7

Filipino
Ikalawang Markahan
Modyul 3
Panitikang Bisaya: Salamin ng
Mayamang Kultura, Tradisyon, at
Kaugalian ng Kabisayaan

0
Panimula
Sa modyul na ito ay pag-aralan mo ang isa sa mga akdang pampanitikan ng
Kabisayaan, ang alamat. Ito ay pinamagatang, “Alamat ng Bundok Kanlaon”. Bahagi rin ng
aralin ang pagtatalakay sa “Mga Pahayag sa Paghahambing” na makatutulong na malinang
ang kakayahang suriin ang mga pahayag na naghahambing sa mga akdang panitikan tulad
ng alamat na tatalakayin.
MGA PINAKAMAHALAGANG KASANAYANG PAGKATUTO (MELC)
F7PB-IIc-d-8 Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng
Kabisayaan
F7WG-IIc-d-8 Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing (higit/mas,
di- gaano, di-gasino, at iba pa)

Subukin

Panuto: Basahin at unawain ang bawat katanungan. Piliin ang pinakatamang sagot.
(Note: Gumamit ng isang buong papel. Huwag kalimutan ang iyong pangalan, taon/seksyon,
petsa at bilang ng modyul. Sundin ang pormat sa ibaba.)

Pangalan: __________ Taon/Seksyon: ______ Petsa:_________ Bilang ng Modyul: 3

1. Di- hamak na maganda naman ang pamumuhay ng mga Pilipino sa ibang bansa. Anong
pang-uri sa pahambing na palamang ang ginagamit sa pangungusap?
A. di- hamak C. sa ibang bansa
B. ang pamumuhay D. ng mga Pilipino

2. Di-gaanong masaya ang pasko sa ibang bansa gaya ng sa PIilipinas. Ang may salungguhit
ay______________.
A. hambingang Inuulit C. hambingang palamang
B. hambingang pasahol D. hambingang magkatulad

3. Ito ay may maliit, alangan, mababa ang uri ng inihahambing sa pinaghahambingan.

Naipapakita ito sa pamamagitan ng paggamit ng sumusunod: di- gasino, di-
gaano, di-totoo, di-lubha, at alin man sa mga katuwang na ito: gaya, tulad, paris, para.
A. hambingang inuulit C. hambingang palamang
B. hambingang pasahol D. hambingang magkatulad

4. Ang dagat ay di-lubhang maalon ngayong umaga na tulad kagabi. Ang may salungguhit
ay______________.
A. hambingang pasahol C. hambingang magkatulad
B. hambingang palamang D. hambingang di- magkatulad

1
5. Sa pahayag na: “Di hamak na matangkad si Romeo sa kaniyang kapatid”. Anong uri ng
paghahambing ang may salungguhit sa pangungusap?
A. pasahol C. magkatulad
B. palamang D. di- magkatulad

6. Ito ay isang kuwentong- bayan na nagsasaad kung paano nabuo at ano ang pinagmulan
ng mga bagay- bagay sa mundo.
A. alamat B. pabula C. parabula D. maikling kuwento

Para sa bilang 7-10

Higit na katangi-tangi ang ugali mayroon si Datu Ramilon. Dagdag sa pagiging bantog
ang pakakaroon ng di- matularang kagandahan ng kanyang anak na si Kang. Higit na minahal
ni Kang si Laon kaya sumang- ayon siyang pakakasalan nito. Nang malaman ni Datu Sabunan
na magpapakasal si Kang at Laon ay di-hamak na nagagalit siya at nilusob ang barangay ni
Datu Ramilon. Dahil sa di-gaanong handa ang pangkat ni Datu Ramilon, sila ay natalo sa
labanan.
Hango sa Alamat ng Bundok Kanlaon

7. Sino ang nanalo sa labanan?

A. Datu Ramilon B. Datu Pulahan C. Datu Sabunan D. Kang at Laon

8. Sino ang mapalad na lalaki, ang minahal ni Kang?

A. Laon B. Bantog C. Darang D. Lumasag

9. Ano ang dahilan, bakit lumusob si Datu Sabunan?

A. Dahil gusto niyang itakas si Kang.
B. Dahil nais niyang agawin ang yaman.
C. Dahil hinangad niyang maagaw ang barangay.
D. Dahil nabalitaan niyang ikakasal sina Kang at Laon.

