SAĞLIK KURUMLARINDA

SATIN ALMA YÖNETİMİ

• Sağlık Kurumlarında Satın

Alma Hizmetleri
İÇİNDEKİLER

• Kamu Sağlık Kurumlarında SAĞLIK KURUMLARI

Satın Alma YÖNETİMİ II
• İhale Usullerive Satın Alma
Yöntemleri Dr. Öğr. Üyesi Arzu
YİĞİT

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

HEDEFLER

• Sağlık kuruluşlarına satın alma

fonksiyonunun önemini
tanımlayabilecek,
• Satın alma türlerini
açıklayabilecek,
• Kamu sağlık kuruluşlarında satın
alma sürecini öğrenebilecek,
• İhale ve satın alma usulleri
hakkında bilgi sahibi
olabileceksiniz. ÜNİTE

8
© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Sağlık Kurumlarında Satın

Almanın Fonksiyonları

Satın Alma Türleri

Kamu Sağlık Kurumlarında Satın

Alma Süreci

Sağlık Kurumlarında Kamu İhale Kanunu'nda Yer Alan

Satın Alma Yönetimi Bazı Tanımlar

Temel İlkeler

İhale Süreci

İhale Usulleri ve Satın Alma

Yöntemleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

GİRİŞ
Sağlık hizmetlerine olan talebin artması ve sağlık teknolojisindeki gelişmeler
kaynakların daha iyi kullanılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Politika
yapıcıların eldeki kıt kaynakların hangi hastalıklara, bölgeye, nüfusa ya da
programlara ayrılması gerektiğiyle ilgili önemli kararlar vermesi gerekmektedir.
Sağlık sektörü, hasta bakım standartlarından ödün vermeden düşük
maliyetlerle hizmet sunmak için yeni arayışlar içerisindedir. Sektörünün önemli bir
parçası olan hastaneler ve tedarikçileri faaliyetlerini yerine getirebilmek amacıyla
ihtiyaç duydukları malzemeleri ve hizmetleri istenilen zamanda, yerde, kalitede ve
fiyatta sağlamak için çalışmaktadır.
Satın alma sağlık kuruluşunun ihtiyaç duyacağı mal ve hizmetlerin
özelliklerinin belirlenmesi, ne zaman, ne kadar satın alınacağına karar verilmesi,
Satınalma, insanların fiyatın ve satıcının belirlenmesi, satın alma işleminin gerçekleştirilmesi, belirlenen
ihtiyaçlarını
kalite ve miktarın zamanında teslim alınmasını sağlama işlemlerinden oluşan
karşılayabilmek
sistematik bir süreçtir.
amacıyla ellerinde
bulunan malları Satın alma harcamalarının yüksek payı, satın alma fonksiyonlarının
başkalarında bulunan örgütlerde tarihsel olarak potansiyel tedarikçilerden mümkün olan en düşük
mallarla değiş, tokuş
maliyete mal ve hizmet sağlama anlamına gelmesine yol açmıştır. Ancak satın
yapmasıyla
başlamıştır. almagünümüzde daha stratejik bir konuma ulaşmış olup ana hedefi sadece
mümkün olan en düşük kaynak maliyetine ulaşmak değildir. Satın almageldiği bu
noktada günümüzde tüm tedarik faaliyetlerini bünyesinde toplamıştır.
Günümüzde satın almanın örgütsel amaç ve hedefleri destekleme, satın
almasürecini etkin ve verimli bir şekilde yönetmek, diğer fonksiyonel gruplarla
güçlü ilişkiler kurmak, üretimin gereksinimlerini desteklemek gibi daha önemli
hedefleri bulunmaktadır.

SAĞLIK KURUMLARINDA SATIN ALMA HİZMETLERİ

Satınalma, insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla ellerinde
bulunan malları başkalarında bulunan mallarla değiş, tokuş yapmasıyla başlamıştır.
1832 yılında Charles Babbage, “On theEconomy of MachineryandManufacturing”
adlı kitabında satınalmaya yer vermiştir. Twyford 1915 yılında “Purchasing‐Satın
Alma‐” adlı bir kitap yazmıştır. Howard T. Lewis’in “IndustrialPurchasing‐
Endüstriyel Satın Alma” adlı kitabında satın almanın önemi üzerinde durmuştur.
Satın alma bugün gelinen noktadaişletmelerin önemli stratejik fonksiyonlarından
biri hâline gelmiştir.

Satın Almanın Fonksiyonları

Sağlık hizmetlerine olan talebin artması ve sağlık teknolojisindeki gelişmeler
kaynakların daha iyi kullanılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Politika
yapıcıların eldeki kıt kaynakların hangi hastalıklara, bölgeye, nüfusa ya da
programlara ayrılması gerektiğiyle ilgili önemli kararlar vermesi gerekmektedir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Satın alma sağlık kuruluşunun ihtiyaç duyacağı mal ve hizmetlerin

özelliklerinin belirlenmesi, ne zaman, ne kadar satın alınacağına karar verilmesi,
fiyatın ve satıcının belirlenmesi, satın alma işleminin gerçekleştirilmesi ve
belirlenen kalite ve miktarın zamanında teslim alınmasını sağlama işlemlerinden
oluşan sistematik bir süreçtir.
Satın almagünümüzde tüm tedarik faaliyetlerini bünyesinde toplamıştır.
Tedarik “firmanın temel ve destek faaliyetlerini en iyi şartlarda yapabilmesi,
sürdürebilmesi ve yönetebilmesi için bütün gerekli malzeme, hizmet, yetenek ve
bilginin dış kaynaklardan sağlanması” olarak tanımlanmaktadır. Satın almanın
örgütsel amaç ve hedefleri destekleme, satın almasürecini etkin ve verimli bir
şekilde yönetmek, diğer fonksiyonel gruplarla güçlü ilişkiler kurmak, üretimin
gereksinimlerini desteklemek gibi daha önemli hedefleri vardır.
Satınalma sağlık hizmeti sunumu için gerekli olan malzeme, ürün ya da
hizmeti temin edebilmek için bir takım sorumlulukları yerine getiren ve hastane ile
tedarikçi firmalar arasındaki ilişkiyi icraata dönüştüren bir işletme fonksiyonudur.
Bu fonksiyonu yerine getirirken düşük maliyet, yüksek kalite ve hasta güvenliği
temel prensipler arasında yer almaktadır. Sağlık kuruluşlarında satın almatemel
olarak; doğru malzemenin (istenilen malzemenin), doğru yerde (istenilen yerde),
doğru zamanda (istenilen zamanda), doğru fiyattan (beklenen fiyatta), doğru
kalitede (istenen kalitede), doğru miktarda (istenen kalitede) ve doğru kaynaktan
(doğru tedarikçi) tedarik edilmesinde yönelik stratejik faaliyetleri yürütmektedir.
Bu faaliyetler aşağıda sıralanmıştır:

