на солунските атентати – гемиџиите, по 1 поен
убедување биле:
A. хуманисти.
Б. анархисти.
В.
социјалисти. Г.
комунисти.
6 6
18010Ј16
1 поен
25 Првата светска војна започнала на 28 јули 1914 година со нападот на:
A. Австро-Унгарија врз
Србија. Б. Германија врз
Франција.
В. Русија врз Австро-Унгарија.
Г. Австро-Унгарија врз Босна и Херцеговина.
1 поен
26 Што се случило по Првата светска војна со Вардарскиот дел на Македонија?
A. Бил окупиран од Бугарија.
Б. Добил политичка автономија.
В. Бил ставен под протекторат на големите сили.
Г. Останал под власта на Србија во рамките на Кралството
на СХС, без никакви национални права.
27 По смртта на Владимир Илич Ленин, раководството со Советскиот Сојуз го 1 поен
презел:
A. Лав Троцки.
Б. Леонид Брежњев.
В. Јосиф Висарионович Сталин.
Г. Никита Хрушчов.
28 Што била причина за судирот помеѓу КПЈ и секретарот на Покраинскиот 1 поен
комитет на Македонија – Методија Шаторов Шарло, поради што послед-

ниот бил отстранет од должноста?
A. Обидот на Шарло да ја приклучи партиската организација
во Македонија кон Бугарската комунистичка партија.
Б. Залагањето на Шарло за создавање општомакедонски
фронт во трите дела на Македонија и започнување на
самостојна македонска борба.
В. Амбицијата на Шарло да се наметне како единствен
политички водач на Македонија.
Г. Соработката на Шарло со фашистичкиот окупатор.
29 Која фашистичка земја последна капитулирала во Втората светска војна? 1 поен
A. Германија.
Б. Италија.
В. Бугарија.
Г. Јапонија.
30 Во 1948 година, САД започнале да го спроведуваат Маршаловиот план. 1 поен
Што била неговата цел?

A. Создавање систем за колективна безбедност,
како противтежа на Варшавскиот договор.
Б. Да го попречи создавањето на Европската унија.
В. Да го спречи ширењето на комунизмот во
Европа. Г. Рушење на системот на Фидел Кастро.
7 6
18010Ј16
31 6 поени
1 2
А. Како се вика најголемата пирамида во Египет, која е прогласена за едно

од седумте чуда на светот од периодот на антиката?
Б. Кои лица биле погребувани во пирамидите?
В. Како се викал врховниот бог, за чиишто синови се сметале египетските

фараони?
Г. Како се нарекува балсамираното тело на фараонот?
Д. Како се нарекува огромната скулптура што се наоѓа покрај пирамидата?
Ѓ. Како се нарекува областа во Египет каде што има најголема концентрација

на кралски гробници?
32 Во која битка, Александар III му го нанел решавачкиот пораз на персискиот 1 поен
владетел Дариј III?

1 2
8 6
18010Ј16
33
По смртта на Александар III меѓу неговите војсководци и соработници 1 поен
започнале борби за македонскиот престол.

Под кое заедничко име се познати учесниците во овие борби?
1 2
34
Поврзи го документот со синонимот под кој е познат. 4 поени
А. Договор за поделба на државата

1. Лозански мировен договор
на Франките меѓу наследниците.
2. Верденски договор 1 2
Б. Договор меѓу Русија и Османлиската
3. Берлински мировен договор
Империја.
4. Букурешки договор
В. Мировен договор потпишан меѓу
5. Версајска конференција
Централните сили и Русија.
6. Брест-литовски договор
Г. Мировен договор меѓу завојуваните
7. Санстефански мировен договор
страни од Втората балканска војна.
8. Минхенски договор
А Б В Г
35
Кој франски владетел по крунисувањето во 800 година од страна на папата 1 поен
се прогласил за император на Светата Римска Империја?
1 2
36
Прочитај го текстот и одговори на прашањата. 3 поени
„Целиот град непријателите го освоија околу девет часот наутро на 29 мај 1453
година. Оние што навлегоа во градот почнаа да ги фаќаат и да ги заробуваат
луѓето, а оние што им се спротивставуваа ги убиваа. На некои места во градот
од мртвите тела не се гледаше земјата. Кога градот падна, влезе и султанот и 1 2
започна да го бара царот. А кога дозна дека тој е мртов, многу се израдува“.
А. Кој бил султанот што го освоил Константинопол во 1453 година?
Б. Кој бил последниот византиски император што загинал бранејќи ја прес-

толнината?
В. Што сториле Османлиите со црквата „Св. Софија“ по освојувањето на

градот?
18010Ј16
9 6
37
Внимателно анализирај ја картата и одговори на поставените прашања. 5 поени
1 2
А. Кое царство е претставено на картата?
Б. Од кој црковен центар, основачот на царството бил крунисан за цар?
В. Кој е клучниот настан по кој започнало да опаѓа царството?
Г. По смртта на творецот на оваа царство, кој го наследил?
Д. Наследникот на царството во 1015 година бил убиен од својот братучед.

