You are on page 1of 124

1

/
' £> / ■ - ?t a
•f a
£v 1 •, ' V 'f.

fmyii

w *T\ Qprvn Vr

"TOWS*

^ LOGICA
SAPIENTIS RABBI SIME/
onis, perSebaftianum Vutrllerum
♦ Latine iuxta Hebraifmum uer/
íâ:quaíHebrxorum comenta
ria legcre uolentíbus.non
tarn utílts efi quàm
neceílària.
», r *
BASILE AE A P V D IO. FROB.'
r • k
AN N O M. D. XX VII. ,
v. ,, ■ *3>
u ■ 'J
SEBASTIANVS .VV'E STERVS
loanni Campenfí,(ãcrae Hcbraeae liti/
gua* exímio apud Louaniu pro/
feflori, S. D.
Erulít míhíjOrnatííTime uír,com
mun/s nofter amicus Carolus
HariT, quomodo fuperiori an/
noBafiieam uenicns»mefo!lici/
tequaeficris frubípraefenté uidere&.allõ/
qui nõ cõtígiflTec,nõ parum dolueris, quip
pe qui turn Heidelbergae piih ino mco re/
clufus agebam,Iucubrarioni Chal.didio/
narii torus addidus, quod paulo ante me
orbi daturQpromíferam.Scis ením quàm
pauci hodie in noftra fint Germania,quí li
brisuelintiuuare Hebraicum ftudiumtre
tradí forraííis &dcterriti quorundã fyco/
phantaru conuiciatrice lingua. Ego ramen
^^3 Aplane rerum peritia pa/
rum dodus.ut audaculus faepius in publi/
cum prorúpo.cum interim tu, Pellicanus,
Aurogallus, JacobusIonas,& muhialq
Hcbraicae linguae ,pfeiTbres, apud ueíh os
delitcfcatis.qui banc prouinciam longe fe/
licius & gloríoííus fubire ualcrctis. Q_uan
quam.ut uerum fatear,fenfati homilies ha
denus mcam boni confuluerint temerita/
tern,
EPIST OL A VVE STHRI.
tem, quod ego fcíam, ímò grafias pleríqj
agunt,quod pro mea uirili Hebraicum co
noriuuareftudiir. facile cõdonantes G etia
quãdocg uiderint me nõ alfequi qcf uolo,
plurimum fcilícet ab illis diflfentientes, qui
mox ut erroré alíquê deprehenderint,ma/
gnas excítãt tragcedias,ccelG terris mífcéf,
autorem interpretem conuicioGs impe
tunt uerbis,& ut femcl dicam, ubi candidi
eílc debuerant interpretes, malunt efle fyr
cophantae.Quos tamé benigne fero,dum'
modo gratis proGm.Caeterum port elucu/
bratum Chal. didionarium, in manus re/
cepi Canticu Eliae cum annexis capitulis,
Suae toties in libro eledo ab eodé citantur.
)eindeinfumpG quoq; aliquam tempor.is
parte in kalendarío Hebraico: quo omni/
no opus habemus pro commetartis Rab/
binoru intelligendis,& quod ego nõ com/
mutarem quantumuis prxciolo k^okAÍow
Hinc enim lícebit annorum Hebraico /
rum fupputare initia > inucnire menGum
neomenias, embolifmos, luminarium mo
tus, & aba id genus multa. Iuuat fub/
inde aliquid in medium afterre,quo huius
facrae linguae promoueamus ftudium: &
a i nullum
,T. - - i'V E sm [,•
nullum ítudíoíís adolcfccntibus relinqua/
mus cxcufationís locQ, quo minus fefe to/,
tos accomodcnt línguis. Mííítâ^ ob earn
caulam iam pridem Symon illeGrynaeus,
homo nõ tarn multará linguaru peritia cjjr
ipfo rerfiufu fuipicicdus,exemplar quod/1
dam Logicum,quod ex Pannonia inferio
ri fccuBudorim attulit,arbitratus illud He
brxx lingua: candidatis plurimum profu/
turum,fi per me in Latina uerfum língua,
euulgarerur. Cuius uiri iudicium quan^
Temper magnifecerim,hic tamen maximi/
feci, ubi deltínatus líber alíquem fui guita
prabuit. Nam moxaduerti, quàm mini/
mo negotio ítudioíús fefe dodtis commit/
teretcommetariis fiLogicam banc prius
attigiíTet. Alíoquín quis mihi oítenderet,
UQif 12 Hebrcis efíe pi opofitíonê fcW'Nl
fubiedum,KM!?3 praedícatum,&c ? Certe
nullus Iudxus: qui per Germaniam fere ni
hil callent artiu. Quid ígit mirú fi ego aut
aliquis alius quandocg cate u fiar in Hebraif
mo,quando adhuc multarum artíum uo/
cabula nobis íint ignorai Confului ego In
datum quendam non uulgariter dodum*
pro difficultatibus quibuldã in hoc iibelldi
i mihi
E 1*1 S Té L A
mihi extricãdis.at minus eg ego in ipfo in/
teliigere potuit.Sunt enim noftrates Iudal
plerunq; artium ignari.ldcirco fi mea uer/
Co nõ ubiq; hebraiímo examuffim reipot*
dctjíalté hoc nomine petulans lingua fefe
coherceabquod eis Logícã Hebraiceexhi
buerimus, quam alíoquín fuiííènt dcfide/''
raturi.Explicet & interpretetur earn pro fi
quifcpiuis auditoribus ut libct . ego quod
qcP potui pratftiti. Reperiproinde aliquot
difficultates, pfertim in oÂauo capite, &
principio i*.capitis,atq} in fine ultimí capi/
tisjubí alios mallem audire quàm propriu
íncõfultc effurire interpretamentum. Tibi
itacpdoctiíTíme Ioannes,qui prior meam
coepifli ambire amicitiam,quanquam talis
& tantus non fim,qui in talium uiroru ad>
mittar nanw hunc qualis qualis
eft.noftri laboris dicamus fcetum,non du
bito,quin amicitiçintcr nos cõtra&a:
ardííTimum uínculum,atcg adeo
fxviitxóo-woop fit futurum.-Vale
Bafilex Cal'. Noucmb.
Anno 151s.
a 5
\ nc\'
•u? VI fwna ^ /■■M ^
•>r>« -,'r Vkm? mm .p
m r\wn tvpawn "»bj?aia
a w^baayn iVs?ba n^Vero
as tMcaon ib nisa-n fpyw taaViaa
wy waaTvy
■ i • tvo
T
^b
— TOwb-cri
• * *r t , ^\mn
— •■ :—
rtfron yo iV»b na ria^w'i vby
•* «bw vya o^ayn btoab r^av kV>
aa b"\?|b 'ipyvja v« na traa-sr. la^to
dm? wab t\wn rrasbttri "vviabb vviaa
rtinsvcn nwyçyn *p T\aiap Vbaap^
n nasbraT} *%Yobb n*"^M? *>'ab
•p ba« t^aa r\rôn
uppapn vv'taa^a
t<b ar\bKM?n ana
t inbi\b

/
PRAEF ATI O.

Icit Rabi nofter Moíche,filí/


us honorãdiRabi Maimon
bonae memoriae. Rogauit qui
dam cantor, unus fcilicet de
magiftris Iegum & uiris elo/
* Vfl in tin quentiac difertitudinisqj lingua fuaui* uiru
gua Arabi/ Logicae artis pcritu.qui fibi explicauit con
ca aut in tin COrdiam uiroru huius artis iuxta id quod
gua mixtioir conucnjt inter eos de ipfãmêpe quod ftu/
nh,ia eftge juerunt ,n ea eiTe breues in ucrbis,&: nihil
tiu que non multiplicare feu duplicarcrquo fcilicet uer/
funt lutiei, [ja ,pfa tninimc in longum ociofe protra/
herent.Nõ cnim intendit magnificare glo
riam fuam ad díícêdum artem iftam,utin/
de aliquid narrationis fibi cõciliaret,quod
introdu&íões magnas praefcrípfiflet ei qui
cuperet difeere artem iftam, quin po
tius mens fua fuít oftendere con
uenientiam feu concordiam
eorum.propter inítantem
iftorum petitionem
& non aliter.
a +
a my? Wk
nbnnn any;} VT _
Ti^nn rp«bia bjp inKnp litfK WR
D anyn pnpnia inNi^ niçw Kfcian
bjp WKyp: liito win nVnnnn map
tvnnip pa : Kiiyan jVann rpKVn
hi <?ba In nbp is: bya "in nip napn
n
.Tvivip pa ithan psrç Niiya H"jp? V
k m pnan ;* nbnW Ik avn napn
.1 kmtu pitn npKi nw pwt lanp*
nnip ^nba pun p> J KWi n-áljrç
y ^nba Kipia piwn nu lanaa niará
ipun ia-)pK r?sp pi j Kiiy: npip
Kipiapitn lanai igft'Vneqn in -vpp
1ttÉ55*nff'íjàp) •, Kiiya niup] IK nnp
i Kites nus Kteu pw*i nus pun
iKbpiaaiKbbsa Mapn KS "tfiju
: Kites insnpa n; bp p npnnte nu
naipuni. mapn as-roan mann bbsi
i Kippn Vi nVbte i« am Kin isuva
T I % * •
Kiteam
t, O G \C A R AB. S YME ON I S''
CAPVT PR IM V M # r"
Omcn,quod congruus Gram/
maticus uocat princípíú, uoca/
tur á perito artis Logics, fuftí/
nens, hoc eítyubíedú: & quod
cloqués grãmaticus uocat narratione pria
cipr),magiftcr artis Logics appellat fuften
tatum,hoc eft.prsdicatu.Nec refert an ilia
narratio fit nome uel uerbu uel alia didio,
aut complexu aliquodtomne inquam tale
uocat prsdicatu. Sed nechoc refert,utru il
la narratio fit afFirmatiua uel negatiua.Ex/
emplum huius:Dicimus: Ruben ftat: ubi
Ruben uocat fubiedu, & flat prsdicatu.
Sic quoqj Ruben nõ ftat.dícímus hie Ru/
ben eíTe Íubíedu, & nõ flat prsdicatu. Sic
quãdo dicim9, Ruben ftetít uel ftabit,dici/
mus Ruben cíle fubiedG,& ftetít uel fta/
bit prsdicatu. At quãdo dícim us, Ruben
eft in domo.Ruben eft fubíedG.ín domo
prsdicatum.Et item quãdo uenít narratio
cu cõplcxo uel cum ucrbo uel cum aliquo
alio quodcumípío cõp on it ur,totu íftucj
uocabit prsdicatGln fumma,locutio com
pofita: eft narratio ípíã íd de quo alígd
narraiaffirmatíue uclnega.ideft fubiedu
a 5 & prsdi-
Vfcro* nn yfan
5a «1^5 wapp rn an?1: nrn Kiwrç
pp ^ 5a uapprn paten np«p
nVVp vn OK) isvrana KMnan nipVj
n Pnpw m ivpn ; nten uappn
w ma a npty tçn npN ^nayn plan
w nan •, ^pntjn pb pa Ann ]tep^
fawnI 1 uatfpn
•*■!•— mv—
nnaa lanaw
: — -i
i pypp maa np^y n?n npN "nayn
by M?pm nonejin pS pa Ann wi?ai
ay nvxhtepn
• * s— nPaà>n
- — ba nan
■• • : v>\*
m Kteian nyanN njntfn n\a napay
i paten np^pi ustepn Nnyarvj
a^nnw a« oappbaW
■> nnpKa nann nan te >"■
*?v:ten npp? pyptf w nan pian
nan pwn r« -jnpNa nanp nan ia
n na apnn n^Pto npp? ppptf vh is;
5 apnp aapp m^n-a nann nan
p irysn^a nana nan te Vibpn npK^
p^rôn nten anajra'i; Vtfwn pbtp
YvnNa KMTP *?an Kifcan anr.1 a^nan
"'" J "*■ T* ! " • T— •T "» < —
Pnw ?a
LÓGICA RAB. SYM.
&praedicatú Gmul uocant íiidíctu fiuepro
pofitío, quae etiã fie uocatoratio perfeda
jr* íêu finita.Et ita ,ppofitto habet duas partes
p°Jitionis. fubíedú & praedicnõ obftante quod ín ea,
plures ponãtur dídíoncs.Exemplú huíus.
Dícímus:Rubcn Hcbrxus,g ftabatín do/
mo Symeonís,occídit filíú fuu Laban Sy/
rum.En huíus propofitíonis fubiedu diet/
mus eíTe,RubenHebraeusg ftabatín do/
mo Symeon:& prxdícatu eíus: oceídít fili
um fuum Laban Aramaeum. Nota bene
VocihuU iftud. Itaq; nomína quorum fignificata ti/
huius ca pi/ bi in hoc capite funt explícatajunt quatu/
lis, or,uídeIícet,fubícdum & praedícatú.pro/
pofitío & oratío perfeda.
CAPVT SECVNDVM.
OMnís propofitio, fiue ín ca affirmes
unam rem de alia,ut cum dicistRu/
ben eft (aptes-uel, Symeon ftat, fiue neges
rem de re: ut fi dicas, Ruben non eft íàpi/ •
ens: ucl Symeon non ftat: quãdo ínquam
Propofitio affirmas rem de re, uocatur propofitio af/
àffir.o- ne/ firmatiua: & quando negas rem de re, uo/
gitiud. catur propofitio negatíua. Fítetíam ut
alíquãdo in propofitíone affilrmatíua affe
rat predicate de omi íubíedo: ut fi dicas:
Omnis
i i
•* ' ' ^ trtifo o J
1 ^VVa a^np nry *>n q*vn Vtf>
n
: ayr.pn VVari rvjnn Vá wSn^n'
n
* w'* a^r.nri
- — i — uapnry
t | • — Tvrp
.r i • a^nyat
•V j
n wry T)p«a tróPa ryvyV «v»?n
** y^' ^vyp Vwnys rw arrta u-\«n.
i a^npn nn?Vny nynr. WNnyrj
PKyxraa VyV^ VVyrr, rrw a^pyai
ias -\HN Q-^N y»N yvpgp «Mran Van
f y« **}??} ■'VVan VVvy wwnya tw
tfrijn a^pyaV} j VVyy -»VVa ryyn "wk
KM?Pn wrypV mftm VyVy? VVyyn
Kn wry Ms ayrta ays Va yw "np*o
3
*>?? r« ^ anla ^nVa a;wà
ipw i VVW*n ^yVn tnya ayi arV\a
ifV'rn ryp^Vn iVjsa nrVy« V-yan
a anaa pro* Vax nyyVny xvrV'ip
r« "^Vnn Wyya ratoV rrro'^ "ypn
VV^n ""yVnrt nyyn Va y«K Kayp Va
•y *wn yw wryi Vá *\ a^yyyTrjV'i
n ^Vya
' *j - a^oaa-nn
• T i • — tvtpi
~ , • i ] Vá i\si
' -«
**yVn aynpv^VVa amn n craçarv
Wyyy'
L O (TI C A R A B. 7S Y M.
,«mnis homo uiuít.Et harc uocat affirmâtj
Vniuerfalis.ua uníuerfalís, íicut & omne eft íignu uni?
uerfale aftn matíuu.Quãdoqj ucro in pro/
poiitione aflertíua aftirmat prxdícatu dè
alíquo fubie<fto:ut cum dfcis: Quídam ho
F articulam wo fcribit.Ha'c uocatur affirmatíua parti/
cularis,íicut & íignu ipfum uocat partícu/
tare affii matiuum. Sic quandoqj in nega/
tíua, negatur prxdícatu detoto fubíeaòi
ut fi dícasmullus homo eft lapís.Et hxc uo
carur uníuerfalís negatíua: íx nullú appel*
latur lignum uniuerfale ncgatíuum. Item
alíquâdo eft negatíua in qua negatur prae/
dícatu de aliquíbus fubíc&i: ut fi dicas, no
omníshomo fcríbit.uel quídam homo nõ
fcribítíuel nõ quídam homo fcribít: & haee
uocatur partícularis negatíua- Nec eft a/
pud nos aliquod diferimé in his tribus for
mis negatiuis & particularibus-' fed tamen
íemper praeeligimus quod forma noftra
in particular! negatiua,eftnon omne.uo/
catui qjnon omne lignum partículare ne/
Signa pro/ gatiuum.SuntaQt4.figna,uídelicetomne
pojitionú- quoddã.nullú&nõ orne. Sícfíutquatuor
^pofitíones ex his 4 fignis,ícilícet,uniuef
lâlis aftirmatiua et partícularis affirmatíua:
partícularis
V\WP nn vran
^ aw) t "bba bVrch -npbn
namawa bba npn wmpiari k^i nam
•*pr\p aapma m wwnp ama tnwQ
T npaa ana: wb WW) qwo www bS
tq mn "man pbnn p-\ is^byw nrm
am.a c-}wn wmaw p bbyr iw a^r.ia
w p) ama n^wp rpp na mbpw wi
onwnba pw ^Tawa ama nnwn yw
w ubvdti
~r I ' — swi" mn
*■ T- nWwai
v -; — • j ama
pypW) w piwn isnttwna -na:
n uawa m wwnp can ^b) ama
apawpn ■pbn ipm pnan ^WWT>
w w ibba a^roa aw nnana nWW
bbyy ■}« ^pbn a^ma iw ^bba bbiw
arpa *>pbnp r-a pa) amp ii *>pbn
,v
a^ma rim: as ww. rw :w nb^bwi
37 tvvõW ma wnpa nwsm : bVrc? :w
mb^bwm awn y^:>na csanan vby
bairvçw m fmçn • apWian man*
">bba )maa vapftan mato p apwn
■; arnn bma">W"j
nwwan
v

