‫ٔ‪ٛ‬نرٗ کؽیُ پ‪ٛ‬پً‬

‫کشت پىبً در افغاوستان‬

‫پٕثٗ یا پطرٗ یک ٔثاخ يٕؼری ت‪ٛ‬ظٖ تٗ قثة ظانرٓ ‪ٛٔ ۱۵۰‬ع ِسً‪ٛ‬ي اؾ اّ٘ید ؾیاظی تؽ ض‪ٛ‬ؼ ظاؼ‬
‫اقد‪ .‬پٕثٗ ِرؼٍك تٗ فاِیً ٔثاذی ‪ ٚ Malvaceae‬خیٕف ‪ِ Gossypium‬یثانع‪ .‬خیٕف گاقیپی‪ َٛ‬تؽای‬
‫ا‪ٌٚ‬یٓ ِؽذثٗ ذ‪ٛ‬قّ ػاٌُ ِه‪ٛٙ‬ؼ ق‪ٛ‬یعٔی کاؼي ٌیٕی‪ٛ‬ـ ذهؽیر گؽظیعٖ اقد‪ .‬ضأ‪ٛ‬اظٖ گً ِاٌ‪ٛ‬‬
‫ی اقد کٗ‬ ‫ی ‪ ،‬ت‪ٛ‬ذٗ ای ‪ ٚ‬ظؼضد‬ ‫(‪ )Malvaceae‬ظاؼای ‪ ۲۴۳‬خٕف ‪ ٚ‬زعالً ظاؼای ‪ٛٔ ۴۲۲۵‬ع ػٍف‬
‫ذمؽ تیا ًا ظؼ قؽاقؽ خ‪ٙ‬اْ پطم نعٖ اقد‪ .‬اػُای ضأ‪ٛ‬اظٖ اٌثا ًا ظاؼای گٍ‪ٙ‬ای پٕح ناضٗ ای کٗ ظاؼای‬
‫ذطّعاْ ظؼاؾ أع ‪ٔ .‬ثاخ پٕثٗ ظؼ زاي ‪ٚ‬زهی ظؼ ِٕاِك زاؼٖ ّٔ‪ٛ‬ی چٕعیٓ قاٌٗ ظاؼظ ظؼ زاٌیکٗ ظؼ‬
‫ِٕاِك ِؼرعي تٗ نکً ؾؼاػری ّٔ‪ٛ‬ی یکكاٌٗ ظاؼظ ‪ .‬ایٓ ٔثاخ تا ظانرٓ ضً‪ٛ‬يیاخ ػٍفی قالٗ ٘ا ‪ٚ‬‬
‫ناضٗ ٘ا ؾیاظ ظاؼظ‪ .‬قیكرُ ؼیهٗ اْ ايٍی ‪ Top root‬ت‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬تا اِؽاف اْ ؼیهٗ ٘ای فؽػی ّٔ‪ٛ‬ی‬
‫ِی کٕع ٔثاخ پطرٗ ظؼ ي‪ٛ‬ؼخ ِكاػع ت‪ٛ‬ظْ نؽایّ ّٔ‪ٛ‬ی تٗ تٍٕعی ‪ ۱۵۰- ۶۰‬قأری ِرؽ ِی ؼقع‪.‬‬
‫‪ِ .‬ثك ذاؼیص ٔگاؼاْ ِٕطمٗ ظؼٖ قٕع ِٕثغ ‪ِٕٚ‬هغ ايٍی پٕثٗ ت‪ٛ‬ظٖ تعیٓ ٌساظ ‪ٚ‬الیاخ خٕ‪ٛ‬ب افغأكراْ‬
‫تا ذاؼیص ٕ٘ع یکدا ِطاٌؼٗ ِیه‪ٛ‬ظ ‪ِ .‬ؼٍ‪ َٛ‬اقد کٗ کهد پٕثٗ ظؼ لٕع٘اؼ ٍّٕ٘ع ‪ ٚ‬فؽاٖ اؾ٘ؿاؼ قاي لثً‬
‫ذاؼیص تیهرؽ ظاؼظ‪.‬‬
‫پطرٗ ظؼ ‪ٚ‬الیر‪ٙ‬ای ْیِؽ‪ٚ‬ؾ‪ ،‬پؽ‪ٚ‬اْ‪ ،‬کٕؽ‪ ،‬اؼؾگاْ‪ ،‬فاؼیاب‪٘ ،‬ؽاخ‪ ،‬تغالْ‪ ،‬خ‪ٛ‬ؾخاْ‪ ،‬کٕعؾ‪ ،‬ذطاؼ‪،‬‬
‫کاپیقا‪ٕٔ ،‬گؽ٘اؼ‪ ،‬تٍص‪ ،‬قّٕگاْ‪ ،‬قؽپً‪ٍّٕ٘ ،‬ع ‪ٛٔٚ‬ازی ضهک کاتً اؾ ‪ٚ‬الیخ ٘ایی أع کٗ ظؼ آٔ‪ٙ‬ا پٕثٗ‬
‫کهد َ ی ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫ظؼ قاي ‪ ۱۳۵۵‬قازٗ ذسد کهد پٕثٗ ظؼافغأكراْ تٗ ‪٘ ۱۲۸۰۰۰‬کراؼ ؼقیعٖ ت‪ٛ‬ظ زايً کٗ اؾ آْ‬
‫خّغ ا‪ٚ‬ؼی گؽظیع تٗ ‪ ۱۵۰۰۰۰‬ذٓ تاٌغ ِیگؽظیع ‪ ٚ‬ا‪ٚ‬قّ زايً پٕثٗ ‪ ۱۲۴۲‬کیٍ‪ ٛ‬گؽاَ فی ٘کراؼ‬
‫ت‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫ظؼ قاي ‪ِ ۱۳۶۱‬معاؼ ‪٘ ۳۵۰‬ؿاؼ ذٓ پٕثٗ ظأٗ ظاؼ اؾ قازٗ ‪٘ ۱۸۸۷۰۰‬کراؼ ؾِیٓ تعقد آِعٖ ت‪ٛ‬ظ‪،‬‬
‫کٗ یک ِمعاؼ تكیاؼ کُ آْ خ‪ٙ‬د ِهث‪ٛ‬ع قاضرٓ تاؾاؼ٘ا ‪ِ ٚ‬اؼکید٘ای ظاضٍی ‪ٔ ٚ‬یاؾِٕعی فاتؽیکاخ‬
‫ٔص ذاتی ‪ ٚ‬ذکٗ تافی که‪ٛ‬ؼ تٗ ًِؽف ِیؼقیع ‪ٚ‬لكّد تؿؼگ آْ خ‪ٙ‬د خٍة اقؼاؼ ضاؼخی تطاؼج‬
‫ياظؼ ِین‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫اٌی قاي ‪ ۲۰۱۳‬کهد پطرٗ چٕعاْ ؼ‪ٔٚ‬ك ٔعاند ‪ٌٚ .‬ی ظؼ اثؽ ذالل کاؼنٕاقاْ ؾؼاػری ذ‪ٌٛ‬یع پطرٗ‬
‫ض‪ٛ‬ب گؽظیعٖ اقد ‪ .‬ظؼقاي ‪ ۱۳۸۸‬پٕثٗ ظؼ ‪ٚ ۱۷‬الیاخ که‪ٛ‬ؼ ظؼ قازٗ ‪٘ ۴۹۳۱۷‬کراؼ ؾِیٓ ؾؼع‬
‫گؽظیعٖ تّمعاؼ ‪ ۷۳۱۱۹‬ذٓ پطرٗ تعقد آِعٖ اقد‪.‬‬
 ‫ِكازد تػؼ ایٓ ٔثاخ ؼا تیهرؽاؾتکكراْ ذاخکكراْ لؿالكراْ ذؽکّٕكراْ ‪ ،‬چیٓ‪ ،‬ایاالخ ِرسعٖ آِؽیکا‬
‫قاي آضیؽ‬‫‪ ٚ‬تؽاؾیً تیهرؽ ازر‪ٛ‬ا ّٔ‪ٛ‬ظٖ اقد‪ .‬تعتطرأٗ خٕگ٘ای ظاضٍی اؾ یک ِؽف ‪ ٚ‬ضهکكاٌی ‪ٖ ۵‬‬
‫اؾ ِؽف ظیگؽ اثؽاخ ٔاگ‪ٛ‬اؼ ‪ِٕ ٚ‬فی تٗ ذ‪ٌٛ‬یع ‪ ٚ‬ذداؼخ پٕثٗ گػاند کٗ ظؼ ٔریدٗ اْ ظؼ قاي ‪۱۳۸۱‬‬
‫ذ‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ظأٗ ظاؼ تٗ ِمعاؼ ‪ ۷۰۰۰۰‬ذٓ ؼقیع ‪ ٚ‬قازٗ تػؼ اْ ‪٘ ۱۴۶۹۶۰‬کراؼ ذٕؿیً یافد‪.‬‬
‫ػ‪ٛ‬اًِ ػّعٖ ظیگؽ کا٘م ظؼ ذ‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ِ‪ٙ‬اخؽخ٘ای ظ٘مأاْ ‪ٔ ٚ‬یؽ‪ٚ‬ی کاؼ اؾ ظ٘اخ ‪ِ ٚ‬ؿاؼع پٕثٗ‪،‬‬
‫ذطؽیة ذاقكاخ آتیاؼی‪ ،‬ػعَ ظقرؽقی تٗ ذکٕاٌ‪ٛ‬خی ػًؽی ؾؼاػری چ‪ ْٛ‬ذطّ‪ٙ‬ای ايالذ نعٖ‬
‫تػؼی‪ ،‬ک‪ٛ‬ظ٘ا کیّیا‪ٚ‬ی ‪ِ ٚ‬یکأیؿٖ ؾؼاػری ضعِاخ ‪ٚ‬لای‪ٛ‬ی ‪ِ ٚ‬داظٌ‪ٛ‬ی ػٍیٗ اِؽاٌ ‪ ٚ‬آفاخ پٕثٗ‬
‫کٕرؽ‪ٚ‬ي گیاٖ٘ای ٘ؽؾٖ ظؼ ِؿاؼع پٕثٗ‪ ،‬ػٍّیاخ اگؽ‪ٚ‬ذطٕیکی ‪ِ ٚ‬ه‪ٛ‬ؼٖ٘ای ذؽ‪ٚ‬یدی‪ ،‬ضعِاخ ِانیٕی‬
‫‪ ٚ‬ذؽاکر‪ٛ‬ؼی‪ ،‬لؽَٗ٘ای تأکی ت‪ٛ‬ظٖ ‪ُِٙ ٚ‬ذؽ اؾ ّ٘ٗ ذسًّ أسًاؼ تؽضؽیع ‪ ٚ‬فؽ‪ٚ‬ل پٕثٗ ذ‪ٛ‬قّ‬
‫ظ‪ٌٚ‬د ‪ ٚ‬چٕع نؽکد ِطرٍف ظ‪ٌٚ‬ری ‪ ٚ‬أفؽاظی ‪ٔٚ‬ث‪ٛ‬ظْ پاٌیكی ظؼقد الرًاظی ظ‪ٌٚ‬ری ظؼ ؾِیٕٗ ذ‪ٌٛ‬یع‬
‫ذداؼخ پٕثٗ تاػث گؽظیعٖ ذاکهد ذداؼخ پٕثٗ ظؼ پایٕرؽیٓ قطر لؽاؼگیؽظ ‪ ٚ‬ذأقیكاخ ٔص ذاتی ‪ ٚ‬ذکٗ‬
‫ی‪.‬‬
‫تافی تٗ ؼک‪ٛ‬ظ ِ‪ٛ‬اخٗ ن‪ٛ‬ظ ‪َ ٚ‬ؽتٗ قٕگیٓ تٗ الرًاظ ظ٘ماْ ‪ٚ‬که‪ٛ‬ؼ ‪ٚ‬اؼظ گؽظ ظ‬

