10-Çocuk İsti̇smari

ÇOCUK İSTİSMARI
Prof. Dr. Nergis CANTÜRK

Ankara Üniversitesi
Adli Bilimler Enstitüsü
prof.dr.nergiscanturk
@ntcanturk
1
ÇOCUK KAVRAMININ HUKUKİ
BOYUTU
• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu md.11

uyarınca (18) yaşını dolduran bir gerçek kişi
ergin olur.
• 18 yaşından küçük olan gerçek kişi, çocuk

hükmündedir.
2
ÇOCUK İSTİSMARI KAVRAMI
Çocuk istismarı(Child Abuse); 18 yaşından

küçük bir bireyin(çocuğun), kendisine bakmakla
yükümlü kişi veya kişiler ile diğer üçüncü kişiler
tarafından;
• Çocuğa zarar verici,
• Kaza harici,
• Önlenebilir bir davranışa maruz kalarak,
mağdur olmasıdır.
3
ÇOCUK İSTİSMARI ÇEŞİTLERİ
• Fiziksel istismar,
• Duygusal / Psikolojik istismar,
• Cinsel istismar,
• İhmal edilme.
4
Fiziksel İstismar
• Çocukların, kendilerine bakmakla yükümlü

olan kişiler veya diğer kişiler tarafından fiziksel
şiddet(dayak, darp, işkence vb.) uygulanarak
mağdur edilmesidir.
• Fiziksel şiddetin sonucu, çocuğun ölümüne

sebep olabilir.
5
Fiziksel İstismar
Fiziksel istismar suçu;

• Aletsiz saldırılar; vurma, itip-kakma, tekmeleme,
elle boğazını sıkma vb. şeklinde,
• Aletli saldırılar; kemer/kayış/kırbaç gibi
cisimlerle vurma, sopa gibi sert cisimlerle darp,
deri üzerinde sigara söndürme vb. şekillerinde
meydana gelebilir.
6
Fiziksel İstismar
Bu yöntemlerle bir çocuğa uygulanan fiziksel

istismarın vücut üzerindeki temel bulguları;
sıyrıklar, ekimozlar ve kırıklar ile iç organ
hasarlarıdır. Bu bulguların yerleri ile oluşum
zamanları, olayın bir kaza yaralanması mı yoksa
fiziksel istismar mı olup olmadığını belirleyecek en
önemli ipuçlarıdır.
8
Fiziksel İstismar
Fiziksel istismar olgularında karşılaşılan durumlar;
• Tedaviye başvurmada izah edilemeyen
gecikmeler,
• İlk gelişte verilen öykünün sonradan
değiştirilmesi,
• Tek tek verilen ebeveyn öykülerindeki farklılık,
• Çocuğun yaş ve gelişme durumu ile uyumsuz
öyküsü,
• Çocuğun kardeşinin suçlandığı yaralanmalar,
• Ebeveynde veya bakıcılarda düşmanca
davranışlar.
9
Fiziksel İstismar
• En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay

olan istismar tipidir.
• Çocuklar genellikle önlerinde olan şeyleri merak
ederler ve öne doğru hareket ederler.
• Yaralanan spesifik bölgeler; alın burun, çene,
bilek, dirsekler ve deri ile kemiğin yakın temasta
olduğu bölgelerdir.
10
Fiziksel İstismar
• Kalçalar, genital bölge, karın, vücudun arka ve

yan bölgeleri, özellikle de yüzün yan kısımları
sıklıkla istismarı düşündürür.
• Isırık izlerinde çocuk ile erişkin arasındaki farkı
diş genişliği ve aralarındaki mesafe ile
saptamak mümkündür.
11
Fiziksel İstismar
• İstismar amaçlı yanıklar en sık 3 ve daha büyük

yaşlarda, kaza kökenliler ise 2 yaşına kadar
görülür.
20
SARSILMIŞ BEBEK SENDROMU
■ Retina kanamaları 2 aylıktan büyük
bebeklerdeki tipik bulgulardan biridir.
Çocuğun şiddetli sarsılması ile oluşur.
Fiziksel İstismar
Sarsılmış Bebek Sendromu; Boyun kasları

henüz yeterince gelişmiş, genellikle 1 yaşın
altındaki bebeğin, iki el yardımı ile koltuk
altlarından tutularak şiddetli bir şekilde ileri-geri
sarsılması sonucu gelişen durumdur.
27
Fiziksel İstismar
Sarsılmış bebek sendromu sonucunda;
• Retina kanamaları 2 aylıktan büyük
bebeklerdeki tipik bulgulardan biridir. Çocuğun
şiddetli sarsılması ile oluşur,
• En yaygın ölüm nedeni kafa travmasıdır,
• Beyinde subdural kanamalar,
• Bebekte davranış bozuklukları ve felç meydana
gelebilir.
28
Fiziksel İstismar
• Ekstremite kırıklarında periostal lezyonların
oluşması nedeni ile büyüyen kemiklerin metafiz
ve epifizlerinin çevresinde yaygındır.
• Bu kemik lezyonları çekme veya bükme,
anormal açılanma sonucu oluşur.
• Kemikte metafizel parçalanma çocuk istismarı
için patognomoniktir.
• İç organ yaralanmaları sonucu ölüm kafa
travması sonucu meydana gelen ölümlerden
sonra ikinci sıklıktadır.
31
Fiziksel İstismar
• İstismar sonucu yaralanmış çocuk genellikle

acil servise getirilmektedir. Çocuğun sağlığında
ciddi boyutlarda bir problemin aniden ortaya
çıkması sonucu korkan ebeveynler çocuğu acil
servise getirmektedir.
33
İç organ yaralanmaları sonucu
ölüm kafa travması sonucu
meydana gelen ölümlerden sonra
ikinci sıklıktadır.
ÖLÜM
■ İNFANTİSİT
■ MUCHAUSEN BY PROXI
Duygusal / Psikolojik İstismar
• Çocuk ve gençlerin kendilerini etkileyen tutum

ve davranışlara maruz kalarak veya
gereksindikleri ilgi, sevgi ve bakımdan mahrum
bırakılarak toplumsal ve bilimsel standartlara
göre psikolojik hasara uğratılmaları durumudur.
41
• Bu davranışlar yaş, bilgi ve pozisyon gibi

