Giai Tich 2 - Tich Phan Duong Loai 2

TÍCH PHÂN ĐƯỜNG LOẠI 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
NỘI DUNG
1.Định nghĩa tp đường loại 2

2.Tính chất tp đường loại 2
3.Cách tính tp đường loại 2
4.Định lý Green
5.Tích phân không phụ thuộc đường đi.
ĐỊNH NGHĨA
Trong mp Oxy, cho cung AB và 2 hàm số P(x,y),

Q(x,y) xác định trên AB.
Phân hoạch AB bởi các điểm {A0, A2, .., An}, với
A0 = A, An = B. Giả sử Ak = (xk, yk), k = 0,…,n.
Gọi xk = xk+1 – xk , yk = yk+1 – yk, k = 0,…, n-1.
Trên cung AkAk+1, lấy điểm Mk, xét tổng tp
B An
M k Ak
yk 1
Ak
A A0
xk
n 1
Sn P (M k
) xk Q (M k
) yk
k
CuuDuongThanCong.com
0 https://fb.com/tailieudientucntt
n 1
Sn P (M k
) xk Q (M k
) yk
k 0
P ( x , y )d x Q ( x , y )d y li m S n
n
AB
là tp đường loại 2 của P, Q trên AB
Quy ước:
 Pdx Q dy
C
chỉ tích phân trên chu tuyến (đường cong kín) C

TÍNH CHẤT TP ĐƯỜNG LOẠI 2
1.Tp đường loại 2 phụ thuộc vào chiều

đường đi
B A Đổi chiều
đường đi thì tp
Pdx Q dy Pdx Q dy
đổi dấu.
A B
2.Nếu C = C1 C2
Pdx Q dy Pdx Q dy Pdx Q dy

C C1 C2
CÁCH TÍNH TP ĐƯỜNG LOẠI 2
Khi tham số hóa đường cong, lưu ý về

chiều đường đi.
TH1: (C) viết dạng tham số x = x(t), y = y(t),
t1 :điểm đầu, t2: điểm cuối
P ( x , y )d x Q ( x , y )d y
C
t2
P ( x (t ), y (t )) x (t ) Q ( x (t ), y (t )) y (t ) d t
t1 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
TH2: (C) viết dạng y = y(x),
x = a : điểm đầu, x = b : điểm cuối
P ( x , y )d x Q ( x , y )d y
C
b
P ( x , y ( x )) Q ( x , y ( x )) y ( x ) d x
a
TH3: (C) viết dạng x = x(y),

y = c : điểm đầu, y = d : điểm cuối
d
P ( x , y )d x Q ( x , y )d y P ( x ( y ), y ) x ( y ) Q ( x ( y ), y ) d y
C CuuDuongThanCong.com c https://fb.com/tailieudientucntt
Nhắc lại
Khi tham số hóa cho cung tròn, elippse,

ngược chiều kim đồng hồ là tham số
tăng dần, cùng chiều kim đồng hồ là
tham số giảm dần.
Cách tính Tp đường loại 2 trong không gian
I P ( x , y , z )d x Q ( x , y , z )d y R ( x , y , z )d z
C
Cách tính: (C) x = x(t), y = y(t), z = z(t),

t1 :điểm đầu, t2: điểm cuối
Pdx Q dy Rdz
C
t2
P ( x ( t ), y ( t ), z ( t )) x ( t ) Q ( , , ) y (t ) R ( , , ) z (t ) d t
t1 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
VÍ DỤ
2
1/ Tính: I x dx xydy
C
C là đoạn nối từ A(0,0) đến B(1,1) theo các
đường cong sau đây:
a.Đoạn thẳng AB
b.Parabol: x = y2
c.Đường tròn: x2+y2 = 2y, lấy ngược
chiều KĐH
2
I x dx xydy A(0, 0), B(1, 1)
C
a/ Đoạn thẳng AB: y = x, x : 0 1