‫تاریخچً وبات پىبً‪:‬‬

‫ٔثاخ پٕثٗ کٗ ٔاَ أگٍیكی اْ (‪ٔ ٚ )Cotton‬اَ ػٍّی اْ ‪ٚ Gossypium hirsutum‬تٗ فاِیً‬
‫‪ Malvaceae‬ذؼٍك ظاؼظ ‪ ..‬ایٓ ٔثاخ اؾ ؾِأٗ٘ای لعیُ ظؼ ٔماِ ِطرٍف ظٔیا کٗ نؽایّ الٍیّی تؽای‬
‫ؼنع ‪ّٛٔ ٚ‬ی اْ ِٕاقة ت‪ٛ‬ظٖ کهد ِین‪ٛ‬ظ‪ .‬پٕثٗ ٔثاخ ت‪ِٛ‬ی ِٕاِك گؽِكیؽی ‪ٔ ٚ‬یّٗ گؽِكیؽی‬
‫قؽاقؽ خ‪ٙ‬اْ ناًِ لاؼٖ آِؽیکا‪ ،‬آفؽیما‪ٕ٘ ٚ ،‬ع اقد‪ .‬تیهرؽیٓ ذٕ‪ٛ‬ع پٕثٗ٘ای ‪ٚ‬زهی ٔطكد ظؼ‬
‫ِکكیک‪ ٚ ،ٛ‬قپف ظؼ اقرؽاٌیا ‪ ٚ‬آفؽیما یافد ِین‪ٛ‬ظ‪ .‬پٕثٗ ذ‪ٛ‬قّ قاکٕاْ لعیُ اٍ٘ی نع‪ .‬تطم٘ایی اؾ‬
‫اٌیاف پٕثٗ ظؼ کا‪ٚ‬ل٘ای تاقراْنٕاقاْ ِؽت‪ ِٛ‬تٗ ‪ ۵۰۰۰‬قاي پیم اؾ ِیالظ ظؼ َ کكیک‪ ٚ ٛ‬ذّعْ ظؼٖ‬
‫قٕع پاکكراْ اِؽ‪ٚ‬ؾی پیعا نعٖأع‪.‬‬
‫‪ ٚ‬ظؼ کراب گیاٖنٕاقی کهد ایٓ ٔثاخ ظ ؼٕ٘ع‪ٚ‬قراْ اناؼٖ نعٖاقد ‪ ٚ‬چٕیٓ گػاؼل گؽظیعٖ کٗ زع‪ٚ‬ظ‬
‫(‪ )۱۵۰۰‬قاي لثً اؾ ِیالظ ظؼ ایٓ که‪ٛ‬ؼ ایٓ ٔثاخ کهد نعٖ کٗ ِسً‪ٛ‬الخ اْ ِإٔع پهُ ِفیع ‪ٚ‬‬
‫کیفید اْ تٗ ِؽاذة ت‪ٙ‬رؽاؾ پهُ گ‪ٛ‬قفٕع ت‪ٛ‬ظٖاقد‪ .‬ػعٖ اؾ گیاٖ نٕاقاْ ايً ایٓ ٔثاخ ؼا ٕ٘ع‪ٚ‬قراْ ‪ٚ‬‬
‫آفؽیما ِیظإٔع ‪ ٚ‬تؽضی اؾ آٔ‪ٙ‬ا ِؼرمع أع کٗ ‪ ِٓٚ‬ايٍی اْ ٕ٘ع‪ٚ‬قراْ ت‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬تؼعاًا تٗ ظیگؽ که‪ٛ‬ؼ٘ا‬
‫ِإٔع آفؽیما‪ ،‬چیٓ‪ِ ،‬کكیک‪ ٚ ٛ‬یؽٖ که‪ٛ‬ؼ٘ا ذ‪ٛ‬قّ ًِؽیاْ ی‪ٔٛ‬أی‪ٙ‬ا ‪ ٚ‬اػؽاب أگٍیف تؽظٖ نعٖاقد‬
‫‪ٔ ٚ‬یؿ یکی اؾ لعیّرؽیٓ ؼیکاؼظ ‪ ٚ‬پیعایم ِٕك‪ٛ‬خاخ ٔطی اؾ پٕثٗ کٗ ذاؼیص ‪ ۳۰۰۰‬قاي لثً اؾ ِیالظ ؼا‬
‫ٔهاْ ِیظ٘ع کٗ ظؼ ‪ٚ‬اظی ظؼیای قٕع‪ ،‬ؽب پاکكراْ تعقد آِعٖ اقد‪ ،‬تا اقرفاظٖ اؾ ِاظٖ ؼاظی‪ ٛ‬اکریف‬
‫ٔهاْ ظاظٖ نعٖ کٗ پٕثٗ ‪ ۵۸۰۰‬قاي لثً ظؼ ِکكیک‪ٚ ٛ‬خ‪ٛ‬ظ ظانرٗ ‪ِٛ ٚ‬ؼظ اقرفاظٖ لؽاؼ گؽفرٗاقد‪.‬‬
‫ازرّاي ؾیاظ ظاؼظ کٗ تػؼ پیعایم پٕثٗ ٕ٘ع‪ٚ‬قراْ ت‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬تؼعاًا ذ‪ٛ‬قّ اػؽاب تٗ اؼ‪ٚ‬پا تؽظٖ نعٖاقد‪،‬‬
‫ا‪ٌٚ‬یٓ که‪ٛ‬ؼ اؼ‪ٚ‬پایی کٗ تٗ کهد پٕثٗ نؽ‪ٚ‬ع کؽظٖاقد اقپأیٗ ِیتانع ؾیؽا ٔاَ فؼٍی پٕثٗ ظؼ ایٓ‬
‫که‪ٛ‬ؼ تٕاَ ػؽتی اْ ِطاتمد کاًِ ظاؼظ‪ ٚ ،‬قپف اؾ ایٓ که‪ٛ‬ؼ تٗ ظیگؽ که‪ٛ‬ؼ٘ای اؼ‪ٚ‬پایی أرماي‬
‫یافرٗاقد‪.‬‬
‫تاریخچً کشت پىبً در افغاوستان‬
‫پٕثٗ ظؼ افغأكراْ اؾ ٘ؿاؼ قاي تٗ ایٓ ِؽف تػؼ گؽظیعٖ ظؼ قاضرٓ پاؼچٗ ٘ای ٔطی اؾ لؽْ تٗ ایٓ‬
‫ِؽف ِ‪ٛ‬ؼظ اقرفاظٖ لؽاؼ ظانرٗ اقد‪ .‬اٌیاف پطرٗ ٘ای ِسٍی کٗ ظ ؼ اکثؽ ٔکاخ افغأكراْ تػ ؼ نع ٖ‬
‫ت‪ٛ‬قیٍٗ چؽش ٘ای ٘الخی اؾ پٕثٗ ظ أٗ خع ا گؽظ یع ٖ ِ‪ٛ‬ؼظ اقرفاظ ٖ لؽاؼ ِی گیؽظ ایٓ ‪ٚ‬قیٍٗ قاظ ٖ‬
‫ّ٘چٕاْ ظ ؼ تكیاؼی اؾ ‪ٚ‬الید که‪ٛ‬ؼ ِا ظ یع ٖ ِی ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫ٔثاخ نٕاقاْ ‪ ٚ‬تاقراْ نٕاقاْ گ‪ٛ‬یٕع کٗ ِٕاِك ايٍی ٔثاخ پٕثٗ ظؼٖ قٕع ٕ٘ع‪ٚ‬قراْ ت‪ٛ‬ظٖ اقد‪ .‬ایٓ‬
‫ٔثاخ ظؼ ِسالخ تٍ‪ٛ‬چكراْ لٕع٘اؼ ٘ؽاخ کهد ِیهع‪ .‬پف اؾ زٍّٗ اقکٕعؼتٗ گّاْ ا ٍة ظؼ ظ‪ٚ‬ؼٖ‬
 ‫قٍ‪ٛ‬کیاْ تٗ نّاي افغأكراْ تؽظٖ نعٖ ظؼ ن‪ٙ‬ؽ تٍص کهد ِیهع‪ .‬ظؼ ا‪ٚ‬اضؽ لؽْ چ‪ٙ‬اؼَ ‪ /‬ظُ٘ ِیالظی‬
‫پ‪ٛ‬ناک پٕثٗ اي ظؼ تُكد ‪٘ ،‬ؽاخ ‪ ٚ‬کاتً ذ‪ٌٛ‬یع ‪ ٚ‬ياظؼ ِي نع ‪ .‬زع‪ٚ‬ظاٌؼاٌُ ‪ ،‬و ‪۱۰۳‬؛ ثؼاٌثي ‪ ،‬و‬
‫‪۲۴۷‬؛ اظؼیكي ‪ ،‬ج ‪ ،۱‬و ‪۱۹۶‬؛ اتٓ ز‪ٛ‬لً ‪ ،‬و ‪ .)۴۵۰‬تٕاتؽایٓ پٕثٗ تایع ظؼ اِؽاف ّ٘یٓ ِؽاکؿ‬
‫کهد نعٖ تانع‪.‬‬
‫اؾ ا‪ٚ‬ایً لؽْ قیؿظُ٘ ‪ ،‬افغأكراْ ظیگؽ ياظؼ کٕٕعج پ‪ٛ‬ناک پٕثٗ اي ٔث‪ٛ‬ظ‪ .‬ظؼ ‪ٚ‬الغ يٕؼد فؼاي تافد‬
‫پٕثٗ ِٕسًؽاًا تٗ ِسً‪ٛ‬الخ ظاضٍي تالي ِأعٖ ت‪ٛ‬ظ‪ ،‬اِا ظؼ آضؽیٓ ظ٘ٗ ٘اي ّ٘یٓ لؽْ افؿایم ذماَاي‬
‫يٕؼد پٕثح ظؼ ؼ‪ٚ‬قیٗ أگیؿٖ اي ل‪ٛ‬ي تؽاي کاند پٕثٗ ظؼ قؽؾِیٕ‪ٙ‬اي پكد ِٕاِك آقیاي ِؽکؿي ‪،‬‬
‫اؾ خٍّٗ نّاي افغأكراْ ‪ ،‬ذاقیف یافد‪.‬‬
‫ظؼ خؽیاْ خٕگ ظاضٍي پف اؾ أمالب اکرثؽ ‪ ،‬تاؾاؼ پٕثٗ ظؼ ؼ‪ٚ‬قیٗ قم‪ ِٛ‬کؽظ ‪ ٚ‬کهد ضهطال تٗ‬
‫خاي پٕثٗ ظؼ ٘ؽاخ ؼ‪ٚ‬اج یافد (ِاؼک‪ٚٛ‬قکي ‪ ،‬و ‪۹۸‬ـ‪.)۹۹‬‬
‫ذ‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ظؼ اِؽاف ِؿاؼنؽیف کٗ ظؼ ا‪ٚ‬اضؽ ظٖ ‪ ۱۳۰۰‬ل تٗ ِ‪ٛ‬ؼ لطغ ٔازیح ايٍي کهد پٕثٗ ظؼ‬
‫افغأكراْ گؽظیعٖ ‪َٚ ٚ‬غ ت‪ٙ‬رؽي ظاند ‪ ،‬اِا ظؼ ‪ ۱۳۰۹‬ل تٗ اقاـ ٘د‪ٍِ َٛ‬ط‪ٙ‬ا تیهرؽ ِسً‪ٛ‬ي ؼا‬
‫ٔات‪ٛ‬ظ کؽظٖ ‪َٚ‬غ تعی یافد ‪ ( .‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬و ‪.)۵‬‬
‫گاَ قؽٔ‪ٛ‬ند قاؾذؽ تؽاي آیٕعج کاند پٕثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬تٕیأگػاؼي نؽکد اذساظیح ‪ٚ‬الید نّاٌي‬
‫ظؼ ‪ ٖ ۱۳۱۴‬ل ت‪ٛ‬ظ‪ .‬ایٓ نؽکد ضً‪ٛ‬يي تٗ ؼ٘ثؽي ِمرعؼػثعاٌؼؿیؿ ٌٕعٔي (‪۱۲۷۹‬ـ‪۱۳۲۹‬ل )‪،‬‬
‫ذاخؽ قؽنٕاـ کاتً ‪ ،‬پاٌیكی تؽٔاِٗ ؼیؿي ِٕطمٗ اي ؼا تؽاي کهد پٕثٗ ‪ ،‬تؽاقاـ ذؽکیة ؼنع‬
‫يٕؼري ‪ ٚ‬کها‪ٚ‬ؼؾي ‪ ،‬ظؼ افغأكراْ تٗ اخؽا ظؼآ‪ٚ‬ؼظ (ظ‪ٚ‬پؽي ‪ ،۱۹۶۶ ،‬و ‪ ۳‬تٗ تؼع؛ ّ٘‪،۱۹۷۳ ،ٛ‬‬
‫و ‪ ۴۷۱‬تٗ تؼع)‪.‬‬
‫ٔازیح أرطاب نعٖ اؾ ِؽف نؽکد تٕاَ لَطغَٓ ت‪ٛ‬ظ کٗ ظ‪ٌٚ‬د ظؼ آٔدا ٘ؿاؼاْ ٘کراؼ ؾِیٕ‪ٙ‬اي تاذاللي‬
‫‪ِ ٚ‬االؼیاضیؿ ؼا‪ ،‬ظؼ اِؽاف تغالْ ‪ ٚ‬لٕع‪ٚ‬ؾ ازیا کؽظ‪ .‬نؽکد لطؼاخ ؾیاظي اؾ ایٓ ؾِیٕ‪ٙ‬اي ازیا‬
‫نعٖ ؼا ضؽیع ‪ ٚ‬آٔ‪ٙ‬ا ؼا تٗ اخاؼٖ ظاؼاْ اؾ ٔ‪ٛ‬ازي ِطرٍف ‪ٚ‬اگػاؼ کؽظ ‪ ٚ‬آٔاْ ؼا ٍِؿَ قاضد کٗ یک‬
‫نهُ زًٗ ؾِیٕ‪ٙ‬ای اخاؼٖ نعٖ ؼا (پف اؾ ‪ ۱۳۲۷‬ل ‪ ۱۹۴۸/‬یک ظُ٘ ) تٗ کاند پٕثٗ اضرًاو‬
‫ظٕ٘ع‪ .‬تؼال‪ ، ٖٚ‬نؽکد تؽٔاِح خایگؿیٓ کؽظْ پٕثح ذاؼ تٍٕع اِؽیکایي ( گ‪ٛ‬ق‪ٛ‬پی‪٘ َٛ‬یؽق‪ٛ‬ذ‪ ) َٛ‬ؼا تٗ‬
‫خاي أ‪ٛ‬اع پٕثح ذاؼ ک‪ٛ‬ذاٖ ( گ‪ٛ‬ق‪ٛ‬پی‪٘ َٛ‬ؽتاکی‪ ) َٛ‬ذؼ‪ٛ‬یٍ ّٔ‪ٛ‬ظ‪ .‬تؽاي ِثاي کهد ‪ٛ‬ؾج ل‪ٛ‬لٕعي ‪،‬‬
‫ک‪ٛ‬کٍَّٗ (اؾ ک‪ٛ‬ک ذؽکي ‪ ،‬پٕثح ‪ٛ‬ؾٖ قثؿ)‪ ٚ ،‬قیاٖ ِچگد (اؾ چیگید ذؽکي تٗ ذطُ قیاٖ ( ظ‪ٚ‬ؼفؽ ‪ ،‬ج‬
‫‪ ،۳‬و ‪۸۸‬؛ پّثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬و ‪ )۴‬ظؼ پیم گؽفد ‪ .‬پٕثح ذاؼ ک‪ٛ‬ذاٖ ذماَاي کّرؽ ظؼ تاؾاؼ‬
‫خ‪ٙ‬أي پیعا کؽظ‪.‬‬
‫نؽکد ک‪ٛ‬نیع ذا زايالخ پٕثح ِسٍي ؼا ضؽیعاؼي ‪ ۲،۵ ٚ‬ذٓ تػؼ اؾ ٔ‪ٛ‬ع ِّراؾ ٔص ظؼاؾ ‪ٚ‬اؼظاذي‬
‫ؼا تٗ ؼایگاْ ػؽَٗ کٕع ( پّثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬و ‪ .)۷‬تٗ ایٓ ذؽذیة تا ذأِیٓ غضایؽ پٕثح کاِالًا‬
‫ِؽ ‪ٛ‬ب ‪ ،‬نثکٗ اي اؾ اقریهٓ ٘ای خّغ آ‪ٚ‬ؼي کٗ ِد‪ٙ‬ؿ تٗ ِانیٕ‪ٙ‬اي پٕثٗ پاک کٕي ‪ ٚ‬ؼ‪ ٓ ٚ‬کهي‬
‫ت‪ٛ‬ظ اؾ اذساظ خّا٘یؽن‪ٛ‬ؼ‪ٚ‬ي (‪ ٚ‬تؼع٘ا اؾ تؽیرأیاي کثیؽ) ‪ٚ‬اؼظ گؽظیعٖ نؽ‪ٚ‬ع تٗ فؼاٌید ّٔ‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫اٌیاف پٕثٗ تٗ تاؾاؼ٘اي ضاؼخي (اذساظ خّا٘یؽ ن‪ٛ‬ؼ‪ٚ‬ي ‪ ،‬آٌّاْ ) ‪ّ٘ ٚ‬چٕیٓ تٗ تاؾاؼ ظاضٍي کٗ پف اؾ‬
‫ذکّیً ظ‪ ٚ‬کاؼضأح پٕثٗ ظؼ خثً اٌكؽاج (‪ ۱۳۱۶‬ل ) ‪ ٚ‬پُ ًِ ُضّؽي (‪ ۱۳۲۱‬ل ؼ‪ٔٚ‬ك یافرٗ ت‪ٛ‬ظ‪ ،‬پٕثٗ تٗ‬
‫ِالي قفیع” لطغٓ ‪ ٚ‬ػًٕؽ ايٍي ظؼ ذداؼخ ضاؼخي افغأكراْ ذثعیً نع‪.‬‬
‫ظؼ ٔیّح ظ٘ح ‪۱۳۱۰‬ل ‪ ۱۹۳۰ /‬چٕعیٓ نؽکد ذداؼي ظیگؽ ذأقیف نع ‪ ٚ‬ؼقّا ًا پیگیؽي قیاقد ِهاتٗ‬
‫ظؼ قایؽ ِٕاِك ِكرؼع افغأكراْ ؼا تٗ ػ‪ٙ‬عٖ گؽفد (زكٓ ضاْ ‪ ،‬و ‪ ۳۳‬تٗ تؼع)‪ ،‬اِا ٘یچ پیهؽفد‬
‫ِ‪ّٙ‬ي ظؼ کاند پٕثٗ تیؽ‪ ْٚ‬اؾ ٔازیٗ لطغٓ ؼ‪ٚ‬ي ٔعاظ‪ .‬قؽأداَ نؽکد اذساظیح نّاٌي أسًاؼ ذداؼخ‬