özellikler ile çocuk veya gencin üzerinde güç
sahibi olan kişi veya kişiler tarafından
gerçekleştirilmekte ve çocuğun bilişsel,
duygusal ve fiziksel gelişimine yakın ve uzak
gelecekte zarar verme potansiyeli taşıyan ve
veren davranışlardır.
42
• Tanımlanması en zor istismar türüdür.

• Tek başına veya diğer istismar türleri ile birlikte
bulunabilir.
• Duygusal istismar fiziksel istismar olgularının bir
çoğuna eşlik eder, bunun yanı sıra diğer
istismar durumlarından bağımsız, tek başına da
görülebilir.
43
• Duygusal istismara neden olan davranışlar,
yakın çevrede bulunan ilişkili erişkinlerce
reddetme, aşağılama, yalnız bırakma, yalıtma,
ayırma, korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça
yöneltme, duygusal bakımdan gereksinimlerin
karşılanmaması, sık eleştirme, yaşının üstünde
sorumluluklar bekleme, kardeşler arasında ayrım
yapma, değer vermeme, önemsememe, küçük
düşürme, alaylı konuşma, lakap takma, aşırı
baskı ve otorite kurma gibi çeşitlilik
göstermektedir.
44
• Yetişkinlerin bu tür davranışlarına maruz kalan

çocuklarda aileden uzaklaşma, gergin olma,
bağımlı kişilik geliştirme, değersizlik duyguları
geliştirme, uyumsuzca ve saldırgan
davranışlarda bulunma gibi durumlar ortaya
çıkmaktadır.
46
• Duygusal istismar, özellikle sözel saldırıyı içerir
(küçük düşürme, bağırma, tehdit etme, suçlama,
aşağılama). Bunların yanı sıra beklenmedik
tepkiler gösterme, çocuğa karşı sürekli olumsuz
bir tutum içinde olma ve çift mesaj içeren
iletişimde bulunma da sayılabilir. Bazı yazarlar,
“psikolojik” ya da “duygusal istismar” yerine
“sözel istismar” tanımının, bakım verenin
patolojik davranışını daha iyi tanımladığını ifade
ederler.
47
• Duygusal istismar, çocuk ve ergenlerin en sık
yaşadığı istismar şekli olarak ifade edilmektedir.
Ne yazık ki bu istismar biçimi çok yakın zamana
kadar araştırma konusu olarak
değerlendirilememiştir, çünkü fiziksel
istismardan daha az zarar verici olduğu
düşünülmüştür.
• Travmanın fiziksel bulgularıyla
karşılaştırıldığında, oluşan zararın ölçülerek
değerlendirilmesi oldukça zordur.
48
• İçe dönük (Ör: depresyon gibi) ve dışa dönük

(Ör: Davranım bozuklukları ve saldırgan
davranışlar gibi) davranış sorunları, sosyal
bozulma, düşük benlik algısı, intihar girişimi,
psikiyatrik tanı ve hastane yatışları gibi bir çok
problem alanında fiziksel istismara göre daha
güçlü bir belirleyicidir.
49
• Tanımlanan durumların yanı sıra duygusal
istismar, çocukların fiziksel ve zihinsel
gelişimlerini de olumsuz yönde
etkileyebilmektedir.
• Bu çocuklarda normal zihinsel kapasite
olmasına rağmen, öğrenme güçlüğü ve dikkat
dağınıklığı gibi sorunlar görülmektedir.
• Dolayısıyla duygusal istismar, çocuğun hem
kişiliği hem de başarısını olumsuz yönde
etkilemektedir.
50
Duygusal istismarın sınıflandırılması;
• Reddedici tavır,
• Tecrit edici tavır,
• Yıldırıcı tavır,
• Aldırmaz, önem vermez tavır,
• Sosyal bütünlüğü bozucu tavır,
• Sözel saldırgan tavır,
• Yetişkinleştirici tavır,
51
Duygusal istismar sonucu fiziksel bulgular;

