TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG

HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

VITAMIN
Phan Minh Châu (MSc.)
Chemistry department – HaiPhong University of Medicine and Pharmacy

10/13/2023 1
 MỤC TIÊU BÀI HỌC

Kể tên 13 loại vitamin

Giải thích cấu trúc, tính chất hóa, lý và phân

loại các vitamin

10/13/2023 2
 NỘI DUNG BÀI HỌC

I. Giới thiệu về vitamin II. Các vitamin tiêu biểu

• Định nghĩa • Vitamin A

• Nhu cầu • Vitamin D
• Chức năng • Vitamin C
• Phân loại • Vitamin nhóm B
• Cấu trúc hóa học
• Thừa/thiếu vitamin

10/13/2023 3
 I. Giới thiệu về vitamin

10/13/2023 4
I – 1. Định nghĩa

- Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà tế bào người và động vật

không thể tự tổng hợp được hoặc tổng hợp được một lượng rất nhỏ.
- Vitamin có mặt trong thức ăn với một lượng nhỏ nhưng rất cần thiết
cho các quá trình chuyển hóa trong cơ thể, khi thiếu hụt sẽ gây các bện
lý đặc hiệu.

10/13/2023 5
I – 2. Nhu cầu vitamin
- Tùy theo giới
và giai đoạn
phát triển của
cơ thể mà nhu
cầu vitamin là
khác nhau

Nutrient intake in the European Union based on national data

10/13/2023 6
I – 3. Chức năng

10/13/2023 7
I – 4. Cấu trúc hóa học

10/13/2023 8
I – 5. Phân loại

10/13/2023 9
 I – 5. Phân loại
1) Dễ dàng hấp thụ vào các mô (1) (3) (4) (5)
2) Có đơn vị cấu trúc cơ bản của phân tử là đoạn isoprene 5C (7) (8) (9)
3) Cần được bổ sung thường xuyên qua chế độ ăn uống
4) Hiếm khi tích tụ đến mức độ độc hại
Vitamin tan
5) Bài tiết nhanh chóng qua nước tiểu trong nước

Vitamin
6) Gắn với các protein đặc biệt để đi qua hệ bạch huyết đến
các bộ phận
7) Trong cấu trúc có thể chứa N, S hoặc Co Vitamin tan
8) Được hấp thụ ở ruột, chuyển trực tiếp vào máu trong dầu
9) Đóng vai trò như coenzyme
10) Được dự trữ chủ yếu ở gan (2) (6) (10)

10/13/2023 10
 I – 5. Phân loại
Vitamin tan trong nước Vitamin tan trng dầu
(Vitamin nhóm B và Vitamin C) (Vitamin A, D, E, K)
Hấp thụ Trực tiếp vào máu Trước hết vào hệ bạch huyết rồi vào máu
Lưu thông Di chuyển tự do trong máu Cần có protein đặc hiệu
Lưu trữ Lưu thông tự do trong các cơ quan/bộ Lưu trữ tại các cơ quan/bộ phận có chất
phận chứa nước béo
Đào thải Dễ dàng đào thải khỏi cơ thể qua Khó đào thải khỏi cơ thể, thường được
nước tiểu tích lũy
Độc hại Hiếm khi đạt đến mức độc hại Dễ đạt đến mức độc hại khi lạm dụng các
loại vitamin bổ sung
Liều lượng Cần bổ sung thường xuyên (1-3 ngày) Cần bổ sung định kỳ (tuần/tháng)

10/13/2023 11
I – 6. Thừa/thiếu Vitamin

Thiếu Vitamin
• Chế độ ăn uống không khoa học
• Tình trạng bệnh lý (kém hấp thu…)
• Nhu cầu vitamin của cơ thể tăng nhưng không đáp ứng đủ

Thừa Vitamin
• Lạm dụng vitamin bổ sung
• Chế độ ăn uống không khoa học
10/13/2023 12
 II. Các vitamin tiêu biểu

