PSİKİYATRİK MUAYENE

Asist. Dr. Burcu AYKANAT

06.10.2015 Aile Hekimliği ABD.
Amaç

 Psikiyatrik muayene hakkında bilgi

vermek
 Öğrenim hedefleri
 Psikiyatrik muayene basamaklarını sayabilmek
 Psikiyatrik görüşme sırasında sık yapılan yanlışları
açıklayabilmek
 Duygulanım ile duygudurum arasındaki farkı
açıklayabilmek
 Hastanın bilişsel yetilerinin değerlendirilmesinde
kullanılan yöntemleri açıklayabilmek
 Düşünce içeriği kavramını açıklayabilmek
 İçgörü kavramını açıklayabilmek
PSİKİYATRİK DEĞERLENDİRME
 Kimlik bilgileri
 Ana yakınma
 Hastalığın öyküsü
 Sosyal öykü
 Aile öyküsü
 Özgeçmiş
 Fizik muayene
 Ruhsal durum muayenesi
 Laboratuar testleri
 Radyolojik değerlendirme
 Ayırıcı tanı
 Tedavi
Öykü Almaya Başlanmadan Önce Bilinmesi
Gereken Psikiyatrik Görüşme Teknikleri
 Hastanın kendi dilince anlatımına izin verilmeli
 Toparlayıcı ve özetleyici anlatımlarla konuşma istenen
yöne kaydırılmalı
 Hastaya karşı önyargısız olunmalı
 Hastanın sosyokültürel düzeyine uygun iletişim kurulmalı
 Hasta ile göz teması kurulmalı

Video1
Psikiyatrik Görüşme Teknikleri

 Açık uçlu sorular yönlendirici sorulara

yeğlenmelidir. 
Örneğin:
 Son zamanlarda nasıl uyuyorsunuz? açık
uçlu;
 Sabahları erken mi uyanıyorsunuz?
Yönlendiricidir.
Psikiyatrik Görüşme Teknikleri
Sık Yapılan Yanlışlar
 Hastanın psikososyal sorunlarını anlatmasına izin
vermeme
 Yanıtı evet veya hayıt olan sorular sorma
 Suçlayıcı sorular sorma
 Gereksiz güvenceler verme
 Ani konu değişikliği
 Göz temasının olmaması

video2
Psikiyatrik Muayene
Kimlik Bilgileri
 Hastanın adı soyadı,yaşı, işi, evlilik durumu,
doğum yeri, doğum tarihi, yaşadığı yer,
muayeneye geliş biçimi( Kendiliğinden, ailesinin
ısrarıyla, zorla, mahkeme kararıyla vb) öğrenilir.
Ana Yakınma

 Hastanın yakınması hem kendi

ağzından hem de ailesinin ağzından
dinlenir.
Hastalığın Öyküsü

 Yakınmalarının başlangıç zamanı, biçimi,

 İlk belirtiler,
 Yakınmaların gelişmesi,
 Bu süre içinde hastanın yaşayış biçimi,
 Karşılaştığı fiziksel, ruhsal, toplumsal baskılar
öğrenilir.
Hastalığın Öyküsü

 Hastanın hastalık öncesi ve sonrası

kişiliği,
 Hastalık öncesi ve sonrası başka
insanlarla ilişkileri,
 Gördüğü tedaviler,
• Bunlardan yararlanıp yararlanmadığı
öğrenilir.
Sosyal Öykü

 Hastanın yaşadığı kültürel, toplumsal,

ekonomik ortamın genel bir tanımlanması
yapılır
 Örneğin; hasta Anadolu’da kasabada
geleneksel bir şekilde yetiştirilmiş..
Sosyal Öykü
 Aile bireylerine ve diğer insanlara olan tutumu,
 kimlerle arkadaşlık yaptığı,
 gezme eğlenme hobi gibi uğraşları olup olmadığı,
 hastanın bulunduğu çevreye göre sosyo
ekonomik durumu öğrenilir.
Aile Öyküsü
 Hastanın anne babasının
 yaşları,
 ne iş yaptıkları,
 yaşadıkları yerler,
 eğitimleri,
 ölmüşlerse ölüm nedenleri ve zamanları,
 kişilik özellikleri,
 ailede egemen kişinin kim olduğu,
 evlilik öyküsü,
 nasıl geçindikleri
 diğer kardeşlere davranışları, bazı kardeşleri
diğerlerinden ayırıp ayırmadığı öğrenilir.
Aile Öyküsü
 Hastanın kardeşlerinin
 isimleri,
 işleri,
 kardeşleriyle iletişimi öğrenilir.
 Hastanın nasıl bir evde ve kimlerle yaşadığı,
evde kendine ait bir oda bulunup bulunmadığı
öğrenilir.
 Ailede başka bir kişide psikiyatrik bir hastalık
olup olmadığı öğrenilir.
Özgeçmiş
 Hastanın çocukluk çağlarına ilişkin bilgiler
öğrenilir.
 Hastanın doğum tarihi ve yeri,
 doğum biçimi( normal ya da
komplikasyonlu vb)
 annesinin gebelik sırasında bir problem
yaşayıp yaşamadığı
 doğduğunda herhangi bir doğumsal
anomalisi olup olmadığı,
 yeterli anne sütü alıp almadığı,
Özgeçmiş

