Malzeme Bilgisi

SAÜ-TF-EEM
Yrd.Doç.Dr. Azim GÖKÇE
Berilyum ve Magnezyum aynı kristal yapıdadır.

Altın ve gümüş aynı kristal yapıdadır.

Berilyum ve Magnezyum daha gevrektir.

Kristal yapılı olmayan polimer ve seramikler ---saydam

Transparent spinel (MgAl2O4) ceramic is used traditionally for applications

such as high-energy laser windows because of its excellent transmission in
visible wavelengths and mid-wavelength infrared (0.2-5.0µm) when combined
with selected materials - source: U.S. Naval Research Laboratory
Materials and Packing
Crystalline materials...
• atoms pack in periodic, 3D arrays
• typical of: -metals
-many ceramics
-some polymers crystalline SiO2
Adapted from Fig. 3.23(a),
Callister & Rethwisch 8e.

Si Oxygen
Noncrystalline materials...
• atoms have no periodic packing
• occurs for: -complex structures
-rapid cooling
"Amorphous" = Noncrystalline noncrystalline SiO2
Adapted from Fig. 3.23(b),
Callister & Rethwisch 8e.
 Metallic Crystal Structures
How can we stack metal atoms to minimize empty
space?
2-dimensions

vs.

Now stack these 2-D layers to make 3-D structures

 Bu aşamada katı haldeki malzemelerde atomların oluşturdukları yapılar ele alınacak

Bir kristal malzemede uzun-aralıkta düzen mevcuttur.

Kristal katıların bazı özellikleri, malzemelerin kristal yapılarına, yani atomların, iyonların ya
da moleküllerin üç boyutlu olarak meydana getirdikleri düzene bağlıdır.

Bazen kristal yapılardan bahsedilirken kafes terimi kullanılır.

Kafes ya da kristal kafes terimi, kristal yapılarda, atomların, üç boyutlu dizilişlerinde,

bulundukları yerlere (ya da küre merkezlerine) karşılık gelen noktaları ifade eder.
Birim hücre kristalin tekrar eden bu en küçük öğesi.
 Basit kübik yapı (BK)
• Rare due to low packing density (only Po has this structure)
• Close-packed directions are cube edges.

• Coordination # = 6
(# nearest neighbors)

Click once on image to start animation

(Courtesy P.M. Anderson)
 Vid Vid

ADF, birim hücredeki bütün atomların, katı-küre modeline göre, birim hücre içinde kalan toplam küresel
hacimlerinin, birim hücre hacmine oranıdır.
Atomic Packing Factor (APF)
Volume of atoms in unit cell*
APF =
Volume of unit cell
*assume hard spheres
• APF for a simple cubic structure = 0.52
volume
atoms atom
a 4
unit cell 1 p (0.5a) 3
3
R=0.5a APF =
a3 volume
close-packed directions
unit cell
contains 8 x 1/8 =
1 atom/unit cell
Adapted from Fig. 3.24,
Callister & Rethwisch 8e.
Yüzey merkez kübik yapı (YMK)
• Atoms touch each other along face diagonals.
--Note: All atoms are identical; the face-centered atoms are shaded
differently only for ease of viewing.

ex: Al, Cu, Au, Pb, Ni, Pt, Ag

• Coordination # = 12

Adapted from Fig. 3.1, Callister & Rethwisch 8e.

Click once on image to start animation
(Courtesy P.M. Anderson) 4 atoms/unit cell: 6 face x 1/2 + 8 corners x 1/8
 FCC Stacking Sequence
• ABCABC... Stacking Sequence
• 2D Projection
B B
C
A
A sites B B B
C C
B sites B B
C sites

A
• FCC Unit Cell B
C

Chapter 3 -
Chapter 3 -
Chapter 3 - 18
 Atomic Packing Factor: FCC
• APF for a face-centered cubic structure = 0.74
maximum achievable APF
Close-packed directions:
length = 4R = 2 a
2a
Unit cell contains:
6 x 1/2 + 8 x 1/8
= 4 atoms/unit cell
a
Adapted from
Fig. 3.1(a),
Callister & atoms volume
Rethwisch 8e. 4
unit cell 4 p ( 2a/4) 3
3 atom
APF =
3 volume
a
unit cell
 Hacim Merkez Kübik Yapı (HMK)
• Atoms touch each other along cube diagonals.
--Note: All atoms are identical; the center atom is shaded
differently only for ease of viewing.

ex: Cr, W, Fe (), Tantalum, Molybdenum

• Coordination # = 8

Adapted from Fig. 3.2,

Click once on image to start animation Callister & Rethwisch 8e.
(Courtesy P.M. Anderson)
2 atoms/unit cell: 1 center + 8 corners x 1/8
20
Vid 1 Vid 2
 Atomic Packing Factor: BCC
• APF for a body-centered cubic structure = 0.68
3a

2a

Close-packed directions:
Adapted from R length = 4R = 3 a
Fig. 3.2(a), Callister &
Rethwisch 8e.
a
atoms volume
4
unit cell 2 p ( 3a/4) 3
3 atom
APF =
volume
a3
unit cell 24
 Hekzagonal sıkı paket (HSP)
• ABAB... Stacking Sequence
• 3D Projection • 2D Projection

A sites Top layer

c
B sites Middle layer

A sites Bottom layer

a Adapted from Fig. 3.3(a),
Callister & Rethwisch 8e.