1
2
1 I x x .x .y ( x ) d x
0
1
2 2 2
(x x )d x
1
3
0
b/ Parabol: x = y2 , y : 0 1
1 1
2 2 2 5 3 7
I ( y ) .2 y y .y dy (2 y y )d y
12
0 CuuDuongThanCong.com
0 https://fb.com/tailieudientucntt
c/ x2+y2 = 2y x2+(y – 1)2 = 1,
lấy ngược chiều KĐH
x = cost, y = 1+sint,
A(0,0) t
2
B(1,1) t=0
0
2
I [c o s t ( s in t ) c o s t (1 s i n t ) c o s t ]d t
4
2
2/ Tính: I 2ydx xdy
C
với C là cung ellipse x2 + 3y2 = 3 đi từ (0, 1)
đến giao điểm đầu tiên của ellipse với
đường thẳng y = x, lấy theo chiều KĐH.
x 3 cos t , y s in t
1
(x,y ) ( 0 ,1) t / 2
3
Tại giao điểm với đt y = x:
3 cos t s in t t
CuuDuongThanCong.com
3
https://fb.com/tailieudientucntt
x 3 cos t , y s in t
I 2ydx xdy
C
2 s in t ( 3 s in t ) 3 co s t.co s t d t
2
3/ Tính: I 2ydx zd y 3ydz
C
với C là gt của mặt cầu x2 + y2 + z2 = 6z và
mp z = 3 - x lấy ngược chiều KĐH nhìn từ
phía dương trục Oz
3
2x2 + y2 =9 x cos t ,
2
y 3 s in t ,
3
z 3 cos t
2
CuuDuongThanCong.com t:0 2
I 2ydx zd y 3ydz
C
3 3
x cos t , y 3 s in t , z 3 cos t
2 2
2 y (t ) x (t ) z (t ) y (t ) 3 y (t ) z (t )
3 3
6 s in t ( s in t ) (3 c o s t )(3 c o s t )
2 2
3
9 s in t s in t 9 cos t
2
CÔNG THỨC GREEN
Định nghĩa: Nếu chu tuyến C(đường cong kín)
là biên của miền D R2, chiều dương của C là
chiều mà đi trên đó, miền D nằm về bên trái.
C1
C
D C2
D
Định nghĩa: Miền đơn liên là miền mà mọi
chu tuyến trong miền này có thể co về 1
điểm trong miền( không chứa lỗ thủng).
Định lý
D là miền đóng và bị chận trong R2, C là biên

định hướng dương của D. Giả sử P, Q và các
đạo hàm riêng liên tục trên D. Khi đó
Q P
 Pdx Q dy
x y
dxdy
C D
(Công thức Green)
Lưu ý: C có thể gồm nhiều chu tuyến giới

hạn miền D.
VÍ DỤ
1/ Tính: I
2
x ydx
2
xy dy trong đó C là đtròn
C
x2 + y2 = 1, lấy ngược chiều KĐH.
Gọi D là hình tròn x2 + y2 1,
khi đó C là biên định hướng
dương của D.
Áp dụng công thức Green:
2 2 Q P
I x ydx xy dy dxdy
x y
C D
2 2
( y x )d x d y
D:
2 2
x y 1
2 1
3
d r dr
2
0 0
2/ Tính: I (x 2 y )d x (3 x y )d y
C
C = {(x, y)/ |x| + |y| = 1} , lấy theo chiều KĐH.
Gọi D là hình vuông |x|+|y| 1.
Khi đó C là biên định hướng âm

của D.
Áp dụng công thức Green :

Q P
I (x 2 y )d x (3 x y )d y dxdy
x y
C CuuDuongThanCong.com Dhttps://fb.com/tailieudientucntt
I (x 2 y )d x (3 x y )d y
C
Q P
dxdy
x y
D
(3 2 )d x d y 5S (D ) 10
D
3/ Tính:
3
2 x 2
I (x y c o s x y )d x ( xy x x c o s x y )d y
C
3
C là nửa dưới đt x2 + y2 = 2x, ngược chiều KĐH
• Nếu tham số hóa để tính I khó
C1 2
• C không kín nên không thể
áp dụng ct Green.
-1
Gọi C1 là đoạn thẳng y = 0, x: 2 0
D là nửa dưới hình tròn x2 + y2 2x
C1
Khi đó C C1 là biên định
2
hướng dương của D.
D
-1 Áp dụng ct Green:
3
2 x 2
(x y co s x y )d x ( xy x x co s x y )d y
3
C C1
Q P 2 2
dxdy (x y 1) d x d y
x y
D D
0 2 cos
2
d (r 1) r d r
4
2CuuDuongThanCong.com0 https://fb.com/tailieudientucntt
Pdx Q dy Pdx Q dy Pdx Q dy
4
C C1 C C1
I Pdx Q dy Pdx Q dy
4
C C1
2
P x y cos xy
3
C1 : y = 0, x: 2 0
x 2
Q xy x x cos xy
3
0
2 8
I x dx
4 4 3
2
y x
4/ Cho P ,Q , kiểm tra:P y Qx
2 2 2 2
x y x y
Tính : I Pdx Q dy trong các TH sau:

C
a)C là đtr x2 + y2 = R2, R > 0 tùy ý.

