Republika ng Pilipinas

Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________

MGA SALIK NA NAKAKAAPEKTO SA PAGGAWA NG DESISYON NG MGA MAG-AARAL NG GRADE

10 SA PAGPILI NG KANILANG SENIOR HIGH SCHOOL TRACK
_____________________________________________________________________________________

Isang Pananaliksik na iniharap sa

JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
SENIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT
Tandag City
_____________________________________________________________________________________

Bilang Pagtugon sa mga Pangangailangan

sa Pagtamo ng Asignaturang
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
_____________________________________________________________________________________

Pangalan ng Mananaliksik
Aseniero Lester Joseph B.
_____________________________________________________________________________________

Tagapayo sa Pananaliksik:
Rodolfo P. Yabut
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
KABANATA 1
Background ng Pag-aaral

Isa sa pinakamahirap na desisyong dapat gawin ng mga mag-aaral tungkol sa

kanilang pag-aaral ay ang pagpili ng bokasyon na tutukuyin ang kanilang magiging propesyunal

na landas (Ouano et al., 2019; Kaneez & Medha, 2018). Bago ang paglikha ng K–12, ang Pilipinas

ang tanging bansa sa Asya na may 10-taong sistema ng edukasyon. Kasama ng Djibouti at

Angola sa Africa, mayroon lamang tatlong bansa na sumusunod pa rin sa patakarang ito

(Geronimo, 2013). Sa paglipas ng taon, mayroong patuloy na talakayan tungkol sa kung ang mga

bansang may 10-taong sistema ng edukasyon ay maaaring makipagkumpitensya sa iba na may

12-taon o mas matagal na sistema at makuha pa rin ang mga pangunahing kakayahan na

kinakailangan. Naobserbahan ni Kusumawati (2013) na ang mga mag-aaral ay naglalagay sa

isang malaking trabaho. Isang pagtatasa ng gastos at accessibility ng kurso bago magpasya sa

isang landas ng trabaho, isaalang-alang ang kanilang socioeconomic na sitwasyon. Dahil dito,

maaaring magdusa ang mga desisyon ng mga mag-aaral tungkol sa kanilang pag-aaral kung hindi

nila mabayaran ang kanilang mga gastos. Kung alam nila ang katotohanan na hindi kayang

bayaran ng kanilang pamilya ang kursong nais nilang tahakin, mas malamang na mag-enrol sila

sa kursong kung saan wala silang personal na interes na hindi sapat na paraan

Brenda Dublin, Mary Rose Sosing, Eduardo Edu Cornillez Jr., Antonette Logrosa 2020,

TARAN-AWAN Journal of Educational Research and Technology Management, 1 (1), 29–38. Ang
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
pagpili ng landas sa senior high school o mga track na tatahakin ay isa sa ang pinakamahirap na

desisyon na maaaring gawin ng isang mag-aaral sa junior high school. Bilang tugon, ang mga

layunin ng pag-aaral na ito ay alamin kung anong mga karera ang ginusto ng mga mag-aaral sa

junior high school para sa kursong senior high school gayundin ang mga salik na maaaring

magkaroon ng epekto sa kanilang desisyon.Ahmed and co. al. (2017) natagpuan na ang pagpili

ng karera ng mga mag-aaral ay bahagyang naiimpluwensyahan ng mga potensyal na prospect ng

trabaho sa hinaharap. Iminumungkahi ng mga resultang ito na ang mga papasok na mag-aaral

sa senior high school ay maaaring pumili ng isang track batay sa kung gaano sila malamang na

makakuha ng trabaho pagkatapos ng graduation.

Ang pagbuo ng mga paraan upang matulungan ang mga mag-aaral sa paggawa ng

matalinong mga opsyon sa karera ay nangangailangan ng pag-unawa sa mga isyu na maaaring

makaimpluwensya sa kanilang mga desisyon. Ang mga katangiang ito ay kapaki-pakinabang sa

paghula sa career strand ng mga papasok na mag-aaral ng SHS (Nazareno et al. 2019) at sa

paglikha ng tool para sa paggawa ng desisyon sa karera (Gestiada et al. 2017). karera. Ang

piniling landas ng mag-aaral ay magbibigay sa kanila ng mga kasanayang kailangan nila upang

makapaghanda para sa kanilang mga karera sa hinaharap. Kaya, napakahalaga na ang mga mag-

aaral ay gumawa ng tamang desisyon dahil kung hindi man ay maaaring magkaroon ng

negatibong epekto sa kanilang kinabukasan. Paano pinipili ng mga mag-aaral ang kursong gusto

nilang kunin? Ang desisyon na ginawa ng mag-aaral ay naiimpluwensyahan ng maraming mga

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
kadahilanan. Kabilang dito ang mga rekomendasyon mula sa mga kaibigan at pamilya. Ang

paaralan ay may malaking impluwensya rin sa pagpili ng track ng mag-aaral. Ano ang

mangyayari kung ang ginustong track ng mag-aaral ay hindi available sa tinukoy na paaralan? Sa

huli ay gumawa sila ng maling desisyon. Ang mga mag-aaral ay maaaring pumili ng isang kurso

na kahit na hindi angkop para sa kanila dahil sa impluwensya.

