CÁC CHÚ Ý VỀ HÌNH DÁNG HÌNH HỌC CỦA SẢN PHẨM PHUN ÉP

Bề dày Bo cung Gân

Vấu lồi
Lỗ Góc thoát khuôn

Sản phẩm có ren

Sản phẩm có undercut
Topic 4. CÁC KHUYẾT TẬT TRÊN
SẢN PHẨM VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SẢN PHẨM

 Có nhiều loại lỗi phát sinh trên sản phẩm ép nhựa, do những yếu tố dưới đây chồng
chéo lẫn nhau gây ra.

 Vật liệu: Chủng loại và đặc tính của các vật liệu tạo hình;

 Thiết kế: Hình dạng, độ chính xác về kích thước, xử lý undercut...;

 Khuôn: Kiểu khuôn, thiết kế, chế tạo, và khả năng làm việc của các bộ phận
trong khuôn,....;
 Điều kiện: Điều kiện ép và chu kỳ ép;

 Máy tạo hình: Khả năng của máy tạo hình (lực kẹp, áp suất phun, khả năng
hóa dẻo..);

 Môi trường: Môi trường, thiết bị, hoặc khả năng sản xuất của xưởng;

 Cách khắc phục không phải chỉ có 1 cách  Khó có thể xử lý trong thời gian ngắn.

 Việc làm rõ các yếu tố gây ra lỗi tạo hình và xây dựng đối sách phù hợp để loại bỏ lỗi
trở thành điểm mẫu chốt quan trọng giúp tăng khả năng sản xuất.
CÁC YẾU TỐ ĐIỀU KIỆN ÉP ẢNH HƯỞNG ĐẾN SẢN PHẨM

 Thay đổi độ nhớt của nhựa

Nhiệt độ  Khả năng điền đầy
 Thời gian nguội

SẢN
PHẨM
NHỰA
Áp suất phun Tốc độ phun

 Sự co rút (kích thước)  Bọt khí

 Chất lượng bề mặt
1. Lỗi lõm bề mặt (Sink Mark)

 Đối với sản phẩm ép nhựa, sau khi ép nhựa nóng chảy vào lòng khuôn thì thể tích
của chúng giảm xuống đồng thời hóa rắn. Khi đó trên một phần bề mặt của sản phẩm
phát sinh hiện tượng lõm, gọi là lỗi "sink mark“.

 Đây là hiện tượng có tỷ lệ phát sinh cao nhất trong số các hiện tượng lỗi tạo hình.

Sink mark
1. Lỗi lõm bề mặt (Sink Mark)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Áp suất phun thấp; - Tăng áp suất phun;
Điều kiện - Co ngót thể tích không đều; - Kéo dài thời gian bảo áp (packing);
tạo - Nhiệt độ vật liệu tạo hình cao; - Giảm nhiệt độ xy lanh tới mức nhiệt
hình/máy - Tốc độ phun quá chậm; độ thích hợp;
tạo hình - Tăng nhanh tốc độ phun;
- Cấp liệu thiếu;
- Cấp đủ lượng;
- Nhiệt độ khuôn cao hoặc chưa - Giảm đều nhiệt độ khuôn;
đồng đều; - Mở rộng đường dẫn nhựa, cổng
- Đường dẫn nhựa, công phun phun;
Khuôn
nhỏ; - Cân bằng độ dày sản phẩm;
- Chiều dày sản phẩm chênh
lệch nhiều;
- Tính lưu động vật liệu tạo hình - Mở rộng đường dẫn nhựa, cổng
Vật liệu tạo kém; phun;
hình
- Tăng nhiệt độ khuôn hoặc nhựa;
2. Lỗi không điền đầy (Short shot)

 Đây là hiện tượng nhựa nóng chảy chưa phun đủ vào lòng khuôn (cavity);
 Sản phẩm chưa được tạo hình toàn bộ;
2. Lỗi không điền đầy (Short shot)

