PANITIKAN NG REHIYON II- CAGAYAN VALLEY

Ang rehiyong ito ay kilala rin sa tawag na Cagayan Valley.

Ang rehiyon II ay matatagpuan sa isang malaking lambak sa hilagang-silangang

Luzon, sa pagitan ng kabundukang Cordilleras at ng Sierra Madre. Binabagtas

ng Ilog Cagayan, ang pinakamahabang ilog sa bansa, ang gitna ng rehiyon at

dumadaloy patungong Kipot ng Luzon sa hilaga.

Ang Lambak ng Cagayan – ay matatagpuan sa pagitan ng bulubundukin ng

Sierra Madre at Cordillera Sentral sa Hilagang-Silangang Luzon.

Ang Rehiyon II ay binubuo ng limang lalawigan: (Batanes Cagayan Nueva

Vizcaya Quirino Isabela)

Ang pangunahing wika sa rehiyong ito ay Ilokano.

Ang Cagayan Valley ay binubuo ng iba’t ibang mga katutubong grupo, sila ay

ang mga sumusunod:

 Ivatan sa Batanes

 Gaddang at Ibanag sa Cagayan, Isabela

 at Nueva Vizcaya

 Dumagat

 Isneg

 Ita

 Igorot

Pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay rito. Ang mga naninirahan sa

rehiyong ito ay kilala sa kanilang pagiging masisipag, magagalang,

makarelihiyon, matulungin, matipid at matapat sa kapwa.

 Basco- kabisera ng Batanes

 Ivatan ang tawag sa mga naninirahan dito, ito rin ang tawag sa kanilang wika.

 Mayroon ding mananalita ng wikang Ilokano at Ibanag.

 75% sa mga Ivatan ay mangingisda at magsasaka.

o Isa ito sa unang lalawigan na umiral noong panahon ng mga Kastila, tinawag

itong La Provincia de Cagayan.

o Ilan sa mga wikang sinasalita rito ay Ilokano, Ibanag, Itawis at Tagalog.

o Ang kabisera nito ay Tugegarao.

 Kilala ito sa mga katawagang: Queen Province of the Philippines, Rice Bowl of

the North at Corn Capital of the Philippines.

 Ilagan- kabisera ng Isabela

 Ang mga wikang sinasalita rito ay Ilokano, Ibanag at Gaddang.

NUEVA VIZCAYA

o Ang kabisera ng lalawigang ito ay Bayombong.

o Ang mga wikang sinasalita rito ay Ilokano, Pangasinense, Tagalog, Gaddang

at Isinai.

QUIRINO

 Cabarroguis- kabisera ng Quirino

 Ang mga wikang sinasalita rito ay Ilokano, Ifugao, Pangasinense, Kankana-ey

at Tagalog.

 Ang pangalan ng probinsya ay nagmula sa pangalan ni dating Pangulong

Elpidio Quirino.

Mga Tanyag na Manunulat Sa Rehiyon II

REYNALDO DUQUE

 Isinilang sa Candon, Ilocos Sur.

 Isang manunulat ng maikling kuwento, tula, nobela sanaysay, iskrip sa radyo,

telebisyon, pelikula at komiks.

 Ang Gamugamo sa Lampara ni Julio Madarang ay mula sa kanyang panulat.

MARCELINO FORONDA JR.

 Isang kilalang historyador, manunulat at propesor.

 Manunulat sa wikang Ilokano.

 Ilan sa mga katha niya ay : America is in the Heart: Ilokano Immigration to the

United States, 1906-1930, Manila, 1976; Kutibeng: Philippine Poetry in Iloko,

Manila

FLORENTINO HORNEDO
 Isinilang sa Savidug, Sabtang, Batanes noong Oktubre 16, 1938

 Si Dr. Hornedo ay manunulat ng aklat sa Pilosopiya, Edukasyon, Kultura at

Kasaysayan.

FERNANDO MARAMAG

 Siya ay ipinanganak noong Enero 21, 1893 sa Ilagan, Isabela.

 Makata at manunulat ng sanaysay.

 Isinalin niya ang mga katutubong awiting Ibanag sa Ingles tulad ng Cagayanon

Labor Song, A Translation of an Orphan’s Song at Cagayano Peasant Song.