Како се викал тој?
38
Поврзете ги имињата на научниците со нивните откритија
4 поени
А. Никола Коперник
1. Печатница.
Б. Јохан Кеплер
2. Барут.
В. Галилео Галилеј 1 2
3. Фотоапарат.
Д. Јохан Гутенберг
4. Вакцина против беснило.
5. Теорија за хелиоцентризмот.
6. Закон за движење на планетите.
7. Телескоп.
8. Парна машина.
А Б В Г
10 18010Ј16
6
39 На карикатурата е претставен германскиот канцелар Бизмарк како претсе- 7 поени
давач со меѓународниот собир во 1878 година на кој била решавана суд-

бината на повеќе балкански народи.
1 2
А. Како се вика споменатиов собир?
Б. На собирот биле ревидирани решенијата од прелиминарниот мировен

дого- вор меѓу Русија и Осмалиската Империја од 3 март 1878 г. Како се
вика дого- ворот што е ревидиран на овој собир?
В. Кои три земји на овој собир добиле независност?
Г. Што било одлучено за Босна и Херцеговина?
Д. Од територијата на предвидената Санстефанска Бугарија било предви-

дено да се создадат две политички творби. Кои се тие?
и
Ѓ. Поради незадоволството од решенијата на собирот во североисточна

Македонија избувнало востание. За кое востание станува збор?
Е. Албанците незадоволството од решенијата на споменатиов собир го

изразиле преку активностите на една своја организација. За која органи-
зација станува збор?
18010Ј16
11 6
40 Како се нарекува движењето што се појавило во Англија во кое работниците 1 поен
ги уништувале машините бидејќи сметале дека појавата на машините ја вло-

шила нивната социјална положба?
1 2
41 Што направиле Џузепе Гарибалди и Ото фон Бизмарк за своите земји 1 поен
(Италија и Германија)?
1 2
42 Кој е авторот на знаменитата книга „За Македонцките работи“? 1 поен
1 2
43 Прочитај го текстот и одговори на прашањата. 4 поени
„Браќа земјаци и мили комшии!

Ние, вашите вечни комшии, пријатели и познајници од убавото Крушево
и од неговите китни села, без разлика на вера, народност, пол и убедување 1 2
не можејќи веќе да ја трпиме тиранијата... денеска дигнавме глава и

решивме со пушка да се браниме. За право за слобода и за човечки живот ве
каниме
и вас, да дојдете заедно да водиме борба!... Елате под бајракот на Автономна
Македонија! Македонија е наша заедничка мајка и вика за помош“.
А. Од кој документ е извадок овој текст?
Б. До кого бил испратен овој документ?
В. Под кое име во историјата е позната привремената востаничка власт

во Крушево?
Г. Кој стоел на чело на крушевското горско началство?
44 Како се вика книгата од Адолф Хитлер во која ги разработил основите на 1 поен
фашистичката идеологија во Германија?

1 2
12 6
18010Ј16
45 Бугарија поради ревизионистичките побуди во контекст на Македонија влегла во 2 поени
Првата светска војна како сојузник на еден од спротивставените сојузи.
А. На чија страна застанала Бугарија? 1 2
Б. Кој дел од територијата на Македонија ѝ бил одземен на Бугарија и бил

припоен кон кралството СХС по завршувањето на војната?
46 На сликата се претставени Сталин, Рузвелт и Черчил - лидерите на најмоќните 5 поени
земји од антифашистичката коалиција. Тие за време на Втората светска војна

се сретнале двапати за да ги усогласат ставовите за привршување на војната и
1 2
уредувањето на односите во светот по војната.
А. Кога се одржала првата средба меѓу нив и под кое име е позната?
Б. Која била клучната одлука од првата средба меѓу нив?
В. Кога и каде била одржана втората средба меѓу овие лидери?
Г. Што било договорено на втората средба во однос на Германија по

нејзиниот конечен пораз?
Д. На втората средба биле прецизирани деталите за создавање на нова

меѓународна организација, која ќе се грижи за одржување на мирот во
светот. За која организација станува збор?
13 6
18010Ј16
47 Кој бил претседател на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ? 1 поен
1 2
48 Прочитај го текстот и одговори на прашањата. 2 поени
„Никој не знае што ќе направи Советска Русија и нејзините меѓународни

комунистички организации во блиска иднина, ниту до каде се границите на
нивните намери... Железна завеса се спушти преку целиот европски континент 1 2
од Шчечин на Балтичко Море до Трст на Јадранот. Зад таа линија се наоѓат сите
главни градови на старите средновековни и источноевропски држави... Сите
тие... се препуштени не само на советското влијание, туку и на многу висок
степен на непосредна контрола од Москва... тоа сигурно не е слика на слободна
Европа за која се боревме. Таква Европа не е ниту извор на траен мир“.
(Од говорот на В. Черчил, 5 март 1946 година)
А. Овој говор на Черчил се смета за почеток на една нова војна. За која