Phân loại Nguyên nhẫn lỗi Cách khắc phục

- Khả năng cấp nhựa của máy - Tiến hành ở những máy ép có
chưa đủ (thể tích); thể tích lấy nhựa lớn hơn;
Điều kiện tạo - Cấp liệu chưa đủ; - Tăng lượng cấp liệu;
hình/máy tạo - Áp suất phun thấp; - Tăng áp suất phun;
hình - Nhiệt độ nhựa thấp, tính lưu - Tăng nhiệt độ của xy lanh và
động kém; HRS;
- Tốc độ phun quá chậm; - Tăng nhanh tốc độ phun;
- Chưa có sự cân bằng ở phần - Điều chỉnh cân bằng cổng phun;
cổng phun; - Tăng kích thước cổng phun,
- Cổng phun, đường dẫn nhựa, đường dẫn nhựa, cuống phun;
cuống phun quá nhỏ; - Tăng nhiệt độ khuôn;
Khuôn
- Nhiệt độ khuôn thấp; - Kiểm tra vị trí thoát khí;
- Khí khó thoát khỏi lòng khuôn; - Tăng độ dày;
- Chiều dày của sản phẩm ép
khá mỏng;
Vật liệu tạo - Dòng chảy vật liệu kém; - Điều chỉnh đặc tính vật liệu;
hình
3. Lỗi bọt khí (Void)

 Trong quá trình ép, bọt khí xuất hiện trong sản phẩm;
 Đây là bọt khí sinh ra do phần bay hơi hoặc hơi nước;
 Các bọt khí này hình thành các lỗ bên trong sản phẩm hoặc làm cho sản phẩm
không điền đầy hoàn toàn;
3. Lỗi bọt khí (Void)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Tốc độ phun quá nhanh; - Giảm tốc độ phun;
Điều kiện tạo
hình/máy tạo - Chiều dày lớn; - Điều chỉnh độ dày;
hình
- Thay đổi đột ngột về chiều dày; - Thay đổi từ từ độ dày;
- Thêm hoặc kiểm tra phần
Khuôn - Thoát khí chưa phù hợp;
thoát khí;
Vật liệu tạo - Có lẫn hơi nước hoặc chất bay
- Làm khô vật liệu;
hình hơi trong vật liệu;
4. Lỗi bavia (Flash)

 Hiện tượng nhựa chảy qua khe hở ở mặt phân khuôn, hệ thống đẩy sản phẩm của
khuôn  Gây ra một lớp màng mỏng bao ngoài sản phẩm;

 Lỗi bavia có thể gây hư hại tới mặt phân khuôn rất nhanh chóng;
4. Lỗi bavia (Flash)
Phân loại Nguyên nhân lỗi
- Lực kẹp yếu hoặc quá
Điều kiện tạo mạnh;
hình/máy tạo
- Tốc độ, áp suất phun cao;
hình
- Cấp liệu quá nhanh;
- Bề mặt phân chia khuôn
chưa tốt;
Khuôn - Dính bụi bẩn trong khuôn;
- Nhiệt độ khuôn quá cao;
- Thoát khí chưa tốt;
Vật liệu tạo - Tính lưu động của vật liệu
hình quá tốt;
Cách khắc phục
- Điều chỉnh lực kẹp khuôn(nếu không
đủ thì đổi qua máy cỡ lớn);
- Điều chỉnh tốc độ và áp suất phun;
- Điều chỉnh khoảng cách cấp liệu;
- Gia công lại mặt phân khuôn, điều
chỉnh cho đồng đều;
- Loại bỏ bụi bẩn trong khuôn;
- Điều chỉnh nhiệt độ khuôn phù hợp;
- Đặt đầy đủ vị trí thoát khí;
- Xem xét tính lưu động của vật liệu,
tính toán chính xác độ nhám bề mặt;
5. Lỗi cong vênh (Warpage)

 Đây là hiện tượng sản phẩm ép bị cong vênh khi lấy ra khỏi khuôn;

 Nguyên nhân là do nhựa nóng chảy đi vào lòng khuôn và hóa rắn, xuất hiện ứng lực
dư ở giữa lớp nhựa hóa rắn và lớp nhựa chuyển động;

 Khi đẩy sản phẩm ra khỏi khuôn ứng lực này gây ra cong vênh;
5. Lỗi cong vênh (Warpage)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

Điều kiện tạo - Nhiệt độ nhựa thấp;
hình/máy tạo
hình - Tốc độ phun chậm;
- Chênh lệch nhiệt độ giữa khuôn - Giảm chênh lệch nhiệt độ giữa
cố định và khuôn di động;
- Sản phẩm thoát khuôn chưa
Khuôn hợp lý, khả năng tách khuôn
kém;
- Tăng nhiệt độ của xy lanh và
HRS;
- Tăng tốc độ phun;
bên cố định và bên chuyển
động;
- Kiểm tra cấu tạo và tốc độ
thoát;

