You are on page 1of 116

Baøi giaûng A. Prof. Dr .

Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
SỨC CHỐNG CẮT

ng
co
an
LÝ THUYẾT PHÁ HỦY th
ng
o
du
u
cu

1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
mặt trượt trong điều

.c
kiện tự nhiên

ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Hệ mặt trượt của nền bị phá hủy

om
các mặt trượt

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

Trượt do hạ mực nước trong hồ chứa


u
cu

4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Đập bị phá do hiện tượng xoi mội (renard)


5
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Nhà bị nghiêng quá giới

om
hạn sử dụng

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

6
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

qult
söùc choáng caét cuûa ñaát

om
.c
Maët tröôït döôùi neàn ñöôøng
Maët tröôït döôùi moùng noâng

ng
co
Qult söùc chòu taûi cöïc haïn
phuï thuoäc söùc choáng caét ts

an
treân maët tröôït

th
o ng
CÁC DẠNG MẶT Maët tröôït talus cuûa ñaäp ñaát
du

TRƯỢT THƯỜNG GẶP


u
cu

Maët tröôït thaønh hoá moùng vaø maùi doác töï nhieâ
7
n
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Ñònh luaät COULOMB s tg c


m ax

om
-tg laø heä soá ma saùt vaø goùc laø goùc noäi ma saùt

.c
- c laø löïc dính cuûa ñaát (Pa).

ng
co
- öùng suaát phaùp (öùng suaát toång)

an
th N
ng
Phaàn hoäp di ñoäng
o
du
u
cu

Maãu ñaát T

Xaùc ñònh c vaø töø thí Phaàn hoäp coá ñònh


nghieäm caét tröïc tieáp
8
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Moät thí nghieäm caét tröïc tieáp thoâng thöôøng (khoâng kieåm soaùt aùp löïc
nöôùc loã roãng) treân moät maãu ñaát caùt pha seùt coù keát quaû trong baûng
döôùi:

om
(kN/m2) 30 56,1 81,9 108,3 134,4 160
47,8 63,1 73,9 89,7 103,9 118,1

.c
(kN/m2)

ng
co
140

an
120

th
100 ng
80
(kPa)

o
du

60
=280
u

40
cu

c =33
20

0
0 50 100 150 200
(kPa) 9
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Keát quaû thí nghieäm caét tröïc tieáp treân maãu caùt chaët vaø caùt rôøi, vôùi cuøng aùp löïc
ñöùng laø 210 kPa.
Maãu 1 ôû traïng thaùi rôøi Maãu 2 ôû traïng thaùi
chaët

om
180
Ñænh
U V U V 160
(10- (10- (kPa) (10- (10- (kPa) Caùt chaët

.c
(kPa) -
2mm) 2mm) 2mm) 2mm) 140

ng
120
0 0 0 0 0 0 Caùt rôøi

chuyeå n vò ñöù ng (10 -2 mm)


100
50 -6 59 50 -3 73

co
80
100 -12 78 100 1 118

an
60
150 -15 91 150 9 143 Caùt chaët

th
40
Ñieåm uoán
200 -17 99 200 17 152
20
ng
250 -18 106 250 23 149 0
Caùt rôøi
o
300 -19 111 300 29 139 -20
du

350 -19 113 350 35 133 -40


400 -20 114 400 39 126
u

0 100 200 300 400 500 600


cu

chuyeå n vò ngang (10-2 mm)


450 -20 116 450 41 122
500 -21 116 500 41 120
550 -21 116 550 41 119

10
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

11
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Keát quaû thí nghieäm caét tröïc tieáp cuûa moät maãu caùt chaët laø:
Löïc ñöùng (N) 110 216 324 432
Löïc caét tôùi haïn (N) 66 131 195 261

om
Ultimate shear load
Löïc caét ñænh (N) 85 170 253 340

.c
Peak shear load

ng
co
Goùc ma saùt ôû traïng thaùi
400

an
ñænh laø p = 380
350
Ñænh

th
300 ng
250
Goùc ma saùt ôû traïng thaùi
o

tôùi haïn laø ’ = 310


T (N)

du

200
Tôùi haïn
150
u
cu

100

50

0
0 100 200 300 400 500
12
N (N)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Ñònh luaät COULOMB coù xeùt tính thoaùt nöôùc cuûa maãu ñaát
s ' tg ' c' u tg ' c'

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

13
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

14
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

15
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

16
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

17
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr. Chaâu Ngoïc AÅn
Thí nghiệm cắt đơn (simple shear)
Thí nghieäm caét ñôn (simple shear test), maãu ñaát
ñöôïc ñaët trong hoäp caét coù theå bieán baïng theo caùc
caïnh, löïc phaùp tuyeán vaø tieáp tuyeán ñeàu ñaët treân

om
maët hoäp. Thí nghieäm caét ñôn ñöôïc söû duïng khaù
nhieàu trong phaân tích söùc chòu caét cuûa maùi doác caùc

.c
coâng trình ñaát ñaép.

ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

18
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr. Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

19
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
MAÃU BÒ TRÖÔÏT

th
o ng
du
u
cu

20
BUOÀNG NEÙN BA TRUÏC
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Tests to measure soil strength
1. The Triaxial Test
Deviator load

om
.c
Confining

ng
cylinder

co
Cell water

an
Rubber

th
membrane
O-ring
ng
seals
o
Soil
du

Porous filter
u

disc
cu

Cell
pressure Pore pressure
and volume 21
CuuDuongThanCong.com
change
https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn CAÙC BÖÔÙC THÍ NGHIEÄM NEÙN BA TRUÏC

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

22
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

23
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Naêm 1776, Coulomb ñaõ ñöa ra moät coâng thöùc tính söùc khaùng
tröôït cuûa ñaát goàm hai thaønh phaàn:
- moät thaønh phaàn phuï thuoäc vaøo öùng suaát phaùp goïi laø thaønh phaàn ma
saùt, kyù hieäu laø tg (Pa), laø goùc ma saùt trong cuûa ñaát.

om
- thaønh phaàn coøn laïi khoâng phuï thuoäc öùng suaát phaùp coù teân laø löïc dính

.c
kyù hieäu laø c (Pa).

ng
Ñeå thuaän tieän söû duïng Coulomb ñaõ ñöa ra coâng thöùc choáng caét daïng

co
ñôn giaûn nhö sau : s = f = tg + c

an
Vaøo ñaàu theá kyû 20, (1900), Mohr ñaõ phaùt bieåu raèng: “Vôùi

th
nhöõng vaät lieäu thöïc teá tieâu chuaån phaù hoaïi tuøy thuoäc öùng suaát choáng
ng
caét taùc ñoäng leân maët tröôït vaøo luùc tröôït, noù chæ phuï thuoäc duy nhaát
o

vaøo öùng suaát phaùp taùc ñoäng leân maët naøy”. Tieâu chuaån naøy coù theå vieát
du

döôùi daïng sau


u
cu

s= ff = f ( ff) = f tg + c
chæ soá f ñaàu chæ maët phaúng maø öùng suaát taùc ñoäng,
chæ soá f sau coù nghóa “giôùi haïn suïp ñoå” 24
ff chæ söùc khaùng caét cuûa vaät lieäu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn Ñöôøng bao choáng caét Mohr

Ñöôøng Mohr-Coulomb

om
Ñöôøng bao choáng caét Mohr

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

25
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TN COÁ KEÁT – THOAÙT NÖÔÙC (CONSOLIDATED-DRAINED


TEST) CD test
Trong phöông phaùp thí nghieäm coù coá keát - coù thoaùt nöôùc (CD),

om
sau khi bôm nöôùc vaøo buoàng neùn vaø taêng aùp taïo öùng suaát ñaúng

.c
höôùng c leân maãu ñaát, aùp löïc nöôùc trong maãu ñaát seõ taêng leân moät

ng
löôïng baèng vôùi c, neáu maãu ñaát laø meàm vaø baõo hoøa nöôùc hoaøn

co
toaøn. Giöõ yeân aùp löïc trong buoàng neùn cho ñeán luùc aùp löïc nöôùc loå

an
roãng thaëng dö beân trong maãu phaân taùn heát (coù coá keát), luùc naøy

th
öùng suaát höõu hieäu trong maãu ñaát theo moïi phöông nhö nhau vaø
ng
baèng vôùi aùp löïc buoàng neùn.
o

’1 = ’2 = ’3 = c
du

Sau ñoù, tieáp tuïc giöõ yeân aùp löïc buoàng neùn, gia taêng thaät chaäm öùng
u

suaát thaúng ñöùng 1, vôùi van thoaùt nöôùc cuûa maãu luoân ñöôïc môû
cu

trong suoát quaù trình thí nghieäm, ñeå khoâng coù söï hieän dieän cuûa aùp
löïc nöôùc loå roãng thaëng dö trong suoát quaù trình caét. Töùc laø moïi söï
gia taêng aùp löïc ñöùng ñeàu ñöôïc truyeàn leân haït. 26
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