 Çocukken geçirdiği hastalıklar, travmalar,

kazalar,
 Erkekse sünneti hangi yaşta olduğu, sünnete
hazır olup olmadığı, sünneti nasıl karşıladığı,
 Ergenliğe ne zaman girdiği ve ergenliği nasıl
karşıladığı,
Özgeçmiş

 Askerliğini ne zaman, nerede, nasıl bir hizmette

yaptığı,
 Askerde üstleri ile olan ilişkileri,
 Askerliğe karşı duygu ve davranışı,
 Askerlikten kaçıp kaçmadığı,
 Askerlikte ceza alıp almadığı,
 Askerlikten nasıl terhis olduğu öğrenilir.
Özgeçmiş

 Evlenme tarihi ve biçimi,

 Daha önce evlilik veya nişanlılık
dönemi olup olmadığı,
 Eşinin kişiliği, yaşı, mesleği,
 Eşiyle olan diyaloğu, cinsel ilişkileri
sorulur.
Fizik Muayene

 Hastanın vital bulgularına bakılır

(Tansiyon, nabız, ateş) ve genel
sistem muayenesi yapılır.
Ruhsal Durum Muayenesi

 Ruhsal durum muayenesi hasta ile konuşmaya

ve gözleme dayanır.
 Konuşma ve gözlemi yapabilmek için olumlu
hasta hekim ilişkisi kurabilmek gerekir.
Ruhsal Durum Muayenesi
 Ruhsal muayene hastanın görüşme odasına
girmesiyle başlar.
 Hastanın
 odaya girişi,
 hekime ve muayeneye tutumu,
 çevreye ilgisi,
 dış görünümü (giyim kuşamı, kendine bakımı,
yürüyüşü, bedensel sakatlığı olup olmadığı,
vücudunda yara izi olup olmadığı, dövmesi olup
olmadığı, aşırı makyaj yapıp yapmadığı vb)
gözlemlenir.
Ruhsal Durum Muayenesi

 Hastanın konuşması (konuşmasının miktarı,

düzeni, hızı, dağınık olup olmadığı, ses tonu,
kekemeliği olup olmadığı) gözlemlenir.
 Hastanın hekimle ilişkisi, göz teması kurup
kurmadığı, saldırganlığı olup olmadığı, varsa
tikleri, görüşmeye istekli olup olmadığı
gözlemlenir.
Ruhsal Durum Muayenesi
 Hastanın duygulanım ve duygudurum
değerlendirmesi yapılır.
 Duygulanım (affect): Hastanın dıştan ya da
içten gelen uyaranlara duygularıyla tepki
verebilme yetisidir. Bu uyaranlara karşı
hoşlanma, sevinme, üzüntü, korkma,
öfkelenme, utanma, suçlanma gibi yanıtlarımız
olur. Bu yanıtların hepsi birden duygulanımı
oluşturur.
Ruhsal Durum Muayenesi
 Duygudurum(mood): Uzunca bir süre belli
duyguların baskın olarak yaşanması
durumudur. Örneğin çökkün duygudurum ya da
taşkın duygudurum gibi.
Ruhsal Durum Muayenesi

 Duygudurum ve duygulanımı birbirinden

ayırmak kolay değildir.
 Bu ayrımı yapabilmek için duygulanımı nesnel yani
dışardan gözlemlenen tepkiler ve o anda gördüğümüz
tepkiler olarak değerlendirmek,
 duygudurumu ise öznel yani kişinin kendisine nasıl
hissettiğini sorduğumuzda verdiği yanıt olarak
değerlendirmek gerekir.
Ruhsal Durum Muayenesi
 Hastanın bilişsel yetilerine bakılır:
 Hastanın bilinci,
 Belleği (hafızası),
 Algılaması,
 Gerçeği değerlendirme ve yargılama yetisi,
 Yer, zaman ve kişi oryantasyonu,
 Zekası değerlendirilir.
 Ruhsal Durum Muayenesi
 Hastanın içgörüsü olup olmadığına bakılır.
İçgörü:Hasta rahatsızlığının farkında mı? Varolan belirtileri
dış güçlere mi bağlıyor? Psikiyatriye gönderilen her hasta
ruh hastası değildir.Açık paranoid sanrıların arkasında
gerçek kuşkular var olabilir.Örneğin eşler birbirini
gerçekten aldatıyor olabilirler. 
Ruhsal Durum Muayenesi

 Hastanın düşünce içeriği (Hastanın kafasını

meşgul eden konular) sorularak şu özelliklerin
olup olmadığına bakılır: sanrılar,
halüsinasyonlar, obsesyonlar, kompulsiyonlar,
anormal inançlar vb.
 Hastanın dışa vuran davranışlarına bakılır:
Saldırganlık, ağlama, hareketlerde yavaşlama
vb

Video3,4
Laboratuvar

Psikiyatri hastasında gerekli durumlarda

uygulanabilecek laboratuar testleri
 (KCFT, TFT, BFT, Elektrolitler, CBC, vitB12,
folat düzeyleri, lipid profili,
 HIV, Hepatit, Sifiliz taraması,
 EKGsi, Akciğer grafisi
 İlaç kan düzeyleri.
 Hastanın psikiyatrik muayenesi
tamamlandıktan sonra ayırıcı tanı ve
tedavi kısmına geçilebilir.
 Teşekkürler.
KAYNAKLAR

 Psikiyatrik Görüşme ve
Değerlendirme Doç Dr Doğan
YEŞİLBURSA
 Ruh Sağlığı ve Bozuklukları Kitabı Prof. Dr
Orhan ÖZTÜRK