10/13/2023 13
II – 1. Vitamin A

Isoprene

β-ionone

10/13/2023 14
 II – 1. Vitamin A

Liên kết đầu - đuôi / Liên kết 1-4

10/13/2023 15
II – 1. Vitamin A

Molecular structures of carotenes

10/13/2023 16
II – 1. Vitamin A

10/13/2023 17
II – 1. Vitamin A

10/13/2023 18
II – 1. Vitamin A

10/13/2023 19
II – 1. Vitamin A

10/13/2023 20
II – 1. Vitamin A

Bệnh quáng gà

10/13/2023 21
II – 2. Vitamin D

10/13/2023 22
II – 2. Vitamin D

10/13/2023 23
II – 2. Vitamin D

10/13/2023 24
II – 2. Vitamin D

Quang phổ phát xạ của đèn UVB phổ rộng

(UV6) (đường liền) và phổ hẹp (TL-01)
(đường chấm)
Quang trị liệu bằng tia UVB

10/13/2023 25
II – 2. Vitamin D

10/13/2023 26
II – 3. Vitamin C

L – Ascorbic acid Ascorbate Ester C

10/13/2023 27
II – 3. Vitamin C

10/13/2023 28
II – 3. Vitamin C

10/13/2023 29
II – 3. Vitamin C

10/13/2023 30
II – 3. Vitamin C – Tổng hợp Vitamin C

10/13/2023 31
II – 3. Vitamin C – Bệnh scorbut

• Giai đoạn đầu: xuất huyết dưới da, khớp xương và chân răng, vết bầm thịt, sưng
nướu răng, răng dễ rụng, vết thương chậm lên sẹo
• Giai đoạn cuối: phù, giảm tiểu, chảy máu não, chết
10/13/2023 32
II – 3. Vitamin C

10/13/2023 33
II – 4. Vitamin nhóm B

10/13/2023 34
II – 4. Vitamin nhóm B – Bệnh Beri beri
Bệnh Beriberi do thiếu Vitamin B1
- Tê phù ướt: Khó thở khi tập luyện thể dục thể thao hoặc khi
thức dậy vào buổi sang; Nhịp tim nhanh; Sưng ống khuyển
- Tê phù khô: Bệnh nhân suy giảm trương lực cơ, ngứa hoặc mất
cảm giác ở bàn tay, bàn chân; Có thể có triệu chứng đau, lú lẫn,
nói khó khăn, nôn mửa, mất chuyển động tự chủ hoặc tê liệt
Trong trường hợp nặng, có thể có bệnh não Wernicke (gây tổn
thương vùng dưới đồi, gây mất trí nhớ hoặc lú lẫn, mất phối hợp
vận động cơ và các vấn đề về thị giác như mắt chuyển động
nhanh và nhìn đôi) và hội chứng Korsakof (là hậu quả của tổn
thương vĩnh viễn tại một số vùng của vỏ não có khả năng lưu
giữ ký ức gây mất trí nhớ, không hình thành được ký ức mới và
ảo giác)

10/13/2023 35
II – 4. Vitamin nhóm B – Bệnh Pellagra
Bệnh Pellagra khi thiếu Vitamin B3
- Ban đầu: rối loạn tiêu hóa, chán ăn, tiêu chảy…
- Khởi phát: xuất hiện biểu hiện tổn thương da, ban đỏ,
ngứa, da trở nên cứng, khô ráp, dễ vỡ, màu hơi nâu, sau
đó da phủ một lớp vảy màu hơi đen do xuất huyết.
- Biến chứng: Rối loạn tâm thần với các biểu hiện như
mệt mỏi về tinh thần, thể chất, chóng mặt, đau các dây
thần kinh, rối loạn thị giác, giảm trí nhớ, thiểu năng
tinh thần
Tam chứng Pellagra: giảm thân nhiệt toàn thân, liệt và
trầm cảm pellagra, có thể dẫn đến suy sụp và tử vong.

10/13/2023 36
II – 4. Vitamin nhóm B

10/13/2023 37
Quiz!!

Câu 1: Hãy chọn đáp án đúng về tính chất vật lý của vitamin C.

A. Là tinh thể trắng, tan trong nước, không mùi.

B. Là tinh thể hình kim, màu vàng nhạt, không tan trong nước, không mùi.

C. Vị chua, không màu, ít tan trong nước, bền nhiệt.

D. Chất dầu lỏng, màu vàng nhạt, không mùi,vị hơi đắng.

10/13/2023 38
Câu 2: Chất nào sau đây có trong da và tham gia vào quá trình tổng hợp
vitamin D3?

A. 7- Dehydrocholesterol

B. Acid mật

C. Coprosterol

D. Ergosterol

10/13/2023 39
Câu 3: Nguyên tử kim loại nào chiếm vị trí trung tâm của vòng pyrol trong
cấu trúc hóa học của Vitamin B12?

A. Co

B. Ca

C. Ni

D. Fe

10/13/2023 40
Câu 4: Vitamin D cần cho quá trình nào sau đây?

A. Chuyển prothrombin thành thrombin

B. Quá trình tạo máu

C. Quá trình chuyển hóa Ca2+ và P

D. Chuyển hóa muối nước

10/13/2023 41
 Thank you for
your attention!!

10/13/2023 42