b)C là đtr (x – 3)2 + (y – 1)2 = 2.
c)C ={(x,y)/ max {|x|, |y|} =1}
d)C là đường cong bao quanh gốc tọa độ nối
từ điểm (1, 0) đến ( , 0).
Các đường cong đều lấy ngược chiều KĐH.
y x
P ,Q ,
2 2 2 2
x y x y
2 2 2 2 2
x y 2x y x
Qx Py
2 2 2 2 2 2
(x y ) (x y )
a)C là đtr x2 + y2 = R2, R > 0 tùy ý.
Vì P, Q và các đạo hàm riêng

không xác định tại (0, 0) nên
không thể áp dụng công thức
Green trên hình tròn x2 + y2 R2 .
y x
Tham số hóa C: P
2 2
,Q
2 2
,
x y x y
x R cos t , y R s in t
t :0 2
I Pdx Q dy
C
2
R s in t ( R s in t ) R co s t (R co s t )
dt
2
R
0
2
Nhận xét: trên đường tròn C, do x2 + y2 = R2,
thay vào tp ta có
ydx xdy
I Pdx Q dy
2
R
C C
y x
Lúc này : P 2
,Q
2
, xác định tại (0, 0).
R R
Áp dụng ct Green được
ydx xdy 1 1
I dxdy 2
2 2 2
R 2 2 2
R R
C x y R
b)C là đtr (x – 3)2 + (y – 1)2 = 4.
Áp dụng ct Green trên

1
hình tròn biên C
3
I Pdx Q dy Qx Py d x d y
2 2
C (x 3) (y 1) 4
0
y x
c)C ={(x,y)/ max { |x|, |y|} = 1} P
2 2
,Q
2 2
,
x y x y
Không thể áp dụng ct Green

trên miền hình vuông (P, Q
không xác định tại (0,0).
Dùng 1 đường tròn C’ đủ nhỏ bao gốc O

(hoặc 1 đtròn đủ lớn bao cả đường cong C).
Áp dụng ct Green trên hình vành khăn (HVK)
giới hạn bởi C và C’( hình vành khăn sẽ
không chứa (0,0)).
C :x
2
y
2
R
2
lấy cùng chiều KĐH
I Pdx Q dy
C C
Q x
Py d x d y 0
HVK
Pdx Q dy Pdx Q dy 2 (theo câu a)

C C
Nhận xét: khi tính tp trong câu c) theo cách
này, không sử dụng tham số hóa của đc (C),
Nếu C là đường cong tùy ý bao gốc O?

d)C là đường cong bao quanh gốc O nối từ
(1,0) đến ( ,0)
Nối vào C bởi C’ với
1 C’: y = 0, x : 1
Khi đó C C’ là đường cong kín bao gốc O,

áp dụng kết quả câu c).
TÍCH PHÂN KHÔNG PHỤ THUỘC ĐƯỜNG ĐI
D là miền mở đơn liên. P, Q và các đạo hàm riêng

liên tục trên D. Các điều sau tương đương:
P Q
1/
y x
B
2 / Pdx Q dy không phụ thuộc đường nối A, B

A
3 / Pdx Q dy với mọi chu tuyến trong D

C
4/ Tồn tại hàm U(x, y) thỏa: dU Pdx Q dy
(Biểu thức dưới dấu tp là vp toàn phần của U)

Áp dụng
1. Thông thường ta sẽ kiểm tra điều kiện 1
hoặc 4 (nếu hàm U có thể đoán nhanh).
2. Nếu 1 hoặc 4 thỏa, có 2 cách tính tp từ A
đến B
C1: Đổi đường lấy tp thông thường đi theo
các đoạn thẳng // với các trục tọa độ
B
Lưu ý miền D
A
Áp dụng
C2: với hàm U trong đk 4

B
Pdx Q dy U (B ) U (A )
A
C1: Tìm U từ hệ :U’x = P, U’y = Q

Cách tìm U:
C2: chọn (x0, y0) tùy ý trong D
x y
U (x,y ) P (t , y 0 )d t Q ( x , t )d t
x0 x y0 y
hay U (x,y ) P (t , y )d t Q ( x 0 , t )d t
CuuDuongThanCong.com x0 y0
VÍ DỤ
1/ Tính : I ydx xdy

C
C: đoạn thẳng nối 2 điểm (1, -1), (2,1).
P’y = Q’x trên R2 nên tp không phụ thuộc
đường đi. ( 2 , 1) ( 2 ,1 )
I ydx xdy ydx xdy