10. Ang sumusunod ay mensahe ng alamat ng Bundok Kanlaon, MALIBAN sa isa

A. Huwag maging sakim sa ibang tao.
B. Paiiralin ang pagmamahalan kaysa kasamaan.
C. Ang pagmamahalan ay matatalo sa kasamaan.
D. Hanggang sa kamatayan ipaglaban ang pagmamahalan.

Aralin Ang Alamat ng Bundok Kanlaon

1 (Alamat)

Alamin
Pagkatapos ng aralin na ito, ikaw ay inaasahang:
A. naisalaysay ang mga pangyayari sa binasang alamat;
B. nailarawan ang mga tauhan sa alamat; at

2
 C. naipaliwanag ang aral na natutuhan mula sa nabasang alamat.

Balikan/Pagganyak
A. Panuto: Gumuhit o gumupit ng larawan ng isa sa mga lugar-panturismo na may
kaugnayan sa katabing larawan. Sagutin ang mga tanong at pagkatapos,
ihambing ang iginuhit o idinikit na larawan, sa larawan ng Negros Occidental.

Negros Occidental Lugar-Panturismo

Gabay na tanong:

1. Anong alamat mayroon sa lugar na ito?

________________________________________________________________________

2. Anong tanyag o kilalang lugar ang matatagpuan dito?

________________________________________________________________________

3. Anong natatanging produkto ang nasa lugar na ito?

________________________________________________________________________

4. Ihambing ang larawan sa Negros Occidental sa larawang inyong iginuhit o idinikit.

3
 Tuklasin

Basahin at unawain ang kasunod na alamat upang matuklasan mo ang mga pangyayari,
mailarawan ng maayos ang mga tauhan at matutuhan ang aral o mensahe nito.
Alamat ng Bundok Kanlaon
(Negros Occidental)
Natatangi sa Negros ang baranggay ni Datu Ramilon dahil sa kaniyang kahanga-
hangang katapangan at kabaitan. Dagdag pa sa pagiging bantog ng datu ang pagkakaroon
ng napakagandang anak na nagngangalang Kang. Hindi tumututol si Datu Ramilon sa
pamimintuho ng kalalakihan sa kaniyang anak dahil sa siya ay maunawain at mapagmahal
na ama. Madalas nga niyang sinasabing "ang lalaking maibigan ng aking anak na si Kang ay
hindi ko tututulan. Igagalang ko ang kaniyang kapasiyahan kung ito ang kaniyang ikaliligaya."
Sa dinami-dami ng mangingibig ni Kang, ang nagkapalad ay si Laon na anak ng isang
raha sa kalapit nilang baranggay. Isang araw, naglakas-loob ang magkasintahang magtapat.
"Ama, may sasabihin po sa inyo si Laon," ang bungad ni Kang kay Datu Ramilon.
"Magsalita ka, binata," tugon ng datu. " Ano ang iyong pakay?"
"Nais ko pong hingin ang inyong pahintulot sa aming pag-iibigan ni Kang." pagtatapat ni Laon.
"Wala kang aalalahanin," sagot ni Datu Ramilon. "Humanda kayo at idaraos natin ang inyong
kasal sa kabilugan ng buwan."
Naghandog si Laon ng dote kay Datu Ramilon. Sagana ang hapag kainan sa masasarap na
pagkain bilang pagsalubong sa pagtataling-puso nina Kang at Laon.
Subalit hindi pa natatapos ang seremonya ng kasal ay biglang narinig ang malakas na
tinig ng isang kawal. "Mahal na Datu Ramilon! Mahal na Datu Ramilon! Dumarating po ang
pangkat ni Datu Sabunan!" Si Datu Sabunan ng Palawan ay masugid na manliligaw ni Kang.
Nagpasiya itong lumusob sa baranggay ni Datu Ramilon sapagkat nabalitaan nitong ikakasal
sina Kang at Laon. Mabilis na iniutos ni Datu Ramilon na harapin ng kaniyang mga kawal ang
kalaban. Naganap ang madugong labanan at sa kasamaang-palad ay nalipol ang pangkat ni
Datu Ramilon, kabilang sina Kang at Laon.
Sa tibay ng pag-iibigan nina Kang at Laon, natagpuan ang kanilang bangkay na
magkayakap. Di nagtagal ay may lumitaw na munting burol sa kinamatayan ng
magkasintahan.
"Aba! Lumalaki ang burol na kinalugmukan nina Kang at Laon!" nasabi ng isang kawal.
"Oo nga at tila nagiging mabilis ang paglaki nito," ayon naman sa kausap.
Mula noon ang dating maliit na burol ay naging isang malaking bundok. Tinawag ito ng mga
tao na bundok nina Kang at Laon subalit sa paglipas ng panahon, ito ay kinilalang Bundok ng
Kanlaon.
Ramos, Maria S. 1984. Katha Publishing Company. Quezon City

