Kanat Profili Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kanat profili seçimi, uçağın seyir hızını, stall karakteristiğini, kalkış ve iniş mesafelerini ve diğer
aerodinamik özelliklerini etkilemesi nedeniyle en önemli tasarım kriterinin başında gelir. Kanat profili
seçiminde dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki şekilde açıklanabilir:

Görsel 1: Genel Bir Kanat Profil Duruşu

Stall Karakteristiği: Aşağıdaki grafikte tipik bir kanat profili taşıma katsayısının hücum açısıyla değişimi
verilmektedir. Taşıma katsayısı belli bir hücum açısına kadar lineer bir artış göstermektedir. Belli bir hücum
açısından sonra ise artışta yavaşlama ve hatta ani bir düşüş meydana gelir. Küçük ve orta hücum açılarında,
kanadın etrafından düzgün ve kanat yüzeyine yapışık olarak geçen hava, firar kenarından kanadı terk eder.
Yüksek hücum açılarında ise kanat yüzeyini izleyemeyen hava, ayrılarak tutunma kaybını meydana getirir
ve kanat gerisinde girdaplı bir akım bölgesi bırakarak taşımanın azalmasına sebep olur.

Duruma stall karakteristiği açısından bakıldığında, bir kanat profili seçiminde önemli olan unsurları bu stall
oluşma noktası ve hızı olarak düşünebiliriz. Literatürde kullanılan kanat profillerine baktığımızda üçe
ayrıldıklarını görürüz. Yuvarlak hücum kenarı ve % 14’ ten daha fazla kalınlık oranına sahip kalın profiller;
% 6-14 arası kalınlık oranına sahip orta kalınlıkta profiller ve % 6’ dan daha az kalınlık oranına sahip ince
profiller olarak sınıflandırılmaktadırlar.

Kalınlık (t): Profilin üst yüzeyi ile alt yüzeyi arasında, veter hattına dik çizilerek elde nedilen mesafedir.
Hücum kenarında sıfırdan başlar ve firar kenarında sıfıra çok yaklaşarak sona erer. Veter hattı boyunca
aldığı en büyük değere maksimum kalınlık, bu kalınlığın olduğu yere de maksimum kalınlık noktası denir.
Maksimum kalınlığın veter uzunluğuna oranına da kalınlık oranı (δ = tmax/c) denir. Kalınlık oranı % 6’ dan
az olan profiller ince profil, % 10-14 arasında olanlar orta kalınlıkta profil, % 14’ ten büyük olan profiller de

1
kalın profil olarak anılmaktadır. Sürükleme, taşıma, yapısal ağırlık ve stall karakteristiği üzerinde doğrudan
etkilidir. İstatistiklere göre, kanadın yapısal ağırlığının, kalınlık oranının karekökünün tersiyle orantılı
olduğu ve kanat ağırlığının da uçak boş ağırlığının yaklaşık olarak % 15’ i civarında olduğu belirlenmiştir.
Dolayısıyla kalınlık oranındaki artış, uçak ağırlığı üzerinde önemli bir etki göstermektedir. Ayrıca bu artışın,
sürüklemeyi de arttırıcı yönde etkisi olduğu aşikardır. Fakat bu verilerin bu tarz yarışmalarda tasarlanan
mini İHA’ lar için daha önemli olduğu söylenebilir. Çünkü yarışmalarda hafif olmak büyük avantaj
sağladığı için boş ağırlık minimumda tutulacak şekilde tasarım yapılmaktadır.

Görsel 2: Kalınlığın Gösterimi

Dolayısıyla boş ağırlık ile kanat ağırlığı arasındaki oran %15’ ten çok daha yüksek bir oran olmaktadır. Bu
da kanadın kalınlık oranını çok daha önemli kılmaktadır. Günümüzde imalat kolaylığı sağlaması, ekstra
kullanım alanları (iniş takımları ve yakıt için) yaratması amacıyla kanat kökleri uçlara göre daha kalın
yapılmaktadır. Genel istatistiki verilere dayanarak, kalınlık oranının ses hızına kadar % 12-18 arasında
kullanıldığı, ses hızından sonra ise % 6 ve altında değerlerin tercih edildiği söylenebilir.

Kanat profili seçiminde bu unsurlar göz önünde bulundurulurken dikkat edilmesi gereken başka noktalar da
vardır. Günümüzde, var olan kanat profilleri arasından seçim yapılmasının yanı sıra, gelişen bilgisayar
teknolojisi ile istenilen basınç dağılımı ya da L/D oranını verecek kanat profilleri de çeşitli programlar
sayesinde tasarlanabilmekte ve buna tersten kanat profili dizaynı adı verilmektedir. Yüksek açıklık oranına
sahip (2B’ ye yakın) ve ok açısı olmayan kanatlar için profilin stall karakteristiği kanat ile benzese de
gerçekte tam bir benzeşim söz konusu değildir. Ayrıca kanatların tutunma kaybı karakteristiğiyle, hücum ve
firar kenarı aparatları (flap, slat) kullanarak, geometrik ya da aerodinamik burulma vererek oynayabilmek
mümkündür. Yukarıda belirtilen unsurlar düşünüldüğünde, bu tasarım ses altı hızda seyahat edeceği için
kalın profil seçmenin tutunma kaybı karakteristiği açısından daha iyi bir sonuç doğuracağı görülmektedir.
Fakat bu sefer de kanat ağırlığı, kalınlığın karekökünün tersiyle orantılı olarak artacaktır. Bu iki değer
arasında eniyileme yapmak ya da en iyi L/D oranını veren en verimli kanat profili seçmek yerine, diğer
kısımlarda bahsedildiği gibi maksimum taşıma katsayısı olabildiğince yüksek ama, seyahat sırasındaki
taşıma katsayısı da en düşük olan profil aranmalıdır.

Sefa Mert Okyay 2