QUAÛN TRỊ ÑAÏI CÖÔNG

Giaûng vieân: LAÏI VAÊN TAØI

1
Muïc tieâu moân hoïc:
- Cung caáp caùc khaùi nieäm vaø nguyeân lyù chung veà
quản trị
- Giuùp SV hieåu veà caùc chöùc naêng chính trong quản trị
- Giuùp SV hieåu roõ vaø tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng
quản trị cuûa toå chöùc

2
Taøi lieäu tham khaûo :
 Quản Trị Học, Khoa Quản trị Kinh doanh, Đại
học Kinh tế TP HCM, Phan Thị Minh Châu;
 Management, 14th edition, Stephen P. Robbins
và Mary Coulter, 2018.
 Essentials of Contemporary Management, Gareth
R. Jones v à Jennifer M. George, Mc Graw Hill,
2018

3
Ñaùnh giaù moân hoïc :

 Kiểm tra giữa kỳ trắc nghiệm+viết (30%)

 Bài tập lớn - nhóm (30%)
 Quizes(10%)
 Thi cuoái kyø traéc nghieäm +viết (30%)

4
BT lớn
 Nhóm: 7-8 Người. Phân tích cơ hội kinh doanh
cho 1 ngành và các yêu cầu khỏi nghiệp
 Cá nhân: chọn 1 nhà quản trị mà bạn có nhiều
ấn tượng nhất, thu thập nhũng bài học thành
công và thất bại. Phân tich Những phẩm chất
cần thiết để nhà quản trị thành công. Liên hệ
bản thân bạn cần tích luỹ những “hành trang”
gì để trở thành “Nhà quản trị” thành công trong
tương lai.
5
Chöông 1:
KHAÙI NÒEÂM VEÀ QUAÛN TRỊÙ

Noäi dung:
- Quaûn trị laø gì
- Caùc chöùc naêng cuûa coâng taùc quaûn trị
- Nhaø quaûn trị vaø vai troø trong toå chöùc
- Caùc kyõ naêng cuûa nhaø quaûn trị
- Ra Quyeát ñònh trong quaûn trị
6
Ai đây???
Ai đây???
Ai đây???
Ai đây???
Hiệu sách của ông Nam là một hiệu sách duy nhất ở thị xã A – một
thị xã đang trong giai đoạn phát triển. Việc bán sách đó mang lại cho
ông lợi nhuận, tuy không nhiều lắm nhưng ổn định. Cách đây vài
tháng, một công ty phát hành sách có tiếng trong nước đă khai
trương một hiệu sách đối diện với hiệu sách ông Nam. Thoạt đầu,
ông Nam không lo lắng gì mấy vì ông cảm thấy có thể tiếp tục cạnh
tranh. Nhưng rồi hiệu sách mới bắt đầu bán nhiều tựa sách với giá
giảm và cũng khuyến mại cho các khách quen. Mặc dù có cố gắng
hết sức, nhưng trong một thời gian ngắn hiệu sách của ông chỉ cũng
đạt được nửa doanh thu so với trước. Sau gần 6 tháng, do doanh thu
tương đối thấp không đủ để trang trải chi phí, nên ông Nam đó phải
quyết định đóng cửa hiệu sách của mình.
 nguyên nhân nào dẫn đến việc ông Nam phải đóng cửa hiệu sách?
 Nếu là chủ hiệu sách, bạn sẽ làm gì để hiệu sách tồn tại và phát
triển?
Tại một đợt tập huấn cho giám đốc bệnh viện trực thuộc sở y tế thành phố X,
một giáo sư quản trị được mời đến để trình bày một số vấn đề căn bản trong việc
quản trị ở các tổ chức. Bài báo cáo của giáo sư kéo dài gần hai ngày, ông đó trình
bày những khía cạnh cơ bản như: mục tiêu của quản trị, các kỹ thuật quản trị, các
chức năng cơ bản của quản trị, ngoài ra vị giáo sư cũng giới thiệu một số xu
hướng mới trong quản trị hiện nay trên thế giới.
Sau khi bài báo cáo của giáo sư kết thúc, bác sỹ Nguyễn Văn Hùng là học viên
của lớp học, hiện tại ông giữ chức Giám đốc bệnh viện A, có một phát biểu như
sau:
‘‘Thưa giáo sư, chúng tôi rất thú vị về những gì mà ngài nói và thậm chí trong đó
có một số nội dung tri thức rộng lớn. Nhưng thưa ngài những vấn đề mà ngài nói
chỉ thực sự cần cho các tổ chức kinh doanh còn ở đây chúng tôi là bệnh viện.
Mục tiêu của chúng tôi là cứu người và điều mà chúng tôi quan tâm là cần có bác
sĩ giỏi về chuyên môn và những phương tiện thiết bị hiện đại, những vấn đề mà
ngài nói không cần đối với chúng tôi ’’
Câu 1: Anh (chị) đánh giá thế nào về ý kiến của ông Hùng?
Câu 2: Nếu anh (chị) là vị giáo sư, anh chị sẽ trả lời ông Hùng như thế nào?
Taïi sao phaûi hoïc quản trị?

 Taát caû moïi ngaønh ngheà ñeàu coù lieân quan ñeán lónh
vöïc quản trị.
 Taát caû moïi ngöôøi khi laøm vieäc ñeàu bò quản trị bôûi
ngöôøi khaùc hoaëc quản trị ngöôøi khaùc.
 quản trị vöøa laø moät khoa hoïc vöøa laø moät ngheä
thuaät
 Moân quản trị: cung caáp kieán thöùc cô baûn laøm neàn
taûng cho caùc chuyeân ngaønh quản trị chöùc naêng (taøi
chính, nhaân söï, chieán löôïc...)

