POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE

1772- Rosja, Prusy i Austria dokonały I rozbioru Polski. RP nadal istniała ale miała znacznie mniejszy
obszar.

W Polsce królem był Stanisław August Poniatowski. W1791 uchwalona została Konstytucja 3-go
Maja. Był to dokument wzmacniający państwo m.in. znosił wolną elekcje , usprawnił sejm i rząd.

Rosja postanowiła obalić Konstytucje 3 Maja i wysłała przeciwko Polsce 100 tys. żołnierzy . Polska nie
była przygotowana na taki atak miała 40 tysięczną armie i pomimo tego stawiała mężny opór
najeźdźcom. Jednak król postanowił wstrzymać walki bo nie widział szans zwycięstwa i chciał
oszczędzić krajowi cierpień.

Wojska rosyjskie zajęły RP. W 1793 Rosja i Prusy przeprowadziły II rozbiór Polski.

RP po II rozbiorze była słaba i pozbawiona dostępu do morza, na jej terenie przebywały tysiące
żołnierzy rosyjskich . Z tą sytuacją nie mogli pogodzić się patrioci , zaczęli oni przygotowywać
powstanie na czele którego staną Tadeusz Kościuszko. Z królem nikt już się nie liczył gdyż był on
posłuszny Rosji.

Kościuszko wiedział, że jest za wcześnie na powstanie. Polska Armia liczyła 36 tys żołnierzy a rosyjska
400 tys. Dodatkowo Rosje wspierały Austria i Prusy. Gdy Rosjanie zażądali zmniejszenie polskiej armii
do 15 tys. jeden z generałów zbuntował się i pomaszerował ze swoim oddziałem do Krakowa. 24
marca 1974 przybył tam również Kościuszko i objął władzę jako Naczelnik powstania. Tak rozpoczęło
się powstanie kościuszkowskie zwane również insurekcją kościuszkowską.

Bitwa pod Racławicami

W armii powstańczej znajdowali się nie tylko żołnierze ale i kosynierzy. Byli to chłopi uzbrojeni w
kosy osadzone pionowo. Nie mieli karabinów, ale mogli zaskoczyć wroga śmiałym atakiem. 4 kwietnia
1974 w bitwie pod Racławicami wojska Kościuszki 2 tys. kosynierów i 2 tys. żołnierzy pokonało 3 tys.
żołnierzy rosyjskich. O wygranej Polaków przesądził atak kosynierów na rosyjskie armaty (Rosjanie
nie wykonali żadnego strzału), zaskoczyli oni wroga. Kosynier Wojciech Bartos własną czapką zgasił
palący się lont armaty.

Wygrana uskrzydliła polaków, w kwietniu wypędzili Rosjan z warszawy, wojska polskie rozrosły się do
55 tys. Rosje niestety wsparły Prusy. Jesienią Rosjanie ruszyli na Warszawę Kościuszko zastąpił im
drogę lecz w październiku 1794 r jego armia przegrała bitwę pod Maciejowicami. W listopadzie
Warszawa poddała się Rosjanom. Powstanie kościuszkowskie zakończyło się klęską. W 1795 Rosja,
Prusy i Austria dokonały III rozbioru polski i RP przestała istnieć.

1
 SKRÓT

 1772- Rosja, Prusy i Austria dokonały I rozbioru Polski.

 Stanisław August Poniatowski w 1791 uchwala Konstytucja 3-go Maja.
 1793 Rosja i Prusy przeprowadziły II rozbiór Polski.
 24 marca 1974 rozpoczęło się powstanie kościuszkowskie zwane
również insurekcją kościuszkowską.
 4 kwietnia 1974 Bitwa pod Racławicami wygrana przez polaków.
 Kosynierzy -chłopi uzbrojeni w kosy osadzone pionowo.
 Październik 1794 r. Polska przegrała bitwę pod Maciejowicami
 W 1795 Rosja, Prusy i Austria dokonały III rozbioru polski i RP
przestała istnieć.