4
Pag-unawa sa Binasa

Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat sa patlang ang sagot.

1. Sino ang pangunahing tauhan sa alamat? Ang mga pantulong na tauhan?

_____________________________________________________________

2. Ano ang suliranin ng kahariang pinamumunuan ni Datu Ramilon?

______________________________________________________

3. Paano nag wakas ang alamat?

______________________________________________________

4. Bakit tinawag na Kanlaon ang bundok?

______________________________________________________

5. Ilarawan ang pangunahin at pantulong na tauhan sa alamat, sa pamamagitan ng kanilang

mga katangian. Isulat ang kasagutan sa pormat sa ibaba

Pangunahing Katangian Pantulong na Katangian

Tauhan Tauhan

5
 Suriin/talakayin
Alam mo ba na…
Ang karaniwang paksa ng mga alamat ay ang ating katutubong kultura, mga kaugalian,
at kapaligiran. Taglay nito ang magagandang katangiang tulad ng kalinisan ng kalooban,
katapatan at katapangan, subalit tinatalakay rin sa mga alamat ang hindi mabubuting
katangiang tulad ng kasakiman, katamaran, kalupitan, paghihiganti, pagsumpa, at iba pa.
Karaniwan itong kapupulutan ng aral at nagpapakita na ang kabutihan ay laging nananaig
laban sa kasamaan.

Sa pagdating ng mga lahing nakipag-ugnayan at nakipagkalakalan sa ating mga

ninuno tulad ng mga Tsino, Indian at Arabe, nagdala ang mga ito ng kani- kanilang kulturang
nakapag- ambag ng mga alamat sa ating kapuluan.

Sa pagdating ng mga Espayol na mananakop sa ating bansa, pinalaganap nila ang

pananampalatayang Katolisismo kaya’t sa panahong ito ay saglit na napigil ang paglaganap
ng mga katutubong karunungang-bayan at panitikang katulad ng mga alamat. Sinasabing
ipinasunog at ipinaanod sa ilog sapagkat ayon sa kanila, ang mga iyon daw ay gawang mga
demonyo. Ngunit ang mga alamat at iba pang panitikang pasalin dila o nagpasalin- salin
lamang sa bibig ng mga taumbayan ay hindi nila masira dahil na rin sa tagal ng pamamayani
ng mga ito sa ating kultura. Subalit dahil sa paglaganap nito sa tradisyong pasalindila,
nagkaroon ng iba’t ibang bersiyon ng mga alamat ang lumabas depende sa kung saang
rehiyon sa bansa ito nagmula. Gayunpaman, ang alamat sa anumang bersiyon nito ay patuloy
na tinangkilik at pinalaganap ng mga Pilipino mula pa noon hanggang sa kasalukuyan.