LÓGICA RAB. SYM.
partícularis negatíua &: uniuerfalis ncgatl
ua.Quod fi fubiecftum cum nullo cõpona
tur figno uniuerfali,ut cil dicimus,homo
propofitio fcribit.uocat propôfitio abfoluta feu inde/
ndcfinita. ^nita=hoc eft,occulta:quía non determina
tur per aliquodfígnú. Valet autem apud
nos particulars, cftc# Temper affiimatiua
uel negatíua: utcfldicimus,homo fcribit,
ualct hanc apud nos: aliquis homo fcribit.
Sic,non homo fcribit,perinde eft ac fi dice
rcmus,nõ omís homo ícríbít.Porrò quan'
>ropofitio do fubiecfium propofitionis eft uir fepara/
inguúris. tus,hoc eft.índíuiduum, ut cum dicimus,
Ruben uiuit,Symeon fcribit, Leui eft fapi
ens,uocamus huiufmodi propofitionem
ÍTngularê. Et in hue modu fiunt ncccflario
fcx propoiitioncsruel enim eft uniuer.affi'c
matiua uel uniuer.negar.uel particul. afftc
matíuauel partícularis ncgat.uel indefirfi/
ta,quae tame affirmatiue & negat.aequípòl
let particulariruel fingularís, q etiã poteft
effeaftir.& nega.Caeteru nos appellabim*
ropojitio/ qC|' pr0p0[jf,0nc facit affirmatiuam uel
m
' negat.qualitatêíppoí?tionis:Vt cu dicím9:
omis homo uiuit,dicimus propofitionem
ludntitds. iftã quãtítate uniuer.&qlitate aftírmatíuã.
Et
stfo ^rO?a a-jça iitbh *VPKa"i
Kl *fcmaa aa^çpá rw ".anaN
* ' ; aV^n Mrcaw)
W?n ma aa^ayapna-aa ata^a ba
an a^yyaa óm nva^ ã*»
^7^r«n a^cm ^Vp a^ryaa]
aa aaanaa ^pbnn Vp'ara ^ST}
a rrçrynbVíTn plpn r^r.n a^anaa
rvn a^ma ''Vpn av'aa VVw ^?na
k tBtfiaa nvaa a^no ">^na a^aa
\ «mrâa a*o\s
a aara ba '* *VJ5*M
*>u? nai ab^aia a*pa ^ _
avn a?a ^:mj natnaa r.ray aanaatf
pisa WTOH Ts\ faàp ; nV>Vtf ft
X\yc?y n« 3na pvp vrça* ^ yp\y
wm?s ânwatfan ^K ba
*5N appv ^nba ana? maya taatfn
a a^bax mpvnKtfpa «a ni-fap "pa
■vn tp^a nan aa* aaa>aa «itoa r^n
"vmy pwn
'- t laaaw
1 — *r ^a na
*í í 1 naw
K*?
LÓGICA R AB. SYM.
Et quando dícimus,quídam homo nõ feri
bír.dícimus quantiratem íllíus propofitío/
nis eíTe partícularem, &• qualítatc eius ne/
gatíuam. Omnia nomina quorum figníS/
cata
"Vccabula ^,C funt,funt 14. ícílícct.affir
mat ua
huius cap. ' > negatiua: uniucrfalis affirmatiua,
partícularis affirmatiua: uniucrfalis negati
ua,particulars ncgatiua:índefinirae, fingu/
laresííignum uniuerfale negatíuum,fignu
particulare ncgatíuum: íígnum uniuerfale
affirmatíuu, fignum particulare affirmatí/
uum:quãtítas propofitionis,qualitas pro/
poíitionis.
CAP VT TERTIVM.
OMnis propoiítíojcuius praedicatum
^ ^ eft ucrbum & id quod cum ipfò c5/
timembris. ^ru,tur»uocatut' fccúda léu bimembris, af/
' firmatiue ucl negatiue. Exemplum huius.
Dicimus, Ruben ftat: ucl Ruben occidit
Symeonemromnes inquam iftx propoíi/
tiones uocãtur bímembres, eo quod non
indigeantre tertía, fed tantum fubiedto õc
pradicato.At íí fuerít pradícatum propo/
Tropofitio íitionis nome, uocabit túc propofitío ter
tximembris, tia uel trimcbris.ut cu dicim9, Ruben ftãs,
b non
\\yw nn.vran.
j, iwwzvsyby n«;n nVcn nnin »Vr
1
on• Tvn
T
▼ to ;' nrsa
— ; v ••iNtoiaa
i i aatyian
i t i w— *•
npa maiy mnín nny iiaiy trç pisn
wvnyitf
• t • V * tvoanoiy
•• i -çvtvipis
v (• r nayv
—V "
«liyan
« t — • niix?m
, • 'mnbitf
• i man•■;•
^rba myoN
- ; *
y nny win pwn v-masa Kirisa
•> pusn is maiy rrn piNn in maiy
; mana . • j irbtfN
" r — piw
v -w maiy NYon
■»-•!.
{ "z)*h'VT\ inNn^a soa n^ is saa
KjV'-l
a syna
-r : Ná?i:n
— ' • miis
r -I mano
• — nv
*I
■dti man, -vr-y is nay nyvv inp
:i mm
V J ' in mn * ín mnT T Kiov.mK*5nan
1 *1 —
by
— nv an - "a ama
- • mjaisi
-I * mai-»- svan
T -i
k nnioa ^op Niyiab Np?in rntoyp
by nnm obp oaiyoo siiyp nam i«
tais ioa Niyiab isvra nwraro nans
iai nnanai baia yram mrs.s ooon
i mmn
Í -T I tinu
V -. I mimai'-anam
•, : •••»%•: anmai
— i
k vm apyai anb maimiy r.ti
ooaom n^an nb«
LÓGICA R AB. S YM.
tion íígníScat haec díctío connexions prae/
dicati huíus propofitíonis cum fuo fubie/
<$o, quo ícilicct tempore fiat, utrum Ru/
ben ílte iam ítet,uel fuerit ítans ín preteri'
to ucl quod crít (tans in futuro.Et ccrteím
pofílbile eít abfcp dicftione tertía ligarí pre
dicatum cum fubícdlo,ficut dícímus, Ru/
ben eft nunc (fans: ucl Ruben fuít ítans:
uei Ruben futurus clt ftãsrequalítcr apud
nos dicuntur. Enuncies fiue nó enuncies,
uocamus cam tertiam. Vocatur autem íd
locutio,quando ligatur fubíetítu cum prae/
dicato pro certo tempore pretérito uei fu
Copula proi turo. Locutio exittenti», ut cít fuít, ucl
pofitiotiú. cítuel erítíèu exiftet, óe quiequid deriua
tur abeis,quae ícilicct íígnificant feu con/
notant ineílc predicatum fubíedto tem/
pore determínato-aut componítur prediz
catum propofitíonis cum díciicne fignffi/
cante modificatíonem quandam predica
tirefpedlu lubíecti; uteum dícímus,po(/
íibíle & impofllbiie.contingentcr & ncccf
farío: Oblígatus, neccflanus, íncongru'.
us,decens, ncceítè, & quiequid hís fimi/
le eít. Sunt etíam alíquãdo iltx dictíones
b 2 & eis.,
ysyaw *vn \vw
toa ' "iK wn unwtoa nnb apappn
jspva WW5 t '^bixhp ^swm
K ap^r. laptop nw rnbton nb#
p-nn ba toPtoK) '• p* ymw pwbjj
i -vY ppana ^a Ptoria nap ppapa^n
ia p<;xp pMajro* vp* pwp toPtoKaa
pwp p"çb?w m«P pwp bbY?i0 paiato
a nb« bá j paa pa pfc?px> baào
nbyáP «m?a lapatn ypp* nnis KP?a
\ trptopn nàbytp tnyap Piapn
n Pia
VI ipkbpp
-4 — 1 pwk
V •» rfitotfn
•• — bà pan
tsewtoPP mitfn v&Wtop ana n pywn
»v iwána
«I map» Píbpp
»— PVP
~ - ^bwn
*

aw p^BWto ^aw ba ')*


1 átovya PPN 'r _.
Vnw pn«pa a^Pto npto ppnW nbtt
ton npsawtop ibt$ pp? kpt? pan
ton nb^bwp-) avnn KP^a) ^paar\ton
rn iron 5 paanton
w nan toap* pup nan prop WPtoK
toPto«
tOGICA RAB. SYM.

& eis Gmiles in propoGtione bina õd in tri>


na.Proinde nos uocabímus eas dictioncs
Copula mo/ modos:ut cum dicimus:poffibile eft homi
iificatiu nem male agere,poflibiIe eft modus.Et cu
dicimus,Omnís homo uiuít ncceftario,en
dicimus.neceflarío eíTe modú. Et cum dU
cimuSjRuben neceffe eft ftare:Ruben tut
piseftqcf blafphemat: Ruben dignus eft
quod ftudet: Ruben contingenter fic &: Gc
facifcHas inquam ornes uocamus modos.
Vocamus quoc# uerbum, locutioncm feu
Vocabula praedicatum: ôd uerba, locutio nes. Ecce o/
yu 4S ca
" P' mnia nomina qua* explicata funt in ífto ca
pite funt quinqj, uidelicet propoGtio bina
& propoGtío trina: modus, locutio, locu/
Cio exiftentix.

CAPVT Q.VARTVM.

aVxlibet dux propoGtiones idem


prxdicantes, niG quod una earum
rmatiua, & alia negatiua, uocantur
iropo/itto / pr0p0íítí0nes oppoGtx: nam affirmatio
mm. negatio funt oppoGtio feu opponen/
tès. Exemplum huius. DicimustRu-/
ben eftfapiens: Ruben no eft íâpíens-Vel^
b 5 dicimust
yvraw na pn*n
j axrta a\s aaaa arha aa^a PaaN
s wwiaa ib« ap? asn
bh ay aa-a atn nvyunaa a^api
jk Va Paaio ^V?a r\pa aaa'pa anw
•yy asa "a ar.N oaK yvn *n oa«
•\ aasaaaa aasaps answpaa ib«
•, 7©n laNaps avpsaaa an
bn npa anaa-a aa* ^aa aaia wj
aypn srna ca^a n*p isaawa ^Sn
aa nan ".n^a-s atyonas a^«a
ia ar.í<a aan ax*? t a^aaaaaa
aa npa anxai "bbi npa aaapjp
on u^aaaa aasa?: asa """^aa
a aainpn saps ypsyn aa aawon
a'a^a;
* J • f an «a ran aaraa
-TV»'*— * * — an* M
' a^isa
' 1
v aa«a*i
■*• T -T I "*V?a
T t a^aa
- — i najsa
-r- V -r aawan
~<- I —
a v« 13 aa«a ba yvcsa *pjn Vyaõ
a^aaiaa aaa'n ibis asa "a aa« ba
M7 nawa
-r v f aa^raa-»"t •— aaao* " j 4 * aa*a
•' — raaa
' •— »
wa "pbn • ■» -i a^na
-- 1 ansai
t v -r ! ^bba
-1-1 bVta>
" ,
i>yp
* naiyn- * aa«
-r -r- aa«T
* Kb aaasa
I "*" v
LÓGICA R AB. S Y M.

dicimus: homo fcríbit, homo non fcríbit.


r . En duae iftae propofitíones uocantur repa
propojitio/ „nant€s £t g adiangatur utrícp earum G/
tiesco ^'gnum uniuerfale, Gc dícendo: Omnis ho'
n
"' mo uiuít, nullus homo uiuít, en duat iftae
propoGtiones uocantur contraria: :& re/
pugnatitia feu oppoGtio ipfa uocatur con
trarietas. QuodGadutrancp earum po'
Suicontrd/ natur Ggnu particulare, ut G dicamus:qui/
ri>. dam homo fcribít,& quídamhomo non
feribít, uocantur fubcontrariae. Si autem
ad unam earum ponatur Ggnum uníuer/
fale & ad aliam Ggnum particulare, tuc uo
Cõtrddião/ cabuntur propoGtiones contradidoriae:
rl>, õc negocíum ípfum uocatur conti adicftio :
habetep duas fpecíes.
Species una eft, quãdo propoGtio una eft
uníucrfalís affirmatíua, õt alia partícularís
negatiua: ut (i dicas: Omnis homo uiuít,
non omnis homo uiuit-ecce iftae dux funt
contradidorix.
Altera fpecies eft quando propoGtio una
eft uniuerfalís negatiua,& alia partícularís
afFírmatíua: Exemplu: quando dicimus:
nõ aliquis homo, fiue nullus homo uolat,'
b 4 quidani
- - hn ynan -
cnnwoaSi ib»s crójna nnw
a^nnnu* nn ba ^a jnvn pM
"v nnto nbVni?
mm l to nia
T r^ayb
» Tj'. I nan
-r -r na
f
n^« «ir,n nann non? «b «m* nan
an n*n*^ia
v * •* into bVnwn
X • nis; wa^nn
1 -— J
vbw ysias to ih n^DK to vb» Tnan
an« ba wnttH nj pnan
k ato
• • ^nnan
' - : v «au?n
— i m* isn^a
«r ' • nan
- • ^n

•an n; «n^a nalj?ia ana ba nantaNr
n nv? lannK n*rç : jTiiai ua^nan
i n^ra« aa^ian m wnya arna an«n
•p nnan ynaana a^nçn wn?a lanaçn
t* Q"tona nnana to nnxn npró iiròx ;
•&ian"n« n^taa ; nnana nato isto
anáfrç pwn ín^naVãnannniatontt
ua^ian Kn?: w ania ito nj lavsn to
tt*vn« toitoa nbto") : rvcsa n^a« rw
intriria nj?a bwa ^nn naian wn^jna
k wa^an nu tcn^i rib nan naáo ring?
to Tabnna oa^ía into^a bari n^raw
to ton nattK
T : *» n^as
■»" i * ba
* na' tonaa
-r I • uavtt
T 4 •
•Iva#
L O SICA R AS. S Y M.
quídam homo uolat: Et iftaedua: quoquc
íunt cõtradidoriaf. Hinc notum eft,quod
dequocuncgaffi'rmatur res pro alíquo li/
gnificato,uel negat ab eo res ípfa,nõ príua
w bítur res ípfa,qux fie affírmatur uel negar,
v
*"*rt' illo quod fibi uel eft neceftãríum uel pofíi/
ajfirmatur. bile uel impoíTíbile. Exemplum.Dícímus:
omnis homo uiuít: ecce uocatur ilia pro/
pofitio neceíTaría. Etfidixerímus:omnís
homo uolat,uocatur iftapropoíitío ím/
pofttbilís. Quod II díxerímus,quídam ho
moíeribít, uocatur ifta propoíitío poílibí/
lis. Nos ígitur uocamus afíirmatiuam &
ímpoífibíiem & neceflãriã: dícímus ením
quod homo neceftàrio uíuít, & rurfus qcf
homononneccífarío uolat. Síc quan/
do dícímus de Ruben, cauíã cxêpli,quan/
do natus eft: Ruben ifte ícribít, Uel Ru/
r . ben ifte non (cribít,uocamus earn propo/
Pr
°rLr'° Ji
pojjtbtus. ^donem
cimu^
uere pofíibilem.
£zra Atexempli,
feriba, cauía quando

pro tempore exiftentíae fuar: Ezra feribam


agít:non uocatur propoGtio ília pofíibilís,
fed potíus abfoluta, uel propoíitío exíften
tia:. Nam omne poftibíl e uticp eft poftibí/
b 5
YWP Sn "
a anv? vw: naxr} Sy To'ax
is Sax wípw a'sa nnx r\w*ia
03 wn xy?tf na msrira r\«v nnx
p>xn *>a { vsaxn >nis
ayn r«> na^j7 xt< irbvx -rçrtjTT)
•>n nan? Sax nvtfax >S w nyayn
í oSnvn lx nia a?wan nann
ana^ay nxann "n?x ma^n Sa nan
> nvvunnn an? nvar v n\ ny^a
an> a^naanan1) nynani nann?
■an tinn'i? na amnion? oaannan?
as^an annan a&'ran araannan
an aawan "nnaryn oaa?an aaaan
an «bto
— I -vraxn
— I * -v- aaaan
— * * — oSnian
•»*» —
: mx^van

a nrr ax owa Sá ^15 W


>xw>a> >xú?aS iwtea ^ _
i? n?na? maa ^ni* nx'W ax SxvuaV
a aa^a >« aa'^an nian maso?
çvtf nx'r? xS ax> \ nama
LÓGICA RAB. SYM.
le pro reiucritate ín futuru priufquá egre/
diatur elFc unuin de duobus poíTibilibus:
ícd pofteaquamrcsipfaucnit fcu prodíjt
ad eíTe,tunctollit íllud prius poftibíle.Ru
ben ením q apud nos cõftítuíf, iam eft,&
nõ eft íubfifrétía ut príus fibí poílibilis fed
íimtlts eft rei de qua iam eft aftirmatío uel
etiam de qua abfoluta eft affirmatío. Carte
ocibulx mm nomina quorum in hoc capite expli/
huius capii cata eft fignificatío.funt trcdecim, uideli/
cet,oppofitio> contrarietas, eontradicftio,
opponentia,contiaria,cõtr3didoria,quaE
funt fubcontraria.propofitio affiírmatiua,
propofitío impoflibílis, propofitio neceí>
íària,propofitío abfoluta, propofitio poíli
bílis, propofitío exiftentíae.

CAPVT Q.VINTVM.

r f ~\ Vaelibct propofitío,quae mutat prae/


onutrjto ^ J dicatfi fuG in fubíeÁn.&ruríus fub/
propojttio/ |ujj |'n prxdícatu fuu, fi maneat íu'
nUnt
' fta referuetcç príoré quãtitatem, uocamus
eamcõuerfioncm propoifitonis uel pro'
pofitionc conucrfam. Si auténõ maníèrít
uera,
VWP in ywn

wsnan npp to Nn?a ara? vn)y;


to iroan } "pan as^pn to ■moms)
Kb) naan) naSjna nnK nn« «b \ani2H
an# ba wniON baK an*; nns svrtjna
n?n an^ •pn nvy ma«n a« nap *>n
abvs •, rvcis Kin p v*v>jr -\ian to
* nan ana ^n ba nnKa^ra maana qk
bs nan T : -yen «b psn ni n?n? '
a:ppy to njnra a^PTiaan trôapn
van nan aaaan "pan an) nyanm
j npnaaana pawa aroya aaaan

riaPann aya ay yvv '*


aa araaana top ba a _
bba nn« nan ana appa? Mb a^Vvas
u?« ban "»n an« ba brya pnn lanada
an ppn a« pb n? ab^ ba) nan
■•» Kbijnanu? na a^bnaan a^aa'Pan
T»n atp nn« nan nviapa a^nrv?
a? ny pvwn )a nn« paa lannPn
k
nn •'. nan
- • nn«
•• — aa^a
T- i • ana
T •• aurorou
•"-»•»
!