2
 POWSTANIE STYCZNIOWE

W 1815 r. Napoleon Bonaparte poniósł ostateczną klęskę w walkach prowadzonych w Europie

(walczył głownie z naszymi zaborcami dlatego popierało go wielu polaków). Zwycięskie państwa
zorganizowały w Wiedniu kongres pokojowy tzn. zjazd królów i książąt. Kongres wiedeński
postanowił przyznać Rosji więcej ziem polskich niż dotąd a Austrii i Prusom mniej.

Na uzyskanych ziemiach car w 1815 utworzył Królestwo Polskie nazywane również Królestwem
Kongresowym. Car został królem i decydował w Królestwie Polskim o sprawach najważniejszych
takich jak wojna i pokój inne zostawił Polakom – polska armia i sejm. Z biegiem czasu car odbierał
Polakom prawa, które sam im przyznał dlatego w listopadzie 1830 r wybuchło powstanie
listopadowe.

Po stłumieniu powstania listopadowego car nałożył surowe kary na Polaków min. Zlikwidowano
polską armie i sejm, w królestwie stale przebywało 100 tys żołnierzy rosyjski i nikt nie myślał o
kolejnym powstaniu. Jednak 30 lat później młodzi ludzie postanowili wywalczyć niepodległość. W
nocy z 22 na 23 stycznia 1863 wybuchło powstanie styczniowe.

Powstańcy nie odnieśli wielkich sukcesów na polu walki, byli zbyt słabo uzbrojeni (jeden karabin
przypadał na 10 osób). Mimo tego do powstania przystępowało co raz więcej osób. Latem 1863r.
walczyło już 20-30 tys. powstańców, niestety wojska rosyjskie w Królestwie wzrosły do 340 tys.
żołnierzy. Przy takiej przewadze Polacy mogli prowadzić tylko walki partyzanckie – atakowali
znienacka, po czym szybko się wycofywali. Łącznie powstańcy stoczyli 1200 potyczek ani jednej dużej
bitwy.

Oficjalnie Królestwem Kongresowym rządzili Rosjanie, Polacy utworzyli tajne państwo, na czele
którego stał Rząd Narodowy, zbierał się on w Warszawie i był tajny. Rząd Narodowy sterował
powstaniem wydawał podziemną prasę, miał tajne drukarnie, urzędników, policje i sądy. Tysiące
Polaków płaciło podatki, aby tajny rząd mógł przeznaczyć te pieniądze na min. zakup broni za granicą
i zasiłki dla biednych. Polacy posłusznie wykonywali polecenia Rządu Narodowego (był on tajny ale
jego urzędnicy nosili dokument ze specjalną pieczęcią)

W październiku 1863 r. Romuald Traugutt ogłosił się dyktatorem powstania tj. Jego jedynym
przywódcą. Starał się on przekształcić oddziały powstańcze w armie. Niestety nie zdążył w kwietniu
1864 r. aresztowali go Rosjanie w sierpniu został powieszony w Warszawie w obecności tłumów
Polaków.

Po aresztowaniu Traugutta tajne państwo przestało istnieć , jesienią 1864 powstanie styczniowe
zakończyło się klęską. W powstaniu zostało zamordowanych wielu polaków, kilkadziesiąt tysięcy
zostało zesłanych na Syberie, odebrano również majątek wielu powstańcom.

3
 SKRÓT

 1815 utworzenie Królestwa Polskiego - Królestwo Kongresowe

 1830 r wybuch powstania listopadowego.
 Powstanie styczniowe początek z 22 na 23 stycznia 1863.
 Zbuntowali się młodzi ludzie
 Prowadzono walki partyzanckie – atakowali znienacka , po czym
szybko się wycofywali
 Polacy utworzyli tajne państwo, na czele którego stał Rząd
Narodowy, zbierał się on w Warszawie
 W październiku 1863 r. Romuald Traugutt ogłosił się dyktatorem
powstania tj. Jego jedynym przywódcą.
 W kwietniu 1864 r. Traugutta aresztowali Rosjanie w sierpniu
został powieszony.
 Zakończenie powstania jesień 1864