’= cd

om
.c
c ’ = c cd 0

ng
1 2
’ 1 ’ 1 ’

co
3
’ 1

an
1
’ 3

th
2
’ 3
ng 3
’ 3
o
du
u

Ñöôøng Mohr - Coulomb thí nghieäm CD


cu

Kết quả thí nghiệm CD laø caëp c’ vaø ’ söû duïng ñeå tính toaùn oån ñònh
neàn moùng hoaëc coâng trình ñaép sau khi ñaõ luùn coá keát xong.
27
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

s = ’ tg ’ s = ’ tg ’ + c’

0 0
2 = 90 + ’ 2 = 90 + ’
t
’ t ’
c’
’ ’

om
’3 ’t ’1 ’ ’3 ’t ’1 ’

.c
Ñ a á t rô ø i (c = 0 ) Ñ a át d í n h

ng
ÔÛ traïng thaùi caân baèng giôùi haïn tröôït, voøng troøn Mohr öùng suaát tieáp

co
xuùc vôùi ñöôøng choáng caét s = ’tg ’ + c’

an
th
Caëp öùng suaát ( t, ’t) taïi tieáp ñieåm cuûa ñöôøng s vaø voøng Mohr öùng
ng
suaát laø öùng suaát treân maët tröôït cuûa maãu ñaát thí nghieäm. Caëp öùng
o

suaát naøy thoûa ñieàu kieän Mohr ‟ Coulomb, nghóa laø t = ’t tg ’ + c’


du
u

s = tg ’
cu

Điểm P laø cöïc voøng Mohr, neân goùc


0
T 2 = 90 + ’

’ P A hôïp bôûi maët tröôït vôùi maët ngang laø:


’1f
= (900 + ’)/2 = (450 + ’/2)
O ’3 ’

T
28
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Ở trạng thái tới hạn (critical state)


- Đất cát

om
' '
1 f 3 f
' '

.c
2 1 f 3 f ' ' 1 s in ' ' ' 2 0 '
s in ' ' ' ' ' 1 f 3 f 1 f 3 f
tg 45
1 s in ' 2

ng
1 f 3 f 1 f 3 f

co
' ' 2 0 '

an
3 f 1 f
tg 45
2

- Đất sét th
o ng
' '
du

1 f 3 f
' '

2 1 f 3 f ' ' 1 s in ' cos '


s in ' 2c '
u

' ' ' ' 1 f 3 f


2 c '. c o t g ' 1 s in ' 1 s in '
cu

1 f 3 f 1 f 3 f
c '. c o t g '
2

' ' 2 0 ' 0 ' ' ' 2 0 ' 0 '


1 f 3 f
tg 45 2 c ' tg 45 3 f 1 f
tg 45 2 c ' tg 45
2 2 2 2

29
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
THÍ NGHIEÄM COÁ KEÁT – KHOÂNG THOAÙT NÖÔÙC (CONSOLIDATED-
UNDRAINED TEST). CU test
Trong phöông phaùp thí nghieäm coù coá keát ‟ khoâng thoaùt nöôùc (CU), sau khi bôm
nöôùc vaøo buoàng neùn vaø taêng aùp taïo öùng suaát ñaúng höôùng c leân maãu ñaát, aùp löïc

om
nöôùc trong maãu ñaát seõ taêng leân moät löôïng baèng vôùi c, neáu maãu ñaát laø meàm vaø
baõo hoøa nöôùc hoaøn toaøn. Giöõ yeân aùp löïc trong buoàng neùn cho ñeán luùc aùp löïc

.c
nöôùc loå roãng thaëng dö beân trong maãu phaân taùn heát (coù coá keát), luùc naøy öùng suaát

ng
höõu hieäu trong maãu ñaát theo moïi phöông nhö nhau vaø baèng vôùi aùp löïc buoàng

co
neùn.
’1 = ’2 = ’3 = c

an
Sau ñoù, tieáp tuïc giöõ yeân aùp löïc buoàng neùn, khoùa van thoaùt nöôùc töùc laø theå tính

th
maãu ñaát baõo hoøa nöôùc khoâng ñoåi theå tích, gia taêng öùng suaát thaúng ñöùng 1 cho
ng
ñeán luùc maãu ñaát bò tröôït, ñaït 1f, ño aùp löïc nöôùc loã roãng gia taêng u trong suoát
o
quaù trình taêng taûi. Vaän toác neùn töø 1mm/phuùt ñeán 2mm/phuùt .
du

Trong quaù trình aùp öùng suaát leäch q = = 1 - 3 = 1.


u

Maãu ñaát laø caùt rôøi hoaëc ñaát dính coá keát thöôøng (NC = normally consolidation)
cu

coù khuynh höôùng giaûm theå tích khi coù thoaùt nöôùc vaø neáu khoâng coù thoaùt nöôùc
(theå tích maãu ñaát khoâng ñoåi) aùp löïc nöôùc loã roãng seõ gia taêng.
Maãu ñaát laø caùt chaët hoaëc ñaát dính coá keát tröôùc maïnh (OC = overconsolidation)
coù khuynh höôùng taêng theå tích khi coù thoaùt nöôùc vaø neáu khoâng coù thoaùt nöôù30c
(theå tích maãu ñaát khoâng ñoåi) aùp löïc nöôùc loã roãng seõ giaûm.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Keát quaû thí nghieäm neùn ba truïc coá keát ‟ khoâng thoaùt nöôùc moät maãu ñaát dính coá keát
thöôøng cho trong baûng sau:
Aùp löïc trong buoàng neùn: c= 3 (kPa) 100 200 300
Ñoä leäch öùng suaát cöïc haïn: ( - 3) (kPa) 137 210 283

om
1f

Aùp löïc nöôùc loã roãng khi maãu bò tröôït: uf (kPa) 28 86 147

.c
Lôøi giaûi

ng
Veõ keát quaû thí nghieäm treân theo öùng suaát toång 1f vaø 3 khi maãu bò tröôït, ñöôïc ba

co
voøng Mohr:
- öùng vôùi 1f = 237 kPa vaø 3 = 100 kPa

an
- öùng vôùi 1f = 410 kPa vaø 3 = 200 kPa

th
- öùng vôùi 1f = 583 kPa vaø 3 = 300 kPa
ng
Tieáp tuyeán chung cuûa ba voøng Mohr treân laø ñöôøng choáng caét Mohr ‟ Coulomb
o
Cho cu = 160 vaø löïc dính ccu = 24 kPa
du

Veõ keát quaû thí nghieäm treân theo öùng suaát höõu hieäu ’1f vaø ’3 khi maãu bò tröôït,
u

ñöôïc ba voøng Mohr:


cu

öùng vôùi ’1f = 237-28 = 209 kPa vaø ’3 = 100-28 = 72 kPa


öùng vôùi ’1f = 410-86=324 kPa vaø 3 = 200-86 =194 kPa
öùng vôùi 1f = 583- 147= 436 kPa vaø 3 = 300-147= 153 kPa
Tieáp tuyeán chung cuûa ba voøng Mohr treân laø ñöôøng choáng caét Mohr ‟ Coulomb 31
Cho ’ = 29 vaø löïc dính c’ = 0 kPa
0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
(kPa) cu =160
160
140
120
100
80
60

om
40
20 (kPa)

.c
0
0 100 200 300 400 500 600 700

ccu = 24(kPa)

ng
’ = 290

co
(kPa)
160
140

an
120
100

th
80
60
ng
40
20
’ (kPa)
o
0
du

0 100 200 300 400 500 600 700

c’= 0
u

Hai ñöôøng Mohr - Coulomb thí nghieäm CU


cu

Kết quả thí nghiệm CU:


-caëp c’ vaø ’ söû duïng ñeå tính toaùn oån ñònh neàn moùng hoaëc coâng
trình ñaép sau khi ñaõ luùn coá keát xong. 32
- caëp cu vaø u söû duïng ñeå tính toaùn oån ñònh töùc thôøi
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

HEÄ SOÁ A & B CUÛA SKEMPTON


Quaù trình thay ñoåi aùp löïc nöôùc loã roãng trong maãu ñaát, khi taùc ñoäng aùp
löïc ñaúng höôùng cuõng nhö aùp löïc leäch leân maãu ñaát, phuï thuoäc vaøo ñoä

om
cöùng khung haït ñaát, ñoä baõo hoøa, vaø phöông thöùc taùc ñoäng taûi, …

.c
Naêm 1954, Skempton ñaõ ñònh nghóa nhöõng thoâng soá aùp löïc nöôùc loã

ng
roãng. Nhöõng thoâng soá naày cho pheùp thieát laäp quan heä tyû soá giöõa gia soá

co
aùp löïc nöôùc loã roãng vaø gia soá öùng suaát toång trong quaù trình gia taûi
khoâng thoaùt nöôùc

an
th
o ng
du
u
cu

33
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Theo lyù thuyeát ñaøn hoài


V e 1 2 ' ' ' '
v 1 2 3 1 2 3
V E'
' ' '
e
3 1 2 1 2 3
3 1 2 p '
p '

om
v 1 2 3
E ' 3 E ' K

Neáu vieát theo vaø u

.c
V 3 1 2 ' 1

ng
1 2 3 1 2 3
u u
V E' 3 K ' 3

co
heä soá neùn theå tích cuûa khung haït laø Csq coù quan heä vôùi module

an
bieán daïng theå tích K nhö sau: 1

th
C sq
K '
e
1 V V V
v
ng 1 2 3
C sq
C sq
p' C sq
p u C sq u
K ' p' p 'V V V 3
o
du