raann
r•
LÓGICA RAB. SYM.
ucra/cd Falia fucrít, uocatur ília fubuerfid
feu cõtrauerfio propofítionís,hxcuero di
rít propofítío fubuerfa.Excmplú huius: di
eimus,nullus homo uolat:cuius conuerfio
eft,nullum uolans eft homo. Sed dicêdo^
omnis homo uiuit,fí dixeris,quoddam ui/
uens eft homo.erít ífta cõuerfio iufta,nam
eft uera- At fi uerterimus earn & dixerim*
fic.-òme uiuens eft homo,ecce erit ífta fub/
VocabuU uerfio non conuerfio.Porro cunda uoca/
huius cap. bula in hoc capite explanata funt 4.uideli/
cet conuerfio propofitionis, contrauerfio
propoíítionis, propofítío cõuerfa, & pro/
poli do contrauerfa.
CAPVT SEXTVM.
NOtandum eft brcuiter quod de dua
bus propofitionibus diffcrcntibus
non affiirmatur feu infertur res alia uni>
uerfaliter, utcum dicimus caufa exempli:
Omnis homo uiuit:& omnis ignis eft cali
dus:& omnis nix eft frigida.Si inquam co
ierintpropofitiones diuerfac, pro co quod
coicruntnon infereturcx collcdione ea/
rum res alia. Sin autem communicaue/
rint in fpecie una, poterit iam rationc com
municatiõis inferriex eis propofítío alia:
utrarg
nn ynn
mJ• t •/-»-*• -: -»- ^ i *" ' ■
p nannpn ^bain psajiórrç npnvn
nn rv\pn?nn w qpík -nanp
j nfcpnn 6a N-^A rnViivn
np w— ba ^n
— ant*
-r- ba w\w
I - » mr fppn
' 1 •
ba «w n-pna nm a^nnpn P'pnp.
i rnbmn ton n«p P'pnp un^n
Trx ni pÃann a« ob'.sa
bu? ry^nn ^bn wrw *,a pb^PTi
p^bnpp'osp>p ba -a tr^bn np>'bv?
n baa: narn a^P") kava pnKav vaa
an nnts vVa apairón yp wot
n pvb nr.ppn ybnn arrçbn nwb\y
A ^srpwn
r
. -r ; xt b-can
; — WK*VM
.. *• • awap-pn
' -r ; _ —
PVff^n a-Nn~a vbnai cn?bn W)
6a l^anrn *, nnbsrvn onwrôP *vam
wn nnbina sv<r:n p rnbwn ^bn
1. yp'jsnn ny?n '^"nn pa nt?: net*
np\s '«u^Tvn IP npn^nn nrrtSA byp™
An npn?nn snyn frwon nar-n \z
*nw
- + * tjfw
* -» K",n nnbAr.n
•»• — w&w
- » nVrwri
1 —
pa
L O G.I C A R A B. S Y M.
irtttfyllo & utracg illarum duarum.quasficcoordi/
if mi. nafti,uocabítur pra?miílà: tertia uero illata
exduabuscoordínatis praemiifis, uocabi/
tur proles feu conclufio: uocatur quoqj c5.
fequês.Exemplum huius. Dícímus: omís
homo uíuit.omne uíués eft fenfibile:infer
tur ht'nc neceíTario, ergo omnis homo eft
fenfibilis: & haec eft cõcluíío.Et fi bene ad'
uerteris hoccxcmplum noftrum,inueni/
es in eo partes fyllogifmi, nempe tres par/
tes. Habct enim omnis propofitio duas
partes,ut declarauimus,pra:dicatum & fub
iedunrduplicatur quoquc communicans
inter propofitiones,quae cum fit pars una,
habes iam tres partes. Porrò pars ilia quae
cõmunicatur duabus propofitionibus uo
catur terminus medius,& aliae duae diftin/
(fix partes uocantur cxtremitates, illatu
ex utraqjearum, cõclufio. Aducrte quoqj
hie partes conclufionis.Praedicatum enim
conclufionis eft id quod uocatur in fyllo/
gifmo extremitas prima atque maior:& ca
fyllogifmi praemiiía in qua eft prima extre
mitas.uocaturpraemííTa maior. Subíe/
dum uero conclufionis eft id quod u ocat
in fy 11o/,
an ^*n ~ -
tmn joy*) oohnt} nyyn ntfynn pa
n nvyn na own wynn pa nnaaynn^
frv npaynn wayan wn puyn won
ã n« Nan ãan aiN nu bwm navyn
ton nnaa N nar« an a wn
no n^nnw
* i . * npa
v • a^nn^
— i n wn a San; a
% a wn á *>k ; n wn ã Sa nabnnn
n N naa^N
r - aw
v nna
r a^ntv
— i is naaas
v an'
N nuayra won NWna saya nanasn
an wwan p?yn nyyn á wnw now
yn n swjj nanNn nnaayna wnaan
a^ra
* - " nnn^nnSnaann
-«• j —: t — t Snaain
T - n*yn
» *-
n?nn Naya"} ^yyuxn Snaan a snnw
n nawyn pjyn nyyn naw nnaaynn
nVnanSnnjnnsrynna own nnaayo)
nn«a mtfuw ^a nabwna annnan :
na naSw-çn own ^"ynnn ; annawS
TpSnnn wvnna ban *»n ba wn
; Wanna a->N ba snn wynn nn
m oono
▼ V -r owSw
T J wynn
v * nnt Van
•■ i nan
f "a
nanna yrciaNn Snaann Wannann ••nnj
wn
LÓGICA RAB. SYM.
In fyllogifmo cxtremítas pofterior atcp nil
nor.ficut Ar praemiffà fyllogifmí, in qua eft
illamínorcxtrcmitas.uocat praemífíã my
nor.ExempIum huíus accípe per a.b.g:ut,
g eft b. Ar b eft a. uel g eft b. Ar b non eft a.
Arguimus fie: omne g eft b, Ar omne b eft
a: hincínfertur ifta conc!ufio,omne geft
a. Vel fieig eft b. Ar b non eft a:ergo cõclu/
ditur quod g non eft a. Vocamus ítaque
fubietfum in una pofitum prxmiííà.quod
eft g, extremitatem minorem: Ar prardica/
turn pofituíin altera praemíílã, quod eft a,
extremitatem minorem: A: terminum qui
communicat inter eas,quí eft b, terminum
medium: uocamuscp pratmíílam it? qua
eft extremitasminor,mínorem:Ar prx/
miflam íllam.ín qua eft extremitas maior,
maíorem, Nuncrepctamus excmplum
noftrum, quo ícilícetadtjciamus declara/
tíonem quam conícrues. Syllogífmus nq>
ftri exempli eft hie: Omnis homo uíuit:Ar
omne uiuens eft Icnfibíle: cuius conclu/"
fio eft,omnis homo elt lenfibilis. Ecce hu
ius argument!' partes funt tres, homo, ui/
uens, Ar lènfibile. Termiuus eius medius,
c eft uiuens»
Y«?WP nn
^ íJtwibw an mypna ■nn kits
na n*wn tsan ynnKna ia?n wçm
a winian «an Vrônri Vvw nyvna
wnw ba aa-naw win naavT} naan^nn)
•nbaanasK 'ton nbãvn naanpnn} *n
k ^aip anwann to nan : vriya
ypn raMaatfn t^Vnii wa
• T^wa naabaaa aanyvp ^awn
.wap "wana -\atfK nvcarn bba nan
» *1 • "- I' V -» •• — — J - »
nn as^nn an} svnaatf nan
wn baaan nnTOn n"}bann roan^nn
bvaan nyvn f\awon ny?n ^Trajin
nian^nn ia?n ny^n ^n«n nyçn
t naa^n nan^nnnV.^n
■\Kaiy; aaaan^nv niaaaa '*
ax? pa bpaan nanatfn "*a 'r _
n nax?'bax?aa
•w ♦. nn«a
-r v I n'W
t I • nMannnn
* ', - T **aM>
- /
a vrawn baaan n^nptf a»s t^ayyn
a kw) n'.ia^nn wo nrwb Kni?a
K ba araiawa aabróantf Maa xvanto
W naa
t baa
T{ towa
' I - ^n
" baa
Tl *n
— oSjs
»▼
to mv
LÓGICA RAB. SYM.
eftuiucns. Extremitates,homo & fenfibí'
le. Extremitas minor feu pofterior,homoí
extremitas maior deprima, eft fenfibile.
PracmiíTam minorem uocamus íftam, o/
mnis homo uiuit:& praemiííam maíorem
hanc dicímus: omne uiuens eft fenfibile.
En habes nuc explícata fignificata horum
nominum, quae notabilia funt, & omnino
eft neceflâria eorum cognítio in arte Lo/
'Vocàbuh gicar. Summa uero illorum nomínu qua:
buius cap. in hoc capite declarata funt,funt undecím,
uidelicet, Syllogifmus,praemiflTa, cõclufio,
coníèquens, terminus medius, extremitas
prima, extremitas maior,extremitas pofte
ríor, extremitas minor, prxmíífa maior,
pramiíTa minor.
CAPVT SEPTIMVM.
NVnc quod pracmífimusexplícabí/
tur,nempe quod terminus comma
Fipurdfyb nícatduabus pracmiflís,unoíftorú trium
logifticÁpri modorutuelqcf terminus illemedíus eft
ma. prxdícatum in una duaru prxmíffarum &
fubiedu in alia, quemadmodú exemplifí'
cauimusdícendo: omnís homo cft uíués:
ftomeuiues eft fenfibile. Quicquídin^j
c 2. ífto
" v Í> ww> ãn yw T
*n#nyi aiann in ynn rra aar.n^
•cs) '. cynn ]C niVi'snn raicçn
n ^nça wtos *»j?vcsp biain
a "v. c-,« ba iiaçsa nrr nia^-n
n.s; aa-rv
- • ' * ria
T Sa-,I — ias
' V V ar.s
"» V ym
' 't
nc rric-n nivann icsayí r.aaann
biair
J— rrrrc
* I * T ctn
•» ; ippnr
J * f ravann
-r |
,r
C "\0- ™l^nn ''^ T^TST}
pb sm crs nyy c\s bá ia-ycsa
1
nsi;>i
•Vil' naa*vnr
T X — - nw aam — -. Í •^* niar Vai
-Ft
; ir?nn
r * "* rcvcrvQ
*r l rri^br
• t rmcn
t i
j7Ti *, itfbiy lyynn n:vcn rrn? n:n
biaia larrc*) wwaha w ba ys ^a
*» o-o-y\ "sb\yn ibsc r.r.s by ^ycn
,yao •'ba lyyn torn nacinnia tvttv
n báa -a nyibnr. vtoims»? >'s bas
cyon -o bá) r.v-vcr. vb-yn rçvcn
,v
yiar. f.y niaiiann wbcc cbba rrrri
nbsa
7
•• ivVri* ; casa
f VJ * c-viar.
• . cn yski
» —. -.
1
si?* one T.an ba caiar. t» cmann
ruiivsar
▼ nr.cr.a wa
. -»" T á J ema
• ria
*• T •• '
tina t\
LÕCÍICA RA6'. SYH.
ífto modo dííponítur percomplexum co*
pulatiuum,uocatur prima figura lyllogiftí
figurai, ca. Síautem terminus mcdíus fucrít
prxdícatum in utracg pramíftà fimul Turn/
pra, ut cum dicímus: Omnis homo uíuít,
ôc nulluslapís uíuít, omnis talis conipofi/
tio uocatur figura fecunda íyllogíftíca.
figura 5. QuOCj^ terminus medius rueritíubíctftG
ir» utraque limul prxmiftà, ut fi dicamus:
Omnis homo uíuít, quídam homo éft al/
bus. quicquid inquamiftam habet com'
pofitíoncm.uocatur figura fyllogífhca ter/
tia. Vides quomodo figura fyllogif/
mi eft triplex?
Scías prarterea: quando duac propofitio/
ties non amba? communicant in termino
medio íuxta unum príorum tríum modo
rum,eritapplicatioilla fyllogíftica in("ufti>
ciens,ímo íudícabituropínio.quía in qua/
libet tríum figurarum funt colligantiascre/
fcítçp fumma earfl íntribus figurisad 108,-
conícquentías feu applícatíones, quar fcili/
cct ucrum concludunt. Oríuntur proin/
de íníftís conícquenttjs i-fr.formatfyllogi/
ftícac.quarum quxlibct uocatur fpccics fèu
modus. In prima figura qtuorfun.rmodíí
c J Similiter
yiypip nn v^n
^r^bpn naiiana ii nppn naiiana M
nprinP ^y uniK «ta naai
•a nn pan sin uipin p Wd nnn
pan Kin ^?nn pi navtfKnn nananp
n P^nn pi nprn npanp ^brçn
pan Kin
n ip K'bp ^^3 p nppn
; npKpn ' ^ T nnanapa
■*■ i •
ynv raiwnn naiiann nprbpn
na^np napyn «np» naipnn ;
i'nbyia nbvpni rovwnn
-r- . "T*
aa nb nnppa maipn n by K^n
a nsiaia
T T • nbnas
-»-;;• troaaa
vI Kimi man •»
i nYnnwa mi
t J - j r: nia\sa
• ,i n biaami*
i- »
a pisni ♦. nnbinai a .^yarpKn
np-\i?na rwaaa rnnpa na Kpia
nibVian inc nvcipp npnpia
a bat by
— na-»- mmitf
v t * r bi KiPainnK
nn YoaÍ nbpan
V I - man . "*■ : xvirwa
nu -uPm j naliyam ábannKn
mbwa'
LO GICA RAB. S YM.
Similiter in fecunda figura funt quatuor»
In tertia uero figura funt fex. Iam aút adeo
inuulgatar funt, ut dícaturcauía exempli,
ifte íyllogifmus eft modus quartus primai
figurse: & ifta argumentatio tenet in tertia
fpecíe fecu/
EXPOSITIO Q.VAE dai figurar;
NON EST DE & ifte fyllo/
gifm9 eft de
TEXT V. quinta fpe/
Igura prima o/ cie tertiarfi/
Modi prtV
pus habet quod gurar. Fí/
mt figur<f. gura prima
minor fit afftrma
tiua & maior u/ habet qtu/
níuerfalis. or modos.
Secunda communicat fíbi Eft autc in
in quantítate, fed differt in ea termín*
qualítate: & id in prxmiílts mcdiusfub
Qc condufione. Intelli iccftu ín u/
go autem per communíca/ na praemif/
tíonem quantitatis in prac/ fa & prardú
mtífis, quod obferuet otdú catuin alia.
nem uniuerfalitatís.hoc eft, Exemplum
maior p ornes modos fimi' pmi modi:
lis eft primat. Sic <jqj fentio omneg- eft
C 4 b.&
t. v • yyywv ãn \PST* t

a as aVpv nnb'srra X a bas a1:


