You are on page 1of 26

Chương 3:

TÍCH PHÂN ĐƯỜNG

Phần 1: TÍCH PHÂN ĐƯỜNG LOẠI 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
NỘI DUNG

1.Tham số hóa đường cong


2.Định nghĩa tích phân đường loại 1
3.Tính chất tích phân đường loại 1
4.Cách tính tích phân đường loại 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
THAM SỐ HÓA ĐƯỜNG CONG PHẲNG

Tổng quát: (C) viết dạng tham số:


x = x(t), y = y(t)
VD: 1/ Đoạn thẳng nối A(a1,a2) và B(b1,b2)
x a1 t ( b1 a1 )
,0 t 1
y a2 t (b2 a2 )

x t
2/ Đường cong y = f(x):
y f (t )

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
THAM SỐ HÓA ĐƯỜNG CONG PHẲNG

3/ Đường tròn: (x – a)2 + (y – b)2 = R2


x a R cos t
,0 t 2
y b R s in t

2 2
x y
4/ Ellipse: 1
2 2
a b

x a cos t
,0 t 2
y b s in t
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
THAM SỐ HÓA ĐƯỜNG CONG PHẲNG

5/ Đường cong trong tọa độ cực: r = r( )


x r( ) cos

y r( ) s in

VD: đường tròn : r = 2sin có dạng tham


số
x 2 s in cos
,0
2
y 2 s in

Lưu ý: hướng ngược chiều Kim đồng hồ là


tham số tăng
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
THAM SỐ HÓA ĐC TRONG KHÔNG GIAN

B1: Chiếu đường cong lên mặt phẳng thích


hợp
B2: Tham số hóa cho đường cong hình
chiếu (trong mặt phẳng)
B3: Tham số hóa cho biến còn lại

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Ví dụ
1/ Tham số hóa cho giao tuyến của mặt
trụ x2 + y2 = 4 và mặt phẳng z = 3

Hình chiếu gtuyến lên mp Oxy là đtròn:


x 2 + y2 = 4
Vậy dạng tham số là:

x 2 cos t , y 2 s in t , z 3

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2/ Tham số hóa cho giao tuyến của mặt
cầu x2 + y2 + z2 = 6z và mặt phẳng z = 3 – x

Hình chiếu gtuyến của 2 mặt lên mp Oxy là :


x2 + y2 + (3 – x)2 = 6(3 – x) 2x2 + y2 =9

3 3
x cos t , y 3 s in t , z 3 cos t
2 2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ĐỊNH NGHĨA TÍCH PHÂN ĐƯỜNG 1

Cho AB là đường cong hữu hạn trong mặt


phẳng Oxy, f(x,y) xác định trên đường cong.
B
Phân hoạch cung AB thành
những cung Ck, trên mỗi cung
A Ck lấy Mk, lk là độ dài cung Ck,
tính tổng tích phân
n
Sn f (M k
) lk
CuuDuongThanCong.com
k 1 https://fb.com/tailieudientucntt
n
Sn f (M k
) lk
k 1

f ( x , y )d l li m S n : tp đường loại 1 của f


n
AB trên AB

Trong R3, tp đường loại 1 cũng định nghĩa


tương tự.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
TÍNH CHẤT TP ĐƯỜNG LOẠI 1

1/ Tp đường loại 1 không phụ thuộc chiều


đường đi
2 /L 1d l = độ dài cung AB
AB
3/ c .f d l c fd l
AB AB

(f g )d l fd l gdl
AB AB AB

5 /C C1 C2 fd l fd l fd l
C C1 C2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CÁCH TÍNH TP ĐƯỜNG LOẠI 1

TH1: (C) viết dạng tham số:


x = x(t), y = y(t), t1 t t2
t2
2 2
f ( x , y )d l f ( x (t ), y (t )) x (t ) y (t ) dt
C t1

TH2: (C) viết dạng y = y(x), a x b


b
2
f ( x , y )d l f ( x , y ( x )) 1 y (x ) dx
C CuuDuongThanCong.com
a https://fb.com/tailieudientucntt
CÁCH TÍNH TP ĐƯỜNG LOẠI 1