Ang pag-aaral na ito ay nag-iimbestiga sa mga salik na nakakaimpluwensya sa Saint

Theresa College of Tandag, Inc. Grade 10 na pagdedesisyon ng mga mag-aaral sa pagpili ng

kanilang Senior High School Track. Sa Pilipinas, ang kurikulum ng Senior High School ay

naglalayong ihanda ang mga mag-aaral para sa parehong trabaho at higit na edukasyon.

Nagbibigay ito ng mga track na nakatuon sa pagpapabuti ng kaalaman at kakayahan ng mga

mag-aaral na may kaugnayan sa kanilang mga kurso sa kolehiyo. Ang pananaliksik sa masalimuot

na ugnayan sa pagitan ng peer pressure, socioeconomic na mga salik, at mga indibidwal na

kagustuhan pati na rin ang pangmatagalang kahihinatnan ng mga napiling track na ito sa mga

akademiko at propesyonal na landas ng mga mag-aaral ay, gayunpaman, ay kulang. Ang isang

masusing pag-unawa sa proseso ng paggawa ng desisyon at mga resulta nito ay nahahadlangan

ng kamangmangan na ito.

Upang maisagawa ang pagsisiyasat, ang mga sumusunod na teorya ay maikling

ginalugad.
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Ayon sa Holland's Theory of Career Choice, na sakop ng Nauta (2010), ang mga tao

ay maaaring lumago at gumana nang pinakamabisa—pati na rin ang makahanap ng kasiyahan sa

trabaho—sa mga lugar ng trabaho na umaakma sa kanilang mga personalidad. Ang mga tao ay

madalas na pumili ng mga karera na nagpapakita ng kanilang mga personalidad. Ayon kay

Holland, tumataas ang kasiyahan sa trabaho sa antas kung saan angkop ang personalidad at

trabaho. Binibigyang-diin ng teorya ni Holland ang katumpakan ng kaalaman sa sarili at

impormasyon sa karera na kinakailangan para sa paggawa ng desisyon sa karera. Ang teoryang

ito ay mahalaga sa pag-aaral dahil nakakatulong ito sa mga respondente ng mag-aaral na pumili

ng tamang strand at track na pinakaangkop sa kanilang mga interes at personalidad.

Ayon sa Happenstance Learning Theory, na itinatampok ni Krumboltz (2009), ang

mga tao ay gumagawa ng mga desisyon sa karera batay sa kaalaman na kanilang nakuha. Ang

ilang mga aksyon ay hinihikayat, ginagantimpalaan, at ginagaya. Itinatampok nito ang

kahalagahan ng mga naunang karanasan sa pagtukoy ng antas ng kasiyahan ng isang tao sa

isang napiling larangan. Samakatuwid, ang kasiyahan at pagkabigo ng maagang pagkabata ay

magkakaroon ng malaking epekto sa istraktura ng isang indibidwal. Pinipili ng mga indibidwal

ang kanilang espesyalisasyon batay sa kanilang mga personalidad at background. Ang pagpili ng

espesyalisasyon ay isang pagpapahayag ng personalidad ng isang tao sa lugar ng trabaho, na

sinusundan ng pagkakakilanlan sa isang partikular na stereotype sa trabaho. Ang pamamaraang

ito ay maaari ring makatulong na ipaliwanag kung bakit nagpasya ang ilang mga mag-aaral na
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
magpakadalubhasa sa isang partikular na strand. Ang mga ito ay may malaking epekto sa kung

paano nilalapit ng mga estudyante ang kanilang mga karera.

Ayon kay Lancaster (2017), ipinapaliwanag ng Krumblotz's Learning Theory of Career

Counseling (LTCC) na ang kasalukuyang sitwasyon sa trabaho ng isang indibidwal ay tinutukoy ng

walang katapusang bilang ng mga naipon na karanasan sa pag-aaral. Ang mga karanasang

personal na kasiya-siya ang nakakapukaw ng interes. Ang lahat ng mga paniniwala ay muling

sinusuri bilang resulta ng pagbuo at pagbabago ng mga bagong paniniwala bilang tugon sa

bagong impormasyon. Bukod pa rito, ang mga halaga ay umuunlad nang may karanasan at

tumaas na pag-unawa. Apat na bahagi ang may papel sa proseso ng pag-unlad ng karera. Ang

mga pagkakataon sa karera ng isang tao ay maaaring limitado sa pamamagitan ng kanilang

genetic endowment at mga espesyalidad, na maaaring kabilang ang minanang pisikal, mental, o

espesyal na kakayahan. Ang mga epekto ng kapaligiran sa pag-unlad ng kasanayan, mga

aktibidad, at mga kagustuhan sa karera ang susunod na paksa. Kasunod nito, ang mga karanasan

na may kinalaman sa pag-aaral ay nangyayari kapag ang isang tao ay nagmamasid sa mga

agarang resulta ng kanyang mga aksyon at ang mga tugon ng iba. Ang huling uri ng mga

kasanayan ay ang mga kasanayan sa diskarte sa gawain, na nakukuha sa pamamagitan ng

karanasan. Kaugnay ng kasalukuyang pag-aaral, ang mga nabanggit na salik ay may mahalagang

papel dahil maaaring sila ang mga motibo sa likod ng impluwensya sa pagpili ng ginustong track

at strand, tulad ng mga pagkakataon, kakayahan, impluwensya sa kapaligiran, at mga karanasan