13
KHAÙI NIEÄM VEÀ Quản trị
- quản trị
Quaù trình söû duïng nguoàn löïc cuûa toå chöùc nhaèm ñaït ñöôïc
caùc muïc tieâu chung moät caùch hieäu quaû (effective) vaø
hieäu suaát (efficiency) baèng…
Hoaïch ñònh, Toå chöùc, Laõnh ñaïo, vaø kieåm soaùt

- TOÅ CHÖÙC
söï phoái hôïp haønh ñoäng cuûa moïi ngöôøi nhaèm ñaït ñöôïc muïc
tieâu chung

14
Toå chöùc laø gì?
Muïc Saép
Laø taäp hôïp moät nhoùm ñích xeáp
ngöôøi, ñöôïc laäp ra ñeå rieâng chuû yù
thöïc hieän moät soá muïc bieät
ñích chuyeân bieät, moãi Nhieàu
ngöôøi ñöôïc saép xeáp vaøo ngöôøi
moät vò trí nhaát ñònh
trong toå chöùc, ñaûm traùch
moät phaàn coâng vieäc cuûa
toå chöùc.

15
Doanh nghieäp laø gì?

Quaù trình
Caùc yeáu toá Saûn phaåm /
ñaàu vaøo chuyeån ñoåi dòch vuï
(processing)

Phaân bieät giöõa toå chöùc vaø doanh nghieäp?

 Caùc hình thöùc sôû höõu cuûa caùc loaïi doanh nghieäp?

16
Quản trị laø gì?
quản trị laø nhöõng hoaït ñoäng thiết lập & ñaûm baûo phoái
hôïp nhöõng noã löïc caù nhaân nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc
tieâu cuûa nhoùm.
quản trị laø caùc hoaït ñoäng hoaïch ñònh, toå chöùc, laõnh
ñaïo, kieåm soaùt caùc nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc
tieâu cuûa toå chöùc.

tieán trình hoaït ñoäng phoihop Muïc tieâu

Quaûn lyù
toå chöùc
(+) cuøng vôùi
hoaëc nhöõng ngöôøi khaùc
(->) thoâng qua
17
Muïc tieâu cuûa quản trị
MUÏC TIEÂU
Moät traïng thaùi naøo ñoù trong töông lai maø toå chöùc nhaém tôùi

 Muïc tieâu quản trị laø hình thaønh moät moâi tröôøng maø trong
ñoù con ngöôøi hoaït ñoäng ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa nhoùm
vôùi thôøi gian tieàn baïc, vaät chaát vaø söï baát maõn caù nhaân ít
nhaát.

Phaân bieät giöõa hieäu naêng (efficiency – do the things right)

vaø hieäu quaû (effectiveness – do the right things)?

18
Efficiency & Effectiveness

Means Ends
Efficiency Effectiveness

Goals

Goal Attainment
Resource Usage

Low High
Waste Attainment

FOM 1.9

19
Hieäu quaû – Keát quaû vaø thaønh tích

Figure 1.1 20
Nhaø quản trị laø ai?

Nhaø
quaûn trò
caáp cao

Nhaø quaûn trò caáp trung

Nhaø quaûn trò caáp cô sôû

Nhaân vieân thöøa haønh

21
CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA COÂNG TAÙC QUẢN TRỊ

- HOAÏCH ÑÒNH
Muïc tieâu töông lai  chieán löôïc  Keá hoaïch haønh ñoäng

- TOÅ CHÖÙC
Xaùc ñònh nhieäm vuï & phoái hôïp nguoàn löïc
What? When? Where?

- LAÕNH ÑAÏO
Ñoäng vieân, höôùng daãn, truyeàn thoâng, giaûi quyeát xung ñoät

- KIEÅM SOAÙT
Giaùm saùt hoaït ñoäng  söûa chữa & hieäu chænh
22
 Coâng vieäc cuûa nhaø quản trị laø gì?
Caùc chöùc naêng quaûn trò:
Hoaïch Laõnh Kieåm
Toå chöùc
ñònh ñaïo soaùt

Ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra

- Xaùc - Ñieàu
- Giaùm
ñònh muïc khieån,
saùt caùc
tieâu phoái hôïp
hoaït
- Hình caùc hoaït
ñoäng
thaønh - Laøm gì? ñoäng
- So saùnh
chieán - Laøm - Ñoäng
keát quaû
löôïc nhö theá vieân
coâng vieäc
- Trieån naøo? nhaân
vôùi muïc
khai keá - Ai laøm? vieân
tieâu ñeà ra
hoaïch ñeå - Giaûi
- Söûa
phoái hôïp quyeát
chöõa (neáu
caùc hoaït maâu
coù)
ñoäng thuaãn

23
Tyû leä thôøi gian daønh cho moãi chöùc naêng theo caáp baäc
quản trị
Roles of a Manager
Kyõ naêng cuûa nhaø quản trị

26
 Nhöõng kyõ naêng cô baûn cuûa nhaø quản
trị hieäu quaû
Xaùc ñònh
Quaûn lyù muïc tieâu Giaûi quyeát
maâu thuaãn vaán ñeà

Khaû naêng laøm

vieäc nhoùm
Nhaø quaûn trò hieäu quaû

Quaûn lyù
Kyõ naêng quan thôøi gian
heä con ngöôøi
Giao tieáp

27
QUẢN TRỊ DN nhoû khaùc DN lôùn nhö theá naøo?

Möùc ñoä quan

Vai troø cuûa troïng cuûa vai Vai troø cuûa
nhaø quaûn trò troø nhaø quaûn trò
trong DN nhoû trong DN lôùn
Cao
Ngöôøi phaân
Ngöôøi phaùt ngoân
phoái quyeàn löïc

Ngöôøi lieân laïc

Khôûi nghieäp
Ñieàu phoái
Laõnh ñaïo Trung
Quaûn lyù maâu thuaãn
Chæ huy bình
Ñaøm phaùn

Ngöôøi phoå bieán

Thaáp Ngöôøi khôûi nghieäp
thoâng tin 28
 Ra quyeát ñònh laø gì?

 Laø moät quaù trình löïa choïn coù yù thöùc giöõa hai hoaëc
nhieàu phöông aùn khaùc nhau vaø phöông aùn naøy seõ taïo
ñöôïc moät keát quaû mong muoán trong caùc ñieàu kieän
raøng buoäc ñaõ bieát.