• Konuşma - iletişim bozukluğu,
• Çocukta sürekli bir korku ve endişe hali,
• Fiziksel gelişimde duraklama, büyüme, gelişme
geriliği şeklinde olabilir.
52
Duygusal istismar sonucu davranışsal bulgular;
• Stereotipik bulgular (emme, ısırma, sallanma
vb),
• Davranım, öğrenme bozukluğu, antisosyal
davranış,
• Nörotik belirtiler (uyku bozukluğu, korku vb),
• Psikopatoloji (histerik tepkiler, aşırı hareketlilik
vb),
• Uyum bozukluğu veya aşırı uyumlu davranış,
• Gelişimde duraklama (zihinsel-duygusal),
• İntihar girişimleri şeklinde olabilir.
53
Cinsel İstismar
• Psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış olan
çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel uyarma
için kullanılmasıdır.
• Genital bölgeleri elleme – ırza geçme
yelpazesindeki tüm davranışları kapsar.
• Aynı yaş grubundaki çocuklar arasında şiddet
içermeyen cinsellik, istismar olarak kabul
edilmez.
54
Cinsel İstismar
• Çocuk istismarı tipleri içerisinde saptanması en
zor olan ve çoğunlukla gizli kalan cinsel
istismar, özellikle kısa ve uzun dönemli etkileri
açısından önemli bir olgudur.
• Genital bölgeleri elleme, teşhircilik, röntgencilik,
pornografide kullanımdan ırza geçmeye kadar
çok geniş bir yelpazedeki tüm davranışları
kapsamaktadır.
• Şiddet içermesi gerekmez.
55
Cinsel İstismar
• NTV HABER - Sanal ortamda geliştirilen, 3
boyutlu bir grafikle hazırlanan Filipinli kız
çocuğu, internette tam 1000 tacizcinin
belirlenmesini sağladı.
• Sweetie adı verilen bu 10 yaşındaki sanal kız
sayesinde Hollandalı bir çocuk hakları derneği,
internette çocukları istismar eden tam bin erkek
tespit etti.
57
CİNSEL DOKUNULMAZLIĞA
KARŞI SUÇLAR
Türk Ceza Kanunu
Madde 102 – Cinsel Saldırı
(1) Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını
ihlâl eden kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, beş yıldan on yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel davranışın
sarkıntılık düzeyinde kalması hâlinde iki yıldan beş yıla
kadar hapis cezası verilir.
Fiilin vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle
gerçekleştirilmesi durumunda, on iki yıldan az olmamak
üzere hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin eş e karşı
işlenmesi hâlinde, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması
mağdurun şikâyetine bağlıdır.
58
KARŞI SUÇLAR
(3) Suçun;
a) Beden veya ruh bakımından kendisini
savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
b) Kamu görevinin, vesayet veya hizmet ilişkisinin
sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
c) Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı
ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı ya da üvey
baba, üvey ana, üvey kardeş, evlat edinen veya
evlatlık tarafından,
59
KARŞI SUÇLAR
d) Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte,
e) İnsanların toplu olarak bir arada yaşama
zorunluluğunda bulunduğu ortamların sağladığı
kolaylıktan faydalanmak suretiyle, işlenmesi
hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilen cezalar
yarı oranında artırılır.
60
KARŞI SUÇLAR
(4) Cinsel saldırı için başvurulan cebir ve şiddetin
kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden
olması hâlinde, ayrıca kasten yaralama suçuna
ilişkin hükümler uygulanır.
(5) Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi
veya ölümü hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis
cezasına hükmolunur.
61
KARŞI SUÇLAR
Türk Ceza Kanunu
Madde 103 – Çocuğun Cinsel İstismarı
Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, sekiz
yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır. Cinsel istismarın sarkıntılık
düzeyinde kalması hâlinde üç yıldan sekiz yıla
kadar hapis cezasına hükmolunur.
62
KARŞI SUÇLAR
Türk Ceza Kanunu
Madde 103 – Çocuğun Cinsel İstismarı
… Mağdurun on iki yaşını tamamlamamış olması
hâlinde verilecek ceza, istismar durumunda on
yıldan, sarkıntılık durumunda beş yıldan az olamaz.
Sarkıntılık düzeyinde kalmış suçun failinin çocuk
olması hâlinde soruşturma ve kovuşturma
yapılması mağdurun, velisinin veya vasisinin
şikâyetine bağlıdır.
63
KARŞI SUÇLAR
Cinsel istismar deyiminden;
a) On beş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış
olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını
algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı
gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,
b) Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile
veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı
olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar,
anlaşılır.
64
KARŞI SUÇLAR
(2) Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir
cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi
durumunda, on altı yıldan aşağı olmamak üzere
hapis cezasına hükmolunur. Mağdurun on iki yaşını
tamamlamamış olması hâlinde verilecek ceza on
sekiz yıldan az olamaz.
65
KARŞI SUÇLAR
(3) Suçun;
a) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
b) İnsanların toplu olarak bir arada yaşama
zorunluluğunda bulunduğu ortamların sağladığı
kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
c) Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı
ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı ya da üvey
baba, üvey ana, üvey kardeş veya evlat edinen
tarafından,
66
KARŞI SUÇLAR
d) Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya
sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya
gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,
e) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı
nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre
verilecek ceza yarı oranında artırılır.
67
KARŞI SUÇLAR
(4) Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki
çocuklara karşı cebir veya tehditle ya da (b)
bendindeki çocuklara karşı silah kullanmak
suretiyle gerçekleştirilmesi hâlinde, yukarıdaki
fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin
kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden
olması hâlinde, ayrıca kasten yaralama suçuna
ilişkin hükümler uygulanır.
(6) Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi
veya ölümü hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis
68
KARŞI SUÇLAR
Türk Ceza Kanunu
Madde 104 – Reşit Olmayanla Cinsel İlişki
(1) Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, on beş yaşını
bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi,
şikayet üzerine, iki yıldan beş yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun mağdur ile arasında evlenme yasağı
bulunan kişi tarafından işlenmesi hâlinde,
şikâyet aranmaksızın, on yıldan on beş yıla
kadar hapis cezasına hükmolunur.
69
KARŞI SUÇLAR
(3) Suçun, evlat edineceği çocuğun evlat edinme
öncesi bakımını üstlenen veya koruyucu aile ilişkisi
çerçevesinde koruma, bakım ve gözetim
yükümlülüğü bulunan kişi tarafından işlenmesi
hâlinde, şikâyet aranmaksızın ikinci fıkraya göre
cezaya hükmolunur.
70
KARŞI SUÇLAR
Türk Ceza Kanunu
Madde 105 – Cinsel Taciz
(1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi
hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan
iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para
cezasına fiilin çocuğa karşı işlenmesi hâlinde
altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına
hükmolunur.
71
KARŞI SUÇLAR
(2) Suçun;
a) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin ya da aile
içi ilişkinin sağladığı kolaylıktan faydalanmak
suretiyle,
b) Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya
sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya
gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,
c) Aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan
faydalanmak suretiyle,
72
KARŞI SUÇLAR
d) Posta veya elektronik haberleşme araçlarının
sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
e) Teşhir suretiyle işlenmesi hâlinde yukarıdaki
fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan
veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise
verilecek ceza bir yıldan az olamaz.
73
Cinsel İstismar
Çocuğun cinsel istismarı ile ilgili doğru bilinen
yanlışlar;
• Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal
gücünde var olan bir şeydir.
• Çocuklar hikayeler uydururlar.
• Hayal etmiyorsa bile yakın zamanda unutur, bir
önemi yoktur.
• Güzel kızlar, kendine güvensiz çocuklar,
yaramaz çocuklar daha çok istismar edilir.
74
Cinsel İstismar
• Çocukların uslu, akıllı, açıkgöz olmaları
istenilirse korunmuş olurlar,
• Çocuklar şüpheli yabancılardan uzak
durmalıdırlar,
• Parklar, umumi tuvaletler, boş sokaklar hele
karanlıksa tehlikelidir,
• Kadınlar çocuklara cinsel istismarda
bulunmazlar.
75
Cinsel İstismar
Çocuğun cinsel istismarı ile ilgili gerçekler;
• İstismar konusunda hikaye uyduran çocuklar
çok azdır,
• İstismarın kısa ve uzun erimli önemli etkileri
vardır,
• Çocukların görünüş ya da davranışı istismara
neden olmaz,
• İstismara uğrayan çocuk yardım istemeli,
• İstismarcılar %80-95 çocuğun tanıdığı kişilerdir,
• Olay genellikle çocuğun çevresinde ve bildiği
mekanlarda gerçekleşir.
76
Cinsel İstismar
Çocuğun cinsel istismarı vak’alarında kişilerin
bildirim yükümlülüğü;
• Çocukların cinsel istismara uğraması, fuhuşa
teşvik edilmesi, dilendirilmesi, terki, kötü
muameleye maruz kalması, İhmal edilerek
yaralanması, ölmesi Türk Ceza Kanunu’na
göre suçtur.
• Devlet memurları görevleri sırasında ve
görevlerine ilişkin bir suç öğrendiklerinde
bildirmekle yükümlüdürler (TCK 279).
77
Sağlık mensuplarının öğrendikleri bir suçu adli
makamlara bildirmemesi;
Türk Ceza Kanunu md.280
(1) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği
yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen,
durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu
hususta gecikme gösteren sağlık mesleği
mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır.
(2) Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş
tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti
veren diğer kişiler anlaşılır.
78
79
Genital muayene
■ MADDE 287. - (1) Yetkili hâkim ve savcı kararı

