BÀI THÍ NGHIỆM SỐ 5:

ĐỊNH LƯỢNG LIPID TỔNG TRONG MẪU LỎNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP ADAM ROSE –
GOTTLIEB
1. Mục tiêu bài thí nghiệm
- Hiểu được cơ sở lý thuyết việc trích ly chất béo trong các sản phẩm thực phẩm dạng
lỏng, đặc biệt là các loại sữa động vật và thực vật.
- Ứng dụng cơ sở lý thuyết để xác định béo tổng trong dịch sữa tươi vinamilk bằng
phương pháp Adam Rose – Gottlieb cải tiến.
2. Nguyên tắc
- Chất béo trong mẫu sữa được trích ly bằng cách bổ sung lần lượt 4 dung môi khác
nhau: amoniac, cồn, diethy ether và petroleum ether.
+ Cồn và amoniac được dùng để kết tủa và loại protein ra khỏi các hạt cầu béo.
+ Diethyl ether dùng để trích ly béo và các thành phần tan trong béo.
+ Petroleum ether được bổ sung vào để trích ly béo và một lượng nhỏ các thành
phần tan trong béo do petroleum ether là dung môi trích ly có tính chọn lọc cao hơn
so với diethyl ether nhưng hiệu suất trích ly lại thấp hơn ether. Do đó ta kết hợp 2
dung môi để hiệu suất trích ly là cao nhất.
- Hỗn hợp sau khi bổ sung dung môi và khuấy đảo tách thành 2 pha:
+ Pha nhẹ nằm ở trên gồm dung môi và chất béo.
+ Pha nặng nằm dưới gồm nước và các chất hòa tan trong nước.
- Ta thu pha nhẹ gồm dung môi và chất béo, làm bay hơi dung môi Ta thu được tổng
chất béo trong sữa.
3. Sơ đồ trình tự tiến hành thí nghiệm
 10 mL sữa
vinamlk

1,5 ml dd NH3 và NH3 + cồn đông tụ tách protein ra khỏi

10 ml cồn hạt cầu béo

Lắc đều 1 phút

25 mL diethy
ether

Diethy ether có tính trích ly cao trích ly

Lắc đều 5 phút chất béo và chất tan trong chất béo.
Ether petrol có tính chọn lọc cao dùng
trích ly chất béo tốt hơn
25 mL
petroleum ether

Lắc đều 5 phút

Phuễ chiết (30 Để quá trình tách lớp diễn ra tự nhiên (2

phút) pha)

Thu pha nhẹ cho

vào đĩa petri

Tủ sấy 102±1ºC
Để bay hơi hết dung môi
(khoảng 1h)

Làm nguội trong

bình hút ấm

Cân Tính kết quả

Giải thích mục đích các công đoạn chính:
- Bước 1: Lấy 10 mL dịch sữa cho vào erlen 250 mL. Sau đó bổ sung lần lượt 1,5 mL dung
dịch NH3 và 10 mL cồn. Lắc đều hỗn hợp trong 1 phút. Cồn và NH3 đông tụ phá vỡ màng
bọc protein giải phóng các hạt cầu béo.
- Bước 2: Thêm 25 mL diethyl ether vào hỗn hợp và lắc đều trong 5 phút. Cuối cùng,
25mL petroleum ether được bổ sung và hỗn hợp được lắc đều trong 5 phút. Diethyl
ether và petroleum ether giúp trích ly chất béo.
- Bước 3: Chuyển toàn bộ hỗn hợp chứa mẫu và dung môi vào phễu chiết. Tráng erlen
bằng petroleum ether nhiều lần nhằm trích ly hết béo còn sót lại trên thành erlen. Cho
toàn bộ hỗn hợp này vào phễu chiết và để quá trình tách lớp diễn ra tự nhiên trong 30
phút. Hỗn hợp sẽ tách thành 2 pha. Pha nhẹ là hỗn hợp gồm dung môi diethyl ether,
petroleum ether và béo, pha nặng gồm protein kết tủa, cồn, NH3 và các thành phần còn
lại trong sữa.
- Bước 4: Loại pha nặng với tốc độ chậm nhất có thể, sau đó thu pha nhẹ và cho vào đĩa
petri.
- Bước 5: Cho đĩa petri ra ngoài để dung môi diethyl ether và petroleum ether bay hơi
bớt.
- Bước 6: Cho đĩa petri này vào tủ sấy đang ở chế độ sấy 102±1oC. Sấy đến khối lượng
không đổi (khoảng 1h) để bay hơi hết dung môi.
- Bước 7: Cho đĩa petri chứa béo vào bình hút ẩm để làm nguội về nhiệt độ phòng.
- Bước 8: Cân định lượng.
4. Kết quả và bàn luận
Kết quả:
Hàm lượng chất béo có trong 100 mL dịch sữa được tính theo công thức sau:
TF = [(M-m)*100]/v
Trong đó:
TF (total fat): hàm lượng béo trong 100 mL dung dịch sữa (g/100 mL)
M: khối lượng đĩa petri và béo sau khi sấy
m: khối lượng đĩa petri ban đầu
v: thể tích sữa đem phân tích (100 mL)
Bàn luận
- Kết quả
- Một số nguyên nhân có thể dẫn đến sai số:
+ Quá trình trích ly mẫu chưa hết hoặc thất thoát một phần trong quá trình chiết.
+ Không tránh kĩ erlen khi để vào phuễ chiết hoặc không tráng kĩ phuễ chiết khi
cho chất béo vào đĩa petri
+ Không rửa kĩ ống ra của phuễ chiết làm sót lại tạp chất
+ Không làm nguội trong bình hút ẩm, hoặc trong quá trình hút ẩm lượng dung
môi chưa bốc hơi hết.
- Biện pháp khắc phục:
+ Thao tác thí nghiệm phải chính xác và đúng trình tự.
+ Rửa kĩ dụng cụ thí nghiệm để tránh việc còn lẫn tạp chất.
+ Khi lượng dung môi chưa bốc hơi hết thì không được cho vào bình hút ẩm.
+ Khi chuyển mẫu vào dụng cụ cần cẩn thận để tránh rơi rớt mẫu dẫn hết mẫu bị
hao hụt.