« j naVrxan Maa nbbia •, xs Va ax
maaxa nbaana nYrai ã ba n^n
an by ^oin ma'tfn n aan rx) a
■w nnayna navrxari ax X an
na^nn «. na^av na-xtf n aan yx •
aonn-inyya nnvnaç^a n í x sn
an n^in xbu? nana vmrbwn
n n^bn*n : na^nn i as rvy^
xa nastfxnb rranvpn 5x X a bá)
a nsnn nbaaa*, ria«xa : xs nv?
t^nn^na ãs nn mnaa ? Vnan
twin nton : rnbtoav xi as nvv
TW mn-y?na maaxn naaa]^
ana nvnrçtN ro^Vrn\r v ãx x an
y xw bi aa^anan s ny?
nsnsro teansu?aaS;? i Xiarx
a. aytarns : rnvrxan n nnnnn
r.n as a^birroí nnbtaa n rvatfn
baanantean • r.a^nn y as xas
n^bn-n -a rvinaa nnaabp
mam
L O G I C A RABiSYH.
de conciufionc,quar perirv b. & orne b
dc ur in prima fit uniucrfa/ eft a.-crga o/
lis.Porro perdifferentiam mncgefta.
in qualitate, nolo quod fe/ Secundi:o/
cur.da hocaddirfuper pri/ mnegeft b
mam in prarmitTa,quod nõ & nihil de
eft fibi neteflaria aftirma/ b eft a: er<
tio in minority i hoc quo/ go nihil de
queabipladefidtqd'nun/ g eft a.Ex/
quam concludit aftirma/ plumterttj,
tiue. T ertrj: ijd/
TcrtÍ3 cõmunícaf prímat dam g eft b
in qualitatefrdiftertab ca &• omneb
in quantitate:idq? ram in eft a: ergo
pratmifllsquàmin conclu/ quoddã g*
fione. Porro per commu eft a.
nicationem qualitatis prat/ Quartú^dr/
mííTarum, mtc lligo quod dã g eft b:
tertia obferuatordinem af & nihil de
fii matiuai G, hoc eft, quod b eft a:ergo
ípíã fit omnibus modis in íjddã g non
minori ficut in prima figU/ eft a. Se/
b\odi fecun ra. .Sen tio ctiãdecõciufio/ cunda figu-c
rfigure, neqd'iWpaaffi'rmatiueco rahabeteti
eludat- Per diíFerêtiã ucro am quatu/*
quantitatis uo!o,qd'tertia or modos.
c
5 Ipfa
nn yvw
naVtfxnn by tvo*n nvp Win)
Tainan nV^V? yww\ n nnantf
nraia nonn vnyya "ia^ a
' •* r\Vrta
*v vVrc\
• xVw
~ wa xvw
n "Wip
*iW"i ', n«wi twos* \ inian^n
ti ^-disp xvwtfn p n\a *?a nnxn
wr\ *6) robVian wo n TO a a
1 naytw nno ww a xia nan
nMnx^i^Vpn^Vm) n fx ãx
'. nyya x 5>p nan
Tnpw xw "a v nana ptfn :
M?t\ x*?) na^npn nno a nan rx
i i\V?pn nno nMatfn ^a) a xa
x"V) naynp n^bp pb) x ãx a x
n ' y?aâi nVya vVff\ la nan vx
■p nno nia'^n (6 n^rrn : x
j * wyty* XV) aiT.n t? ^^n
o n^oa x'V r\vi^yix>n) "i a?» wr?
5 ron^n XV) Vya nno nan to
^bo ãx âwa
L O G I C A R A B. S YM.
hoc addít fuper primam, Ipfa habet
quod nõ ncccflfat io habet terminume
maiot cm uniuerfalem: defi diu pro prae
cit & in hoc ab ipfa quod dicatoinu/
nunquam cõcludír uniucr traque prae
falem. Secunda & tertia miifa.
funt contrariaein quantita Exemplum
te &• qualitate:id cft,fecun/ primi mo /
da cuftodit ordinc uniucr/ di. Orane
falitatis,fed nõ obferuat or g eft b.& ni
dinem affirmationís.Con/ hil de a eft
cludtt quoq; uniuerfalem, b: ergo n it
fed non concludit affi'rma/ hil deg eft
tiuam. T ertia uero eft a. Sccundi:
huic contraria, quia feruat nihil de g.
ordíné afFirmationis & nõ eft b. & o/
feruat ordinem uniuerfalis mneacft b
ideo concludit affirmatiua ergo nihil
fed non uniuerfalé.ln fum/ deb eft a:
ma,fecunda non feruat or/
Tertij:
dinem affirmationis nec af
firmatiue concludit: & ter/ Quoddam
tia non feruat ordinem uni g. eft b. õí
uerfalem nec ípfum cõdu/ nihil de a*
dit. eft b: ergo
finis. quod
istk a r\y? *. k M"k á ny?
lann í k lain* à ny? at* 3» ba\ '3
tnni traa ibjrKin n^Vrn nanann
npanpn nnir>3 KM;ÁI ^3«n "W!^
5
: ka nypaw Ka b:i 33 bp nnsn
à ny? 3k ihn "\pn pi*i 5a bp rnrn
k 3 bai 3 i ny? •rçpWn •, k lar**
Ttf?1 á 3 bp "^spn ; fo 2&
A 3 ny? niriann : ka r\y^ 3k K 3
'. K Win* 1 XW? 3K K3P 13n VÉO
T\y? 3K K 131-K 3 ny?i 1 3 bp
■v ibj* nbn Kin^ tvip bp1) : k iin* á
n tPTon nynb^a^pinian pa a^ina
^ K'b an "3 nnppn nan* a^Kiran
r^'K-n aiicK)nnana nnt* -op iavn^
n ibK nvpi o-nann nniK bina by
-era binA pbn Kin nnv^nn n^rpn
nntnan.niiip ni pKiivann radian
1K3V"; n^^nn '«itaia n*»ana vn í~ki
nnpçnn nbiKi :' 'n^Ktrnn a v^7n
n*m n^ia nro? an .nan n^Kinn
: • . - « -►*,. ».* • • -r » —
■ça-na
L O rG r C ARA B.^ 'S Y M,
quoddam g non eft a. Quaffi: quoddattf
g non eft b: & omnc a eft b: ergo quod-'/
Moil tertu g non a f £rtia ggura habet fex
f'2ur<- modos :& fubrjcífur terminus mcdius in
utracg prxmiflTa. Exemplum prími: omné
b eft g: &;omne b eft a: igitur quoddam g
eft a: Secundúomne b eft g-* & nihil de b?
eft a. ergo auoddam g non eft a. Tertrj;
quoddam g eftb:&omne b eft a: igitur
quoddamg efta. Quartiiomneb eftg:
& quoddam b eft a: igitur quoddam g elt
a. Quinti: quoddam b eft g: &nihil debr
eft a: ergo quoddam g non eft a. Sextit
pmne b eft g:&: quoddam b nó eft a: ergo
quoddã g non eft a. Quicquid itaqjaliud,
prxtcrhos 14. modos, in confcqucnriam
ioncinnaucris.non putes fyllogifmos cfte;
quia non inferunt neceiTario rem aliquam.
aliam- Dcmonftratio huius rei non eft hie
neceflaria. Ha? ucroconfequmtia?&ioli>
ditas iftorum modoiú, noriciaq? eorum,
eft prarcipua Logics artis pars:fcd hoc not
eft prajfentis fpeculationis. \ ocantur ifti
quatuordccim modi fyllogifmorumjfylUv,
Conditional gifmi formales. Syllogilmi autem:con/
Irf. ditionales funt in dupltci gcncre: aut cnim
fyllogifmus
«wnrç -j xairc
nVáy ^wi>nn?n n« pnpwra vavn&Á
nbas* nptiaanana *>r.«) ov nnj? nan
j nv» nr<y tv^t>7ti? apfyrn nbáj; Pppn
i^avrç^wan wn?a p TMn? v?n bab
T» nj PTONa ?bnan "«ann wnm
nbN msa S« -nsa n« an -vaopn
tsp^p ax1) Z*y? QfcO Q">pn ÍN T3?pn
TYúmto YPp-u -ypKa-) nana p pnK)
a «rn s^'bu? apnrn nan ^nsa «an bz*
K TANaa nPn brppa nana *w *, an
#bip aprinnan bawi
n M7^n bp-> ; wywVn aba npv vn?
: *>?bna \s:n n^n s*n?? p P Saw?
na n "Q-nVoon opwann "«^nn Sna*
ba? vbna". tanna p'op Tpaanan Ppna
pna "tw by nvNT) np-p nw'Vi?
: n^xpn to nana \ap* wbwpTn
nasVcn nw ^paisV;
nn u^nn wy?i *tf?nn p^pp pp
•uv^1 tsna
T -1 — pra.s
Í *M *>a* nn
*?/ mbnn
•T'
LOGTCÀ RAB. STM.
fyllogiTmus conditionalis eft copulaíúras
aut dífíuntftiuus. Copulatíuus.utcíí dici'
mus:Si foi afcêdít eft nunc díes:poftea pa/
cíícímur St dicimus: fed foi eft afcendens,
&infertur, ergo nunc eft dies. Omnís fyl/
logiímus talíter dífpofitus,uocatur condi/
tionalís copulatiuus.SylIogifmus cõdítío/
naíís difiúdiuus eft, cu dicimus:ífte nume
rus eft par uel impanuel cu dicímus,iftx a/
qua' uel funt calidx uel frigidx uel tépidas'
St poftea fubfumimus& dicim"ín primo
exêplo:fcd ipfe eft ímpar: St tunc ínfertur,
quod non eft par. V cl fubfumimus ín fe/
cundo excplo.dícendo: fed íftx aquas funt
calidx, & condudítur, ergo non funtfri/
gídas uel tépidas. Omnis ergo fyllogíp
mus fie dífpofitus uocatur conditionalis
dífiuncftiuus. Species proinde fyllogífmi
conditionalis concludcntis funt quinque,
dux fcílicet copulatiux&r tres dííiucftiux.
Demonftrationes St exempla adducerefu
perfluum híc íudícamus. Porro apud
Sytlogfmuí peritos magíftros huius artis, eft quxdam
par impojfi ipecies fyllogifmí ,quem uocant fyllogip
bile. mum permutationis&hocquia quando
uolumus
1
• ' nn ypiw ~
Hihwan
I— ma
*- ▼ I mcwS
— V» wyz
♦ ysv*
VI • .T
ppwppn vppnn IP nnw w^na rA
J7-VÒ
— WJH
' T "WW
* -I OSWUTV
- Í • " US
T- VYto1
n ^nn Wiw «77a nanaw ran wnpw
n Wvw ppsypw tK) ; 7pw wppi?
■ww mar» wwi "vro? -ana wõpn
n -.anp \nr.pw ynap mnap «sppn
v 1:7 T»V>a) a nmia ".27 mm ^77
tv» *wian ww n^p p j?na w 7777
ww nar.an
. - . T«I?K
r -, WW -a. -assw
- f tanam^
*-. r,
■\a YC;N ua'can
V«t — » — KWY r,BD ^3
I » " -r '» mawi
T vi 1*
m t»w
r-t '.ypnn
t * » nr>
*t ; ifapm?
" • •« - r.yna
■» 1 •
a vr« uappn "\m»o iaS nwa*
: m'-r.n arpn wsnv: wpw'7 nana
wvnya wpnn ip T« r"£ iab)
vy.a r;p uapa ivmp ww*j *»wnn
ti vpbn
4- • v aw Mr.sana mcwnm
— j • • ampSn
v " : *
iTO-rr, Wba pvçpn ww «77: nan
n rvsry wzjana ow) •, ppn roan?n
7 pp w*pap WW? ivpn xpi ipp
F-n warpr np ipvp mpnnaa tswan
nnw
LO Gr CA RAB, S YM.
ííolumus cam fyllogtfmo uerífícare propò
fitíoncm aliquã.âí dcdarauímus earn pec
unum fyllogifmu formalc, concludentem
nobis ueritatem propofítionis illf'us,uoca/
mus cum fyllogilmi! formalé. Qcffi uerífi
camus propofitíonê íllã alto modo, puta
fupponímus cõtradídíonê ,ppofitionis il/
lius cuius uerítaté feire cupímus, & ordina
mus fyllogifmu, g nobis erít dcmõftratio*
& fi condudímus falfitatê, difeímus falfita
item ílltus cõtradicfhonis quã fuppofuim^:
&dicímus quod ea quã fuppofuímus, ue/
ra fit abíq; dúbio, qua: fcilicet eft propofi/
tio quã uerificare ínftítueramus. Proínde
fyllogifmus ille qui nobis probat falfitatê
contradídionis illíus ,ppofiríonís quã ue/
rificare uoluímus, uocatur fyllogífmuspec
mutationis. Habemus & aliam fyllogífmi
tnduãio. fpeciem.quc uocamus fyllogifmu dífquifi/
tíonís,quando fcilícet,ppofitionís alicuíus
notaefunt ptes, ucríficat per índudíonê
multaru ptiu, ex gbus infert una ,ppofitío
,uníuerfalís,quã poním9 fyllogífmi prarmif
Excmphm. fam.Qcf fi ueríficauerím* quafdã cius ptes
uocabíf exemplu: ut cu dux res ínueniun/
tur fímíles alicj ex parte, & ínuenit íudicíu
d aliud
/ • \\pyM? - '
arar apa'an pa -\r.« rnv K^ay* rnH
■j ; -ran na-yn by -aan toãKa p*\a
373 XJ^ptfr Q« b«Vi? bKUTTI?
•a na rr^jn p -ptca na.sbpa 1^3
^ya bnaana
V 1— * nu?j
vv bwaw
V •— r v axvn
•--*- —
-as aãeya taywn as ratona nay 373
Vaypn ap^n san -3 ran ^a nasbaa
* viaarân r\'vr by rron npa cn^ " •
•vys upwa ^praaya naKbpa vvys
a trapjn wvpaa aaá-a as cVa wrà
v nan n^ppb nn np»sa ran ra«Vaa
: Prsnr apprn vwnapi aanaw;
\awn nayan
r r — "ttasaap
— v aaWn'
i
nay npa nnaapna spam nvasn ma
m nasVca
* T J . trayya
**■»"" raa
— nrò
.; T nãavaasí
* V
^P7j7: aw an nayan bbap arpara
j warn ay^nn naa nawVaa
n ay^r ^fcnpa npr,t< cppn aib
' unaMM?
1 —-» t raaa
ft nnaab
•*-:▼!. t^aa
• t 'r«a
- 1 tra-nn
• >1
nyaynnaanbbary naabba nan *.aav\a
-onyvraaa
I OélCA k AB."$ YJf.
4>Iiud,quod non competit uni ex rebus,fu?
dicamus rem illam íuxta aliam rem: Exem
pli gratia: Siquispetat utru coeli fadi iint
per artem:dicimus quod ficratio huius eft
quodcceli funt corpus, & paries eft cor/
pus i fed paries fadus eft per artem, igitur
coeli fadi funt per artem. Ifte, inquam, eft
fyllogifmus exempli. Scd capíamus de/
monftrationem in eíTe ipfo: Corpora fa'
da funt per artem,ut cõftat íi difcurramus
per corpora,qua: fere omnia fada funt,uef
magna pars eorum, & ínueníemus ca fã/
da per artem. Si idem hoc de ccelis dixeri
i**"- mus, uocabimus ípfum fyllogifmú difquiS
dtjquijitiois (icnij, Exemplum cius eft quoddicimus
promptuarium efle corpus, & folium, &
candelabrum, &; quicquid illis eft ilmile,
qua: fcilicet per artem funt facia. Nunc au*
tern cceli funt de fumma corporum: igitut
fadi funt per artem. Ifte eft fyllogifmus di/
fquifitionis. ?
.Sunt nobis & alrj fyllogifmi,qui fcilicet uo
cantur fyllogifmi iudicatorij: fed non eft
nobis oportunus modus de hac re fãcere
mentionem, quum in alia ueríèmur uia.
\ d i Porrò
- vWP-nnyrMi -.»
t> • PTV\ Tftav a*1 tra^ayij pvií-ftãp
tuvarvrn ip TpVrt<"yn nmapr
•a p^*?pp iapp nppn
n wwifPp rurâp p^p napp
n TKIPTT àpKapn u^pçpn apappn
p^pp wpnp ^?TOP "warn pavvpP
Mjyn p*®pp wpp wVn
• •. bMtoT!
T T —
*3*71? *v&? trppppp 'f^ ^19^0
W V TVPíft "YW*? - -
•va tppnpan * WHQ P pprvpwi
p pp TOP nyj "nntf FA p vr^pp
barita '.apypp tnVaWiP j *MG
w\ ap "pop trapn p) yVnpp Vrp
3 vpya in* "qpV up^n uppprpa
ppypp opauP&pTy) : opP cVa
roppp pop pi' paiap pv$?P nVro
n p^anvprq i Vappa p«3 "\t\vp
n w ninaa '-nphp Vapp "pp Va warn
pi KVoapK iapa« p opnaa opn
, w®- T • t wra
— «H "• Va
"*" Vy
— p^KJ
T
*' M/paa
*" *
Vaa .
LÓGICA RAB. S Y M.
,f,
uU Porro íumma reru quae in hoc cap. expor
4m capu. nunt funt u.nomina: uidelicct figura pri/
ma fyllogifmi-figura fecílda eiuídé, Ar figu/
ratertia ciufdcdpecies figurae, fyllogifmus,
fyllogifmi formalcs, fyllogilmi conditiona
les, condittonalis copulatíua, cõdítionalis
diííundiua,fyliogífmus formalis dircdus,
fyllogifmus pmutationis, fyllogifmus dip
curfiuus/yllogifmus exemplaris,
CAPVT OCTAVVM.
PRopofitiones qua: nota: funt Ar non
egent demonftratione profua ucrita
tc,funt in quadruplici genere: Scniifiux i u
propojittosxta cognitionc noftram:ut iftud eft nigru,
ncsprobabi hocdulceA: hocamarum.Intellcdiua:iu/
Us feu mani xta cognitionem noftramtut omnequan/
ftfie, turn eft diuifibile: Ar binarius eft nume/
rus par-Ar res qua: uni alteri rei funt fimilcs
in aliquo, funt omnes inter fe fimiles uel
aequales» Manifeftae iuxta cognitionem
noftram; utdenudare uerenda eft: turpe:
Sic beneficia uincere benefadis eft pul /
chrum Ar receptum. Recepta:, quando fcili
cet aiiquid eft receptum abnno eledo uel
multis eledís. Non ením quatrímus ratió/
fiem de unoquoque qui dicitur fermone,
d 5 Ted
? ppw» nn tpsjv .3
S Ta TWbaa K'b Tabapa p ")V0?2 bij<
np bbaa aianp* nxann *>33
K a-bapaaana a^pnapp aba^a aapp
jayy™ a^vana abapp pa saabia pw
pa
■ -rapta
T r VIa-naaaro
* . *{ • -a*a*
I V rpptabw
-r ' •• V J
rvibp ipa up asp nápp-yiaaáp abatp {
bYK app-aps a^aaPp ^ ^ pip?)
rapnp tapais bvt* app-aaps v&) tapa»
k bvtn ap-pap psyp tvpp? rip baa
pan
' "r"r -iraP
v ia' t\anpt<n
' -» -r n^n
r V raáa*a rppaw
baa?pp ta:p?a» a^pya raabaappp pa
% taá*anp b™ baappp rabaa tapa* by*
Pta tvtv
*:• abap
•*■»■ Mima vranap nn baa
{— *•
*av?aapapp pa pap iba rap* yapp
Vs rayppK raãpppa iPs'iaPtop aba
. rm avapp raabap apa npab nyan
: fan r\a:s,aasnna ta^onap b« taPappp
n p nnpN bapap na nan taaaapm
ntnpb taaaanp ranpnpps ntop? sap
lap ba
f pa
I ' t xalavwnn
• T- xaábaã&apb
"V I t
lógica RAB. S YM.
fêdnitimur eíex receptione & non alíter»
Iam cnim clara eft ueritaseius extenore
ipio enarrationis. Nec habent fenfitiuae õi
intelledíuae ullam mutationem, faltem in
eo qui perfcdus eft in fenfibus cogita/
tione,& in eo tantum qui eft de fpecie hu/
mana,quíppe in quibus magnifice inueni/
untur • At in publicís eft mutatio & topee/
additíomam huiufmodi propofitiones pu
blicae fiunt hie apud populum, cum tamen
non uulgentur apud aliam nationem.Et fi
alíquid publicar honeftatis eis incft quod
à multis acceptcntur populís, iam eo toli'
dioris funt ueritatis.
Sícfunt alíquac propofitiones rcceptaea/
pud alíquem populum,aliar apud alíum» •
Quicquid autem apprehédítur fenfu pec/
fedo, eft abfcç dúbio fubníxum qeritate:
& fie funt omnes prima íntellc&íoncs àf.
fecunda ueradntellígo autem per íntelle/
diones fecundas,fimilitudines leu figuras
putint Nar a£j jsjarfiam.&r ratíocinationcs & íntelligé
fiam efie gn íntelledio eft uera.quía ípfa
Htfpmcu, gxpKfgtur per prarmiílas applicatas íntcU
Icdionibus prímís. Sic eft quicquid
■ ■ ■ . . _ d 4
-ww -
tpww Vw?ya ywças wanwy wp
1 trspKW wis wvrçn
{ n&*$
* v; r.pVw>
* v wis
-r- Vaai
ti p1
~ na— tw.r
;
wis wwws »w;p-v? ypwy wp VsV _'
fwaww wiaw ^vsvcww waw iVwp
Tnwa
T- r : r
- " — — TOBVPW
■ t i •wwiw
— -i- iwwf*: * •
nntfj ; tw?wpw npy? wyVyw tf?wp
w wav~W tf^ww Via yww swyvww aVw
aw wan w'vwvcw ww? vrrtpwpn ^wy
Tw?y?n toWpw ir^nw wwrpa wwaw
tnvxaw wy-nw ^yçww rowVp iVw
;* TMawaw wpwVp iwww?a wy'w w\w
k w ^vww wtowvw ww?ww wptp?
aw w?vn nwww?a wvàp-w&p jwp www
Pwjrnw tawp^ww *w?yj7a www
wPwaa
v -t — i s www
— •_ wwwV\a
vv. wrw ww\san
* -t ;
13 1T)P www iw w;pww ww?
rw?yjw warVww m^>w wkt?s WÍVspp
w K^w wiywaw wj^tw wpyww Vaw
rw ]P www WW jkmi j ' WYVWW
CT
V "Wi }9 ^521?
1«V ' ^
LÓGICA RAB 5YM.
per cxperícntíã elíciunt: ut eft ucntrís íõítf
*1 o per afeoníam ,& reftridío eius per gal<
ias.Iftud inqj& quiegd Gbi Gmile eft, di'cit
ueritas.Omneetiam id cui noticiam fuant
applicamusper unum íftorGmodorG utf
rorum, uocant períti Logic», propoGíio/
nes acceíTorías (eu applicabiles uno iftoru
tríum ucrorG modorum. Poft iftas narra/
lionês feias qcf omnis lyllogifmus qui con
ftatduabus Gmul ueris pracmiffis, uocatuc
à nobis fyllogifmus demonftratiuus & o<
peratiuus. 111a uero ars fyllogifmoru& no
tícía de cõditíonibus eorum eft quam uo/
camus artcdemonftratíuã.Prsterea quan
do prxmíflà: fyllogifmi uel una earG eft pu
blica feu manifefta, uocamus eum fyllogi/
fmu uídori» & pracltcG:& illorum fyllogi
fmorG noticíã & cõditíones, artem uido/
riae. Quando autem prxmiiTat fyllogifmi
uel una earG eft in ufum recepta, uocaimis
eum fyllogifmG interprçtationis Cue fupr
pofitionis atq5 pradicum: fyllogiimorG ue
ro íllorG cognítioné &? circunftantias, fup/
syUogifmw poGtionem. HucufcgaGt inter fyllogifmoi
fophiliicus. oon feda eft mentio de errore & falGtate»
d 5 Vocaat
■ xvw nn twn " *
,S
X\ na^np ppw o-pppp ")?T
■*« P njA? 1P>à t\r<K Mi
M?pnp 'opjppp nrntt imm tva
rj^TP 'opjpppV^K ropryp n>"piop
r Kip? vp^?"} vu"1 ipa *v©n nwn
^■napp iap rap) •• nyp\ap rot^iap
p Va p) i nSpb ^pni fwapa iarj
p *>v by r.ppb piappp P TVP? '£>pp
K rap upapp nW> "rçppp) propp
fc paKbtap "pMjp urprp Kppa tapaw
3 ypSrp t^ppp -wis rwyn nwK
p\i?yp pt|?hi o^bôppQp'} c^pinp *app
p vp { ■"Ttpn rvawbp .sp?n apáN
s aiis PN t^ron nptPiap o^ppS
ban " i apMft -ftrt? -psnp np
KÍ?
p ppjr wpMap C,^?PP TW
ra to Y.ppp «V) trap tawa Ww
rap pipp naabtto tfpip : tPtopp
invbpp patina ^bpm ^Pn n^n ,. ,,
ã" p^p pyrnapp v?r n^$v
çp^pTia ■< g»
LOGÍ/CA R AB. S?M.
Vocantautcm eos fyllogifmos, quotutfi
ambae praemíííâe uel una earum cõtínet er/
rorcm fcu falíítatcm, & funt de fpeciebus
fyllogifmorum, fyllogífmum fcdudiuum
&rpradicum: fyllogílmorG uero ípforum
noticia ée modi in quibus erratur & ad fal
fítatem declínatur, uocatur ars fedudiua.
Quoniam autem res ipfae uel pulchrefcut
uel turpiores fiunt ob exemplum ôr affé/
dum praeter alia ,idco omnisfyllogifmuS
habens praemiílãm receptam per modum
exempli & a (Fed us praeter alias res,uocabi
tur à nobis fyllogífmus poteftatiuus * ars
uero quae format iftos fyllogífmos^ oílê/
dít modos affeduum &? poteftates quáfs
caufat,uocatur ars poteílatiua.
Et nota quodlyllogifmidemonftratiuí &
condítionalesnon habent modos íniftp
tradatu ut híc commcmoretur. Praeferéa
ín fumma fyllogiímorum demonftratíuò'
rum nó íãciunt exemplu cumullo modo,
nccp aliquam dífquifítíonem nifi cum cop
ditionalibus. At in arte uidoríae fit diícur/
fus abfolutus: & ars eloquentix caulãt fyl/
logifmum exempli. Sic quoque.faciés
ii\ : pto
»Vix'.7
*9 rnnw "finppi WK npppp nrpppa
O'nnpap fljjsp tk irbp« K"v??5 tviapy
3 ni^ay y/pn-yp wwpn ba)
rtVapran c^pnvan iap) v "Vwt\ n\a
w ' tVrypp niaww irtílww
•>WQM
• •—t w&&
T I ; wbaipwi
■»• »- * 1 , •* ! "•
itfppp ^noMap ro«bn ^pçYap "^ppp
13 yvbpp ^pp pivap IQKVP pyrsp
bifl n«ppnp ^x?ppp Tprbpp xiatOm
bn ^Tpp wppp VUKpppp ^«Vp
i 'ippip TP?P rpisbn
nn^ntevppp ntap 'mm
bpiap x\yity\ •vtímp r _
n nri-papp TO tp ivpp '. tvbapp"}
ti ^lainbwa py\ «pap iptvb«bian
\a _W yrappttníjn -wap V?jrtsn Y?p
» ' t Viap vpp o« bray i« wbyna
nppp pi : vby na^ppp "trobapi
. r.pip ibptai bnap vwrtn bpna yv>
.xvprpp -vnpy apM pjnai ywT\ ttnwrç
* ; \2 xw^io
-•»- • inibam
. » -í
pb.s'*
L O GIC A RAB. SYM.
nro fyllogifmis prarmiiTam una & abfcon/
ues aliam ob caufas: &r uocatur apud nos
nthymtm neg0ciií iftud ,fecrcta. Porrò nomina quo
rum fignificata explicuimus in hoc capite,
funt 17. uidelicct:fcnfatiões>intcllcdioncs
prímXíintelleâioncs fecundar,publíce no/
ta,rccepta,propofitío uera,fyllogifmus de
monftratíuus, ars dcmonftratíua, íyllogi/
fmus ui<ftoriar,ars uidoriar, fyllogilm9 rhe
toricus, ars oratoría, fyllogífmus fophífti/
cus,ars fophiftica: fyllogífm9 poteftatiuus,
ars poteftatiua,abfcõdira feu enthymema.

CAP VT NONVM.