- Làm nguội sản phẩm không - Kiểm tra hệ thống đường làm
đồng đều hoặc chưa đủ; nguội;
Vật liệu tạo - Tính lưu động của vật liệu chưa
- Kiểm tra đặc tính của vật liệu;
hình tốt;
6. Lỗi chấm trắng (Whitening)

 Sản phẩm ép dính vào lòng khuôn Khó đẩy ra ngoài;

 Hiện tượng bề mặt sản phẩm phía sau chốt đẩy biến đổi thành màu trắng;
6. Lỗi chấm trắng (Whitening)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Áp suất phun cao;
Điều kiện tạo
- Nhiệt độ nhựa cao;
hình/máy tạo
- Lượng cấp liệu quá nhiều;
hình
- Nhiệt độ khuôn cao;
- Làm nguội chưa đủ;
- Góc thoát khuôn chưa đủ;
- Giảm áp suất bảo áp;
- Giảm nhiệt độ xy lanh;
- Giảm thời gian và áp suất bảo áp;
- Giảm nhiệt độ khuôn;
- Kiểm tra hệ thống làm nguội của
khuôn;

Khuôn - Độ bóng bề mặt khuôn - Tăng góc thoát khuôn;

chưa đảm bảo;
- Đánh bóng lại;
- Hệ thống đẩy chưa phù
hợp; - Tăng kích thước, số lượng ti đẩy;
Vật liệu tạo
- Tính lưu động quá tốt; - Kiểm tra đặc tính của vật liệu;
hình
7. Lỗi vết dòng chảy (Flow Mark)

Đây là hiện tượng nhựa nóng chảy chưa phun đều trong bề mặt của lòng khuôn mà đã
bị đông lại, tạo ra các họa tiết dạng đường vân gỗ trên bề mặt sản phẩm.
7. Lỗi vết dòng chảy (Flow Mark)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Nhiệt độ xy lanh thấp; - Tăng nhiệt độ xy lanh;
Điều kiện tạo
- Tốc độ phun chậm; - Tăng tốc độ phun;
hình/máy tạo
hình - Áp suất bảo áp và thời gian - Tăng áp suất bảo áp và kéo dài thời
bảo áp chưa đủ; gian bảo áp;
- Nhiệt độ khuôn thấp;
- Tăng nhiệt độ khuôn;
- Đường kính cuống phun,
- Mở rộng cổng phun, đường dẫn
đường dẫn nhựa, cổng phun
Khuôn nhựa, đường kính cuống phun;
nhỏ;
- Thay đổi hình dạng và vị trí cổng
- Vị trí và hình dạng cổng
phun;
phun chưa đúng;
Vật liệu tạo - Tính lưu động của vật liệu - Gia công đánh bóng bề mặt lòng
hình kém; khuôn;
8. Lỗi đường hàn nhựa (Weld Line)

Đường hàn là hiện tượng xuất hiện đường giao nhau tại vị trí các dòng nhựa nóng chảy
gặp nhau khi lưu động trong lòng khuôn.
8. Lỗi đường hàn nhựa (Weld Line)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Nhiệt độ xy lanh thấp; - Tăng nhiệt độ xy lanh;
Điều kiện tạo
hình/máy tạo - Áp suất phun thấp; - Tăng áp suất phun;
hình
- Tốc độ phun chậm; - Tăng tốc độ phun;
- Vị trí cổng phun chưa phù hợp; - Thay đổi vị trí cổng phun;

Khuôn - Nhiệt độ khuôn thấp; - Tăng nhiệt độ khuôn;

- Khi thoát chưa tốt; - Tăng số lượng rãnh thoát khí;

- Mở rộng đường dẫn nhựa, cổng
Vật liệu tạo - Tính lưu động của vật liệu kém; phun, gia công đánh bóng bề mặt
hình kênh dẫn và lòng khuôn;
- Vật liệu chưa đủ khô;
- Sấy khô vật liệu nhựa;
9. Lỗi phun tia (Jetting)
Đây là hiện tượng xuất hiện các đường (vết) trên bề mặt sản phẩm ép.
9. Lỗi phun tia (Jetting)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