‫پٕثح ضاَ ؼا تٗ ظقد آ‪ٚ‬ؼظ ‪ ٚ‬تٗ ٔاَ نؽکد پٕثٗ ِؼؽ‪ٚ‬ف نع‪.‬‬
‫تعیٓ ذؽذیة ذ‪ٌٛ‬یع اؾ یک ق‪ ٛ‬يؼ‪ٛ‬ظ ٔاگ‪ٙ‬أي ذا ٔیّح ظ٘ح ‪۱۳۵۰‬ل ‪ ٚ ،۱۹۷۰ /‬اؾ ق‪ٛ‬ي ظیگؽ ذغییؽ‬
‫نعیع ِسً‪ٛ‬ي اؾ یک قاي ذا قاي تؼع ؼا ٔهاْ ِي ظ٘ع‪.‬‬
‫اؾ ؾِاْ تؽٔاِٗ ؼیؿي الرًاظي ظؼ ‪ ۱۳۳۵‬ل ‪ ،‬پٕثٗ ّ٘‪ٛ‬اؼٖ تاالذؽیٓ ا‪ٌٛٚ‬ید ؼا ظؼ قیاقد ذ‪ٛ‬قؼح‬
‫ٍِي افغأكراْ ذهکیً ِی ظاظ ‪ .‬ظ‪ٌٚ‬د ‪ٔ ،‬طكد اؾ ِؽیك ٍِي کؽظْ ٔكثي نؽکد پٕثٗ کٗ تكیاؼ پؽق‪ٛ‬ظ‬
‫ت‪ٛ‬ظ‪ ،‬ذّاَ اِ‪ٛ‬ؼ ذ‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ؼا ظؼ اضریاؼ گؽفد ‪ .‬تؼع٘ا‪ ،‬ظؼ پي ک‪ٛ‬ظذاي قؽظاؼ ظا‪ٚ‬ظ ظؼ ‪ ۱۳۵۲‬ل ‪،‬‬
‫نؽکد کٗ ظؼقاي ‪ ۱۳۴۰‬ل تٗ “قپیٓ ؾؼ” ذغییؽ ٔاَ ظاظٖ ت‪ٛ‬ظ‪ ،‬کاِالًا ٍِي نع (قعیع‪ ،‬و ‪ .)۱۷‬قپف‬
‫ِماِاخ ظ‪ٌٚ‬ري اػّاي فهاؼ (کاند اخثاؼي ) ‪ِ ٚ‬رماػعقاؾي (تؽٔاِٗ ٘اي ذ‪ٛ‬قؼح کها‪ٚ‬ؼؾي ‪ ،‬زّاید‬
‫اؾ لیّد ) ؼا ظؼ پیم گؽفد ‪ .‬ذا تٗ ا٘عاف ذ‪ٌٛ‬یعي ض‪ٛ‬ظ ظقد یاتٕع ‪ ٚ‬گا٘ي تیم اؾ آٔچٗ أرظاؼ ِي‬
‫ؼفد ِ‪ٛ‬فك ت‪ٛ‬ظٔع‪ .‬ظؼ ٔیّح ظ‪ َٚ‬ظ٘ح ‪۱۳۵۰‬ل ‪ ۱۹۷۰ /‬پٕثٗ ظ‪ِٚ‬یٓ ِسً‪ٛ‬ي ػّعٖ پف اؾ گٕعَ ‪ٚ ،‬‬
‫ػّعٖ ذؽیٓ ِسً‪ٛ‬ي فؽ‪ٚ‬ني ظؼ قؽاقؽ ‪ٚ‬الید ٍّٕ٘ع گؽظیع‪( .‬ایاالخ ِرسعٖ ‪ .‬آژأف ذ‪ٛ‬قؼح تیٓ اٌٍٍّي‬
‫‪ ،‬و ‪ ۵۸‬تٗ تؼع‪٘ .)۱۱۰ ،‬ؽچٕع ِعؼک کافي ‪ٚ‬خ‪ٛ‬ظ ٔعاؼظ‪ ،‬ؼ‪ٔٚ‬ع ِهات‪ٙ‬ي ظؼ ظؼج ٘ؽیؽ‪ٚ‬ظ ِؽکؿي ظؼ‬
‫اِؽاف ٘ؽاخ ‪ ٚ‬ظؼ ‪ٚ‬ازح قفالي تٍطاب ظؼ ؽب ِؿاؼ نؽیف ‪ ،‬ت‪ٛ‬یژٖ ظؼ اِؽاف ن‪ٛ‬ؼذپٗؼش ظاظ‪.‬‬
‫نؽکد ظ‪ٌٚ‬ري تػؼ افغاْ ظؼ ‪ ۱۳۶۴‬ل ‪ ۱۳۶۵ ٚ ۱۹۸۵/‬ل ‪ ،۱۹۸۶/‬ترؽذیة ‪۶ ، ۸۸۳‬ذٓ ‪۵ ، ۹۰۱ ٚ‬‬
‫ذٓ ذطُ تػؼی اؾ ظ‪ِ ٚ‬ؿؼػح ّٔ‪ ٗٔٛ‬ای ظؼ ِاؼخٗ (ٍّٕ٘ع) ‪ٌَ ٚ‬ؽضاتي (تغالْ ) ػؽَٗ کؽظ‪ .‬کاند‬
‫أ‪ٛ‬اع پٕثٗ ‪ِٕٚ‬ی تٗ ِ‪ٛ‬ؼ ؼقّي ظؼ ّ٘ح چ‪ٙ‬اؼ ٔازیح ػّعج کاند ذداؼي پٕثٗ ِّٕ‪ٛ‬ع نع ‪ ٚ‬اِؽ‪ٚ‬ؾٖ‬
‫فمّ ظؼ ٔ‪ٛ‬ازي ِؽؾي تٗ خا ِأعٖ اقد‪.‬‬
‫اؾ آٔدا کٗ ظ‪ٌٚ‬د تأي تیهرؽ پیهؽفر‪ٙ‬اي ظ٘ٗ ٘اي ‪۱۳۵۰ ٚ ۱۳۴۰‬ل ت‪ٛ‬ظ‪ِ ،‬راقفأٗ کا٘م لعؼخ‬
‫ظ‪ٌٚ‬د ‪ ٚ‬اؾ ظقد ظاظْ ٔظاؼخ تؽ چٕعیٓ ٔازیح ػّعج ذ‪ٌٛ‬یعي ظؼ ظ٘ح ‪۱۳۶۰‬ل ‪ ،‬قثة کا٘م نعیع‬
‫کهد ‪ ٚ‬ذ‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ت‪ٛ‬ظٖ تانع‪.‬‬
‫پٕثٗ ظؼ افغأكراْ ػّعذا ًا ِسً‪ٌٛ‬ي ذاتكراْی ‪ ٚ‬آتي اقد ‪ .‬تٕاتؽایٓ پٕثٗ ظؼ تیهرؽ ظؼٖ ٘اي ک‪٘ٛ‬كرأي ‪،‬‬
‫اؾ خٍّٗ ز‪َٛ‬ح کاتً ‪ ،‬لاتً کهد ٔیكد ؛ اِا ظؼ ظؼج پكد ذؽ ٔازیح ک‪٘ٛ‬كراْ ظؼ نّاي کاتً لاتً‬
‫کاند اقد (ٌؽظ‪ ،‬و ‪۵۲۸‬؛ ‪ٚ‬ا‪ٚ‬یٍ‪ٛ‬ف ‪ ٚ‬ت‪ٛ‬کیٕیچ ‪ ،‬و ‪۳۹۰‬؛ تً ‪ ،‬و ‪.)۲۷۳‬‬
‫افؿایم لیّد پٕثح ضاَ ظؼ ‪۱۳۵۹‬ل زع‪ٚ‬ظ ‪ ۲۰%‬ظؼ قاي ‪۱۳۶۲‬ل زع‪ٚ‬ظ ‪ٚ ۶۰%‬ظؼ قاي ‪۱۳۶۷‬ل‬
‫زع‪ٚ‬ظ ‪ ۱۰۰%‬ت‪ٛ‬ظٖ اقد ‪ .‬تا ‪ٚ‬خ‪ٛ‬ظ ایٓ ‪ ،‬اؾ آٔدا کٗ ایٓ افؿایه‪ٙ‬ا ظؼ ػًّ تؽاي تاؾگؽظأعْ کهد پٕثٗ‬
‫تٗ قطر پیهیٓ آْ کافي ٔث‪ٛ‬ظ‪ِ ،‬ماِاخ افغأي ل‪ٛ‬أیٓ ذه‪ٛ‬یمي خعیعي ‪َٚ‬غ کؽظٔع؛ تؽاي ِثاي ‪ ،‬ذ‪ٛ‬ؾیغ‬
‫کاال٘اي اقاقي نکؽ‪ ،‬ؼ‪ ٓ ٚ‬ض‪ٛ‬ؼاکي ‪ ،‬يات‪ ٚ ْٛ‬یؽٖ ؼا تا لیّد ٔاؾي تٗ ّ٘ح کهرکاؼاْ پٕثٗ ‪ٚ‬‬
‫ذس‪ٛ‬یً ‪ ٚ‬ظؼ َّٓ یک ذُٓ ک‪ٛ‬ظ ؼا ظؼ تؽاتؽ ٘ؽ یک ذُٓ پٕثح ذ‪ٌٛ‬یع نعٖ ( پالْ أکهاف ‪ ،‬و ‪)۲۵‬‬
‫ذثاظٌٗ ّٔ‪ٛ‬ظ‪ .‬اؾ ق‪ٛ‬ي ظیگؽ‪ ،‬گؿاؼل نعٖ اقد کٗ چٕعیٓ فؽِأعٖ ِدا٘عاْ افغأي تٗ کها‪ٚ‬ؼؾاْ فؽِاْ‬
‫ظاظٖ أع کٗ تٗ خاي پٕثٗ گٕعَ تکاؼٔع‪.‬‬
‫تٕاتؽایٓ کاند پٕثٗ تٗ یکي اؾ ِ‪ّٙ‬رؽیٓ تؽگ‪ٙ‬اي تؽٔعٖ ظؼ کهّکم لعؼخ ظؼ افغأكراْ ذثعیً نع کٗ اؾ‬
‫اّ٘ید ‪ٚ‬الؼي آْ تؽاي الرًاظ ٍِي که‪ٛ‬ؼ‪ ُ٘ ،‬تٗ ػٕ‪ٛ‬اْ ِٕثغ فؼاٌید يٕؼري ‪ ُ٘ ٚ‬تٗ ػٕ‪ٛ‬اْ یکي اؾ‬
‫الالَ ايٍي ذداؼخ ضاؼخي ‪ ،‬فؽاذؽ ِي ؼفد‪.‬‬
‫پاي أ‪ٛ‬اع ًِٕ‪ٛ‬ػاذي ذثعیً گؽظیعٖ ت‪ٛ‬ظ کٗ تؽ ؼ‪ٚ‬ي ُ٘ ذٕ‪ٙ‬ا ناضح ِ‪ ُٙ‬تطم يٕؼري ک‪ٛ‬چک‬ ‫پٕثٗ ٖ‬
‫افغأكراْ ؼا ذهکیً ِي ظٕ٘ع‪ .‬اِا ذٕ‪ٛ‬ع يٕؼري ‪ّ٘ ،‬ؽاٖ کا٘م اضیؽ ذ‪ٌٛ‬یع پٕثح ضاَ ‪ ،‬ظؼ قؽذاقؽ ظ‪ٚ‬‬
 ‫ظ٘ح گػنرٗ تٗ ؾ‪ٚ‬اي ٔكثي ایٓ ناضٗ ِٕدؽ قاضد ‪ .‬يٕایغ پٕثح افغاْ تٗ ظ‪ ٚ‬گؽ‪ ٖٚ‬ايٍي یؼٕی يٕایغ‬
‫پٕثٗ پاکی ‪ ،‬ذ‪ٙ‬یٗ ذطّیأٗ ‪ ٚ‬يٕایغ ٔكاخي ‪ ،‬لاتً ذمكیُ اقد ‪ .‬يٕایغ پٕثٗ پاکی (زالخي ) ‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬یٗ‬
‫ذطُ ذا ا‪ٚ‬اضؽ ظ٘ح ‪۱۳۵۰‬ل ‪ ۱۹۷۰ /‬تٗ ِ‪ٛ‬ؼ ِٕظُ گكرؽل یافد ذا پاقطگ‪ٛ‬ي افؿایم ِسً‪ٛ‬ي پٕثح‬
‫ضاَ تانع‪ .‬کاؼضأح پٕثٗ پاکی ِگ ِؽنک (ظؼ ‪ٚ‬الید ٍّٕ٘ع) آضؽیٓ کاؼضأٗ اي ت‪ٛ‬ظ کٗ ظؼ ػمؽب ‪۱۳۵۷‬‬
‫افرراذ نع‪ .‬ظؼ ِمایكٗ تا ٔ‪ٛ‬ازي ٘ؽاخ ‪ٍّٕ٘ ٚ‬ع کٗ تراؾگي ذد‪ٙ‬یؿ یافرٗ أع ‪ ٚ‬اِکأاخ يٕؼري ظؼ آٔ‪ٙ‬ا‬
‫افغأكراْ نّاٌي نثکٗ‬
‫ِ‬ ‫فمّ ظؼ یک یا ظ‪ِ ٚ‬کاْ ِرّؽکؿ نعٖ اقد ‪ ،‬ظؼ ٔ‪ٛ‬ازي لعیّرؽ کهد پٕثٗ ظؼ‬
‫‪ٚ‬قیغ ِؽاکؿ يٕؼري ِ ک‪ٛ‬چک ‪ٚ‬خ‪ٛ‬ظ ظاؼظ کٗ ٘ؽ یک اؾ آٔ‪ٙ‬ا تؽ ِؽزٍح ِرفا‪ٚ‬ذي اؾ ِسً‪ٛ‬الخ‬ ‫ِ‬ ‫٘اي‬
‫پٕثٗ ِرّؽکؿ اقد ‪ .‬اِا تایع یاظآ‪ٚ‬ؼ نع کٗ ت‪ٙ‬رؽیٓ اِالػاخ ِ‪ٛ‬خ‪ٛ‬ظ ظؼتاؼج نؽکد تاضرؽ ِؽکؿي ظؼ‬
‫ز‪ٛ‬اٌي ِؿاؼ نؽیف اؾ ا‪ٚ‬ایً ظ٘ح ‪۱۳۵۰‬ل ‪ ۱۹۷۰ /‬اقد ؛ ظ‪ٚ‬ؼٖ اي کٗ ظؼ آْ چ‪ٙ‬اؼ نؽکد‬
‫ضً‪ٛ‬يي پٕثٗ پاکی ظؼ ایٓ ِٕطمٗ تهعخ تا یکعیگؽ ؼلاتد ِي کؽظٔع ‪ ٚ‬ایٓ ؼلاتد تٗ ؾیاظٖ ؼ‪ٚ‬ي ظؼ‬
‫ضؽیع ذد‪ٙ‬یؿاخ ِٕدؽ نع‪ٕ٘ .‬گاِي کٗ ایٓ نؽکر‪ٙ‬ا ظؼ ‪ ۱۳۵۳‬ل ظؼ یکعیگؽ اظ اَ ‪ ٚ‬تٗ یک نؽکد‬
‫ظ‪ٌٚ‬ري ذثعیً نعٔع‪ٚ ،‬ازع٘اي يٕؼري ضً‪ٛ‬و ؾیاظی ذؼطیً نع‬
‫ٔكاخي ‪ِّٙ ،‬رؽیٓ يٕؼد ذ‪ٌٛ‬یعي ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬ظؼ اضریاؼ پٕح کاؼضأح ظ‪ٌٚ‬ري اقد ؛ قٗ کاؼضأح‬
‫لعیّرؽ پٕثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ّ٘ ،‬چٕیٓ ظ‪ ٚ‬کاؼضأح ظیگؽ کٗ تؿؼگرؽیٓ کاؼضأٗ ٘اي افغأكراْ أع‪ ،‬تٗ‬
‫“نؽکد ٔكاخي افغاْ ” ‪ٚ‬اتكرٗ أع کٗ ظؼ زع‪ٚ‬ظ ‪ ۵۵‬ذا ‪ ۶۰%‬کً ذ‪ٌٛ‬یع ٍِي اٌیاف پٕثٗ ؼا ذ‪ٌٛ‬یع ِي کٕع‬
‫‪ ٚ‬ظؼ ظ٘ح ‪۱۳۶۰‬ل ‪ّٔ ۱۹۷۰ /‬ایٕعگی‪ٙ‬اي فؽ‪ٚ‬ل ظؼ قؽاقؽ که‪ٛ‬ؼ‪ ،‬ظقد کُ یک ّٔایٕعگي ظؼ ٘ؽ‬
‫‪ٚ‬الید ‪ ،‬ؼا اظاؼٖ ِي کؽظ‪.‬‬
‫پیهؽفد يٕؼد ٔكاخي ٍِي قثة کا٘م يٕایغ ظقري قّٕري نعٖ اقد ( ؼخ‪ٛ‬ع کٕیع تٗ گؽ‪ٚ‬ذكثاش ‪،‬‬
‫و ‪ ،)۲۴۹‬اِا ایٓ يٕؼد ٔثایع ٔاظیعٖ گؽفرٗ ن‪ٛ‬ظ‪ :‬ظؼ اؼؾیاتي ِ ‪۱۳۵۳‬ل ظؼ یاؾظٖ ‪ٚ‬الید ‪ ،‬ناًِ ّ٘ح‬
‫‪ٚ‬الیر‪ٙ‬اي ػّعج کهد پٕثٗ ‪ ٚ‬تیهرؽ ‪ٚ‬الیر‪ٙ‬اي پؽخّؼید ‪ ،‬تیم اؾ پٕح ٘ؿاؼ کاؼگاٖ ذ‪ٌٛ‬یع کاالي پٕثٗ اي‬
‫ظقرثاف اؾ لثیً ذکٗ تافی ‪ ،‬ظقرّاي تافی ‪ ،‬قطؽٔدی تا ِدّ‪ٛ‬ع تیم اؾ ظٖ ٘ؿاؼ تافٕعٖ قؽنّاؼي نعٖ‬
‫اقد‪.‬‬
‫کا٘م تافد ظقري پٕثٗ پیم اؾ ایداظ يٕؼد ٔكاخي ٍِي نؽ‪ٚ‬ع نع‪ ،‬یؼٕي ظؼ ا‪ٚ‬ایً لؽْ قیؿظُ٘ ‪/‬‬
‫ٔ‪ٛ‬ؾظُ٘ کٗ پاؼچٗ پٕثٗ اي ‪ٚ‬اؼظاذي تٗ ِ‪ٛ‬ؼ ؼ‪ٚ‬ؾافؿ‪ٔٚ‬ي ظؼ ظقرؽـ لؽاؼ گؽفد‪.‬‬
‫ظ٘‪ٙ‬ا قاي اقد کٗ اؼؾل ‪ٚ‬اؼظاخ پاؼچح پٕثٗ اي تكیاؼ پاییٕرؽ اؾ ياظؼاخ پٕثح ِسٍ‪ٛ‬ج اقد ‪.‬‬
‫افغأكراْ ياظؼ کٕٕعٖ پٕثٗ ظؼکه‪ٛ‬ؼ٘اي ق‪ٛ‬قیاٌیكري اؼ‪ٚ‬پا ‪ ٚ‬اذساظ خّا٘یؽ ن‪ٛ‬ؼ‪ٚ‬ي ت‪ٛ‬ظ‪ .‬کٗ که‪ٛ‬ؼ‬
‫اضیؽ‪ ،‬تدؿ قاٌ‪ٙ‬اي ِؼع‪ٚ‬ظي ‪ ،‬تؿؼگرؽیٓ تاؾاؼ پٕثٗ افغاْ ظؼ لؽْ چ‪ٙ‬اؼظُ٘ ‪ /‬تیكرُ ت‪ٛ‬ظٖ اقد ‪ .‬پیم‬
‫اؾ ‪۱۳۵۹‬ل ‪ ۱۹۸۰ /‬آٌّاْ ؽتي ‪ ٚ‬تؽیرأیاي کثیؽ ٔیؿ ِمعاؼ لاتً ِالزظٗ اي اؾ پٕثح افغأكراْ ؼا‪،‬‬
‫٘ؽ چٕع کّي ٔإِظُ ‪ٚ ،‬اؼظ کؽظٔع‪.‬‬