C Au far rerum funt quatuor,materia &


forma,agens & finis. Excmplum hu
íus in rebus artificialíbus: Solium, gratia
exempli,habet lignu pro materíarcfficíens
eíus eft artifex: forma eft quadratura ucl
ttígonus uel orbicularítas,G íaltê eft fphay
ricum.Finis eius eft ut fedeat fuper ípíum.
Sic gladíus,caufà exemplúmatería eius cíl
ferrum: cfficiens, faber-* forma,longitudo
ô: parua latitudo atque acuties extremi/
tatum; finis, ut occidatur per ipfum.
Sunt
tf WW 'Wwrtaia an niao án nbetr
]iaS« bap aba a^npsVcn tns^yn
"à wn awna -p-»* ntftj nwn
te najro te nwna te bna te yyr.-a
wnri ante pw na-na *víaya nraaa^
àn nteyaaa tfriyn wan pa ; ^baa
rviaon ab« ana wyzvv nisn nny aan
nn Na^a wb vinte p "Tvbn a'avya
nnvr n-^yaan n^ayn awan* navann
n a-pyaan n^aya ny.r waya ba«
áa a^-aa^ pnaána«b :vpj7sjp ^aya
tsann aaan ip a^Snb nbáa* ;sb note
v
* : ^pn'ante
triyaan arwayn ip ansn r\) fppn
tK nán «m árnvn nvnn >nn ántate
nábawnan rwyn mn án^bana nyyjan
k bà rnwn ib pa note win àbyáai
byaaa ppay ^a nanpn nan inte
a rp yv\ mm aaana rvtfwam' mypp;
Sivy nbn nppbpn nyn pb ibp«a
rnar» ' . . . "'.
j.;;.
LÓGICA RAI.' S YM.
Sunt autcm iftae quatuor caufx manífcftav
^ facile habetur ratio earum in rebus arti/
ficialibus: quia artifex effingít formã ín ma
teria qua uult,fiue lígní,fíue ferri,fiue xris,
fiue cera?,fiue uítri, & ut ín mente cõcepit,
fie figuras ípfas cum inftruméto difponit»
5ic etiam quodammodo negocium fe ha/
bet in rebus naturalíbus. In his enim inqui
rimus quoqj iftas cauíàs,licet in feipfis tan/
turn. Non autem uocamus figuram ôí ac'
cidcns rerum naturalíum formã,fed appel
lamus formam in iptis rem quandam con
ftitucntem Ipecíê propriam,& quam nor»
poflis feparare à re ip(a,& ab indiuiduis i\/
lius fpeciei. Exemplum huius: Homo eft
de entibus naturalibus, cuius materia eft,
animalitas:forma uero eft uirtus loqucdi:
finis eft apprehenfio intellecftionum.
Porrò efííciens eius,eft id quod dedit fibi
formam fiue potêtiam loquendi & ratio/
rinandi.Etfecundumnoseniciens eft qui
facitclfc feu^ducít formas in materia re/
rum, qui fcilicct eft dominus benedicftus.
Idem ferè fentíunt phílofophi, nifi quod
dicunt
- • tfpw nn yron s
t i^nnn bpten win na vmrfi
çn ibjrta fin'fl «*iai bab
hiaim? ama nn xiiaçn ib« ->a ainvS
k ->a byica to linan } iti?'inn ora
n vi«n nraTO Yn«n T® tibj? an n«
xiarEa rajn rWn ninVi TiiE-ir. nyiin
•j Tv^on jna, nnaiy Tiyinn ni'nn toí«
bar, bnian naisi nn« bnia by braai
m by ia« lYvianna «wn brvian 1»
ti byisn nan •• nnrin pi«n yini
ja«n «in }ai«n yhib na^ttn ainçn
ninm n«n ni^j? «in ?innn byiram
« na'Eb a* trbyia ran nniann yisni
♦. nn«ma sin? nivp nma nn« bn«
%-niann pian nan niaina m jinan
n win -rç>« ntfrnm isia ^naa aim?ri
ia toE« yan«n ninbn «in laran vinn
ba ra yvrV : anna«n nnrra jroa
1
nwnn ) ♦, nra>sn nw «in toe*
viísto trw "ibi«« ?inn «m nra-«
rn v>n?«• raniama
* • " n^«
*-4 "n«ni
' » r * 1 ra-«ni
- -r •
trnmn
LOSICA RAB. S Y M.
dicunt cum cílè agens rcmotii. Aflignaht
-WJe pro/ ?nim CU,CB entl recens quoddam agens
^ propinquummam iftae quatuor caufs pac
t,m
rtmou ^unt ProP,ncIuae & parfim remota?»
Hxemplum de agente: Q_uãdo uapor ma
gnus afcendit de terra,ct commotus aer fa
ícitat ualídos uêtos, íta quod flatus ille fua
uchementia cradicat palmam, & ilia cadit
fuper muru, deíjcitcg eum, & cadit dc ma/
ro illo diflipato lapis fuper brachium Ru/
bcni.confringitq? ipfum: Eccecaufa pro>
pinquior frangens Rubeni brachium, eft
lapisragens ucro remotum eft afccnfus ua
poris: uctus uero & cradicatio palms funt
ctiam agentia adfradioncm cõcurrentia,
fed unum eft alio propinquius.
Excmplum de materia. Ecce materia Ru/
beniqjpinqua, funt membra corporis fun
materia remota, funt quatuor humores
ex quibus compinguntur membra.
Cõftat nanq; quod quodlibet corpus an 1/
matum eft terra uegetabilís. Porro
materia remotior illis funt aqua,acr,ignis,
& terra: ex quorum compofitionc fiunt
c uegctabilia.
• • f
YVPWmirw-
^ Wflpa "wk np *>ri rbvi) nTOvn
^wktoptv) : nWvr>r
jnw^ "oyn «w T\bKn íYnP^Tvn
p rrôiaa njsat>n p *. nvtio^n r-b^b
TDx^vy b^ ototv v.r^^tN^c^nnvN
V&z Wpb MJ"1 3K Dt}V^"a W5TP W*>?1
■pyn rw tniçn wn rpvrp -py pap
vez "vê* w*n aWD'; *w b« rwraíw
r wnyya "roíw s*.n r.'ana pVapa
n wv^n fr»ba Map*» flwrn ■vpPn
** ■**??!*£ wwy?? a-jsa^ri") ^bv*n
tv\ ny.vT}' r.py*! Vcãrja TPT\ m bjrç
a*npn rvbann rpbaxvryj
MTV rnw p*\ •, v^ryn robanp ip
n ba1) : TOVynwy mw) ruvrtnn
rftyyp * njyry tyu rV\P"fiaian ntopn
'pçy rpbarvna rnwt bj?Wn *v>ain on1)
n rn"vto")n xrtpirnp rúapro rvovpn
\ nvaynbw -»bvT\ fvwnri yorwcn
a*1 ap-N bWp rr->-T} ^ *yjjw
■\ a^tsia "P~P biba*; 'i _
ifww
1 O G rc A R A B. SYMÍ
uegetabilia. Vocatur autem ifta quatuor,
elementa.Carterum materia qua*etiam ele
mentis eft remotior, eft entitas quae cõmu
nicaturiftiselementis. Nam dcm<5ftratio>
ne probari poteft, q> ifta quatuor elcmcn/
Máttrii cõ J 'unt,n fe/pfis tranfmutabilia,^ fiut qux
munis. °am ex quibufdam.quod non fierct nifi ef
let eis aliquid cõmune in quo participant,
quod fcilicet eft materia eorum,qux com/
munis eft quatuor ipíis clemétis, & neceb
farío à nobis intelligitur, quam uocamus
mateiíam primam; Graecum uero eius uo
cabulum eft uAx, & mediei uocât earn Ele/
haanrar. Ifto quocg ordíne agi poteft re/
fpedtiue cum forma & fine, quouiq; man!
refte appareat finis propinqu* & ultimus.
Sic de figura prima & ultima.
VocdluU Nomina declarata in hoc cap.funt decern,
huiusupit. fdlicet:materia,agens,forma,& finis;caufe
propínquaj, ca u lie remota?: elcmêía, ma
teria prima,hyle,arlehaan:=ar.
CAPVT DECIMVM.
QgiiÇpr* L' Ns commune fiue uníueríãle, quod
dicubikn. 1. continct numerum indiuiduorum,
e * conftp
miVMT
çz wn *v}K ba tflBv? fcWI
mj biba? Wn pajw) : pa Tnjrrçi
OTb vqjjp TVOT W'to trova rotf
"DV* "D ">M?K p:vm i ttP WK^I
,'y-Q rpjw tabflb pan
ma W : bnan wânya ".b vp^p
n Vb) m pãn vah« bab Kvp^MJ
nb^pSwifa pan ttrtK -npjjp pn?
^n vw^b«*^n^«p35?p :
3 "ivpjrô tvtv Kb) ppp wab ík
vrroy nba rârv t npwa wisnpa
pn "òrhw waip np ^b tnbVnn
^n^nn^pK w ppn : wa^VT?
3 ^bwp otn ba tot aji?yn v.k cwn
mí bVo nnp nnw bi) : pa W*nrç?
pi inbvrç won) nvp trova "®op
D-NNbb-MST) WJinçí '•
tobnp trw vpbwy tnn na
■sari vroíf) ta vijk nan VS nann nn
tçn nnpKb nvpjjpn kw nVtaMJVan •
*p ba "ÃvnàM? Vin p) i snwn
ra\ "'f
LÓGICA R AB. S Y M.
conftituítcg naturam feu fubftantíã uniuf/
. cuiufcf} taliu, uocat fpecies. Res uero quae
continetduas fpecies uel plures,& concur
rit ad conftitutionem earum, uocatur ge/
nus.Proinde res ilia qua difeernit una fpe/
Cenut. cies ab alia,«St; conftituit ipfam in e(Tc,uoca
Vifferentu tur differentia. Quícquíd uero inuenitur
in omni indiuíduo fpeciei, «St; Temper, nec
conftituit fpeciem ipfam,uocatur propriu.
r -oprium. jtem jjja res qUae jnuen(tur jn rnultís indt>
Acddens, uiduis fpeciei alicuíus uel in paucis, nec cõ
ftítuít earn, uocamus ipfum accidentia.
Ecce haec funt entia uniuerfalia, iuxta
quod ea pofuerunt priíei. Exemplum hu/
íus. Quando dícimus, homo, uel equus,
uel fcorpío: en quodlíbet íftoru uocamus
fpeciem: íícut âe unumquod<^ illoru quod
contínet numerum fpecierum, ut funt ho/
mo «St; equus,«St: caetera, uocantur genus.
<<r . Porro loquutio eft differentia homíníst
Tnjfcrcntu ^ula jpf-j diftitiguit fpeciem humanam, âc
tomm, jifcernl't earn à relíquís. Eft autem res quae
dam,hoc eft, uirtus quae intcllecftíones for
mat.&requírítur ad uerítatem homínis.
Sic oportet perluftrare ílngulas fpecies
e 5 donec
yww nn yvxn
c tw ^b-vap *\y VP*
iiftM "vpjm VP *>nbv ^n« VP ^vp?
•viaya tnçb rtbpo ^nvri K"}PV '•
ia*\Nn VP*?* bab «yp? wire?
nb*p tnara VP bib «vp? p-j v\ab
r$TO '• xPbpp "rap-a M$ nn«
Vs vPV IP bb-Q vnKvpa "Vf'N bb-\au
a rnpp wwnpi ppp *mt.vd *kvp
jpnbVo p^wn tzt\ a*\«b riyprva
rnpvp *\rfr «its p r\vWn Ms vpp
Kvpp Wa •VinP c^«b v« P Ppp
a -rçv torn rfwb ãj xwuwtfi
nyprw nvvrcta tnpa*) ppp nbbp
;
vr\ya
v 5 nnb
vT nww
r * inert
-r-
p ppna pP rnppp")
p *v}M ^pba Kprtp app rnpta ppp
1 >bpb
* * » p'ibm
' V - I na\b
r * • npntfa
"« - : pnp
* •
; wib TQinn"}
TnnajP vyai rnpP pppi
bypb. tnnn MspW}b tqp^h M#
tai ^a• "Nfowa
tt » - ' • ia«b
'** I
TOV
LÓGICA R AB. S YM.
doncc afítgnemus ei perpetuam different
Jam, nec ínucniatur fpecies alia praeter i!
Iam quam conftítuat. Proínde uocamus
rífum,proprfú ho minis, eo quod inuenia/
tur in omnibus luís indiuíduís, & in fola
ípecie humana-Et hoc modo neceílario in
uenitur in unaquacp fpecie una proprietas
uelnumerus proprietatum.
Porro ens íllud commune^uod fpecieí a/
licuieft commune, aut in plus quàmap/
propriatam fpécíem fe extendit, uocat ac/
cidens.ut eft motus refpedtu hominis, qui
tamen generalíor eft ípíâ fpecíe.aut nigre/
do,quae etíam in plus fe habet quàm ín ap'
propriatam ípeciem, quum non modo in
homine tantum inueniatur nigredo.íed et
in alqs, quia in plura fe habet. Vocat íta/
que nígredo, & motus, & quicquid eis eft
fimile,accídcns.
Eft autem duplex fpecies accídentis.
Accidcns iit enim íubfiftit in fubiedto abf/
fepárabile. qUe feparatione, ut cft nigredo pieis,albe/
do niuís.ôr calor ignis. Aliud autem eft
feparabile ab eo: ficut ftatío & feffio Ru/
bcni,uel calor in ferro aut lapide.
Proínde darum cft, quod quemadmodu
c 4 animal
• ypiav nn yran
* npirn p obaa ná bba? ^nnp
yn oa nan oba nppyn p*>p baba.
n biba? yuan ovary© iiaaa aio nparn
a ^nba oVan p alo nw) niQifni ^nn
frtniopn opaian) iriaVn biba: yna
nVtoa j -ana aio 6a kwj ^vpro
biba*> kit* nan obnvoa ovan tfyaa
aa lapp bbia nrvn aio o^? y^*, ban
oVan Kn?aa ovyn aa inania ianaM
m ow> wyyxs fnbyn aion obnvon
nnb n-pprn brpn) "Manna caorn
« bab ps p ipjfa nP^«i}WOT
fc^aa i ynan nVnyponp nn«
Kin ■'a Vfvm yo In toon aio *>nn
ri naoia
V» vnnnv
T- J — V no
T b.s
* wa*>poa
• i ' aio
T\ oVan bis nta ooa yp win1} o^nn
v