Isaisip

Ang alamat ay isang uri ng panitikan o isang kwentong- bayan na tinatawag na

folklore o legend sa wikang Ingles. Ito ay nanggaling pa sa ating mga ninuno at
ginagamit upang isalaysay ang pinagmulan ng iba’t ibang bagay katulad ng ngalan ng
tao, bagay, pook o lugar, halaman, pangyayari, o hayop sa bansa. Sinasalamin nito
ang kulturang Pilipino at kinapupulutan ng maraming aral. Ito ay isang pagsasalaysay
na kumalat mula sa paglipat-lipat sa bibig ng mga tao.

Isagawa
Panuto: Batay sa mga pangyayari sa alamat, Ilarawan ang “Bundok Kanlaon”. Isulat ang sagot
sa kahon

6
 Pagyamanin/Karagdagang Gawain
Panuto: Gamit ang cue card, ayusin ang mga salita o pahayag upang mabuo ang aral
mula sa “Alamat ng Bundok Kanlaon.” Ipaliwanag din ang nasabing aral ng
alamat.

hanggang Wagas na

magkasama pagmamahal

kamatayan

1. Paliwanag:

2. Paano ka makahihikayat na pahalagahan ang nasabing aral?

Mga Pahayag sa Paghahambing:

Aralin
Hambingang Palamang/Pasahol
2
(higit/mas, di-gaano, di- gasino, at iba pa)

Alamin
Pagkatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang;
A. natutukoy ang mga salitang naghahambing;
B. napahahalagahan ang pagbuo ng mga pangungusap gamit ang paghahambing;
at
C. nakasusulat ng sariling pagbubuod ng alamat ng “Bundok Kanlaon” gamit ang
hambingang palamang at pasahol.

7
 Balikan/Pagganyak
Panuto: Ihambing ang dalawang larawan sa ibaba.

Isulat sa patlang ang paglalarawan.

________________________________________________________________

_______________________________________________________________

Ang larawan ay nagpapakita ng paghahambing, may mga salitang angkop para

rito. Alamin natin ang iba’t ibang uri ng pahambing.

Tuklasin
Basahin at unawain ang komiks na nailahad sa ibaba. Pansinin ang mga salitang may
salungguhit

Kang, di-hamak na naisip ko na Laon,higit sa lahat, ikaw naman

magpapakasal na tayo. Nasa tamang ang pinakamamahal ko. Sasabi-
edad naman tayo at di na siguro tuto- hin ko kay ama ang pakay mo.
tol ang ama mo. Salamat at sumang-ayon na si
ama sa plano natin.

8
 Samakalawa, ang ka- Oo Kang, magkaanak sana
salan. Ipagdarasal natin tayo ng higit sa inaasahan
na mas masaya tayo sa natin at magkaroon tayo ng
panahong iyon. malaki-laking pamilya.

Hindi inaasahang lusubin ni Datu Sabunan, isa sa mga manliligaw ni Kang, ang
barangay nina Datu Ramilon nang nalalaman niya ang pagpapakasal nito.

Labis ang pagmamahal ko Laon, mahal na mahal

_ kita, higit pa
sa iyo Kang, hanggang sa kamata- sa aking buhay.
yan makakasama ka.

Sa kasawiang palad natalo ang pangkat nina Datu Ramilon at natagpuan na

magkayakap ang bangkay ni Kang at Laon.

Ang mga salita/parirala na may salungguhit ay tinatawag na pahambing na

pasahol at pahambing na palamang.

9
 Suriin / Talakayin

Alam mo ba na…

tinatawag na Pang-uring Pahambing ang pang- uring naglalarawan o nagbibigay-

katangian sa dalawang tao, bagay, lugar, o pangyayari. Pagtuonan natin ng pansin ang
hambingang di-magkatulad – Ang dalawang tao, bagay, lunan o pangyayaring
pinaghahambing ay di-magkatulad, di- pareho o di-patas. Ang hambingang di-magkatulad ay
maaaring palamang o pasahol.

a) Hambingang palamang – Malaki, mataas ang uri o nakahihigit ang

itinutulad sa pinagtutularan, nakikilala ito sa pamamagitan ng:

Mga Halimbawa: matalino kaysa, mas mabilis kaysa, malaki-laki kaysa

Pangungusap: Mas mataas ang Bundok Apo kaysa Bundok Banahaw.