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
sa pag-aaral na magbibigay daan para sa kanilang tagumpay sa hinaharap. Ang mga ito ay

madalas na binago bilang resulta ng parehong kanais-nais at hindi kanais-nais na mga

karanasan.

KONSEPTUWAL NA BALANGKAS

Ipinapakita ng Figure 1 ang profile ng mag-aaral. Ang partikular na kahalagahan ay

ang pangalan ng mag-aaral, ngunit kabilang sa iba pang mga salik na dapat isaalang-alang ang

trabaho ng kanilang magulang, na may epekto sa mga kursong pipiliin nilang kunin sa kolehiyo.

Dahil kung magpasya ang mga mag-aaral na sundin ang isang partikular na landas, sabihin na

gusto nilang maging mga doktor, ang STEM strand ay ang pinakamahusay na pagpipilian para sa

kanila dahil isinasama nito ang agham at magbibigay sa kanila ng malaking kalamangan

pagdating sa pag-enroll sa medikal na paaralan.

Ang figure 2 ay nagpapakita kung paano matukoy ang kagustuhan ng bawat mag-

aaral. Upang malaman, kakailanganin ang isang survey. Ang bawat mag-aaral ay dapat dumaan

sa isang maikling pamamaraan upang matukoy kung ano ang gusto nilang maging, at ito ay

lubhang nakakaintriga dahil nagbibigay ito ng maraming impormasyon.

Ang mga natuklasan ng sarbey ay inilalarawan sa figure 3. Ang mga benepisyo ng

kanilang kalooban ay kapwa para sa mananaliksik at sa mga respondente. Malinaw na

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
mauunawaan ng mananaliksik kung aling track ang pipiliin. Ang mga tugon ay bibigyan din ng

paglilinaw tungkol sa kanilang mga plano sa hinaharap. Sila ang pipiliin.

Profile ng Mag-aaral sa
Baitang 10: Pagkolekta ng data ng
survey.
1.Edad
Isang materyal na
2. Kasarian estratehikong
Pagsusuri ng
3.Buwanang Kita ng demograpikong interbensyon upang
Pamilya: impormasyon ng mga gabayan ang mga mag-
respondent. aaral sa Baitang 10 sa
Ang gustong pagpili ng kanilang kagustuhan sa
track ng respondente: track sa Senior High
Mga elementong School.
Pagtukoy sa mga salik na
nakakaapekto sa mga nakakaapekto sa mga
ginustong track ng mag- kagustuhan sa track.
aaral:

Figure 1. Schematic Diagram ng Pag-aaral

Pahayag ng Problema

Sinusubukan ng pag-aaral na ito na matukoy ang mga variable na

nakakaimpluwensya sa mga kagustuhan sa track ng Saint Theresa College of Tandag sa Grade 10

Students. Ito ay partikular na naglalayong tumugon sa mga sumusunod na query:

1. Ano ang mga katangian ng mga mag-aaral sa grade 10 sa mga tuntunin ng:

a.) Edad
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
b.) Kasarian

C.) Buwanang Kita ng Pamilya

2.) Anong mga track ng Senior High School ang gusto ng mga respondente?

3.)Anong mga salik ang nakakaimpluwensya sa nais na track ng mga respondente?

a.) Pansariling Interes c.) Impluwensya ng Peer e.) Kondisyon sa pananalapi

b.) Impluwensya ng Pamilya d.) Mga pagkakataon sa trabaho

4.) Malaki ba ang epekto ng profile ng respondent sa mga track ng Senior High School na

kanilang pinili?

Hypothesis

Ang pagpili ng track sa senior high school ay lubhang naaapektuhan ng mga salik

tulad ng, personal na interes, impluwensya ng Pamilya, impluwensya ng mga kasamahan, mga

pagkakataon sa trabaho at kalagayang pinansyal para sa mga mag-aaral sa grade 10.

Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral

Nakatuon ang pag-aaral na ito sa mga piling incoming senior high school students ng

Saint Theresa College of Tandag,Inc. sa pagpili ng strand. Ang mga respondente ng pag-aaral ay

binubuo ng 100 random na napiling grade 10 na mga mag-aaral na binubuo ng 25% ng

populasyon. Ang resulta ng pag-aaral na ito ay applicable sa lahat ng respondents lalo na sa mga
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
papasok na senior high school students na nalilito sa pagpili ng strand. Ito ang bumubuo sa

saklaw at mga limitasyon ng isang pag-aaral ay nakakatulong upang makonteksto ang

pananaliksik para sa mambabasa upang mas maasahan nila ang lawak ng mga detalyeng

darating.