1
1 ov.oon
• -T- .• bba"
— ! • nVN
» -1 vbo
▼* no*«
* "• 'yuan
T—
^«i vnr.no npb t*on aio ãa nam
yna *"nn Knpi r*bj7© npb toon
;iun aio p o-pbnn oppn npiyn}
p'jpi : onbvbi npiybi pb ^>brn
opion
•LÓGICA R A B* S YM,
sun-ial cõtínet oiíies fpecies habctíu urtã:
Tc uegctatíuQ cõtínet ípccics omníí! uegc/
^abítiu.ídco «ir uegetabilítas ípfa eft genus.
Etíícut corpus cibabíle (eu nutríbíie contí
net uíuens feu animal «ir uegctabilitatemt
quoru fcílíceteftgenus.fíc corpus nó nutri
bile cõtínet ccdos,et ftellas,et elcmcta,atcp
fcaturigínes: eft igít «ir ipfum gcnus unir.
Dícimus ptcrea q> corpus abfolute captui
Cewgene cõtineat omia,&r nõ eft nome aliqct gene/
ríuijfimum. rls c5muníus co, qd* nos quoqj fubítantiã
uocam9, Gcutetcorpus abfolutG uocamu?
Species fpe genus fuprcmu:<ir ediuerfo hominé,cqu5,
tialijfima,. aGnú, ferrú, «ir eis íimilía, uocamus fpecies
ultimas,ídeo q> nõ fit alicui eoru ípecies zt
lia pter indiuidua fpectnca.Vocatur aut ui
uens feu animal genus mediu «ir fpés me/
Genus me/ dia,quia eft genus in relatione eorum quae
Hum. . fab fe uiuunt.âr fpecies refpedu corpis nu
tribilis qd* eft fupra fe,cõtinentis ícilícct ué
getabilia «ir uitã habentía, qcfôr ipfum efl:
genus mediu refpedu inferioru, licet non
ad ca quae funt fupra íè; uocatcp uíuificati/
uum «ir uegetatiuQ ípecícrG particularium.
Nam díuidit gcnus nutribile ín uíuens«ir
uegetatíuum & reliqua. Scias praterea
e s quod
pyw nn ppn
itfj tfitrepin bib ap^bpn apvan'
:' apia npy a^bpWpM ntqp> np
■c?n maan prato ^VJ7" f*W"iT} won
rn Manpw ypnn ywn ■'prbpn
*y^p<çn ni^n "p?p?n nnpn ^pnn
y ' byyrç» pr>a>nn ^ pnapn aypn
wn apnbn n?«V ; ^ *rW?
■& by avyn tV®nn wp anp nnwn
VyvpK npna anp nr.K bábi nppp
^ a^bnarn a V"W) apvsnw} Q,rP
nTj0H appby apio an ibíp rnbpp^
wvtpkw nb« nypp tvnpKP w*fêí
*n ~" anpio p'vpp wvy*na bp)
jttrn ; aTPtfprç anpnw n^vppnn
Vfry ptf n> ppnn ip ptf snn naon
T\nap «wfntaáypn tpbrôian by
p naai apon nap ppbarn wpVpn
vapnwnwttrn á^nnypy tvp; anp
Htwpí nab Q**bba an a pa a i nbfco
p^)snn^a^nNpan a^napn yp aapnw
nap nn nap «'in') napnn apapn IP
pevan
LÓGICA R AB. SYM,
'* riuod genera generaliífíma omniú rerum,
menu, àuxtaquod Ariftotelcsexplicauit.funt lo.
Genus prímum eft fubftantia.Secundum»
quantítas.Tcrtium.qualitas. Quartum,
relatío. Quíntum, quando. Sextum.ubú
Septímum, fitas. Odauum.fuum feu habi
tus.Nonum,adio.DecimumJpaíTio.
Vnum aatem ex his generibus,nempe pri
mum,eft fubftantía: alia nouem funtacci/
dentia. Et quodlibet eorum habet ípecíes
intermédias, &" fpecies fpccialiílímas.indi
uidua,dífferentias,atqj propria. Et ífta ge/
nera fuprema uocantur praedícamenta, fi/
cut & notitia iftorum praedícamentorum,
& omnium quae accidunt eis: & exempla
gencrum intermediorum.et fpecierum,at^
que índiuiduorum ipforum. Ifte igítur eft
primus liber Logicae.
periberme £€c,incjus uero compleditur íntelledio/
n,M
' nes compofítas.eft erh líber de oratione.
Tertíus eft liber fylfogifmi, cuius mentio
iam praeceífit, ubi tradauimus de fyllogu
fmo &í figuris atep modis cius. Ifti tres líbri
funt cómunes ad ca quae in pofterioribus
librts adducít.
Liber prim'7 dc alíjs quimg, o eft quartus,
eft de
yww in vnm
o ^tfni niyan inp ^pnn*} natan
n n^rin lap ^ra'rni nar!?nn lap
iNaa nnyi ; iypn lap ^pPni
pi taia "vaivra : transn fw naiia
Moa inia-wa qni i*\a WNiifa toi^m
k th fiiai \ nw iroa«ip nV.aoi
p iyyflnmn «in^n Tvja iaipN
'■naypi: tf?ian ^ivani W im nan
pi xip lain *n «mu? as a-\Nn iim
iipn
* -I iVwwn
' 1 - -r biann
T ; r t éw• pYan
-Jr nmm
* I »»
iaiN3 a«i apN^nn pai ira
3M? in nwn ani itt«av a^sn ap?
y t*— «in in niaipn
-r ' - aya
T- * «in iiaNauí
— V» * v
5 anaaiin n^N Nipa iinaty nan pniy
' iaiaa mipai a'rn iNaa tmaya pi
«in aiNnaitf ii«aa lapatp vippi
«ini napii Map? ^nn 1« aina? ^nn
n?n V»— | nan
•• . ; nisii
" inNipa
" *r i • p a*
~*
p irra
- - I aa^ay
t T;. iiNan^
-t -r j * mín
v-* niiawn
p 'r\sn "ppn Man ani niaP v nyn
an ni^pn a^pn nipp p^wo b*>an
Mam
LO Cl CA RAB SYM.
t ..Uru>fi 1 de demõftratione. Quint9 de uidoríá'
oextusde perfuafione.Septímus de fophí/
cnchorii. fmo & deceptíone.Odauus eft líber poé/
ticus.Sed nuc declaremus quid uelint iftae
r ...
e uu
Ípecíes. Quãdo recordamur ipfi9 generis
í °' differétiae eius, uocamus illud definitio/
nem. Qtffi explicamus ipfum pgenus õí
propriú,uocamus id defcriptíoné. Exem/
plu huius.Dicimus in definitíone homíms
ejcriptio, c^, ujucns fcu animal loquens. Ecce uiués
eft genus fuum, & loques differentia eius.
Aliquãdo aut deGnít homo &? hoc modo,
q> eft uiués loquens mortale- Eft aut mors
ipfa differentia ultima quxipm diftínguit
ab angelis. Porrò fi explicemus uocabulu
hois hoc modo quó dicít lai*? pedore, uel
quo dícit credus ftatura, uel q> eft animal
rífibilc,uocamus has defcríptíões eius. Sic
quando explicamus nome ipfum,quo co/
gnofcam9 ipm in genere fuo atcg accidétiV
bus,ut cu dicimus in interptatíõe homís,
eft animal qd" fcribit,uel animal qcfuendit
& emit,uocamus inqj & hoc defcríptioné
eius. Suma nomínú quae explicata funt ín
7ocaW. .ioc cap.17♦ fcilicet: Gcn9,fpés,índiuiduu,
ta cab it. differétia^priújaccidcs infepabie,accidés
feparabile^
vw? nn .<
ion lvwan npn fpbyn aion vpv*
Q,
"^?r?n apian nyyrnNn o^rnn
n ayyn nrpxpn npvbyn nppn
KU infcyn «nan { otf inn -nan
"» r:?V nbnonp iinwa *6) nWap
wp? nwróv ^-WN3 ^ CYJTT, ^Nn
w -wok man* ywp byroan V
b^ ipianna isa nan lap-a p<p t<biy
• pbçilQ ni^b}
nanS np ba ^ ^t>YPj
psn nynp n^ianp ^ '>?; _
a sny: ininpp rã typ arm napb
v ainn by ãravp np pVrwsYya
« ba amsa a* nwrçy Kin\p np*epi
n rvmvya v»n\y»K Wpn bya an*
r\ij73Yx i bya nvp? n^pyap *»bjw
mwppa ainn by svp^ rp ba pi
nin v)yn ]pp ainw vnpn nap ni^n
np^ayn bbaai nipyya ia natr a*
^ ran ainn b»y vn q^ nVa Q^y apn
pypbyirwjrpp rva bai Ya^nimy
nan
*, OGICARAB. S YM.
feparabile.Genus fupremum.ípecíes nouft
_.ma,fpecies intermediae, genera partícula
ria,genera fuprema. Praedicaméta,fubftati
tia,diffinitio,defcriptio- Memínímus autê
ío . prxdicamentoru, fed nõ explicuímus
exeís níG prardícamctum fubftantiar. quia
explicado alioru eft difficílís incipícnti: Ô£.
íi quis díu in eis moram traheret, poííibile
eft qcfnon intellígeret quippíam índe.nífi
utereturintelligentia &rftudío excellent!*»
CAP. VNDECIMVH.
OMneillud quod pcrpetup ínuenít
in aliqua re, ut eft defcenfus ín lapi>
. r de,d; dcbitum mortis in habetibus uitam,
Que mjint fc,|,cctcogítant ipfam,uocatur deeG»
fentía feu de per fe.Sic quocg id quod ínue
nitur pleruncç & frequenter ,eft deeíícn/
tia.ut quum dícimus homínê habere quín
que dígitos, tametG quandoqj inueníatur,
qui fenos habet dígitos . Item quicquíd uC
in plurimú inucnitur.ut eft entitas frígoris
tempore hyemalí,& calor tempore aeftíua
li,dícítur etiam hoc modo cílc per fe.
Et fummaríe, omnes res naturales, eti/
am G pierunque eueniant, funt eílèntíales:
* cr decidis rurfus, omne id quod raro exiftit uel Gt,
dícíc
fc
- "* yyyw 'in ynan *
•W nnypa tmrw ia npn? nan
^a^apn bbaai ivauia Kvpn nion^
]ia vn n^avíaia nywi? uba m^ian
M? ba bj; nw tnx nbwa In tanNn
• Tnvria rrn ww rnva www
ia l^ajrj 7C\yzyyy? n'fl ■p^ajrrv -3 nan
nania narnnNin pi : nnpiaaip nia
a Ninn nana sviaa Ninn nwnni nia
nwnamsa n; nan iniN n«n:^'nj7a
y&W) ; bpioa KYtaa xn® Kinn
nnj? ia ww *nba n«na nann nmrn
n lb vwv pairai pin win p ban
nann p niastt vston nan Kinn nxinn
n na^nna lannw bixran : nàa Ninn
n^nn^» naaiia win p rno in; bynn
n napn yw nàa n?u j^n nan tvpo
ya bina bnan wy\ \ p mpni nabn
pai binan napma m?®n rpp nnyn
t< p mpn napnn cvpon ]raj? nnyn
na^aj? ania n; nbv> TPxa np:a lannN
unY?
T npaai lannNi
I "t 1 'vir.nn
T • naa
" i kiwp
«
Vnrru?
L O G TC A ÚB. S YM.
tíícítur éíTe per accidens & à cafu:ut quuttl
quis fodít& ínucnit thefaurum:& ín fura/
ma, omnes res accidentales qua? nõ ínten/
duntur ab homine ifto uel ab alio homíné
diciturde omíeoquod fie abeis ínuenit,
q> fit res peraccidens. En habes nunc quid
fit eíTe per fe,& quid eiTe per accidens. Sic
res alíqua denominai à forma accidental
li,quando forma ipfa ínuenit in ca,dequa
hJe in dftu fcilicet dicere folemus: res ilia actu & de fa
<fto informatur hac forma. Quando autc
res alíqua poteft denominarí alíqua for/
ma3quae tamen adu fibi non ineif,fed ha/
bet aptítudínem & difpofitionem ut fibl
eíTí in tio/ forma ineíIèpoflít»dícimushanc formam
ten tia cíTein potentia. Exemplum. Dídmusde
portíone ferrírhoc eft gladíus, quia fcilicet
difpofitíoné habet ad gladíú. Vides quo/
modo gladíus fit in potêtía ? Nec íd tantfi
de ferri mafíà,íèd & de minera dící poteft:
licet differentia magna fit inter príuationé
gladtj in maffà ferri, & príuatíonem gladq
in maffà minera?. Sic diet/
mus de puero iam naftendo: ifte eft feri/
ptor.feníús eft qtf eft in potentia remota.
Dicímus ulteríus de puero qui nonduoi
f feríberé
, • « . >1
' +$KT ■ C'J B y V
Vt yron .
n tqti
-. nóa
— « ama
- Kimi?
T -vnaba
• | b^nt\^
• I• *
tomam jpann 11a aYm? myp ró Kin
ran run róa ama wrv Wnab nya
2 tomam v:sVc? nca anm? mnto mn
•» rya naToa ^cymaiy maa
5a nrm mn nan naa ama mmr
A ny Kirn. tomam Quvwmri 11a aim?
a torro? rb^m avabiv maabi
tói -vk-ç aimpn naa Kin baa róa ama
•, amamy nya to by vaa ama nntnv?
; mb
VT maim»
V * ma
"*■ ba pi T ' ~>
maya r!??a m msab toantm aburç
Vmr jsbi» ■'ia baimato maicbnmi?
wfii byiaa^y ma pan r.aaiw ma pa
yn pan rnyiasr® man rvnayyau?
trçnayp ^ apmaKbian ma^ayn
nan n?man ^bban pmyn pan rmyawn
t "«*> wn
rw KV'aa mtfto aniy mman toiy ba
pa
» n,nwn
■ » fmarana 1 ?br\cn
~ — •" ama
*- nn«
T*
MTro anna maan ctn^a
LÓGICA R AR SYM.
fcribere didicit, quod fit fcríptor in poten/
tia: fed haec potentía eft magís propinqua
quàm prima. Dicimus etiam pro tempo/
ire quo didicit quod fitfcribens ínpotêtia.
Ecce potentía íftaeft propinquior quàm
praecedens. Dicimus infuper quod ílle qui
habet pcrítiam fcribcdí, pro tempore quo
dormit.eftfcríbens in potentia.Ecce & hie
pfioribus eft in propinquiori potentía.
Ille uero qui uigilat, & ante fè habet cala/
mum & atramctum ate# chartam,dicimus
quod ille fit in potentía fcríbcndí propin/
quiflima, licet nondicatur achi fcribens,
nifi pro tempore quo icribir. Sic intellige
de omnibus fimilibus.
Etquídem nos prolixi fuimus in declaran
da ifta materia:fcd non fine caufa,quando
quidcm philofophi dicant quod quicuncg
non diftinguitinter id quod eft in poten/
tia &• quod eft in acftu,<3cquod eft perlei
quod per accidens, inter res artificiales
& res naturales, & inter rem uniuerfalem
&Gngularem, is inqj eftrerum imperitus.
Contturu Quarcunqueduoentia ficieha/
circa idem bent, quod cum unu incft, alterius entitas
fubieãum. tollítur, uocamus ca contraria: ut eft calor
f 2 & frigi
<y\j? w
'Gr TTfi apan pan aton nwbm n^T$
a *a nvçrn "cma Q^jmaw awai?
■cn ywa> ma amai 5 •rattan a map
ba
T- naaaa
— ! nnaam
T j •" I ;mn
— anma
* " " pma*
.▼!»
vr wo \ nnaa a« an aw naap
a nm anar.rvn ntfa» -n awan pa*
'TfiWra• : ana
v agn
— v "a• baw nr.w
» apaa
: -
.ir»«^*an "toa npbnan nnwrrç ma nan
.*>a maria una* nan ; ivnya nnnym
PmaNa Hb^nnjm^nnvn*) È*? nwnri
S^n) mnna nia«2^ to u-aan p^p
i mvp xvixpiaa m?bn nn?!?} WVD p
•n pa nnv> w^rcri tobm awn psa
•nr.v rviapian nPBN nV?n kV\ n*vyn
;v mat ynpn r.wn p ipn awn pa
•a^aan pMp pai pp?rrç "»njw yp bnav
T» mattt
— robawm
I • - I meann
T J T-. V anas
j - T pi
'-»
:
cn Kin rp^n nnjpm yp^ maann
;a rwpiai pi^m n^pw. p1} nibaan
na nwpPi *nny.ni iwina nppp
rvnab^ni manniannym nan apara
nb.s ba
L O G I C A R AB. SYH«
& frigiditas.humiditas &? ficcitasSunt eti/
am inter contraria aliqua qua: habent me*
dia.ut ell calor & frigiditas,inter quae me/
diat tepiditas. Sunt rurfus alia qua: nulla
habent mcdium:ut paritas & imparitas in!
numero: omnis enim numerus aut eft par
HMtut C aut impar. Sunt igitur hoc modo duae rei
friudtio* incompoffibilcs.quascp in eodcm loco co/
iungi nequeut.fcd fi unum adeft, aliud ab'
eft,ut eft entitas &d fu3 priuatio, ficut caectV
tas. Ecce nos dicimus quod uifus (it habi/
tus,âí caecitas priuatio. Non auté dicimus
quod lint duo contraria, ficut dicimus dç
calore Õd frígidítatc:quia calor ãd frigiditas
funt aequalis põderís ín cntítatc.ncc potcft
calor pluris efte ín entitate quàm frigus, fi
cut nec econtra frigus poteft eílè maioris
entítatis cfj calor. Non aut fie eft de uifu
cxcitate»Ex his ítacp patet differentia quae
eft inter priuatíonê õd habítum, atep inter
duo cõtraría. Hoc modo dícím9 fapientíã
õd ftultítíam dífferre ut habitu ôd priuatio
né. Nam fapíentia eft poííèflio, õd puatiq
ei9 eft ftultitia.Síc díuitía: õd pauptas,capil
latura capitis õd caluities,habere dentes íri
ore õd priuatio eoru: loquela õd niutu eftef
r 5 omnia
Sn yrxn
^TV) fctV) *nj7na T!?1? mMTpa nVK
V? n*e?ap áyaa3v "aã «5 -vajm mra
k "a sarin myn1? "man «ann r;a?n
*6at bac
r "I" wwc
T Snaaa1 Tatáa
— «b lana#
t -S
n ]^:-n i^:j7T} na nan c>n kVi -\ay
M? rvaaaatfn yaí~ t vrntanro myn}
■WH
T —I a"a""ay
T J . nb
■» l wv
l anas
- yn^nyí
— 1 ' T
ynsínay "nbaaa sann n^ba a "by it
•awn ran tsann i^ayn ra mx^n. btj
na basnn
t *| - - i\tosm
* ; - I banan
T ,i ; Iamana
s — -r- ;
tannalna na"yna nyaayn nn-raana

P5SFD ")Y 2T3C Kbai? ma nVcrcta pen


a. n^yna tsa «ann oaya rmatf mnn
na yaçn aamaío "watt -van paa aa-a
na nvn i\"ay baaya y y sb nan Trpna
*v nrm sana» maa n^^na «a -ar-«
ty ny n*v naaçj may; aba aaiaaa yj?
i aaiap -yjs anã" aabaaya yy&
na ")ansn pa tpk omn na nan
a« amova
• ■rj» nnb
r ▼ mayaa» maa
* Trçna
* -*■
bab K-rçaa njC^ynn.aanaM
tí** tm-»* .'-n
LÓGICA RAB. SYM.
« omnia inquam ifta uocantur habitas feu
polTeíTto & priuatío.
Et nota quod nihil denominatur nomi>
nc príuationis, nifi cuius natura eft poíTè
habere illius príuationis formam, imò ad
earn neceílitari.Non enim dicimus de mu
ro quod (it ftultus uel caecus uel mutus.
Harc de habítu & priuatíoneNuc de con/
uenientijs noftrís.
Sunt nomina qua; cum audis, percípís
fignincata eorú in lingua ifta, nec cogerts
cõferre rem unã cum alia;ut cum dicimus»
ferru ét ars, cibatio ét potatio, ftatío ét fef/
fio,át his fímilía. Sunt rurfus nomina quo/
Nomirtí rum %n,^cata non aflèqui poteris niíi e*
teUtina c°Uat,'one quadam unius rei ad aliam: ut
' cum dicimus,longú ft breue:ecce non po
teris attingere tuo intellecftu cp longum fit
íftud,nifi compares ipfum ad id quod eft
tninus eo: ficut nec ecõtra imaginari quií/
piam ualet, quàm breuc fit iftud, quouftg
apprchenfum fuerit noftro íntelledu íllud
quod eft longíus eo-En íftam collation em
longioris &; brcuíorís, <3t quicquid eis fimi
le eít, uocamus relacionem. Id uero quod
comparai ut alterí, uocamus relatiuum»
f 4 &uttunqj
r
mypxn
s taw? nTttnps") cppvpn -\n« Vab
nn wtti nSj7^ p-j trefwvw yy>
j nnNnwyj arnpn baani pnnt
awro a^KTvi an-.Kiv} mwi nSnnpn"}
«WnTyi tV?« ba { pK-) *vayn prn
p nyoran ann nr.N ba wpa QT}*?
T>S ..
"v«?Mfc
• ; to ^afca
* - « p^ay
"»•» . yvr
— ' — k'V
.J
wrvn ornn") nrw w papap npiprn
Mwrm Kn?a -WN Kin am nrçát
la wny? "nste a^a^ayn nbw) ' {
BI pun a^aa ")flcon anyn papap
p wry wtppa iar-a« nan rvpn nrp'i
tp^nwy Ttyw? *vattoy? ivaai npian ,*t
yn Vaa -vnttt p tnpp? Yaa wvaawa
va ^aai tapian W baaa pppi ~n$?tj
V?a nan ; nnaawa nW catena
•vyw? np na^ay nrxntawy nVnvn
X\ nnwap nia npavyW nia any ^
p? naapy^an na^ayn Wrwayjm
t\ nan appn n!an bjnaW np naapf
wva
* - • *vtn
*-1 soann
' T-t T apann
* •*■«•» "*■ plnan ' <W "*"
«pina*
■ OGICA R A B. TYM.
&r uiriicp fimul.relatiua. Huiufmodi funk
fjpra & ínfraidimídium & duplum: prius
& pofteriusimutabile &: ftabile:diiigens et
odiens: pater & filius: feruus dominus:
omnia inquam ifta & c is fimilia:& ununv
quodqjeoium uocamus relatiuum: quia
non apprehenditur res ipfa ab intelleclu-,
niíí in quadam menf'ura & collatione,quae
eft inter ípfam & aliam remComparatio/
nem uero ipfam feu rcfpedum qui eft in/
ter eas,uocamus relationem.
Cícteru res tllas quas uocat politior gram/
matícus copulationé, ut eft, puer Ruben:
íanua domus: ecce nos uocamus ipiurn
nomen obliquum. Et ficut dicimus quod
negatio &r aflirmatio opponuntur, ut fu?
pra patuit.fic dicimus de omni priuatione
& habitu-item de quibuslibet duobus con
trarrjs, & de omnibus correlatiuis, quod
fintoppofita.
VocabuU Porròfumma nominum quorum fignifi/
mm capit. cata funt exp|icata in ifto cap.eft U.uideli/
cet quid fit elfe de eflentia.quíd p accidés,
eííênti3lía,res accidentaler, qd effe in po/
fentía,quíd eflfeín adurpotétía ,ppinqua,
potctía remota,cõtraria,cõtrar/a habentia
f s medium,
vi yw
tan tamya y* a-oayn
aari METo^Tvn my? ya?? ",y*'CN
{ E^DaOSP? CYVOVpri
v -sa-\a w»V** -vcto ^
•vd a*y? axyp WTO? ^ *_ _
•>n« ; a*yia TOxftan V m* mvp
V~viV to vrmça yap TOa^y? urjp
jroy?? rvyy?") '. wtbhp cm?
&b baw yryw ^ amm v® yaoa
*» uj? e*v«t\ r\ity*P boa? *?? ?bob
Ti nw^-fiVjy «b u?k? ?bob bay
*mvp mn p "Vffisz ^ITOW
•vwya a?wTO yaoa tnw? ya uyiy
n^r^b^TO •. yaoa ^nn ya
?nw Vsto w w? Tynpa
vim v«m yobtfy ay? a^?0 a?p
pa^ to 037? yytf TON* W
pa nia^?? • Tiyyyia?
n
o yam rya mis avy KYTO a^?yaa
•ajpa, w m«n yea amyíjp "Vjiaiy
?inp to yp?
^\ssm *
LÓGICA RAB. S Y M.
medium, contraria inter quae non eft me/
dium:habitus,príuatio,corielatio,corfela,'
tiuum.correlatíua.

CAP VT DVODEC1MVH.