Ra quyeát ñònh caàn chuù yù:

 Peter Drucker: “Nguoàn goác chính cuûa sai laàm trong
nhöõng quyeát ñònh quản trị laø vieäc nhaán maïnh vaøo
vieäc tìm CAÂU TRAÛ LÔØI ñuùng, thay vì tìm ra CAÂU
HOÛI ñuùng”
 Xaùc ñònh vaán ñeà/ cô hoäi: söï khaùc bieät (khoaûng caùch)
giöõa thöïc teá vaø mong ñôïi. 29
 Caùc kieåu Ra quyeát ñònh

 Ra Quyeát ñònh caù nhaân  taäp trung

Ngöôøi ra quyeát ñònh cuõng laø ngöôøi chòu traùch
nhieäm veà quyeát ñònh ñoù

 Ra quyeát ñònh taäp theå / nhoùm  daân chuû

 kieåu naøo coù hieäu quaû hôn? Vì sao?

30
Caùc kieåu Ra quyeát ñònh

 Ra Quyeát ñònh taäp theå

Öu ñieåm:
- Traùnh ñöôïc caùc ñònh kieán, tình caûm caù nhaân vaø
sai laàm trong nhaän thöùc
- Keát hôïp ñöôïc nhieàu yù kieân, yù töôûng, kyõ naêng 
nhaän dieän ñöôïc nhieàu phöông aùn löïa choïn hôn
- Thoâng tin ña daïng hôn
- Söï ñoàng loøng trong vieäc thöïc hieän quyeát ñònh

31
 Caùc kieåu Ra quyeát ñònh

 Ra Quyeát ñònh taäp theå

Nhöôïc ñieåm:
- Thôøi gian cho vieäc taäp hôïp RQÑ keùo daøi
- Roái vì coù nhieàu yù kieán khaùc nhau
- AÙp löïc ñoàng nhaát  haïn cheá söï saùng taïo
- Traùch nhieäm khoâng roõ raøng

32
Quy trình ra quyeát ñònh
Xaùc ñònh vaán ñeà Caàn PC môùi

Xaùc ñònh Giaù, nhaø SX, baûo

tieâu chuaån haønh, ...

- Ñoä tin caäy .....10

Ñònh troïng soá cho
- Dòch vuï ..........8
caùc tieâu chuaån
......

Xaây döïng caùc IBM, HP, Compaq,

giaûi phaùp NEC, ...

Phaân tích caùc

giaûi phaùp HP, NEC, ...

Löïa choïn moät

giaûi phaùp HP, NEC, ...

Thöïc thi giaûi HP

phaùp

Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa

quyeát ñònh 33
Loaïi vaán ñeà vaø loaïi quyeát ñònh

Caáu truùc keùm Cao

Caáp quaûn lyù trong

Quyeát ñònh khoâng
Loaïi vaán ñeá

theo chöông trình

toå chöùc
Quyeát ñònh theo
chöông trình

Caáu truùc toát Thaáp

34
Phöông phaùp naâng cao hieäu quaû quyeát ñònh nhoùm

- Kích thöôùc nhoùm?

- Kyõ thuaät quyeát ñònh taäp theå:
1. Kyõ thuaät naõo coâng (brainstorming)
2. Kyõ thuaät taäp theå danh nghóa
3. Kyõ thuaät Delphi

35
Kyõ thuaät naõo coâng
 Laø doøng yù töôûng khoâng haïn cheá do moät nhoùm
ñöa ra, trong ñieàu kieän khoâng coù yù kieán pheâ bình,
chæ trích hay ñaùnh giaù yù töôûng.
 Vieäc phaân tích löïa choïn ñeå RQÑ  seõ do moät
nhoùm chuyeân gia toång hôïp
 Caùc nguyeân taéc:
- Loaïi boû söï chæ trích, pheâ bình
- Duy trì baàu khoâng khí hoaøn toaøn töï do
- Soá löôïng yù töôûng caøng nhieàu caøng toát
- Keát hôïp vaø phaùt huy yù töôûng cuûa ngöôøi khaùc
 Mindmap – bieåu ñoà tö duy
36
Kyõ thuaät taäp theå danh nghóa
1. Thoâng baùo tröôùc vaán ñeà caàn quyeát ñònh
2. Hoïp taäp trung: Moãi thaønh vieân trình baøy phöông
aùn cuûa mình
3. Thaûo luaän & phaân tích / Caùc thaønh vieân khaùc hoûi
laïi (neáu chöa roõ)
4. Moãi thaønh vieân cho ñieåm töøng phöông aùn / boû
phieáu kín
5. Phöông aùn coù ñieåm cao nhaát seõ ñöôïc choïn

37
Kyõ thuaät Delphi

- Gaàn gioáng kyõ thuaät taäp theå danh nghóa

- Ñieåm khaùc bieät:
1. Caùc thaønh vieân ôû xa nhau, khoâng hoïp taäp trung
2. Vieäc laáy yù kieán ñöôïc toång hôïp nhieàu voøng
- Caàn moät ngöôøi taäp hôïp caùc yù kieán töø xa, toång keát,
phaûn hoài ñeå laáy yù kieán coâ ñoïng hôn

38
Moät soá vaán ñeà thöôøng gaëp khi RQÑ

- Muïc tieâu khoâng roõ raøng

- Khoâng nhaän daïng heát caùc khaû naêng löïa choïn
- Khoâng xaùc ñònh roõ caùc tieâu chuaån / caùc öu tieân
- Taâm lyù sợ RQÑ sai
- AÛnh höûông cuûa xu höôùng quaù khöù
- Taàm nhìn haïn heïp, chuû quan
- AÛnh höôûng cuûa vaên hoùa toå chöùc