Heä soá neùn cuûa nöôùc trong loã roãng Cw ñöôïc ñònh nghóa theo bieåu thöùc:
u

Vw 1 V 1 V
cu

vw
C w C wn u
u Vw u nV u V
trong quaù trình neùn khoâng thoaùt nöôùc söï thay ñoåi theå tích khung haït
baèng vôùi söï thay ñoåi theå tích nöôùc trong loã roãng
V 1 2 3 34
C sq
u C wn u
V 3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

V 1 2 3
C sq
u C wn u
V 3

V 1 2 3

om
C sq
C wn u C sq
u u nC w
C sq
V 3

.c
C sq 1 2 3
u

ng
nC w
C sq
3

co
1 1 2 3
u
3

an
nC w
1

th
C sq

Trong thí nghieäm neùn ba truïc AC, coù theå vieát


o ng
1 2 1 3 1 1
du

1 3 1 3 3
u u 3 1 3
nC 3 nC w 3 nC w 3
w
1 1
u

1
C sq C sq
cu

C sq

ñaët
1 1
B ; A u B A
nC w 3 3 1 3
1
C sq
35
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

u B 3
A 1 3

B AB

om
3 1 3

.c
B 3
A 1 3

ng
Ñoâi khi moät heä soá toång quaùt öùng vôùi toång soá thay ñoåi aùp löïc nöôùc

co
loã roãng vaø söï thay ñoåi öùng suaát chính nhö sau:

an
u0 u1

th
B ng
3 1 3
o
du

Caùc thoâng soá cuûa Skempton raát thöôøng ñöôïc söû duïng trong
thöïc teá ñeå tính toaùn tröôùc aùp löïc nöôùc loã roãng khi ñaët taûi coâng
u
cu

trình nhanh töông öùng vôùi ñieàu kieän khoâng thoaùt nöôùc

36
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Heä soá A vaø B thöôøng ñöôïc ño trong thí nghieäm neùn ba truïc theo
loä trình AC (axial compression). Ñaàu tieân, taêng aùp löïc trong hoäp
chöùa maãu 3 ñeán giaù trò baèng öùng suaát trung bình p ôû theá naèm töï

om
nhieân vaø cho coá keát, giaûm aùp löïc nöôùc loã roãng u ñeán baèng giaù trò
u ôû theá naèm töï nhieân. Tieáp theo, taêng aùp löïc hoäp chöùa maãu 3

.c
moät löôïng 3 maø khoâng cho thoaùt nöôùc, ghi nhaän giaù trò thay

ng
ñoåi aùp löïc nöôùc loã roãâng u0 . Heä soá B ñöôïc tính töø coâng thöùc:

co
an
u0

th
B ng
3
o

Sau ñoù, taïo moät ñoä leäch öùng suaát ( 1 - 3) vaø ghi
du

nhaän ñoä thay ñoåi aùp löïc nöôùc loã roãng u1 töø ñoù tính
u
cu

tích AB nhö sau:


u1
AB A
1 3
37
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Thí duï: Moät maãu ñaát trong thí nghieäm neùn ba truïc, tröôùc tieân coá keát vôùi aùp löïc
ñaúng höôùng trong hoäp neùn laø 600kPa, quaù trình thoaùt nöôùc ñöôïc döøng laïi khi aùp
löïc nöôùc loã roãng trong maãu laø 300kPa, caùc voøi thoaùt nöôùc ñöôïc ñoùng laïi vaø taêng
aùp löïc trong hoäp neùn ñeán 720 kPa, aùp löïc nöôùc loã roãng taêng ñeán 415 kPa. Sau ñoù,

om
taêng löïc doïc truïc ñeå taïo moät öùng suaát leäch ( 1 - 3) laø 550 kPa trong khi vaãn
giöõ nguyeân giaù trò aùp löïc trong hoäp neùn, aùp nöôùc loã roãng cuoái cuøng ñaït ñeán 562

.c
kPa. Tính caùc heä soá aùp löïc nöôùc loãBroãng A, B vaø

ng
Giaûi: Töông öùng vôùi söï gia taêng öùng suaát ñaúng höôùng 3 = 720 –600 =120 kPa

co
aùp löïc nöôùc loã roãng ñaõ gia taêng u0 = 415 – 300 = 115 kPa, do vaäy heä soá B laø:

an
th
u0 115
B 0 , 958
ng
3
120
o
Khi öùng suaát leäch thay ñoåi ( 1 - 3) = 550 kPa keùo theo söï thay ñoåi aùp löïc nöôùc
du

loã roãng u1 = 562 ‟ 415 = 147 kPa cho pheùp tính tích hai heä soá AB:
u
cu

u1 147 AB 0, 267
AB 0 , 267 A 0, 279
1 3
550 B 0, 958

u0 u1 562 300
Tính B B 0, 391
38
3 1 3
120 550
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Giaù trò heä soá B


Loaïi ñaát S=100% S=99%
Caùc loaïi seùt meàm coá keát thöôøng 0,9998 0,986

om
caùc loaïi seùt vaø ñaát boät ñaàm chaët 0,9988 0,93
caùc loaïi seùt coá keát tröôùc nheï

.c
caùc loaïi seùt cöùng coá keát tröôùc maïnh 0,9877 0,51

ng
phaàn lôùn caùc loaïi caùt

co
caùc loaïi caùt raát chaët 0,913 0,10

an
caùc loaïi seùt raát cöùng aùp löïc cheøn boù ngang lôùn

Loaïi ñaát seùt


th Af
ng
Ñaát seùt raát nhaïy Töø +0,75 ñeán +1,50
o
du

Ñaát seùt coá keát thöôøng Töø +0,5 ñeán +1


u

Ñaát aù seùt ñaàm chaët Töø +0,25 ñeán +0,75


cu

Ñaát seùt coá keát tröôùc nheï Töø 0 ñeán +0,5


Hoãn hôïp ñaù ‟ ñaát seùt ñaàm chaët Töø ‟0,25 ñeán +0,25
Ñaát seùt coá keát tröôùc maïnh Töø ‟0,5 ñeán 0
39
Theo Skempton 1954
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TN KHOÂNG COÁ KEÁT - KHOÂNG THOAÙT NÖÔÙC UNCONSOLIDATED-


UNDRAINED TEST UU Test
Trong thí nghieäm neùn ba truïc vôùi phöông phaùp khoâng coá keát - khoâng thoaùt nöôùc.
Trong suoát quaù trình thí nghieäm, ta khoùa van khoâng cho nöôùc thoaùt ra khoûi maãu, nhö

om
vaäy vôùi maãu ñaát baõo hoøa nöôùc seõ khoâng thay ñoåi theå tích töø ñaàu ñeán cuoái thí
nghieäm.

.c
Thôøi gian tieán haønh thí nghieäm (UU) ñöôïc thöïc hieän trong voøng töø 10 ñeán 20 phuùt

ng
cho
Xemmoäxeùttmaã
moäut vôù
maãi uvaäñaá
n ttoá
baõc oneùhoø
n atöønöôù
1mm/phuù
c ôû döôùti ñeá
möïnc2mm/phuù
nöôùc ngaàtm
. moät ñoä saâu z, chòu moät

co
öùng suaát höõu hieäu vaø moät aùp löïc nöôùc loã roãng u. Khi laáy maãu leân maët ñaát roài môû

an
maãu trong phoøng thí nghieäm, aùp löïc xung quanh maãu ñaát baèng aùp löïc khoâng khí

th
thöôøng ñöôïc goïi laø baèng khoâng, nhöng beân trong maãu ñaát xuaát hieän aùp löïc nöôùc loã
roãng aâm do hieän töôïng mao daãn khi maãu ñaát leân khoûi möïc nöôùc ngaàm.
ng
=0 - u0
o
1 ’ 1 = u0
du
u
cu

=
+
3=0 ’ 3 = u0

ÖÙùng suaát toång = AÙp löïc nöôùc loã roãng + öùng suaát höõu hieäu 40
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Khi taêng aùp löïc ñaúng 1 = c u = - u0 + c ’1 = c + u0 - c
höôùng leân maãu
khoâng cho thoaùt
nöôùc, aùp löïc nöôùc loã =
+
3= ’3 = + u0 -
roãng gia taêng u = c c c

om
B c, vôùi ñaát NC vaø
baõo hoøa nöôùc, theo

.c
ÖÙùng suaát toång = AÙp löïc nöôùc loã roãng + öùng suaát höõu hieäu
Skempton B = 1.