Kahalagahan ng Pag-aaral

Nilalayon ng pag-aaral na ito na linawin ang mga salik na nakakaimpluwensya sa

desisyon ng mga papasok na senior high school na pumili ng strand.

Bukod dito, ang mga natuklasan ng pananaliksik ay makakatulong sa mga

sumusunod.

Mga mag-aaral. Ang pananaliksik ay nagbigay ng gabay para sa paglikha ng naaangkop na

desisyon sa karera na isinasaalang-alang ang iba't ibang aspeto.

Mga guro. Ang pananaliksik ay ginamit bilang mapagkukunan ng

mga programa para sa pagpapaunlad ng guro sa hinaharap na

tulungan ang mga mag-aaral na maging mas handa sa kolehiyo. Ang mga konklusyon ng pag-

aaral ay maaaring gawing mas madali, mas produktibo at epektibo ang kanilang mga trabaho.

Mga magulang. Nakakatulong ang pananaliksik na ipaalam at idirekta ang kanilang

mga bata upang piliin ang naaangkop na landas habang tinatahak

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
sinusuri ang iba't ibang elemento na nakakaapekto sa propesyon ng isang tao

mga desisyon ng pagpili.

Kahulugan ng mga Termino

Ang mga sumusunod na terminong ginamit sa pag-aaral ay binibigyang kahulugan sa

pagpapatakbo.

Saloobin. Isang maayos na paraan ng pag-iisip o pakiramdam tungkol sa isang tao o

isang bagay, karaniwang isa na makikita sa pag-uugali ng isang tao.

Katangian. Isang kalidad o tampok anuman ang katangian o likas na bahagi ng isang

tao o isang bagay.

Pagpipilian sa Karera. Isang larangan para sa paghahangad ng magkakasunod na

progresibong tagumpay lalo na sa buhay pampubliko, propesyonal, o negosyo.

Kurso. Isang bilang ng mga lektura o iba pang bagay na may kinalaman sa isang

paksa.

Desisyon. Naabot ang konklusyon o resolusyon pagkatapos ng pagsasaalang-alang.

Senior High School. Tumutukoy sa huling dalawang taon ng k-12 program

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________

KABANATA 2

REVIEW NG KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

Kasama sa kabanatang ito ang impormasyong may kaugnayan sa suliranin sa

pananaliksik. Ang literatura ay kukunin mula sa mga libro, magasin, pag-download ng mga

materyales mula sa internet at legal na pagpapalabas upang maisip ang mga insight na

ipinahiwatig. Ang mga pag-aaral ay kukunin mula sa mga pagsusuri at pag-aaral ng mga umiiral

na akda.

Ang mga sumusunod na literatura at pag-aaral ay ang mga dayuhan at lokal na

kaugnay na pag-aaral na may pagkakatulad na gagabay at magpapatibay sa papel pananaliksik

na ito. Sila ang magsisilbing clue ng mga mananaliksik upang magpatuloy sa paglikha ng papel

na ito at magbibigay ng mga ideya para sa isang napapanatiling bisa ng pananaliksik.

KAUGNAY NA LITERATURA

Dayuhan

Ayon kay Staunton (tulad ng binanggit sa Rafanan & De Guzman, 2020), ang mas

mataas na kapakanan sa karera, tagumpay at kaligayahan sa trabaho, mahusay na mga marka,

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
at on-time na pagtatapos ay lahat ng resulta ng pagtutugma ng personalidad ng isang mag-aaral

sa tamang landas sa edukasyon o karera. Ang pagpili ng karera o track na tatahakin sa senior

high school ay nangangailangan ng maingat na pagsasaalang-alang para sa mga mag-aaral sa

junior high school. Maraming mga mag-aaral ang hindi nag-iisip na ang kanilang karera sa

sekondaryang paaralan ay may kaugnayan sa larangan na maaari nilang maging dalubhasa sa

paglaon sa kanilang mas mataas na edukasyon dahil hindi nila binigyan ng sapat na pag-iisip ang

kanilang mga desisyon sa karera (Cabanias, 2021).

Ang pagpili ng karera ng isang tao ay isa sa pinakamahalagang desisyon na gagawin

nila, ayon kay Dye, C. (2018) sa kanyang papel na "Factors Affecting Career Choice."

Napagmasdan ng mga mananaliksik na ang tapat na pagmumuni-muni sa sarili ay ginagawang

maliwanag ang marami sa mga elementong nakakaimpluwensya sa mga pagpili ng propesyon.