39
Moät soá vaán ñeà ñoái vôùi ngöôøi RQÑ

- Trình ñoä hieåu bieát

- Kinh nghieäm
- Khaû naêng xeùt ñoaùn
- Oùc saùng taïo
- Khaû naêng ñònh löôïng

40
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ
Ví duï
Choïn PA “toát nhaát” döïa treân moät soá tieâu
chuaån:
Ban laõnh ñaïo cuûa moät nhaø maùy muoán môû roäng
coâng vieäc saûn xuaát cuûa hoï baèng caùch xaây theâm
moät phaân xöôûng. Nhöõng vò trí choïn löïa coù theå laø A,
B, C. Hai tieâu chuaån ñeå choïn löïa vò trí ñaët phaân
xöôûng laø:
- Cöïc tieåu toång chi phí (bao goàm chi phí vaän taûi vaø
chi phí ñaàu tö).
- Cöïc ñaïi ñoä tieän duïng trong phaân xöôûng.
Caâu hoûi:
Vò trí naøo seõ laø söï choïn löïa toát nhaát? 41
MOÄT SOÁ VÍ DUÏ
Ví duï 2:
Tìm moät caùch phoái hôïp “toát nhaát” caùc loaïi saûn phaåm ñeå
ñaït ñöôïc toái ña lôïi nhuaän
Thuaän Phaùt laø moät coâng ty saûn xuaát baøn gheá vaên phoøng, quy
trình saûn xuaát ñoøi hoûi moät thôøi löôïng nhaát ñònh cho töøng
coâng ñoaïn nhö laøm moäc thoâ, ñaùnh boùng vaø sôn. Lôïi
nhuaän cho töøng ñôn vò saûn phaåm, soá giôø caàn thieát cho moãi
coâng ñoaïn ñeàu ñöôïc cho.
Caâu hoûi:
Bao nhieâu saûn phaåm cho töøng loaïi neân saûn xuaát ñeå coâng ty
ñaït ñöôïc lôïi nhuaän toái ña?

42
Baøi 2
SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA
CAÙC TÖ TÖÔÛNG QUẢN TRỊ

43
Noäi dung:
1. Neàn taûng lòch söû
2. Nhoùm hoïc thuyeát quản trị coå ñieån
3. Tröôøng phaùi ñònh löôïng trong quản trị
4. Nhoùm hoïc thuyeát taâm lyù xaõ hoäi vaø haønh vi
5. Lyù thuyeát heä thoáng
6. Lyù thuyeát tình huoáng

44
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ
A. Khái niệm: Lý thuyết quản trị là một hệ thống những
tư tưởng, quan niệm, đúc kết, giải thích về các hoạt
động quản trị .
B. Quá trình phát triển của lý thuyết quản trị:
 5.000 năm trước công nguyên người Sumerian đã
hoàn thiện quy trình thương mại

 8.000 năm trước công nguyên những kim tự tháp

là dấu tích về trình độ kế hoạch

 Người Trung Hoa cũng có những định chế chính

quyền chặt chẽ.
45
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ

 Đến thế kỷ 18, con người cũng chỉ tập trung

vào khía cạnh kỹ thuật của sản xuất

 Thế kỷ 19, các hoạt động quản trị mới thật sự

sôi nổi

 Federick Taylor ở đầu thế kỷ 20 đặt nền móng

cho quản trị hiện đại .

46
47
NHOÙM HOÏC THUYEÁT quản trị COÅ ÑIEÅN

 Frederick W. Taylor (1856 – 1915)

 Charles Babbage (1792 – 1871)
 Frank (1868 - 1924) & Lilian Gilbreth (1878 – 1972)
 Henry L. Gantt (1861 – 1919)

 Henry Fayol (1841 – 1925)

 Max Weber (1864 – 1920)
 Chester Barnard (1886 – 1961)

48
 LYÙ THUYEÁT QUAÛN TRỊ KHOA HOÏC

1. Phân tích một cách khoa học các thành phần

công việc của từng cá nhân, phát triển phương
pháp làm việc tốt nhất
2. Lựa chọn công nhân một cách cẩn thận và huấn
luyện họ cách thực hiện công việc theo phương
pháp khoa học
3. Giám sát chặt chẻ công nhân để đảm bảo rằng
họ làm việc đúng phương pháp
4. Phân chia công việc và trách nhiệm để nhà quản
trị có trách nhiệm trong việc hoạch định phương
pháp làm việc khoa học và người lao động có
trách nhiệm thực thi công việc
Frederick Taylor (1856 - 1915)
49
LYÙ THUYEÁT quản trị KHOA HOÏC

 Charler Babbage (1792 – 1871) chủ trương:

 Chuyên môn hoá lao động
 Dùng toán học để tính toán cách sử dụng
nguyên vật liệu tối ưu nhất

 Hai ông-bà Frank & Lilian:

 Đưa ra một hệ thống xếp loại bao trùm các
động tác
 Xác định những động tác dư thừa
 Chú tâm vào những động tác thích hợp 50
LYÙ THUYEÁT quản trị KHOA HOÏC

 Henry L. Gantt (1861 – 1919):

 Sơ đồ mô tả dòng công việc
 Vạch ra những giai đoạn của công việc
theo kế hoạch

51
 LYÙ THUYEÁT QUẢN TRỊ KHOA HOÏC

 Tóm lại:
Trường phái quản trị khoa học có nhiều đóng góp có giá
trị cho sự phát triển của tư tưởng quản trị .

Giới hạn:

 Áp dụng tốt trong trường hợp môi trường ổn định

 Quá đề cao bản chất kinh tế và duy lý của con người

 quá chú tâm đến vấn đề kỹ thuật

52
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÁNH

Max Weber (1864 -1920):

 Đã phát triển một tổ chức "quan liêu" bàn giấy
 Những đặc tính về chủ nghĩa quan liêu của Weber:
– Phân công lao động
– Các chức vụ được thiết lập theo hệ thống chỉ
huy
– Nhân sự được tuyển dụng và thăng cấp theo
khả năng qua thi cử
– Các hành vi hành chánh và các quyết định
phải thành văn bản
– Quản trị phải tách rời sở hữu
53
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÁNH
Nguyeân taéc

MAX WEBER (1864-1920) Tính khaùch quan

Phaân coâng
lao ñoäng
Quy trình veà caùch ñieàu Cô caáu heä thoáng
haønh moät toå chöùc: thöù baäc

