TRƯỜNG THPT ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ I

THÀNH PHỐ SÓC TRĂNG MÔN: NGỮ VĂN 11

----o0o---- Thời gian: 60 phút
----///----
I. PHẦN ĐỌC (6.0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Sáng sớm, đi bộ trên con đường nhỏ đầy hoa, mùi hương của tuổi thơ bất chợt ùa về.
Tuổi thơ trong tôi là cùng lũ bạn gái với những mái tóc cũn cỡn đuôi hà hue vàng khét
nắng, ngồi dưới gốc tre với nắm que chuyền và một trái bưởi non. Là bọn con trai với túi
quần đầy những viên sỏi, viên bi ve và khẩu súng cao su đeo toòng teng trước ngực. Là
những trưa hè trải nắm guột nằm dài dưới bóng mát của rặng bạch đàn, nghêu ngao những
bài đồng dao dài vô tận. Khán giả trung thành là đàn bò thủng thẳng nghe mà chẳng biết
tán dương.

Tuổi thơ của chúng tôi chỉ có những trái sim, trái ổi cùng tiếng sáo diều vi vu trong
những ngày gió đẹp; những chiếc ống bơ than quay tít trong những buổi đông lạnh tê
người; những cánh đồng hè sau mùa gặt còn trơ gốc rạ, mỗi đứa một cái giỏ buộc ngang
hông và một chiếc rổ con, mặt mũi lem nhem bùn đất. Tuổi thơ ấy, là những đụn khói trên
đồng và những củ khoai nhọ nhem, gầy guộc. Biết bao buổi trưa hè trốn mẹ ra đồng tát cá,
thả diều; tối tối cùng nhau tụ tập chơi đùa cạnh đống rơm. Đêm hè nằm trên triền đe ngắm
trăng, ngắm ông Thần Nông câu cá, …

Ngày ấy, nhắm mắt lại tôi cũng phân biệt được đâu là mùi lúa thì con gái, đâu là mùi
lúa chín, đâu là mùi cánh đồng vừa mới gặt xong. Tôi có thể phân biệt được mùi rơm nếp,
rơm tẻ, … Người ta thường yêu mùi lúa chín, nhưng tôi lại yêu mùi rơm thơm, yêu cái mùi
ngai ngái của chúng trên cánh đồng khi đã được cày lật. Yêu rơm rạ, đơn giản vì trong tôi
thường nhật một nỗi lo. Mùa lúa chín thơm, đẹp và đầy hi vọng, nhưng cũng thật chông
chênh. Nhỡ chẳng may … mưa bão, lụt lội ấp tới. Mùi rơm thơm chính là mùi báo hiệu
mùa vàng đã yên ổn, thóc lúa đã khô nỏ trong thùng của mỗi gia đình. Đó là mùi của sự ấm
no.

Còn biết bao mùi hương của tuổi thơ vẫn tỏa ngát trong tâm trí tôi. Mùi vị chát xít ở
đầu lưỡi khi vặt trộm quả khế non chưa rụng cánh tai; mùi thơm nồng của trái thị khi mẹ đi
chợ về; … Khứu giác nhạy bén đến nỗi, đứng ở vườn là tôi có thể biết cây ổi nào có trái
chín, không cần nhìn cũng biết được đâu là trái ổi đào, đâu là trái ổi mỡ, …

Rồi mùi tanh của ao làng khi tháo cạn. Bọn trẻ chúng tôi được một bữa thoải mái vầy
bùn mà không phải sợ bố mẹ cho ăn roi, thích thú reo hò khi vớ được con cua, con cá.

Với tôi, mùi tuổi thơ cũng có mùa riêng của nó. Mùa xuân bắt đầu bằng mùi hương
thơm của nổi lá mùi già chiều ba mươi Tết. Rồi đến mùi pháo Giao thừa. Mùi hồ trên
những bộ quần áo mới tinh. Khi mùi hoa chanh, hoa bưởi tàn, cũng là lúc vội vã chia tay
với mùa xuân để đón chờ mùa hạ.
 Những ngày hè của tuổi thơ là cả một thiên đường. Người ta thường nói về mùa hè
bằng tiếng ve và những chùm phượng vũ. Nhưng với tôi, mùa hè luôn bắt đầu bằng mùi
khét trên túm tóc đuôi gà, mùi của những trái mít chín, mùi chua giòn của những trái sấu
non, mùi thanh ngọt của trái sấu chín khi chúng tôi chui lủi vụng trộm trong những vườn
cây. Nhưng hấp dẫn nhất, có lẽ là mùi của món cào cào, muồm muỗm béo ngậy nướng vội
trong đùm rạ. Mùi mùa hè còn in đậm trên con sông quê ngai ngái bùn và phù sa …

Hương thu nhẹ nhàng đến khi đầm sen nở rộ. Mùi thơm thị vàng treo lủng lẳng trong
chiếc rọ len, những trái hồng, trái bưởi, rồi mùi bánh nướng, bánh dẻo trong tết Trung thu,
… Đó là những mùi tuổi thơ thật ngọt ngào. Đáng tiếc là, mùa thu thường là mùa ngắn
ngủi nhất trong năm. Chẳng mấy chốc mà lại thấy mùi khoai nướng báo hiệu đông về!
Trên đồng khô, lũ trẻ chúng tôi sẽ reo vui ầm lên khi bất chợt bắt gặp một mầm khoai trồi
lên. Có khi chẳng kịp nướng, chỉ chùi vội lớp vỏ vào búi cỏ may, thế là no bụng … Rồi
từng đợt gió bấc như boét lạnh khi những tấm mía được vùi thơm nức giữa đống lửa gom
từ những đụm rạ còn sót trên đồng.