 Sağlık kuruluşunun çeşitli bölümlerinden gelen malzeme taleplerini ve

Satınalma sağlık kurumu
ile tedarikçi firmalar
arasındaki ilişkiyi icraata
dönüştüren bir işletme
fonksiyonudur.
satın almagerekçelerini değerlendirmek,
 Satın alınacak malzemelerin öncelik sırasını belirlemek,
 Satınalınacak malzeme miktarını bilimsel tahmin yöntemlerini göre
hesaplamak,
 İstenilen niteliklere sahip malzeme ya da hizmeti temin edebilmek
amacıyla teknik şartnamenin hazırlanmasına yardımcı olmak,
 Yaklaşık maliyeti tespit etmek,
 Satın almayöntemine, satın almapolitika ve prosedürlerine karar vermek,
 Satın alınacak malzeme ya da hizmet ile ilgili idari şartname ve
sözleşmeleri oluşturmak,
 Malzeme ya da hizmetin uygun zamanda satın alınmasını sağlamak,
 Malzeme ya da hizmetin düşük fiyat ve yüksek kalitede satın alınmasını
sağlamak,
 Malzemeleri öngörülen süre içinde teslim edilmesini sağlamak,
 Malzemelerin muayene ve kabul işlemlerinin yapılmasında ilgili birimlerle
koordineli bir şekilde çalışmak,
 Tedarikçi firmalara zamanında ödeme yapılabilmesi için gerekli olan işlemleri
yapmak ve sıkı bir işbirliği geliştirmektir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Satın Alma Yöntemleri

Satın almayöntemleri satın almaşekline ve miktarına göre dört grup altında
toplanmaktadır;
 Rekabete dayalı ihale yöntemi (CompetitiveBidding)
 Pazarlığa dayalı sözleşme yöntemi (NegotiatingContract)
 Grup satın almayöntemi (Grup Purchasing)
 Birincil toptancılardan satın almayöntemi (PrimaryWholesalePurchasing)
Satın almayöneticisi yukarıda belirtilen yöntemleri inceleyerek hastanenin
yatak sayısı, hasta sirkülasyonu, geçmiş yıllardaki kullanım miktarıve malzeme
grubuna göre avantajlı olanını kullanmalıdır. İhale yöntemi hastanelerde yaygın
olarak kullanılmaktadır. Satın almayöntemine karar verirken Şekil 8.1’de belirtilen
taktik ve stratejilerin göz önünde bulundurması gerekmektedir.

Şekil 8.1.Satın AlmaStratejileri

Robinson ise satın almayöntemlerini üç gruba ayırmaktadır. Bunlar;

 Hastanelerin bireysel olarak (sadece kendi ihtiyaçları) yaptıkları
satınalmalar,

 Hastanelerin birkaçının bir araya gelerek yaptıkları grup satınalmalar,

 Hükûmet tarafından yapılan merkezi satınalmalar.

Satın alma
yöntemleri satın Merkezi olmayan ya da bireysel satınalmayöntemi hastane ya da içerisinde
alma şekline ve bulunan her bölümün ihtiyaç duyduğu malzeme veya hizmetleri bireysel olarak
miktarına göre dört temin ettiği satın alma yöntemidir.
grup altında
toplanmaktadır. Grup satınalma,iki ya da daha fazla sağlık kuruluşunun mal ve hizmetleri
düşük fiyatlarla temin edebilmek amacıyla satınalmaçabalarını birleştirdikleri
yöntemdir. Grup satınalma yönteminin temel amacı, satıcılar karşısında güç
oluşturarak, malzemeleri düşük fiyatlarla temin etmek, böylece maliyetleri
düşürmek ve malzeme standardizasyonunu sağlamaktır.
Merkezî satın alma ise bir satın alma bölüm veya tek bir otorite tarafından
tüm bölümlerin/hastanelerin satınalma süreçlerinin yönetildiği yöntemdir.
Merkezi satınalmanın avantaj ve dezavantajları aşağıda sıralanmıştır.
Merkezî satın almanın avantajları;

 Deneyimli ve yüksek vasıflı personel,

 Satın alma sayısının azalması,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

 Malzeme birim maliyetlerinin düşüklüğü,

 Daha az sayıda personel istihdamı,
 Alımları direkt üretici veya distribütörden yapma olanağı,
 Düzenli tedarik planı,
 Standart satın almapolitikası,
 Denetim ve kontrol yöntemleri kolaylığı,
 Kalite kontrol.
Merkezî Satın Almanın Dezavantajları
 İletişim eksikliğinden dolayı malzeme miktarının eksik veya yanlış
belirlenmesi,
 Merkezî alım prosedürlerinin uzun olması malzeme tesliminde gecikmeler,
 Esnekliğin düşük olması,
 Kullanıcı birimlere uzaklık,
 Merkezi politika ve prosedürlerin tüm hastaneler için aynı olmaması,
 Birçok bilginin tek yönlü paylaşımı.
Alınan malzeme miktarına göre ise, satın almayöntemleri iki gruba
ayrılmaktadır. Bunlar perakende satın alma yöntemi ve toptan satın alma
yöntemidir.