(1 , 1 ) ( 2 , 1)
1
2 1
1 2
1d x 2dy 3
-1 CuuDuongThanCong.com 1 1
Cách khác: nhận thấy hàm U(x, y) = xy
thỏa
dU = ydx + xdy trên R2 nên
I = U(2, 1) – U(1, -1) = 2 + 1 = 3
( 0 ,2 )
2/ Tính : (x 2 y )d x ydy
I
2
(x y)
( 2 , 1)
Theo đường không cắt đường thẳng x + y = 0
P’y = Q’x, (x,y): x + y 0

2 2 0
ydy (x 4 )d x
I
2 2
(2 y) (x 2)
2 1 2
-1 ln 2 2
x + y =0
Hoặc(tính U): chọn (x0, y0) = (1, 0)
x y
(t 0 )d t td t
U (x,y )
2 2
(t 0) (x t)
1 0
x
ln | x y | 1
x y
3/ Tìm các hằng số a, b sao cho tp
B
2 2
(a x y 3 y )d x [(b 2)x y (a b ) x ]d y
A
không phụ thuộc đường đi. Sau đó, với a,
b vừa tìm được, tính tp với A(-1, 2), B(0,3).
1 5 1 2 2
Py Qx a ,b U (x,y ) x y 3xy
2 2 4
B
Pdx Q dy U (B ) U (A ) 5
A
4/ Tìm hàm số h(y) thỏa h(1) = 1 sao cho tp
B
2
(2 xy 3)h ( y )d y y h ( y )d x
A
không phụ thuộc đường đi. Sau đó, với h

vừa tìm được, tính tp với A(-1,1), B(1,1)
theo đường tròn x2 + y2 = 2y, lấy cùng
chiều KĐH.
B
2
I (2 xy 3)h ( y )d y y h ( y )d x
A
1
Py Qx h (y )
4
y
(1 ,1 ) dx 2x 3
I
2 3 4
dy theo nửa trên đường
( 1 ,1 ) y y y
tròn
Đổi đường lấy tp: chọn đường thẳng nối A, B.

1 dx
I 2
2
1
1 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

Giai Tich 2 - Tich Phan Duong Loai 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai Tich 2 - Tich Phan Duong Loai 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÍCH PHÂN ĐƯỜNG LOẠI 2

1.Định nghĩa tp đường loại 2

Trong mp Oxy, cho cung AB và 2 hàm số P(x,y),

là tp đường loại 2 của P, Q trên AB

chỉ tích phân trên chu tuyến (đường cong kín) C

1.Tp đường loại 2 phụ thuộc vào chiều

Pdx Q dy Pdx Q dy Pdx Q dy

Khi tham số hóa đường cong, lưu ý về

TH3: (C) viết dạng x = x(y),

Khi tham số hóa cho cung tròn, elippse,

Cách tính: (C) x = x(t), y = y(t), z = z(t),

a/ Đoạn thẳng AB: y = x, x : 0 1

D là miền đóng và bị chận trong R2, C là biên

(Công thức Green)

Lưu ý: C có thể gồm nhiều chu tuyến giới

Áp dụng công thức Green:

Gọi D là hình vuông |x|+|y| 1.

Khi đó C là biên định hướng âm

Áp dụng công thức Green :

Tính : I Pdx Q dy trong các TH sau:

a)C là đtr x2 + y2 = R2, R > 0 tùy ý.

a)C là đtr x2 + y2 = R2, R > 0 tùy ý.

Vì P, Q và các đạo hàm riêng

Áp dụng ct Green được

Áp dụng ct Green trên

Không thể áp dụng ct Green

Dùng 1 đường tròn C’ đủ nhỏ bao gốc O

Pdx Q dy Pdx Q dy 2 (theo câu a)

Nếu C là đường cong tùy ý bao gốc O?

Khi đó C C’ là đường cong kín bao gốc O,

D là miền mở đơn liên. P, Q và các đạo hàm riêng

2 / Pdx Q dy không phụ thuộc đường nối A, B

3 / Pdx Q dy với mọi chu tuyến trong D

4/ Tồn tại hàm U(x, y) thỏa: dU Pdx Q dy

(Biểu thức dưới dấu tp là vp toàn phần của U)

C2: với hàm U trong đk 4

C1: Tìm U từ hệ :U’x = P, U’y = Q

1/ Tính : I ydx xdy

I ydx xdy ydx xdy

I = U(2, 1) – U(1, -1) = 2 + 1 = 3

Theo đường không cắt đường thẳng x + y = 0

P’y = Q’x, (x,y): x + y 0

không phụ thuộc đường đi. Sau đó, với h

Đổi đường lấy tp: chọn đường thẳng nối A, B.

You might also like