GENEZA POWSTANIA LISTOPADOWEGO

KALISZANIE-liberalna opozycja parlamentarna, przywódcami byli WINCENTY I

BONAWENTURA NIEMOJOWSCY.
Chcieli:
-monarchę konstytucyjna
-wolność słowa i wyznania
-swobodę działaności gospodarczej oraz jej unowocześnienie

WOLNOMULARSTWO NARODOWE (1819)-Walerian Łukasiński

Umocnienie więzi narodowych we wszystkich 3 zaborach

TAJNE TOWARZYSTWO PATRIOTYCZNE(1821)

W skład jej wchodzili wojskowi, urzędnicy i ziemianie.Pracami Towarzystwa
kierował Komitet Centralny.
Planem była Polska w granicach przedrozbiorowych.
Waleriana aresztowano a na jego miejsce wszedł Seweryn Krzyżanowski.

Od 1827 działał SĄD SEJMOWY jego funkcje pełnił senat pod prezesurą Piotra
Bielińskiego.

1829 Mikołaj I koronuje się na Króla Polski w Warszawie.

WYBUCH POWSTANIA LISTOPADOWEGO

Wpływ na wybuch miały ruchy rewolucyjne we Francji i Belgii.
20 LISTOPADA 1830r. ogłoszono stan gotowości bojowej.armii rosyjskiej i
polskiej.
PIOTR WYSOCKI I JÓZEF ZALIWSKI przywódcami powstania.
29 LISTOPADA godz.19;00 nastąpił atak na Belweder.
O przebiegu nocy listopadowej zadecydował warszawski lud, dzięki nim
zdobyto Arsenał i broń.

RADA ADMINISTRACYJNA (A.J.Czartoryski,Franciszek Ksawery Druki-

Lubecki,Julian Ursyn,Józef Chłopicki i Joachim Lelewel)
Dążyli oni do ugody z Carem.
1 GRUDNIA powołano Towarzystwo Patriotyczne ,którym kierował Maurycy
Mochnacki.
Celem było niedopuszczenie do stłumienia powstania.
3 GRUDNIA Rada Administracyjna przekształciła się w Rząd Tymczasowy pod
kierownictwem A.J.Czartoryskiego
5 GRUDNIA 1830r. Józef Chłopicki ogłosił się dyktatorem.
10 Grudnia wysłano petycje do Cara
-PRZESTRZEGANIA KONSTYTUCJI
-PRZYLACZENIA ZIEM ZABRANYCH
-WOJSKO ROSYJSKIE OUT!
17 GRUDNIA chęć kapitulacji Polaków przez Mikołaja I
25 STYCZNIA 1831r. Sejm uchwalił detronizację Cara= Rozpoczęcie wojny
POLSKO-ROSYJSKIEJ
Armia rosyjska była dowodzona przez Iwana Dybicza,Wodzem naczelnym wojsk
Polskich został Michał Radziwiłł ,faktycznym dowódca jednak był
gen.Chłopicki.
25 LUTEGO-BITWA POD GROCHOWEM (nierozstrzygnięta)
!!!Nowy wódz Polski gen.Jan Skrzynecki!!
Bitwa pod Wawrem (wygrana),Bitwa pod Dębem Wielkim(wygrana),Bitwa pod
Iganiami(wygrana)
Powstanie na Wołyniu upadło
26 STYCZNIA-Bitwa pod Ostrołęka (klęska)
UPADEK POWSTANIA
Iwan Paszkiewicz- nowy dowódca wojsk rosyjskich po Iwana Dybicza
W tym czasie na wodza naczelnego armii polskiej wybrano Henryka
Dębińskiego
15 SIERPNIA -Rozruchy w stolicy, rząd Narodowy podał się do dymisji, gen. Jan
Krukowiecki został gubernatorem Warszawy
6 WRZEŚNIA 1831r.-Rosjanie rozpoczęli atak na Polską stolice
Obrona Woli-Józef Sowiński
8 WRZEŚNIA-Kapitulacja Warszawy
9 PAŹDZIERNIKA-Kapitulacja Modlina
21 PAŹDZIERNIKA- Kapitulacja Zamość

ZIEMIE POLSKIE PO POWSTANIU LISTOPADOWYM

1832- Namiestnikiem Warszawy został Iwan Paskiewicz, rok później
wprowadzono STAN WOJENNY (1833)
Okres rządów Iwana Paskiewicza nazywany jest ,nocą paskiewiczowską’
Konstytucja z 1815 została zastąpiona Statutem Organicznym
-Włączona KP do Rosji
-Zlikwidowano polską armie (żołnierzy rekrutowano do armii rosyjskiej)
-cenzura prewencyjną
-wolność wyznania oraz wolność osobistą
-utrzymano:Bank Polski, Skarb Polski, Towarzystwo Kredytowo-Ziemskie, Urzd
namiestnika,,Radę Stanu, Radę Administracyjna)
Zaczęła się najwieksza fala rusyfikacji, zabraniano działania UW, Instytutu
Politycznego, obowiązywał rosyjski system monetarny,)
POLACY:
Musieli zapłacić 22 mln rubli,pokryc koszty Cytadeli Aleksandrowskiej