‫کشت پىبً در افغاوستان‬

‫نبات پنبه یکی از نباتات مهم صنعتی بوده و این نبات پنبه در مناطق گرم خوبتر نشوونمومینماید‬
‫ودانشمندان هندی را عقیده بر ان است که ‪ ۳۰۰۰‬سال قبل پنبه در افغانستان کاشته میشد‪.‬‬
‫که بلخ یکی از اولین شهرهابوده که صنعت تکه بافی در ان تؤسیس شد ولی به شکل ابتدائیه ریشیدن‬
‫نخ و بافنده گی کرباس صورت میگرفت‪ ..‬بعد ازسال ‪ ۱۳۰۰‬مردم به اهمیت اقتصادي واجتماعي‬
‫پي برده ویک نوع بهتر پنبه دانه بذری را ازتاشکند به افغانستان انتقال وبه زرع آن اقدام نمودند‪،‬‬
‫آهسته آهسته درکشف وپرورش پنبه مهارت کسب نموده وحاصل پنبه سال به سال ازدیاد یافته وشکل‬
‫تجارتي را بخود گرفته است‪ .‬ودرهمین سال ماشین هاي جن وپرس وسورتبندي دستي پنبه ازتاشکند‬
‫وارد کشور گرد یده وبعداًا مردم ودهقانان کشور بخصوص دهقانان والیت بلخ بیشتر به کشت وتولید‬
‫پنبه اقدام نمودند واکنون بیش از دوازده والیت کشور ( کندز‪ ،‬تخار‪ ،‬بغالن‪ ،‬سمنگان‪ ،‬بلخ‪،‬‬
‫جوزجان‪ ،‬فاریاب‪ ،‬هرات‪ ،‬بادغیس‪ ،‬هلمند‪ ،‬کندهار‪ ،‬وفراه وغیره ) کشت پنبه صورت میگرد‪ .‬ساحه‬
‫بذر پنبه دراین والیت متفاوت است وبه چهار خوزه ( سپین زر‪ ،‬بلخ‪ ،‬بست‪ ،‬وهرات‪ ) ،‬تقسیم گردیده‬
‫است ‪.‬‬
‫درسالهائی قبل ازانقالب ثور‪ ۷۵ %‬فیصد پنبه کشور درحوزه سپین زرتولید میگردید‪ .‬قبالًا‬
‫درسال‪ ۱۳۵۴‬ساالنه درحدود (‪ )۱۶۳‬هزار تن پنبه دانه دار ازساحه (‪ )۱۱۲‬هزار هکتار زمین‬
‫بدست آمده بود که درمصارف داخلی وصنایع فابریکات نساجی ازآن استفاده بعمل میآید و قسمتی‬
‫ازآن به خارج ازکشور صادرمیگردید‪.‬‬
‫درسال‪ ۱۳۳۳‬یک نوع پنبه بنام اکاال ‪ – ۱۴۴‬آمریکائی درصفحات شمال کشور (بغالن‪ ،‬کندز‪،‬‬
‫تخار) ترویج گردید‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۳۹‬نوع اکاال‪ ۴۴ -‬بخاطر تعویض اکاالسی ‪ ۱۵–۱۷‬به بلخ جوزجان فرستاده شد‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۴۳‬نوع اکاال‪ ۴۴ -‬درپروژه وادی هلمند ترویج گردید ‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۴۵‬نسبت مخلوط شدن تخمهائی اکاال – ‪ ۴۴‬روسی ‪ ۱۵–۱۷‬نوع جدید اکاال ‪۴۲–۴‬‬
‫ازمنابع خارجی وارد وبدسترس دهاقین پنبه کار والیت تخار‪ ،‬کندز‪ ،‬بغالن گذاشته شد‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۴۴‬انواع پنبه روسی (‪ )۵۹۰۰‬درکندزطوری امتحانی توزیع شد‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۵۰‬نوع اکاال ‪ ۴۲–۴‬دروالیت بلخ‪ ،‬جوزجان‪ ،‬فاریاب‪ ،‬سمنگان ونوع جدید اکاالسی‬
‫‪ ۱۵–۱۷‬درحوزه سپن زرجدیداًا وارد وتوزیع گردید ‪.‬‬
‫درسال ‪ ۱۳۵۳‬قسمت اعظم ساحه سپین زر باتخم جدید اکاالسی ‪ ۱۵–۱۷‬احتواگردیده‪.‬ساحه تحت‬
‫کشت و تولید پنبه درافغانستان در سال ‪ ۱۳۵۵‬به ‪ ۱۲۸۰۰۰‬هکتار رسیده بود حاصل جمع آوری‬
‫شده ‪ ۱۵۰۰۰۰‬تن بالغ میگردید و اوسط حاصل پنبه ‪ ۱۲۴۲‬کیلو گرام فی هکتار بوده‪ .‬در دستگاهها‬
‫و فابریکههای صنعتی مواد خام شانرا پنبه دانه تشکیل میدهد‪ .‬که در ان تعداد از مردم شامل وظیفه‬
‫گریده و از درآمد آن امرار حیات مینمایند‪ .‬پنبه افغانستان را شوروی سابق‪ ،‬انگلستان‪ ،‬جرمنی و‬
‫چکوسلواکیا و غیره خریداری مینمودند‪..‬‬

‫حُسيٌای تُلیذی پىبً در افغاوستان‬

‫ٔظؽ تٗ ِؼٍ‪ِٛ‬اخ ؼیاقد ػّ‪ِٛ‬ی ذؽ‪ٚ‬یح ‪ٚ‬ؾاؼخ ؾؼاػد قازٗ ذسد تػؼ پٕثٗ ظؼ که‪ٛ‬ؼ تا ظؼ‬
‫ٔظؽظاند نؽایّ ِسیطی ‪ ٚ‬فؽاُ٘ آ‪ٚ‬ؼی ذكسیالخ تیهرؽ تٗ ظ٘الیٓ تٗ چ‪ٙ‬اؼ ز‪ٛ‬ؾٖ ذمكیُ گؽظیعٖاقد‪.‬‬
‫ز‪ٛ‬ؾٖ ا‪ٚ‬ي‪ :‬ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ناًِ ‪ٚ‬الید ذطاؼ‪ ،‬تغالْ ‪ ٚ‬کٕعؾ ت‪ٛ‬ظٖ کٗ نؽکد قپیٓ ؾؼ ظؼ ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ظاؼای‬
‫فاتؽیکٗ خٓ پؽـ ‪ٚ‬ذیً کهی ِیتانع‪ ٚ .‬ظؼ قاي ‪ ۱۳۵۶‬ظؼ زع‪ٚ‬ظ ‪٘ ۴۷۸۷۳‬کراؼ ؾِیٓ ظؼایٓ ‪ٚ‬الیاخ‬
‫ذسد ؾؼع لؽاؼ گؽفرٗ نعٖ‪،‬‬
‫ز‪ٛ‬ؾٖ ظ‪ َٚ‬ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ناًِ ‪ٚ‬الیاخ قّٕگاْ‪ ،‬تٍص‪ ،‬خ‪ٛ‬ؾخاْ ‪ ٚ‬فاؼیاب ِیتانع ‪ِ ٚ‬ؤقكٗ خٓ پؽـ‬
‫ِؽخغ ضؽیعاؼی پٕثٗ ؾاؼػیٓ ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ت‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬قازٗ ذسد کهد پٕثٗ ظؼقاي ‪ِ ۱۳۵۶‬ثك پالْ‬
‫‪٘ ۲۲۸۵۶‬کراؼ ؾِیٓ ت‪ٛ‬ظٖاقد‪.‬‬
‫ز‪ٛ‬ؾٖ ق‪ :َٛ‬ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ‪ٚ‬الیاخ ٘ؽاخ‪ ،‬تاظ یف ‪ٌٚ ٚ‬ك‪ٛ‬اٌی نیٕعْ ؼا ظؼتؽ گؽفرٗ ‪ ٚ‬ضؽیع پٕثٗ ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ‬
‫ذ‪ٛ‬قّ نؽکد پٕثٗ ٘ؽاخ ي‪ٛ‬ؼخ گؽفرٗ قازٗ ذسد تػؼ اْ تٗ ‪٘ ۱۶۴۰۷‬کراؼ ؾِیٓ ِیؼقیع‪.‬‬
‫ز‪ٛ‬ؾٖ چ‪ٙ‬اؼَ‪ٚ :‬الیاخ فؽاٖ‪ٍّٕ٘ ،‬ع ‪ ٚ‬کٕع٘اؼ ناًِ ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ت‪ٛ‬ظٖ‪ ،‬پٕثٗ ذ‪ٌٛ‬یع نعٖ ایٓ ز‪ٛ‬ؾٖ ؼا نؽکد‬
‫ذًعی تكد ضؽیعاؼی ِیّٔایع‪ .‬قازٗ ذسد تػؼ ایٓ ِٕاِك تٗ ‪٘ ۲۶۸۶۰‬کراؼؾِیٓ ِیؼقیع‪.‬‬

‫اوُاع عمذي پىبً‬

 ‫‪ :Gossypium arboretum-1‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع ‪ٚ‬ؼایری آقیائی ت‪ٛ‬ظٖ کٗ ظؼ آقیا‪ ،‬آفؽیما ‪ٚ‬اقرؽاٌیا ذسد کهد‬
‫ت‪ٛ‬ظٖاقد‪.‬‬
‫‪:Gosspium hirsutum-2‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع ‪ٚ‬ؼایری ِٕهأ آِؽیکائی ظانرٗ ‪۵۲ٚ‬ػعظ کؽِ‪ٛ‬ؾ‪ َٚ‬ظانرٗ ‪ٚ‬ظاؼای‬
‫ضً‪ٛ‬يیاخ غیً ِیتانع‪ .‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع پٕثٗ تٕاَ پٕثٗ اٌیاف ک‪ٛ‬ذاٖ یاظ گؽظیعٖ ِ‪ٛ‬ي اٌیاف آْ ‪۳٬۱۲–۱٬۸۷‬‬
‫قأریِرؽ ‪ٚ‬یا اَافٗ ذؽ اؾآْ ؼقیعٖ ‪ٚ‬ظؼنری ِر‪ٛ‬قّ ؼا ظاؼا ِیتانع‪ .‬ؼٔگ گً اترعائی قفیع کؽیّی‬
‫ت‪ٛ‬ظٖ ‪ٚ‬تؼعا تٗ نیؽچای ‪ ٚ‬قؽش ِثعي ِیگؽظظ‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؾٖ آْ ظاؼای ‪ ۵–۳‬خ‪ٛ‬ف یا پٍٗ ت‪ٛ‬ظٖ ‪ٚ‬ظؼ ٘ؽپٍٗ ‪ ۱۱–۵‬ظأٗ ذطُ یافد ِیگؽظظ‪.‬‬
‫‪ :Gossypium barbadense-3‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع ‪ٚ‬ؼایری ُ٘ ايالذ نعٖ ‪ٚ‬ؾؼاػری ت‪ٛ‬ظٖ‪ِٕ .‬هأ آِؽیکائی‬
‫ظانرٗ ‪ ٚ‬ظاؼای ‪ ۵۲‬کؽِ‪ٛ‬ؾ‪ِ َٚ‬یتانع ‪ ۲۶‬آْ تؿؼگ ‪ ۲۶‬ظیگؽ آْ ض‪ٛ‬ؼظ ِیتانع ‪ٚ‬ا‪ٚ‬ياف غیً ؼا ظاؼا‬
‫ِیتانع‪ .‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع پٕثٗ اٌیاف ِ‪ٛ‬یً ظانرٗ ‪ٚ‬تٕاَ ‪ long staple‬یاظ ِین‪ٛ‬ظ ِ‪ٛ‬ي اٌیاف آْ ‪۵–۳‬‬
‫قأریِرؽ یا ؾیاظذؽ اؾ اْ ؼقیعٖ ‪ٚ‬اٌیاف ایٓ ٔ‪ٛ‬ع پٕثٗ ٔفیف ‪ِٚ‬كرسکُ ِیتانع اٌیاف آْ تٗ آقأی اؾ‬
‫پٕثٗ ظأٗ خعا ِین‪ٛ‬ظ‪ٚ .‬ؼٔگ گً آْ ؾؼظ ‪ٚ‬ظؼ لاػعٖ گٍثؽگ٘ا ٔمطٗ اؼ ‪ٛ‬أی ؼٔگ تٗ ٔظؽِی ؼقع ‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬ؾٖ آْ قٗ پٍٗ ئی ِیتانع‪.‬‬
‫‪ :Gossypium tomentosum -4‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع ٔیؿ ِٕهأ آِؽیکایی ظانرٗ ‪ ٚ‬ذؼعاظ کؽ‪ِٛٚ‬ؾ‪ َٚ‬آْ ‪ ۵۲‬ػعظ‬
‫ت‪ٛ‬ظٖ ‪ ۲۶‬اْ تؿؼگ ‪ ۲۶ ٚ‬ظیگؽ اْ ض‪ٛ‬ؼظ ِیتانع ‪ ٚ‬ظاؼای ا‪ٚ‬ياف غیً ت‪ٛ‬ظٖ‪ ،‬لعٔثاخ تٗ تٍٕعی ‪ ۱‬اٌی‬
‫‪ِ ۱٫۵‬رؽِیؽقع ‪ٚ‬ذّاَ لكّد٘ای ٔثاخ ذ‪ٛ‬قّ ِ‪ٛ‬یک٘ا پ‪ٛ‬نیعٖ نعٖ اٌیاف ضیٍی ک‪ٛ‬ذاٖ ت‪ٛ‬ظٖ ‪ِٛ ٚ‬ي آْ‬
‫تٗ ‪ ۱‬قأریِرؽ ِیؼقع‪ ،‬اٌیاف تاالی ذطُ تٗ ي‪ٛ‬ؼخ ِكرسکُ لؽاؼ گؽفرٗ ‪ ٚ‬تٗ ؾ‪ٚ‬ظی خعا ّٔیگؽظظ‪،‬‬
‫‪ :Gossypium herbaceum -5‬ایٓ ٔ‪ٛ‬ع آقیایی ت‪ٛ‬ظٖ‪ ،‬ظاؼای ‪ ۲۶‬ػعظ کؽ‪ِٛٚ‬ؾ‪ِ َٚ‬یتانع ‪ ٚ‬اٌیاف‬
‫آْ ظؼند ‪ ٚ‬ک‪ٛ‬ذاٖ ِیتانع ‪ِٛ ٚ‬ي آْ اؾ ‪ cm 1.25‬تٗ ‪ِ cm2.5‬یؼقع‪ .‬تؽگ‪ٙ‬ای اْ ‪۳‬اٌی ‪ٌ ۷‬ثٗ‬
‫ِیتانع‪ ٚ .‬ناضٗ٘ای خ‪ٛ‬اْ اْ لكّا ٌ ِ‪ٛ‬یک ظاؼ ِیتانع‪ٛ .‬ؾٖ آْ ‪ ۳‬اٌی ‪ ۴‬پٍٗ یی ت‪ٛ‬ظٖ ‪ٚ‬لریکٗ آِاظٖ‬
‫چیعْ ِین‪ٛ‬ظ کاِالًا تاؾّٔیگؽظظ‪ .‬ظؼ ٘ؽ پٍٗ اْ ذؼعاظ ذطُ٘ا ؾ ‪ ۱۱‬ظأٗ ؾیاظ ّٔیگؽظظ‪.‬‬