ng
Traïng thaùi öùng suaát

co
trong maãu ñaát nhö
trong hình

an
1f = c + 1f ’1f = c + 1f +u0 - c -A 1f

th
u = - u0 + c+A 1f
Trong giai ñoaïn aùp
ng
öùng suaát leäch, aùp löïc
o
nöôùc loã roãng seõ taêng
du

tyû leä vôùi ñoä leäch öùng =


+
u

suaát, theo heä soá A =


cu

3 c ’3f = + u0 - -A
Skempton, u = c c 1f

A( 1 - 3)= A 1.
Traïng thaùi öùng suaát
trong maãu ñaát khi bò ÖÙùng suaát toång = AÙp löïc nöôùc loã roãng + öùng suaát höõu hieäu
41
tröôït nhö sau: CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Cuoái giai ñoaïn aùp öùng suaát leäch: ’1f = 1f + u0 -A 1f
’3f = u0 - A 1f
Neân q f 1 f
ñoäc laäp vôùi 3 = c

om
.c
’ uu =0
1 f

ng
c uu
2

co
, ’

an
c2

th
’3= u0 - A 1f
ng
qf = ’1f - ’3f =
o
1f
du

Ñöôøng Mohr - Coulomb thí nghieäm UU naèm ngang


u

Kết quả thí nghiệm UU laø caëp cuu vaø uu = 0 söû duïng ñeå tính toaùn
cu

oån ñònh neàn moùng hoaëc coâng trình ñaép töùc thôøi.
Ñeå tìm goùc ma saùt höõu hieäu ’, caàn cheû doïc maãu ñaát ño goùc maët
tröôït roài suy ra ’. 42
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

THÍ NGHIEÄN NEÙN ÑÔN (UNCONFINED COMPRESSION TEST)


Do keát quaû thí nghieäm neùn ba truïc theo phöông phaùp UU cho thaáy cuu khoâng
phuï thuoäc vaøo aùp löïc trong buoàng neùn, neân coù theå söû duïng phöông phaùp thí
nghieäm neùn ñôn, maãu ñaát ñöôïc neùn thaúng ñöùng khoâng coù aùp löïc xung quanh.

om
Khi maãu ñaát bò tröôït, chæ coù duy nhaát moät voøng Mohr öùng suaát

.c
toång. Söùc chòu neùn ñôn hay söùc chòu neùn moät truïc chính laø aùp löïc

ng
neùn leân maãu luùc tröôït, ñöôïc kyù hieäu laø qu. Söùc choáng caét khoâng

co
thoaùt nöôùc hoaëc löïc dính khoâng thoaùt nöôùc cu ñöôïc ñònh nghóa laø
moät nöûa cuûa söùc chòu neùn ñôn: c q

an
u
u

th
2
ng
= cu =0
o
max u
du
u

qu
cu

qa 0 , 95 1 , 24 q u

Theo Terzaghi, neáu boû qua aûnh höôûng cuûa chieàu saâu choân moùng, söùc chòu neùn moät
truïc raát gaàn vôùi söùc chòu taûi cho pheùp cuûa töø moùng vuoâng ñeán moùng baêng , neân coù
43
thoùi quen döïa vaøo qu ñeå phaùn ñoaùn kích thöôùcmoùng noâng.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Skempton ñeà nghò moät coâng thöùc thöïc nghieäm tính löïc dính
khoâng thoaùt nöôùc cu theo chæ soá deûo Ip vaø öùng suaát höõu hieäu
thaúng ñöùng do troïng löôïng baûn thaân ’z.

om
.c
'
cu 0 ,11 0 , 0037 I p z

ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

44
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Moät maãu seùt deûo baõo hoøa ñöôïc laáy leân töø ñoä saâu 8,15m coù troïng löôïng rieâng töï
nhieân baõo hoøa = 20,5 kN/m3. Baèng thí nghieäm CU, caùc thoâng soá ñoä beàn choáng
caét tìm ñöôïc laø: ccu = 40 kN/m2 ; cu=140
Tính söùc chòu neùn ñôn qu cuûa maãu seùt naøy.

om
Giaûi: Söùc chòu neùn ñôn qu = 2cu
Ñeå xaùc ñònh söùc choáng caét khoâng thoaùt nöôùc cu töø ccu vaø cu cuûa thí nghieäm CU.

.c
Trong caùc voøng Morh öùng suaát toång cuûa thí nghieäm treân choïn voøng coù öùng suaát 3

ng
baèng vôùi öùng suaát höõu hieäu thaúng ñöùng do troïng löôïng baûn thaân cuûa maãu ñaát caàn

co
xaùc ñònh cu.
Trong heä truïc , coù theå thaáy

an
1 3
cu r
2

th
T r cu
cu T sin
ng cu
O' r 3
c cu cot g cu
cu 3
c cu cot g cu
o
c cu
cu s in cu c cu s in cot g
du

cu cu 3 cu cu

O’ O 3 1
u

cu s in cu
cu 3
c cu c o s cu
cu

cu 1 s in cu 3
s in cu
c cu c o s cu
s in cu
cos cu
cu 3
c cu vaán ñeà coøn laïi laø xaùc ñònh öùng suaát höõu hieäu thaúng ñöùng do
1 s in cu
1 s in cu troïng löôïng baûn thaân cuûa maãu ñaát caàn xaùc ñònh cu trong baøi
thí duï naøy laø: 8,15m (20,5-10) kN/m3= 85,6 kPa
löu yù uu=00  k0 = 1 45
0 0
sin 14 cos 14
cu 85 , 6 0
40 0
78 , 5 kPa
1 sin 14 1 sin 14
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Khai thác kết quả thí


nghiệm nén ba trục

om
.c
•cu; u ; c’; ’

ng
•E’, Eu, K’, Ku

co
an
•G’, Gu
• th
o ng
•Lộ trình ứng suất
du
u

•Đường cố kết thường - normally consolidated line – NCL: v=N - lnp’


cu

trong mặt (v, p’)


•Đường trạng thái tới hạn - Critical state line – CSL: q=Mp’ trong mặt
(p’, q) và v = - lnp’ trong mặt (v, p’) 46
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Thí duï: phaân tích caùc heä soá bieán daïng suy ra töø thí nghieäm coá keát.
Xem xeùt ñaát tuaân theo quy luaät ñaøn hoài tuyeán tính. Tính toaùn söï thay ñoåi bieán
daïng theå tích trong giai ñoaïn chòu öùng suaát ñaúng höôùng? Coù theå ruùt ra keát
luaän gì lieân quan ñeán heä soá Poisson? Vaø ñieàu gì xaûy ra khi heä soá Poisson baèng

om
0,5?

.c
Giaûi

ng
Trong giai ñoaïn neùn ñaúng höôù 1 ng caû ba öùng suaát chính
1 baèng nhau, bieá
1 2n daïng i

caùc truïc coù theå vieát:


2

co
i i i i i i
E E E

an
V 3 1 2
bieán daïng theå tích cuûa maãu v
3 i
i

th
V E

neáu maãu bò neùn (öùng suaát döông) maãu giaûm theå tích <0
ng
v
ñieàu kieän caàn laø:
o
1 2 0 0, 5
du

trong tröôøng hôïp maãu ñaát khoâng thay ñoåi theå tích khi chòu neùn (khoâng thoaùt
u
cu

nöôùc)

V 3 i
1 2
v
3 i
0 1 2 0 0 ,5
V E
47
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Thí duï phaân tích caùc heä soá bieán daïng suy ra töø thí nghieäm neùn ba truïc.
Xem xeùt ñaát tuaân theo quy luaät ñaøn hoài tuyeán tính.
Tính toaùn quan heä module neùn coá keát Eoed vôùi module Young E vaø heä soá Poisson?
Giaûi

om
Theo ñònh nghóa, module neùn coá keát Eoed coù theå vieát döôùi daïng

.c
v 1 1
E oed 1
E oed 1 1

ng
h E oed
1
h

co
Trong thí nghieäm khoâng coù bieán daïng ngang, neân : 2 = 3 = 0 vaø 2 = 3
Theo quy luaät ñaøn hoài tuyeán tính coù theå vieát

an
1

th
1 1
1 1 2 3 1
2 3
; 2 3 3 3 1
0
E E E
ng
K0 ñöôïc ñònh nghóa nhö heä soá aùp löïc ngang trong moâi tröôøng ñaøn hoài.
3
K
o
0
1
du

2
1 1 2
u

1
1 1 2 3
( 1
2 3
) (1 )
cu

E E E 1

so vôùi bieåu thöùc Eoed, ta suy ra ñöôïc


2 2
1 1
2 2
(1 ) E E o e d (1 )
E oed E 1 1
48
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Thí duï giôùi thieäu caùch ño heä soá Poisson töø thí nghieäm neùn ba truïc.
Moät maãu thí nghieäm neùn ba truïc AC chòu moät thay ñoåi nhoû caùc öùng suaát neùn chính:
1 vaø 2= 3. Giaû thuyeát ñaát hoaït ñoäng trong ñieàu kieän ñaøn hoài tuyeán tính
Ño bieán daïng ñöùng 1 = h/h vaø v = V/V nhôø vaøo löôïng nöôùc thoaùt khoûi maãu (thí

om
nghieäm thoaùt nöôùc)

.c
1 h 1 h 1
2 ;

ng
1 1 3 2 3 3 1 3
E h E h 1
2 3 E

co
V 2 1 2
Bieán daïng theå tích: 2
1 3

an
v 1 2 3 1 3
V E

th V h 2 1 2
ng
1 3
thay giaù trò (1/E) töø treân vaøo v : v
o
V h 1
2 3
du
u
cu

V 2
1 1
V 1 1 3

2 V 2
3 1 1 3
V

49
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

aùp duïng soá 1: keát quaû thí nghieäm neùn ba truïc loä trình AC cuûa moät
maãu caùt rôøi coù ñoä roãng n=0,46; aùp löïc buoàng neùn ôû cuoái giai ñoaïn
neùn ñaúng höôùng 3 = 210 kPa; trong giai ñoaïn aùp öùng suaát leäch öùng

om
vôùi bieán daïng doïc truïc beù -1%, bieán daïng theå tích töông öùng -0,45%,
ñoä leäch öùng suaát leäch töông öùng laø 1 = 160 kpa, 3 = 0.