Alınan malzeme Perakende satın alma yöntemi,sağlık kuruşlarının ihtiyaç duyduğu

miktarına göre ise, satın malzemelerin küçük partiler hâlinde satınaldığı yöntemdir.
alma yöntemleri Toptan satın alma yöntemi,sağlık kuruluşlarında bölümlerin ihtiyaç duyduğu
perakende ve toplu satın
malzemelerin birleştirilerek büyük miktarlarda satınalındığı yöntemdir. Toplu satın
alma olmak üzere iki
gruba ayrılmaktadır. almalar malzemelerin daha düşük bedelle temin ve alınan malzemelerin
standartlarının ve kalitesinin geliştirebilmesine olanak vermektedir. Sağlık
kuruluşlarının toptan satın alma yöntemini etkin bir şekilde kullanabilmesi için
aşağıdaki koşulların yerine getirmesi gerekmektedir;
 Satın alma hizmetlerinin merkezileştirilerek iyi organize olmuş bir malzeme
yönetim departmanının kurulması gerekir.
 Malzemeler mümkün olduğu kadar standartlaştırılmalıdır.
 Satın alma bölümünde oluşturulacak araştırma ve kontrol üniteleri ile pazar
araştırması yapılmalıdır.
 Gerekli finansman sağlanmalıdır.
 Uygun yöntemlerle mali ve idari denetim yapılmalıdır.
 Malzeme ihtiyaç tespiti bilimsel yöntemlerle yapılmalıdır.
Toptan satın alımların perakende satın alımlara göre birtakım avantaj ve
dezavantajlı yönleri bulunmaktadır. Tablo 8.1’de toptan satın alma ile perakende
satın almanın çeşitli faktörlere göre karşılaştırılmasına verilmiştir. Karşılaştırmada
14 farklı faktöre göre yöntemler karşılaştırılmaktadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Tablo. 8.1.Toptan Satın Alma ile Perakende Satın Alma Yönteminin Karşılaştırılması

Sıra Toptan Perakende

No Faktörler Satınalma Satınalma
1 Satın alma maliyeti Düşük Yüksek
Toptan satın 2 İhale maliyeti Düşük Yüksek
alımların perakende İşletme Maliyeti (personel, kırtasiye,
satın alımlara göre 3 Düşük Yüksek
haberleşme)
birtakım avantaj ve
4 Yatırım maliyeti Yüksek Yüksek
dezavantajlı yönleri
bulunmaktadır. 5 Stok bulundurma maliyeti Yüksek Düşük
6 Stok eksiği maliyeti Düşük Yüksek
7 Yüksek miktar iskontosu Yüksek Düşük
8 Sabit fiyat garantisi Yüksek Düşük
9 Satın almada rekabet ortamının yaratılması Yüksek Düşük
10 Yıl içerisinde standart bir malzemenin alımı Büyük ölçüde Kısmen
11 Yaklaşık maliyetlerin gerçekçi tespit edilmesi Büyük ölçüde Kısmen
13 Muayene – kontrol maliyeti Düşük Yüksek
14 Toplam Maliyet Düşük Yüksek

Tablo 8.1’de görüldüğü üzere sağlık kuruluşlarının toptan satın alma

yöntemini tercih etmelerini gerektiren başlıca nedenler; satın alma maliyeti, ihale
maliyeti (ilan), işletme maliyeti, stok eksiği maliyeti, muayene ‐ kontrol maliyeti,
toplam maliyetin düşük olması nedeni ile ve yüksek miktar iskontosu, sabit fiyat
garantisi, satın almada rekabet ortamının yaratılması, yıl içerisinde standart bir
malzemenin alımı, yaklaşık maliyetlerin gerçekçi tespit edilmesi ve firmalar
arasında rekabetin sağlanabilmesi olarak sıralanmaktadır.
Sağlık Bakanlığı 2010 yılından itibaren kendine bağlı hastanelerin
yapacakları alımlarda kaynaklarını daha etkin ve verimli kullanabilmeleri ile
ihtiyaçlarının zamanında ve daha ekonomik karşılanabilmesi amacıyla il düzeyinde
merkezî toplu alım yapılmasını zorunlu tutmuştur. Sağlık Bakanlığı toplu alım
yönteminin zorunlu tutulmasının nedenlerini aşağıdaki şekilde sıralamıştır:
 Satın alma işlemlerini gerçekleştirecek yeterli nitelik ve sayıda personeli
olmayan, ihaleye katılımın düşük veya hiç olmadığı kurumların
ihtiyaçlarının gidermek,
 İl bazında belirli bir standartta kullanılması veya sunulması gereken mal ve
hizmet alımlarını sağlayabilmek,
 Alım miktarı düşük olduğu için isteklilerin teklif vermediği veya gerekli
rekabet ortamının sağlanamadığı, buna mukabil ihtiyaçların birleştirilmesi
hâlinde gerekli rekabetin sağlanacağı ve daha az maliyetlerle temin
edilebileceği düşünülen ihtiyaçları gidermek,
 İhtiyaçların ve yaklaşık maliyetin gerçekçi bir şekilde tespit edilebilmek,
 Teknik şartnamelerini uzmanı personel marifetiyle hazırlayabilmek,
 Teknik şartnamelerin rekabeti engelleyici hazırlanmasını engelleyebilmek.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

KAMU SAĞLIK KURUMLARINDA SATIN ALMA

Türkiye’de kamu sağlık kuruluşları satın alma işlemlerini 01/01/2003
tarihinden itibaren 22/01/2002 tarih ve 24648 sayılı ResmîGazete’de yayınlanarak
yürürlüğe giren 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilmektedir. Bu
kanuna göre ihalesi yapılan alımların sözleşmeleri ise 4735 sayılı Kamu İhale
Sözleşmeleri Kanunu çerçevesinde yürütülmektedir. Kamu İhale Kanunu
anlayabilmek için Kanunda geçen bazı kavramların açıklanması gerekmektedir.
Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve
hakları,
Hizmet:Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve
geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve
yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme,
koruma ve güvenlik, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar
sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve
hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri,
Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane,
köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve
enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı,
taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat,
imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre
düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini,
Tedarikçi: Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya
bunların oluşturdukları ortak girişimleri,
Kamu sağlık kuruluşları
satın alma işlemlerini Hizmet sunucusu: Hizmetalımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri
4734 sayılı Kamu İhale veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,
Kanunu’na göre
Danışman: Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için
gerçekleştirilmektedir.
kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağ içinde
bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında hiçbir kazanç
sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularını,
Yapım müteahhidi: Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri
veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,
Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların
oluşturdukları ortak girişimleri,
Ortak girişim: İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin
aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumları,
İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren
tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini,
İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön
yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları
ortak girişimi,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Yerli istekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye

Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri,
Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi,
İdare: İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları,
İhale yetkilisi: İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna
sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini,

Elektronik Kamu Başvuru belgesi: Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan
Alımları Platformu aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri,
(EKAP): İdareler ile İhale dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde;
kamu alımları sürecine
isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de
taraf olanların bu
sürece ilişkin işlemleri kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri,
internet üzerinden İhale: Bu Kanun’da yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım
gerçekleştirebildikleri
işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale
ortamdır.
yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri,
Teklif: Bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat
teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri,
Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici
arasında yapılan yazılı anlaşmayı,
Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP):İdareler ile kamu alımları
sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden
gerçekleştirebilecekleri ve kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı,
Dinamik alım sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin
geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme
kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik
tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini,
Elektronik eksiltme: Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik
ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına
ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme
metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar
eden işlemleri,
Çerçeve anlaşma: Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli
arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve
mümkün olan hâllerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen
anlaşmayı,
Teminatmektubu:Bankalar tarafından verilen teminat mektupları ile
Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında
düzenlenen kefalet senetlerini ifade etmektedir.

Temel İlkeler

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Kamu ihale Kanunu’nun 5. maddesinde idarelerin satın alma sürecinde

uyması gereken temel ilkelere yer verilmiş olup, bu ilkeler aşağıda sıralanmıştır.

 İdareler, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit

Kamu İhale
Kanunu’nun 5.
maddesinde idarelerin
satın alma sürecinde
uyması gereken temel
ilkelere yer verilmiştir.
muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun
şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını
sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı
olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale
edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları
ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
 Bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler
arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanun’da
belirtilen özel hâllerde kullanılabilir.
 Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.

İhale/ Satın Alma Süreci

Kamu sağlık kuruluşlarında satınalma/ihale süreci aşağıda sıralandığı üzere
ihtiyacın belirlenmesi ile başlar, malzemenin kullanım ömrü veya garanti sonrası
bakım ve onarımla son bulur. Bu süreçteki bir her aşamanın kamu ihale
mevzuatına uygun bir şekilde ve titizlikle yönetilmesi gerekmektedir.
İhtiyacın belirlenmesi:Sağlık kuruluşlarında satın alma süreci ihtiyacın ortaya
çıkmasıyla başlamaktadır. Kamu İhale Kanunu’nun önemli ilkelerinden biri de
ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli
kullanılmasını sağlamaktır. Bu nedenle, ihale sürecinin ilk adım olarak ihtiyacın
doğru tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir. Bölümler tarafından malzeme
talebinde bulunurken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

 Malzeme talebinde bulunan bölüm tarafından talep edilen malzemenin

mevcut stok miktarı ve talep edilen malzemenin toplam kullanım süresi
belirtilmelidir.
 Talep edilen malzemenin bir önceki yıl kullanım miktarı belirtilmelidir.
 Bölümlere özel olmayan malzemelerde taleplerin yıllık olarak bütün
klinikler için ortak yapılması sağlanmalıdır. Örneğin pamuk, gazlı bez vb.
genel sarf malzemeleri.
 Malzeme istemlerinde deponun onayı alınarak depo sorumlusu tarafından
hastane stok kodunun yazılması sağlanmalıdır,
 Aynı malzemelerin değişik adlarla istenerek mükerrer alımlara sebebiyet
verilmemesi için ulusal bilgi bankası veya Devlet Malzeme Ofisibranş
kodundaki malzeme adının kullanılması sağlanmalıdır,
 Hastaneye ilk defa alımı yapılacak malzemelerde talepte bulunan bölüm
tarafından malzeme kullanımı, gerekliliği, fatura edilip edilemeyeceğine
dair hazırlanacak raporun talebe eklenmesi sağlanmalıdır,
 Talep edilen malzeme veya cihazla ilgili teknik şartnamenin hazırlanarak
en az iki uzman tarafından imzalanmış olarak satın almabölümüne
gönderilmesi sağlanmalıdır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Teknik şartnamenin hazırlanması: Sağlık kuruluşlarında mal veya hizmetin