‫َرایتی ٌای عمذي کً در افغاوستان مزَج است‬

‫‪ : Acala 15-17 C -1‬ایٓ ‪ٚ‬ؼایری ظؼ ‪ٚ‬الید ذطاؼ ‪ ،‬کٕعؾ ‪ ٚ‬تغالْ کهد گؽظیعٖ ‪ ٚ‬زايً ِطٍ‪ٛ‬ب‬
‫تعقد اِعٖ اقد ‪.‬‬
‫‪ : Acala 42- 4 A -2‬ؾؼع ایٓ ‪ٚ‬ؼایری ظؼ ‪ٚ‬الید تٍص ‪ ،‬خ‪ٛ‬ؾخاْ ‪ ،‬فاؼیاب ‪ ،‬قّٕگاْ ‪ٍّٕ٘ ٚ‬ع‬
‫ػّ‪ِٛ‬ید ظانرٗ ‪ ٚ‬اؾ ٔظؽخٕكید ‪ ٚ‬زايً تا(‪ ) Acala 1517 C‬کعاَ ذفا‪ٚ‬خ ٔعاؼظ‪.‬‬
‫‪ : Acala 108 F -3‬ایٓ ‪ٚ‬ؼایری ظؼ ‪ٚ‬الید ٘ؽاخ ‪ ،‬تاظ یف ‪ ٚ‬لكّری اؾ ٍّٕ٘ع ؾؼع نعٖ ‪ٔ ٚ‬كثرا ٌ‬
‫ِما‪ِٚ‬د اْ ظؼ تؽاتؽ تاظ ‪ِٛ ٚ‬فاْ ظؼ ‪ٚ‬الید ٘ؽاخ ٔریدٗ ت‪ٙ‬رؽ ظاظٖ اقد ‪ٔٚ‬كثد تٗ قایؽ ‪ٚ‬ؼایری ٘ای‬
‫پٕثٗ ؾ‪ٚ‬ظؼـ ِیثانع‪.‬‬
‫لاتً یاظآ‪ٚ‬ؼیكد کٗ لثً اؾ ذؽ‪ٚ‬یح ‪ ٚ‬ذ‪ٛ‬قؼٗ یک ‪ٚ‬ؼایری ظؼ ِٕطمٗ ٔکاخ غیً ظؼ أرطاب اْ ظؼ ٔظؽ‬
‫گؽفرٗ ِیه‪ٛ‬ظ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ؾ‪ٚ‬ظ ؼـ ‪ ٚ‬یاظیؽ ؼـ ‪ٔ ،‬ظؽ تٗ ِٕطمٗ ‪.‬‬
‫‪ -2‬زايً اػظّی‬
‫‪ -3‬ؼقیعْ ٔثاخ تٗ نکً ِكا‪ٚ‬یأٗ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ق‪ٌٛٙ‬د ظؼ چیعْ خّغ آ‪ٚ‬ؼی‪.‬‬

‫سمان کشت پىبً‬

‫ؾِاْ کهد پٕثٗ ظؼ يفساخ نّاي ‪ ٚ‬ؽتی ‪ ٚ‬نؽلی فؽق ظاؼظ‪ .‬تٕاتؽایٓ ظؼ ِٕاِك نؽلی ‪ ،‬خٕ‪ٛ‬ب‬
‫نؽلی ‪ ٚ‬خٕ‪ٛ‬ب ؽتی تؼع اؾ ؼفغ زايً گٕعَ تػؼ ِیگؽظظ ‪ .‬ظؼ ‪ٚ‬الیاخ تغالْ ‪ ،‬کٕعؾ ‪ ،‬ذطاؼ ‪ ،‬تٍص ‪ٚ‬‬
‫فاؼیاب ت‪ٙ‬رؽیٓ ‪ٚ‬لد تػؼپٕثٗ اؾ ‪ ۱۴‬زًّ ذا ‪ ۱۵‬ث‪ٛ‬ؼ اقد ‪ ،‬اٌثرٗ ذاؼیص تػؼ ظؼ أ‪ٛ‬اع ِطرٍف پٕثٗ فؽق‬
 ‫ِیکٕع ‪ِ ٚ ،‬ؽت‪ ِٛ‬تٗ ف‪ٛ‬ذ‪ ٛ‬پیؽی‪ٚ‬ظیؿَ یا ِعخ ذاتم افراب ذؼٍك ِیگیؽظ ‪ ،‬تػؼ پٕثٗ اؾ ‪ ۱۴‬زًّ ذا ‪۱۵‬‬
‫ث‪ٛ‬ؼ ظؼ ‪ٚ‬الیاخ یاظ نعٖ ِطرى تٗ أ‪ٛ‬اع اکاال ‪ ،‬ایف ‪ٚ 108‬ؼایری ذؼیٓ گؽظیعٖ اقد‪ .‬ظ٘الیٓ ؽٌ‬
‫کهد پٕثٗ ؾِیٓ ؼا ٔؽَکاؼی‪ ،‬تكرؽ ذطُ ؼا تٗ نکً خ‪ٛ‬یٗ٘ا ایداظ ‪ ٚ‬آتیاؼی ِیکٕٕع کٗ تؼع اؾ گػند‬
‫یک ؼ‪ٚ‬ؾ ذطُ پٕثٗ تا فايٍٗ ‪ ۲۵‬قأری ظؼ ػّك پٕح قأری تػؼ ِیگؽظظ ‪ ٚ‬ظؼ یک خؽیة ؾِیٓ ذمؽیثا‬
‫‪٘ ۱۲‬ؿاؼ ترٗ ؼنع ِیکٕع ‪ ٚ‬یک ترٗ پٕثٗ ظؼ ِ‪ٛ‬ي ؼنع ‪ ۷۰‬ذا ‪ ۸۰‬ػعظ ‪ٛ‬ؾٖ یا ک‪ٛ‬کٍٗ ذ‪ٌٛ‬یع ِیکٕع‪،‬‬
‫ک‪ٛ‬ظ قیاٖ ظیاِ‪ٔٛ‬یُفاقفید یا »‪ «DAP‬ظؼ ٘ؽ خؽیة ‪ ۲۵‬کیٍ‪ ٛ‬ظؼ ‪ٚ‬لد تػؼ تٗ ؾِیٓ ػال‪ِ ٖٚ‬یگؽظظ ‪ٚ‬‬
‫ِمعاؼ (‪ )۵۰‬کیٍ‪ ٛ‬ک‪ٛ‬ظ قفیع یا ی‪ٛ‬ؼیا ظؼ قٗ لكّد ذمكیُ گؽظیعٖ ‪ ٚ‬یک لكّد ظؼ ‪ٚ‬لد کرّٓ کاؼی‬
‫(ِؽزٍٗ ٘هد تؽگٗ نعْ ٔثاخ)‪ ،‬لكّد ظیگؽ ظؼ ‪ٚ‬لد گًظ٘ی ‪ ٚ‬آضؽیٓ لكّد ظؼ ‪ٚ‬لد ک‪ٛ‬کٍٗ یا‬
‫ذهکیً ‪ٛ‬ؾٖ تٗ ؾِیٓ افؿ‪ٚ‬ظٖ ِین‪ٛ‬ظ ‪ِ ٚ‬ؿؼػٗی پٕثٗ تا ظؼ ٔظؽ ظاند نؽایّ الٍیّی ظؼ ٘فرٗای‬
‫یکتاؼ آتیاؼی ِیگؽظظ‪.‬‬

‫موارد استعمال پنبه‬

‫از پنبه تخم وچوب و برگ آن ‪ ۱۵۰‬نوع محصوالت مختلف بدست می اید‪ .‬مهمترین مواد موارد‬
‫مصرف و استعمال پنبه در صنعت عبارت اند از صنایع پارچه بافی‪ ،‬جوراب بافی‪ ،‬فلم عکاسی‪،‬‬
‫پشم مصنوعی‪ ،‬ریسمان‪ ،‬پالستیک‪ ،‬تهیه صابون‪ ،‬شمع‪ ،‬لوازم آرایش و لوازم طبیعی همچنان تهیه‬
‫روغنهای خوراکی صنعتی و طبیعی کنجاره برای خوراکه حیوانات و تولید کود و غیره مورد‬
‫استفاده قرار میگیرد‪ .‬به نسبت اینکه موارد استعمال آن زیاد بوده سال به سال در کشت و تولید پنبه‬
‫در دنیا افزایش پیدا میکند‪.‬‬
‫طوریکه در سال ‪ ۱۳۸۳‬ساحه کشت در جهان ‪ ۳۷‬هکتار زمین بوده که در همان سال تولید آن ‪۵۸‬‬
‫میلیون بهطور اوسط پنبه تولید شدهاست‪ .‬اما در سال ‪ ۱۳۸۵‬درحدود ‪ ۴۰‬میلیون هکتار زمین ساحه‬
‫تحت کشت پنبه قرار داشت‪ .‬که از ان ‪ ۶۳‬میلیون تن پنبه تولید شدهاست که این همه افزایش در‬
‫کشت پنبه یعنی موارد استفاده ان زیاد بود‪ .‬که افزایش مذکور به وجودامده است که درجهان در‬
‫حدود ‪ ۶۰۰‬میلیون نفر از طریق زرع پنبه زنده گی خود را تؤمین مینماید‪.‬‬

‫فعالتهای انسانی برای بهتر حاصلدهی پنبه‬

‫آماده ساختن زمین برای کشت پنبه‪:‬‬
‫چون نبات پنبه بلند روئیده و ریشه ان تا دو متر در خاک فرومیرود‪ ،‬الزم است بستر تخم پنبه‬
‫عمیق قلبه شده و کلوخ زمین باید توسط دیسک ویا نوفال میده شود‪ ،‬بنابران اول از ‪ ۲۰‬تا ‪۲۵‬‬
‫سانتیمتر توسط سه فال قلبه شود بعداًا زمین مذکور یک مرتبه دیسک گرددتا کلوخهای ان شکسته و‬
‫خاک گردد‪ .‬بعداًا علفها و بقایای نباتات جمعآوری گریده و از مزرعه کشیده شود‪ .‬به تعقب آن‬
‫مقدار ‪ ۵۳‬کیلو گرام کود دای امونیم فاسفیت با ‪ ۲۵‬کیلو گرام کود یوریا مخلوط گردیده و در یک‬
‫جریب زمین پاشیده شود‪ .‬بعداًا مزرعه توسط ماشین جویه کشی یا قلبه محلی طوری جویه کشی شود‬
‫که فاصله از یک جویه تاوسط جویه دیگر ‪ ۷۰‬سانتیمتر بوده و عمق جویه از ‪ ۲۰‬الی ‪۲۵‬‬
‫سانتیمتر باشد‪ .‬به تعقب ان مزرعه آبیاری و فردای آن تخم پنبه به فاصله ‪ ۳۵‬سانتیمتر به عمق ‪۲‬‬
‫الی ‪ ۴‬سانتیمتر در قسمت باالیی جویچه در خاک نمدار بذرگردد‪ .‬کشت پخته د ر قطا ر نتجه بهتر‬
‫د اد ه است د رکشت قطا ری بوجود امد ن قشرسخت ‪ Crust‬کمتر بود ه که این ترتیب تعداد بشتر‬
‫تخم ها جوانه زد ه واز سرپت شد ن مما نعت می گرد د‪.‬‬
 ‫کشت پنبه به سه طریقه ذیل انجام میابد‪:‬‬
‫‪ -۱‬پاشکی یا ساچمه یی‬
‫‪ ۲‬خطی یا قطار‬
‫‪ -۳‬مارپیچی‬
‫تناوب زراعتی‪Crop Rotation‬‬
‫تتاوب زراعتی در کشت نبات پنبه سبب باال آمدن حاصل میگردد و حاصلخیزی خاک زمین باال‬
‫میرود‪ ،‬سال اول رشقه‪ ،‬جواری یا جودر بعد از آن پنبه‪ .‬سال دوم تنها رشقه‪ ،‬سال سوم بازهم‬
‫رشقه‪ ،‬سال چهارم باز پنبه‪ .‬در تناوب دیگر سال اول پنبه‪ ،‬سال دوم نبات لیگیومی‪ ،‬نخود‪ ،‬لوبیا‪،‬‬
‫سایبین‪ ،‬سال سوم جواری و در زمستان همین سال نباتات لیگیومی مانند مشنگ کشت میشود‪.‬‬
‫باالخره سال چهارم پنبه کشت میگردد‪.‬‬
‫‪.1‬اماد ه کرد ن زمین‪:‬‬
‫ترتیب اما د ه ساختن زمین برای کشت پخته شبا هت به جواری د ارد مرحله اول اماد ه کرد ن‬
‫زمین د ورکرد ن بقا یای نباتات فصل قبلی مانند جواری‪ ،‬باجره یا پخته وچپه ساختن زمین تشکیل‬
‫مید هد خاک به صورت مید ه دراورد ه می شود قبل ا ز کشت زمین ابیاری گرد ید ه و‪ 2-3‬مرتبه‬
‫قلبه میگرد د تا د رخاک نفود جریان هوا موثر شد ه کلخ های کالن کا مال مید ه میشود بعد از قلبه‬
‫اخری زمین ما له شد ه وجویه کشی صورت میگیرد‪.‬فا صله بین د و جویه ها برای ورایتی ها‬
‫مختلف است به صورت عموم ‪ ) )cm100-80‬د رنظر گرفته می شود بعد ازجویه کشی زمین‬
‫ابیاری گرد ید ه کیاهان هرزه با ید ازبین برد ه شود‪ .‬کشت پخته د ر کتا ر نتجه بهتر د اد ه است د‬
‫رکشت کتا ری بوجود امد ن قشرسخت ‪ ))Crust‬کمتر بود ه که این ترتیب تعداد بشتر تخم ها‬
‫جوانه زد ه واز سرپت شد ن مما نعت می گرد د‪.‬‬
‫بذرپخته ومقدارتخمریز‬
‫قبل از بذ ر تخم با ماد ه کیمیای ما نند ‪ Ceresan‬معامله گرد د تا د ر مقابل امراض وحشرات‬
‫محفوظ بماند مقد ار ‪ kg Ceresan21‬د ر‪ kg7‬تخم پخته عاری از ‪ Linter‬یا پت و تخم ‪Linter‬‬
‫د ار ‪ kg/7kg42‬سریسان استعما ل میشود و تخم ضد عفونی شد ه وقتیکه زمین رطوبت کافی‬
‫د اشته باشد د رخط اب کشت شد ه وعمق کشت نظر به نوع خاک‪ ،‬مقد ار رطوبت‪ ،‬حرارت خاک‬
‫وغیره متفاوت است د رخاکهای لوم ریگی تخم به عمق ‪ cm2.5‬گشت شد ه و در صورتیکه‬
‫رطوبت کافی موجود باشد تا ‪ cm5‬د ر نظر گرفته میشود د رخاکهای تقریبؤ ریگی عمق کشت از‬
‫‪ cm7-5‬تجویزمیگرد د همچنان د ر مناطق که نسبتؤ خشک است عمق کشت ‪ cm7.5‬د ر نظر‬
‫گرفته میشود با در نظرد اشت عوامل محیطی ‪ ۲۵‬کیلوتخم برای یک هکتار زمین کافی بود ه وبه‬
‫تعد اد ‪ ۵–۸‬د انه تخم د ر هر چقرک کشت شد ه فاصله بین د و چقرک ‪ cm25‬د ر نظرگرفته شد ه‬
‫د رصورت که کشت توسط د ست صورت میگیرد مقد ار ‪ kg50‬د رفی هکتار تخم پخته سفارش‬
‫است‪.‬‬

