राजा राममोहन रॉय

व ब्राम्हो समाज
❑ राजा राममोहन रॉय :- (1772-1833)

➢ भारतीय समाज प्रबोधनाचे जनक

➢ जन्म – राधानगरी (हुगळी, पश्चिम बंगाल)

➢ पाटना अरबी आश्चि फारसी भाषा अभ्यास

➢ वारािसी संस्कृत अध्ययन

➢ भाषा - संस्कृत, अरबी, फारशी, मीक हहब्रू, फ्रेंच, लॅटीन

➢ ततबेट - बौद्ध धमम समजून घेण्यासाठी

➢ मूतीपूजल
े ा हवरोधी हवचार - आईवडिलांशी मतभेद घर सोिले.

➢ 1803 - ईस्ट इंडिया कं पनी - ढाका - ढाका कलेक्टर

यॉम्स वुिफिम यांचे डदवाि

➢ 1815 - आत्मीय सभा स्थापना

➢ सहकारी → द्वारकानाथ टागोर, प्रसन्नकु मार

टागोर, राजेंद्रपाल ममश्रा इ.

➢ 1817 - िेव्हिि हेअर → यांच्या मदतीने

कोलकत्यात हहिंदू महाहवदयाल

❑ सतीप्रथा

➢ 1825 - वेदांन

➢ दुसरा अकबर

➢ इंग्लिला गेले

➢ १. तुरुफल → उल मुबहहरन → फारसी

➢ २. वेदांतसार
3. संवाद कौमुरी → बंगाली

4. ममरात-उल → अखबार

गौिीयू व्याकरि → बंगाली बाकरा

 ❑ देवेंद्रनाथ टागोर :-

➢ रहविंद्रनाथ टागोरांचे विील

➢ हहिंदू महाहवद्यालय स्थापन

संस्था

सर्वतत्र्दिपिका सभा तत्र्बोधिनी सभा दििंि ू दितार्थी पर्द्यालय नैशनल असोससएशन

(1832) (1839) (1846) (1851)
➢ साहहत्य :-

➢ 1840- तत्वबेधधनी पत्रिका'

➢ आत्मचहरि स्वरत्रचत जीवनचहरत - 1898

➢ ब्राम्हधमम, आत्मतत्व हवदया, ब्राहमधममर मत

हवश्वास (1860)
❑ ब्राह्मो समाज (२८ ऑगस्ट १८२८) -

➢ १८२८ साली राजा राममोहन रॉय यांनी ब्राह्मो समाजाची स्थापना

➢ उपननषदातील ईश्वर एकच आहे ही कल्पना रॉय यांना मान्य

➢ ब्राह्मो समाजाचे हेच मुख्य तत्त्व

➢ कोिताही नवीन धमम स्थापन करायचा निता. हहिंदू धमामतील दोष

दूर करायचे होते. मूततिपूजेला त्यांचा हवरोध होता.

➢ १८३० साली या समाजाचे न्यायपि (trustee deed)

❑ ब्राह्मो समाजाची तत्त्वे
➢ ईश्वर एकच आहे. तो ननगुमि, ननराकार, अनादी अनंत आहे.
त्याची उपासना
➢ सवम धमाांबद्दल समान बंधुभाव बाळगावा, सवम धमाांचे अंतरंग
एकच
➢ ईश्वर सवमव्यापी शाश्वत असून, तोच सवम हवश्वाची मागमदशमक
शक्ती आहे.
➢ आध्यात्मत्मक सुखासाठी ईश्वराची प्राथमना व त्रचिंतन आवश्यक
आहे.
➢ रॉय यांनी ताराचंद चक्रवती यांना ब्राह्मो समाजाचे सेक्रेटरी
म्हिून नेमले होते.

➢ चक्रवती, चंद्रशेखर देव व प्रसन्नकु मार टागोर यांनी रॉय

यांना समाजाच्या कायामसाठी मदत

➢ ईश्वराची भक्ती प्राथमनेद्वारे अथवा उपननषदातील उतारे वाचून

करत. चाहरत्र्य, नैततकता, सद्गि
ु व सवम धममहवचारांमध्ये दृढ
समन्वयावर भर
➢ ब्राह्मो समाजाच्या इमारतीत प्रततमा, पुतळा, श्चशल्प, त्रचि
इत्यादींना स्थान निते

➢ देवतांना बळी देिे, नैवेद्य म्हिून वस्तू अपमि करिे या

प्रकारांनाही हवरोध

➢ हहिंदू धमामतील जातीव्यवस्थेला ब्राह्मो समाजाचा हवरोध

➢ या सवम कारिांमुळे सनातनी हहिंदंन

ू ी या समाजाला किवा
हवरोध
➢ प्रसारासाठी व सनातनीचा हवरोध कमी करण्यासाठी 'संवाद

कौमुदी (१८२१)' व 'समाचार चंडद्रका' ही पिे काढली.

➢ रॉय यांच्या मृत्यूनंतर रामचंद्र हवद्याबागीश हे ब्राह्मो

समाजाची आठवड्याची प्राथमना

❑ देवेंद्रनाथ टागोर व ब्राह्मो समाज

➢ देवेद्रंनाथांनी १८४१ साली ब्राह्मो समाजात प्रवेश

➢ १८४३ ला त्यांनी या समाजाला घटना डदली.

➢ ग्रामीि भागात धममप्रसारक

❑ के शवचंद्र सेन व ब्राम्हो समाज

➢ संगत सभा

➢ वामबोधधनी पत्रिका

➢ ब्राम्हीका समाज

➢ कोलकाता महाहवद्यालय

➢ अल्बटम महाहवद्यालय
➢ इंडियन ममरर

➢ सुलभ समाचार

➢ The Indian reform Association

➢ 1872 - Bramho marriage Act

➢ 1866 - भारतीय ब्राम्हो समाज

➢ 1878 - साधारि ब्राम्हो समाज

 ➢ 1828 – राज्य राममोहम रॉय,
ब्राम्हो समाज
❖ 1833-38 द्वारकानाथ टागोर

➢ देवेंद्रनाथ टागोर
आडदब्राम्हो समाज (1865)
❖ धममसुधारिेवर भर
 ➢ के शवचंद्र सेन
भारतीय ब्राम्हो समाज (1866)
❖ आधुननक हवचार,

समाजसुधारिेवर भर

➢ ननशवनाथ शास्त्री, आनंदमोहन

साधारि ब्राम्हो समाज (1878)
बोस