TRUYỀN MÁU TẠI GIƯỜNG BỆNH VÀ NGUYÊN TẮC XỬ TRÍ TAI BIẾN TRUYỀN MÁU

MÃ BÀI GIẢNG: CSP4

- Tên bài: Truyền máu tại giường bệnh và nguyên tắc xử trí tai biến truyền máu

- Đối tượng học tập: Bác sỹ Y khoa năm thứ 2

- Số lượng: 25 sinh viên

- Thời lượng: 4 tiết (200 phút)

- Giảng viên: Ths Phạm Phương Thảo, SĐT: 0982872289,

email: phamphuongthao.hmu@gmail.com

+ Các giảng viên khác tham gia giảng dạy: Gs. Ts Phạm Quang Vinh (0912115313), Ths. Nguyễn
Thị Tuyết Mai (0985224332), maingn09@gmail.com

- Địa điểm: Trung Tâm Huyết học – Truyền máu, Bệnh viện Bạch Mai

Viện Huyết học – Truyền máu Trung Ương

Mục tiêu học tập

1. Kiến thức:

1.1. Trình bày được một số hệ thống nhóm hồng cầu: Hệ ABO, hệ Rh: Kháng nguyên trên bề mặt
hồng cầu, kháng thể tương ứng trong huyết tương

1.2. Trình bày được nguyên lý của kỹ thuật xác định nhóm máu bằng phương pháp huyết thanh
mẫu, hồng cầu mẫu.

1.3. Giải thích được sơ đồ truyền máu: Truyền khối hồng cầu, huyết tương dựa trên nguyên lý
hòa hợp miễn dịch trong truyền máu

1.4. Trình bày được các loại tai biến truyền máu, dấu hiệu lâm sàng, cách xử trí

2. Kỹ năng

2.1. Thực hiện được kỹ năng định nhóm máu bằng phương pháp huyết thanh mẫu tại giường
bệnh, thực hiện được phản ứng chéo giữa máu bệnh nhân và chế phẩm máu truyền vào (Khối tiểu
cầu, huyết tương, tủa lạnh)

2.2.Thực hiện được: truyền máu, chế phẩm máu cho người bệnh

2.3. Nhận biết được khi có tai biến truyền máu xảy ra và xử trí

3. Thái độ:

3.1. Ý thức được tầm quan trọng của an toàn truyền máu
 3.2. Tôn trọng, có trách nhiệm cao với người bệnh trong quá trình thực hành

3.3. Khi có tai biến xảy ra phải có thái độ xử trí khẩn trương, tích cực

1. Chỉ tiêu thực hành:

Chỉ tiêu
STT Tên kỹ năng Thực hành
có hướng
Quan sát Làm đúng Làm thành thạo
dẫn của
GV
Kiểm tra đối chiếu: Họ tên, nhóm
máu bệnh nhân và chế phẩm máu
1 x x x x
được truyền. Đánh giá người bệnh
trước truyền máu
Định nhóm máu tại giường: Nhóm
2 máu người bệnh, túi máu được x x x x
truyền
Thực hiện phản ứng chéo giữa máu
người bệnh và chế phẩm máu
3 x x x x
truyền (Khối tiểu cầu, huyết tương,
tủa lạnh)
Thực hiện truyền máu cho người
4 x x x
bệnh
Theo dõi người bệnh trong quá
5 x x x
trình truyền máu
Phát hiện được các dấu hiệu khi có
6 x x x
tai biến truyền máu xảy ra, xử trí

2. Bảng kiểm dạy học:

STT Các bước thực hiện
Điểm danh, kiểm tra phần chuẩn bị
1 Đánh giá kiến thức của SV
bài của sinh viên
Nêu rõ mục tiêu học tập, nhấn
2 mạnh phần kiến thức quan trọng
cần chú ý
3 Hướng dẫn sinh viên thực hành
truyền máu tại giường theo thứ tự
các bước, làm mẫu cho sinh viên
quan sát
Ý nghĩa của từng bước
Đánh giá điểm chuyên cần
về truyền máu
Giúp SV nhận thức rõ mục
tiêu, kiến thức quan trọng
của bài học
Giúp SV quan sát được
các kỹ năng cần phải thực
hiện, qua đó biết cách
truyền máu tại giường
Tiêu chuẩn phải đạt
SV phải đi học đầy đủ
Phải chuẩn bị kiến thức đã
yêu cầu
Xác định kiến thức cần thiết
liên quan đến truyền máu tại
giường cho SV
Nêu các bước cần phải làm
Làm mẫu từng bước cho sinh
viên, làm chậm, có giải thích

Quan sát sinh viên thực hiện các
4 bước truyền máu tại giường, sửa
sai và yêu cầu làm lại
Nêu các loại tai biến có thể xảy ra
5 trong truyền máu, dấu hiệu lâm
sàng, nguyên tắc xử trí
bệnh
Đánh giá lại khả năng tiếp
thu của sinh viên, hướng
dẫn lại nếu SV chưa làm
đúng
Cung cấp kiến thức về tai
biến truyền máu cho SV
Cách xử trí
rõ ràng
Yêu cầu từng nhóm sinh viên
thực hiện đúng thao tác vừa
hướng dẫn
SV nhận biết được các tai
biến truyền máu, và nguyên
tắc xử trí

3. Bảng kiểm lượng giá:

Thang điểm
STT Các bước thực hiện 0
1 2 3
(Không
(Làm sai) (Làm đúng) (Làm thành thạo)
làm)
Kiểm tra đối chiếu: Họ tên, nhóm máu
Thực tập Thực tập
1 bệnh nhân và chế phẩm máu được truyền. 1.5 2.0
lại lại
Đánh giá người bệnh trước truyền máu
Định nhóm máu tại giường: Nhóm máu
Thực tập Thực tập
2 người bệnh, túi máu được truyền: Bằng 1.5 2.5
lại lại
phương pháp huyết thanh mẫu
Thực hiện phản ứng chéo giữa máu người
bệnh và chế phẩm máu truyền (Khối tiểu
Thực tập Thực tập
3 cầu, huyết tương, tủa lạnh): Lấy 2 giọt 1.5 2.5
lại lại
chế phẩm, 1 giọt máu người bệnh, trộn
đều trên phiến giấy và quan sát
Thực tập
4 Thực hiện truyền máu cho người bệnh 1.5 2.0
lại
Theo dõi người bệnh trong quá trình
5 Trừ điểm Trừ điểm 1.5 2.0
truyền máu
Nêu được các dấu hiệu khi có tai biến
6 Trừ điểm Trừ điểm 1.5
truyền máu xảy ra, nguyên tắc xử trí
4. Yêu cầu về mẫu báo cáo

- Powerpoint trình bày: Sưu tầm hình ảnh liên quan đến dấu hiệu lâm sàng của tai biến truyền máu

- Thực hiện kỹ năng truyền máu tại giường bệnh khi giảng viên yêu cầu

5. Tài liệu học tập

- Tài liệu phát tay

- Sách giáo trình: Bệnh học nội khoa, Tập 2 (XB 2018)

6. Tài liệu tham khảo

- “Truyền máu hiện đại, cập nhật và ứng dụng trong điều trị’’. Đỗ Trung Phấn, NXB Giáo dục Việt
Nam, 2012