Điều kiện tạo - Tốc độ phun quá nhanh; - Giảm tốc độ phun;
hình/máy tạo - Nhiệt độ nhựa quá thấp; - Tăng nhiệt độ xy lanh;
hình - Nhiệt độ khuôn thấp; - Tăng nhiệt độ khuôn;
- Vị trí cổng phun chưa hợp
- Không đưa trực tiếp nhựa vào bên
lý;
trong lòng khuôn;
- Kích thước cổng phun quá
Khuôn - Tăng tiết diện cổng phun;
nhỏ;
- Tăng độ lớn của đuôi nguội lạnh
- Không có đuôi nguội chậm
(cold slug well);
hoặc đuôi nguội chậm nhỏ;
Vật liệu tạo
- Độ kết dính của nhựa cao; - Tăng nhiệt độ phần vòi phun (HRS);
hình
10. Lỗi độ bóng, độ trong suốt

 Độ bóng trên bề mặt sản phẩm ép chưa đạt yêu cầu;

 Đối với sản phẩm trong suốt thì bị lỗi độ trong suốt, xuất hiện một lớp mỏng màu
trắng sữa giống như sương mù bám trên sản phẩm;
10. Lỗi độ bóng, độ trong suốt
Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục
- Tăng áp suất ngược, điều chỉnh
- Nhựa nóng chảy chưa đều; vòng quay của trục vít;
Điều kiện tạo
- Tốc độ phun quá chậm hoặc - Điều chỉnh tốc độ phun;
hình/máy tạo
quá nhanh; - Giảm thời gian lưu nhựa ở xy
hình
- Nhựa quá nóng; lanh, hệ thống dẫn nhựa nóng
(HRS);
- Nhiệt độ khuôn quá cao hoặc
quá thấp;
- Cài đặt lại nhiệt độ khuôn;
- Tiết diện cổng phun, đường
- Tăng kích thước cổng phun,
dẫn nhựa, cuống phun nhỏ;
đường dẫn nhựa, cuống phun;
- Bề mặt phần cuối lòng khuôn
Khuôn - Đánh bóng (lapping) lại bề mặt
chưa hoàn thiện;
lòng khuôn;
- Có nước hoặc dầu ở bề mặt
- Vệ sinh bề mặt lòng khuôn;
lòng khuôn;
- Sử dụng ít chất làm tách khuôn;
- Sử dụng quá nhiều chất làm
tách khuôn;
- Có lẫn hơi nước hoặc thành - Sấy khô vật liệu;
Vật liệu tạo phần dễ bay hơi trong vật liệu;
hình - Tuân thủ quy trình thay thế nhựa
- Có lẫn vật liệu khác; dẻo;
11. Lỗi vết màu bạc (Silver Streaks)

Đây là hiện tượng xuất hiện nhiều đường trắng, xám theo hướng dòng chảy của vật liệu
trên bề mặt sản phẩm ép.
11. Lỗi vết màu bạc (Silver Streaks)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Loại bỏ phần hơi nước và không khí
- Do hơi nước, không khí bị
bằng cách làm sạch nhựa trong xy
đọng lại;
Điều kiện tạo lanh;
hình/máy tạo - Khả năng máy ép hóa dẻo
- Kiểm tra lượng ép, chọn máy ép lớn
hình nhựa kém;
hơn;
- Tốc độ phun chậm;
- Tăng nhanh tốc độ ép;
- Cổng vào nhựa nhỏ;
- Đường kính cuống phun - Làm rộng cống vào nhựa;
nhỏ;
- Tăng đường kính cuống phun;
Khuôn - Có bụi, dầu, hoặc nước bên
- Làm sạch bề mặt lòng khuôn;
trong lòng khuôn;
- Cải thiện hệ thống thoát khí
- Khí trong lòng khuôn không
thoát được;
Vật liệu tạo
- Nhựa chứa nhiều hơi nước; - Sấy khô nhựa để loại bỏ hơi nước;
hình
12. Lỗi cháy (Burns Mark, Diesel Effect)

Trong quá trình ép, sản phẩm ép bị cháy xém. Nguyên nhân do không khí bị nén trong
điều kiện áp suất cao và nhiệt độ cao gây cháy sản phẩm.
12. Lỗi cháy (Burns Mark, Diesel Effect)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Nhiệt độ xy lanh quá cao; - Giảm nhiệt độ xy lanh;

- Nhựa cũ còn lưu lại trong - Làm sạch nhựa cũ trong xy lanh;
Điều kiện tạo xy lanh;
hình/máy tạo - Hạ thấp tốc độ phun;

hình - Tốc độ phun nhanh;