Ang isang matalinong desisyon sa karera ay kadalasang maaaring gawin sa pamamagitan ng

pagbibigay ng tapat na mga sagot sa mga tanong tungkol sa iyong mga interes, potensyal na

trabaho, ninanais na sitwasyon sa pamumuhay, ninanais na kapaligiran sa pagtatrabaho, at

ginustong paraan ng pagtatrabaho. Ang karamihan sa paggawa ng desisyon sa trabaho ay

naiimpluwensyahan din ng mga personal na katangian tulad ng kakayahan, mga

pangangailangan sa tagumpay, mga saloobin, at mga inaasahan sa sarili. Gayunpaman,

binibilang ang mga karagdagang elemento tulad ng heograpiya, katayuan sa pananalapi, at

balanse sa buhay-trabaho. Ang mga heograpikal na kadahilanan ay nakakaimpluwensya sa

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
maraming trabaho at maaaring makaimpluwensya sa mga desisyon sa karera sa maraming

paraan. Halimbawa, ang karamihan sa mga career pathway para sa isang batang propesyonal na

nagtataguyod ng isang managerial na karera sa retail na nakabalot na pagkain ay humahantong

sa Chicago, ang sentro ng sektor ng consumer packaged goods. Dahil karamihan sa mga

American magazine ay nakabase sa New York o Los Angeles, karamihan sa mga career pathway

para sa mga naghahangad na manunulat ng magazine ay humahantong doon. Ang ilang mga tao

ay nakabatay sa kanilang mga desisyon sa trabaho kadalasan sa kung saan nila gustong

manirahan, pagkatapos ay naghahanap ng mga pagkakataon sa trabaho sa lugar na iyon.

Sa kabaligtaran, ang aspeto ng interes ng mga mag-aaral ay naisip na ang

pinakamahalagang sangkap sa pagpili ng isang pangunahing karera o landas sa edukasyon dahil

ito ay sumasalamin sa kanilang mga interes o kagustuhan (Giustinelli, 2016). Ang mga interes ng

mga mag-aaral ay mahalagang pagsasaalang-alang sa pagpili ng karera, ayon sa Okwulehie

(2018) at Rababah (2016). Ang pag-aaral ni Penedilla at Rosaldo (2017), na natagpuan na ang

mga pagpipilian sa trabaho at kolehiyo ng mga estudyante sa high school ay naiimpluwensyahan

ng kanilang mga personal na kagustuhan, ay nagbigay ng suporta para dito. Ang mga katulad na

natuklasan ay ginawa ni Ahmed et al. (2017), na natuklasan na habang ang pagganap sa

akademiko, mga kahihinatnan sa pananalapi, at mga inaasahang trabaho sa hinaharap ay

walang gaanong epekto sa mga intensyon ng mga mag-aaral na ituloy ang isang partikular na
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
karera, ang interes sa isang kurso ay may makabuluhang positibong kaugnayan sa pagpaplano

ng karera.

Ipinakita ng Su, Chang, Wu, at Liao (2016) na ang mga pagpipilian ng mga mag-aaral

tungkol sa kanilang mga karera ay higit na naaapektuhan "Ang salik ng paaralan" ay may

pinakamababang timbang, na sinusundan ng "personal na salik," "salik ng pangkat," at "salik sa

paggalugad ng karera. " Nakakaapekto sa kanilang antas. Malaki ang laki ng mga mag-aaral sa

paaralan na naka-enroll sa mga kurso sa mga domestic na bagay na madaling maapektuhan ng

indibidwal habang gumagawa ng mga desisyon sa trabaho.

Nalaman ni Penedilla at Rosaldo (2017) na habang ang desisyon ng isang mag-aaral

sa senior high school tungkol sa trabaho at kolehiyo ay pangunahin nang personal, ang mga

panlabas na kadahilanan ay gumaganap ng isang papel. Ang ilang mga elemento, kabilang ang

mga kalagayang panlipunan at pang-ekonomiya at kanilang mga kwalipikasyong pang-

akademiko, ay nakakaimpluwensya sa kanilang mga desisyon, kung sila ay ginawa nang kusang-

loob o sa ilalim ng pamimilit. Dahil dito, nagiging inspirasyon ang mga bata na pumili. Upang

matugunan ang katotohanang ito, naisip ng Kagawaran ng Edukasyon na ang pangangasiwa ng

National Career Assessment Exam (NCAE) ay makakatulong na matukoy ang tamang landas para

sa bawat mag-aaral.

LOKAL
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Sa Pilipinas, maaaring pumili ang mga mag-aaral mula sa iba't ibang track sa Senior

High School (SHS) program para tulungan silang maghanda para sa kanilang mga karera sa

hinaharap. Para sa mga mag-aaral sa grade 10, ang pagpili ng tamang track ng SHS ay isang

mahalagang pagpipilian. Ang isang pangkalahatang-ideya ng panitikan sa paksa ay ibinigay sa

seksyong ito. Mga salik na nakakaimpluwensya sa mga kagustuhan ng mga mag-aaral sa grade

10 sa Pilipinas para sa mga track ng SHS. Maraming mga kadahilanan na nakakaapekto sa mga

kagustuhan ng mga mag-aaral para sa mga track ng SHS ay natukoy ng ilang mga pag-aaral.