Cô caáu quyeàn löïc

Söï cam keát laøm

vieäc laâu daøi

Tính hôïp lyù

54
  Phân công lao động: Các công việc được chia thành các
phần nhỏ, đơn giản và giao cho mỗi công nhân một việc
 Xác định thứ bậc quyền hạn: Tổ chức bộ máy quản trị
theo các cấp bậc, cấp thấp hơn phải chịu sự kiểm soát và
hướng dẫn của cấp trên
 Tuyển chọn chính thức: Tất cả các thành viên trong tổ
chức phải được tuyển chọn dựa trên cơ sở phẩm chất, trình
độ và khả năng thông qua các cuộc sát hạch chính thức
 Xây dựng những nguyên tắc & luật lệ chính thức: Những nhà quản trị phải
đề ra các qui tắc, luật lệ để đảm bảo cấp thừa hành tuân thủ các qui tắc đó
 Tránh xúc phạm nhân cách người lao động: Những qui tắc và sự kiểm tra
không vi phạm đến những vấn đề cá nhân cũng như nhân cách người lao
động
 Hướng nghiệp: Những nhà quản trị phải là những nhân viên chuyên nghiệp.
Họ làm việc để nhận lương như những nghề nghiệp khác
55
1. Phân chia công việc (Chuyên môn hóa lao động)
2. Quyền hạn và trách nhiệm
3. Kỹ luật
4. Thống nhất chỉ huy
5. Thống nhất điều khiển
6. Lợi ích cá nhân phải hài hòa với lợi ích tập thể
7. Thù lao công bằng
8. Tập trung hóa
9. Xác định thứ bậc trong hệ thống quản trị theo trật tự
10. Trật tự
11. Công bằng
12. Ổn định nhiệm vụ
13. Phát huy sáng kiến cấp dưới
14. Tinh thần tập thể 56
 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÁNH

 Tóm lại:
Chủ trương năng suất lao động sẽ cao trong một
tổ chức được sắp đặt hợp lý.

Hạn chế:

 Tư tưởng được thiết lập trong một tổ chức ổn

định
 Quan điểm quản trị cứng rắn
 Ít chú ý đến con người và xã hội

57
 Nhöõng ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc lyù thuyeát
quản trị coå ñieån

quản trị kieåu thö laïi quản trị khoa hoïc Q. lyù h/chính
ÑAËC ÑIEÅM: ÑAËC ÑIEÅM: ÑAËC ÑIEÅM:
- Heä thoáng caùc nguyeân taéc -Huaán luyeän haøng -Ñònh roõ caùc
chính thöùc ngaøy vaø tuaân theo chöùc naêng
- Ñaûm baûo tính khaùch quan nguyeân taéc “Coù moät quản trị
Phaân coâng lao ñoäng hôïp lyù phöông phaùp toát -Phaân coâng lao
-Heä thoáng caáp baäc nhaát” ñeå thöïc hieän ñoäng
-Cô caáu quyeàn löïc chi tieát coâng vieäc -Heä thoáng caáp
-Söï cam keát laøm vieäc laâu daøi -Ñoäng vieân baèng vaät baäc
-Tính hôïp lyù chaát (tieàn löông, -Quyeàn löïc
tieàn thöôûng)
-Coâng baèng

58
Nhöõng ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc lyù thuyeát
quản trị coå ñieån (tt)
quản trị kieåu thö laïi Quan lyù khoa hoïc quản trị haønh chính
TROÏNG TAÂM: Toøan TROÏNG TAÂM: TROÏNG TAÂM: nhaø
boä toå chöùc ngöôøi thöøa haønh quản trị
ÖU ÑIEÅM: ÖU ÑIEÅM: ÖU ÑIEÅM:
-Oån ñònh -Naêng suaát -Cô caáu roõ raøng
-Hieäu quaû -Hieäu quaû -Ñaûm baûo nguyeân taéc

NHÖÔÏC ÑIEÅM: NHÖÔÏC ÑIEÅM: NHÖÔÏC ÑIEÅM:

-Ng.taéc cöùng nhaéc - Khoâng quan taâm -Khoâng ñeà caäp ñeán
-Toác ñoä ra quyeát ñònh ñeán caùc nhu caàu cuûa taùc ñoäng cuûa moâi
chaäm con ngöôøi tröôøng
-Khoâng chuù troïng ñeán
tính hôïp lyù trong
haønh ñoäng cuûa nhaø
quản trị 59
TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG quản trị

1. Caùc phöông phaùp ñònh löôïng aùp duïng trong quản trị
- Quy hoaïch tuyeán tính
- Baøi toaùn vaän taûi
- Baøi toaùn caét nguyeân vaät lieäu
- Baøi toaùn laäp KHSX toái öu
- Baøi toaùn khaåu phaàn thöùc aên
2. Xaùc suaát : -> caây quyeát ñònh
3. Phöông phaùp sô ñoà maïng PERT, CPM
4. Phaân tích ñieåm hoøa voán; toái ña hoùa lôïi nhuaän
y= f (xi, xj)
60
TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUẢN TRỊ

Caùc ñaëc tröng cô baûn:

1. Phuïc vuï chuû yeáu cho quaù trình ra quyeát ñònh
2. Söï löïa choïn döïa treân tieâu chuaån kinh teá
3. Söû duïng caùc moâ hình toaùn hoïc ñeå tìm giaûi phaùp
toái öu
4. Maùy ñieän toaùn giöõ vai troø quan troïng

61
TRÖÔØNG PHAÙI ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUẢN TRỊ

HẠN CHẾ
Quan tâm đến các yếu tố kinh tế và kỹ thuật hơn
là tâm lý XH, tìm kiếm quyết định tối ưu trong hệ
thống đóng  phức tạp nên khó phổ biến, khó
khả thi nếu không được phối hợp với các phương
pháp quản trị khác

62
 Hugo Munsterberg (1863 – 1916)
 Mary Parker Follett (1868 – 1933)
 Douglas Mc Gregor (1909 – 1964)
 Abraham Maslow (1908 – 1970)
 Elton Mayo (1880 – 1949)

63
 NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

- Quan taâm ñeán vaán ñeà con ngöôøi => con ngöôøi laø
nhaân toá quyeát ñònh ñoái vôùi söï toàn taïi vaø phaùt
trieån cuûa toå chöùc

- Söï thaønh coâng tuøy thuoäc vaøo caùc moái lieân heä, caùc
nhoùm khoâng chính thöùc, söï thuùc ñaåy, vaø kyõ naêng
cuûa caùc thaønh vieân trong toå chöùc