.c
töø ñoù aùp duïng coâng thöùc:

ng
co
V 2 V V

an
1 1
V 1 1 3 1 1
V 1 1 1 V 1

th
2 V 2 2 2
3 1 1 3 1 1 1
V
ng
1 0 , 0045 0 , 01
o
0 , 275
du

2 0 , 01
u
cu

50
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Thí duï: Xem xeùt moät phaân toá V trong ñaát baõo hoøa vôùi ñieàu kieän taûi taùc ñoäng
cuûa baøi toaùn bieán daïng phaúng. Giaû söû ñaát öùng xöû theo quy luaät ñaøn hoài vôùi E vaø

1./ Vieát quan heä traïng thaùi öùng chính trong baøi toaùn phaúng.

om
2./ Dieãn taû “module bieán daïng theå tích”vôùi söï thay ñoåi theå tích theo öùng suaát.
Giaûi

.c
1./ Vieát quan heä traïng thaùi öùng chính trong baøi toaùn bieán daïng phaúng

ng
V 1
v 1 2 3 2 2 1 3
0 2 1 3

co
V E

2./ Dieãn taû “module bieán daïng theå tích”vôùi söï thay ñoåi theå tích theo öùng suaát.

an
1 1
;

th
1 1 2 3 3 3 2 1
E ng E
V V 1 3
1 3
2 v
2 1 3 1 3
v 1 3 2 1 3
o
V E E V E E
du

V 1 3 1 3 1 3
v
2 1 1 2 1
u

V E E E
cu

vôùi 1 3
V 2 m
m v
1 1 2
2 V E

trong ñoù K’ laø


module theå
m
E
Suy ra: K ' K ' 51
tích baøi toaùn
v m v
2 1 1 2
K ' CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Neáu veõ ñöôøng qua caùc ñieåm ñænh cuûa voøng Morh ( max, [ 1 + 3]/2) coù
daïng s = tg + a
tg = sin vaø c = a/cos 52
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
stress path
loä trình öùng suaát

om
.c
ng
co
q, q’

an
D3
th
o ng
D2
du

6 sin ' 3M
M s in '
u

3 sin ' 6 M
cu

D1

p, p’ 53
C1 C2 C3 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Phöông trình ñöôøng tôùi haïn q’= Mp’ , öùng vôùi löïc dính c’=0:
, , , , ,

Theo ñònh nghóa: p '


1 2 3 1
2 3
; q
, ,

om
1 3 1 3
3 3

.c
3p’-q’ = 3 ’3 ’3 = p’- q’/3

ng
’1= p’+ 2/3 q’

co
Theo loä trình neùn ’1> ’3 coù coâng thöùc:

an
1 3
sin '

th
1 3
2 q
p ' q p '
ng
3 3 q q 6 p ' q
s in ' q 2 p ' s in ' s in '
o
2 q q 3 3
du

p ' q p ' 2 p '


3 3 3
u
cu

3q q s in ' q (3 s in ') 6 p ' s in '

6 s in '
q p ' q Mp '
3 s in ' 54
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
'3 '1
Theo loä trình keùo ’3> ’1 giöõ ’3 giaûm ’1 , ta coù: s i n '
'1 '3
q 2
p ' p ' q

om
3 3 q q 6 p ' q
s in ' q s in ' 2 p' s in '
2 q q 3 3

.c
p ' q p ' 2 p '
3 3 3

ng
3q s in '6 p ' q s in ' q (3 s in ') 6 s in ' p'

co
an
6 s in ' *

th
q p ' q M p '
3 s in '
o ng
du
u

*
6 sin '
cu

M
* 3M
3 sin '
s in ' *
6 M

55
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Phöông trình ñöôøng tôùi haïn : q’= M(p’+c’cotg ’) q’

Theo loä trình neùn ’1> ’3 coù : p’

om
'1 '3
s in '

.c
'1 '3 2c ' cot g '

ng
2 q

co
p ' q p '
3 3 6 s in '
s in ' q ' p ' 2c 'cot g ' M p ' 2c 'cot g '

an
2 q 3 s in '
p ' q p ' 2c 'cot g '
3 3

th
ng
Töông töï, Theo loä trình keùo ’3> ’1 giöõ ’3 giaûm ’1 , ta coù:
o

,
du

'3 '1
s in '
u
cu

'1 '3 2c ' cot g '

6 s in ' *
q ' p ' 2c 'cot g ' M p' 2 c 'cot g '
3 s in '
56
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
q,q’ Caét thuaàn tuùy
Giaûm taûi Taêng taûi
LE AC

p, p’

om
.c
AE LC

ng
co
an
'

Treân heä toïa ñoä (q, p’) loä trình öùng suaát AC coù q
'
vaø p'
1

th
1

nhö ñöôøng AC, coù ñoä doác laø ñöùng 3, ngang 1 ng 3


o
du
u

1
cu

3
’v = ’1
Traïng thaùi öùng suaát neàn thay ñoåi theo loä trình AC
57
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Tröôøng hôïp 2/ sau giai ñoaïn neùn ñaúng höôùng, giöõ nguyeân öùng suaát
neùn ñöùng ’1, giaûm öùng suaát neùn ngang ’3 trong toïa ñoä (p’, q) coù
loä trình p’ giaûm; q taêng, maãu ñaát coù khuynh höôùng nôû ngang,

om
(Lateral Extension) vieát taét laø LE. Töông töï traïng thaùi ñaát sau töôøng

.c
chaén vaø ñaát ôû thaønh hoá moùng . Treân heä toïa ñoä (q, p’) loä trình öùng

ng
suaát LE coù q neân ñöôøng LE coù ñoä doác laø
'
2 ' 3
; p '

co
ñöùng3, ngang 2
3
3

an
th
q,q’ Caét thuaàn tuùy
ng
Giaûm taûi Taêng taûi
LE AC
o
1 1
du

3
3 p, p’
u
cu

3 3

AE LC

Traïng thaùi öùng suaát neàn thay ñoåi theo loä trình LE 58
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Tröôøng hôïp 3/ sau giai ñoaïn neùn ñaüng höôùng, giöõ nguyeân öùng suaát
neùn ngang, giaûm öùng suaát neùn ñöùng ’1 trong toïa ñoä (p’, q) coù loä
trình q giaûm; p’ giaûm, maãu ñaát coù khuynh höôùng nôû daøi, (Axial

om
Extension) vieát taét laø AE. Töông töï traïng thaùi ñaát ôû ñaùy hoá ñaøo
Treân heä toïa ñoä (q, p’) loä trình öùng suaát AE coù q

.c
'
' 1
; p '
ñöôøng AE coù ñoä doác laø q = 3 p’
1

ng
3

co
an
th
q,q’ Caét thuaàn tuùy
Giaûm taûi Taêng taûi
ng
LE AC
o
du

p, p’
u

1
cu

3
AE LC

Traïng thaùi öùng suaát neàn thay ñoåi theo loä trình AE
59
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Tröôøng hôïp 4/ sau giai ñoaïn neùn ñaúng höôùng, taêng öùng suaát neùn
ngang ’3, giöõ yeân öùng suaát neùn ñöùng ’1  q giaûm; p’ taêng, maãu
ñaát coù khuynh höôùng neùn ngang, (Lateral Compression) vieát taét laø

om
LC. Traïng thaùi ñaát sau töôøng traïng thaùi bò ñoäng . Treân heä toïa ñoä (q,
p’) loä trình öùng suaát AEq coù ñöôøng LC

.c
'
' 2 3
; p '
coù ñoä doác laø q = 1,5 p’
3

ng
3

co
an
th
1
q,q’ Caét thuaàn tuùy
ng
Giaûm taûi Taêng taûi
3 LE AC
o
3
du

p, p’
u
cu

AE LC
Traïng thaùi öùng suaát neàn thay ñoåi theo loä trình
LC 60
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

NEÙN BA TRUÏC THEO LOÄ TRÌNH CD

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

61
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

62
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
ng
NCL v N ln p '
o
du

CSL v ln p '
u
cu

63
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

KEÁT QUAÛ NHIEÀU THÍ NGHIEÄM


NEÙN BA TRUÏC THOAÙT NÖÔÙC
VAØ KHOÂNG THOAÙT NÖÔÙC
CHÖÙNG TOÛ NCL VAØ CSL SONG
64
SONG TRONG TOÏA ÑOÄ v - lnp
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Caùt rôøi vaø seùt NC neùn laïi