satın alınabilmesi için gerekli olan ikinci adım, mal ve hizmet ihtiyacının
niteliklerinin teknik şartnamelerde detaylı olarak tespit edilmesidir. Teknik
şartnameler, ihale dokümanının bir parçası olup (uzmanlık gerektiren durumlar
hariç) idarelerce hazırlanması esastır. Teknik şartnamede belirlenecek teknik
kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olmak, rekabeti
engelleyici hususlar içermemek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamak
zorundadır. Teknik şartnamelerde idarenin isteğinin açık, net ve tereddüde yer
vermeyecek şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Teknik şartnamelerde belirli bir
marka, model, patent, menşei veya ürün ve bunlara yönelik özellik ve
tanımlamalara yer verilmemelidir.
Yaklaşık maliyet tespiti: Yaklaşık maliyet alımı yapılacak malzeme, ürün ya
da hizmetler için, ihale onayından önce, idare tarafından hesaplanan bedeldir. Bu
bedele ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile
resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanamaz. Sağlık kuruluşlarında yaklaşık
Kamu sağlık maliyet, bütçenin ve ihale sürecinin etkin bir şekilde yönetilmesinde, verilen
kurumlarında tekliflerin değerlendirilmesinde, ihale konusu işin en uygun fiyatla temin
satınalma/ihale süreci edilebilmesinde, aşırı düşük teklifin tespit edilmesinde, eşik değerlerde ve ilan
ihtiyacın sürelerinin hesaplanmasında önem arz etmektedir. Yaklaşık maliyet belirlenirken,
belirlenmesiyle
teknik şartnamede yazılı kriterlere yer verilmesi, tedarik edilecek malların
başlar, malzemenin
fiyatlarının daha doğru şekilde tespit edilmesine imkân sağlar. Piyasa araştırması
kullanım ömrü veya
garanti sonrası bakım yaparken, temin edilecek malın cinsi, miktarı, teslim süresi, nakliye ve sigorta gibi
ve onarımıyla son teklif bedelini etkileyebilecek unsurların belirtilmesi gerekir. Sağlık kuruluşları
bulur. idareler yaklaşık maliyet belirlerken, ihtiyaç duyulan malın önceki dönemlerde alış
bedellerini ya da sözkonusu malzemeyi satın alan diğer idarelerin fiyatlarını da göz
önünde bulundurabilirler.
Satın alma yönteminin belirlenmesi: Yaklaşık maliyet göz önünde
bulundurularak satın alma yönteminin belirlenmesi gerekmektedir.
İhale onayının alınması:İhale onay belgesi mevzuata uygun şekilde
hazırlanarak ihale yetkilisinin onayına sunulur.
İdari şartname, tip sözleşme ve standart formaların hazırlanması: İdare,
ihalesi yapılacak her iş için bir ihale işlem dosyası hazırlanmaktadır. İhale süresince
yapılacak tüm işlemlere ait bilgi ve belgeleri bu dosya içerisinde muhafaza
edilmektedir. Ayrıca EKAP üzerinde hazırlanacak idari şartname, tip sözleşme ve
standart formalar bu dosyada muhafaza edilmektedir.
İhalenin ilanının yayınlanması:4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale
dokümanı hazırlandıktan sonra ihale ilanın hazırlanması ve kanunda belirtilen
süreler ile yayınlanması gerekmektedir. Hesaplanan yaklaşık maliyete göre yedi,
ondört ve yirmibir günlük ilan süreleri bulunmaktadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

İhalenin yapılarak tekliflerin alınması: İhaleye teklif verecek istekliler

tarafından hazırlanan teklif mektubu, geçici teminat ve diğer belgelerin en geç
ihale saatine kadar ihale komisyonuna teslim edilmesi gerekmekte olup
değerlendirme dosyada yer alan belgeler üzerinden yapılmaktadır.
Komisyon kararı ile tedarikçinin seçimi: Tekliflerin değerlendirilmesinde,
öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne
uygun olmadığı tespit edilen tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar
4734 sayılı Kamu verilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif
İhale Kanunu’na mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı
göre ihale değerlendirilmesine geçilir. Tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun
dokümanı olup olmadığı, teklifte, aritmetik hata bulunup bulunmadığı, teklif fiyatı aşırı düşük
hazırlandıktan olanları tespit edilir ve komisyon kararı hazırlanır.
sonra ihale ilanın
Sözleşmenin imzalanması:İhale üzerinde bırakılan istekli ile yasal tebligat
hazırlanması ve
sürelerinin bitiminden sonra sözleşme imzalanması gerekmekte olup sözleşme
kanunda belirtilen
yönetimi 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre yapılmaktadır.
süreler ile
yayınlanması Sipariş ya da işe başlama talimatının verilmesi: Sözleşme yapıldıktan sonra
gerekmektedir. yükleniciye sipariş ya da işe başlama talimatı verilerek malzemelerin idari
şartnamede belirtilen sürelerde teslim edilmesi ya da işin yapılması için
istenilmektedir.
Muayene ve kalite kontrol: Malzemelerin teslim edilmesi ya da işin
tamamlanmasında sonra, biri başkan biri işin uzmanı olmak üzereen az üç kişiden
oluşan muayene kabul komisyonu tarafından idari şartname, sözleşme ve teknik
şartnamede belirlenen kriterler doğrultusunda yapılan kalite kontrolü
yapılmaktadır.
Malzeme ya da hizmet bedelinin ödenmesi: Yükleniciye fatura bedelinin
ödendiği aşamadır.
Ürün ve tedarikçi performansının değerlendirilmesi için garanti süreci ve
malzeme bakım ve onarımı ile ilgili hususlarda bulunmaktadır. Buna göre; garanti
süreci,6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince demirbaş
niteliğine sahip olan malzemelerin en az iki yıl süreyle garantili olması
gerekmektedir. Garanti süresi içerisinde meydana gelen arızaların ya da koruyucu
bakımın yüklenici tarafından yapılması gerekmektedir. Ayrıca sarf malzemelerin
niteliğine göreidare sözleşme ve şartnamelerdemiadsüresi belirtmektedir.
Malzeme Bakım ve Onarımı,garanti süresi sonrası idarenin belirleyeceği sürelerle
(genellikle garanti süresi sonrası en az 10 yıl) yüklenici ile idare arasında tıbbi cihaz
ihale bedeli üzerinden yedek parça dâhil ya da yedek parça hariç sözleşme
imzalanmaktadır.

İHALE USULLERİ VE SATIN ALMA YÖNTEMLERİ

Kamu İhale Kanunu’na göre yapılan satın almalar aşağıdaki ihale usulleri ve
yöntemlerine göre yapılmaktadır.
 Açık ihale usulü,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

 Belli istekliler arasında ihale usulü,

 Pazarlık usulü,
 Doğrudan temin,
 Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi üzerinden satın alma,
 Devlet Malzeme Ofisi’nden satın alma.

İhale Usulleri
Açık ihale usulü
Bütün isteklilerin teklif verebildiği sağlık kuruluşlarında sıklıkla kullanılmakta
olan ihale usulüdür. İstekliler tarafından hazırlanan teklifler ihale gün ve saatinde
kapalı zarf içerisinde idareye sunulmaktadır. İdareler açık ihale usulü dışında bir usul
ile alım yapacak ise gerekçesini mevzuata uygun bir şekilde ihale dosyası içerisinde
yer vermelidir.

