ISIP (INTELECT) AT KILOS-LOOB
(FREEWILL)
ISIP
● Kakayahan ng tao para sa
pag-unawa o kapangyarihang
mag-isip.
KILOS-LOOB
● Kapangyarihan na magpasya o
pumili batay sa mga nakalap na
impormasyon ng isip.
● Malaya at nag-uudyok na pumili sa
pagitan ng mabuti at masama.
KAMALAYAN (CONSCIOUSNESS)
● Personal na kamalayan sa ating
pananaw, mga alaala, emosyon,
pakiramdam, kapaligiran.
● Pagkakaroon ng kaalaman sa iyong
sarili at sa iyong paligid.
MGA ANTAS NG KAMALAYAN:
KAMALAYANG TUNGKOL SA BAGAY
● tumutugon sa tanong na “ano ka?”
tungkol sa bagay o gamit.
KAMALAYANG TUNGKOL SA
KABULUHAN
● tumutugon sa tanong na “sino ka?”
ukol sa value/worth, dahil ang tao ay
may kalooban na may kalayaang
lumikha ng sariling landas at
kahihinatna.
● sariling plano.
MORALIDAD
● Kalinisan ng ugali o tamang-asal ay
pagkakakilala ng tao kung ano ang
tama at mali.
LIKAS NA BATAS MORAL
● Nagpapakita ng direksyon sa kilos
ng tao para makarating sa tamang
pagtutunguhan.
BATAS NG KALIKASAN
● Mas mababa sa tao at walang isip at
kilos-loob.
● Mga hayop
KONSENSYA
● Kakayahan ng isip sa paggamit ng
kaalaman sa paghusga ng tama at
mali.
● Naghuhusga kung mayroon kang
dapat o hindi dapat ginawa.
● Naghuhusga kung mabuti o masama
ang ginawa.
MGA PARAAN NA MAKATUTULONG SA
PAGPAPATIBAY NG KONSENSYA
● Pagsasabuhay ng Likas na Batas
Moral
● Pagninilay (Contemplation)
● Paghingi ng gabay sa mga
nakatatanda
● Pag-iisip na mabuti bago gumawa
ng isang pasya o kilos
● Pagdarasal bago gumawa ng isang
pasya o kilos
● Pagbabasa ng mga banal na
kasulatan
● Lubusang pagkilala sa sarili
KALAYAAN
● Posibilidad na ang tao ay makakilos
ayon sa kanyang pagpapasya at
● Ang kalayaan ng tao ay likas.
● Ang kalayaan ng loob ay isang
kapangyarihan na biyaya ng diyos
sa tao, upang makapili siya na
sumunod hindi sa mga kautusan
niya.
● Ang kalayaan ay hindi lubos.
● Ang kalayaan ay dapat na magamit
nang may pananagutan.
MGA KATANGIAN NG MAPANAGUTANG
KALAYAAN
● Malayang kumilos ng higit sa
pansariling interes
● Malayang kumilos at pinanagutan
ang anumang kahihinatnan ng kilos
● Malayang nakapagpapasya pero
ginagawa ito ng matalino
● Malaya sa pagbuo ng
pagkakakilanlan (Identity) at
marunong pumuna sa sariling
kaisipan, damdamin, at kilos
● Ang tunay na kalayaan ay
paglilingkod nang may buong
pagmamalasakit sa iba

DIGNIDAD
● Ang dignidad ng bawat tao ay likas
● Ang karapatan o pagiging
karapat-dapat ng isang tao na
respetuhin at pahalagahan ng
kanyang mga tao.
● Lahat tayo ay may dignidad at
mahalaga, kaya lahat tayo ay may
karapatang itrato ng tama at may
respeto.

IDENTITY
● Pagkakakilala sa kung sino tayo
bilang tao.
● Binubuo ng ating mga karanasan,
prinsipyo, paniniwala, kultura,
upbringing, at kalagayan sa buhay.

LABEL
● Tumutukoy sa mga salita na
ginagamit upang ilarawan ang isang
tao.