olmaksızın, kişiyi genital muayeneye gönderen
veya bu muayeneyi yapan fail hakkında üç
aydan bir yıla kadar hapis cezasına
hükmolunur.
■ (2) Bulaşıcı hastalıklar dolayısıyla kamu
sağlığını korumak amacıyla kanun ve
tüzüklerde öngörülen hükümlere uygun olarak
yapılan muayeneler açısından yukarıdaki fıkra
hükmü uygulanmaz.
Cinsel İstismar
• Korunmaya, bakıma, yardıma gereksinimi olan
çocukları vali/kaymakam, köy muhtarı,
jandarma ve polis SHÇEK’na bildirmekle
yükümlüdür.
• Hekim ve diğer sağlık çalışanlarının memur
olmasalar bile bildirim yükümlülükleri vardır,
ancak tedavi ettikleri kişi kovuşturmaya
uğrayacaksa bu yükümlülükleri kalkar.
• Bu düzenlemeler dışında “Gönüllü Bildirim
Sistemi” geçerlidir.
81
Cinsel İstismar
Türk Ceza Kanunu
Madde 105 – Genital Muayene
(1) Yetkili hakim ve savcı kararı olmaksızın, kişiyi
genital muayeneye gönderen veya bu muayeneyi
yapan fail hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis
(2) Bulaşıcı hastalıklar dolayısıyla kamu sağlığını
korumak amacıyla kanun ve yönetmeliklerde
öngörülen hükümlere uygun olarak yapılan
muayeneler açısından yukarıdaki fıkra hükmü
uygulanmaz.
82
Cinsel İstismar
Çocuğun genital muayene işleminde hakları;

• Çocuğun ve veli/vasi/yasal temsilcinin
aydınlatılmış onamı alınmalıdır.
• Bilgilendirme anlayabileceği uygun bir dilde ve
yetişkin yardımı ile yapılmalıdır.
• Hekim ve çocuk baş başa kalabilmelidir.
83
Cinsel İstismar Muayenesi
• Ağız-burun çevresindeki, boyundaki, her iki