‫استعما ل کُد‪:‬‬
‫ذطثیك ک‪ٛ‬ظ ظ ؼ ِؿؼػٗ پطرٗ تٗ ِؽیمٗ غ یً ػٍّی ِیگؽظ ظ‪.‬‬
‫* پانکی لثً اؾلٍثٗ‪.‬‬
‫* پانکی ظ ؼ‪ٚ‬لد تػ ؼ‪.‬‬
‫* اقرؼّا ي ک‪ٛ‬ظ ظ ؼپ‪ٍٛٙ‬ی ٔثاخ لثً اؾ ِؽزٍٗ ذهکیً پٕع ک‪.‬‬
 ‫ضا ِؽ ٔهاْ ِیگؽظ ظ ِمع اؼ اػظّی ک‪ٛ‬ظ تیٓ ِؽزٍٗ پٕع ک ‪ٚ‬ذهکیً ک‪ٛ‬کٍٗ ذ‪ٛ‬قّ ٔثاخ اؾ ؾِیٓ‬
‫گؽفرٗ ِیه‪ٛ‬ظ‪.‬ذداؼب ٔهاْ ِیع٘ع کٗ ذطثیك ک‪ٛ‬ظ ظ ؼ ػّك ‪ cm 8-5‬تٗ اِؽاف ذطُ ‪ cm8-5ٚ‬پایٕرؽ‬
‫اؾ ذطُ ٔردٗ ت‪ٙ‬رؽ ظ ا ظٖ اقد ِمع اؼ ک‪ٛ‬ظ لاتً ذطثیك ظ ؼنؽایّ افغأكراْ ظ ؼ پطرٗ ٔظؽتٗ ٘ع اید‬
‫نؽکد ک‪ٛ‬ظ کیّیا‪ٚ‬ی ‪ kg۲۵‬ی‪ٛ‬ؼیا‪ kg۱۴ ٚ‬ظ ای اِ‪ٔٛ‬یُ فاقفید ظ ؼ فی خؽیة لاتً قفاؼل ِیثانع‬
‫ذّاَ ظ ای اِ‪ٔٛ‬یُ فاقفید ظ ؼ ِ‪ٛ‬لغ کهد ‪ cm10‬پائیٓ ذؽ اؾ ذطُ ظ ؼ خؽی اقرؼّاي ِیگؽظ ظ ًٔف‬
‫ی‪ٛ‬ؼیا ظ ؼ ِ‪ٛ‬لغ یکٗ کؽظ ْ ‪ًٔٚ‬ف ‪ٚ‬یگؽ اْ ظ ؼ ‪ٚ‬لد گً ا‪ٌٚ‬ی اقرؼّا ي گؽظ یع ٖ ‪ ٚ‬ف‪ٛ‬ؼاًا آتیاؼی‬
‫گؽظ ظ‪.‬‬
‫خشاَي َطاقً کاری‬
‫ِمًع اؾضها‪ِٚ ٖٚ‬الٗ کاؼی ظ ؼِؿؼػٗ پطرٗ ػّع ذآ ًا اؾتیٓ تؽظ ْ گیاٖ ٘ؽؾٖ ٔؽَ کؽظ ْ ضاک کٗ‬
‫خؽیاْ ٘‪ٛ‬ا ظ ؼاْ تٗ اقأی ي‪ٛ‬ؼخ ِی پػ یؽظ ‪ّ٘ٚ‬چٕاْ اب تاؼاْ کٗ ظ ؼاْ ِٕطمٗ ي‪ٛ‬ؼخ ِیگیؽظ‬
‫تهکً ض‪ٛ‬ب ظ ؼ ؾِیٓ خػ ب نع ٖ ‪ ٚ‬ظ ؼخػ ب ِ‪ٛ‬اظ ػ ائی تؽای ٔثاخ ِكاػع خ ِی ّٔا یع ظ ؼِاٖ‬
‫ا‪ٚ‬ي ت‪ٙ‬رؽیٓ ‪ٚ‬قیٍٗ تؽای ٔؽَ کؽظ ْ لهؽ قطد ؾِیٓ ‪ٚ‬اؾتیٓ تؽظ ْ گیاٖ ٘ؽؾٖ اقرؼّاي ِانیٓ ٘ای‬
‫ضیها‪ ٖٚ‬کٓ ( کٍری‪ٛ‬اذؽ)ِیثانع ِؼّ‪ٛ‬الًا اقرفاظ ٖ اؾ ایٓ ‪ٚ‬قیٍٗ ‪ٚ‬لد ِفیع ِیثانع کٗ گیاٖ ٘ؽؾٖ نؽ‪ٚ‬ع تٗ‬
‫خ‪ٛ‬أٗ ؾظ ْ ّٔ‪ٛ‬ظ ٖ تانع‪ .‬تؽای ایٕکٗ لطاؼ کهد پطرٗ ف‪ّٙ‬یع ٖ نع ٖ تر‪ٛ‬أع الؾَ اقد ‪ٚ‬قیٍٗ تؼع اؾ تؽ‬
‫اِع ْ ذؼع اظ کا فی خ‪ٛ‬أٗ ٘ا ی پطرٗ تٗ کاؼ تؽظ ٖ ِالٗ کاؼی پطرٗ ‪ٚ‬لد ي‪ٛ‬ؼخ ِی پػ یؽظ کٗ ٔثاخ‬
‫تٗ تٍٕع ی ‪ ۱۵-۲۰‬قأری ِرؽ ؼ قیع ٖ ‪ ٚ‬اؾ خٍّٗ خ‪ٛ‬أٗ ٘ای یک اٌی ظ ‪ ٚ‬ترٗ ل‪ٛ‬ی ‪ٚ‬قاٌیُ گػ انرٗ ن‪ٛ‬ظ‬
‫‪ِٚ‬رثالی ظ ‪ٚ‬ؼ ِی گؽظ ظ‪ .‬ظ ؼ ‪ٚ‬قّ فًً ّٔ‪ٛ‬ی ٔؽَ کؽظ ْ ضاک ‪ ٚ‬ظ ‪ٚ‬ؼ کؽظ ْ گیاٖ ٘ؽؾٖ اؾ ضها‪ٖٚ‬‬
‫قطسی کاؼ گؽفرٗ ِیه‪ٛ‬ظ‪ .‬کٕرؽ‪ٚ‬ي گیاٖ ٘ؽؾٖ ظ ؼ ِؿؼػٗ پطرٗ تا ذطثیك ِ‪ٛ‬اظ کیّیا‪ٚ‬ی ‪) )Herbicide‬‬
‫اِکاْ پػ یؽ اقد ‪ .‬اگؽػٍّیاخ ػّع ٖ ؾؼاػری ظ ؼ کهد پطرٗ ػٍّی گؽظ ظ َؽ‪ٚ‬ؼخ تٗ اقرؼّاي گیاٖ‬
‫کم ٘ا پیع ا ّٔی کٕع ظ ؼ ي‪ٛ‬ؼذیکٗ قفاؼل نع ٖ تانع تایع گیاٖ کم ٘ا اقرؼّاي گؽظ ظ اظ ‪ٚ‬یٗ ٘ای کٗ‬
‫لثً اؾ کهد ظ ؼِؿؼػٗ پطرٗ اقرؼّاي ِی ن‪ٛ‬ظ ‪ CIPC‬اقد ایٓ گیاٖ کم ؼا لثً اؾ اتیاؼی‬
‫ظؼِؿؼػٗ پطرٗ تایع اقرؼّاي گؽظ ظ‪ CIPC ٚ IPC ٚ.‬ظ ؼکٕرؽ‪ٚ‬ي گیاٖ یک قاٌٗ کٗ تؽگ پ‪ِ ٓٙ‬ؤ ثؽ‬
‫اقد‪ .‬گیاٖ کم ٘ای کٗ تؼع اؾ خ‪ٛ‬أٗ ؾظ ْ اقرؼّاي ِی ن‪ٛ‬ظ ‪ Diuron‬ظ ای‪ٛ‬ؼاْ‪Karmex ،‬‬
‫کاؼِیکف‪ Telvar ،Monuran ،‬اقرؼّاي گؽظ ظ ایٓ گیاٖ کم ٘ا ظ ؼ کٕرؽ‪ٚ‬ي گیا٘اْ یکكاٌٗ پ‪ٓٙ‬‬
‫تؽگ ضیً ِؤثؽ‪ٚ‬الغ گؽظ یع ٖ اقد‪ .‬ظؼنؽاِ افغأكراْ ضها‪ٚ ٖٚ‬کرّٓ کاؼی الال قٗ ِؽذثٗ ظ ؼپطرٗ یٗ‬
‫ذؽذیة غ یً قفاؼل ِی کؽظ ظ‪ .‬ضها‪ ٖٚ‬ا‪ٚ‬ي قٗ ٘فرٗ تؼع اؾ کهد ؾِأیکٗ ٔثاخ ظ ؼِؽزٍٗ چ‪ٙ‬اؼ تؽگی‬
‫تانع ظ ؼایٓ ِؽزٍٗ ظ ؼ‪ٚ‬الیاخ نّاي که‪ٛ‬ؼ ِؽزٍٗ ا‪ٚ‬ي ک‪ٛ‬ظ ی‪ٛ‬ؼیا اقرؼّاي ِی ن‪ٛ‬ظ‪.‬ضها‪ٚ ٖٚ‬کرّٓ‬
‫کاؼی ظ ‪ َٚ‬یک ِاٖ تؼع اؾ ضها‪ ٖٚ‬ا‪ٌٚ‬ی ‪ .‬ضها‪ ٖٚ‬ق‪ٚ َٛ‬یا ضها‪٘ ٖٚ‬ای تؼع ی ‪ٚ‬لد ػٍّی ِیگؽظ ظ کٗ ظ‬
‫ؼِؿؼػٗ گیاٖ ٘ؽؾٖ ّٔ‪ٛ‬کؽظ ٖ تانع‪ِ ٚ‬ؼّ‪ٛ‬ال ضها‪ ٖٚ‬تؼع ی ظ ؼآتیاؼی ي‪ٛ‬ؼخ ِی پػ یؽظ‪.‬‬

‫خاک ‪:Soil‬‬
‫اگرچه نبات پنبه خاصیت و توافق نمورا در بسیاری از خاکها دارد ولی نتیجه بهتر در خاکهای‬
‫بدست میآید که از مخلوط ‪ ، Clay‬سیند لوم و خاکهای سیالبی یاخاکهای که مقدار مناسب مواد‬
‫عضوی را داشته و دارای مقدار کافی نایتروجن‪ ،‬پتاشیم‪ ،‬فاسفورس و غیره عناصرضروری را‬
‫داشته باشد در آن زرع نبات پنبه ترجیع داده میشود‪ Ph .‬مناسب خاک برای نبات پنبه از ‪ ۵٫۲‬الی‬
‫‪ ۶٫۵‬میباشد اما نبات بصورت موفقانه در خاکهای که ‪ Ph‬ان ‪ ۸٫۵‬باشد نموکرده میتواند‪،‬‬
‫خاکهای که مقدار تیزابیت و قلویت آن زیاد باشد برای زرع پنبه مناسب نمیباشد‪.‬‬
‫آبیاری‪:Irrigation‬‬
 ‫درافغانستان آبیاری پنبه به وقفههای ذیل عملی و سفارش میگردد‪ .‬آبیاری اول یک هفته بعداز‬
‫کشت‪ ،‬آبیاری دوم ‪ ۱۰‬الی ‪ ۱۲‬روز بعد از آبیاری اول‪ ،‬آبیاری سوم با درنظرداشت خاصیت خاک‬
‫وضع اقلیمی ‪ ۱۲‬الی ‪ ۱۵‬روز به وقفه در نظرگرفته میشود‪ ،‬آبیاری چهارم یکماه قبل از ختم موسم‬
‫آبیاری قطع میگردد‪ .‬تاموقع پنبه شدن کوکله هابیشتر شده بتواند در آخر موسم تطبیق مقدار زیاد‬
‫آب‪ ،‬پنبه شدن یا رسیدن پنبه را به تعویق میاندازد‪.‬‬
‫توافق پخته‬
‫پخته نبات است که د رمحیط گرم توافق د اشته ود رمناطق که اوسط د رجه حرارت ان از روز‬
‫‪ ۱۶+‬کمتر باشد این نبات د ران جاه توافق کرد ه نمیتواند د رجه حرارت برای جوانه زد ن‪۱۶‬‬
‫درجه و برای نمو ‪ ۳۴‬د رجه مناسب است د ربهار که د رجه حرارت ‪ ۱۶‬د رجه با شد کشت‬
‫میشود برای جوانه زد ن ونموی جوانهها حرارت اصغری ‪ ۱۶‬د رجه سانتی گرد مناسب ‪۳۴‬‬
‫درجه و اعظمی ‪ ۳۹‬د رجه میباشد‪ .‬گل کردن وروشد سریع نبات پخته زمان به مالحظه میرسد که‬
‫د رجه حرارت بین ‪ ۳۳‬الی ‪ ۳۶‬درجه سانتی گراد برسد‪ .‬یخ زد گی د رفصل خزان و تبخیر زیاد‬
‫اب د ر وقت گل کرد ن سبب پائین آمد ن حاصل میگرد د همچنان اگر ابیاری به تعویق بی افتد نمو‬
‫نبات مساویانه نبود ه و الیاف محکم بار نمی اورد د روقت رسید ن پخته موسم خشک نمو علفی‬
‫نبات را متوقف میسازد باد های شد ید باعث ریختن غوزه های بازگرد ید ه وجنسیت پخته را‬
‫پائین می آورد شربیط مناسب اقلیمی د ر تولید بهتر پخته چنین میتوان خالصه نمود‪.‬‬
‫‪.1‬بها رنسبتآ گرم توأم با باران های وقفه ئی ‪.‬‬
‫‪ .2‬تابستان گرم ورطویت کافی ‪.‬‬
‫‪ .3‬خزان خشک و د وام د ار‪.‬‬

‫چیدن یا جمعآوری پنبه‪:‬‬

‫جمعآوری پنبه زمانی شروع میشود که ‪ ۶۰‬فیصد کوکلهها ‪ Bolls‬باز شده باشد‪ ،‬پنبههای جمعآوری‬
‫شده را در این دوره بنام چینی اول مینامند‪ ،‬بعد چیدن تعداد دیگری کوکلههای بازشده که چیدن پنبه‬
‫در آن بنام چینی دوم گفته میشود و چینی سوم از کوکلههای باقیمانده بدست میآید‪.‬‬
‫چیدن پنبه بهتراست که بعداز بازشدن یا سفید شدن کوکلهها صورت بگیرد‪ ،‬شخصیکه پنبه را جمع‬
‫آوری میکند بنام چینک چی یاد میشود‪ .‬یک چینک چی ماهر با تجربه به یک بهطور اوسط پنبه‬
‫رادرمدت ‪ ۴۰‬الی ‪ ۶۰‬ساعت چیده در حالیکه بهطور اوسط پنبه توسط ماشین پنبه چین در ‪ ۲۰‬الی‬
‫‪ ۴۰‬دقیقه جمع آوری میشود‪.‬‬

‫تاثیز عىاصز مختلف بز پىبً َعالئم کمبُدآوٍا‬

‫ٔایرؽ‪ٚ‬خٓ(‪ :)N‬تاػث افؿایم ؼنع ػّ‪ِٛ‬ی گیاٖ نعٖ ذؼعاظ ‪ٛ‬ؾٖ ٘ا ‪ٔٚ‬یؿ أعاؾٖ آٔ‪ٙ‬ا ؼاافؿایم ِیع٘ع‬
‫‪ٚ‬ؼنع ؼا ِ‪ٛ‬الٔی ذؽِیّٕایع‪ .‬ظؼي‪ٛ‬ؼخ کّث‪ٛ‬ظ تؽگ‪ٙ‬ای پاییٕی قثؿ ِایً تٗ ؾؼظ نعٖ ‪ٚ‬أعاؾٖ‬
‫آٔ‪ٙ‬اک‪ٛ‬چک ِأعٖ ‪ٚ‬اؾؼنع تاؾِی ِأع‪.‬‬
‫فاقف‪ٛ‬ؼـ(‪ :)P‬ظؼذ‪ٛ‬قؼٗ قیكرُ ؼنع ؼیهٗ ای گیاٖ ٔمم ظانرٗ ‪ٚ‬تاػث ذكؽیغ ظؼظ‪ٛٙ‬ؼ ‪ٛ‬ؾ٘ای پٕثٗ‬
‫نعٖ ‪ٚ‬ؼنع گیاٖ ؼاکاًِ ِیکٕع ‪ .‬ظؼي‪ٛ‬ؼخ کّث‪ٛ‬ظ فكفؽگٍع٘ی تٗ ذؼ‪ٛ‬یك افراظٖ ؼنع ‪ٛ‬ؾٖ‬
‫٘اتاذاضیؽي‪ٛ‬ؼخ گؽفرٗ ‪ٚ‬کیفید اٌیاف نعیعا کا٘م ِیاتع‪.‬‬
 ‫پراقیُ (‪ :)K‬تاػث افؿایم أعاؾٖ ‪ٛ‬ؾٖ نعٖ ِ‪ٛ‬ي اٌیاف ‪ٚ‬اقرماِد آٔ‪ٙ‬ا ؼا ؾیاظ ّٔ‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬تاػث قفیع ذؽ‬
‫نعْ ؼٔگ اٌیاف ِی گؽظظ‪ .‬اگؽ پٕثٗ کّث‪ٛ‬ظ پراقیُ ظانرٗ تانع تؽگ‪ٙ‬ا ظچاؼ پیؽی ؾ‪ٚ‬ظ ؼـ ِی‬
‫ن‪ٛ‬ظ‪ .‬زانیٗ آٔ‪ٙ‬ا ٔکؽ‪ٚ‬ؾ نعٖ ناضٗ ظ٘ی گُ ‪ٚ‬کیفید اٌیاف افد پیعا ِی کٕع‪.‬‬
‫خكد (‪ِّٙ:)Zn‬رؽیٓ ٔمم اْ ت‪ٙ‬ث‪ٛ‬ظکیفید اٌیاف پٕثٗ اقد‪ .‬ظؼي‪ٛ‬ؼخ کّث‪ٛ‬ظؼ‪ٚ‬ی تؽگ‪ٙ‬ا فٕدأی نعٖ‬
‫تؽگ‪ٙ‬ای ک‪ٛ‬چک تٗ قفیع ؼٔگی تیٓ ؼگثؽگی ظچاؼ ِی ن‪ٔٛ‬ع‪ .‬ؼنعت‪ٛ‬ذٗ ٘ای خ‪ٛ‬اْ ِر‪ٛ‬لف گهرٗ ‪ٚ‬ذؼعاظ‬
‫گٍ‪ٙ‬ا کا٘م ِی یاتع‪.‬‬
‫تؽَ(‪ :)B‬ظؼذمكیُ قٍ‪ٌٛ‬ی تافر‪ٙ‬ای ِؽیكرّی ‪ٚ‬ذؽِیُ تافر‪ٙ‬ای آ‪ٔٚ‬عی ٔمم ظانرٗ ‪ٚ‬تاػث ؼنع ت‪ٙ‬رؽؼیهٗ‬
‫ِی گؽظظ‪ .‬ظؼ ي‪ٛ‬ؼخ کّث‪ٛ‬ظ ؼنع خ‪ٛ‬أٗ أر‪ٙ‬ای ِر‪ٛ‬لف نعٖ ‪ٚ‬گیاٖ ؾؼظ ِی ن‪ٛ‬ظ ‪ّ٘ .‬چٕیٓ گٍ‪ٙ‬ا ‪ٛ ٚ‬ؾٖ‬
‫٘ای خ‪ٛ‬اْ ذغییؽنکً پیعا ِی کٕٕع‪.‬‬
‫آ٘ٓ (‪ :)Fe‬ظؼقاضد کٍؽ‪ٚ‬فیً ٔمم ِ‪ّٙ‬ی ظاؼظ ‪ٚ‬اگؽ گیاٖ ظچاؼ کّث‪ٛ‬ظ آ٘ٓ ن‪ٛ‬ظ تؽگ‪ٙ‬ای خ‪ٛ‬اْ زاٌد تی‬
‫ؼٔگی تٗ ض‪ٛ‬ظ ِی گیؽٔع ‪ٌٚ‬ی ؼگثؽگ‪ٙ‬اقثؿ تالی ِأعٖ گیاٖ لعؼخ ض‪ٛ‬ظ ؼا اؾ ظقد ِی ظ٘ع ‪ِٚ‬سً‪ٛ‬ي‬
‫کا٘م ِی یاتع‪.‬‬
‫کىتزَل َاداري آفات پىبً‬
‫ِعیؽید ذٍفیمي آفد پٕثٗ ) ‪ّٛ٘ (IPM‬اؼٖ ظؼ ؼاٖ ؼقیعْ تٗ ِعیؽید آفاخ زهؽٖ ‪ ٚ‬وٕٗ پٕثٗ ظؼ زاي‬
‫ذىاًِ اقد ‪٘ .‬عف ‪ IPM‬فؽاُ٘ وؽظْ ّ٘ٗ ؼ‪ٚ‬ل ٘ا تٗ ِٕظ‪ٛ‬ؼ وا٘م ًِؽف زهؽٖ وم ِي تانع‬
‫َّٓ آٔىٗ ق‪ٛ‬ظِٕعي ِسً‪ٛ‬ي ٔیؿ زفع گؽظظ‪ِ .‬سً‪ٛ‬ي پٕثٗ ظؼ ِؼؽٌ خٍّٗ أ‪ٛ‬اع آفد لؽاؼ ظاؼظ ‪ٚ‬‬
‫ا ٍة ظإِٗ ‪ٚ‬قیغ اؾ فؽا‪ٚ‬أي آفد تیٓ فً‪ٛ‬ي ِها٘عٖ ِي ن‪ٛ‬ظ ‪٘ .‬ؽ چٕع زهؽٖ وم ٘اي خعیع ٔكثرا ًا‬
‫أرطاتي ظؼ ظقرؽـ وها‪ٚ‬ؼؾاْ لؽاؼ ِي گیؽٔع اِا تؽؼقي ظلیك واؼنٕاقاْ ِسیّ ؾیكد واؼتؽظ‬
‫تؽضي قّ‪ َٛ‬لعیّي ‪ ٚ‬خعیع ؼا ضیٍي ِهىً ّٔ‪ٛ‬ظٖ اقد ‪ .‬ایٓ اِؽ أگیؿٖ ل‪ٛ‬ي ظؼ اقرفاظٖ اؾ زهؽٖ وم‬
‫٘اي وُ ضطؽ تؽاي ِسیّ ؾیكد ‪ ٚ‬وا٘م ًِؽف وٍي زهؽٖ وم ٘ا ت‪ٛ‬خ‪ٛ‬ظ آ‪ٚ‬ؼظٖ اقد‪ .‬پػیؽل‬
‫قؽیغ قّ‪ َٛ‬خعیع ذ‪ٛ‬قّ وها‪ٚ‬ؼؾاْ ‪ ٚ‬واؼنٕاقاْ ‪ِ،‬أغ افؿایم آگا٘ي آٔ‪ٙ‬ا اؾ اؼؾل زهؽاخ ِفیع ظؼ‬
‫او‪ٛ‬قیكرُ پٕثٗ ِي گؽظظ ‪. .‬‬

