Nguyễn Thị Hoài

DI ĐỘNG XÃ HỘI
1. Khái niệm.
- Di động xã hội là sự dịch chuyển xã hội, là khái niệm dùng để chỉ sự
chuyển đổi của những cá nhân, gia đình, nhóm xã hội trong cơ cấu xã hội
và hệ thống xã hội.
- Khái niệm di động xã hội được dùng để chỉ sự di chuyển của các cá
nhân hay nhóm người trong hệ thống cấu trúc xã hội.
* Một số khái niệm liên quan:
- Dao động xã hội: sự thay đổi vị thế xã hội nào chỉ mang tính chất tạm
thời và luôn có xu hướng trở về 1 vị thế xã hội nhất định thì gọi là sự sao
động xã hội (hay di động xã hội kiểu quả lắc)
- Tính cơ động xã hội: dùng để chỉ khả năng di động xã hội của các cá
nhân và nhóm người trong hệ thống xã hội. Nó phụ thuộc vào các điều
kiện xã hội và năng lực di động xã hôi hay tính cơ động của các cá nhân,
nhóm xã hội.
2. Các loại di động xã hội.
* Di động xã hội theo chiều ngang:
- Là sự di động xã hội trên cùng 1 tầng lớp trong cấu trúc xã hội
* Di động xã hội theo chiều dọc:
- Di động lên: là sự di động xã hội trong cấu trúc phân tầng trong đó các
cá nhân chuyển từ tầng lớp dưới lên tầng lớp trên.
- Di động xuống: là sự di động xã hội trong cấu trúc phân tầng xã hội
trong đó các cá nhân, các nhóm người chuyển từ tầng lớp trên xuống tầng
lớp dưới.
* Di động liên cấu trúc hay di động vào ra: là loại di động trong đó cá
nhân rời bỏ 1 hệ thống cấu trúc xã hội này để gia nhập và 1 hệ thống cấu
trúc xã hội khác.
* Di động theo thế hệ
- Di động liên các thế hệ: thế hệ con cái có địa vị cao hơn hoặc thấp hơn
so với địa vị của cha mẹ.
- Di động nội thế hệ: là một người thay đổi vị trí nghề nghiệp, nơi ở trong
cuộc đời làm việc của mình, có thể cao hơn hoặc kém hơn so với người
cùng thế hệ.
* Di động cấu trúc: là loại di động xã hội do sự thay đổi về cấu trúc xã
hội gây ra
* Di động cân bằng: là sự di động xã hội đảm bảo sự ổn định, trật tự của
hệ thống cấu trúc xã hội.
* Di động mất cân bằng: là trường hợp ngược lại của di động cân bằng.
* Di động tuyệt đối: là sự thay đổi 1 cách căn bản vị thế của các cá nhân,
nhóm người trong cấu trúc xã hội.
* Di động tương đối: là sự thay đổi không căn bản về vị thế, vai trò của
các cá nhân, nhóm người trong cấu trúc xã hội.