Belli istekliler arasında ihale usulü

Belli istekliler arasında ihale usulü idare tarafından yapılan ön yeterlilik
Açık ihale usulü, değerlendirmesi sonucunda davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.
bütün isteklilerin Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri
teklif verebildiği teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi
sağlık kuruluşlarında ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre
sıklıkla kullanılmakta yaptırılabilir. İhale ön yeterlilik ve ihale olmak üzere iki aşamalı olarak
olan ihale usulüdür.
yapılmaktadır.

Pazarlık usulü
Bu ihale usulü Kamu İhale Kanunu gereğince aşağıda belirtilen durumlarda
yapılabilmektedir.
 Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale
sonucunda teklif çıkmaması,
 Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve
beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların
ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,
 Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine
ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,
 İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime
konu olmayan nitelikte olması,
 İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve
karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte
belirlenememesi,
 İdarelerin yaklaşık maliyeti mali yılda belirlenen eşik değere kadar olan
mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarıdır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Satın Alma Yöntemleri

Doğrudan temin
Doğrudan temin ihale usulü olmayıp bir satın alma yöntemidir. İhtiyaçların;
ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın ilan yapılmadan ve teminat
alınmadan ihale komisyonu kurma ve yeterlilik kriterlerini arama zorunluluğu
bulunmaksızın ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından
piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesidir. Aşağıda sağlık kuruluşlarının
en fazla kullandığı doğrudan temin hükümleri sıralanmıştır.

 İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin

tespit edilmesi,
 Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip
olması,
 Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve
standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl
sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı
geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden
alınması,
Doğrudan temin bir  Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin onbeş milyar,
ihale usulü olmayıp diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirası’nı aşmayan ihtiyaçları ile temsil
bir satın alma ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye
yöntemidir. ilişkin alımlar. Burada yazılı eşik değeler her yıl Kamu İhale Kurumu
tarafından yayınlanan tebliğ ile güncellenmektedir.
 İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması,
 Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı
stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan
ilaç, aşı, serum, anti‐serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi
uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbi sarf
malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımlarıdır.
Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi üzerinden satın alma
Sağlık Bakanlığı’na bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumları Kamu
İhale Kanunu’nun bir istisnası olarak ihtiyaç duyduğu malzemeleri Çekirdek Kaynak
Yönetim Sistemi’nin (ÇKYS) bileşenlerinden biri olan Malzeme Kaynakları Yönetim
Sistemi (MKYS) modülü ile bedel karşılığında birbirlerinden temin edebilmektedir.
Sağlık Bakanlığı kendine bağlı sağlık kurumlarında azami stok miktarını 60 gün
olarak belirlemiştir. Azami stok miktarının üzerinde olan tüketim malzemeleri
diğer sağlık kurumlarının talep etmesi durumunda 2 işgünü ile 5 işgünü içerisinde
karşılanmaktadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

 Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Devlet Malzeme Ofisi’nden satın alma

Sağlık Kurumları ihtiyaç duydukları ilaç ve tıbbi cihazları Kamu İhale
Kanunu’na tabi olmaksızın Devlet Malzeme Ofisi üzerinden yapabilmektedir. Sağlık
kurumlarının ilaç ve tıbbi cihaz ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Sağlık Bakanlığı ve
Devlet Malzeme Ofisi tarafından Sağlık Market projesi geliştirmiştir. Sağlık
Kurumları adına Devlet Malzeme Ofisi tarafından gerçekleştirilen elektronik
ihaleler vasıtasıyla sağlık kurumlarının ihtiyaç duyduğu ilaç ve tıbbi cihazlar tedarik
edebilmektedir.

Sağlık kurumlarının
ilaç ve tıbbi cihaz
ihtiyaçlarını karşılamak
Örnek

amacıyla Sağlık •Sağlık kuruluşarında cihaz bakım onarımları doğrudan temin ile
Bakanlığı ve Devlet ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın
Malzeme Ofisi yapılabilmektedir.
tarafından Sağlık
Market projesi
geliştirmiştir.
Bireysel Etkinlik

• Öğrencilerimiz Kamu İhale Kurumu internet sitesisinden

ihale istatistiklerine ulaşıp, sağlık kurumlarına ait ihaleleri
inceleyebilirler.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

•SAĞLIK KURULUŞLARINDA SATIN ALMA YÖNETİMİ

•Satın Almanın Fonksiyonları
•Sağlık sektörü, hasta bakım standartlarından ödün vermeden düşük
maliyetlerle hizmet sunmak için yeni arayışlar içerisindedir. Sektörünün
önemli bir parçası olan hastaneler ve tedarikçileri faaliyetlerini yerine
getirebilmek amacıyla ihtiyaç duydukları malzemeleri ve hizmetleri istenilen
Özet
zamanda, yerde, kalitede ve fiyatta sağlamak için çalışmaktadırlar.
•Satın alma sağlık kuruluşunun ihtiyaç duyacağı mal ve hizmetlerin
özelliklerinin belirlenmesi, ne zaman, ne kadar satın alınacağına karar
verilmesi, fiyatın ve satıcının belirlenmesi, satın alma işleminin
gerçekleştirilmesi ve belirlenen kalite ve miktarın zamanında teslim
alınmasını sağlama işlemlerinden oluşan sistematik bir süreçtir.
•Satın alma sağlık hizmeti sunumu için gerekli olan malzeme, ürün ya da
hizmeti temin edebilmek için bir takım sorumlulukları yerine getiren ve
hastane ile tedarikçi firmalar arasındaki ilişkiyi icraata dönüştüren bir işletme
fonksiyondur. Bu fonksiyonu yerine getirirken düşük maliyet yüksek kalite ve
hasta güvenliği temel prensipler arasında yer almaktadır. Sağlık
kuruluşlarında satın alma temel olarak; doğru malzemenin (istenilen
malzemenin), doğru yerde (istenilen yerde), doğru zamanda (istenilen
zamanda), doğru fiyattan (beklenen fiyatta), doğru kalitede (istenen
kalitede), doğru miktarda (istenen kalitede) ve doğru kaynaktan (doğru
tedarikçi) tedarik edilmesinde yönelik stratejik faaliyetleri yürütmektedir.
•Satın AlmaYöntemleri
•Satın almayöntemleri satın almaşekline ve miktarına göre dört grup altında
toplanmaktadır.
•Rekabete dayalı ihale yöntemi,
•Pazarlığa dayalı sözleşme yöntemi,
•Grup satın alma yöntemi,
•Birincil toptancılardan satın almayöntemi.
•Robinson ise satın almayöntemlerini üç gruba ayırmaktadır. Bunlar aşağıda
sıranlamaktadır.
•Hastanelerin bireysel olarak (sadece kendi ihtiyaçları) yaptıkları satın almalar,
•Hastanelerin birkaçının bir araya araya gelerek yaptıkları grup satınalmalar,
•Hükümet tarafından yapılan merkezi satın almalardır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