Lorenz et al. (2020) natuklasan na ang ginustong track ng mga mag-aaral ay makabuluhang

hinulaan ng kanilang akademikong katayuan, peer pressure, patnubay ng magulang, at mga

layunin sa karera. Ayon sa pag-aaral, ang mga mag-aaral na mahusay na gumanap sa akademya

ay may posibilidad na pumili ng mga akademikong landas, ngunit ang mga hindi mahusay na

gumanap sa akademya ay mga track ng TVL na mas gusto para sa pagganap.

Binibigyang-diin din ng maraming pag-aaral kung gaano kahalaga ang pakikilahok ng

magulang sa pagtukoy ng kagustuhan ng mag-aaral para sa isang track ng SHS. Ayon sa isang

pag-aaral nina Kilag at Sasan (2023), napakahalaga ng mga magulang sa pagtukoy ng kagustuhan

sa track at mga layunin sa karera ng kanilang mga anak. Ayon sa pag-aaral, ang mga magulang

na mas malamang na makakaapekto sa kagustuhan ng track ng kanilang mga anak kung

sinusuportahan nila ang kanilang ginustong track, tumulong sa pag-aaral, at nag-aalok ng gabay.

Ang pag-aaral ng Kilag et al. mula 2021 ay nagpahiwatig din na ang mga magulang na
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
sumuporta sa kanilang mga anak ay piniling kurso, gumabay sa kanila, at interesado sa kanilang

edukasyon ay mas malamang na makakaapekto sa ginustong landas ng kanilang mga anak. Ayon

sa pag-aaral, ang mga magulang na may mas mataas na antas ng edukasyon ay mas malamang

na magkaroon ng epekto sa kanilang mga kagustuhan sa pagsubaybay sa kanilang mga anak.

Ang pagbibigay ng mataas na kalidad na mga pagkakataon sa pangunahing

edukasyon para sa lahat ng mga mag-aaral, pagtataas ng pamantayan ng proseso ng edukasyon

at paglipat ng senior high school tungo sa kolehiyo, at pagpapahusay sa integrasyon ng buong

sistema ng edukasyon ay ilan sa mga pangunahing hamon na kinakaharap ng K–12 sa Pilipinas.

Sa Pilipinas, ang edukasyon sa senior high school ay may malaking impluwensya sa pag-unlad ng

bansa. Ang pamahalaan ay gumawa ng mga pamumuhunan sa edukasyon sa pag-asang

maihanda ang mga mag-aaral para sa isang pandaigdigang ekonomiya. Kailangang maging

masigasig ang mga mag-aaral na magpasya kung anong ruta ng trabaho ang pipiliin nila sa

malapit na hinaharap upang maging mapagkumpitensya sa buong mundo. Ang kanilang

kakayahang umunlad kapwa sa personal at propesyonal ay maaaring matulungan sa

pamamagitan ng pagkakaroon ng isang mahusay na binalak at pinag-ugnay na mga layunin sa

buhay at karera (Manapsal 2017).

Mga Kaugnay na Pag-aaral

Dayuhan
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Ang isang pag-aaral na isinagawa ni Ching, C. W., et., al., (2016) na pinamagatang

"Mga Salik na Nakakaapekto sa Paggawa ng Desisyon sa Karera ng mga Mag-aaral ng mga Mag-

aaral sa Junior High School sa Central Taiwan Area" ay nagpakita na ang mga mag-aaral na may

middle-level education degree na mga magulang ay kumukuha ng kanilang mga magulang pang-

edukasyon na inaasahan at saloobin sa pagsasaalang-alang kapag nagpapasya kung anong track

ang pipiliin. Nakasaad din sa pag-aaral na ang mga mag-aaral na may mga magulang na may

middle hanggang high educational degree ay mas apektado ng mga family factors na ito kaysa sa

mga estudyanteng may mga magulang na may mababang educational degree.

Ito ay nagpapahiwatig na ang mga mag-aaral ay isinasaalang-alang ang kanilang mga

magulang na nakamit sa edukasyon sa kanilang paggawa ng desisyon sa karera. Ipinapakita nito

na ang antas ng edukasyon ng mga magulang ay gumaganap ng isang papel sa kagustuhan ng

track ng mga mag-aaral. Ang mga mag-aaral na may mga magulang ay yapak at pinipili ang

parehong linya ng karera. Sa kabilang banda, ang mga mag-aaral na may mga magulang na may

mababang antas ng edukasyon ay maaaring pumili ng mga track na hahantong sa mabilis ngunit

mataas na suweldong mga trabaho.