‫اداري ومُدن كشت پىبً‬

‫خ‪ٙ‬د اخؽاي تؽٔاِٗ‪ِ ، IPM‬عیؽید وهد پٕثٗ تٗ پٕح ظ‪ٚ‬ؼٖ ِدؿا ذمكیُ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫‪ .۱‬تؽظاند ِسً‪ٛ‬ي ذاِؽزٍٗ لثً اؾ واند پٕثٗ‬
‫‪.۲‬آِاظٖ قاؾي ؾِیٓ یا ِؽزٍٗ لثً اؾ واند پٕثٗ‬
‫‪.۳‬ؾِاْ واند ذا ِؽزٍٗ گٍع٘ي(ظ‪ٛٙ‬ؼ یه گً ظؼ ٘ؽ ِرؽ ؼظیف وهد)‬
‫‪ِ.۴‬ؽزٍٗ گٍع٘ي ذا تاؾ نعْ ا‪ٌٚ‬یٓ ل‪ٛ‬ؾٖ ظؼ ٘ؽ ِرؽ ؼظیف وهد‬
‫‪ِ .۵‬ؽزٍٗ تاؾ نعْ ا‪ٌٚ‬یٓ ل‪ٛ‬ؾٖ ذا ِؽزٍٗ تؽظاند ِسً‪ٛ‬ي آفاخ پٕثٗ ظؼ ظ‪ٚ‬ؼٖ ٘اي ف‪ٛ‬ق ظؼ ِؽازً‬
‫ِطرٍف ؼنع ‪ ٚ‬فؼاٌید لؽاؼ ظاؼٔع‪ِ .‬عیؽید ذٍفیمي آفد تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ نؽایّ فؼاٌید آفد ظؼ ٘ؽظ‪ٚ‬ؼٖ‬
‫اخؽا ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬

‫دَري پس اس بزداشت تا قبل اس كاشت پىبً‬

‫‪.۱‬تؽؼقي ‪َٚ‬ؼید نفیؽٖ وؽَ ل‪ٛ‬ؾٖ ّٔ‪ ٗٔٛ‬تؽظاؼي اؾ ضان زعالً اؾ ػّك ‪ ۱۰‬قأري ِرؽي تٗ ِٕظ‪ٛ‬ؼ‬
‫ذؼییٓ ذؽاوُ نفیؽٖ وؽَ ل‪ٛ‬ؾٖ أداَ ِیگیؽظ ‪ .‬ظؼ ي‪ٛ‬ؼخ ِها٘عٖ نفیؽٖ وؽَ ل‪ٛ‬ؾٖ تا ذؽاوُ ؾیاظ أداَ‬
‫نطُ پاییؿٖ یا ؾِكرأٗ ذ‪ٛ‬يیٗ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫‪.۲‬أرطاب گیاٖ ؾؼاػي خ‪ٙ‬د ذٕا‪ٚ‬ب ؾِكراْ ظؼ زع فايً ؾِاْ تؽظاند ِسً‪ٛ‬ي ذا واند ِدعظ‬
‫پٕثٗ ‪ ،‬گیاٖ ؾؼاػي ِٕاقثي تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ ٔ‪ٛ‬ع آفاخ آْ خ‪ٙ‬د واند ظؼ ٔظؽ گؽفرٗ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
 ‫‪ .۳‬وهد گیا٘اْ ذٍٗ اي تؽاي تٗ ذٍٗ أعاضرٓ وؽَ ل‪ٛ‬ؾٖ ظؼ ا‪ٚ‬ایً ت‪ٙ‬اؼ یه ٔ‪ٛ‬ع گیاٖ ؾؼاػي ِإٔع ٔط‪ٛ‬ظ‬
‫تٗ ػٕ‪ٛ‬اْ گیاٖ ذٍٗ وانرٗ ِي ن‪ٛ‬ظ‪ .‬تا اقرفاظٖ اؾ یه زهؽٖ أرطاتي ‪ ٚ‬یا تا أداَ نطُ ‪ِٚ‬عف‪ّٛٔ ْٛ‬ظْ‬
‫گیاٖ‪ ،‬وؽَ ل‪ٛ‬ؾٖ ٘اي ؼ‪ٚ‬ي آٔؽا اؾ تیٓ ِي تؽٔع‪.‬‬
‫‪ .۴‬اؾ تیٓ تؽظْ تمایاي گیا٘ي ‪ ٚ‬ؼنع ِدعظ پٕثٗ ظؼ ي‪ٛ‬ؼخ ؼنع ِدعظ پٕثٗ ‪َٚ ،‬ؼید آفاخ ؼ‪ٚ‬ي آْ‬
‫ؼا تؽؼقي ّٔ‪ٛ‬ظٖ ‪ ٚ‬العاَ الؾَ ٔكثد تٗ اؾ تیٓ تؽظْ آٔ‪ٙ‬ا تٗ ػًّ ِي آیع‪ .‬ضؽظ وؽظْ تمایاي پٕثٗ ‪ٚ‬‬
‫اقرفاظٖ اؾ ِ‪ٛ‬اظ نیّیایي تؽگ ؼیؿ خ‪ٙ‬د ِّأؼد اؾ ؼنع ِدعظ پٕثٗ‪.‬‬
‫‪ .۵‬ػٍف ٘اي ٘ؽؾ ِیؿتاْ آفد آفاخ پٕثٗ اؾ لثیً وٕٗ ‪ ،‬نرٗ ‪ِ ،‬قٕه ‪ ٚ‬ػكٍه ؼ‪ٚ‬ي ػٍف ٘اي ٘ؽؾ‬
‫ظاضً ‪ ٚ‬زانیٗ ِؿؼػٗ پٕثٗ ؾِكراْ گػؼأي ِي وٕٕع ‪ .‬تا اقرفاظٖ اؾ ػٍف وم یا نؼٍٗ افىٓ ‪ ٚ‬یاتا‬
‫أداَ نطُ ػٍف ٘اي ٘ؽؾؼا اؾ تیٓ ِي تؽٔع‪.‬‬
‫‪ .۶‬وهد گیاٖ ؾؼاػي ِٕاقة تٗ ػٕ‪ٛ‬اْ پٕا٘گاٖ زهؽاخ ِفیع‪ .‬تؽضي اؾ گیا٘اْ ؾؼاػي ِإٔع ی‪ٔٛ‬دٗ‬
‫پٕا٘گاٖ ض‪ٛ‬تي تؽاي زهؽاخ ِفیع ِي تانٕع‪.‬‬
‫‪ًِ .۷‬ؽف و‪ٛ‬ظ٘اي اؾذٗ تؽاي ذدؿیٗ ‪ ٚ‬پ‪ٛ‬قأعْ تمایاي گیا٘ي ‪ ٚ‬فؼاي وؽظْ ِیىؽ‪ٚ‬اؼگأیؿَ ٘اي ِفیع‬
‫ضان ًِؽف و‪ٛ‬ظ٘اي اؾذٗ ذ‪ٛ‬يیٗ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬

‫دَري آمادي ساسي سمیه َ مزحلً قبل اس كاشت پىبً‬

‫‪- .۱‬أرطاب ؾِیٓ تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ نؽایّ خغؽافیایي ِسً اؾ ٔظؽ ‪ٚ‬خ‪ٛ‬ظ ؼ‪ٚ‬ظضأٗ ‪ِٕ ،‬اتغ آب ‪ ،‬خاظٖ‬
‫‪ِ،‬ؽاذغ‪ِ ،‬كیؽ ‪ٚ‬ؾل تاظ ‪ِٕ ،‬اِك ّ٘د‪ٛ‬اؼ ‪ ،‬ؾِیٓ ِٕاقة خ‪ٙ‬د وهد پٕثٗ أرطاب گؽظظ‪.‬‬
‫‪ .۲‬ذ‪ٙ‬یٗ تكرؽ تػؼذّاـ ت‪ٙ‬رؽ تػؼ تا ضان ‪ ٚ‬ذأِیٓ ؼِ‪ٛ‬تد ‪ٚ‬ظِاي ِ‪ٛ‬ؼظ ٔیاؾ ‪ ٚ‬واند تػؼ ظؼ ػّك‬
‫ِٕاقة ِ‪ٛ‬خة خ‪ٛ‬أٗ ؾٔي ‪ ٚ‬ؼنع قؽیغ تػؼ نعٖ ‪ٚ‬گیا٘چٗ ٘اي ل‪ٛ‬ي تعقد ِي آیع‪.‬‬
‫‪ .۳‬أرطاب ؼلُ ِٕاقة پٕثٗ‬
‫ؾ‪ٚ‬ظؼقي ‪ ٚ‬تؽظاند ؾ‪ٚ‬ظ ٕ٘گاَ ِسً‪ٛ‬ي تٗ وا٘م ضكاؼخ آفاخ ظؼ ا‪ٚ‬اضؽ فًً وّه ِي ّٔایع‪.‬‬
‫‪َ .۴‬ع ػف‪ٔٛ‬ي تػؼخ‪ٙ‬د وٕرؽي آفاخ ِىٕعٖ ظؼ ا‪ٚ‬ایً فًً وهد اؾ یه زهؽٖ وم ِٕاقة خ‪ٙ‬د َع‬
‫ػف‪ٔٛ‬ي تػؼ اقرفاظٖ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫‪ .۵‬ذغػیٗ گیا٘ي ذأِیٓ ػٕايؽ ػایي ِ‪ٛ‬ؼظ ٔیاؾ گیاٖ پٕثٗ‬
‫‪ .۶‬ذأِیٓ آب ِ‪ٛ‬ؼظ ٔیاؾ پٕثٗ ظؼ ا‪ٚ‬ایً ؼ‪ٚ‬یم‬

‫مزحلً كاشت پىبً تا مزحلً گلذٌي ( مشاٌذي یك گل در یك متز ردیف كشت‬

‫‪ .۱‬ذاؼیص وهد‬
‫تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ ظِاي ضان ‪ ٚ‬پیم تیٕي آب ‪ٛ٘ ٚ‬ا ‪ٔ ،‬اؼیص وهد ِٕاقة ذؼییٓ ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫اؾ وهد ضیٍي ؾ‪ٚ‬ظ ‪ ٚ‬ظیؽ ٕ٘گاَ پٕثٗ اخرٕاب گؽظظ‪.‬‬
‫‪ًِ .۲‬ؽف اؾخ‬
‫تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ آؾِ‪ ْٛ‬ضان ‪ ٚ‬ذدؿیٗ ظِثؽگ ‪ِ ،‬یؿاْ ًِؽف اؾخ ذؼییٓ ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫‪ًِ .۳‬ؽف ِ‪ٛ‬اظ ذٕظیُ وٕٕعٖ ؼنع‬
‫گؽظظ‬
‫‪.‬‬ ‫تؽاي خٍ‪ٛ‬گیؽي اؾ ؼنع ؼ‪ٚ‬یهي یؽ ػاظي اؾ ِ‪ٛ‬اظ ذٕظیُ وٕٕعٖ ؼنع اقرفاظٖ‬
‫‪ .۴‬گهد ؾٔي ظؼ ِؿؼػٗ خ‪ٙ‬د تؽؼقي ‪َٚ‬ؼید آفاخ پٕثٗ‬
‫تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ آقرأٗ ضكاؼخ الرًاظي آفاخ ‪ِ ،‬ثاؼؾٖ نیّیایي ‪ ٚ‬تی‪ٌٛٛ‬ژیىي ذ‪ٛ‬يیٗ ِي ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬
‫مزحلً گلذٌي تا مشاٌذي اَلیه قُسي باس در ٌز متز ردیف كشت‬
‫‪ .۱‬گهد ؾٔي ظؼ ِؿؼػٗ خ‪ٙ‬د تؽؼقي ‪َٚ‬ؼید آفاخ تٗ ذ‪ٛ‬يیٗ ِثاؼؾٖ نیّیایي ‪ ٚ‬تی‪ٌٛٛ‬ژیىي ‪ ،‬تا‬
‫ذ‪ٛ‬خٗ آقرأٗ ضكاؼخ الرًاظي آفاخ ‪.‬‬
‫‪ .۲‬آتیاؼي پٕثٗ تؽ اقاـ ٔیاؾ گیاٖ‬
‫مزحلً باس شذن اَلیه قُسي تا بزداشت محصُل‬
 ‫‪ .۱‬گهد ؾٔي ظؼ ِؿؼػٗ خ‪ٙ‬د تؽؼقي ‪َٚ‬ؼید آفاخ پٕثٗ‬
‫ذ‪ٛ‬يیٗ ِثاؼؾٖ نیّیایي ‪ ٚ‬تی‪ٌٛٛ‬ژیىي ‪ ،‬تا ذ‪ٛ‬خٗ تٗ آقرأٗ ضكاؼخ الرًاظي آفاخ‪.‬‬
‫‪ .۲‬آتیاؼي پٕثٗ تؽ اقاـ ٔیاؾ گیاٖ‬
‫‪ .۳‬اقرفاظٖ اؾ ِ‪ٛ‬اظ نیّیایي خ‪ٙ‬د ضؿاْ ؾ‪ٚ‬ظؼـ تؽگ‪ٙ‬ا‬