Những ai đã từng gắn bó với đồng quê, hẳn sẽ không bao giờ quên được những mùi
vị ấy của tuổi thơ. Những mùi hương dân đã dưỡng nuôi chúng tôi lớn lên, mộc mạc, bình
dị như mảnh đất quê hương.

(Võ Hằng, Tạp chí Văn nghệ Thái Nguyên, số 17, ra ngày 10-09-2021)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1. Văn bản trên viết về đề tài gì?
Câu 2. Chi tiết “Những ngày hè của tuổi thơ là cả một thiên đường; Tuổi thơ trong tôi là
cùng lũ bạn gái với những mái tóc cũn cỡn đuôi hà hue vàng khét nắng, ngồi dưới gốc tre
với nắm que chuyền và một trái bưởi non…” nói lên điều gì?
Câu 3. Xác định số từ trong câu văn sau: “Tuổi thơ của chúng tôi chỉ có những trái sim, trái
ổi cùng tiếng sáo diều vi vu trong những ngày gió đẹp; những chiếc ống bơ than quay tít
trong những buổi đông lạnh tê người; những cánh đồng hè sau mùa gặt còn trơ gốc rạ, mỗi
đứa một cái giỏ buộc ngang hông và một chiếc rổ con, mặt mũi lem nhem bùn đất.”
Câu 4. Hãy nêu chủ đề của văn bản?
Câu 5. Giải thích nghĩa của từ in đậm trong câu văn sau: “Sáng sớm, đi bộ trên con đường
nhỏ đầy hoa, mùi hương của tuổi thơ bất chợt ùa về. Tuổi thơ trong tôi là cùng lũ bạn gái
với những mái tóc cũn cỡn đuôi hà hue vàng khét nắng, ngồi dưới gốc tre với nắm que
chuyển và một trái bưởi non. Là bọn con trai với túi quần đầy những viên sỏi, viên bi ve và
khẩu súng cao su đeo toòng teng trước ngực…” ?
Câu 6. Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến cho người đọc là gì?
II. PHẦN VIẾT (4,0 điểm)
Anh/chị hãy viết đoạn văn thuyết minh có yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị
luận (khoảng 200 chữ) về một di tích ở quê hương em.
 HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ I
Môn Ngữ Văn 10
Phần Câu Nội dung Điểm
I Đọc 6,0
Những kỉ niệm ngày thơ ấu của tác giả. 0,5
1
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0
điểm
* Lưu ý: Học sinh có thể trả lời khác đáp án nhưng thuyết
phục, diễn đạt nhiều cách miễn hợp lý là được.
Những suy nghĩ, cảm xúc cá nhân của tác giả về thời thơ ấu 0,5
2 Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời đúng 1 ý: 0,25 điểm
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0
điểm
Số từ: một phần ký ức chẳng thể nào quên, một đời người 0,5
3 Hướng dẫn chấm:
 - Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0
điểm
Tuổi thơ được nuôi dưỡng bằng những lời ru của bà của 1,5
4 mẹ. Lời ru đưa em vào giấc ngủ, chắp cánh ước mơ cho em
bay cao, bay xa. Tuổi thơ còn là những buổi trưa hè trốn đi
chơi với những đứa bạn cùng làng. Những đứa trẻ con tìm
những bãi đất trống thả diều, chơi ô ăn quan,… Rồi mùi
tuổi thơ ấy là những lần được nếm trải trận đòn roi của mẹ
bỏi sự ngây dại của trẻ thơ… Tuy giờ đã lớn khôn, nhưng
những kỉ kiệm tuổi thơ ấy vẫn luôn in hằn sâu trong tâm trí
của em và chẳng thể nào quên được.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau miễn
hợp lý là được.
Độ tuổi còn nhỏ, còn non dại 1,0
5
Ngắn, khó coi

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như đáp án: 1,0 điểm
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0
điểm
* Lưu ý: Học sinh có thể trả lời khác đáp án nhưng thuyết
phục, diễn đạt nhiều cách miễn hợp lý là được.
6 Thông điệp gửi đến chúng ta là thông điệp về tình yêu quê 2,0
hương, sự trân trọng dành cho quê hương,…

II Viết 4,0

1 a. Đảm bảo cấu trúc một đoạn văn thuyết minh 0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần thuyết minh 0,25

c. Triển khai vấn đề thành các luận điểm 2,75

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới
thiệu được đối tượng cần thuyết minh, hệ thống luận điểm
chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết
phục.

Sau đây là một gợi ý:

- Giới thiệu về lễ hội:

+ Thời gian tổ chức lễ hội

+ Địa điểm diễn ra lễ hội

+ Một số hoạt động diễn ra trong lễ hội

+ Cảm xúc, thái độ của người tham gia trong lễ hội

- Khẳng định ý nghĩa lễ hội.

- Liên hệ bản thân.

d. Chính tả, ngữ pháp 0,25

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo: Đoạn văn có giọng điệu riêng, cách diễn dạt 0,5
sáng tạo, văn phong trôi chảy