65
ñöôøng tôùi haïnCuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
ng
u
o
du
u
cu

uf

66
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
Trong tröôøng hôïp neùn khoâng thoaùt nöôùc, theå tích khoâng ñoåi trong
suoát quaù trình taêng taûi. v = 0.
Töø bieåu thöùc v =(1/K’)[ p’], ta suy ra : p’/K’= 0, ñieàu naøy coù
hai lôøi giaûi:

om
- hoaëc laø K’ laø voâ cöïc,

.c
- hoaëc laø p’= 0,

ng
* lyù do thöù hai hôïp lyù vaø ta suy ra ñöôïc ñoä gia taêng toång öùng suaát

co
baèng vôùi ñoä gia taêng aùp löïc nöôùc loå roãng p = u

an
Quan heä öùng suaát toång vaø bieán daïng khoâng thoaùt nöôùc coù daïng

th
1 1 Eu
ng
0 K u u
0, 5
p 3 1 2
o
v K u u
du

1 q
d
0 e q
u

3G u d
cu

3G u

töø G G'
E'
Gu
Eu Eu Eu
Eu 3G u
2 1 ' 2 (1 ) 2 (1 0, 5) 3
u


E' Eu 3E '
q q' Gu G' neân Eu 67
2 (1
CuuDuongThanCong.com
') 3 2 (1
https://fb.com/tailieudientucntt
')
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
ïThí nghieäm neùn coá keát ñaúng höôùng treân moät maãu seùt baõo hoøa nöôùc coù keát quaû
ghi trong baûng döôùi. Theå tích maãu ôû laàn ñaët taûi cuoái cuøng laø 76,8 cc, ñoä chöùa
nöôùc töông öùng laø 30,6% (sau laàn ñaët taûi cuoái cuøng laáy moät ít maãu xaùc ñònh ñoä
aåm). Tyû troïng haït ñöôïc xaùc ñònh laø 2,7.

om
Tính , N, vaø veõ ñöôøng NCL? Tyû soá R0 taïi ñieåm 1 vaø ñieåm 7 laø bao nhieâu?

.c
Ñieåm ñaët Aùp löïc v (cm3) v-lnp'
taûi (kPa)

ng
2.1

1 15 0

co
2.05 2.708050201
2 50 1,75 3.912023005
2

3 100 5,5

an
1.95

4 200 9,9

th
4.605170186
1.9

5 400 14,25
ng
v

1.85

6 50 11,2
2.708050201
5.298317367
1.8
o
3.912023005
7 15 9,4
du

1.75

5.991464547
1.7
u
cu

1.65

1.6
2 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6 6.5

p’p = 57kPa ln p'

ñöôøng neùn nguyeân thuûy (NCL) coù


daïng: v = 2,61 ‟ 0,15 lnp’ 68
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
q

om
.c
ng
co
p’p

an
th
o ng
du
u
cu

v Đường nén cố kết đẳng hướng TN 3 trục (AC), nằm trong


69
mặt (v, lnp’) trong không gian (v, p’, q), có q = 0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Kết quả thí nghiệm CD trên các mặt (q,p’); (v, p’)
70
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
q
B1
Và nếu vẽ kết quả thí nghiệm
D
CD trong các mặt (q,p’); (v, p’)

om
vào trong không gian (v, p’, q)
C

.c
có dạng như hình bên
1

ng
co
3

an
th
ng
C
o
du
u
cu

v 71
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
q, q’

om
.c
B1

ng
C

co
B

an
A1

th
A
ng D
o
du
u

E
cu

v 72
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

THÍ NGHIEÄM HIEÄN TRÖÔØNG

om
.c
„SPT

ng
co
„CPT

an
„VANE TEST th
o ng
du

„PRESSUREMETER
u
cu

73
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

THÍ NGHIEÄM XUYEÂN TÓNH (CPT) CONE PENETRATION TEST

om
.c
ng
co
an
th
ng
Muõi xuyeân coù manchon
o
Bengemann
du
u
cu

OÁng roãng
Nguyeân taéc hoaït
ñoäng cuûa xuyeân tónh

Hình 6. ./ nguyeân taéc hoaït ñoäng xuyeân 74


tónh vaø oáng bao thanh xuyeânCuuDuongThanCong.com Muõi xuyeân ñieän coù ño u (CPTU)
https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

75
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

76
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

77
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
THÍ NGHIEÄM XUYEÂN TIEÂU CHUAÅN (SPT)
STANDARD PENETRATION TEST

om
.c
ng
Phaàn muõi oáng taùch Phaàn thaân oáng taùch
baèng theùp cöùng

co
an
th
o ng
du
u
cu

78
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Thieát bò thí nghieäm goàm moät daøn
khoan, moät oáng taùch ñoâi, ñöôøng kính
ngoaøi laø 5cm vaø chieàu daøi ít nhaát laø
46cm, moät buùa ñoùng naëng 635N coù

om
chieàu cao rôi 76cm.

.c
Veùt saïch ñaùy hoá khoan ôû ñoä saâu
muoán ño vaø laáy maãu, thí nghieäm

ng
co
ñöôïc tieán haønh moãi khi ñoåi lôùp ñaát,
vaø khoaûng caùch thöû khoâng quaù 1,5m.

an
Ñeám soá laàn rôi N cuûa buùa khi xuyeân
vaøo ñaát 30cm (khoâng keå 15cm ñaàu), th
ng
maãu ñaát laáy ra töø oáng taùch coù theå söû
o
du

duïng ño caùc chæ tieâu vaät lyù.


u
cu

Thí nghieäm SPT


79
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

80
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Baûng töông quan N (SPT) ‟ traïng thaùi ñaát ‟ söùc chòu neùn ñôn, qu.

om
N (SPT) Söùc chòu neùn ñôn, qu,

.c
Traïng thaùi ñaát dính (bar)

ng
Raát meàm <2 < 0,2

co
Meàm 2 ñeán 4 0,25 ñeán 0,5

an
Deûo meàm 4 ñeán 8 0,5 ñeán 1
Deûo
th
8 ñeán 15 1 ñeán 2
ng
Deûo cöùng 15 ñeán 30 2 ñeán 4
o
du

Cöùng > 30 >4


u
cu

81
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

THÍ NGHIEÄM CAÙNH CAÉT CHÖÕ THAÄP (VANE TEST)


Thieát bò caét ñaát chöû thaäp duøng ñeå xaùc ñònh cöôøng ñoä choáng caét cuûa ñaát seùt meàm
maø khoâng theå laáy ñöôïc maåu nguyeân daïng ñeå thí nghieäm, ñoàng thôøi thieát bò naøy
caùc ñònh töông ñoái nhanh choùng. Nguyeân taéc laøm vieäc cuûa thí nghieäm vane test,

om
aán caùnh caét ñeán ñoä saâu caàn thí nghieäm roài xoay caàn ñeå caùnh caét xoay trong ñaát,
löïc choáng caét cuûa ñaát xung quanh hình truï coù ñöôøng kính d vaø chieàu cao h.

.c
ng
d 2 .M xoay

co
su cu
Mxoay .d
2
h 1
d

an
3h

th
ng
h phaân
o

boá ñeàu
du

xung
u

quanh
cu

hình
truï

phaân boá tam giaùc


82
treân maët caét ngang
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

THÍ NGHIEÄM NEÙN EÙP NGANG TRONG HOÁ KHOAN


(PRESSUREMETER OF MENARD)

om
Ñ o à n g h o à ñ o a ù p l ö ï c tr o n g b u o à n g n e ù n c a â n
baèn g

.c
ng
Ñ o à n g h o à ñ o a ù p lö ïc
tr o n g b u o à n g n e ù n e ù p Ñ oàng hoà ño

co
n gan g a ù p l ö ïc b ì n h
khí neùn

an
th
ng B ìn h k h í

B uoàng neùn caân neù n


o
baèng B ìn h n ö ô ù c
du
u

B uoàng neùn eùp ngang vaøo ñaát baèng


cu

ca o su

B uoàng neùn caân


baèng

83
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
LÝ THUYẾT PHÁ HỦY

ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

84
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
NHÖÔÏNG – GIÔÙI HAÏN ÑAØN HOÀI – NGÖÔÕNG DEÛO (YIELD)
Nhöôïng laø hieän töôïng öùng xöû khoâng ñaøn hoài baét ñaàu xuaát hieän
trong quan heä öùng suaát ‟ bieán daïng cuûa vaät lieäu. Öùng xöû sau ñaøn
hoài ñoái vôùi thuûy tinh hay goám laø vôû, beå vuïng, coøn vôùi kim loaïi deûo

om
laø chaûy deûo. Caû hai hieän töôïng naøy ñeàu coù trong öùng xöû ñaát vaø ñaù.
Rieâng ñoái vôùi ñaát hieän töôïng sau “nhöôïng” laø do caùc haït ñaát bò

.c
gaõy, beå vuïn ñoàng thôøi taùi caáu truùc haït cuøng xaûy ra.

ng
Tieâu chuaån nhöôïng laø taäp hôïp caùc haøm toaùn hoïc dieãn taû ñaëc tröng

co
nhöôïng cuûa vaät lieäu, coù raát nhieàu tieâu chuaån nhöôïng ñaõ ñöôïc ñeà

an
xuaát bôûi caùc kyõ sö vaø caùc nhaø nghieân cöùu, ñaàu tieân laø cuûa Coulomb
th
coâng boá naêm 1773. Tieâu chuaån nhöôïng cuûa Coulomb ñaõ trôû thaønh
ng
neàn taûng cho söï hieåu bieát öùng xöû cuûa ñaát cho ñeán ngaøy nay.
o
du