omuz başlarındaki, karın, genital ve anüs
bölgesindeki ekimozlar, tırnak izleri, yırtık ve
sıyrıklar saldırıyı destekleyen dış bulgulardır.
84
Anal bulgular:
Anal dilatasyon: Refleks Anal Dilatasyon Testi
• Çocuk sol yan pozisyonuna getirilmeli, dirsekler
karına doğru bükülmeli ve kalçalar yavaşça
birbirinden ayırılmalıdır.
• Çocuk çok ufaksa muayene annenin kucağında
yapılabilir.
• Dış sfinkter 30 saniye içinde anal kanalın iç
yüzünün görülmesine olanak verecek şekilde
gevşerse, test pozitiftir.
95
Anal bulgular:
Anal dilatasyon: Refleks Anal Dilatasyon Testi
• Dilatasyon bir kaç saniye devam etmelidir.
Refleks olarak hızla büzülmenin tanı açısından
değeri yoktur. Bu test çok tartışmalı
olduğundan, sadece buna güvenerek sonuca
gitmek ise hatalı olur.
96
Anal bulgular:
Perianal eritem:
• Tek başına anlamlı bir bulgu değildir. İsilik, kötü
hijyen veya paraziter bir hastalık sebebiyle
irritasyon sonucu oluşabilir.
Perianal dokularda şişme:
• Herhangi bir travmatik ödemin ilk belirtisidir.
Anal sfinkter tonusunda azalma ve gevşeme:
• Tek başına olduğunda çocuklarda normal
olarak kabul edilebilir.
97
Anal bulgular:
Fissürler:
• Bir veya iki adet fissür oluşumu farklı travmatik
sebeplere bağlı olabilir. Ancak, çok sayıda
fissür cinsel istismarı destekleyici bir bulgudur.
Hematom ve ekimozlar:
• Anüs boyunca oluşan çepeçevre ekimoz anal
penetrasyonu gösteren bir bulgudur.
98
Anal bulgular:
Doku değişimleri:
• Kalıcı ve geçici olarak iki şekilde incelenir. Anal
mukozada kalınlaşma, düzleşme, normal
görünümün kaybı ile parlak bir şekil alma kalıcı
değişimler olup kronik olgularda görülür.
• Geçici değişimler ise travmanın erken
evrelerinde görülen anal kenar boyunca
çatlaklar ve skarlardır.
99
Anal bulgular:
Anüsün huni şeklini alması:
• Küçük çocuklarda görüldüğünde şüphe ile
karşılanması gereken ancak yaşça büyük
çocuklarda kronik olguları tanımlama açısından
önemli bir belirtidir.
• Ancak anatomik bir varyant olabilir.
100
Anal bulgular:
Travmatik çevresel ekimozun perianal
pigmentasyon ve venöz konjesyona bağlı renk
değişimimi ile karıştırılmaması gerekmektedir.
Özellikle venöz konjesyon, diz dirsek
pozisyonunda vena kava inferiordaki basıncın
artması ve bunun hemoraidal venlere iletilmesi ile
30 saniye içinde fizyolojik olarak anüs çevresinde
morumsu renkte oluşabilir.
101
Anal bulgular:
… Bu bulgunun anal penetrasyona bağlı çevresel
ekimoz ile karıştırılmaması için, mağdurun diz
dirsek pozisyonunda uzun süre tutulmaması ve
değerlendirmenin geciktirilmemesi gerekir.
102
İhmal Etme
• Çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu
yükümlülüğünü yerine getirmemesi, çocuğu
fiziksel veya duygusal olarak ihmal etmesidir.
İhmalin tanısı fiziksel ve cinsel istismara göre
çok daha soyut olduğu için zordur.
• Çocuğun temel gereksinimlerinin ve bakımının
(yiyecek, giyecek, barınma, sağlık, eğitim,
danışma) ana babası veya ona bakan kişi
tarafından yerine getirilmemesidir.
103
İhmal Etme
• İhmal, genel olarak fiziksel ve duygusal olmak

üzere iki ana grupta incelenmektedir. Fiziksel
ihmal bulgularını saptamak mümkün iken
duygusal ihmale ait bulguların saptanması
oldukça güçtür.
104
İhmal Etme
• Küçük çocuklarda bakımın yeterli olmadığını
gösteren temiz olmamaktan kaynaklanan
pişikler, kirli ve uygunsuz giysiler, beslenme
yetersizlikleri dolaysız belirtiler olarak
tanımlanmaktadır.
• Organik nedeni olamayan büyüme geriliği
fiziksel ihmalin en somut göstergesidir.
• Çocuğun uyarılma, olanak ve özendirme
eksikliğinden kaynaklanan gelişim eksikliği ile
davranış bozuklukları ve büyüme geriliği dolaylı
belirtilerdir.
105
İhmal Etme
• Fiziksel İhmal: Çocuğun yeterli
beslenememesi, uygun ve temiz
giydirilmemesi, yetersiz bir fizik çevrede
yaşaması, kazalara karşı önlem alınmaması,
tıbbi ihmal (sağlığı ihmal edilmesi, hekime
getirmeme, aşısını yaptırmama),
• Duygusal İhmal: Çocuğa sevgi ve ilgi
gösterilmemesi, özellikle ergenlik yıllarında
destek ve denetimden yoksun bırakılması.
106
İhmal Etme
• İstismar ve ihmali birbirinden ayıran en temel