ODWILŻ POSEWASTOPOLSKA I GENEZA POWSTANIA

Odwilż Posewastopolska- Okres reform nowego namiestnika rosyjskiego
Michała Gorczakowa
-ogłosił on amnestie (do kraju wróciło wiele zesłańców)
-Utworzono ASP
-AKademie Medyczno-Chirurgiczna
-Towarzystwo Rolnicze
;uwłaszczenie chłopków
;równouprawnienie Żydów
;zmiany w systemie oświaty polskiej
;samorządy miejskie
,,czasy polskie”- okres pozyskiwania ustępstw przez legalne i pogodę metody

,,biali”-głownie Towarzystwo Rolnicze, osoby przeciwne powstaniu, byli za

pokojowymi działaniami i komunikacja z carem
,,czerwoni”-zwolennicy konspiracyjnych metod działania, oficerowie, studenci

Aleksander Wielopolski-Dyrektor Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego

Gorczakow widząc demonstracje narodowe, zlikwidował TR i Delegacje Miejska
i 8 KWIETNIA 1861 mieszkańcy warszawy zostali spacyfikowani,
13 PAŹDZIERNIKA wprowadzono STAN OBLĘŻENIA

W PAŹDZIERNIKU 1861r. ,,czerwoni” powołali do życia KOMITET MIEJSKI na

czele jego IGNACY CHMIELEŃSKI,w tym czasie utworzyła się konspiracja
wojskowa ( Zygmunt Sierakowski, Jarosław Dąbrowski oraz Rosjanin Wasilij
Kaplinskij)

W GRUDNIU 1861 ,,biali” powołali DYREKCJĘ KRAJOWĄ (3 przedstawicieli

mieszczaństwa oraz ziemiaństwa w tym; Kronenberg, Jurgens oraz Karol
Majewski)

Nowym Namiestnikiem został Konstanty Mikołajewicz

-oczynszowanie chłopów
-równouprawnienie Żydów
-reformy edukacyjne ,,Szkoła Główna”

,,Czerwoni’’ utworzyli KOMITET VENTRALNY NARODOWY

6 PAZDZIERNIKA 1862 ,,BRANKA”-Pobór do carskiej armii rekrutów (12 tyś.

Osób)

POWSTANIE STYCZNIOWE
OGŁOSZONA ,,BRANKA” Z 14 NA 15 STYCZNIA 1863r.
22 Stycznia Komitet Centralny wydał ,,Manifest” w którym ogłosił się
Tymczasowym Rządem Narodowym.
2 dekrety uwłaszczeniowe Rządu:
-ziemia dla chłopów na własność
-odszkodowanie dla ziemian z kasy Państwa Polskiego
-likwidacja czynszów
-bezrolnym obiecano działki
Z nocy 22 stycznia na 23 1863r. Polacy zaatakowali rosyjskie garnizony
Dyktatorem Powstania był Ludwik Mierosławski, dopóki nie wrócił z Paryża
powstaniem kierował Stefan Bobrowski
Bitwa pod Krzywosądzem i Nową Wsią były klęska

Powstanie miało charakter partyzancki, 11 MARCA ogłoszono Mariana

Langiewicza dyktatorem powstania, stoczył on wygrana bitwa pod Chrobrzem
oraz nierozstrzygnięta pod Grochowiskami, w tym czasie za Konstantego na
Namiestnika powołano gen.Fiodora Berga.

Na czele Rządu Narodowego stanął Karol Majewski

SPRAWA POLSKA NA ARENIE MIEDZYNARODOWEJ

Powstanie popierali niemieccy i brytyjscy liberałowie, demokraci i środowiska
lewicowe a także francuscy i austriackich katolików a nawet sam Papież Pius IX
8 LUTEGO 1863r. Prusy i Rosja podpisały Konwencje Alvenslebena
Wielka Brytania, Francja i Austria wystosowały tzw. Noty marcowe i kwietniowe
prosząc o pokoje nastawienie
Program ,,6 PUNKTÓW” Zachodnich Państw
-ogłoszenie amnestii
-zwolnienie przedstawiciela narodowego
-język polski urzędowym
-uregulowanie kwestii poboru Polaków do armii rosyjskiej
-wolność wyznania

DYKTATURA TRAUGUTTA I UPADEK POWSTANIA

17 PAŹDZIERNIKA dyktatorem powstania został Romuld Traugutt popierali
go ,,biali”
Uważał,że walka z Rosja jest możliwa przy ogłoszeniu pospolitego ruszenia

Krwawa Bitwa pod Opatowem 21 LUTEGO 1864r. Rozbiły oddział gen.Józefa

Hauke-Bosaka, natomiast chłopów odciągnął od powstania wydany 3 MARCA
przez Cara Aleksandra II ,,ukaz o uwłaszczeniu chłopów’’ który był kopia
dekretu Rzadu Narodowego