BENJAMIN PASCUAL

 Ipinanganak sa Laoag, Ilocos Norte.

 Isang kwentista at nobelista.

 Nakapagsulat na siya ng maikling kwento sa wikang Ilokano tulad ng Ang mga

Lawin na isinalin ni Reynaldo Duque sa Tagalog, nakapagsulat na rin siya ng

nobela sa wikang ito.

Panitikan ng Rehiyon II

MGA BUGTONG

Ang bugtong ay tinatawag na palavvun ng mga Ibanag na ginagamit bilang anyo ng

kasiyahan o isa ring anyo ng tagis talino.

Halimbawa:

1. Lumukag awan tu mata na Y lua na, itettena, Y kaguiakku, kagguianna.

Salin: Lumalakad walang mata Tumutulo ang kanyang luha Ang sinasabi ko’y sinasabi

niya.

2. Egga’y tadday nga ulapa Funnuan na kanna’y baggui na Tabbangan

Salin: Mayroon isang bagay Na kinakain niya ang kanyang sarili.

3. Egga’y babai ta Manila Maguinna toye’y guni na. Tabbagan

Salin: Ang baboy sa Manila Kung umiyak ay naririnig ng sanlibutan.

4. Furaw yl lauan na, Valauan y unac na.

Salin: It is white outside, It is gold inside

5. Egga yb bolsa ni Judas, Ngo napannu tap perlas.

Salin: Judas has a pocket Pearls are found on it.

Burburtia Dagiti Ilokano (Bugtong ng mga Ilokano)

Halimbawa:

1. Ania ti pinarsua ti Dios a agbalinsuwek no maturog. Sungbat:

Salin: Ano ang nilikha ng Dios na patiwarik kung matulog?

2. Langit ngato, tubig baba, danum agtinga Sungbat:

Salin: Langit sa itaas, langit sa ibaba, tubig ang nasa gitna.

3. Idi naparsua toy lubong, inda met naparsua dagiti uppat nga agkakabsat a di pay

nagkikita.

Salin: Noong nilikha ang mundo, nilikha na rin ang apat na magkakapatid na di pa

nagkikita.

Unoni ng mga Ibanag (Kasabihan ng mga Ibanag)- maaaring isang prosa o tula. Ito

ay paturo at kapupulutan ng aral.

Halimbawa:

1. Ybaruasi nga inikkaw Nu ari atazzi, alawa nikao Salin: Ang barong hiniram, Kung

hindi masikip, maluwag

2. Ariammu ibilang Nu ari paga nakkade ta limam Salin: Huwag mong bilangin Kung

wala pa sa iyong kamay

3. Kitu nga nepallo y ugug na Awa tu makaga na. Salin: Ang asong kahol ng kahol Ay

walang nakakagat.

4. Awan tu umune ta uton ng ari umuluk ta davvun. Salin: Nobody goes up who does

not come down.

5. Awat tu serbi na ru nga kukua, nu marake I pinangngapangngua. Salin: Wealth is

useless if character is worthless.

6. Mas napia Y mattaddday Anne ta mevulun ta marake nga tolay. Salin: It is better to

be alone Than to be with a bad companion

AWITING BAYAN - ang mga awit ay mga kanta para sa pag-ibig at madalas ang

mensaheng dala nito ay pangako, pagtatapat, paninigurado, mga pagtuturo at pagaalay na maibibigay.

ALAMAT -akdang pampanitikan na nagsasaad ng pinagmulan ng mga bagay-bagay.

Halimbawa:

 Alamat ng Lakay-Lakay

 Bato na hugis tao.

EPIKO

Ito ay isang uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at

pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi

mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala.

Kuwento ito ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-gilalas na mga pangyayari.

Ang epiko ay mula sa salitang griyegong "Epos" na nangangahulungang

salawikain o awit. Ito ay isang mahabang salaysay sa anyong patula na maaaringawitin

o isatono. Hango sa pasalindilang tradisyon tungkol sa mga pagyayaring mahiwaga o

kabayanihan ng mga tauhan. Layunin nitong pukawin ang isipan ng mga mambabasa

sa pamamagitan ng mga nakapaloob na mga paniniwala, kaugalian mithiin ng mga

tauhan.