DIcitur apud nos de re, quat eft prior


alia re,quíncg modis. Primo eft prio
Modi rifas quardam in tempore: ut cu dicimus,
ri nit. Noah prior eft Abrahamo. Secunda
príorítas eft in natui a:ut animal &: homo.
Si ením tuleris animalítatem,tollis et cíTen
tiam hominís. Si autcm amouerís
homínem.non ídeo annihilaftí animalita/
tem. Dicímus ergo animal homíne prius
eíTeín natur3, & homincm poftcríorem a/
nimali. Tcrtia prioritas confiftit ín gra
du: ut íint caufa excpli duo homines,quo/
rum unuspropinqu'' fcdet praefedo alter
autem longius ab eo habet locum-en diet/
mus hic,quod íftc prior fit íllo in gradu.
Q_uarta prioritas confiftit in dignita
te, quando fcilicet inter duas res eiufdem
ípecici eft una quae altera honorabilior eft:
uel etíam fi fint de duabus diuerfis fpecíe/
bus. bxcmplum huius: Sunt duo
medict
« nnia nnN pyaynia ^ ^
nnPa mat« nap -nrwn pa nan ntvp
*na nnip nnvn wnp? nrnTWtta. nan
raVirn n« p) n!?;paa irnn nasfriaa
b rw nan nn« n?n?p> paa rpaw^nn
•a nnN natp nasVca sfrwa n'n"1 ttf?
a ma«a pna« nan *v\p-a topa npnp
mn pa nnv? nnp wn-r mnn nana
V niaann nawVa p n^jnaa npnnn
: n Vaa mpan iokViq*? ma-Pp
■V KTyatf «W) nap npap n^narw
*> K^n nwsnaa p^ppnia n-naa
n p n*w nnwn wka nnp nn«
1
nan anxn pikta5? nan nnia nn«n
ian pa na'ip anv nann a-nsa aanas
■tfwtfn rp^J? ^a aia^a^ voa arvn-çn
a wa«i ; npn aW rwa-pp anP
o para arn nnp? npaa ^ptfa araria
ay araria1} ant* nya n-wnaa vrp awça
1
tawraa
, T ; ■ vn* ara>tra i oi\praa
". *-1—an-» *nn^
f i —— - *
,p rir, maaa Sap an«.nYpra?
■npnara
LÓGICA R ABI SYH,
rmedicí uel duo grammatici, Sc unus eft a)»
fero peritior Sc dodior: dicimus quod do
^dior inter hos duos eft prior dignitate t.
hac arte, Sic fi díuerfas calleant artes, ut i?
unus (it dodus Sc fapiens, eriam (? non fit
excellens ín artetôí homo unus fit falrator»
pcrítus quidcm in faltando, ecce dicimus
de fapiente illo quod fit prior dignitate fal
tatore, quia ars íapíentiae prior eft arte fel/
tandí in fua nobilitate.
Quinta priorítas eft caufae, quando ícíli/
cet funt duae res analogae in fua entitate, ôt
una earum non inucnitur abfque alia, nifi
quod una eft caufa eífendi aliam: ecce dt/
címustunc caufam priorem efíe fuo effe/
du. Exempli gratia:
Modi fimul Dicimus quod afcenfus folís fit prior luce
c ei
taíif. " * t°"em tnodo dicimus de duabus
rebus quae fimul funr ín tcmpore,quum ín
uno Sc codcm oríantur tempore.
Idem fcntíendum eítdc rebus quae fimu!
funt in loco, quae fcilícetín uno Sc eodem
loco fimul cílè inucníuntur.
Sícomnesduae res dicuntur cíTe fimul
elongatione
»
y\w?vtynn -
n > ppw pp^-a nr.t* nVnnpn tapnnia
a twyvm -vri^ npi mawa v-raw nan
P ^yia
— -\m
—— cavacp
i — pi
' •• : ^nm
• -s — í baaa
vrI
K wypppa apan -<ap? Sai tvp^iapn
■inn
T- r pVionyan
'— * * i nn« " — «vn^- f • wnv~ m« -r- *
1
ip — v.naw
j —-j nan - . mis pVd
••«.'— i ' cnn
* -
W npopn ba
- r -r nan
•• • ; yava ■vn onp
- v j —— ... y
v nypn np wapsy vwapp np>«
Q C
Tsa vyipn top "PVP P> utoM)
naps op^pp nanppa npipp nbpa
■vn pap nrn napa in^ yapa c-ppn
yapa in? myyaa nrn nippa

■D w*np? Tr'w yapp '* ^


n ^ynn apyn p-vpp\a _
Paai pppn w>npa laniK ptPk ton
naap nippi nbp ipwp tnppj rp nnaj
M? np lappi npn t/p mwnpaTp nn
paw pttN) *. npis CP p«pp:pi
anyp p'pba nap naa "^appw pyaiaw
wtny? ppy'x ípp aVwa Wipa up Va p
^ya

t.
lógica RÀB. SYM.
elongatione, qua? habét ab uno principio
eandem elongationcm ueldímcnfionem»
dícunturcg fimul eíTein gradu: utduplutr.
& dimídíum. Sic quae fimul cõíunda funt,
funt fimul ex parte cõiundionís. Et ornes
duaeres ficdífpofitae, ut quando una inue/
nitur, reperítur & alia ,<£ quando una ea/
rum definit e(Te,definit <5e alia, dicuntur G'
mui eíTe natura.
VocdbuU Omnia nomína quorum fignificataítt
huiwscapit. hoc capite funt explicata, funt nouem: uif
delicet prius tempore, prius dignitate» prl
us gradu, prius cauía, prius natura: fimul
caufa,fimul tempore,fimul loco, fimul gra
du,& fimul natura.
CAPVT XIII.
Aturam íllam quã fyncerior gram/
maticus uocat operationcm.nos uo
camus poíleífíonem feu habitum: de qua
re iam mentíonem fecimus. Appellamus
etiam literam dicfiionem,&: nomen quod'
dam rcdum,aliud ucro obliquum.
Dicit praeterea Abuchzar Apharbites,
iam ufum obtínuiíTeinlingua Arabica, q>
ome nomen cum holem punctata, uocet
à Lógica
vi?? w «ttuvsn
1
«tfn » fú? nM?n ymnn rostra by?
bm by? intn?? nrp yyn vvpaa*'
H ttj nan nman uM>n frann rvaaVa
^nsn^aTito n-yn obwi n*aiax nan
tob rvbW» aanitt WP «in y*wa ^b?
xV) nan txb nvT, tob yrasa r??TO
nia W)?? nito nVatfrv) '•
aam crbysn tnm? anyn ^n^ná
-n nanaK
I » nts-pa
-*--*• nuto
V -1 or.- trbynrviam
-i — « " «— I
TV wwn^? vtfwj ', npuan nvn^n
rt Vrpn nntn^a *fi?ian op-pTan
an omsnm n^w n^w}! í pw$
Kin)i nnjo
-r — I • lanam
. i -^, — . -| Maa J mnnaan
. T I •-
ys
* )naya
i a. ; nr»m —» nan**
— —t Knm
- -- i -r — am
vvn •• j
^an^ww nan ■nsgn T\ajn nnajn
hxlnn ST?3) '. o^iaaa npnosn aba
p -Vtoa naann aanm niawa nwiroanj
1 aman pi«n «niaxa «waw T.an '*a
-)"c,w;m ni^aon nn*n pi pbn fiyptf)
5a i<n?a V^TV? Tito manann vfyj
J ^js:r<i ^sa naa-.n aanwnttwa
dbw
T.OGICA RAB. S YM.
iLogico nomen redum: nomcn uero if/
lud quod pundatur cum hirec uel pathah
uocatur à perito artis Logics nomen obli
quum.En iftud eft uerbum Abuch-ari.
Porrò nomen quod uocamus negatiuum
eft nomen compofitum ex did/one Non,
& pofldlionetut quum dicis,non uidens,
infipiens,nonloquens . Et nomina quae
congruus grammaticus uocat nomina a/
gentia & patientia/unt quae nos uocamus.
nomina diígregata. Et quod Grammaticr
uocãt infinitíuu, nos uocamus exemplum
primum. Proinde nomina quaeípfi uocãt
abfentia,utego & nos,tu,iIle, illi, Vau, he,
caph,& iod: ut fcruus eius,famulus ipfius
fceminae: feruus tuus, íêruus meus: en nos
uocamus ea omnia abfentia cum affiixis.'
Porrò formam denominantem &rem
denominatam uocamus orationem com/
pofitamcompofitione cxplicationis, hoc
eft, complexum & conditioncrmut quum
dicimus, Ruben feribít, &• Simeon eft al/
bus.Sicnomen fubíundú õtcai regimen
eft adiudum, quod efiam in grammatica
hoc modo uocamus orationc compofítã
compofitione cxplicationis & cõdirionis.
g Caeterum
r vyaa? yrw
a yfo "^a
wm : mapa tp?")D aanw tom*?
-in npibn nlaaJrn
vVyaa bm o^yia na^wn *?m tnrnau
■>3 nn j bm nnanna at*
1
an rftnti ib rn"
: • Tr«a
•• -« — nnan
■*■*■» raj7n
' ▼
*\pk aa> n?n tapnna r^n-ciMí an nan
i nnvran np? «in nan nayayS
v aaaya aavra nla^ rn nwMa"}
an nnmo au? Vn ^ pay ba aaàa;
n fnifra ni yinon : n-^-yaan rviap*
^nn ran ny? a?v-« P*m a^« payn
tVma? an ^an
• - — nO?
v : nbaMa
Y v -t — raa
I . — :
10 wnp? n; nana an^nn ; n-pnns
jnaai nMlnn ryn yy laa npniMno
n anon • n-anva'a n^« nan avcn
a^naan nina? n'*?M nan fwrn a>Mn
; ib.sb a^avvn nlaitfn ba py
vçbn^ unarnaan xmstfny
mnn> aawvan
• t i — ana
.. n-pnn
. -r -t na?n;S
y • I
npnioan ana", a^aaavc ana nvaj
ana*.
L <5 6 I C A RAB; SY H.
Caterum orationem qua partem de/
cernit, uocamus orationem compoiitam
compoíltíone narrationis. ,
Item nomina per totam línguam diui/
duntur ncceffaria diuifione in tria genera:
aut cnim funt diftinda,aut fynonima, aut
Synonimá• aequiuoca. Quandoenimeft resaliqua
una qua multa habet nomina, uocantur il
T>iuerfd la nomina fynonima. Sin nomen unum
multas íigníficet res, uocatur nomen aqul
uocum feu commune. Quodfifintmul
Ar<{uiuoa. ta nomina &diueríà,í?gníficãtia res diuer'
fas,utqualibetres habeatproprium no/
m en,funt nomina diftinda. fcxemplum
huius in língua Hebraica: Homo,uir, ho/
mo: una fpedes animalis. Hnfis, gladius,
íúb armis:hac funt nomina fynonima. Si
contrarium Rat,uocãtur aquiuoca: ut ain,
eft oculus uidens & fcaturigo aquaru: hac
uocantur aquiuoca. Item aqua, ignis,ar/
bor:hac funt nomina diftinda. Idem eft
de omnibus nominibus his (imilibus.
Proinde nomina communia dilcer /.
nutur in fcx partes: quadam cnim eorum
funt aquiuoca abfoluta aquiuocationc:
& quadam uniuoca: quadam analoga .*
g i quadam
VPW *in ytòn *
-anai mnpi bbaa natrw ^a ana*
awni j a^ryian oijBi
n mw by na«a kw maan nniWan
n larmya nrnra mnw ps ^naaryn
a isnnwn Piaya nw« bba aa-^ayn
n win by na«an ^yn awa ni awa
aban aWai •, anan yiaa byi w«Tn
j a^n ^bya byi aaian % na«an
a tvtvW «in naaana na«a awn}
n aWai ntip 1« tnayy awb maya
yn ani«a
-r m«
*r y ba
*»" by
— nxnin
t ; «inn

lannWn nw« i^ayn may a rvnavyn
ia pay lr\i« nw« ni^avyn pi« ia
n mn awa ana navy ba mayá
nnni an?yni aiani an«n by na«:n
nwai nainn «in nw« xvrnn ray p
Vvayni awin ib«a nn« bab «vaa
nw« nmnsn by na«a aia ba aw pi
■çaiaan awn abi«i : naaana vnnn
nyayy aw by na«p nw« awn «in
i la pnnwn na nan maya nnV> i«
maya «inn payn f«i
LÓGICA R.A B. SYM,
quaedam dicunturcommunia &fingula/
ria: quaedam accommodata & quaedam
translatícía. Nomen abfolute aequiuocã
eft quod dícítur de duabus fubftantijs, ín/
ter quas nulla eft particípatío in re ipfa,
praeter entítatem uniuerfalcm.quarc com/
municare debeant in tali nomine.ut eft no
men aín, quod dícitur de fenfu uifus & de
fonte aquarum. Sic nome canis dicitur dé
. ftella & de habentíbus uítam.
vmoct. jsjomen uniuocationis eft quod cõftítuít
duplícem fubftãtiam uel plures.de quibus
fígíllatím nomen illud ueríficatur.eo quod
entítas eius communis fit íjs eíTenttis quae
per ipfam conftítuunt. Exemplu •• nomen
iftud animal dícítur de homíne, de equo,
de fcorpione, õc de pífee: quia entítas aní/
malitatis quae cõfiftit in nutribíli carne, in/
uenitur ín unaquacp iftarum fpecierum,âí
conftítuít eas.Síc nomen cuiuslíbet gene/
ris dicitur de fpeciebus quae funt fub ipfo
per uníuocatíonem.
Andogái Carter um nomen analogum,
eft nomen quod dicitur de duabus uel
piuríbus entitatíbus,propter rem aliquam
fn qua communicant, â: tamen res íllá
g 5 «ou.
ái 5 wtt vk ba vaya
*a<i«*\ by TOawT) tovnh wy to frov\
k rnv by) na vn by) "\aian
a oníto to ran "f?7!} IP TO»yin n^N
N paya rvnwyan vaya wby -iai«
n f«) vwtn o^wn twnan nwj vn
■q^ntv nnafc<b vaya *wftTO nawnri
a ^iMTOy naaana naN'-n ntfn hot
rvayyn vya na pay ev»tox> v.aya
ti
* navT J* WITO* a-w
TT avbyt nat« v
V " «. —.V* * — —
law • a vaya *wa$n nTO^an TOyn
aw ana« nbii rviayyn TO nnaN
r
; vrooa «")?? a) TOayan van
* Kinn
— TOTOai
•« bbaa
— ; • naNin
— v; t — a^yn)
»,'
nanaNa'wo a'ya oa^aa ya
n
\pn ' aa^aa aa)a by naton aaia
\a v«b i>aNa wy jmtyj bbaa n^a^n
naisan a)p Nwçnwtói nab-aaSa
ainvn nvn by) narryn wa ba by
m?n
- - j vyatan
. i — )a iyay>
' ' 1 ^n
» "»
TOn
c .
LÓGICA RA B. S YM.
tjon concurrit ad ueram conftitutíonemr
imius illarum.ExemplumtNomen homi/
nis dicit de Ruben cogníto.et de uiro alio
mortuo, & dc figura liotnínís facfla cx li/
gno.Ecce nomen illud dicitur de iftis pro/
píer alíquid eis commune, quod tamen a/
líud eft quàm humanitas, ícilicct propter
figuram humanam & afpedum eíus: quae
uídelicet figura & forma exterior nonue/
tc conftituít hominem. Simile igitur erít
nome iftud hac ratíone nomini uniuoco:
quia propter aiiquid commune in duabus
rebus repertum» dicitur homo aequalitcr
de eis. Affimilatur quoq; nomini perfede
aquiuoco, propterea quod uere eius enti>
tas non nifi de homine dici pofttnet hac ra
tione uocatur quocp analogum.
Vniuerjale Nomen illud dicitur uniuerfale &: fingula/
crjingui re,quodnominatfpeciem fpecierumper
toe» nomen generis fui:ut eft ftella,quae dicituf
de ftellis firmamcnti in uniucrfali, dicitur
& de uno ex feptem planetis fingulariter.
Sic nometi hafchefcha in Arábico di
citurdc omnibus fpcciebus herbarum,â£
de germine flauo, quo pidores in pin'
sendo utuntur. Porro nomen
° g 4. metapho*
•ppaa nn
may? by nman nw mn ^«aian
by tri? «in1) jVtfbn wan anaa nti
wavy p w-»^ p nnwi ma*jm lr\iw
can nm? t*b) ra^a nnw
a aan rvnayjm irvw by *v»pry «inn
"'Dp a**aa ^a by a^n rn*)«n Ita
wn ja masn n; aaa k-^?? a-rçayan
laai apv^n awn? nj foam a\wn
i r.aon amniaan bvis rvVaan v?w
n aa Tviva win Vfjan aan anan
■a 1^337 bj7 nyp fabn'amaa tansn
a na pan majra nçba ja nrw na
•v? pan mbaa iw aapyn *aá fa
"Hp® by nro wbj; wwr nan aam
aaa vfy» ^yz naw S371 aaa f *373
aa pabn amaa win naw nbarm
"mw p33? bw fny: p nnwi napan
5m nan iaai rnrpn nniia thy*»
m sYHxnn nmajmi ayvm pSjrò
Tvj«man-j nip, ^nanp pnrrçy} ^?a"aTrç
ana nnw ba law PwS nana nan
WWV
LÓGICA R A B. SYM.
** ten me meta^horícum, eft quod alíquíd íígnífícat
■aphoricu, ex primaria linguae inftítutíone, habens
ímmutabilem fignificationem pro ilia eft/
títatc:fedpofteauocateo nomine õd alia
res,faltem pro alíquo tcmporeA non fem
per applicatur pro ília fecunda re: ut leo,
pro genuíno fuo Íignificato fígnatlpeciç
quandam anímalis,(cd aliquando uiurpa/
tur & pro forti homine.Eft fimile huic.'uo
cauit eos munificos. Huiufmodi nomina
w multa funtapud poetas.
Some tras Eft&aIiudnomen,nempetranslaticium,
aticium. quod fcilicet ex fua inftítutíone ôd linguae
radíce íígnífícat alíquíd: poftea autem cau
fa íímílítudínís accipítur íccudarío pro re/
bus: uel abfcg fimilitudine imponitur no/
men ipfum pro eis íímul, fígnificãs ícílícet
id à quo fit translatio, & id ad quod fignifi
catum transfertur: ut thephilla pro radica
li íignificato eft uocabulum petítíonís: po
ftea transfertur ad rem unam, llgnificans
ícílícet quafi formam pppropriatam.
Sic nome afccnííonís,defceníÍonís,ftatío/
nis, examínatíonís, ponderís, portíoniy,
differentiae, quietis, uiííonis, ôd quícquíd
bis fimile eft: quodlíbet ínquam jpíorutn
g 5 figníficat
ypjxi
>S\ jrôy by n'z&n nnan n*Vp
ion rby rnv "Wn r^yn rò<K
niwn V?ts ^rçpn w ^ QTW9S
u?n i^n V?a — s ran - • *. nnw " - tw
' *' • bt< *
-n
» -unia
zL — < nror^j?
* - ▼» . a*rçhwian
: ■»■ rotten ■*" - *•
CM?n TWCtfjrn : en} rone> n^' rrçn
c^n ntfá ^rfon n'Jiiii ewn -vs^n
u^saa mnpsn frofton Vwsn njwn
on ewn trVvaan enn*>ron nYetfn
in *Y®K ^bniua nnwon
an etfn
"' - -wai "ton
•*r< naann
~-r j- aamh
- |
OMjn VBvrçn tstfn roaapro nrçron
n Sironian a^n vn^ai V?aa varon
• V$3$3 wi?n
roaaonn vann w$'
*n nTMnp _ _
tp by bys) nrotfp u\p Kin n^oiKn
ta n^K nan flwin i n^ntf
o^?aipiian Vapr n^Kn IHN
fvi rowan pa van ntaKVian vcVi
nanpnnã ás nnynni v*y?n nron)
fo^i
LÓGICA RAB. SYM.
Cgtiíficat ex prima inftítutionc aliquid» cP
tra id quod poftca apud grammaticos fi/
gníficare íncepít, qui ilia nomina tranftu.
lerunt ad alias figníficandum res.
, I Porro fumma nominum,quorum fígnl
hfíimcáfít, **cata in 'loccaP* ^untejfP',cata>18- uídeli/
' cet, entítas, nomen reaum, nomen oblú
quum,non obliquum,nomen dcríuatum,
exemplum prímum, abfcntia cum affixis,
nomina íynonima, diftíncíla, nomen Gm/
pliciter aequiuocum, oratío qux eft com/
poGta compoGtione condítionis Ar com/
plexíonís>nomé uniuoce dúftum, nomen
analoguro,nomen uniuerfalíter &: Gngula
ríter dídum, nomen metaphoricum, no/
fnen translattcium.