Mula sa mga natuklasan ng pag-aaral na pinamagatang “ Parental Factors

Influencing Career Choice among High School Students in Nairobi County ”, mahihinuha na ang

mga salik ng magulang ay nakakaimpluwensya sa pagpili ng karera ng mga mag-aaral sa Nairobi

County. Ang mga resulta mula sa pag-aaral ay nagpapahiwatig na ang mataas na antas ng
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
edukasyon ng magulang ay may impluwensya sa pagpili ng karera ng mga mag-aaral. Sa bagay

na ito, napagpasyahan na ang antas ng edukasyon ng ina ay nakaimpluwensya sa mga mag-aaral

sa Nairobi County ay pipili ng mga karera na iba sa mga karera ng kanilang mga magulang,

kapatid, at malapit na kamag-anak. Maaari pang mahihinuha na ang trabaho ng ama ay may

mas makabuluhang impluwensya sa pagpili ng karera ng mga mag-aaral kaysa sa ina. Itinatag din

na ang mga pagpapahalaga at inaasahan ng magulang ay may malaking papel sa paghubog ng

mga karera ng mga mag-aaral. Kaugnay nito, mahihinuha na ang mga pagpapahalaga at

inaasahan ng magulang ay may makabuluhang kaugnayan sa pagpili ng karera ng mga mag-

aaral. (Alphonse,M. M.,2016)

LOKAL

Ayon sa isang kamakailang pananaliksik, ang mga peer mentor ay gumaganap ng

isang mahalagang papel sa proseso ng pagsasapanlipunan, at sila ay nagbibigay ng presyon sa

tilapon ng isang indibidwal ay malawak na kinikilala. Tinutulungan nito ang mga kabataan na

bumuo ng kanilang mga posibilidad sa trabaho at gumawa ng mga desisyon (2017, Victorina). Sa

Pilipinas, karaniwang walang kakayahan ang mga kabataan na bumuo ng kanilang sariling

opinyon. Mga tagapagturo, magulang, kaibigan, at Nakaugalian nang humingi ng payo sa mga

kaklase (Manapsal, 2018).

Sa katulad na paraan, natuklasan nina Dagang at de Mesa (2017) ang mga

kinalabasan na nagpapahiwatig ng makabuluhang papel ng mga magulang tungkol sa

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
kagustuhan ng kanilang mga anak pagkatapos ng sekondaryang paaralan. Ang kamalayan ng

mamamayang Pilipino ay mahigpit na nakatanim dito. Paggalang sa mga nakatatanda, kaya

naman ang mga magulang ay may malaking say sa kung ano ang desisyon ng kanilang mga anak.

Sa isang sambahayang Pilipino, ang mga bata ay umaasa sa pananalapi sa kanilang mga

magulang, na nagpapaliwanag kung bakit sila sumusuko sa paghatol ng kanilang mga magulang.

Katamtamang epekto ng ibang tao, kabilang ang mga kaibigan, pamilya, at mga kapantay. Ang

pagiging abot-kaya ng ay isa pang salik, tuition at pagkatapos ay isang scholarship. Ang paggawa

ng mga propesyonal na desisyon ay nangangailangan ng pagkamalikhain, pagsubok at

pagkakamali, paggawa ng desisyon, at matalinong paghuhusga. Mahalagang magkaroon ng

paunang kaalaman tungkol sa isang partikular na karera upang mapukaw at mapangalagaan ang

interes dito. Ang pagnanasa ay isang malakas na paghila sa mga aktibidad na nagpapakilala sa

sarili na mahalaga sa kaluluwa, puso, at lakas ng isang tao. Kapag ang isang tao ay pumili ng

kanyang mga kurso batay sa tamang karera para sa kanyang talento, personalidad, background,

at katalinuhan, siya ay higit na magtatagumpay sa kanyang karera. Sa halip na isaalang-alang ang

mga kinakailangan ng merkado ng trabaho, maraming mga mag-aaral ang ibinabatay ang

kanilang mga desisyon sa mga personal na kagustuhan. Ang mga resulta ay nagpapakita na ang

sigasig ay kinakailangan upang maunawaan ang entrepreneurship at ang mga proseso nito

(Magdadaro, 2020).

Nakuha ang Pananaw

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Ang pagganap sa akademiko, impluwensya ng mga kasamahan, patnubay ng

magulang, at mga hangarin sa karera ay mga makabuluhang hula sa kagustuhan ng mga mag-

aaral. Nalaman ng pag-aaral na ang mga mag-aaral na may mataas na pagganap sa akademiko

ay may posibilidad na pumili ng mga akademikong track, habang ang mga may mas mababang

pagganap sa akademiko ay mas gusto ang mga track ng TVL.

KABANATA 3

METODOLOHIYA

Ang kabanatang ito ay naglalahad ng disenyo ng pananaliksik, mga respondente ng

pananaliksik, mga pamamaraan ng sampling, lugar ng pananaliksik, mga datos ng pananaliksik.