- Giảm chu kỳ ép (cycle time);
- Nhựa nóng chảy lưu lại ở
xy lanh trong thời gian dài;
- Khí trong khuôn chưa thoát - Bổ sung hệ thống thoát khí trong
Khuôn hết ra ngoài; khuôn;

- Đường dẫn nhựa quá nhỏ; - Mở rộng đường dẫn nhựa;

- Vật liệu chưa đủ khô; - Sấy khô vật liệu;
Vật liệu tạo
hình - Nhiệt độ nhiệt phân của - Cải tiến đặc tính nhựa;
nhựa thấp;
13. Lỗi đường sọc đen (Black Streaks, Charred Streak)

Đây là hiện tượng xuất hiện dạng đường màu đen hoặc màu nâu theo hướng chảy vật
liệu trên bề mặt sản phẩm ép.
13. Lỗi đường sọc đen (Black Streaks, Charred Streak)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Nhiệt độ nhựa quá cao; - Giảm nhiệt độ xy lanh hoặc giảm
- Tốc độ phun quá nhanh; thời gian nhựa lưu bên trong xy
Điều kiện lanh;
tạo hình/máy - Không khí đi vào trong quá
tạo hình trình phun nhựa vào lòng - Giảm tốc độ phun;
khuôn; - Kiểm tra van chống chảy ngược
- Máy ép bị hỏng; của trục vít (vòng hãm);
- Loại bỏ phần nhựa lưu bên trong
- Lỗi hoán đổi màu sắc;
hệ thống HRS (Manifold);
Khuôn - Xuất hiện dầu trên bề mặt
- Loại bỏ dầu trên bề mặt lòng
khuôn;
khuôn hoặc ty đẩy;
- Giảm thời gian lưu của xy lanh và
hệ thống dẫn nhựa nóng (HRS);
Vật liệu tạo
- Nhiệt phân nhựa; - Giảm nhiệt độ xy lanh, hệ thống
hình
dẫn nhựa nóng (HRS);
- Giảm tốc độ ép;
14. Lỗi chấm đen (Dark Spots)

 Đây là hiện tượng lỗi dạng chấm đen phát sinh trên bộ mặt sản phẩm ép;
 Có thể là phần nhựa bị cháy dính vào xy lanh và trong quá trình ép phun lẫn vào
dòng nhựa nóng chảy;
 Tùy từng trường hợp có thể là bụi hoặc nhựa bị cháy;
14. Lỗi chấm đen (Dark Spots)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Kiểm tra đường ống, máy sấy, bể chứa
- Bụi bẩn dính vào nguyên nguyên vật liệu....;
Điều kiện tạo vật liệu;
- Giảm nhiệt độ xy lanh hoặc giảm thời
hình/máy tạo
- Nhiệt độ nhựa quá cao; gian nhựa lưu bên trong;
hình
- Tốc độ phun quá nhanh; - Trong quá trình ép, kiểm tra xem có
đường dẫn khí ra nào không;
- Lỗi hoán đổi màu sắc; - Loại bỏ phần nhựa lưu bên trong
Khuôn - Có bụi trên bề mặt đường ống (Manifold);
khuôn; - Vệ sinh bề mặt lòng khuôn;
- Giảm thời gian lưu của xy lanh và hệ
thống dẫn nhựa nóng (HRS);
Vật liệu tạo
- Nhiệt phân nhựa; - Giảm nhiệt độ xy lanh, hệ thống dẫn
hình
nhựa nóng (HRS);
- Giảm tốc độ phun;
15. Lỗi hình thành sợi (Filamentation)

Đây là hiện tượng cuống phun rơi ra khỏi khuôn, đồng thời kéo theo lượng nhựa làm
hình thành sợi.
15. Lỗi hình thành sợi (Filamentation)

Phân loại Nguyên nhân lỗi Cách khắc phục

- Nhiệt độ phần vòi phun - Giảm nhiệt độ của vòi phun;
Điều kiện
cao;
- Tăng lượng hút ngược (Suck
tạo hình/máy
- Lượng hút ngược (Suck Back);
tạo hình
Back) nhỏ;
- Kích thước cuống phun - Giảm kích thước cuống phun;
Khuôn
quá lớn;
Vật liệu tạo - Độ dãn tương đối của - Điều chỉnh đặc tính của nhựa;
hình nhựa quá tốt;
Questions?