Chương ii sơ lược lịch sử và lý

thuyết
I. Những điều kiện và XHH
tiền đề của sự ra đời và phát triển của
XHH.
 Điều kiện kinh tế XH:
 Cách mạng công nghiệp cuối TK 18
 Những biến đỏi sâu sắc trong đời sống XH, hàng loạt vấn đề XH
xuất hiện
 XHH ra đời đáp ứng nhu cầu lập lại trật tự xh, giải quyết các vđ xh
 Điều kiện chính trị - xh:
 C/m tư sản: tan rã chế đọ pk, quyền lực ctri chuyển sang giai cấp tư
sản
 XH tư sản: Cần KH để pt công nghiệp, tự do tư tưởng cho
KH pt
Mảnh đất tốt cho KH, trong đó có XHH pt
 Tiền đề lý luận và phương pháp luận:
 Tư tưởng phục hưng và khai sáng: Lý trí là công cụ có thẩm
quyền
Tin vào tính thiện, tiến bộ xh
 Sự pt của KH TK 16,17,18: Thế giới: thống nhất, có trật tự,
vận động theo quy luật, có thể hiểu, giải quyết đc
 Từ KH tự nhiên, các nhà XHH: Cách nghiên cứu, xd lý thuyết,
khảo sát nghiên cứu
Ii. Những đóng góp quan trọng của các nhà Xhh kinh điển.
 Auguste Comte (1798-1857):
 Người sáng lập XHH:
- Đưa ra thuật ngữ XHH năm 1838: Vật lí học XH, XHH
- Nhiệm vụ XHH: Góp phần tổ chức lại XH
Lập lại trật tự XH
Dựa vào quy luật tổ chức, biến đổi Xh
 Phương pháp luận XHH:
 Phương pháp thực chứng:
- Thu thập và xử lý thông tin
- So sánh và tổng hợp cứ liệu
- Kiểm tra giả thuyết
- Xây dựng lý thuyết
 Phân loại các phương pháp: quan sát, thực nghiệm, ss, phân tích
lịch sử
 Quan niệm cơ cấu XHH:
 Tĩnh học XH nghiên cứu: Cơ cấu XH
Tổ chức XH
Trật tự XH
 Động học XH nghiên cứu:
 - Quy luật XHH
- QUy luật 3 giai đoạn: Thần học: dựa vào thần linh
Siêu hình: = các lực siêu nhiên
Thực trứng: dựa vào bằng chứng ->
XHH là ngành KH thực chứng
 Karl Marx (1818-1883):
 Chủ nghĩa duy vật lịch sử: Lý luận và pp luận XHH Mác xít
- Phân tích các quá trình lịch sử XH: từ quan điểm “tồn tại xh qđ ý thức XH”
- Nghiên cứu Xh: phân tích cuộc sống cá nhân hiện thực, hđ, đk hoạt đg và
vật chất của họ
- Xh phân chia giai cấp/đẳng cấp đc qđ bởi: Sx ra cái gì (giúp ta nhận ra XH
đg ở gđ nào
Sx bằng cách nào
Phân phối, trao đổi sp ra sao
- Xh (cơ cấu Xh): 1 chính thể, các bộ phận (g/c, thiết chế, chuẩn mực, giá trị,
…) liên hệ qua lại, mâu thuẫn, đối kháng, biến đổi
 Quan niệm về bản chất của Xh và con ng: Bản chất cá nhân và xh
- Bị quy định bởi hoạt đg sx ra của cải vật chất
- Trình độ sx phị thuộc vào sự phân công lao đg
- Con ng k ngừng tạo ra nhu cầu ms
- Lao đg sx: Thỏa mãn các nhu cầu vật chất
Bộc lộ năng lực sáng tạo
- XH vs giai cấp: chế độ bóc lột và sự tha hóa k cho phép con ng tự do biểu
hiện năng lực ng của mk (gtri hàng dư)
 Quy luật pt lịch sử XH:
- Các khái niệm quan trọng của chủ nghĩa duy vật lịch sử:
Lực lg sx (ng lao đg + tư liệu sx): phản ánh năng lực thực tiễn của
xh trog 1 gđ nhất định (k/năng tác đg vào tự nhiên tạo ra của cải,
vật chất)
Quan hệ sx (qh giữa ng vs ng trg qtr sx): qh sở hữu (ai là ng sở hữu)
bậc nhất
Qh quản lí: ai quản lí ai
Qh phân phối: tiêu dùng
hàng hóa
Phương thức sx: cách thức sx trong xg trg 1 gđ nhất định
Cơ sở hạ tầng: tổng những qh sx cơ bản
Kiến trúc thượng tầng: hình thái, ý thức xh (các hình thái Mac)
Những thiết chế ctri xh (nhà nc luật
pháp)
Hình thái kt xh: k/n chỉ những gđ pt của xh
- Năm phương thức sx (tương ứng 5 hình thái kt xh):

Kiến trúc thượng tầng

Cơ sở hạ tầng
Phương thức sản xuất
 - Vận dụng nghiên cứu: cơ cấu tổ chức xh, phân tầng xh, biến đổi xh,
phân công lao động,…
 Herbert Spencer (1820-1903): chịu ảnh hưởng bởi sinh học
 XHH như một cơ thể sống:
- Xh như một “cơ thể siêu hữu cơ”
- XHH: khoa học về các quy luật, các nguyên lý tổ chức xh
 Tiến hóa xh:
- Phát triển là tiến hóa: biến đổi từ đồng nhất k liên kết sang khác
biệt cố kết
- Xh pt theo quy lật tiến hóa (cái sau đc xây đắp lên cái trc)
- Tiến hóa XH - trường hợp riêng của tiến hóa tự nhiên

Chương VII:
1. Định nghĩa “lệch chuẩn”
- NHững hành vi đi chệch vs sự mong đợi của số đông, hay sự vi phạm
các chuẩn mực xh
- Bilton và các đồng sự (1993): lệch chuẩn xh là “sự vi phạm các chuẩn
mực đc chấp nhận hoặc các quy tắc xh
2. Chức năng của lệch chuẩn
 Chức năng tích cực:
- Củng cố, tăng cường các giá trị, chuẩn mực xh
- Tăng cường tính đoàn kết hay tinh thần tập thể: trc một hành vi lệch
chuẩn
- Dự báo hay/và đem lại một sự thay đổi cho xh
 Chức năng tiêu cực:
- Phá vỡ hoặc thay đổi cấu trúc xh
- Suy giảm niềm tin xh vào công bằng, lẽ phải, sự đúng sai,..