64
NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

Hugo Munsterberg (1863- 1916)

– Cha đẻ của ngành tâm lý học công nghiệp
– Nghiên cứu một cách khoa học tác phong của
con người
– Ông cho rằng năng suất lao động sẽ cao hơn
nếu công việc giao phó cho họ được nghiên
cứu phân tích chu đáo
 Đưa trắc nghiệm tâm lý vào khâu tuyển chọn
nhân viên
65
NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

Mary Parker Follett (1868 - 1933)

– Là nhà nghiên cứu về tâm lý quản trị
– Các nhà quản trị sẽ nhận thức được mỗi một
người lao động là một thế giới phức tạp
– Nhà quản trị nên động viên sẽ có hiệu quả
hơn
– Người đi tiên phong về lý thuyết hành vi và
quản trị hệ thống

66
NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

 Douglas Mc Gregor (1906 - 1964)

 Giả thuyết sai lầm về tác phong và hành vi
của con người các nhà quản trị trước đây
 Gregor gọi những giả thiết đó là X
 Đề nghị một loạt giả thuyết khác mà ông gọi
là Y  lạc quan về bản chất con người
 Thuyết Y cho rằng con người sẽ thích thú
với công việc nếu có được những thuận lợi

67
NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

Abraham Maslow Nhu cầu

(1908 - 1970) Tự hoàn thiện

 Nhu cầu của con Nhu cầu

người gồm 5 bậc: Được tôn trọng

Nhu cầu
xã hội

Nhu cầu an toàn

Nhu cầu vật chất

68
 NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

– Từ những kết quả nghiên cứu tại nhà máy

Hawthorne do Elton Mayo (1880 - 1949) thực hiện:
yếu tố tinh thần có ảnh hưởng đến năng suất LĐ
– Sự thoả mãn các nhu cầu tâm lý của con người như:
• Muốn được người khác quan tâm
• Muốn được người khác kính trọng
• Muốn có vai trò quan trọng trong sự nghiệp
chung
• Muốn làm việc trong bầu không khí thân thiện
giữa các đồng sự v.v...
69
 NHOÙM HOÏC THUYEÁT TAÂM LYÙ XAÕ HOÄI & HAØNH VI

 Hạn chế:

 Quá chú ý đến yếu tố xã hội - Khái niệm "con người

xã hội" chỉ có thể bổ sung cho khái niệm "con người
kinh tế" chứ không thể thay thế.

 Lý thuyết này coi con người là phần tử trong hệ

thống khép kín mà không quan tâm đến yếu tố ngoại
lai.

70
Lyù thuyeát heä thoáng

Heä thoáng laø moät taäp hôïp (moät boä) caùc söï vaät coù
lieân heä hoaëc phuï thuoäc laãn nhau ñeå hình thaønh
moät toång theå hoøan chænh
 Caùc toå chöùc, doanh nghieäp ñeàu :
– laø nhöõng heä thoáng môû (vôùi moâi tröôøng beân
ngoøai)
– bao goàm nhöõng heä thoáng con

71
VD veà heä thoáng saûn xuaát – kinh doanh

Phaûn hoài

Quaù trình
Caù c yeá u toá Saû n phaå m /
ñaà u vaø o chuyeån ñoåi dòch vuï
(processing)

Moâi tröôøng
72
Lyù thuyeát tình huoáng

Thöïc haønh QL: tieáp caän theo tình huoáng:

- Khoâng coù caùch quản trị toát nhaát cho moïi tình huoáng
- AÙp duïng lyù thuyeát caàn xeùt ñeán tình huoáng thöïc teá,
caùc ñieàu kieän cuï theå taïi nôi ñoù/ vaøo luùc ñoù.

73
Lyù thuyeát tình huoáng (tt)

Neáu coù A thì seõ coù B

vôùi

ñieàu

kieän

Z:

- Quy moâ saûn xuaát, doanh nghieäp

- Loaïi hìnhsaûn xuaát, ñaëc ñieåm coâng ngheä

- Ñieàu kieän moâi tröôøng

- ... 74
 TRƯỜNG PHÁI TÍCH HỢP TRONG QUẢN TRỊ

 Trường phái quản trị Nhật Bản:

 Lý thuyết Z (William Ouchi):

 Kaizen (cải tiến) của Masaakiimai

75
 TRƯỜNG PHÁI TÍCH HỢP TRONG QUẢN TRỊ

 Lý thuyết Z (William Ouchi):

 Lý thuyết Z được một giáo sư người Mỹ gốc

Nhật Bản là giáo sư William Ouchi xây dựng

 Chú trọng đến quan hệ xã hội và yếu tố con

người trong tổ chức

76
 TRƯỜNG PHÁI TÍCH HỢP TRONG QUẢN TRỊ

 Lý thuyết Z có các đặc điểm sau:

 Công việc dài hạn

 Quyết định thuận hợp

 Trách nhiệm cá nhân

 Xét thăng thưởng chậm

 Kiểm soát kín đáo bằng các biện pháp công khai

 Quan tâm đến tập thể và cả gia đình nhân viên...

77
 TRƯỜNG PHÁI TÍCH HỢP TRONG QUẢN TRỊ

 Kaizen:

 Kaizen chú trọng đến quá trình cải tiến liên

tục

 Tập trung vào 3 yếu tố nhân sự: giới quản trị,

tập thể và cá nhân

 Bao hàm khái niệm sản xuất vừa dùng lúc

(JIT: Just-In-Time)

78
 Xu hướng mới trong quản trị

 Hội nhập

 Phát triển bền vững

 Khách hàng là trọng tâm

 Trách nhiệm XH

 quản trị điện tử

 Thuê ngoài

 quản trị đổi mới

 Các triết lý và hệ thống quản trị hiện đại

79
Baøi 3
MOÂI TRÖÔØNG KINH DOANH

VAØ VAÊN HOÙA CUÛA TOÅ CHÖÙC

80
PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG KINH DOANH

CAÙC YEÁU TOÁ CAÙC YEÁU TOÁ

CHÍNH TRÒ KINH TEÁ

Ñoái thuû
Ngaønh CN tieàm aån

Nhaø cung Doanh Khaùch

öùng nghieäp haøng

SP thay
theá

CAÙC YEÁU TOÁ CAÙC YEÁU TOÁ

XAÕ HOÄI COÂNG NGHEÄ
81
VAÊN HOÙA TOÅ CHÖÙC
- Vaên hoùa toå chöùclaø gì?
- VHTC ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo?
- Lyù do cuûa vieäc chia seû caùc giaù trò trong toå chöùc
- Traùch nhieäm xaõ hoäi
- Ñaïo ñöùc kinh doanh

82
VAÊN HOÙA TOÅ CHÖÙC LAØ GÌ?

 Laø heä thoáng tö duy, quy phaïm haønh ñoäng cuûa

con ngöôøi trong moät doanh nghieäp nhaát ñònh ñaõ
ñöôïc naâng leân thaønh phong caùch chung cho moïi
thaønh vieân.