Higit ba naging maayos ang buhay nila sa America kaysa sa Japan.

b) Hambingang pasahol – Maliit, alangan, mababa ang uri na inihahambing sa

pinaghahambingan. Naipakikita ito sa pamamagitan ng paggamit ng sumusunod: di-
gasino, di-gaano, di-totoo, di-lubha at alinman sa mga katuwang na ito: gaya, tulad,
paris, para.

Mga Halimbawa: di-gaanong malaki gaya, di-lubhang palakibo tulad,

di-totoong tanyag paris, di-gasinong makisig gaya.

Pangungusap: Di-gaano madali ang pagsusuri sa Matematika kaysa sa Science.

Di-totoo ang mga naikwento ni Ann sa mga kwento ng kanyang lola.

Isaisip

Ang dalawang uri ng Pang-uring Pahambing ay ang Pahambing na Pasahol at

Pahambing Palamang.

10
 Isagawa
A. Panuto: Basahin ang pangungusap sa bawat bilang. Salungguhitan ang mga pahayag na
naghahambing. Pagkatapos, isulat sa patlang kung ito ba ay Pahambing na
Pasahol o Pahambing na Palamang.

_____________1. Higit na naging mainam na hanapbuhay ang pagtatanim ng mangga

sa Guimaras.
_____________2. Sariwa ang simoy ng hangin sa bukid, di-tulad ng hangin sa lungsod.

_____________3. Ang mangga sa aming lugar ay higit na matamis kaysa sa Iloilo.

_____________4. Mabuting di-hamak sa kalusugan ang karne ng baka kaysa sa karne ng

kalabaw.
_____________5. Mas masipag ang mga magsasaka kaysa mga manggagawa ng opisina.

_____________6. Di-gaanong mainam sa kalusugan ang pagpupuyat.

_____________7. Mas mainam ang pagiging maagap kaysa sa pakikipag-unahan.

_____________8. Di-hamak na matamis ang manggang galing sa Guimaras kaysa sa ibang

lugar sa Pilipinas.

_____________9. Mas malayo ang Negros Oriental kaysa sa Antique.

_____________10. Di- lubhang matamis ang mansanas tulad ng bunga ng mangga sa

Guimaras.

Pagyamanin/Karagdagang Gawain

Panuto: Gamitin sa sariling pangungusap ang mga sumusunod na Pahambing na Pasahol at

Pahambing na Palamang.

a. di-hamak na naisip ko
Pangungusap: ________________________________________________________

b. di- gaanong maganda

Pangungusap:______________________________________________________________

11
c. mas matalino
Pangungusap: _______________________________________________________

d. di-lubhang makisig
Pangungusap: _______________________________________________________

e. mahal na mahal
Pangungusap: _______________________________________________________

Tayahin

Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

(Note: Gumamit ng isang buong papel. Huwag kalimutan ang iyong pangalan, taon/seksyon,
petsa at bilang ng modyul. Sundin ang pormat sa ibaba.)

Pangalan: __________ Taon/Seksyon: ______ Petsa:_________ Bilang ng Modyul: 3

1. Ito ay isang kuwentong bayan na nagsasaad kung paano nabuo at ano ang pinagmulan
ng mga bagay- bagay sa mundo.
A. alamat B. pabula C. parabula D. maikling kuwento

2.Saang lugar nangyari ang Alamat ng Kanlaon?