nokta istismarın aktif, ihmalin ise pasif bir olgu
olmasıdır.
• İstismar, yapılmaması gereken hareketlerin
yapılması, ihmal ise yapılması gereken şeylerin
yapılmamasıdır.
107
İhmal Etme
İhmal vak’alarıyla ilgili anne-baba ve bakım
sorumluluğu bulunan kişilere doğum öncesi
süreç hakkında şu soruların sorulması uygun
olur;
• Gebelik istenmiş mi?
• Gebelik süresince tıbbi bakım alınmış mı?
• Gebelik süresince ilaç, alkol kullanımı olmuş
mu?
• Gebelik süresince beslenme şekli nasıldı?
108
İhmal Etme
sorumluluğu bulunan kişilere doğum ile ilgili şu
soruların sorulması uygun olur;
• Gebelik süresi ne kadar sürdü?
• Doğum yeri ve doğumu kimin yaptırdığı,
• Bebeğin doğum ağırlığı ve boyu?
• Doğum güçlüğü olmuş mu?
• Doğumsal anomali var mı?
109
İhmal Etme
sorumluluğu bulunan kişilere doğum sonrası
dönem ile ilgili şu soruların sorulması uygun olur;
• Bebeğin beslenmesi,
• Bebeğin gelişimi,
• Bebeğe yaptırılması gereken aşılar,
• Bebeğin geçirdiği hastalık ve kazalar,
• Bocuğun davranışları.
110
İhmal Etme
sorumluluğu bulunan kişilere bebeğin/çocuğun
yaşadığı çevre ile ilgili şu soruların sorulması
uygun olur;
• Ev nasıldır?
• Aile tipi nasıldır?
• Ekonomik durum nasıldır?
• Ailenin aldığı ekonomik destekler var mıdır,
varsa nelerdir?
111
İhmal Etme
Çocuğun fiziksel muayenesi ile ilgili şunlar yapılır;
• Boyu, kilosu, baş çevresi ölçümü (persentil),
• Gelişiminin değerlendirilmesi (konuşma vb),
• Deri (Sıyrık, ekimoz, cilt altı yağ dokusu,
kuruluk, solukluk, enfeksiyon),
• Saçlı deri ve saç,
• Görünür sakatlık.
112
İhmal Etme
İhmalde şüphelenilecek durumlar;
• Çocuk bakımsız ve ortama uyumsuz giyimli,
• Organik olmayan büyüme geriliği, zihinsel
gelişim geriliği,
• Aile çocukla ilgili soruları yanıtlayamıyor,
• Zehirlenme, kaza, ateşli silahla yaralanma,
• Çevresinde sigara, alkol, bağımlılık yapıcı
madde kullanımı ve çocuğun bunlara maruz
kalması,
114
İhmal Etme
• Çocuk içe dönük, iletişim kurma güçlüğü,
• Stereotipik hareketler var,
• Öğrenme güçlüğü mevcut,
• Okula gitmeme hali,
• Sağlık kuruluşuna gitmeme ya da önerilere
uymama hali,
• Terkedilmiş, evden kovulmuş olma durumu.
115
ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ
• Uluslararası hukukta bu konudaki en kapsamlı

metindir.
• 26 Ocak 1990’da imzaya açılmış, 02 Eylül
1990’da 21 devlet arasında yürürlüğe girmiştir.
• Türkiye 29-30 Eylül 1990’da imzalamış, 4058
sayılı yasa ile iç hukuk normu haline gelmiş ve
27.01.1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir (17, 29
ve 30. maddelerde yorumlama hakkı saklı
tutularak).
116
Madde 17
Taraf Devletler, kitle iletişim araçlarının önemini
kabul ederek çocuğun; özellikle toplumsal, ruhsal
ve ahlaki esenliği ile bedensel ve zihinsel sağlığını
geliştirmeye yönelik çeşitli ulusal ve uluslararası
kaynaklardan bilgi ve belge edinmesini sağlarlar.
117
Bu amaçla Taraf Devletler:
a) Kitle iletişim araçlarını çocuk bakımından
toplumsal ve kültürel yararı olan ve 29 uncu
maddenin ruhuna uygun bilgi ve belgeyi yaymak
için teşvik ederler;
b) Çeşitli kültürel, ulusal ve uluslararası
kaynaklardan gelen bu türde bilgi ve belgelerin
üretimi, değişimi ve yayımı amacıyla uluslararası
işbirliğini teşvik ederler;
118
c) Çocuk kitaplarının üretimini ve yayılmasını
teşvik ederler;
d) Kitle iletişim araçlarını azınlık grubu veya bir
yerli ahaliye mensup çocukların dil
gereksinimlerine özel önem göstermeleri
konusunda teşvik ederler;
e) 13 ve 18 inci maddelerde yer alan kurallar göz
önünde tutularak çocuğun esenliğine zarar
verebilecek bilgi ve belgelere karşı korunması için
uygun yönlendirici ilkeler geliştirilmesini teşvik
ederler.
119
Madde 29
1.Taraf Devletler çocuk eğitiminin aşağıdaki
amaçlara yönelik olmasını kabul ederler;
a) Çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin, zihinsel ve
bedensel yeteneklerinin mümkün olduğunca
geliştirilmesi;
b) İnsan haklarına ve temel özgürlüklere, Birleşmiş
Milletler Antlaşmasında benimsenen ilkelere
saygısının geliştirilmesi;
c) Çocuğun ana-babasına, kültürel kimliğine, dil ve
değerlerine, çocuğun yaşadığı veya geldiği menşe
ülkenin ulusal değerlerine ve kendisininkinden
farklı uygarlıklara saygısının geliştirilmesi;
120
d) Çocuğun, anlayışı, barış, hoşgörü, cinsler arası
eşitlik ve ister etnik, ister ulusal, ister dini
gruplardan, isterse yerli halktan olsun, tüm
insanlar arasında dostluk ruhuyla, özgür bir
toplumda, yaşantıyı, sorumlulukla üstlenecek
şekilde hazırlanması;
e)Doğal çevreye saygısının geliştirilmesi,
121
2. Bu maddenin veya 28 inci maddenin hiçbir

hükmü gerçek ve tüzel kişilerin öğretim kurumları
kurmak ve yönetmek özgürlüğüne, bu maddenin 1
inci fıkrasında belirtilen ilkelere saygı gösterilmesi
ve bu kurumlarda yapılan eğitimin devlet
tarafından konulmuş olan asgari kurallara uygun
olması koşuluyla, aykırı sayılacak biçimde
yorumlanmayacaktır.
122
Madde 30
Soya, dine ya da dile dayalı azınlıkların ya da yerli
halkların var olduğu devletlerde, böyle bir azınlığa
mensup olan ya da yerli halktan olan çocuk, ait
olduğu azınlık topluluğunun diğer üyeleri ile birlikte
kendi kültüründen yararlanma, kendi dinine
inanma ve uygulama ve kendi dilini kullanma
hakkından yoksun bırakılamaz.
123
• 18 yaşından küçük herkes çocuktur.
• Çocuk, yaşla ve olgunlaşma ile gelişir.
• Kendisi ile ilgili her kararda çocuğun görüşü
alınmalıdır.
• İlgili her işlemde “çocuğun yüksek yararı” göz
önünde bulundurulmalıdır.
• Çocuklar herhangi bir ayrımcılığa maruz
kalmaksızın eşit olarak ve doğuştan haklara
sahiptirler.
• Anne-babanın sorumluluğu esastır, devletler
destek olmalı, gereken durumlarda sorumluluğu
devralmalıdır.
124
• Sözleşme, çocuklara yönelik tutum ve

