DNA en

celdeling
H1: Het genetische materiaal in de cel
H2: Celdeling
 H1

1.1 DNA en chromatine

1.2 DNA replicatie

1.3 Van chromatine tot
chromosoom
 H2

2.1 Soorten Celdeling

2.2 Celcyclus

2.3 Mitose

2.4 Meiose

2.5 Overzicht celdeling

Het menselijk lichaam bevat circa 74
miljard km DNA.
 FOUT!
Per cel bevat het DNA van de
mens ongeveer 2 meter DNA en
ons lichaam 20.000 miljoen km
DNA, dat is bijna 70x heen en
terug naar de zon.
Een plantencel heeft geen DNA.
 FOUT!
In de kern van elke plantencel zit
DNA.
De helft van je DNA komt van je moeder
en de andere helft van je vader.
JUIST!
De mens deelt 10 % van het DNA met
een goudvis.
 FOUT!
We delen maar liefs 60% van ons
DNA met dat van een goudvis.
We hebben zelfs 50% van ons
DNA gemeen met dat van een
fruitvlieg en een banaan!
Je DNA verandert nooit.
 FOUT!
Je DNA zal hier en daar een heel
klein beetje veranderen, omdat
er met ouder worden kleine
foutjes ontstaan. Telkens als een
cel deelt om nieuwe cellen te
maken, moet het DNA feilloos
gekopieerd worden. En soms
sluipt er al eens een foutje in die
drie miljard lettertjes.
Je kunt ziektes opsporen in je DNA.
 JUIST!
Bij bepaalde ziektes of
aandoeningen kan DNA-
onderzoek helpen om de oorzaak
te vinden. Uit DNA-onderzoek
kan blijken dat er bij jou en/of in
je familie, een erfelijke aanleg
voor een bepaalde aandoening
voorkomt. Voor DNA-onderzoek
is meestal een bloedafname
nodig.
1.1 DNA en Chromatine
GROEI EN ONTWIKKELING

Groei -> toename in cellen

Instructies door DNA

DNA
DNA = genetisch materiaal
Alle informatie om eiwitten aan
te maken
DNA
DNA staat voor deoxyribonucleic
acid. Het is een lange molecule die
bestaat uit monomeren die we
nucleotiden noemen.

PHOSPHATE
BASE
Deoxyribonucleic Acid
Suiker macro-molecule
DEOXYRIBOSE
SUGAR
Een suikermolecule die altijd hetzelfde
monosacharide desoxyribose is
De fosfaatgroep is dezelfde in elk nucleotide en is
negatief geladen
ORGANISCHE STIKSTOFBASE
Adenine Thymine

Cytosine Guanine
 Hoe ziet DNA er uit?
A IS COMPLEMENTAIR AAN T
Adenine Thymine
EN
G IS COMPLEMENTAIR AAN C
Cytosine Guanine
OEFENEN!
TACGATTGA
 Nucleotide
De verschillende nucleotiden
vormen een keten doordat de
suikermolecule en
fosfaatgroep zich verbinden
met elkaar. De OH-groep op
C3’ van het ene nucleotide
bindt met de fosfaatgroep hydrogen bonds.
van een ander nucleotide
DNA heeft een complementaire structuur

COMPLEMENTAIRE BASEN VORMEN BASENPAREN TUSSEN DE TWEE

SUIKERFOSFAATRUGGENGRATEN.
DE AANTREKKING TUSSEN DE BASEN GEBEURT DOOR WATERSTOFBRUGGEN
Het DNA heeft een antiparallelle structuur
Het DNA is een
dubbele helix
Gen en genoom
Chromatine
Soorten Chromatine
1.2 DNA replicatie
1) openen van de DNA-keten door DNA-helicase
DNA-helicase rol bij
het ontwinden van de
dubbele helix
Verbreekt
waterstofbruggen
tussen basenparen
Ontstaat
replicatievork
2) aanhechten van nieuwe nucleotiden door DNA-
polymerase
DNA polymerase
aanmaken van een nieuwe DNA-
streng kan enkel verlopen in de
5’-3’-richting
leidende streng
5’-3’-streng -> Okazaki-
fragmenten
de trage of volgende streng
genoemd.
3) koppelen van DNA-fragmenten door DNA-ligase

Okazaki-fragmenten worden
verbonden door het enzym DNA-
ligase
volledige DNA-streng
DNA-molecule bestaat uit één
oorspronkelijke streng en één
nieuw gevormde streng
DNA-replicatie semiconservatief
GROEPSWERK

Verdelen in groepen van 4

Volg de instructies in de
werkbundel en los de vragen
op.
1.3 Van chromatine tot
chromosoom
Chromatine
Chromatine
Chromatine
2.1 Soorten celdeling
2.2 Celcyclus
Celcyclus tekenen!
2.3 Mitose
 GROEPSWERK
Maak groepen van 2
Geef een presentatie over je gekregen belang van
mitose.
Wat moet er in de presentie?
Extra uitleg over het belang
Minstens één artikel over het belang
Een illustratie aan de hand van video, foto, prent
Wordt er erfelijk materiaal doorgegeven ja/nee, motiveer

Jullie krijgen 20min voorbereidingstijd

Daarna volgt een presentatie van max 5min.
Verloop mitose tekenen!
Profase
Metafase
Anafase
Telofase
Profase
Metafase
Anafase
telofase
ontstaan van kanker