• Coordination # = 12 6 atoms/unit cell

• APF = 0.74 ex: Cd, Mg, Ti, Zn
• c/a = 1.633 25
• Kristal yapı bilgisi sayesinde metallerin teorik yoğunlukları
aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
 Theoretical Density, 
• Ex: Cr (BCC)
A = 52.00 g/mol
R = 0.125 nm
n = 2 atoms/unit cell
R
Adapted from
Fig. 3.2(a), Callister &
a a = 4R/ 3 = 0.2887 nm
Rethwisch 8e.
atoms
g
unit cell 2 52.00 theoretical = 7.18 g/cm3
mol
= actual = 7.19 g/cm3
a3 6.022 x 1023
volume atoms
unit cell mol
Cesium Chloride
 Densities of Material Classes
In general Graphite/
metals > ceramics > polymers
Metals/ Composites/
Ceramics/ Polymers
Alloys fibers
Semicond
30
Why? Platinum
Based on data in Table B1, Callister
*GFRE, CFRE, & AFRE are Glass,
20 Gold, W
Metals have... Tantalum Carbon, & Aramid Fiber-Reinforced
Epoxy composites (values based on
• close-packing 60% volume fraction of aligned fibers
10 Silver, Mo in an epoxy matrix).
(metallic bonding) Cu,Ni
Steels
• often large atomic masses Tin, Zinc
Zirconia

 (g/cm3 )
5
Ceramics have... 4
Titanium
Al oxide
• less dense packing 3
Diamond
Si nitride
Aluminum Glass -soda
• often lighter elements Concrete
Silicon PTFE
Glass fibers
GFRE*
2 Carbon fibers
Polymers have... Magnesium Graphite
Silicone CFRE*
Aramid fibers
PVC
• low packing density PET
PC
AFRE*
1 HDPE, PS
(often amorphous) PP, LDPE
• lighter elements (C,H,O)
0.5
Composites have... 0.4
Wood

• intermediate values 0.3

Data from Table B.1, Callister & Rethwisch, 8e.
 Crystals as Building Blocks
• Some engineering applications require single crystals:
-- diamond single -- turbine blades
crystals for abrasives Fig. 8.33(c), Callister &
Rethwisch 8e. (Fig. 8.33(c)
(Courtesy Martin Deakins,
courtesy of Pratt and
GE Superabrasives,
Whitney).
Worthington, OH. Used with
permission.)

• Properties of crystalline materials

often related to crystal structure.
-- Ex: Quartz fractures more easily
along some crystal planes than
others.
(Courtesy P.M. Anderson)

Tane oluşumu vid!

Polycrystals Anisotropic
• Most engineering materials are polycrystals.

Adapted from Fig. K,

color inset pages of
Callister 5e.
(Fig. K is courtesy of
Paul E. Danielson,
Teledyne Wah Chang
Albany)
1 mm

• Nb-Hf-W plate with an electron beam weld. Isotropic

• Each "grain" is a single crystal.
• If grains are randomly oriented,
overall component properties are not directional.
• Grain sizes typically range from 1 nm to 2 cm
(i.e., from a few to millions of atomic layers).
Single vs Polycrystals
• Single Crystals
-Properties vary with
direction: anisotropic.
-Example: the modulus
of elasticity (E) in BCC iron:
E (edge) = 125 GPa
• Polycrystals
-Properties may/may not
vary with direction.
-If grains are randomly
oriented: isotropic.
(Epoly iron = 210 GPa)
-If grains are textured,
anisotropic.
E (diagonal) = 273 GPa
Data from Table 3.3,
Callister & Rethwisch
8e. (Source of data is
R.W. Hertzberg,
Deformation and
Fracture Mechanics of
Engineering Materials,
3rd ed., John Wiley and
Sons, 1989.)
200 mm Adapted from Fig.
4.14(b), Callister &
Rethwisch 8e.
(Fig. 4.14(b) is courtesy
of L.C. Smith and C.
Brady, the National
Bureau of Standards,
Washington, DC [now
the National Institute of
Standards and
Technology,
Gaithersburg, MD].)
 Bazı metaller ve metal dışı malzemeler birden fazla kristal yapıda
bulunabilirler. Bu özelliğe polimorfizm denir.

Element halindeki katılar için, allotropi olarak adlandırılan bu özelliğe

sahip malzemelerin hangi kristal yapıda bulunduğu, sıcaklığa ve dış
basınca bağlıdır.

Kübik elmas kristal yapı

1850- Rus üniforma düğmesi, kilise orgu ses boruları-kalay hastalığı
 Birim hücre geometrisi, kenar uzunlukları a, b, c ve iç açıları α, β,
γ’dan oluşan altı parametre yardımıyla tam olarak tanımlanır. Kafes
parametreleri olarak da adlandırılan bu parametreler şekilde
gösterilmiştir.
Bazı malzemelerin tek kristallerinde fiziksel özellikler, ölçümün gerçekleştirildiği
kristal doğrultulara göre değişir.
Örneğin, elastiklik modülü, elektrik iletkenliği ve kırınım indeksi [100] ve [111]
doğrultularında farklı değerler alabilir.
Özelliklerin bu şekilde yöne bağlı olması anizotropi olarak adlandırılır ve kristal
doğrultularda atom veya iyon dizilişlerinin (atom ya da iyonlar arası mesafenin)
farklı olmasından kaynaklanır.
Özelliklerin yönden bağımsız olduğu malzemeler izotropik olarak adlandırılır.
Kristal kafeste nokta koordinatlarının belirlenmesi
 Dalgalar birbirlerini
kuvvetlendirici yönde
etkiler ve genliklerinin
eklenmesi sonucu,
şeklin sağ tarafında
gösterilen dalga
oluşur. Bu kırınımın
bir göstergesidir.
X-ışını dalga boyu ve atomlararası mesafeyi, kırınan
ışının açısıyla ilişkilendiren bu basit denklem Bragg
Kanunu olarak bilinir (Denklem 3.13).