A. IloIlo B. Cebu City C. Negros Occidental D. Negros Oriental

3. Ang pangalan ng Datu na namumuno sa barangay ng Negros ay si

A. Datu Pulahan B. Datu Ramilon C. Datu Sabunan D. Datu Masangsang

4. Ang pangalan ng napakagandang anak na dalaga ni Datu Ramilon

A. Kang B. Nitang C. Palang D. Kikang

5. Sino ang mapalad na lalaki, ang minahal ni Kang?

A. Laon B. Bantog C. Darang D. Lumasag

6. Ano ang dahilan, bakit lumusob si Datu Sabunan?

A. Dahil gusto niyang itakas si Kang
B. Dahil nais niyang agawin ang yaman
C. Dahil hinangad niyang maagaw ang barangay
D. Dahil nabalitaan niyang ikakasal sina Kang at Laon

7. Sino ang nanalo sa labanan?

A. Datu Ramilon B. Datu Pulahan C. Datu Sabunan D. Kang at Laon

8. Sa tibay ng pag-iibigan nina Kang at Laon natatagpuan ang kanilang bangkay na

A. magkayakap B. putol- putol C. magkatabi D. magkahiwalay

12
9. Ang Bundok Kanlaon ay mula sa pangalan nina
A. Kang B. Datu Ramilon C. Datu Sabunan D. Kang at Laon

10. Ang sumusunod ay mensahe ng alamat ng Bundok Kanlaon, MALIBAN sa ________

A. Huwag maging sakim sa ibang tao
B. Paiiralin ang pagmamahalan kaysa kasamaan
C. Ang pagmamahalan ay matatalo sa kasamaan
D. Hanggang sa kamatayan ipaglaban ang pagmamahalan

11. Di- hamak na maganda naman ang pamumuhay ng mga Pilipino sa ibang bansa. Anong
pang uri na pahambing na palamang ang ginagamit sa pangungusap?
A. di- hamak C. sa ibang bansa
B. ang pamumuhay D. ng mga Pilipino

12. Di-gaanong masaya ang pasko sa ibang bansa gaya ng sa PIilipinas. Ang may salungguhit
ay:
A. Hambingang Inuulit C. Hambingang palamang
B. Hambingang pasahol D. Hambingang magkatulad

13. Ito ay may maliit, alangan, mababang uri ng inihahambing sa pinaghahambingan.

Naipapakita ito sa pamamagitan ng paggamit ng sumusunod: di- gasino, di-gaano, di-
totoo, di-lubha, at alin man sa mga katuwang na ito: gaya, tulad, paris, tulad,
para.
A. Hambingang Inuulit C. Hambingang palamang
B. Hambingang pasahol D. Hambingang magkatulad

14. Ang dagat ay di-lubhang maalon ngayong umaga na tulad kagabi.

A. Hambingang pasahol C. Hambingang palamang
B. Hambingang Inuulit D. Hambingang magkatulad

15. Sa pahayag na: “Di-hamak na matangkad si Romeo sa kaniyang kapatid”. Anong uri ng
pahambing ang sinalungguhitan sa pangungusap?
A. di- magkatulad C. palamang
B. magkatulad D. pasahol

Sanggunian:
-Panlitikang Rehiyonal Kagamitan ng Mag-aaral 2017
-Aragon, Angelita L. Mga Alamat at Iba pang mga Kuwento (LegendsAnd other Stories).
Quezon City:Tru- Copy Printing Press, 1986, pp.80-81.

-Mga babasahin Para sa Filpino 2010 SEC

Mga larawan:

-https://www.pinterest.com/aetrafabgin/anime-black-and-white/

-https://www.istockphoto.com/illustrations/black-and-white-beach

13
 Susi sa Pagwawasto

Aralin 3.1 Pagyamanin/Karagdagang Gawain

“Wagas na pagmamahal, magkasama hanggang kamatayan”.

Aralin 3.2- Isagawa

1. Pahambing na Palamang

2. Pahambing na Palamang

3. Pahamabing na Palamang

4. Pahambing na Pasahol

5. Pahambing na Palamang

6. Pahambing na Pasahol

7. Pahambing na Palamang

8. Pahambing na Pasahol

9. Pahambing na Palamang

10. Pahambing na Pasahol

14