Üç hal yasası, Comte’un insanlığın en ilkel halinden en modern haline

geçişini evrimsel bir süreç ile açıkladığı kuramıdır. Comte, Saint Simon’a
asistanlık yaptığı dönemlerde, insan ırkının geçirdiği süreçleri ve dönemleri
gözlemlemiştir. Comte’a göre insanlığın evrimi yalnızca teknolojik veya
fiziksel koşullar ile gerçekleşmemiştir, aynı zamanda zihinsel bir evrim de
söz konusudur. Üç hal kanunu; teolojik, metafizik ve pozitif evreden
oluşmaktadır. Bu evreler tıpkı bir insanın kişisel gelişimi gibi çocukluk,
ergenlik ve olgunluk dönemi ile benzerlik göstermektedir. Ancak söz konusu
durum bireysel değil, toplumsal bir evrimdir (Cevizci,2013).

Comte’un üç hal yasası Aristo’nun retorik tasarısı ile de benzerlik

göstermektedir. Retorikte de üç önemli aşama vardır: ethos (ahlak),
logos(mantık) ve pathos(duygusallık). Bu üç aşama üç hal yasası ile
yapısal bağlamda paralellik göstermektedir.

Teolojik evre, toplumdaki ve doğadaki tüm olayların tinsel güçler tarafından

yönetildiğine inanılan evredir. Bu dönemin toplumun çocukluk dönemi
olduğu ileri sürülmektedir. Teolojik dönemde insanlar bilemediği,
anlamlandıramadığı olay ve olguları doğaüstü güçler tarafından idare
edildiğine inanmaktadırlar. Bu dönemin düşünsel temellerine göre doğa ve
toplum, bir Tanrı tarafından meydana getirilmiştir ve bir Tanrı tarafından
yönetilmektedir.

Teolojik dönemin çocukluk dönemi olarak kabul edilmesinin sebebi, bir

çocuk gibi söylenen her şeye inanılması ve sorgulamaların pek
olmamasıdır. Bu sebeple de teolojik evre, temelde bir düzeni ifade
etmektedir. Comte, bu dönemde insanların tercihlerini ve kararlarını
düşünsel düzeyde etkileyen bireylerin askerler ve din adamları olduğunu
ifade etmektedir.

Teolojik evrede temel soru şudur: Din ile çelişiyor mu? Düşünceler bu
sorunun cevabı ışığında gelişmektedir.

Metafizik evre, toplum ve doğa ile alakalı olay ve olguların soyut güçler ile
açıklandığı dönemdir. Bu soyut güçler bazen adalet, toplumsal düzen,
insan hakları gibi soyut kavramlar olabildiği gibi, ‘karma2 gibi felsefi
düşünceler de olabilmektedir. Bu evrede bir Tanrı yoktur ancak hem
toplumsal olayları hem de doğa olaylarını düzenleyen soyut güçler
bulunmaktadır.

Metafizik dönemin toplumun gençlik dönemi olarak tanımlanmasının

sebebi insanların soyut fikirlere yatkın olmasıdır. Evreni, varlığı, doğayı,
yaşamı soyut düşünceler ve ideolojiler ile açıklama çabalarındadırlar. Bu
dönem süresince metafizik düşünceler, metafizik kavramlar ve
uslamlamalardan bahsedilmiştir. Bu evrede toplumların ve bireylerin karar
mekanizmalarını şekillendiren gücün hukuki ve siyasi formlar olduğu ifade
edilmektedir. Ek olarak, metafizik dönem, teolojik dönem ve pozitif dönem
arasında bir geçiş aşaması olarak görülmektedir (Politzer,1999).

Üç hal yasası, Comte’un insanlığın en ilkel halinden en modern haline

geçişini evrimsel bir süreç ile açıkladığı kuramıdır. Comte, Saint Simon’a
asistanlık yaptığı dönemlerde, insan ırkının geçirdiği süreçleri ve dönemleri
gözlemlemiştir. Comte’a göre insanlığın evrimi yalnızca teknolojik veya
fiziksel koşullar ile gerçekleşmemiştir, aynı zamanda zihinsel bir evrim de
söz konusudur. Üç hal kanunu; teolojik, metafizik ve pozitif evreden
oluşmaktadır. Bu evreler tıpkı bir insanın kişisel gelişimi gibi çocukluk,
ergenlik ve olgunluk dönemi ile benzerlik göstermektedir. Ancak söz konusu
durum bireysel değil, toplumsal bir evrimdir (Cevizci,2013).