 VHDN bieåu tröng cho nhöõng nieàm tin, giaù trò,

thaùi doä, haønh vi öùng xöû, chuaån möïc ñöôïc chia seû
bôûi caùc thaønh vieân cuûa toå chöùc

83
VAÊN HOÙA TOÅ CHÖÙC LAØ GÌ?

Nieàm tin ñöôïc chia se

Quan nieäm veà giaù tr
Chuaån möïc Haønh vi
Bieåu töôïng vaên hoùa

84
VD: So saùnh phong caùch DN
Coâng ty A
- Söû duïng nhöõng quy taéc ñieàu leä
nghieâm ngaët ñeå quản trị nhaân
vieân
- Coù ñoác coâng giaùm saùt nhaân
vieân chaët cheõ ñeå traùnh sai phaïm;
khoâng tin vaøo söï thaät thaø, lieâm
khieát cuûa nhaân vieân.
- Phaïm vi töï do hoaït ñoäng cuûa
nhaân vieân:
+ raát ít
+ moïi vieäc baùo caùo vaø xin pheùp
caáp treân
- Nhöõng ñaëc tính ñöôïc ñeà cao vaø
khen thöôûng: coá gaéng, trung
thaønh, traùnh sai laàm
Coâng ty B
- Coù raát ít quy ñònh, ñieàu leä
- Khoâng coù ñoác coâng; tin raèng
nhaân vieân chaêm chæ ñaùng tin caäy.
- Ñöôïc khuyeán khích töï giaûi
quyeát khoù khaên, töï do hoûi yù kieán
khi caàn ñöôïc khuyeán khích taøi
naêng chuyeân moân
- Ñoùng goùp nhieàu cho doanh
nghieäp nhöõng saùng kieán
- Chaáp nhaän nhöõng cöû chæ vaø yù
kieán khaùc bieät
85
7 ñaëc tính theå hieän phong caùch cuûa DN

1. Möùc ñoä töï quaûn caù nhaân

2. Möùc ñoä tieâu chuaån hoùa (soá ñieàu leä, quy cheá,
giaùm thò duøng ñeå quản trị nhaân vieân)
3. Möùc hoã trôï cuûa ngöôøi quản trị ñoái vôùi nhaân
vieân
4. Möùc hoøa nhaäp cuûa nhaân vieân ñoái vôùi doanh
nghieäp
5. Thöôûng, phaït: möïc ñoä, tieâu chuaån thöôûng
6. Möùc ñoä chaáp nhaän xung ñoät (chaáp nhaän dò bieät)
7. Möùc ñoä chaáp nhaän may ruûi
86
Lôùp vaên hoaù

Artifacts of Material Symbols

Organizational Language
Culture Rituals
Stories

Organizational Beliefs
Culture Values
Assumptions

87
 Innovation and Attention to
Risk Taking Detail

Outcome
Organizational Orientation
`

Stability
Culture
People
Orientation
Aggressiveness
Time
Orientation
88
Vaên hoùa maïnh

Ñònh nghóa:
- Bao goàm caùc giaù trò coát loõi moät caùch saâu saéc;
- Coù aûnh höôûng maïnh meõ ñeán moïi thaønh vieân trong
toå chöùc
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán neàn vaên hoùa maïnh:
- Quy moâ cuûa toå chöùc
- Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa toå chöùc
- Tyû soá nhaân vieân/doanh thu
- Söùc maïnh cuûa vaên hoùa toå chöùc
- Tính roõ raøng cuûa caùc yeáu toá giaù trò vaø nieàm tin vaên
hoùa
89
Vaên hoùa maïnh (tt)

Lôïi ích cuûa moät neàn vaên hoùa maïnh:

Taïo ra cam keát maïnh meõ hôn cuûa nhaân vieân
vôùi toå chöùc;
Hoã trôï cho coâng taùc tuyeån duïng vaø hoäi nhaäp
cuûa nhaân vieân môùi;
Taêng cöôøng keát quaû hoaït ñoäng thoâng qua vieäc
kích thích khaû naêng saùng taïo vaø ñoäng vieân
nhaân vieân

90
 Lyù do cuûa vieäc chia seû giaù trò cuûa toå chöùc

Nhöõng giaù trò

cuûa toå chöùc
ñöôïc cuøng chia seû

Xaây döïng
Taïo ra hình aûnh
Höôùng daãn QÑ, quyeát taâm chung
rieâng cuûa coâng ty
haønh ñoâng cuûa cuûa nhoùm
trong taâm trí
toå chöùc (team spirit)
khaùch haøng

91
 Cheá ñoä ñeà xuaát saùng
kieán cuûa phong traøo ...
vaø caùc ngaøy kyû nieäm

Caùc phong traøo vaø ngaøy

kyû nieäm cuûa coâng ty

VAÊN HOÙA CUÛA XÍ NGHIEÄP

SÖÏ HÌNH THAØNH PHONG CAÙCH
Caùc yeáu toá hình thaønh vaên hoùa toå chöùc

Quy phaïm haønh ñoäng

92
 Caùc yeáu toá hình thaønh vaên hoùa toå chöùc (tt)
Ngöôøi saùng laäp toå chöùc
“Vission & Mission”
Caùc hoaït ñoäng trong quaù khöù cuûa toå chöùc
“The way things have been done”
Haønh vi cuûa nhaø quản trị caáp cao

