Kökenleri Doğu’daki Budist öğretilerine dayanan Farkındalık Temelli Terapi, Bilişsel

Davranışçı Terapi yaklaşımının üçüncü kuşağı olarak değerlendirilmektedir (Zümbül, 2021).

Bu yaklaşımın temelleri 1970’lerde Jon Kabat-Zinn tarafından atılmıştır. Jon Kabat-Zinn

1944 yılında New York’da doğmuştur. Jon Kabat-Zinn bir bilim insanı, yazar ve meditasyon eğit-
meni olarak yaptığı çalışmalarla uluslararası düzeyde tanınmaktadır. 1971'de Massachusetts Üniver-
sitesi'nde moleküler biyoloji alanında doktora eğitimini tamamlamıştır. Aynı zamanda 1979 yılında
Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Farkındalık Temelli Stres Azaltma Kliniği'ni kurmuş-
tur ve bu kurumda fahri tıp profesörü olarak anılmaktadır. 1979 ve 2002 yılları arasında iyi oluş için
beden ve zihin etkileşimlerine odaklanmış ve kronik ağrı ve/veya stresle ilişkili rahatsızlıkları olan
kişiler için farkındalık meditasyonu eğitiminin çeşitli klinik uygulamalarını ve farkındalığa dayalı
stres azaltmanın vücut üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Kariyeri boyunca, yargıçlar, CEO'lar,
avukatlar, din adamları ve Olimpiyat sporcularından oluşan gruplara farkındalık konusunda eğitim
vermiştir. 1994 yılında Interface Vakfı Kariyer Başarı Ödülü'nü ve New York Open Center'ın Tıp
ve Sağlıkta Onuncu Yıl Dönümü Başarı Ödülü'nü almıştır. Yanı sıra Full Catastrophe Living: Using
the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain and Illness ve Wherever You Go, There
You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life gibi çok satan kitapların yazarıdır.

Zindel V. Segal, Mark Williams ve John Teasdale Farkındalık Temelli Bilişsel Davranışçı
Terapi kuramının diğer öncüleridir.

1956'da Ukrayna doğmuş olan Zindel V. Segal depresyon ve kaygı temelli bozukluk
yaşayan kişilerde duygu düzenleme becerilerini geliştirmede farkındalık meditasyonunun kul-
lanımını inceleyen bir klinik psikologdur. Kuramın diğer öncülerinden olan John Teasdale ve Mark
Williams ile majör depresyonda nüksetmeyi ve tekrarlamayı önlemek için farkındalık temelli bil-
işsel terapi yöntemini geliştirmede işbirliği yapmışlardır. Depresyonun anlaşılmasına ve tedavisine
önemli katkılarından dolayı Douglas Utting Ödülü ve Ontario Duygudurum Bozuklukları Derneği
tarafından Umut Ödülü ile ödüllendirilmiştir.

Mark Williams, Oxford Üniversitesi'nde Klinik Psikoloji Profesörü ve Wellcome Trust Baş
Araştırma Görevlisidir. 1991'den 2002'ye kadar Galler Üniversitesi'nde Klinik Psikoloji Profesör-
lüğü yapmıştır ve burada üniversitenin Tıbbi ve Sosyal Bakım Araştırmaları Enstitüsü'nü ve
Farkındalık Araştırma ve Uygulama Merkezi'ni kurmuştur. Depresyon ve intihar davranışının
altında yatan psikolojik süreçleri anlamaya ve yeni psikolojik tedavilerin geliştirilmesine yönelik
araştırmalara odaklanmıştır. Mark Williams emekli olmuştur ancak farkındalık temelli bilişsel
terapi eğitimleri vermeye ve farkındalığın kanıta dayalı kamu politikasında nasıl kullanılabileceğini
keşfetmeye devam etmektedir.

John Teasdale İngiliz Akademisi ve Tıp Bilimleri Akademisi üyesidir. Mark Williams ve
Zindel Segal ile birlikte depresyon için Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi yöntemini geliştirmiştir.
Hakemli dergilerde çok sayıda atıf alan makalesi yayınlanmıştır. Emekli olduğundan beri, ulus-
lararası alanda farkındalık temelli terapi ve içgörü meditasyonu eğitimleri vermeye ve bu alanda
araştırmalar yapmaya devam etmiştir.

KAYNAKÇA
Guided Mindfulness Meditation Practices with Jon Kabat-Zinn, "About the Author”, https://
www.mindfulnesscds.com/pages/about-the-author.
Guilford Press, "John Teasdale", https://www.guilford.com/author/John-Teasdale.
Guilford Press, “Mark Williams", https://www.guilford.com/author/Mark-Williams.
Guilford Press, "Zindel V. Segal", https://www.guilford.com/author/Zindel-V-Segal.
MBCT, “People", https://www.mbct.com/people/.
University of Toronto Scarborough, “Zindel Segal”,
https://www.utsc.utoronto.ca/psych/person/zindel-segal.
Zümbül, S. (2021). BİLİNÇLİ FARKINDALIK TEMELLİ BİLİŞSEL TERAPİ: BİR İNCELEME
ÇALIŞMASI. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 155-194.