davranışlara ilişkin evrensel standartları
derleyip, tek bir hukuki metinde toplayan ve
bağlayıcı olan ilk belge olma özelliğini
taşımaktadır.
125
• Yaşam, sağlık ve eğitim alanlarında gözetilecek

standartları belirlemenin yanı sıra bu sözleşme,
evde ya da işyerinde, savaş sırasında ya da iç
çatışma dönemlerinde, fiziksel ve cinsel nitelikte
olanlarda dahil olmak üzere, şiddet ve istismara
karşı çocuklara açık bir koruma getirmeyi
amaçlamaktadır.
126
• Çocuk Hakları Sözleşmesi “dünya

çocuklarının insan hakları yasası”
sayılmaktadır.
• 18 yaşına kadar olan insanları “Çocuk” olarak
niteleyip onların YAŞAMA, KORUNMA,
GELİŞİM ve KATILIM haklarını güvence altına
almaktadır.
127
• Taraf devletler bu sözleşmenin yaşama
geçirilmesini ve yer alan hükümlerin toplumca
bilinmesini sağlamakla yükümlüdürler.
• Yükümlülüklerin yerine getirilmesi BM. Çocuk
Hakları Komitesi’nce izlenir (Sonraki 2. ve 5.
yılda raporlar bu komiteye iletilir ve kamuoyuna
duyurulur).
• Komite özel araştırmalar yapılmasını da
isteyebilir.
• Sivil toplum kuruluşları da komiteye rapor
sunabilir.
128
• Çocuklara yargılama usullerine ilişkin olarak
katılım ve temsil edilebilme hakkı
tanınmaktadır.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin sözleşmeyi
uygulayacağını açıkladığı davalar;
• Boşanma davaları,
• Ayrılık davaları,
• Çocukların velayetine ilişkin davalar,
• Anne-babayla çocuk arasında kişisel ilişki
kurulmasına ilişkin davalar.
129
ÇOCUĞUN VELAYETİ KAVRAMI
Velayet, küçüklerin çıkarlarının korunması, temsil
edilmeleri konusunda ana-babanın yetki ve
yükümlülüklerini ifade eder.
• Evlilik sürüyorsa velayet anne-babaya aittir.
• Evlilik yoksa velayet anneye aittir.
• Boşanma durumunda velayetin kimde
olacağına yargı karar verir.
• Yargı, çocuğun yararı için velayetin
kaldırılmasına da karar verebilir.
130
Velayet ile ilgili çeşitli yaptırımlar;
• Veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine
alan bir akrabaya teslim,
• Bakıp gözetmeyi üzerine alan bir ailenin yanına
yerleştirme,
• Bu amaçla kurulmuş çocuk bakım ve yetiştirme
yurtlarına vb. resmi yahut özel kurumlara
yerleştirme,
131
• Genel ve katma bütçeli daireler, mahalli
idareler, bankalar, iktisadi devlet teşekkülleri ve
bunların ortaklıkları tarafından kurulmuş fabrika,
müessese veya ziraat işletmeleri vb.
teşekküllerle işyerlerine yahut meslek sahibi bir
ustanın yanına yerleştirme,
• Resmi veya özel bir hastaneye veya tedavi
evine yahut eğitimi güç çocuklara mahsus
kurumlara yerleştirme yapılabilir.
132
AİLENİN KORUNMASI KANUNU
Madde 1
Türk Medeni Kanununda öngörülen tedbirlerden
ayrı olarak, eşlerden birinin veya çocukların veya
aynı çatı altında yaşayan diğer aile bireylerinden
birinin aile içi şiddete maruz kaldığını kendilerinin
veya Cumhuriyet Başsavcılığının bildirmesi
halinde, Sulh Hukuk Hakimi re'sen meselenin
mahiyetini göz önünde bulundurarak aşağıda
sayılan tedbirlerden bir ya da bir kaçına birlikte
veya uygun göreceği benzeri başkaca tedbirlere
de hükmedebilir:
133
Kusurlu eşin;
a) Diğer eşe veya çocuklara veya aynı çatı altında
yaşayan diğer aile bireylerine karşı şiddete
veya korkuya yönelik davranışlarda
bulunmaması,
b) Müşterek evden uzaklaştırılarak bu evin diğer
eşe ve varsa çocuklara tahsisi ile diğer eş ve
çocukların oturmakta olduğu eve veya iş
yerlerine yaklaşmaması,
c) Diğer eşin, çocukların veya aynı çatı altında
yaşayan diğer aile bireylerinin eşyalarına zarar
vermemesi,
134
d) Diğer eşi, çocukları veya aynı çatı altında yaşan

aile bireylerini iletişim vasıtalarıyla rahatsız
etmemesi,
e) Varsa silah ve benzeri araçlarını zabıtaya teslim
etmesi,
f) Alkollü veya uyuşturucu herhangi bir madde
kullanılmış olarak ortak konuta gelmemesi veya
ortak konutta bu maddeleri kullanmaması.
135
Yukarıdaki hükümlerin tatbiki maksadıyla