DUY TRÌ VAØ PHAÙT TRIEÅN VAÊN HOÙA TOÅ CHÖÙC

Tuyeån duïng nhaân vieân thích hôïp
Söï thích öùng cuûa nhaân vieân môùi vôùi vaên hoùa toå
chöùc trong quaù trình hoøa nhaäp
93
 Quaù trình hình thaønh vaên hoaù toå chöùc

quản trị
caáp cao

Quan nieäm cuûa Löïa choïn Vaên hoaù

ngöôøi saùng laäp tieâu chuaån
toå chöùc

Xaõ hoäi

94
 AÛnh höôûng cuûa VHTC ñeán coâng taùc quản trị

HOAÏCH ÑÒNH TOÅ CHÖÙC LAÕNH ÑAÏO KIEÅM SOAÙT

-Löïa choïn -Möùc ñoä töï -Vaán ñeà tuyeån - Tieâu chuaån
chieán löôïc quyeát ñònh duïng ñaùnh giaù
-Möùc ñoä ñöông trong coâng -Heä thoáng ñoäng coâng vieäc
ñaàu vôùi ruûi ro vieäc cuûa nhaân vieân nhaân vieân -AÙp ñaët vieäc
trong keá hoaïch vieân -Möùc ñoä haøi loøng kieåm soaùt
-Keá hoaïch ñöôïc -Thöïc hieän cuûa nhaân vieân hay nhaân
phaùt trieån bôûi coâng vieäc caù -Löïa choïn phong
vieân töï kieåm
caù nhaân hay taäp nhaân hay taäp caùch laõnh ñaïo tra coâng vieäc
theå theå
-Möùc ñoä bao -Möùc ñoä aûnh
quaùt moâi tröôøng höôûng cuûa nhaø
quản trị 95
Thaûo luaän

 Nhaân vieân tìm hieåu vaø hoøa nhaäp vaên hoùa toå chöùc
nhö theá naøo?
 Thay ñoåi VHTC: coù khaû thi khoâng? Neáu khaû thi,
baèng caùch naøo?

96
 Traùch nhieäm xaõ hoäi cuûa DN
(nhaø quản trị DN coù traùch nhieäm vôùi ai?)

1 2 3 4

Höôùng tôùi Traùch nhieäm TN vôùi 1 soá nhoùm TN toøan xaõ hoäi
giaûm thieåu trong Moâi tröôøng Vieäc kinh doanh
vôùi nhaân
chi phí, cöïc KD (Khaùch haøng, cuûa DN laø 1 phaàn
vieân trong taøi saûn cuûa xaõ hoäi
ñaïi LNhuaän DN => Nhaø cung caáp,
CNV)  Coâng baèng xaõ
=> sphaåm, Caûi thieän ñ/k hoäi
=> Giaù hôïp lyù
dòch vuï chaát laøm vieäc, an  Baûo veä moâi
=> SP an toøan,
löôïng thoûa toøan chaát löông cao tröôøng
maõn ngöôøi Taêng quyeàn => moái quan heä  UÛng hoä caùc hoïat
chuû ñoäng cho KH, nhaø CC, … ñoäng vaên hoùa-xaõ
tieâu duøng
NV hoäi
97
 ÑAÏO ÑÖÙC quản trị

Töø ñaïo ñöùc quản trị thöôøng lieân quan ñeán nhöõng luaät leä, quy
ñònh, nguyeân taéc ñònh roõ caùch chæ ñaïo, toå chöùc laø ÑUÙNG
hay SAI (ñaïo ñöùc)
4 quan ñieåm veà ñaïo ñöùc quản trị:

1. QÑ Vò lôïi: quyeát ñònh vì keát quaû, hieäu quaû coâng vieäc

2. QÑ quyeàn con ngöôøi: caùc QÑ chuù yù baûo ñaûm nhöõng quyeàn
cô baûn cuûa caùc caù nhaân
3. Coâng baèng: Ngöôøi ra QÑ coá hình thaønh vaø thöïc hieän caùc
quy ñònh 1 caùch coâng baèng, khoâng thieân vò
4. Hôïp nhaát (social contracts): Nhaø QL caàn xeùt ñeán chuaån
möïc ñaïo ñöùc hieän taïi trong ngaønh CN ñeå haønh ñoäng/quyeát
ñònh (kinh teá &cö xöû chaáp nhaän ñöôïc)
98
 Đạo đức quản trị

Ñaïo ñöùc xaõ hoäi: Nhöõng giaù trò vaø

nhöõng tieâu chuaån ñöôïc neâu ñöôïc
ngaàm hieåu trong caùc luaät leä, taäp
quaùn, quy phaïm haønh ñoäng cuûa
XH
Cô sôû hình thaønh
Ñaïo ñöùc ngheà nghieäp: Nhöõng giaù
neân quy taéc ñaïo ñöùc trò vaø nhöõng tieâu chuaån maø moãi
cuûa moät toå chöùc nhoùm ngheà nghieäp (quản trị hay
coâng nhaân…) ñaõ quyeát ñònh haønh
xöû nhö vaäy laø hôïp lyù
Ñaïo ñöùc caù nhaân: Nhöõng giaù trò
vaø nhöõng tieâu chuaån rieâng cuûa moãi
caù nhaân chòu aûnh höôûng töø gia
ñònh, baïn beø, ñoàng nghieäp vaø
nhöõng nhoùm ñònh cheá XH maø caù
nhaân ñoù tham gia 99
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñaïo ñöùc quản trị

Tính caùch Möùc ñoä

caù nhaân vaán ñeà

Phaùt trieån Ngöôøi ñieàu

Vaán ñeà Haønh vi
neàn taûng tieát
ñaïo ñöùc ñaïo ñöùc
ñaïo ñöùc

Yeáu toá caáu Vaên hoùa

truùc toå chöùc

100
Ñaïo ñöùc kinh doanh laø gì?
- Theo baïn, ñaïo ñöùc kinh doanh laø gì?
- Ñaùnh giaù veà ñaïo ñöùc kinh doanh cuûa caùc DN
hieän nay?

101