PANITIKAN AT

REHIYON
- SER JOED
 PANITIKAN
 galing sa salitang “pang|titik|an” – titik ay
nangangahulugan Literatura mula sa salitang Latin
na “Litterana”
Nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin,
mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao.
 Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at
mga pananampatalaya at mga karanasang may
kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng
pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa,
pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at
pangamba.
 DALUBHASANG PILIPINO

Noong 1983, para kay Arrogante, isang talaan ng

buhay ang panitikan kung saan nagsisiwalat ang isang
tao ng mga bagay na kaugnay ng napupuna niyang
kulay ng buhay at buhay sa kanyang daigdig na
kinabibilangan. Ginagawa ito ng isang tao sa
pamamagitan ng malikhain pamamaraan.
 Noong 1995, inilarawan ni Salazar ang panitikan
bilang isang lakas na nagpapagalaw sa lipunan.
Dinagdag pa niyang isa itong kasangkapang
makapangyarihan na maaaring magpalaya sa isang
ideyang nagpupumiglas upang makawala. Para sa
kanya, isa rin itong kakaibang karanasang pantaong
natatangi sa sangkatauhan .
 Panitikansa Rehiyon 1
(ILOKANO)
HILAGANG KANLURAN NG LUZON

Kabisera
• Lungsod ng Laoag
• Vigan
• San Fernando
•Lingayen
• bulubundukin at
maburol
• malawak na
kapatagan ang
Pangasinan
 MAMAYAN AT KATANGIAN

  Ang mga katangian ng mga nasa Region 1

ay ang pagiging masipag at matipid. Ang
mga mamamayan dito ay halos mga Ilocano.
 • Ang mga relihiyon dito ay Romano
Katoliko, Protestante at mga Iglesia ni
Cristo.
Ilocano 69%
Tagalog 3%
Pangasinense 28%
 MAMAYAN AT KATANGIAN
1. Ang mga taong nakatira sa bayan na ito ay
matatagpuan sa maliit na baybayin na ‘’look’’. Ang
unlaping ‘’I’’ nangangahulugang ‘’mula sa’’ o
‘’ilog’’.
2. Nagmula sa ‘’loko” na ang ibig sabihin ay ‘’bayan
sa kapatagan’’at dinadagdagan na lamang ng ‘’I’’.
ILOKANO-Ang tawag sa lipi ng naninirahan sa
nasabing lugar.
KURDITAN-Ang tawag sa kanilang panitikan.
KURDIT-‘’sumulat’
 MGA KATUTUBO
TINGGUIAN / ITNEG

 Itneg ay kung ano ang Tingguians

ay kilala sa Samtoy (Ilokano) salita.
 Ang Tingguian ay nakuha mula sa
kataga ng Tingue, na
nangangahulugan na mountaineers.
Tingguian, samakatuwid, ay
tumutukoy sa "Ang mga tao ng
bundok". Mga Katutubo
 LIKAS NA YAMAN, KABUHAYAN AT
INDUSTRIYA
Likas na Yamang Mineral
• Asbestos
• Ginto
• Apog
• Tanso
• Silica

• Bigas ang pangunahing produktong agrikultura.

• Hanapbuhay ay paggawa ng mga muebles mula sa
yantok at kawayan.
LIKAS NA YAMAN, KABUHAYAN AT
INDUSTRIYA

  Ang Pangasinan ay kilala rin

sa bangus at pagawaan ng asin.
 Tabako ang pangunahing
produktong komersyal. Likas
na Yaman, Kabuhayan at
Industriya
 DOCTRINA CHRISTIANA

 Ni Cardinal Berllarmine na isinalin ni P. Francisco Lopez.

 Ito ang kauna-unahang libro ng mga ilokano.
 Naglalaman ito tungkol sa unang tulang ilo ko at mga bahagi na naisulat
ng mga katutubong script.
A.KANTAHING BAYAN
1. Pinagbiag-ito ay awiting nagpapahayag ng kuwento ng bayani.
Nahahati sa dalawang uri: ang awiting nagpapahayag ng kaisipan at
saloobin.
2. Dallot-awit sa mga kasalan,binyag at ibang pang pagtitipon na
sinasaliwan ng sayaw at pagbibigay ng payo sa bagong kasal.
-Isang uri ng pagtatali ng lalaki at babae sa saliw ng tulali.
• TULALI- isang plawtang iloko na may 6 na butas.
Halimbawa: Da mangngalap ken agsansana(ang mga mangingisda at mag-
aasin) Salin ni Deogracia del Castillo-Santo
3. Badeng-sang awit pag-ibig na ginagamit ng mga kalalakihang
nanghaharana. Halimbawa: Manang biday ; Pamulinawen; Naraniag a
bulan
4. Dung-aw-awit para sa mga patay
Halimbawa: As-asug daguiti kararrua; Agtig-ab ti
lubong
5. Dasal na patungkol sa mangmangkik -ang mga
mangmangkik ay espiritu sa kagubatan na
dinadasalan upang hindi sila magalit.
6. Arinkenken- paligsahan ng mga lalaki at babae .
Ang tema nlia ay tungkol sa karapatan at
responsibilidad.
7.Hele o duayaya- Awit na pampatulog sa mga
bata
8.Awit sa pagtatanim,paggapas, pangingisda, at
bago tumungo sa digmaan
  B.SALAYSAYING BAYAN
1.ALAMAT
Halimbawa:
1. Bakit umakyat sa damo ang mga suso? Ni Jose E. Tomeldan ng
Binalonan, Pangasinan
2. Ang kauna-unahang unggoy ni Sotero Albano ng Dingras, Ilocos
Norte
3. Ang alamat ng bigas
4. Alamat ng pinaupong bangkay
2.KUWENTONG BAYAN
Halimbawa:
5. Ang tatlong magkakapatid na lalaki
6. Ang tatlong magkakapatid na masuwerte
7. Si juan tamad
8. Ang gintong tuntunin
 3.EPIKO
Halimbawa:Biag ni lam-ang ni Pedro Bukaneg BURBURTIA O
BURTIA -ito ang katumbas ng bugtong g tagalog kung saan
sinusukat nito ang kaisipan ng mga ilokano.
Halimbawa: a.no baro ket narukop no daan nalagda ,sagot( tambak)
PAGSASAO-salawikain sa tagalog.,may aral at bibigkas ng patula
Halimbawa: ti adda siniglot na isu ti adda bukraen na
ARASAAS- katumbas ito ng bulong sa tagalog. Halimbawa:
Umaykan , dika agbatbati, Puwera dildilaw
V.MAIKLING KUWENTO
SARITA-ang tawag ng mga ilokano sa kanilang maikling
kuwento.Ito’y nanganagahulugang kuwento sa tagalog. 1. Ti langit
iti innamnamatayo( ang langit ang pag-asa) Pinakadagdag ng
pulyento na biag ni aida
Thank you and
god bless you
all 