CAP V T XIIIÍ.

DE nomine locutíonis dícunt antiqui


fapiétes quod fit uníuocum &reom
mune,habcatqj tria Ggnificata. Primo eft
Quid locu/ uírtus quxdã fiue uís in ípfo homine, qua.
tio rotiSilis (pducít intellediones & diícft artes.arqj di
fcernít inter turpe & decoru,uocatcg íftud
Cgníficatu etiã uís loquendí feu loquentis.
Sígnificatum
puajro pp y\yx\
imy baryvsp «in -wan r?aypi .
a p^yp pj kp?p nnxn PbYrôn p,aa
i^bitfp r:ayp) : pa^app pippp aii
an r^yn RVro frcsba nyVap kip
nn a* p^ayn r\j kp?p u?paa iauhan
7\ tw nn^r.vt? piayai •P'WPP niapn
iypi Dibpiptn« roan pw« paxbiap
b jnrn trppp pawra P^pbp n-Wn}
"in «mi» rpbawrca
T- t i ^app
- . — nan-nn
— nab
— i
1
•tan pa ipyva ©^ py nyapp piapp
py pPvp by ipianv) niypp
tfipy? ppkp paa'y np baa ptaisp^b
p ãa pa«bpp n«i iappi ia lb ppsp
taipv piai'^bp bab pparypipa p-qpp
Ysw*y *vr>vp b« Trtarprp Piapp una
p? pn p?p^ py piypp pa ipwd^)
•\ ppaaM?
** ' * pnb
▼ rnaa
i r.pba
T ' * ia
t Y^b^
' 'r r
Itinbtap
■*-••— rpulp* NibM?
V py — ib pipp-ni
fx I • '
tap PPPP «bi ppaa pv« p^ayp by
pifts trs^syn ib« piaya p^pi ianp
w«Vtt <|pia«py pa«bpp rw\ b->yin
f^pn -
r
LOGIC A RAB. S YM,
r Si'gnificatum fecundum eft ipfametfh/
telledio, quam iam produxit homo ipíê:
& uocatur etiam ifta res locutio interior.
T ertium iignificatum eft explícatío ipfa
quae (it per iinguam, qua ab anima notarf
poteft,& uocat tunc locutio exterior.
Et hinc eft q> habemus artem quandã quã
reliquit Ariftoteles,perficics feu abfoluens
partes eius odo libris, praefcribens fcilicet
uirtuti rationali uias in intelledionibus,
(quae eft locutio interior) quatenus cuftò/
diant earn ab errore , dirigantqj earn ad id
quod redum eft, ut fie apprehendat uerL
tatem,quantum hominí poifibile eft aflè/
qui ueritatem.
Dat praeterea ifta ars modos commu>
nes ad omnes línguas, in quibus diriganf
loquutionem exteriorem pro rcditudine,
& caueant ab errore, interpretcnturq? lin/
guaconuenientioriidquod eft in anima:
& plane adaequatio fiat inter exteriorem
iWntcriorcm Iinguam, ne fcilicet interpre
ratio quae fit per Iinguam,excedat id quod
eft in anima,aut deficiat ab eo.
Ob eas igitur res ad quas
conducit haec ars, uocamus cam artem
Log ices
" yvw* *\n yron' •
rit> ruma npwrç t frafin
nu nawbn
V * ru-nra
-» ~ I — byvv.
» - — m
I • trsrirt
' V• T
ÇK TO«Spn aph ; pwbn in Fnv-vrt
by wbw ntnwp np tnpVipTj bm
ían V aã rvwy npar. ba
in i«")^3 o^taKSw trôyw
>"n
\. pasVa
-r -r ; totfpSa
-r • •*■ niaanp
-
— i ▼» ppart
- •»•:▼*
P3 ro-pan ya ryn« Va w*v??3 npvyn
n r.ax^p ar.S maW£ T\p3 rnawrrç
tVTiVtfp tap* fcomaãban taP3 *, rrpyp
çy\ nalTan na^Va 3a 3K")y? trpyp
n
b3s 3 nteann T*W> 3a wvp wapni
WW 1 ' • rnrcan
i*i TW
- » by
— tatv
* - wtfn
- — tí?vis
■*■» -
#prpyr3íCB3a3bai\3pan3} ^npprvnN
Pn K?D3SV?B rutc;?? rnnNn npanr.3
irpypn .s^a3o3baT} aã w*\733 rppypn
vwynw npavvn aã K^rn rrp3:$n
jf? pSnn rravyry sca3oV?BT3}
:* waon wyxpbft WÍ8}
pv^Vrv
* • ' — r<iaan
-r t rt 0132N
t i t%
k vbyTV wm?
" f T33M*1 uipatoa
' T I • rW
* "- » «S
bun
LÓGICA RAB. SYM.
Logíces.Dicunt ctíam gradum artís Logl
cx pertinere ad íntelledum, gradum uero
ai ris grammatics ad linguam. Csterum
nomen artis apud uetcres eft nomen com
mune feu squiuocum. Trahut em ipfum
ad omnem fapicntíam fpcculatiuam.appli
cant ipfum ad opera artifícialia, uocan/
tes fcílicet unamquancç fcientiam,qus eft
de fãpientia philofophiar,artem fpeculati/
uam. V ocãt quocç omne artificium & fcul
pturã,& quicquid eis íímile eft, artem me/
chanícam feu pradicam
philofo/ Caeterum philofophía eft nomen com/
phia. mune,quo alíquando ÍTgnificantartcm de
monftratiuam, alíquando alias fcientias,
ita quod apud cos hoc nomine fignificcn/
turduae fãpientia: feu artes: Vnamex his !"
duabus uocant philoíbphíam fpeculati/
uam,aliam uero uocãt phílofophiam praz
dicam íèu operatiuam. Vocãt etíam hoc
modo pradicam illam artem, humanam,
Philoío/ ^,fem làpientiam ciuílem.
bia htcu/ Philofophía ípeculatíua illa díuidítur ín
tres artes
tin* P > uidelicet dodrínalem, natura/
lem,&díuinam. Porro fapientía do/
drínalis nó coníiderat corpora ín fe ipíis,
fed con
WW nn ww
4na aibbvm ■□"13113573 bai*
□ □13113^ ani« rn q«"\ aiynaina
V> rfm) an^naina «a n-wvaa -nba
an) n an a^àh)» an naann
Tinaan -njr>tfn naan naaan naan
n ton) aa<wn ninn naan auaian
an ai^Snn rib# wiyV't y avian
r\iyaan naam : n'libynn xvnan
a Kb yaaa aiavaan a)aWa yyv\
nuynaro un\ynr\"yaa -^n
naann nan na *wcn aT.avn a*at
\d na baai ib# baa w?r\ mjuan
sa aba nny?aa bã ana K?a^
ia iK*a:o? na ba-, anaa-, nrrnibw
n naarn •, njnanrn ni?an) pau
a nnjsn aiybn ayb -pbnn ninbisn
*» a'r'3 lawfj K*aa baa payn ana
2'^ naa mwWn aoíaa na K'b) "
n ub 5a, aiaxbaai a^nbjsa yinoip
> aia«banw raai «b an a any-v
** • -— * í —j -
tt aiba'^n ani« wip bats awj*
m-naan '
LÓGICA RAB. S Y M,
fedcõtcmplatur entítafes abftraíftas à má/
teríjs ípíbrum, tam & fi cntítates illae non
inueniantur nífi in materíjs fuis.
rtes mu Partes uero fapientia?, quam radices ufl
•emitia, cant.funt quatuor: uidelícet ars de nume/
ro,ars menfuratíonís,aftronomía, ars pro
portionis tonorum, qua» eft Mufica. V o/
cant prxterea iftas partes, fapientíam exer
citatam.
Sapientia naturalís conílderat corpora
Fhyfica. ferum quantum ad naturam, non autem
quantum ad uoluntatem homínís,utfunt
fpecíes fontium, & míneralíum, & fpecíes
uegetabílíum, afque habentíum uíram.
Omnia ífta conGdcratíàpientía naturalís,
& quiequíd in eis inuenitur, hoc eft, omía
corum accidentia, & proprietates, & cau/
fas, locum, tempus, & motum, quae ín eis
reperiuntur. Sapientia uero díuíníta/
Muphyíiitis díuíditur ín duas partes: una earum cft
.d entitas cuíufcg rei quae non eft corporalís,
nec eft potentía feu uís corporis: ut eft ra/
tio,pro quanto abftrahítur à deo &r ab an
gelís,etíam íuxta illorum opinioncm,cum
ipfi non iínt iftíus opiníonís quod angelf
fint co rp orei, fed uocant eos íntellígentías
h " feparatas
Ti ya atvr ma wv n-nnsMtl
n maann ia -wpta pbnTT)' '• "AAaAnn
a "Wtt a-^Arnn rnapa r>-n rpTA'btm
n maann *akaç vby Abba^u? ma ba^
a rA^n'bNn niaann ãj n"v^a n^^n«n
ta Abt? ba nan : yapn "kanti? rmi

.nasbAaI cfato
"*■ t rs^iw^n
' rvmann• T- TTI ^
bat? tmaann bbaAa nbyt? na^t? yftjnn
b "vra? K'bv atan TA-eanb -ba ton
ratsbaa t?a -,^o by nrsbb in nMabb
nn v? -nanb -ba sin ^a jvann
wn madman nAaann nbANA : mann
tnt?? nxnan patn-ata u^pbn nb pbr.n
n ^b'rnA man nanan ■aApnA ÁAysaa
n n« wwri "ya^nA nrman nran
ntosn tan AN nbÁ-AjTA nAaAt?n
nayy nata vrpaa tant?n nanan caçN
ta naiaAa to^a m-Aaaap nÃTçn anAt?
: Aj^an naa a^ta at? nAnnan nATnn
**a mAyyan nAiAann an iaa-awa
V^pb
4 Aj^r "awn "Ay Airaaa Ayr Y-PN
' * " * "I — T*I •— T •!
■myn
LOCÍICA R A B . S Y M»
feparatas, per quod uolunt q> fint feparatl
à materia. Pars fecunda fapícntia: díui/
ua?,iiia coníTdcrat caufas ualde remotas, õd
quícquid cõprehendít per reíiduas&no/
uítlimas fapícntías, íd inc$ uocatur ctiam
hoc modo fapientía diuina, & id quod eft
port naturam. Ecce omnes íftx funt artes
primae. Verum ars Logices non ponítur
cum eis, feu ínuenitur in fumma ícíentía/
rum,quia ípfa eft inftrumentum ad fapíen
„ tiam. Vndedícunt,q?nullusrecftcftudet
lCd ue cet
" °llrumetu.
tnj rt q ' d°
Ula »pr^mittat
ípfa eft inftrumetumartem Lógica?,
ad locutionem
feu rationabílem artem, & non eft de locu
tione ípfa. At (ãpícntía feu ars cíuilis
diu/ditur ín quatuor partes- Prima eft de
regimíne homínís pro anima fua: fecunda
eft de regimíne domus: tcrtía de regimíne
Eihúd* Prou,nc,x;& quarta de regimíne populi
magniuelpopulorum. Porrò regimen
hominispro anima fua, eftqd' poífídeat
uirtutes nobíles, & euacuet à fe mores feu
habitus uiciofos, (i iam pmííTt eis aditum.
Habitutmo Sunc autem uirtutes, dífpoíí/
ralet tíones quaedam pracfiícae animam adeun/
tes, donec tandem in habitum tranfeant,
h í & cli
y\v*w bn yrtin-
■» wpVabnni nibivsn nnia n^vi
n
rttron vvçn m«rn
Tan W"^7) ivvvcn mbjrn ntaiiwyn
nyuani '•, nvnns niaiaian ninpn
i niaiu trtamjn n'wan ya ni«an
nvwjan niwcn ya ni«an rrtbisram
5a mann i-«ry pi 5 riljnn i«*i^:
aw nlbjppa "IVY «in)
na nvnan rvlbjm ipsa nvrinsn"}
n-nna
,-r-t tvaiDlbabi
T• • ; ♦. nvnan
, <r • ivprvna
•T»
nn« ia vnv nanan bai iivipa tvan
runan nbi«) ; pn cni« wa^ inbn
man pa mpp t« yy:p «in man
ippmp? 137 ia lysnpni? npi cny?
y uni« ^ab n^ia^n pb taapay yi^n
nv?pai «inn yap npiwin mapaj;
n nan nvpan nanannbi«i • «inn
nnbynn
TT I - -r nym
— •« vbpa
T —t — nayn
-r J T maan
T- : Tl «^n.
a mwiÊann onb n«nm mmp«n
napia ny-flPa nynn rijvnn nrpana
n nnbvnn xian^a ayrnp Ppsyrni
rnarvan
L O G I CA RAB. SYM,
& elíciãtur ab eis operationes. Ht qutdem
philofophi denominant uirtutes cum di/
gnitatc: uocãt enim habitus rationales,no
biles uirtutes,&: ediuerfo deformes mores
uocant ignobiies & contcmptibilcs. Mo/
resquiproueniuntex uirtutibus rationa/
libus bonos uocant > opera autcm qua; ex
uilíbus proficifcunt moribus, mala uocãt.
Porrò locutionem fic denominant, quod
fit adualis imaginatio intcllccflionum ex/
cellentium feu nobilium &: uilium.
Praeterea apud philofophos multi funt
lotiiflicA, libri morales.Regimen itacg illud quo ho/
mo regit feipfum, uocant ipfi conftitutio/
. nem. At regimen domus, eft quod ipfe ho
)economic mQ jyat ^ quomocjo filijfamilias iuuent ad
4
' quxdam,&: in quanto contentari poffint,
donee rcda adaptatio fiat rerum.non tarn
iuxta poíTibilitatcm, quàm iuxta rerum
... ipfarum exigentiam in tempore illo & lo/.
Politic*. CQ Proinde regimen ciuilceft fapien
tia quae facit poflidcre habentes fe cogni/
tionem uerxfelícítatís,oftcndenscj? eis im
minentem incurfionem & noticiam, qu^
hxc ipfa praecaueri poffit, adminiftrans c5
ftítutíones, fi quando amittatur felicitas
h 5 cxpedlata
- yiywnnynxn <
fp Kba nnaa tfbp? nww
tnavvon nynn anb nNan:a na aarn
s nnas aaaj^ «bá na ato? «bp? ny
"9 nKi nanp nra anac? ■vp'p T)!> PI
M?n naaaawn raan pi : cn^aap
ar tab apT> naanann anar niaabpin
Wpay na aana:* onaa a^-N ba nãaabp?
na trpaira nn^aaaraab trnpn
an tanasa raáananaa naaaa«n vn}
•an nb.s baa fccpãoabpba upaaapn
b b« asar -oa npn apa? ni-pnn
% nivr asar sb -vrs *basa anyn fvrb
ba bs rraaaan ab«a aaanann N'b nan*,
rnanana trpaaaana nánnn aapnn bn na
baa* i • trnbsn
••/!*»- -a^aya
-*».: Nan nnpaNn t»jr
apn naa aa^ay
TI ▼ T-1 *. ansann
— : naps
v -ia^nann
.t Í -
n nanaan nan náaaap nbN an "yarn
v
rasbaa ^aia-nn naann p^apn naann
masbaan nvaavn ntasbaan vrann
tan mapaasn spáaaában raá^apyaan
rvnnaaa-bn
• — náaaann
I Tl T xal^naan
t — naaaann
: Tt T
paaaann
LÓGICA RAB, SYM,
expe&ata,& alíquandiu ca fruí & commo
dum ex ea habere non poíTint. Explícatur
dcnicp eis cognitío (pcrandae fclícítatis, ne
aut doleãt de ca,aut omníno deíerãt earn.
Síc ígítur ín uqs recflitudínis fit congi uus
ordo pro collecflionibus homínum.Nam
fapientes natíonum quae pacífice uiuunf,
cõftituuntregimína díuerforú graduum,
idcp íuxta pcrfeftíonem fingulorum, Ar g
ea díríguntferuos fuos,audituíeorum ob>
temperantes:& uocant ea ftatuta- Sunt Aí
nationes quae his regútur (fa tu tis. Verum
írí philofophia de his rebus iam multiue/
nerunt libri in línguam elegantem. Et íi in
tanta copia nõ prodrí(Tcnt,adhuc iífis tem
poríbus non indiguíflcmus illis ffatutís,
conífíturionibus, legíbus, Ar confuctudí/
nibus humanís, quum nos tenerent res di
ujnae.
VocdbuU Porrò rerum quarum explica ta? funt ra
mwi capit. tio n es ín hoc capite, hxc funt nomína: V is
rationalís, loquutío interior, loquutío cx/
teríor, ars lógica;, artes fpeculatiux, artes
pra&ica:, philofophia humana, íãpíen /
tia ciuílis feu politica,fapientía docfrínalís,
h 4 fapientía
piajp» PP frxn
p^yaup piaapp i\vwwpt\ nMaar.p
p yavri ppn^ Pia p^np piaapp
p pvwpp pIpicp p-ibjnap rttvap
rin T^yyy} Plavop pvpapp pípiap
i n^TTirn trppp
Ti bas aipy^i ^ "MfiNTap t\\ bai
1
•a n-nyitfp aPiw ibba- PI»N rtwrcta
nb« bp-j p'vniy pwavp n^ya^r"» n«p
p^baPP pMaiyn ba ov?V\an átaram
ppa^p pvy ãs apai frepp pasbpa
' i p"«ya\3P
. , • — ppana
-r ; ti r wpby
r " -I npaaopan
*t } —
iva pt n^P'op Ppam pprtbw pnarp
p bti w*ví?wf) i ipa^npjotf
j WbNp
• ti -r PW* »• D«
• pspap
▼ Tj ™"

ípp^p 'p"> utp pypa piapp p^'3


pirbp ipay p'tfb bx ^pjttp
aapp
T T * ia
' " paria
V P"ap
" — -psp
• ' ■"
btpna? 'p rviaVap
ippap pap ]a
: Jabpm
j •. •
LÓGICA R A B. "S Y M. .
fapicntía adminiftratíua fíue arsadmínr/
culatíua,fapientia naturalis,fapicntía diuí/
na,quod fcquítur naturam, mores feu uir/
tutes eminentes, mores in fim i feu rcícdí,
uirtutes rationales bona:, & mores mali:
conftitutiones & leges feu ftatuta.
Infumma, omnia capita huíus trada/
tus,funt quatuordccím capíta.Nomina ue
roquxcontinenturin his capitibus,funt
centum feptuagínta & quine# nomína. Et
omnia ifta funt nomína cõmunía.Omníu
iftorum nomínum ufus habetur in arte lo/
gica: quibus nonnulla nomína adíunda
funt de feientia naturalí,de feientia díuína,
feientia ciuilí. Hare uífa funt digna
híc mcmoranda:& forte,ÍI drjs placet, non
admodum à fcopo abfunt.

Finit a?dítio ifla cum uoluntatc dd bene/


didi ate# auxílio fuo,quã ín língua m
Hcbraicamtranflulítde língua
Hagarena magifter nofter
Mofche,filius fãpíen/
tis Phílofpphi
Schmuelís
filíj Thubonís Hífpani, bona: memoriai.
h 5 Bcncdi
yy yvfr râ 1PW *)Va
J TOV TP?*?
5?^r^ ptfiDT} MK
trpw Pa
TObbç
i K?«P?'a
LÓGICA RAB, SYH.
Bcncdidus qui dat lado uírtutem, & cui
non (iint uires, robur multiplicai.

Ego fcríptor Icho/


fias filíus Ephraim,
qui uiuat ín longi/
tudinem bonorum
dicrum, cognomi'
natus Holchil ,de
Cracouía.

BASILEAE A P V D I O.FROB.
ANNO M, D XXVII.

You might also like