Toång quaùt, nhöôïng laø giôùi haïn traïng thaùi ñaøn hoài cuûa vaät lieäu
vaø neáu sau ñoù vaät lieäu:
u
cu

1/ chuyeån sang deûo lyù töôûng thì vaät lieäu ñaït traïng thaùi phaù huûy
2/ chuyeån sang deûo taùi beàn vaät lieäu coù bieán daïng deûo nhöng
chöa bò phaù huûy vaø neáu tieáp tuïc taùc ñoäng löïc seõ daàn ñeán ngöôõng
deûo lyù töôûng vaø rôi vaøo traïng thaùi tôùi haïn phaù huûy
85
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TIEÂU CHUAÅN DEÛO CUÛA TRESCA


Tieâu chuaån ñieåm nhöôïng ñaàu tieân cho öùng xöû cuûa kim loaïi do Tresca
ñeà xuaát naêm 1864, theo tieâu chuaån naøy öùng phi ñaøn hoài chæ xaûy ra

om
sau khi öùng suaát tieáp cöïc ñaïi ñaït giaù trò tôùi haïn, maø öùng suaát tieáp cöïc

.c
ñaïi baèng nöûa hieäu soá öùng suaát chính ñaïi vaø öùng suaát chính tieåu

ng
(ñöôøng kính voøng troøn Mohr) vaø coù theå vieát döôùi daïng:

co
qu

an
1 3
s m ax
cu

th
2 2
ng
, p/2
o
du

su
u
cu

, p

86
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

öùng duïng moâ hình Tresca coù daïng:


1 - 3 = 2su
f = 1 - 3 -2su = 0

om
thay caùc giaù trò öùng suaát theo caùc baát bieán haøm f trôû thaønh

.c
f J cos su 0

ng
2

co
su
T ö ø t r e ân : J 2
co s

an
cos -3 0 -1 5 0 15 30

th
J 1 ,1 5 5 s u 1 ,0 3 5 s u su 1 ,0 3 5 s u 1 ,1 5 5 s u
2
o ng
1
s1
du

s1
u

= 30O
cu

H = 0O
H
O s3 3 s2
s3
s2 = -30O

87
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TIEÂU CHUAÅN VON MISES


Moâ hình Tresca thuoäc loaïi moâ hình “ñöôøng noäi taïi” vaø khoù coù theå
vi phaân doïc caùc ñöôøng sinh coù 1 = 3; 2 = 3; 3 = 1, ñeå thuaän

om
tieän tính toaùn Von Mises ñaõ ñeà nghò “ñieåm nhöôïng chæ coù theå xaåy
ra khi baát bieán thöù 2 cuûa tenseur öùng suaát leäch ñaït giaù trò tôùi haïn”

.c
tieâu chuaån ngöôõng cuûa von Mises nhö sau:

ng
co
f J k 0

an
2

th
Trong cô hoïc ñaát k laø söùc choáng caét khoâng thoaùt nöôùc.
ng
o
du
u
cu

88
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

1 s1
s1
= 30O

om
H H = 0O

.c
O s3 s2
s3
3
s2

ng
co
2

an
su 2

th
Chọn k s u có vòng tròn qua đỉnh của Tresca
ng
cos 3
o
du

su
Chọn k su có vòng tròn nội tiếp lục giác đều Tresca
u
cu

cos

89
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TIEÂU CHUAÅN DEÛO CUÛA MORH-COULOMB


Tieâu chuaån ñieåm nhöôïng cuõng laø tieâu chuaån beàn cuûa Morh-
Coulomb ñöôïc söû duïng raát roäng raûi trong Cô hoïc ñaát, noù phuø hôïp

om
vôùi traïng thaùi laøm vieäc coù thoaùt nöôùc cuûa ñaát.

.c
s ' tg ' c'

ng
Daïng suy töø ñöôøng bao caùc voøng Mohr öùng suaát chính

co
an
' '
1 3
s in '

th
' '
1 3
2c 'cot g ng '
' ' ' '
f s in ' 2c 'cos ' 0
o
1 3 1 3
du

vôùi 1 2 3
u

Neáu dieãn taû theo caùc baát bieán tenseur öùng suaát vaø goùc Lode, tieâu
cu

chuaån Coulomb coù theå vieát


m , ' s in '
f J2 I1 m , ' c 'cos ' 0
90
3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
3
m , ' ; HM 2J2
3 cos s in s in '
m , ' s in '
Từ f suy ra J2 I1 m , ' c 'cos ' 0

om
3

Trong tröôøng hôïp ’=300 vaø c’ = 0.


3

.c
m , 1
3 cos s in s in

ng
1 1
Khi = 00

co
J2 I1 p ' HM 2J2 2 0, 5 p ' 0, 707 p '
6 2

an
Khi = 300 HM 2J2 2 0, 495 p ' 0, 7 p '

th
Khi = -300 ng HM 2J2 2 0, 693 p ' 0, 98 p '
o
du

s1

1
u

s1
cu

= 30O
H = 0O
H
s3
= -30O
O s2 1 3
s2 s3
91
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

TIEÂU CHUAÅN DRUCKER - PRAGER (COULOMB CAÛI TIEÁN)


Tröôùc tieân Drucker Praguer ñeà nghò hieäu chænh phöông trình maët
ngöôõng cuûa Coulomb vaøo naêm 1952, baèng caùch ñöa vaøo moät heä soá

om
phuï thuoäc öùng suaát trung bình p nhö sau:

.c
f q p k 0

ng
trong ñoù vaø k laø haèng soá vaät lieäu.

co
Nhaèm chuyeån maët ngöôõng thaùp luïc giaùc cuûa Coulomb veà daïng

an
noùn, ñeå choïn caùc haèng soá vaät lieäu vaø k cho maët noùn Drucker ‟
th
Prager truøng vôùi maët thaùp cuûa Morh-Coulomb taïi öùng suaát chính
ng
lôùn nhaát:
o
6 s in '
du

s1
3 s in '
u

1
s1
cu

= 30O 6c 'cos '


H
H = 0O k
s3 3 s in '
= -30O
O s2 3

s2 s3
92
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
Các tiêu chuẩn Tresca và Morh đều là tiêu chuẩn dẻo lý tưởng

.c
(giới hạn phá hủy hoặc trạng thái tới hạn)

ng
•Tiêu chuẩn Tresca không phụ thuộc ứng suất trung bình (không

co
có thành phần ma sát)

an
•Tiêu chuẩn Morh-Coulomb phụ thuộc ứng suất trung bình (thành
phần ma sát) th
o ng
du
u
cu

93
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
MÔ HÌNH LƯU BiẾN

co
an
th
o ng
du
u
cu

94
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

MOÂ HÌNH ÑAØN HOÀI


Caùc vaät lieäu coù quan heä öùng suaát ‟ bieán daïng tyû leä hoài phuïc
thuaän nghòch laø moâ hình ñaøn hoài ñöôïc dieãn taû baèng moät loø xo

om
Moâ hình ñaøn hoài tuyeán tính ñöôïc bieåu dieãn bôûi moät loø xo coù quan
heä giöõa löïc taùc ñoäng Q vaø bieán daïng daøi l theo coâng thöùc:

.c
Q=E l

ng
trong ñoù Q laø löïc taùc ñoäng (kN)

co
l ñoä giaõn daøi (m)

an
th
ng
Q,
o
du

Q
u
cu

l
l,

95
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Deûo laø gì? Trong töï ñieån cuûa vieän ngoân ngöõ töø “deûo” coù nghóa laø deã

om
bieán daïng döôùi taùc duïng cuûa löïc cô hoïc, deã uoán cong maø khoâng bò

.c
gaãy…
Nhöng trong cô hoïc vaät lieäu vaø cô hoïc ñaát:

ng
- bieán daïng deûo laø bieán daïng khoâng hoài phuïc hoaëc laø bieán daïng dö

co
cuûa vaät lieäu khi chòu taûi troïng hoaëc taùc ñoäng.

an
th
- hieän töôïng chaûy deûo laø hieän töôïng bieán daïng deûo ñang xaûy ra.
o ng
du

- phaù hoaïi deûo laø hieän töôïng giaûm ñoä beàn nhanh choùng khi bieán daïng
u

deûo ñang dieãn tieán keøm theo theå tích maãu khoâng thay ñoåi.
cu

96
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

MOÂ HÌNH DEÛO CÖÙNG LYÙ TÖÔÛNG


Moâ hình deûo lyù töôûng ñöôïc bieåu dieån bôûi ngaøm ma saùt coù k laø
ngöôõng deûo coù thöù nguyeân laø löïc (N)

om
Q,

.c
k,

ng
0
Q
0

co
an
l,

th
-k, - 0
ng
l
o
du

0
u

0
0 khi Q k
cu

l 0
0
0 khi Q k
0
0

Khi ‟ k < Q < k thì l =0 vaø Q = k thì l 0 . Töông töï vôùi vaø
97
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Thí duï: Moät ngaøm ma saùt coù ngöôõng deûo k = 10N, khi taùc ñoäng Qk
leân ngaøm tröôït khi nhoû hôn 10 N ngaøm khoâng di chuyeån, cho ñeán
khi löïc taùc ñoäng ñaït 10 N thì ngaøm baét ñaàu tröôït cho ñeán khi giaûm

om
taûi thì ngaøm döøng laïi, nhö baûng tính döôùi.