• KAMU SAĞLIK KURUMLARINDA SATINALMA

•Türkiye’de kamu sağlık kuruluşları satın alma işlemlerini 01/01/2003
tarihinden itibaren 22/01/2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete'de
yayınlanarak yürürlüğe giren 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre
gerçekleştirilmektedir. Bu kanuna göre ihalesi yapılan alımların sözleşmeleri
Özet (devamı)
ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu çerçevesinde
yürütülmektedir.
•Kamu sağlık kuruluşlarında satın alma/ihale süreci aşağıda ihtiyacın
belirlenmesi ile başlar, malzemenin kullanım ömrü veya garanti sonrası
bakım ve onarımla son bulur. Bu süreçteki bir her aşamanın kamu ihale
mevzuatına uygun bir şekilde ve titizlikle yönetilmesi gerekmektedir.
•İhale Usulleri ve Satın Alma Yöntemleri
•Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği sağlık kuruluşlarında
sıklıkla kullanılmakta olan ihale usulüdür.
•Kamu İhale Kanuna göre yapılan satın almalar aşağıdaki ihale usulleri ve
yöntemlerine göre yapılmaktadır.
•Açık ihale usulü,
•Belli istekliler arasında ihale usulü,
•Pazarlık usulü,
•Doğrudan temin,
•Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi üzerinden satın alma,
•Devlet Malzeme Ofisi’nden satın alma.
•Açık İhale Usulü
•Bütün isteklilerin teklif verebildiği sağlık kuruluşlarında sıklıkla kullanılmakta
olan ihale usulüdür. İstekliler tarafından hazırlanan teklifler ihale gün ve
saatinde kapalı zarf içerisinde idareye sunulmaktadır. İdareler açık ihale
usulü dışında bir usul ile alım yapacak ise gerekçesini mevzuata uygun bir
şekilde ihale dosyası içerisinde yer vermelidir.
•Belli İstekliler Arasında İhale Usulü
•Bu ihale usulünde, idare tarafından yapılan ön yeterlilik değerlendirmesi
sonucunda davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. Yapım işleri,
hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri
teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin
ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu
usule göre yaptırılabilir. İhale ön yeterlilik ve ihale olmak üzere iki aşamalı
olarak yapılmaktadır.
•Doğrudan Temin
•Doğrudan temin bir ihale usulü olmayıp bir satın alma yöntemidir.
İhtiyaçların; ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın ilan
yapılmadan ve teminat alınmadan ihale komisyonu kurma ve yeterlilik
kriterlerini arama zorunluluğu bulunmaksızın ihale yetkilisince
görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması
yapılarak temin edilmesidir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Kamu İhale Kanunu’nda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile
yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını
gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması
ile tamamlanan işlemleri içeren süreç aşağıdakilerden hangisidir?
a) Sözleşme
b) İhale
c) Protokol
d) Toptan satın alma
e) Perakende satınalma

2. İhtiyaç duyulan malzemelerin küçük partiler hâlinde satın alınması olarak

tanımlanan satın almatürü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Merkezî toplu satınalma
b) Grup satınalma
c) Perakende satınalma
d) Toptan satınalma
e) Birim fiyat satınalma

3. Kamu sağlık kuruluşlarının mal ve hizmet ve yapım alımları aşağıdaki

kanunlardan hangisine tabi olarak satın alınmaktadır?
a) 5018 sayılı Kanun
b) 4734 sayılı Kanun
c) 4735 sayılı Kanun
d) 4736 sayılı Kanun
e) 2886 sayılı Kanun

4. Aşağıda durumlardan hangisinde pazarlık usulü satın almayöntemini

kullanmak yanlıştır?
a) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka
sahip olması
b) Doğal afetler ve salgın hastalıklar
c) İdare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması
d) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması
e) İhale konusu mal alımlarının özgün nitelikte ve karmaşık olması
nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte
belirlenememesi

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

5. Satın alma sürecinin ilk aşaması aşağıdakilerden hangisidir?

a) Satın alma
b) Depolama
c) Stok kontrol
d) Malzeme ihtiyaç planlaması
e) Sözleşme

6. Aşağıda sıralananlardan hangisi toptan satın almanın dezavantajlarından

birideğildir?
a) Daha büyük sermaye ihtiyacı
b) Daha eski (yaşlı) stok
c) Daha az esneklik
d) Daha seyrek stok noksanları
e) Daha yüksek stokta tutma maliyet

7. İki ya da daha fazla sağlık kuruluşunun mal ve hizmetleri düşük fiyatlarla

satınalmak üzere işletme maliyetlerini düşürmek için stratejik işbirliği
yapması aşağıdaki satın almayöntemlerinden hangisidir?
a) Grup satın alma yöntemi
b) İhale yöntemi
c) Perakende satın alma yöntemi
d) Birincil toptancılardan satın alma
e) Toplu satın alma yöntemi

8. Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve

standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl
sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı
geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden
alınması durumlarında sıklıkla başvurulan satın almayöntemi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Açık ihale usulü
b) Belli istekliler arasında ihale usulü
c) Pazarlık usulü
d) Doğrudan temin
e) Perakende satın alma

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

9. İhale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak,

isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere
açıklanmayan, ihale konusu alım işinin öngörülen bedeli aşağıdakilerden
hangisidir?
a) Sözleşme bedeli
b) Yaklaşık maliyet
c) Fiyat farkı
d) Eşik değer
e) Ekonomik açıdan avantajlı teklif

10. Bir satın alma bölümü veya tek bir otorite tarafından tüm
bölümlerin/hastanelerin satınalma süreçlerinin yönetildiği satın alma
yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Merkezîsatın alma yöntemi
b) Merkezîolmayan satın alma yöntemi
c) Birincil toptancılardan satın alma
d) Toplu satın alma yöntemi
e) Perakende satın alma yöntemi

Cevap Anahtarı
1.b, 2.c, 3.b, 4.a, 5.d, 6.d, 7.a, 8.d, 9.b, 10.a

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

YARARLANILAN KAYNAKLAR
Abromowıtz, P. W. (1984). “Controlling Financial Variables‐Purchasing, Inventroy
Control AndWasteReduction”, AmericanJournal Of HospitalPharmacy,
Vol.41 Feb.
Acar Z., Köseoğlu Murat (2014). Lojistik Yaklaşımıyla Tedarik Zinciri Yönetimi.
Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd.Şti. Ankara
Aksakal,C. (1987). Hastanelerde Toptan Satın Almaların Alış Fiyatlarına Etkisi,
(Yayınlanmamış Master Tezi) Ankara, Hacettepe Ünv. Sağlık Bilimler
Enstitüsü.
Atasever M. (2018). Yeni Bir Tedarik Yöntemi; Sağlık Market, Satınalma Dergisi,
Sayı 71. S.50‐52.
Atasever, M.(2012). Türkiye’de Sağlık Yönetimi ve Kamu Hastane Birlikleri
Sempozyumu 7‐Haziran, http://www.saybirsempozyum.org.
Burns, L. R., J. A. Lee. (2008). HospitalPurchasingAlliances: Utilization, Services,
andPerformance. HealthCareManage. Rev. 33: 203–215
Burt, D. N. (1984). Proactiveprocurement: Thekeytoincreasedprofits, productivity,
andquality. PrenticeHall.
Demirdöğen, O.,&Polater, A. (2016). Sağlık Sektöründe Tedarik Zinciri Yönetimi Ve
Müşteri İsteklerini Karşılayabilme Yeteneğinin İncelenmesi: Ölçek Geliştirme
Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 39‐54.
Dobler, D., D., Burt, L. (1996). PurchasingAndMaterials Management
TextAndCases, , Mc. Grow‐Hill Series İn Management
Erdal, M. (2011). Satıalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi, Beta Basım Yayım Dağıtım
A.Ş., İstanbul
Ham, C. (1997). Priority setting in health care: learning from international
experience. Health Policy, 42, 49–66. https://doi.org/10.1016/S0168‐
8510(97)00054‐7
Hinrichs, S.,Dickerson, T., &Clarkson, J. (2013). StakeholderChallenges in
PurchasingMedicalDevicesforPatientSafety. Journal of patientsafety, 9(1),
36‐43.
Kamu İhale Kanunu (2002). http://www.ihale.gov.tr/mevzuat.aspx erişim tarihi
01.07.2019
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (2002). http://www.ihale.gov.tr/ mevzuat.aspx
erişim tarihi 01.07.2019
Karagöz, H. (2011). Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar Sunumu, T.C. Sağlık
Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, www.sgb.saglik.gov.tr/
Murphy, P. R.,Knemeyer A.M. (2015). ContemporaryLogistics (11th Edition).
PearsonEducation Limited.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21

Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi

Nebol E. (2016). Tedarik Zinciri ve Loijistik Yönetimi, Nobel Akademik Yayıncılık

Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd.Şti. Ankara
Robınson, G.. (1966). Hospital Administration, ButterworthAndCo. Ltd.,London
Sağlık Bakanlığı (2011). Sağlık Bakanlığı Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar,
20.09.2011 Tarih ve B.10.0.Sgb.0.84.00.01/949‐9944 Sayılı Yazısı
Sağlık Bakanlığı (2012). Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finans
Hizmetleri Başkan Yardımcılığı, Satın Alma İşlemleri
Sağlık Bakanlığı (2013). 2013/9 sayılı Stok Yönetimi ve Taşınır Mal Uygulamaları
Genelgesi. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/24393,2013‐09‐stok‐
yonetimi‐ve‐tasinir‐mal‐uygulamalari‐genelgesipdf.pdf?0. Erişim Tarihi:
01.07.2019
Sanderson, D. Edward (1985). EffectiveHospitalMaterial Management,
AspenSystemsPublication..
Stock, J. Douglas M. Lambert (2001). Strategic Logistics Management, (Mcgraw‐
Hill), .193.
Stock. J.R., Lambert. D. (1987). Strategic Logistics Management, Second Edition,
IrvinIllions.
Tengilimoğlu, D. (1996). Hastanelerde Malzeme Yönetim Teknikleri, Sader., Özkan
Matbaası,Ankara.
Tengilimoğlu, D.,& Yiğit, V. (2017). Sağlık İşletmelerinde Tedarik Zinciri ve
Malzeme Yönetimi,(3. Basım). Nobel, Ankara.
Tengilimoğlu, D., Işık, O., ve Akbolat, M. (2014). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel
Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd.Şti. Ankara
Van Weele, A. J. (2010). Purchasing&supplychainmanagement: analysis, strategy,
planningandpractice. Cengage Learning EMEA.
Yiğit, A. (2012). Hastane İşletmelerinde Toptan Satın Alımların Birim Alış
Fiyatlarına Etkisi, 6. Sağlık Ve Hastane İdaresi Kongresi, Bildiriler Kitabı,
Isparta

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 22