öngörülen süre altı ayı geçemez ve kararda
hükmolunan tedbirlere aykırı davranılması halinde
tutuklanacağı ve hürriyeti cezaya hükmedileceği
hususu kusurlu eşe ihtar olunur. Hakim bu konuda
mağdurların yaşam düzeylerini göz önünde
bulundurarak tedbir nafakasına hükmeder.
136
ÖRNEK
OLGULAR
137
ADLİ RAPOR:1
Başsavcılığınızın ............... tarih ve ................
sayılı yazısı ile polis nezaretinde sol kolu mühürlü
olarak cinsel saldırı muayenesi için müracaat
ettirilen ........... kızı ........' ın yapılan muayenesinde;
138
ADLİ RAPOR:1
1. Hymen halkavi tarzda açıklığı 2 cm’dir. Saat
kadranına göre 3 ve 6 hizalarında vagen duvarına
kadar giden , kenarları ödemli ve ekimozlu iki adet
tam taze yırtık ile saat 10 hizasında vagen duvarına
kadar giden bir adet doğuştan tabii çentik
saptanmıştır. Yırtıkların şu anki durumları itibariyle
akut olup 8-10 gün içinde meydana geldikleri
söylenebilir.
139
ADLİ RAPOR:1
2. Kişinin diz dirsek pozisyonunda yapılan anal
muayenesinde anüs ve çevresinde ödem, fissür,
ekimoz gibi akut veya kronik livataya delalet
edecek maddi bulgulara rastlanılmamıştır. Anal
sfinkter tonusu doğal bulunmuştur. Ancak erişkin
kişilerde istek ile yapılan ve kayganlaştırıcı madde
kullanılan cinsel ilişkilerde de hiç bir bulgu
saptanamayabilir.
140
ADLİ RAPOR:1
3. Kişinin vücudunda haricen herhangi bir darp ve
cebir belirtisi, travmatik lezyon saptanmamıştır.
4. Kişinin ruhsal muayenesinde fiilin hukukî anlam

ve sonuçlarını algılamasına engel olacak herhangi
bir bulgu saptanmadığını bildirir kanaat raporudur.
141
ADLİ RAPOR:2
Sol kolu mühürlü olarak gönderilen …… oğlu, ….
doğumlu ……..’ın yapılan muayenesinde;
02.02.2007 tarihinde saat 10.30’da düştüğünü
iddia etmektedir. Genel durum iyi, bilinç açık, T.A.
110/70 mm/Hg, Nabız=85/dk kafada verteksde 2
cm uzunluğunda kenarları düzensiz ve kanamalı
raddi yara, sol göz etrafında çepeçevre kırmızı-
mor renkte ekimoz ve hematom, sağ ön kol 1/3 alt
kısımda 3x1 cm’lik sarı renkli ekimoz, sağ gluteal
bölgede 2x2 cm’lik yeşil renkli ekimoz,
142
ADLİ RAPOR:2
… sol skapula altında ve paravertebral bölgede 3
adet ray şeklinde ekimoz, sağ el dorsal bölgede
0.5 cm çapında yuvarlak kısmen iyileşmiş yanık
nedbesi, sol ön kol ön yüz ve arka yüzde 5 adet
çapları 0.5-1 cm arasında değişen sarı-yeşil renkli
ekimozlar, üst dudak arka kısımda frenulumda
ekimozlu laserasyon mevcut olup;
143
ADLİ RAPOR:2
Sonuç:
Tespit edilen bulguların,
1) Şahsın yaşamını tehlikeye sokmadığı,
2) Mevcut travmatik lezyonlar lokalizasyonları ve
yara yaşı açısından değerlendirildiğinde; ifade
edildiği gibi düşme sonucu meydana gelemeyeceği
ve farklı zamanlarda maruz kalınan travma sonucu
meydana geldiği tıbbi kanaatini bildirir rapordur.
144
Teşekkür ederim.
145

10-Çocuk İsti̇smari

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

10-Çocuk İsti̇smari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÇOCUK İSTİSMARI

Prof. Dr. Nergis CANTÜRK

• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu md.11

• 18 yaşından küçük olan gerçek kişi, çocuk

Çocuk istismarı(Child Abuse); 18 yaşından

• Çocukların, kendilerine bakmakla yükümlü

• Fiziksel şiddetin sonucu, çocuğun ölümüne

Fiziksel istismar suçu;

Bu yöntemlerle bir çocuğa uygulanan fiziksel

• En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay

• Kalçalar, genital bölge, karın, vücudun arka ve

• İstismar amaçlı yanıklar en sık 3 ve daha büyük

Sarsılmış Bebek Sendromu; Boyun kasları

• İstismar sonucu yaralanmış çocuk genellikle

• Çocuk ve gençlerin kendilerini etkileyen tutum

• Bu davranışlar yaş, bilgi ve pozisyon gibi

• Tanımlanması en zor istismar türüdür.

• Yetişkinlerin bu tür davranışlarına maruz kalan

• İçe dönük (Ör: depresyon gibi) ve dışa dönük

Duygusal istismar sonucu fiziksel bulgular;

■ MADDE 287. - (1) Yetkili hâkim ve savcı kararı

Çocuğun genital muayene işleminde hakları;

• Ağız-burun çevresindeki, boyundaki, her iki

• İhmal, genel olarak fiziksel ve duygusal olmak

• İstismar ve ihmali birbirinden ayıran en temel

• Uluslararası hukukta bu konudaki en kapsamlı

2. Bu maddenin veya 28 inci maddenin hiçbir

• Sözleşme, çocuklara yönelik tutum ve

• Yaşam, sağlık ve eğitim alanlarında gözetilecek

• Çocuk Hakları Sözleşmesi “dünya

d) Diğer eşi, çocukları veya aynı çatı altında yaşan

Yukarıdaki hükümlerin tatbiki maksadıyla

4. Kişinin ruhsal muayenesinde fiilin hukukî anlam

You might also like