.c
Qk (N) 0 5 9 10- 10 10 10 10- 0 -5 -10 -10 -10

ng
lk(cm) 0 0 0 0 1 2 3 3 3 3 2 1 0

co
an
12

th
10 ng
8
o
du
Q (N)

6
u

4
cu

0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
l (cm)
98
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

NHÔÙT: Moâ hình ñaëc tính nhôùt thöôøng ñöôïc söû duïng laø caûn nhôùt
(dashpot), trong giai ñoaïn nhôùt tuyeán tính, Newton ñeà nghò haøm ñaëc
tröng ñôn giaûn laø löïc hoaëc öùng suaát taùc ñoäng tyû leä baäc nhaát vôùi vaän

om
toác bieán daïng:

.c
l Q,

ng
Q
t

co
Q

an
' d

th
dt ng l
o
l/ t, ’
du
u
cu

99
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

MOÂ HÌNH ÑAØN HOÀI ‟ DEÛO LYÙ TÖÔÛNG


Ñeå dieãn taû ñaëc tính ñaøn hoài - deûo lyù töôûng cuûa vaät lieäu, boû qua hieän töôïng taùi
beàn. Hieän töôïng chaûy deûo xaûy ra khi öùng suaát ñaït ngöôõng deûo, söû duïng heä thoáng
goàm moät loø xo E vaø moät ngaøm tröôït k laép noái tieáp.

om
.c
k
Q

ng
E

co
Vôùi heä thoáng laép noái tieáp k-E, coù cuøng löïc Q trong loø xo vaø ngaøm tröôït,

an
bieán daïng cuûa heä thoáng laø toång bieán daïng cuûa loø xo vaø ngaøm tröôït:

th
Qk =QE =Q
l = lk + lE
ng
Q
o
du

k Q Q
Q k lE and lk 0 l lE
u

E E
cu

l
Q k
Q k lE and lk 0 l lk
E E
-k 100
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Moät heä thoáng goàm ngaøm tröôït coù k = 30 N noái tieáp loø xo coù E = 10N/cm. Tính vaø
veõ quan heä Q vaø l cuûa heä thoáng.
Lôøi giaûi: Laàn löôït taùc ñoäng löïc ñeán 30 N roài giaûm taûi ñeán -30 N coù keát quaû giaõn
daøi ghi trong baûng döôùi.
lE

om
lk

.c
Qk QE
k = 30N E = 10N/cm

ng
Q (N) 0 10 20 30- 30 30 30 30 20 10 0 -10 -20 -30+ -30
QE (N) 0 10 20 30- 30 30 30 30 20 10 0 -10 -20 -30+ -30

co
Qk (N) 0 10 20 30- 30 30 30 30 20 10 0 -10 -20 -30+ -30

an
lE(cm) 0 1 2 3 3 3 3 3 2 1 0 -1 -2 -3 -3

th
lk(cm) 0 0 0 0 1 2 3 4 4 4 4 4 4 4 3
l (cm) 0 1 2 3 4 5 6 7 6 5 4 3 2 1 0
o ng
40
du

30
u

20
cu

10
Q (N)

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

-10

-20

-30
101
-40
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
l (cm)
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

q
q

om
k= qf

.c
ng
E

co
po,pc pf p,p’
e, v

an
e, v
th
eo , vo ng
ecrit
o
du
u
cu

Log[p,(p’)]
102
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

lE = lk = l

Q Qk

om
k = 30N

.c
QE
E = 10N/cm

ng
co
Q (N) 0 10 20 30- 30 40 50 60 70 60 50 40 30 20 10 0
QE (N) 0 0 0 0 0 10 20 30 40 30 30 30 30 30 30 30

an
Qk (N) 0 10 20 30- 30 30 30 30 30 30 20 10 0 -10 -20 -30

th
l (cm) 0 0 0 0 0 1 2 3 4 3 3 3 3 3 3 3
ng
lE(cm) 0 0 0 0 0 1 2 3 4 3 3 3 3 3 3 3
o
lk(cm) 0 0 0 0 0 1 2 3 4 3 3 3 3 3 3 3
du

Q (N) 40 30 20 10 0 -10+ -20 -30 -40


u
cu

QE (N) 20 20 20 20 20 20 10 0 -10
Qk (N) 20 10 0 -10 -20 -30+ -30 -30 -30
l (cm) 2 2 2 2 2 2 1 0 -1
lE(cm) 2 2 2 2 2 2 1 0 -1
lk(cm) 2 2 2 2 2 2 1 0 -1
103
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

MOÂ HÌNH CÖÙNG ‟DEÛO TAÙI BEÀN TUYEÁN TÍNH


Moâ hình coù k-E laép song song dieãn taû cöùng deûo taùi beàn tuyeán tính.

om
k Q
Q

.c
E
k

ng
2k
q

co
E

an
Heä thoáng coù cuøng bieán daïng l = lk = lE th
ng
Löïc trong heä thoáng baèng toång soá löïc cuûa hai thaønh phaàn Q = Qk + QE
o
du

Q < k ngaøm tröôït tieáp nhaän toaøn boä löïc Q vaø l = lk = lE = 0


Q k lk 0 vaø l = lk = (Q-k)/(E) = lE
u
cu

Qk = k  QE = Q ‟ Qk = Q ‟ k = E lE
 Q = E l +k
Khi giaûm taûi ngaøm tröôït giöõ ngay giaù trò k vaø muoán cho di
chuyeån ngöôïc laïi löïc Q phaûi baèng 2k
104
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
MOÂ HÌNH ÑAØN HOÀI ‟ DEÛO ÑA TUYEÁN TÍNH
Trong thöïc teá, quan heä öùng suaát ‟ bieán daïng cuûa ñaát neàn coá keát
thöôøng laø moät ñöôøng cong, coù theå moâ phoûng baèng moät moâ hình ñaøn
hoài ‟ deûo ña tuyeán tính baèng caùch laép song song nhieàu nhaùnh, moãi

om
nhaùnh coù moät ngaøm tröôït k noái tieáp vôùi moät loø xo E.

.c
Nhö ñeå khaûo saùt vaät lieäu song tuyeán tính vaø moät soá ñaëc ñieåm cô

ng
baûn cuûa baøi toaùn cô hoïc.

co
Moâ hình k1 ‟ E1 laép song song vôùi k2 ‟ E2

an
th
o ng C

C’’’
du

k1

B
u

E1 Q
cu

k2
A
Q
E2
B’ C’

105
C’’
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn
100

k1=20N 80

E1= 20N/cm
60

Q
40

om
Q (N)
Q
Q Q1
Q2

k2=60N E2= 10N/cm


20

.c
0

ng
0 1 2 3 4 5 6 7 8

-20

co
-40

Taêng taûi

an
l (cm)

th
l(cm) 0 1 2
ng 3 2 4 5 6 7
Q1 (N) 0 20 20 20 0 20 20 20 20
o
Q2 (N) 0 10 20 30 20 40 50 60 60
du

Q (N) 0 30 40 50 20 60 70 80 80
u

Giaûm taûi Taêng taûi laïi


cu

l(cm) 7 6 5 4 3 4 5 6 7
Q1 (N) 20 0 -20 -20 -20 0 20 20 20
Q2 (N) 60 50 40 30 20 30 40 50 60
106
Q (N) 80 50
CuuDuongThanCong.com
20 10 0 30 60
https://fb.com/tailieudientucntt
70 80
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

q
q

k=k1 + k2= qf

om
.c
ng
E=E1 + E2

co
po,pc pf p,p’
e, v

an
e, v
th
eo , vo ng
ecrit
o
du
u
cu

Log[p,(p’)]
107
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Phöông phaùp tính döïa treân möùc ñoä phaùt trieån cuûa vuøng bieán daïng deûo
trong neàn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

p z max D c cot g D
u

z max f f
cu

cot g
2
R=pZmax=b/4=Ab 2 + BDf 1 +Dc
108
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Rtc = m(Ab 2 + BDf 1 +Dc)


m 1m
RII = 2
(Ab II + BDf ’II +DcII)

om
k tc

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

109
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

LÔØI GIAÛI CUÛA PRANDTL

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

110
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

LÔØI GIAÛI CUÛA SOKOLOVSKI

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u

qult = pT (c+q.tg ) + q
cu

111
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

LÔØI GIAÛI CUÛA BEÙREÙZANSEV

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

qult = Ao . . b + Bo .q + Co .c
u
cu

112
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

LÔØI GIAÛI CUÛA TERZAGHI

qu q0= Df
a b

om
d
c

.c
B=2b

ng
qu

co
a b
W

an
C=c (bd)/cos
d

th
ng
1
qu = cNc + qNq + BN
o
du

2
u
cu

113
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

LÔØI GIAÛI CUÛA MEYERHOFF

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du

qu = cNcFcsFcdFci + qNq FqsFqdFqi + 0,5 bN F sF dF i


u
cu

114
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

Phöông phaùp tính döïa treân giaû thuyeát maët tröôït phaúng

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

115
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûng A. Prof. Dr . Chaâu Ngoïc AÅn

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

116
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like