TH3: (C) viết dạng r = r( ),

2 2
f ( x , y )d l f (r co s , r s in ) r r d
C

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
(C) là đường cong trong không gian
(C) viết dạng tham số:
x = x(t), y = y(t), z = z(t), t1 t t2

t2
2 2 2
f ( x , y , z )d l f ( x ( t ), y ( t ), z ( t )) x (t ) y (t ) z (t ) d t
C t1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Lưu ý: nếu C = C1 C2 (trong R2 )đối xứng
qua Oy
• f lẻ theo x: f ( x , y )d l 0
C

• f chẵn theo x: f ( x , y )d l 2 f ( x , y )d l
C C1
* Trên R3, xét tính đối xứng qua các mặt
tọa độ.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Ví dụ

1/ Tính I (x y )d l C là biên tam


C
giác OAB, với O(0, 0), A(1, 1), B(2, 0)

A
1

O B
1 2
I (x y )d l (x y )d l (x y )d l
OCuuDuongThanCong.com
A AB OB
https://fb.com/tailieudientucntt
A OA: y = x, 0 x 1
1
2
1 y 1 1 2
O B
1 2
1

(x y )d l (x x) 2d x
OA 0

AB: y = 2 – x , 1 x 2 1 y
2
1 1 2
2

(x y )d l (x 2 x) 2d x
AB CuuDuongThanCong.com
1 https://fb.com/tailieudientucntt
2
OB: y = 0 , 0 x 2 1 y 1 0 1

(x y )d l (x 0 ) .1 d x
OB 0

7
I 2 2
3

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2/ Tính I xydl với C : x2 + y2 = 2x, y 0
C

Hai cách tham số hóa cho C:


C1: (x – 1)2 + y2 = 1, y 0

1 2 x 1 cos t , y s in t

0 t

2 2
I (1 c o s t ) s in t s in t cos td t
0

(s in t s in t c o s t )d t 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
C2: x= rcos , y= rsin
x2+y2 =2x r = 2cos , cos 0
y r sin 0
2
x 2 cos s in ,y 2 s in
C viết lại:
0 /2
2
2 2 2
I 2 cos 2 cos s in r r d
0
2
3 2 2
4 cos s in 4 cos 4 s in d
0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
3/ Tính I 2x
2 2
z dl , C là giao tuyến của
C
mặt cầu x2 + y2 + z2 = 1 và mp y = x
Hình chiếu của C lên mp Oxz là ellipse:
2x2 + z2 =1
C có dạng tham số là:
1 1
x cos t , z s in t , y x cos t
2 2
0 t 2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1
x cos t , z s in t ,
2
1
y x cos t
2
0 t 2

2 2 2 1 2 1 2 2
x (t ) y (t ) z (t ) s in t s in t cos t 1
2 2
2
2 2
I 2x z dl 1 .1 d t 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
C 0
4/ Tính I xzd l với C là phần giao tuyến của
C

mặt cầu x2 + y2 + z2 = 2 và mặt nón z2 = x2 + y2,


x, z 0.

Tham số hóa của C:


2 2 x cos t , y s in t , z 1
z 1, x y 1

x,z 0 t
2 2 2
2
2 2
I x zd l c o s t .1 s i n t cos t 0d t
C 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
với C là phần giao tuyến của
2
5/ Tính I x dl
C

mặt cầu x2 + y2 + z2 = 4 và mp x + y + z = 0

Việc tham số hóa cho C rất phức tạp.

Nhận xét: vai trò của x, y, z như nhau trên


đường cong C.

2 2 2 1 2 2 2
I x dl y dl z dl x y z dl
3
C C C C
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2 2 2
x y z dl 4dl 4L
C C

với L là độ dài cung C.

Vì mp đi qua tâm của mặt cầu, nên C là


đường tròn có bán kính là bán kính mặt cầu.

Vậy: L 2 2 4 I
16
3

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like