војна станува збор?
Б. Кој военополитички блок бил формиран во 1949 година за да се спротив-

стави на советското влијание во Источна Европа?
14 6
18010Ј16
ПРАЗНА СТРАНИЦА
18010Ј16
15
6
ПРАЗНА СТРАНИЦА
18010Ј16
16
6

0630 Istorija MAK 2023 Juni

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

0630 Istorija MAK 2023 Juni

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ШИФРА НА КАНДИДАТОТ

Време за решавање: 150 минути

јуни 2023 година

Внимателно прочитај го упатството. Не испуштај ништо.

Не врти страници и не почнувај со решавање на задачите сè додека не ти каже надгледувачот.

3 Населението во стариот Египет било организирано во селски општини. 1 поен

Повеќе такви општини сочинувале:

A. Битката кај Маратонското

5 Кој е светиот град за античките Македонци – седиште на македонскиот пан- 1 поен

8 Со миланскиот едикт од 313 година, римскиот император Константин I 1 поен

Велики, христијанството го прогласил за:

9 Терминот „Пирова победа“ кога се користи во историски контекст означува: 1 поен

11 Кој арапски лидер ја основал арабиската држава? 1 поен

12 Кој е основачот на Франската држaва? 1 поен

византиската архитектура и сликарство?

14 Првиот словенски епископ на Величката епархија бил: 1 поен

15 Во која битка загинале феудалните владетели Волкашин и Углеша? 1 поен

во натура на спахиите во Османлиската Империја?

17 Кој од наведените градови е центар на востанието на Скендер бег? 1 поен

18 Во 1767 година, по иницијатива на Цариградската патријаршија, а со фер- 1 поен

ман на османлискиот султан, Охридската архиепископија била:

20 Која декларација произлегла од Француската буржоаска револуција? 1 поен

A. Декларација за правата на човекот и

A. Ото фон Бизмарк.

22 Како се именува во историјата периодот на востанија и војни на 1 поен

Блаканскиот Полуостров од 1875 до 1878 година?

23 Македонската револуционерна организација се залагала за политичка 1 поен

автономија на Македонија. На кој начин било предвидено да се дојде до

24 Организаторите и извршителите на солунските атентати – гемиџиите, по 1 поен

27 По смртта на Владимир Илич Ленин, раководството со Советскиот Сојуз го 1 поен

комитет на Македонија – Методија Шаторов Шарло, поради што послед-

29 Која фашистичка земја последна капитулирала во Втората светска војна? 1 поен

30 Во 1948 година, САД започнале да го спроведуваат Маршаловиот план. 1 поен

Што била неговата цел?

А. Како се вика најголемата пирамида во Египет, која е прогласена за едно

Б. Кои лица биле погребувани во пирамидите?

В. Како се викал врховниот бог, за чиишто синови се сметале египетските

Г. Како се нарекува балсамираното тело на фараонот?

Д. Како се нарекува огромната скулптура што се наоѓа покрај пирамидата?

Ѓ. Како се нарекува областа во Египет каде што има најголема концентрација

32 Во која битка, Александар III му го нанел решавачкиот пораз на персискиот 1 поен

владетел Дариј III?

започнале борби за македонскиот престол.

А. Договор за поделба на државата

А. Кој бил султанот што го освоил Константинопол во 1453 година?

Б. Кој бил последниот византиски император што загинал бранејќи ја прес-

В. Што сториле Османлиите со црквата „Св. Софија“ по освојувањето на

А. Кое царство е претставено на картата?

Б. Од кој црковен центар, основачот на царството бил крунисан за цар?

В. Кој е клучниот настан по кој започнало да опаѓа царството?

Г. По смртта на творецот на оваа царство, кој го наследил?

Д. Наследникот на царството во 1015 година бил убиен од својот братучед.

давач со меѓународниот собир во 1878 година на кој била решавана суд-

А. Како се вика споменатиов собир?

Б. На собирот биле ревидирани решенијата од прелиминарниот мировен

В. Кои три земји на овој собир добиле независност?

Г. Што било одлучено за Босна и Херцеговина?

Д. Од територијата на предвидената Санстефанска Бугарија било предви-

Ѓ. Поради незадоволството од решенијата на собирот во североисточна

Е. Албанците незадоволството од решенијата на споменатиов собир го

ги уништувале машините бидејќи сметале дека појавата на машините ја вло-

42 Кој е авторот на знаменитата книга „За Македонцките работи“? 1 поен

43 Прочитај го текстот и одговори на прашањата. 4 поени

„Браќа земјаци и мили комшии!