‫اخؿاي ايٍي ذؽذیة ّٔ‪ٛ‬ظْ َع آفد‬

‫‪ .۱‬نٕاضد تی‪ٌٛٛ‬ژي ‪ ٚ‬او‪ٌٛٛ‬ژي آفاخ ‪ ٚ‬گیا٘اْ ؾؼاػي‬
‫‪ .۲‬گهد ؾٔي ظؼ ِؿؼػٗ‬
‫‪ .۳‬آقرأٗ ٘اي ضكاؼخ الرًاظي‬
‫‪ .۴‬تؽؼقي ذاثیؽ ؼ‪ٚ‬ل ٘اي ِثاؼؾٖ تؽ خّؼید آفاخ‬
‫دَر سدن آفت در مشرعً‬
‫کثؽخ آفد اؾ قاٌي تٗ قاي ظیگؽ ‪ ٚ‬زري ا ؾیه ِؿؼػٗ تٗ ِؿؼػٗ ظیگؽ ظؼ ِي قاي ذغییؽ ِي‬
‫وٕع‪ .‬تاؾظیع ظلیك ِؿؼػٗ تٗ وها‪ٚ‬ؼؾ اِىاْ ِثاؼؾٖ نیّیایي تٗ ِ‪ٛ‬لغ ؼا فؽاُ٘ ِي قاؾظ‪ .‬واؼتؽظ زهؽٖ‬
‫وم ٘ا تایكري تؽ ِثٕاي گهد ؾٔي ظؼ ِؿؼػٗ ‪ٚ‬آقرأٗ ضكاؼخ الرًاظي آفاخ ي‪ٛ‬ؼخ گیؽظ ‪ .‬اؾ‬
‫ؾ٘ؽپانی ٘اي تي ؼ‪ٚ‬یٗ ‪ ٚ‬اؾ لثً تؽٔاِٗ ؼیؿي نعٖ اخرٕاب گؽظظ‪.‬‬

‫روش هاي دور زني آفت در مزرعه‬

‫از چند روش گشت زني به منظور ارز یابي اثر آفات روي مزارع پنبه استفاده مي شود‪.‬الگو هاي‬
‫گشت زني در مزرعه پنبه ممكن است به شكل هاي حروف ‪X‬و ‪Z‬و یا عدد ‪ 8‬باشد‪.‬بعضي از‬
‫حشرات پنبه مانند تریپس در سطح مزرعه تقریبا“ پراكنش یكنواخت دارند و آفات دیگر مانند سنك‬
‫و كنه مزرعه پنبه رابیشتر به صورت لكه اي آلوده مي سازند و آلودگي آنها بیشتر از حاشیه مزرعه‬
‫شروع مي شود‪ .‬توصیه مبارزه شیمیایي بایستي زماني انجام شودكه پس از گشت زني در مزرعه‬
‫تعداد آفت به سطح آستانه خسارت اقتصادي رسیده باشد‪ .‬از زمان ظهور گیاهچه تا مرحله گلدهي ‪،‬‬
‫مزارع پنبه بایستي حداقل یك بار در هفته مورد بازدید قرار گیرد ‪ .‬از مرحله گلدهي تا باز شدن‬
‫قوزه ها ‪ ،‬مزرعه پنبه را بایستي هر پنج روز یا دوباردر هفته بازدید نمود‪ .‬از هر ‪۸‬هكتار پنبه‬
‫كاري بایستي به طور تصادفی ‪ ۱۰۰‬بوته را مورد معاینه قرار داد و برای این منظور میتوان با‬
‫انتخاب تصادفی ‪ ۱۰۰‬نقطه از مزرعه ‪ ۱۰۰‬بوته را بازدید نمود یا اینکه ده نقطه از مزرعه را‬
‫بهطور تصادفی انتخاب و در هر نقطه ‪ ۱۰‬بوته یک ردیف را معاینه کرد‪.‬‬

‫تُلیذات سال تُلیذ‬ ‫َاحذ اوذاسي گیزی‬ ‫فیصذی رشذ‬

‫‪1960‬‬ ‫‪80 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪NA‬‬

‫‪1961‬‬ ‫‪85 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪6.25 %‬‬

‫‪1962‬‬ ‫‪120 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪41.18 %‬‬

‫‪1963‬‬ ‫‪175 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪45.83 %‬‬

‫‪1964‬‬ ‫‪125 1000 480 lb. Bales -28.57 %‬‬

‫‪1965‬‬ ‫‪120 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪-4.00 %‬‬

1966 96 1000 480 lb. Bales -20.00 %

1967 105 1000 480 lb. Bales 9.38 %

1968 110 1000 480 lb. Bales 4.76 %

1969 130 1000 480 lb. Bales 18.18 %

1970 120 1000 480 lb. Bales -7.69 %

1971 110 1000 480 lb. Bales -8.33 %

1972 115 1000 480 lb. Bales 4.55 %

1973 150 1000 480 lb. Bales 30.43 %

1974 125 1000 480 lb. Bales -16.67 %

1975 257 1000 480 lb. Bales 105.60 %

1976 256 1000 480 lb. Bales -0.39 %

1977 220 1000 480 lb. Bales -14.06 %

1978 220 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1979 175 1000 480 lb. Bales -20.45 %

1980 100 1000 480 lb. Bales -42.86 %

1981 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1982 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1983 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1984 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1985 253 1000 480 lb. Bales 153.00 %

1986 230 1000 480 lb. Bales -9.09 %

1987 184 1000 480 lb. Bales -20.00 %

1988 207 1000 480 lb. Bales 12.50 %

1989 92 1000 480 lb. Bales -55.56 %

1990 100 1000 480 lb. Bales 8.70 %

1991 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1992 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1993 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1994 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1995 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1996 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1997 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1998 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

1999 100 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2000 85 1000 480 lb. Bales -15.00 %

2001 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2002 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2003 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2004 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2005 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2006 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2007 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2008 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2009 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2010 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2011 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2012 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2013 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2014 85 1000 480 lb. Bales 0.00 %

2015 87 1000 480 lb. Bales 2.35 %

2016 82 1000 480 lb. Bales -5.75 %

2017 70 1000 480 lb. Bales -14.63 %

 ‫‪2018‬‬ ‫‪80 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪14.29 %‬‬

‫‪2019‬‬ ‫‪90 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪12.50 %‬‬

‫‪2020‬‬ ‫‪85 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪-5.56 %‬‬

‫‪2021‬‬ ‫‪85 1000 480 lb. Bales‬‬ ‫‪0.00 %‬‬

‫نتیجهگیری‬
‫چون که پنبه یک نبات صنعتی بوده وازنگاه اقتصاد دارای اهمیت بسیارزیاد میباشد وهمچنان نقش‬
‫عمده در اقتصاد دهاقین نیز میداشته باشد‪ .‬وهمچنان کشت پنبه یکی از فکتورهای عمده کاریابی‬
‫برای افراد بیشتر در کشور میباشد‪.‬‬
‫جسجو راهای که تولید بشتر گردد‬
‫از اینکه پنبه یک نبات صنعتی میباشد باید نقاط ذیل درنظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪ .۱‬در کشت کردن‪ ،‬جمعآوری‪ ،‬پروسس کردن وبازار یابی پنبه باید روشهای را در نظر گرفته‬
‫شود تا در نتیجه برای یکتعداد افراد از کشور زمینه کار یابی مساعد گردد‪.‬‬
‫‪ .۲‬به منظور اینکه پنبه در فی جریب زمین حاصل زیاد دهد باید کوشش شود که عملیات زراعتی‬
‫آن بصورت درست انجام گرفته تا بتوانیم در تولید پنبه افزایش بیشتر بدست آوریم‪.‬‬
‫‪ .۳‬باید ورایتیهای اصالح شده بذری در کشور تروج گردد تا ازامراض گونا گون جلوگیری به‬
‫عمل آید‪.‬‬
‫ی تاؾاؼ٘ای ظاضًی ‪ٚ‬ضاؼجی ظؼ ٔظؽگؽفرٗ ن‪ٛ‬ظ‪.‬‬ ‫‪ .۴.‬تؽای ِسً‪ٛ‬الخ پٕثٗ تا ظ‬
‫ماخذ‬
‫‪ .۱‬کهد پٕثٗ ٔ‪ٛ‬نرٗ ضیؽ دمحم ‪ ٚ‬ؼزّد قپیڅٍیظؼ ‪ٚ‬یثكایع ذ‪ ٌٛٛ‬افغاْ‬
‫‪https://www.tolafghan.com/articles/4457‬‬

‫‪ .۲‬پالْ أکهاف الرًاظي ‪ ٚ‬اخرّاػي قاي ‪ ، ۱۳۶۷‬کاتً ‪ ۱۳۶۷‬ل‬

‫‪ٌ -۳‬كید ذ‪ٌٛ‬یعاخ پٕثٗ ظؼ افغأكراْ ٔ‪ٛ‬نرٗ ‪ٚ‬یثكایع ِ‪ٔٛ‬عی أعکف‬
‫‪https://www.indexmundi.com/agriculture/?country=af&commodity=cotton&gr‬‬
‫‪aph=production‬‬
‫‪ .۴‬قرأگؿی‪ ،‬ػثعإٌةی‪ٔ ،‬ثاذاخ يٕؼدی‪ ،‬قاي ‪ ،۱۳۸۲‬و ‪۱–۱۲‬‬
‫‪ -۵‬کهد پٕثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ٚ ٚ‬ؼایری ٘ای پٕثٗ ٔ‪ٛ‬نرٗ کاؼکٕاْ ‪ٚ‬ؾاؼخ ؾؼاػد ‪ِ ٚ‬اٌعاؼی ظؼ ‪ٚ‬یثكایع‬
‫فیف ت‪ٛ‬ک قاي ٔهؽ ‪ ۴‬اکرثؽ ‪۲۰۱۸‬‬
‫‪/https://www.facebook.com/youths.agri/posts/1978076935546631‬‬
‫‪ٔ -۶‬ثاؼ‪ ،‬دمحم اَ یْ ‪ٚ‬ؾاؼخ ؾؼاػد ‪ِٛ ٚ‬اظ ػایی‪ ،‬آِؽیخ ظیپاؼذّٕد ايالذ ٍٗ خاخ‪ ،‬قاي ‪،۱۳۸۴‬‬
‫و‪۲۵‬‬
‫‪ .۷‬اَ یؼی‪ٛٔ ،‬ؼ دمحم‪ ،‬کؽٔٗ ِدٍٗ‪ ،‬نّاؼٖ ‪ ،۱۵‬قاي ‪ ،۱۳۵۶‬و ‪.۲۳‬‬
‫‪ ۸‬ذاؼیطچٗ اٌیاف پٕثٗ ٔ‪ٛ‬نرٗ ‪ٚ‬تگاٖ ک‪ ٓٙ‬قاي ‪۱۳۹۰‬‬
‫‪https://www.kohanjournal.com/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8‬‬
‫‪%AE%DA%86%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7%D9%81-‬‬
‫‪/%D9%BE%D9%86%D8%A8%D9%87‬‬
‫‪ .۹‬اتٓ ز‪ٛ‬لً ‪ ،‬کراب ي‪ٛ‬ؼج االؼٌ ‪ ،‬چاپ کؽاِؽـ ‪ٌ ،‬یعْ ‪۱۹۶۷‬‬
‫‪ .۱۰‬دمحمتٓ دمحم اظؼیكي ‪ ،‬کراب ٔؿ٘ح اٌّهراق في اضرؽاق اال´فاق ‪ ،‬لا٘ؽٖ ‪ ،‬تي ذا‪.‬‬
‫‪ .۱۲‬پاَ یؼی‪ ،‬دمحم قصی‪ٌ ،‬کچؽ ٔ‪ٛ‬خ ُِّ‪ٔ ْٛ‬ثاذاخ يٕؼدی‪ ،‬قاي ‪ ،۱۳۸۵‬و‪۱–۲‬‬
‫‪.۱۳‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ ‪ ،‬کاتً ?قاي ‪ ۱۳۳۴‬ل‬
‫‪ .۱۴‬ػثعاٌٍّک تٓ دمحم ثؼاٌثي ‪ٌ ،‬طائف اٌّؼاؼف ‪ ،‬ذؽخّح ػٍي اکثؽ ن‪ٙ‬اتي ضؽاقأي ‪ِ ،‬ه‪ٙ‬ع ‪۱۳۶۸‬‬
‫ل‬
‫‪ .۱۵‬زع‪ٚ‬ظاٌؼاٌُ ِٓ اٌّهؽق اٌي اٌّغؽب ‪ ،‬چاپ ِٕ‪ٛ‬چ‪ٙ‬ؽ قر‪ٛ‬ظٖ ‪ ،‬ذ‪ٙ‬ؽاْ ‪ ۱۳۴۰‬ل‬
‫‪ .۱۶‬زكٓ ضاْ ‪“ ،‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ “‪ِ ،‬دٍح الرًاظ (کاتً )‪ ،‬ل ‪ ۱۳۱۹( ۲۱۷‬ل )‪ ،‬و ‪۲۳‬ـ‪۳۵‬؛‬
‫ع ‪.‬ؼ‪.‬قعیع‪،‬‬
‫‪ .۱۷‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ “‪ ،‬خغؽافیا (کاتً )‪ ۱۳۴۳( ۲/۱ ،‬ل )‪ ،‬و ‪۱‬ـ‪۲۲‬؛‬
‫‪ .۱۸‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ»‪ِ ،‬دٍح الرًاظ (کاتً)‪ ،‬ل ‪ 1319( 217‬ل)‪ ،‬و ‪23‬ـ‪35‬؛ ع‪.‬ؼ‪.‬قعیع‬
‫‪« .۱۹‬پّثٗ ظؼ افغأكراْ»‪ ،‬خغؽافیا (کاتً)‪ 1343( 1/2 ،‬ل)‪ ،‬و ‪1‬ـ‪22‬‬
‫‪ .۲۰‬اؾظیاظ کهد پٕثٗ ظؼ قاي ‪ٛٔ ۲۰۲۱‬نرٗ ایکكیٓ ظؼ ‪ٚ‬یثكایع آقیا پكفیک ِ‪ٛ‬ؼش ‪ ۲‬فؽیثؽ‪ٚ‬ؼی‬
‫‪۲۰۲۰‬‬
‫‪http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/02/c_138673868.htm‬‬
‫‪ِ .۲۱‬ؽ‪ٚ‬ؼی تر‪ٌٛ‬یع پٕثٗ ظؼ تٍص ٔ‪ٛ‬نرٗ ‪ٚ‬یثكایع ِؿاؼخ ؾؼاػد ِ‪ٛ‬ؼٖ ‪۱۳۰۰.۱۱.۰۴‬‬
‫‪https://www.mail.gov.af/dr/node/4836‬‬
‫‪ .۲۲‬خ‪ٌ.‬یعاخ پٕثٗ که‪ٛ‬ؼ تٗ ‪ ۷۴۰۰۰‬ؼقیع‪ٚ .‬یثكایع کاتً خعیع ِ‪ٛ‬ؼٖ ‪ ۱۴‬اپؽیً ‪۲۰۲۱‬‬
‫‪ .۲۳‬خ‪ٛ‬اظی‪ ،‬ظا٘ؽ‪ ،‬کؽٔٗ ِدٍٗ‪ ،‬نّاؼٖ ‪ ۲‬قاي ‪ ،۱۳۶۶‬و ‪.۶‬‬
‫ی‪ ،‬زفیب هللا‪ِ ،IFDC،‬دٍٗ ػٍُ ی‪ ،‬نّاؼٖ ‪ ،۱۲‬قاي ‪ ،۱۳۸۱‬و ‪.۱۵‬‬ ‫‪ .۲۴‬نؽیف‬
‫“‬‫‪Afghan Textile. Half-a-Century Expansion,” Afghanistan To-Day 9, 1987, p.‬‬
‫‪11.‬‬

‫‪J. E. T. Aitchison, Notes on the Products of Western Afghanistan and of North-‬‬

‫‪Eastern Persia, Edinburgh, 1890.‬‬

‫‪M. Ali, Commercial Afghanistan, Delhi, 1946.‬‬

‫‪G. Allanson, The Place of Cotton and Beet Sugar in the Afghan Economy,‬‬
‫‪Kabul, 1967 (roneo).‬‬
F. R. Allchin, “Early Cultivated Plants in India and Pakistan,” in P. J. Ucko and
G. W. Dimbleby, eds., The Domestication and Exploitation of Plants and Ani-
mals, London, 1969, pp. 323-29; repr. in G. L. Possehl, ed., Ancient Cities of
the Indus, New Delhi, 1979, pp. 249-52.

Ḥ. Amīn, Naẓar-ī ba tejārat-e ḵārejī-e Afḡānestān, Joḡrāfīā 9/2, Kabul, 1350

Š./1971.

Idem, Naẓar-ī ba joḡrāfīā-ye zerāʿatī-e Afḡānestān, Kabul, 1352 Š./1974.

Idem, Joḡrāfīā-ye ṣaṇʿatī-e Afḡānestān, Kabul, 1360 Š./1981.