Disenyo ng Pananaliksik

Ang layunin ng pag-aaral na ito ay tuklasin ang mga salik na nakakaapekto sa pagpili

ng mag-aaral sa Baitang 10 ng Senior High School Track. Ginamit ng mananaliksik ang

deskriptibong disenyo ng pananaliksik upang siyasatin ang pananaliksik at bumuo ng bagong

pag-unawa sa mga datos na nakolekta. Upang pag-aralan ang mga layunin ng pananaliksik,

gumamit ang mananaliksik ng isang deskriptibong diskarte sa pananaliksik upang makabuo ng

bagong pag-unawa sa nakuhang datos. Deskriptibo ang pag-aaral, dahil layunin nitong matukoy

kung may epekto ang pagdedesisyon ng Junior High School (JHS) sa kung anong strand ang

dapat piliin.
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Mga Respondente ng Pananaliksik

rade 10 students ng kanilang desisyon kung anong strand ang pipiliin nila. Ang

populasyon ng pananaliksik na ito ay mga mag-aaral sa baitang 10, kapwa lalaki at babaeng

kabataan na may edad 15-17 taong gulang, na nakatala sa taong panuruan 2022-2023.

Ang kabuuang bilang ng mga kalahok ay nakuha gamit ang stratified random

sampling. Mula sa buong populasyon ng mga mag-aaral sa baitang 10 ay malamang na

mangolekta kami ng data ng 75 mga mag-aaral. Ang pagpili na gagawin namin ay sa

pamamagitan ng paglilista ng kabuuang bilang ng mga grade 10 na mag-aaral sa Saint Theresa

College of Tandag INC.

Ang pag-aaral na aming isasagawa sa mga piling Senior High School Students ng

Saint Theresa College of Tandag Inc., na matatagpuan sa kanto ng Magsaysay at Quezon Street

Dagocdoc, Tandag City.Makukuha ng mga mananaliksik ang wastong resulta ng respondente sa

pamamagitan ng stratified random sampling. Ang stratified sampling ay isang uri ng

pamamaraan kung saan ang kabuuang populasyon ay nahahati sa mas maliliit na grupo o strata

upang makumpleto ang proseso ng sampling.

Lokal na Pananaliksik

Ang pag-aaral na ito ay isasagawa sa Junior High School Department ng Saint

Theresa College ng Tandag Inc,. Matatagpuan sa kanto ng Magsaysay at Quezon Street

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
Dagocdoc , Tandag City. Inihanay ng pag-aaral ang mga layunin nito sa mga layunin ng Grade 10

Theresians na: ang tamang pagpili ng kanilang strand; para makasigurado sa kanilang napiling

kurso kapag sila ay pumasok sa kolehiyo; upang maging mas kasiya-siya dahil ang mga hibla ay

idinisenyo at dalubhasa upang tumugma sa iyong interes; upang matukoy kung aling mga landas

ang akma sa iyong mga lakas, hilig, at kakayahan; upang mapalawak ang iyong kaalaman at

kasanayan, habang kasabay nito, ilantad ka sa iyong napiling larangan ng pag-aaral bilang

paghahanda sa kolehiyo.

Instrumento ng Pananaliksik

Binubuo ng mga item sa isang rating scale ang survey questioner. Nakasentro ang

pagtatanong sa mga variable na maaaring makaimpluwensya sa pagpili ng strand ng Senior High

 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
School ng estudyante. Ang talatanungan ay hinati sa tatlong bahagi. Ang unang bahagi ay

tasahin ang mga batayang impormasyon ng mga mag-aaral, kung saan magtatanong ang

kanilang kasarian at trabaho ng mga magulang. Tinutukoy ng ikalawang bahagi ang variable na

kasalukuyang tugon ng mag-aaral na nangongolekta ng data ng survey at pagkatapos, Sa

ikatlong bahagi ay tinatasa nila ang interbensyon ang pagkilos ng pakikialam sa kinalabasan.

Pamamaraan sa Pangangalap ng Datos

Ang mananaliksik ay nagdisenyo ng talatanungan bago kumuha ng datos.

Magsisimula ang pamamaraan ng survey kapag ang liham, na kilala rin bilang may-kaalaman na

pahintulot, ay ginawa.

Ang survey ay ipinadala sa mga mag-aaral kapag ito ay naaprubahan, at ang mga

respondent ay may opsyon na tumugon habang hinihintay nilang kunin ang mga survey sa

susunod na araw. Pagkatapos makuha, ang mga talatanungan ay sinuri ng mga mananaliksik, na

nagawang tiyakin kung aling strand ang napili ng mga grade 10 pupils sa Saint Theresa College of

Tandag, Inc.

Paggamot sa Istatistika ng Data

Ang mga datos na nakalap ay sinuri at binibigyang kahulugan gamit ang Slovins

Formula, na siyang gagamitin upang masagot ang mga suliraning iniharap sa pag-aaral na ito.

Formula:
 Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
REHIYON XIII – CARAGA
SANGAY NG LUNGSOD NG TANDAG
JACINTO P. ELPA NATIONAL HIGH SCHOOL
CAPITIL HILLS, TELAJE, TANDAG CITY
_________________________________________________________________________________________________
n=N/1+Ne² e=margin ng mga error

saan:

n= bilang ng mga sample na kailangan

N=laki ng populasyon