Comte’un üç hal yasası Aristo’nun retorik tasarısı ile de benzerlik

göstermektedir. Retorikte de üç önemli aşama vardır: ethos (ahlak),
logos(mantık) ve pathos(duygusallık). Bu üç aşama üç hal yasası ile
yapısal bağlamda paralellik göstermektedir.

Başlıklar [Göster]

Üç Hal Yasası Teolojik Evre Nedir?

Teolojik evre, toplumdaki ve doğadaki tüm olayların tinsel güçler tarafından
yönetildiğine inanılan evredir. Bu dönemin toplumun çocukluk dönemi
olduğu ileri sürülmektedir. Teolojik dönemde insanlar bilemediği,
anlamlandıramadığı olay ve olguları doğaüstü güçler tarafından idare
edildiğine inanmaktadırlar. Bu dönemin düşünsel temellerine göre doğa ve
toplum, bir Tanrı tarafından meydana getirilmiştir ve bir Tanrı tarafından
yönetilmektedir.

Teolojik dönemin çocukluk dönemi olarak kabul edilmesinin sebebi, bir

çocuk gibi söylenen her şeye inanılması ve sorgulamaların pek
olmamasıdır. Bu sebeple de teolojik evre, temelde bir düzeni ifade
etmektedir. Comte, bu dönemde insanların tercihlerini ve kararlarını
düşünsel düzeyde etkileyen bireylerin askerler ve din adamları olduğunu
ifade etmektedir.

Teolojik evrede temel soru şudur: Din ile çelişiyor mu? Düşünceler bu
sorunun cevabı ışığında gelişmektedir.

Üç Hal Yasası Metafizik Evre Nedir?

Metafizik evre, toplum ve doğa ile alakalı olay ve olguların soyut güçler ile
açıklandığı dönemdir. Bu soyut güçler bazen adalet, toplumsal düzen,
insan hakları gibi soyut kavramlar olabildiği gibi, ‘karma2 gibi felsefi
düşünceler de olabilmektedir. Bu evrede bir Tanrı yoktur ancak hem
toplumsal olayları hem de doğa olaylarını düzenleyen soyut güçler
bulunmaktadır.

Metafizik dönemin toplumun gençlik dönemi olarak tanımlanmasının

sebebi insanların soyut fikirlere yatkın olmasıdır. Evreni, varlığı, doğayı,
yaşamı soyut düşünceler ve ideolojiler ile açıklama çabalarındadırlar. Bu
dönem süresince metafizik düşünceler, metafizik kavramlar ve
uslamlamalardan bahsedilmiştir. Bu evrede toplumların ve bireylerin karar
mekanizmalarını şekillendiren gücün hukuki ve siyasi formlar olduğu ifade
edilmektedir. Ek olarak, metafizik dönem, teolojik dönem ve pozitif dönem
arasında bir geçiş aşaması olarak görülmektedir (Politzer,1999).

Metafizik evrede temel soru şudur: Soyut kavramlar aracılığıyla

açıklayabiliyor muyum? Düşünceler bu sorunun cevabı ışığında
gelişmektedir.

Üç Hal Yasası Pozitif Evre Nedir?

Pozitif evre, insanların fenomenlerin kaynaklarını değil nedenlerini ve ilişkisel
süreçlerini aramaya başladığı evredir. Bu dönemde, somut ve
gözlemlenebilir olgular incelenmeye başlanmıştır. Bu dönemde yöntem
tamamen bilimsel, deney ve gözleme dayalıdır. Dolayısıyla konular bilimsel
araştırmalar çerçevesinde ele alınmaktadır. Pozitif evre Comte’a göre, nihai
olan, her toplumun sonunda ulaşacağı evredir (Gökberk,2003).

Pozitivist dönem, her toplumun ulaşacağı son dönem olduğundan olgunluk

dönemi olarak değerlendirilmektedir. Soyut olgu ve olaylardan çok somut
olay ve olgulara odaklanarak gerçeklik algısına değer verilmektedir.
Dolayısıyla usun imgelemin önüne geçtiği ve hatta imgeden üstün
geldiğini söylemek yerinde olacaktır. Comte’a göre pozitif evreye ulaşan
toplumlar en üst noktada yer almaktadırlar. Comte, sanayi toplumlarının
evrenselleşmesi ve gelişmesi durumunda pozitif aşamaya gelen
toplumların hâkim olacağını da ileri sürmektedir.

Pozitif evrede temel soru şudur: Gözlem ve deneyler açıklayıcı oluyor mu?
Düşünceler bu sorunun cevabı ışığında gelişmektedir.